C.H. BECK
Transkrypt
C.H. BECK
Wymiar czasu pracy w 2013 r. Dni ustawowo wolne od pracy w 2013 r. Dzień ustawowo wolny od pracy Dzień miesiąca Dzień tygodnia Nowy Rok 1 stycznia wtorek Trzech Króli 6 stycznia niedziela pierwszy dzień Wielkiejnocy 31 marca niedziela 1 kwietnia poniedziałek 1 maja środa 3 maja piątek 19 maja niedziela K drugi dzień Wielkiejnocy święto narodowe 3 Maja pierwszy dzień Zielonych Świątek Boże Ciało Wszystkich Świętych .B Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny EC święto państwowe czwartek czwartek 1 listopada piątek 11 listopada poniedziałek pierwszy dzień Bożego Narodzenia 25 grudnia środa drugi dzień Bożego Narodzenia 26 grudnia czwartek C § .H Narodowe Święto Niepodległości 30 maja 15 sierpnia ustawa z 18.1.1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 28 ze zm.) 1 Miesięczny okres rozliczeniowy w 2013 r. Okres rozliczeniowy – miesiąc Liczba dni pracy Wymiar godzin pracy styczeń 22 dni 176 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 24 godziny (29–31 stycznia) – 8 godzin (1 stycznia) luty 20 dni 160 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) marzec 21 dni 168 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 8 godzin (29 marca) kwiecień 21 dni 168 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 16 godzin (29–30 kwietnia) – 8 godzin (1 kwietnia) maj 20 dni 160 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 24 godziny (29–31 maja) – 24 godziny (1, 3 i 30 maja) czerwiec 20 dni 160 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) lipiec 23 dni 184 godziny (40 godzin × 4 tygodnie) + 24 godziny (29–31 lipca) sierpień 21 dni 168 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 16 godzin (29–30 sierpnia) – 8 godzin (15 sierpnia) wrzesień 21 dni 168 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 8 godzin (30 września) październik 23 dni 184 godziny (40 godzin × 4 tygodnie) + 24 godziny (29–31 paździer nika) listopad 19 dni 152 godziny (40 godzin × 4 tygodnie) + 8 godzin (29 listopada) – 16 godzin (1 i 11 listopada) 20 dni 160 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + 16 godzin (30–31 grudnia) – 16 godzin (25 i 26 grudnia) 2 K EC .B .H C grudzień Wyliczenie wymiaru czasu pracy Trzymiesięczny okres rozliczeniowy w 2013 r. Liczba dni pracy Wymiar godzin pracy od 1 stycznia do 31 marca 63 dni 504 godziny (12 tygodni × 40 godzin) + 32 godziny (26–29 marca) – 8 godzin (1 stycznia) od 1 kwietnia do 30 czerwca 61 dni 488 godzin (13 tygodni × 40 godzin) – 32 godziny (1 kwietnia, 1, 3 i 30 maja) od 1 lipca do 30 września 65 dni 520 godzin (13 tygodni × 40 godzin) + 8 godzin (30 września) – 8 godzin (15 sierpnia) od 1 października do 31 grudnia 62 dni 496 godziny (13 tygodni × 40 godzin) + 8 godzin (31 grudnia) – 32 godziny (1 i 11 listopada, 25 i 26 grudnia) K Wyliczenie wymiaru czasu pracy EC Okres rozliczeniowy – 3 miesiące od 1 stycznia do 30 kwietnia od 1 września do 31 grudnia Wymiar godzin pracy Wyliczenie wymiaru czasu pracy 84 dni 672 godziny (17 tygodni × 40 godzin) + 8 godzin (30 kwietnia) – 16 godzin (1 stycznia i 1 kwietnia) 84 dni 672 godziny (17 tygodni × 40 godzin) + 24 godziny (28–30 sierpnia) – 32 godziny (1, 3 i 30 maja, 15 sierpnia) 83 dni 664 godziny (17 tygodni × 40 godzin) + 16 godzin (30–31 grudnia) – 32 godziny (1 i 11 listopada, 25 i 26 grudnia) C od 1 maja do 31 sierpnia Liczba dni pracy .H Okres rozliczeniowy – 4 miesiące .B Czteromiesięczny okres rozliczeniowy w 2013 r. Ogółem w 2013 r. przypada do przepracowania 251 dni, czyli 2008 godzin (251 dni × 8 godzin). Jest to o jeden dzień pracy mniej niż w roku ubiegłym. § art. 130 KP 3 Okres rozliczeniowy Maksymalna długość System czasu pracy bez ograniczeń co do branży, rodzaju pracy, stanowiska, itd. 4 miesiące art. 129 § 1 KP w rolnictwie i hodowli, przy pilnowaniu mienia i ochronie osób 6 miesięcy art. 129 § 2 KP K podstawowy praca świadczona 8 go czas