Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych
ds. Uchodźców
Przedstawicielstwo Regionalne na
Europę Środkową
GLOSARIUSZ
Osoby
ubiegające się o
status uchodźcy
Osoba ubiegająca się o nadanie statusu uchodźcy to Osoba ubiegająca się o
nadanie statusu uchodźcy to ktoś, kto twierdzi, że jest uchodźcą i potrzebuje
ochrony międzynarodowej przed prześladowaniem lub poważną krzywdą we
własnym kraju. Każdy uchodźca jest początkowo osobą ubiegającą się o
nadanie statusu uchodźcy, ale nie każdemu ubiegającemu się o status
uchodźcy zostanie on ostatecznie nadany. W okresie oczekiwania na
zatwierdzenie lub odrzucenie wniosku o nadanie statusu uchodźcy, osoby które
go złożyły są nazywane 'osobami ubiegającymi się o nadanie statusu
uchodźcy', lub potocznie 'osobami ubiegającymi się o status uchodźcy'. Termin
'osoba ubiegająca się o status uchodźcy' nie zawiera żadnych domniemań, po
prostu opisuje fakt, że dana osoba złożyła wniosek o udzielenie jej azylu.
Rozporządzenie
Dublin II
Rozporządzenie Dublin II przyjęte przez Unię Europejską w 2003 r. ustala
kryteria rozstrzygające o tym, które państwo członkowskie UE jest
odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o azyl złożonego na terytorium UE
przez obywatela państwa spoza UE. Zgodnie z tym Rozporządzeniem wniosek
taki powinien zwykle – poza wyjątkami sytuacjami - zostać rozpatrzony przez
państwo członkowskie, na terytorium którego osoba ubiegająca się o azyl
znalazła się w pierwszej kolejności po przekroczeniu granicy UE.
Migranci
ekonomiczni
Migrant ekonomiczny to osoba, która wyjeżdża z kraju swojego pochodzenia
tylko ze względów finansowych i/lub ekonomicznych. Osoby migrujące z
przyczyn ekonomicznych wybierają wyjazd w celu poprawy warunków życia, a
nie ucieczki przed prześladowaniem. Nie spełniają zatem kryteriów
decydujących o nadaniu statusu uchodźcy i nie są uprawnione do otrzymania
ochrony międzynarodowej.
ExCom
ExCom to Komitet Wykonawczy Wysokiego Komisarza Narodów
Zjednoczonych do spraw Uchodźców, którego zadaniem jest służenie
doradztwem Wysokiemu Komisarzowi ds. Uchodźców w zakresie pełnienia
jego/jej funkcji, rewizji i zatwierdzania programów i budżetu agencji, doradztwa
w kwestiach dotyczących ochrony międzynarodowej, jak też omawiania
licznych innych kwestii z Wysokim Komisarzem oraz organizacjami i agencjami
partnerskimi na szczeblu międzyrządowym i pozarządowym. ExCom zrzesza
85 państw członkowskich oraz szereg organizacji międzynarodowych,
United Nations High Commissioner for Refugees, Regional Representation for Central Europe, 1022 Budapest Felvinci út 27.
tel.: +36-1 336 3060, -70, fax: +36-1 336 3080, e-mail: [email protected], www.unhcr-budapest.org
międzyrządowych i pozarządowych o statusie obserwatora.
Nieudokumento
wani migranci
Nieudokumentowany migrant to osoba przybywająca na terytorium danego
państwa w sposób niezgodny z wymogami administracyjnymi, tzn. bez ważnej
wizy i/lub dokumentów podróży. Do tej grupy zalicza się także osoby, które
przybyły legalnie, ale nie uzyskały zezwolenia na przedłużenie legalności
swojego pobytu. Osoby ubiegające się o azyl mają prawo przebywać na
terytorium danego państwa do chwili rozpatrzenia ich wniosków o azyl, nie
mogą zatem być uważane za migrantów nieudokumentowanych (potocznie
nielegalnych) nawet w przypadku przybycia z naruszeniem odnośnych
przepisów.
Refoulement
Oznacza zawrócenie do państwa, na terytorium którego danej osobie może
grozić prześladowanie na tle rasowym, narodowościowym, przynależności do
określonej grupy społecznej lub wyznawanych poglądów politycznych, bądź
gdzie życie takiej osoby może być zagrożone. Refoulment obejmuje wszelkie
działania mogące prowadzić do zawrócenia, w tym wydalenie, deportację,
ekstradycję lub odmowę przepuszczenia przez granicę. Refoulment jest surowo
zakazane prawem międzynarodowym i jest częścią zwyczajowego prawa
międzynarodowego wiążącego dla wszystkich państw niezależnie od tego, czy
są one stronami Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. bądź
Protokołu do Konwencji z 1967 r., czy też nie.
Uchodźca
Zgodnie z Konwencją dotyczącą statusu uchodźców z 1951 r. uchodźcą jest
osobą przebywająca poza granicami państwa, którego obywatelstwo posiada,
która nie może bądź nie chce oddać się pod ochronę tego państwa z powodu
zasadnych obaw o prześladowanie na tle rasowym, narodowościowym,
przynależności do określonej grupy społecznej lub wyznawanych poglądów
politycznych w przypadku powrotu. Za uchodźców uznaje się też zwykle osoby
uciekające z terenów objętych konfliktami lub powszechną przemocą, chociaż
niekiedy w ramach innych mechanizmów prawnych niż Konwencja z 1951 r.
Przesiedlenia
Przesiedlenia organizowane są przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów
Zjednoczonych ds. Uchodźców dla najbardziej bezbronnych uchodźców, którzy
nie mogą powrócić do ojczystego kraju w sposób bezpieczny i godny ani też
pozostać w państwie, w którym najpierw uzyskali status uchodźcy, z powodu
zagrożenia dla ich bezpieczeństwa lub z racji specyficznych potrzeb (np.
leczenia po traumatycznych doświadczeniach). Przesiedlenie jest jednym z
trzech trwałych rozwiązań sytuacji uchodźców – poza dobrowolnym powrotem i
azylem prowadzącym do integracji ze środowiskiem lokalnym. Miejsca
przesiedleniowe zapewniane są przez państwa na zasadzie dobrowolności.
United Nations High Commissioner for Refugees, Regional Representation for Central Europe, 1022 Budapest Felvinci út 27.
tel.: +36-1 336 3060, -70, fax: +36-1 336 3080, e-mail: [email protected], www.unhcr-budapest.org