czytaj cały artykuł

Elżbieta Furdyna
WROST ZAGROŻEŃ OKRESU DORASTANIA
Od ponad ćwierć wieku zajmuję się wychowaniem młodych ludzi. Z mężem jesteśmy
rodzicami trójki dorosłych dzieci. Okres dorastania jest jednym z pięciu etapów rozwoju
człowieka. Dla mnie osobiście jest on najciekawszym okresem życia. Interesuję się nim od
dawna, mam własne przemyślenia i wyniki obserwacji dokonanych podczas wieloletniej
pracy wychowawczej w domu i w szkole.
Chciałabym podzielić się nimi z Państwem.
Okres dorastania, burzliwy i trudny okres w rozwoju dziecka, przysparza wielu
kłopotów, nie tylko młodym ludziom, ale i ich wychowawcom. Okres ten jest naznaczony
wieloma niepokojami, wynikającymi z rozwoju fizycznego, biologicznego, umysłowego,
psychicznego, moralnego, światopoglądowego, religijnego.
Łagodzić niepokoje okresu dorastania, to przede wszystkim ukazywać młodemu
człowiekowi prawdę, że mające miejsce w jego życiu procesy są czymś naturalnym, nie
wyjątkowym, nie chorobowym. Procesem, do którego trzeba się wspólnie przygotować.
Przygotować do tego okresu muszą się zwłaszcza rodzice i inni wychowawcy, od
najwcześniejszych lat życia dziecka. Nie uzyska efektów wychowawczych ten rodzic, który
zaczyna wychowywać dziecko od momentu dorastania.
1.Rozwój fizyczny.
Wygląd młodego człowieka zmienia się diametralnie. Jednakże te naturalne przemiany są
zakłócane, jeżeli młodego człowieka zachęca się do nadmiernego przywiązywania uwagi do
swojego wyglądu.
Trudności tego okresu wyrażają sie brakiem akceptacji swojej osoby, poczucia wartości.
Zagrożenia w tym zakresie, płynące ze środków masowego przekazu mogą pogłębiać ten
problemy. Zachęta ze strony mediów do posiadania smukłej, wręcz nadmiernie chudej
sylwetki, w konsekwencji może doprowadzić do pojawienia się takich chorób jak: anoreksja i
bulimia, które pozostawiają trwałe ślady przede wszystkim w psychice młodego człowieka.
Zachęcani przez reklamy, młodzi ludzie namawiają rodziców do kupowania kremów,
pomadek, fluidów, farb do włosów, nie zważając na konsekwencje, które ujawnią się w
przyszłości. Przytoczę tylko kilka tytułów artykułów z jednego czasopisma adresowanego do
młodzieży: „sekrety mody, styl safari i paski”, „nowe trendy w makijażu”, „czy to odcień dla
ciebie”, „zostań blondynką”, „ koniec kłopotów z trudnymi włosami”, „jesteś chuda i się
rozbierasz”, „zadbaj o ciało, będzie jędrne”, „duży biust i mężczyźni – to same kłopoty”,
„która z nas najseksowniejsza”, „naturalna utrata zbędnych kilogramów od pierwszego dnia”
2. Rozwój umysłowy.
Młodzi ludzie są wrażliwi na niesprawiedliwość, cierpienie, fałsz. Dostrzegają i analizują
własne stany psychiczne i innych ludzi. Dorastająca młodzież chętnie i dużo dyskutuje.
Naturalny brak autorytetu dorosłych w tym okresie niebezpiecznie wzmacniany np. przez
media, wprowadza chaos intelektualny u młodych ludzi, objawiający się wyśmiewaniem
ogólnonarodowych wzorców; postaci historycznych czy obecnie żyjących. Pozostając w
takiej sytuacji, młody człowiek może w przyszłości przybrać postawę cyniczną i nie
uznającą autorytetu dorosłych.
3. Emocje
Naturalna chwiejność emocji, będąca wynikiem wewnętrznych niepokojów, zamiast
stabilizować się z czasem, bywa zakłócana przez wprowadzanie chaosu w głowach młodych
ludzi. Propaguje się model życia na luzie, w narzeczeństwie, małżeństwie i poza nim oraz
traktowanie miłości jedynie jako zaspokojenie potrzeb seksualnych.
Dzięki takim tendencjom młodzież nie będzie kojarzyć miłości z ofiarnym dawaniem siebie,
szanowaniem się nawzajem czy przyjaźnią. Propagatorzy i sami młodzi ludzie zapominają, że
z tych przypadkowych związków, wręcz pojawiają się niechciane dzieci.
4. Sfera moralna
Pojawiające się, charakterystyczne dla okresu dorastania, konflikty i nieporozumienia
między dorosłymi i dziećmi są wzmacniane przez bombardowanie zewsząd kłamstwem
przedstawianym w pięknej formie. Mówi się coraz częściej o „kochających inaczej”,
„mówiących prawdę inaczej”. Młodzież widzi, że znani ludzie ze świata polityki unikają kary
za swoje przewinienia, tylko dlatego, że są ludźmi na stanowiskach, często młodzi nie są w
stanie odróżnić prawdy od fałszu. W obecnych czasach, niestety coraz częściej, zacierana
jest różnica między dobrem a złem.
5. Światopogląd kształtuje się wraz z rozwojem człowieka, na podstawie
zdobywanej przez niego wiedzy i doświadczenia. W tym okresie młodzi ludzie podejmują
ważne decyzje, związane ze zmianą szkoły czy wyborem zawodu. Rola dorosłych w tej sferze
jest także niekwestionowana i polega między innymi, na pomocy w dokonywaniu wyborów.
