2012 05 28 załozenia gwarancja BGK pyt do Min Fin i BGK via KNF

Warszawa 28.05.2012.
Sz. Pan
Andrzej Saniewski
Dyrektor, Komisja Nadzoru Finansowego.
Szanowny Panie Dyrektorze,
W nawiązaniu do spotkania grupy roboczej ds. listów zastawnych w dniu 15 maja br. oraz
przygotowania założeń tych postulatów przyszłej reformy, które związane byłyby z określonym
wyjątkiem systemowym, co do którego zgody musiałoby udzielić w zakresie swojej kompetencji
legislacyjnej ministerstwo finansów, Fundacja, z uwzględnieniem stanowiska funkcjonujących w
Polsce banków hipotecznych i w ślad za postulatem odnośnie
a) kwestii możliwości przelewu wierzytelności hipotecznych bez konieczności wpisu w
księdze wieczystej. Konstrukcja zaadresowana byłaby do transakcji przeprowadzanych w
relacji bank hipoteczny – bank matka, to jest w ramach krajowego holdingu finansowego
oraz wykorzystywałaby istniejący już dla banków hipotecznych zaostrzony rygor
rejestrowania zabezpieczeń hipotecznych pod emisje listów zastawnych (pismo z
27.05.2012).
przedkładam niniejszym :
b) postulat wskazania Banku Gospodarstwa Krajowego jako systemowego gwaranta płynności
obsługi inwestorów w listy zastawne na wypadek upadłości banku hipotecznego.
B) POSTULAT WSKAZANIA BGK JAKO SYSTEMOWEGO GWARANTA PŁYNNOŚCI
OBSŁUGI INWESTORÓW W LISTY ZASTAWNE NA WYPADEK UPADŁOŚCI BANKU
HIPOTECZNEGO
Zasady dziś obowiązującej ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz prawa
upadłościowego zawierają już przywilej upadłościowy dla listów zastawnych. Ta niezmiernie ważna z
punktu widzenia bezpieczeństwa inwestorów w listy zastawne regulacja, została uwzględniona nawet
w nowej dyrektywie kapitałowej w odniesieniu do instrumentów typu covered bond.
Po „kryzysie subprime” agencje ratingowe w ocenie ryzyka instrumentów typu covered bond stawiają
jednak konsekwentnie coraz wyższe wymagania – odnosi się to również do rozwiązań regulacyjnych
w zakresie precyzyjnej odpowiedzi na pytanie o scenariusz odpowiedzialności i działań organów
prowadzących upadłość, jak również organów nadzorujących upadłość banku hipotecznego w
wykonaniu publicznego nadzoru nad emitentem listów zastawnych.
Polskie rozwiązania (art. 422 i nast. Prawa upadłościowego) zasadniczo odpowiadają standardom
europejskim: wierzytelności wpisane do rejestru listów zastawnych tworzą odrębną masę na
1
zaspokojenie inwestorów w listy zastawne, których reprezentuje kurator ustanawiany we współpracy z
KNF. Posiadacze listów zastawnych zaspokajani są w uprzywilejowanej kolejności.
Przepisy prawa upadłościowego a także ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych nie dają
jednak jednoznacznej odpowiedzi odnośnie systemowego rozwiązania w kwestii TERMINOWEGO
regulowania zobowiązań wobec posiadaczy listów zastawnych. Agencje ratingowe ustaliły bowiem, iż
w każdym przypadku upadłości emitenta covered bond, pomimo rygorystycznych zasad kongruencji
finansowania i zabezpieczeń istnieje ryzyko, chociażby proceduralne w związku z okresem
memorandum czy w związku z przejmowaniem kompetencji zarządzania wierzytelnościami przez
syndyka i kuratora od zarządu banku hipotecznego albo zarządu komisarycznego – ryzyko
nieobsługiwania przez określony czas należności z listów zastawnych.
Na tę okoliczność prawodawstwo odnośnie covered bond (odpowiedniki narodowych instrumentów
dłużnych) uzupełniane jest w ostatnim czasie zarówno o szczegółowe rozwiązania proceduralne jak i o
praktykę wskazywania podmiotu ostatecznie gwarantującego płynność.