pracy dzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodnio wym tygodniu pracy Podstawa prawna 12 miesięcy art. 129 § 2 KP 1 miesiąc art. 135 § 1 KP .B EC w rolnictwie i hodowli, przy pilnowaniu mienia i ochronie osób, jeśli jest to dodatkowo uzasadnio ne nietypowymi warun kami organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg proce su pracy C .H równoważny dobowy wymiar czasu pra gdy jest to uzasadnione czas pracy cy może być przedłużony rodzajem pracy lub jej do 12 godzin na dobę, co organizacją wyrównywane jest odpo wiednim skróceniem wy miaru czasu pracy w innym dniu lub dniami wolnymi od pracy przy zachowaniu przeciętnie 40 godzin na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy 4 Maksymalna długość System czasu pracy 3 miesiące art. 135 § 2 KP przy pracach uza leżnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych 4 miesiące art. 135 § 3 KP K w szczególnie uza sadnionych przypad kach przy pracach pole gających na dozorze urządzeń lub zwią zanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy 1 miesiąc pracownicy zatrud nieni przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pra cownicy zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych 1, 3 albo 4 miesiące (tak jak przy pracy po maksymal nie 12 godzin na dobę) art. 136 § 1 KP .B EC dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 16 godzin na dobę, co wyrów nywane jest odpowiednim skróceniem wymiaru czasu pracy w innym dniu lub dniami wolnymi od pracy przy zachowaniu przeciętnie 40 godzin na tydzień w prze ciętnie pięciodniowym tygodniu pracy .H równoważny czas pracy Podstawa prawna C dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 24 godzin na dobę, co wyrów nywane jest odpowiednim skróceniem wymiaru czasu pracy w innym dniu lub dniami wolnymi od pracy przy zachowaniu przeciętnie 40 godzin na tydzień w prze ciętnie pięciodniowym tygodniu pracy art. 137 KP 5 Maksymalna długość System czasu pracy Podstawa prawna dobowy wymiar czasu pracy jednego dnia w niektórych tygodniach może być przedłu żony do 12 godzin, a tygodnio wy czas pracy do przeciętnie 43 godzin na tydzień w okresie rozliczeniowym prace, które nie 4 tygodnie mogą być wstrzyma ne ze względu na technologię produk cji lub ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności przerywany czas pracy maksymalnie jedna przerwa w pracy w ciągu doby trwająca nie dłużej niż 5 godzin (tylko przy pracy maksymalnie 8 go dzin na dobę) jeżeli jest to uzasad jak w systemie nione rodzajem pracy podstawowym lub jej organizacją art. 139 KP zadaniowy czas pracy pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania po wierzonych zadań w przypadkach uza sadnionych rodzajem pracy lub jej organi zacją albo miejscem wykonywania pracy jak w systemie podstawowym art. 140 KP system skróconego tygodnia pracy oraz tzw. praca weekendo wa praca świadczona przez mniej na pisemny wniosek niż 5 dni w tygodniu; pracownika dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin na dobę, co wyrów nywane jest dniami wolnymi od pracy przy zachowaniu przecięt nie 40 godzin na tydzień 1 miesiąc art. 143 KP 6 C .H .B EC K praca w ru chu ciągłym art. 138 KP Maksymalna długość System czasu pracy Podstawa prawna praca świadczona tylko w piąt ki, soboty, niedziele i święta; dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin na dobę przy zacho waniu przeciętnie 40 godzin na tydzień na pisemny wniosek pracownika 1 miesiąc art. 144 KP skrócony czas pracy wprowadzenie przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo skrócenie norm czasu pracy pracownicy zatrud nieni w warunkach szczególnie uciążli wych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, przy pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie jak w systemie podstawowym art. 145 KP .H art. 129, 135–148 KP C § .B EC K tzw. praca weekendo wa 7 Przerwy obowiązkowe, wliczane do czasu pracy i płatne Rodzaj przerwy