Niestety, wpływ na kształtowanie światopoglądu młodych ludzi ma telewizja, jeden z
największych edukatorów w kraju. Negatywne wzorce płynące z ekranu, wyśmiewanie
autorytetów, poglądów mają miejsce coraz częściej, jakby były zaprogramowane.
Fascynującym tematem dla redaktorów jest przedstawienie np. nauczycielki, która zabiła
ucznia lub nauczyciela, molestującego wychowanków. Nie pokazywani są natomiast
wychowawcy o postawach godnych naśladowania, których jest przecież bardzo wielu.
6. Własna tożsamość
W sferze poszukiwania tożsamości może pojawiać się konflikt z samym sobą, rzadziej z
dorosłymi. Wynika on z chęci bycia dorosłym, a jednocześnie z obawy przed wynikającą stąd
odpowiedzialnością. Innym sposobem poszukiwania tożsamości są próby eksperymentowania
ze sobą. Dawniej młodzi ludzie zawiązywali przyjaźnie więzami krwi lub sprawdzali się
organizując samotne wyprawy o północy na cmentarz. Teraz bywają przypadki, gdy
sprawdzają swoja „odwagę” czy „sprawność” strzelając z prawdziwej broni do przechodniów,
np. z okna i zakładając się, kto szybciej trafi.
7. Rozwój seksualny
Dojrzałość w sferze seksualnej wiąże się z pełną dojrzałością emocjonalną.
Seksualizm nie ma początku w okresie dorastania. Pewne oznaki, już w okresie dzieciństwa
przejawiające się w zaspokojeniu ciekawości, mają charakter obserwacji i dostrzegania różnic
płci. Naturalne zainteresowanie się związkami emocjonalno-seksualnymi jest zakłócane przez
propagandę w mediach wolności seksualnej, której prawdziwym celem jest powiększanie
majątków międzynarodowych wytwórców środków antykoncepcyjnych i wydawców pism
pornograficznych.
Kolejnym zagrożeniami okresu dorastania są szerzące się wśród młodych
uzależnienia- alkoholizm i narkomania. Moda i reklamy napojów alkoholowych robią swoje.
Obecnie nie ma żadnej młodzieżowej „imprezy” bezalkoholowej. Ten temat może być
przedmiotem kolejnego artykułu.
Następnym i chyba obecnie najgroźniejszym zagrożeniem dla młodych ludzi jest
uzależnienie od cyberprzestrzeni. W tym zakresie widzę dwa problemy. Pierwszy, to
uzależnienie podobne do uzależnienia alkoholowego, gdy młody człowiek podporządkowuje
swoje życie wirtualnemu światu i nic więcej go nie interesuje. Drugi, to treści gier. Dzieci i
młodzież spędzają wiele godzin przed komputerem i w większości nie szukają tam
wiedzy potrzebnej do nauki w szkole. Są pochłonięci grami komputerowymi i to coraz
brutalniejszymi. Są takie gry, w których podawane są instrukcje zabijania, dręczenia, czy
uprawiania seksu. Np. w jednej z gier internauta podjeżdża pod dom publiczny, zaprasza
prostytutkę, uprawia z nią seks, a potem przejeżdża ją własnym autem i na koniec przeprasza.
Tych gier jest dużo. Często rodzice nie wiedzą, że ich dzieci żyją w ten sposób w wirtualnym
świecie. Czasem sami kupują im gry, nawet nie sprawdzając treści.
Kiedyś wydawało mi się, że mocny, z wartościowymi zasadami i normami moralnymi dom
jest w stanie przeciwdziałać każdemu niepożądanemu wpływowi środowiska zewnętrznego,
nawet wtedy, gdy młodzieniec jest pełen krytyki wobec świata dorosłych. Obecnie uważam, że
pojedyncza rodzina z najgłębszymi zasadami nie jest w stanie przeciwdziałać złu jakie grozi
zewsząd ludziom, zwłaszcza młodym, którzy przez szereg lat są w fazie poszukiwań.
Okres dorastania nie były tak trudny, gdyby jego naturalne problemy nie były wzmacniane
poprzez zagrożenia obecnych czasów. Z wszechwładnej telewizji dzieci uczą się przemocy,
pornografii, picia alkoholu, a gry komputerowe dają wskazówki do kradzieży, zabójstw i
rozbojów.
Dla rodziców a zarazem ich dzieci obecne czasy są bardzo trudne. Wiele rodzin
znajduje się pod niezwykle silną presją, wiele boryka się z poważnymi kłopotami
finansowymi. Dla dzieci z kluczem na szyi, po zakończeniu zajęć najbardziej ulubioną
rozrywką jest oglądanie telewizji czy przesiadywanie przed komputerem.
Szczęśliwe są te rodziny, które mimo istniejących zewsząd zagrożeń zdołały
przebrnąć przez trudny okres dorastania bez pozostałości w postaci leczenia dzieci z
alkoholizmu czy narkomani, wychowywania niechcianych dzieci nieletnich matek, leczenia z
bulimii czy anoreksji.
Kończąc, chciałabym podkreślić, że mimo przeciwności z zewsząd można wpłynąć na
złagodzenie trudności okresu dorastania jak i wytworzenia odporności na zagrożenia, jeżeli:
- od wczesnego dzieciństwa stawiamy jasne wymagania wobec dzieci zarówno ze strony
rodziców, jak i wychowawców w szkołach.
- władze znajdą środki, aby w dalszym ciągu prowadzić zajęcia rozwijające uzdolnienia
młodych ludzi, które będę alternatywą dla komputera.
Apeluję o zorganizowanie w dzielnicy konferencji z udziałem nauczycieli i rodziców na
temat cyberprzestrzeni i zagrożeń z niej płynącej.
Warszawa, listopad 2010 r.