Ponieważ w Polsce nie zostały przewidziane specjalne programy płynnościowe gwarantowanego
nabywania listów zastawnych przez bank centralny (w przeciwieństwie do programów EBC czy
dedykowanych spółek z państwowym kapitałem, co miało miejsce np. we Francji), zaś skala rynku
listów zastawnych jest zbyt mała, by liczyć na publiczną deklarację Skarbu Państwa o całkowitym
przejęciu odpowiedzialności za obsługę emisji ( tak uczyniły agendy rządowe np. USA) –
rozwiązaniem, które wyważone byłoby w warunkach polskich wydaje się wpisanie systemowe
gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego. Chodziłoby o:
a) uzupełniające zagwarantowanie terminowej obsługi listów zastawnych w okresie aranżacji
zarządzania wierzytelnościami wpisanymi do rejestru listów zastawnych i obsługi należności z
listów w związku z ogłoszeniem upadłości lub restrukturyzacją banku hipotecznego. Takie
rozwiązanie, nie obciążające BGK wysokim ryzykiem zważywszy na szereg zabezpieczeń co
do obsługi z samej ustawy o listach zastawnych, dałoby agencjom ratingowym jednoznaczną i
pozytywną odpowiedź w kwestii czynnika „Discontinuity Factor”. Bez takiego rozwiązania, to
znaczy obecnie, czynnik D-Factor, oceniany jest na 100%, co nie pozwala osiągnąć
spodziewanego dla listów zastawnych ratingu i niższych kosztów refinansowania;
b) wskazanie BGK w Dziale II „Postępowanie upadłościowe wobec banków hipotecznych” jako
banku, który obligatoryjnie przejmowałby składniki mienia wpisane do rejestru zabezpieczenia
listów zastawnych ( a także zobowiązania wobec inwestorów z listów zastawnych) jednak
dopiero wtedy, gdyby okazało się, że przejęcie takie przez inny bank hipoteczny nie jest
możliwe, albo zbyt niska jest oferowana cena… ( w myśl art. 447.1. Prawa upadłościowego).
Postuluje się podkreślenie roli KNF jako organu kompetentnego w kwestii przesądzenia na
wypadek upadłości banku hipotecznego, wyboru drogi postępowania co do masy odrębnej w
wariantach:
• sprzedaż innemu bankowi hipotecznemu - w tym przypadku wariant kontynuacji
obsługi rejestru i emisji aż do wygaszenia kredytów i wyemitowanych listów lub
wchłonięcia ich w programy emisyjne i kredytowe banku nabywcy;
• sprzedaż innemu bankowi ale przy sprzedaży podjęcie decyzji o akceleracji (wszystkie
listy zastawne stawia się do wykupu, ewentualnie z buforem maksymalnie 2 lata) –
2
syndyk musi wtedy dokonać wyceny portfela według wartości godziwej i rynkowo
znaleźć ofertę, która zapewniłaby wpływ środków na pokrycie należności z listów
zastawnych w obiegu. Nadwyżka (założenie powstania nadwyżki, ponieważ
przywilejem upadłościowym objęte są portfele hipoteczne w 100% ich wartości, a
listem refinansowane tylko do 60%) ma szanse wrócić do ogólnej masy upadłości i
zaspokoić wierzycieli poza przywilejem upadłościowym dotyczącym listu zastawnego.
• trzecie rozwiązanie – wybór ostatecznie przesądza KNF, po zapoznaniu się z
rekomendacją syndyka, polegałoby na przejęciu masy odrębnej w całości przez BGK
(w jednym z dwóch wskazanych wyżej wariantów: opcja dynamiczna: kontynuacja
obsługi do ostatnich terminów zapadalności lub opcja z akceleracją – według najlepiej
rokującej kalkulacji).
Powyżej wskazane rozwiązania/postulaty – odnoszą się jedynie do kwestii związanych z systemową
gwarancją – tu wskazane byłoby uzyskanie kierunkowej akceptacji rozwiązania przez ministerstwo
finansów i ocena możliwości choćby z uwagi na wymóg kapitałowy BGK.
Po akceptacji przedstawiono by konkretne rozwiązania legislacyjne, w dalszej kolejności również w
odniesieniu do szeregu technicznych kwestii w ramach przywileju upadłościowego, miedzy innymi
odnośnie traktowania derywatyw rejestrze, nettingu czy aktywnych kompetencji zarządzania portfelem
i płynnością odnośnie aktywów ujętych w rejestrze zabezpieczenia listów zastawnych, co jedynie
sygnalnie w tym momencie pragniemy zaznaczyć.
Z poważaniem
Agnieszka Tułodziecka
Prezes
Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego
Sporządzono:
po spotkaniu roboczym w dniu 28 maja 2012: Grupa „Banki Hipoteczne”, Fundacja , ZBP
3