Długość na posiłek – gdy dobowy wymiar czasu wynosi minimum 6 godzin 15 minut dla młodocianego – gdy dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny 30 minut dodatkowa przerwa niepełnosprawnego K gdy pracownica karmi jedno dziecko 2 × 30 minut gdy pracownica karmi więcej niż jedno dziecko 2 × 45 minut EC na karmienie dziecka piersią – prawo do 2 przerw, gdy czas pracy przekracza 6 godzin dziennie; na wniosek pracownicy można je połączyć. Jeżeli czas pracy wynosi 4–6 godzin dziennie przy sługuje jedna przerwa. Jeżeli czas pracy jest krótszy niż 4 godziny dziennie – przerwy nie przysługują. 15 minut co najmniej 5 minut po każdej godzinie pracy przy komputerze dla pracownika zatrudnionego w warunkach szcze gólnie ciężkich lub szkodliwych* albo przy pracy monotonnej lub w ustalonym z góry tempie ustala pracodawca .H .B dla pracowników wykonujących pracę przy kompu terze przez minimum 4 godz. na dobę * zamiast przerw można obniżyć normy czasu pracy art. 134, 145, 187 i 202 § 31 KP § § 7 rozp. MPiPS w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w moni tory ekranowe z 1.12.1998 r. (Dz.U. Nr 148, poz. 973) § art. 17 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 27.8.1997 r. (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 214, poz. 1407 ze zm.) 8 C § Metody rekompensaty nadgodzin Sposób rekompensaty Rodzaj nadgodzin czas wolny Uwagi wypłata dodatku na wniosek pra cownika: 1 go dzina wolna za 1 nadgodzinę 50% lub 100% do datku wypłacane po każdym miesiącu pracy dobowe bez wniosku pracownika: 1,5 godziny za 1 nadgodzinę 50% lub 100% do datku wypłacane po każdym miesiącu pracy średniotygodniowe jeżeli do zam knięcia okresu rozliczeniowego pracodawca nie udzieli czasu wolnego, to musi wypłacić dodatek udzielenie czasu wolnego jest korzystniejsze, gdyż wówczas za nadgodziny pracodawca płaci tyl ko normalne wynagrodzenie bez dodatku, tak więc pracodawca nie ponosi w ten sposób dodatkowych kosztów (w praktyce płaci tak, jak za wymiar czasu pracy) K dobowe .B EC korzystniejsze jest udzielenie czasu wolnego, ale tylko w tym samym miesiącu, w którym wystąpiła pra ca nadliczbowa; udzielając czasu wolnego w kolejnym miesiącu, pracodawca musi za niego zapłacić, gdyż pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za pełny miesięczny wymiar czasu pracy C .H Zasada! rozliczenie na koniec okresu rozliczenio wego (np. po 3 mies.) i wypłacenie dodatku 100% § art. 1511–1512 KP 9 Urlop wypoczynkowy Wymiar urlopu wypoczynkowego Pełny wymiar etatu jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat 20 dni 160 godzin jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat 26 dni 208 godzin 10 20 dni 26 dni Wymiar etatu dni godz. dni 1/2 10 80 13 1/3 7 56 1/4 5 1/5 20 dni 26 dni dni godz. dni godz. 104 3/4 15 120 20 160 9 72 3/5 12 96 16 128 40 7 56 3/6 10 80 13 104 4 32 6 48 3/7 9 72 12 96 1/6 4 32 5 40 3/8 8 64 10 80 1/7 3 24 4 32 1/8 3 24 4 32 .H .B EC K godz. Wymiar etatu 20 dni 26 dni 20 dni 26 dni dni godz. dni godz. 144 4/5 16 128 21 168 13 104 4/6 14 112 18 144 11 88 4/7 12 96 15 120 56 9 72 4/8 10 80 13 104 6 48 8 64 5 40 7 56 dni godz. dni 2/3 C godz. Wymiar etatu Wymiar etatu 14 112 18 2/4 10 80 2/5 8 64 2/6 7 2/7 2/8 § art. 154, 1542 KP Najczęściej zaliczane okresy stażu w zakresie wymiaru urlopu wypoczynkowego Okres zaliczany do stażu pracy w zakresie wymiaru urlopu Rodzaj szkoły zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata średnia szkoła zawodowa przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat szkoła policealna szkoła wyższa 5 lat K średnia szkoła ogólnokształcąca EC średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasad niczych (równorzędnych) szkół zawodowych 4 lata 6 lat 8 lat 1) okresy poprzedniego zatrudnienia (art. 154 KP), 2) okres nauki w szkole (art. 155 § 1 KP), 3) okres czynnej służby wojskowej (art. 120 ustawy z 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej), 4) okres urlopu wychowawczego (art. 1865 KP), 5) okres zatrudnienia za granicą u pracodawców zagranicznych (art. 86 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), 6) okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium (art. 79 ww. ustawy z 20.4.2004 r.), 7) okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego (na warunkach określonych w art. 1 usta wy z 20.7.1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowni czego stażu pracy). C .H .B 1 11 Urlop w wymiarze proporcjonalnym Wymiar urlopu w dniach roboczych Proporcja do wymiaru 12 26 dni obliczenie wymiaru zaokrąglenie do pełnych dni 1/12 1,66 2 2,16 3 2/12 3,33 4 4,33 5 3/12 5 5 6,5 7 7 6/12 10 7/12 11,66 8,66 EC 6,66 8,33 9 9 10,83 11 10 13 13 12 15,16 16 .B 4/12 5/12 K zaokrąglenie do pełnych dni 13,33 14 17,33 18 15 15 19,5 20 10/12 16,66 17 21,66 22 18,33 19 23,83 24 .H 8/12 9/12 11/12 art. 1551, 1552a, 1553 KP C § 20 dni obliczenie wymiaru Wynagrodzenie urlopowe Zasada: wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi w takiej wysokości, w jakiej by je otrzymał, gdyby w okresie urlopu pracował (art. 172 KP). Ustalenie podstawy wymiaru Sposób uwzględniania w wynagrodzeniu urlopowym Składniki wynagrodzenia pracownika jako łączną wysokość z okresu § 8 ust. 1 i 2 rozp. MPiPS 3 (a przy znacznych wahaniach z 8.1.1997 r. – 12) miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu okres urlopu traktowany jest na równi z okresem wykony wania pracy .B wypłacane za okresy dłuższe niż jeden miesiąc § 7 rozp. MPiPS z 8.1.1997 r. w sprawie urlopu wypo czynkowego K określone w inny sposób niż w stałej stawce miesięcznej w stałej wysokości w wysokości należnej w mie siącu wykorzystywania urlopu EC przysługujące za określone w stałej okresy nie dłuższe stawce miesięcznej niż jeden miesiąc w stałej wysokości Podstawa prawna § 12 rozp. MPiPS z 8.1.1997 r. C .H W podstawie wymiaru nie uwzględnia się (§ 6 rozp. MPiPS z 8.1.1997 r.): 1) jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie, 2) wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, 3) gratyfikacji (nagród) jubileuszowych, 4) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobec ności w pracy, 5) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, 6) dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego, 7) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z cho robą zakaźną, 7a) kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, 8) nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przy sługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej, 9) odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych, 10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy. 13 Wzór obliczenia wynagrodzenia urlopowego: w = (P : x) × y P –podstawa wymiaru ustalona wg przedstawionych powyżej zasad, x –liczba godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona podstawa wymiaru, y –liczba godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu, w –należne wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy C .H .B EC K Zasada: należy się wyłącznie w przypadku niemożności wykorzystania urlopu w postaci dni wolnych od pracy z powodu wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy (art. 171 KP). W 2008 r. – współczynnik wynosił 21. W 2009 r. – współczynnik wynosił 21,08. W 2010 r. – współczynnik wynosił 21,08. W 2011 r. – współczynnik wynosił 21. W 2012 r. – współczynnik wynosił 21. W 2013 r. – współczynnik wynosi 20,91. 14 Urlopy rodzicielskie Wymiar urlopu macierzyńskiego Wymiar urlopu Liczba dzieci urodzonych przy jednym porodzie 20 tygodni urodzenie jednego dziecka 31 tygodni urodzenie dwojga dzieci 33 tygodnie urodzenie trojga dzieci urodzenie czworga dzieci 37 tygodni urodzenie pięciorga i więcej dzieci K 35 tygodni EC Urlop macierzyński dodatkowy Przy urodzeniu jednego dziecka do 2 tygodni 2011 do 2 tygodni Przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka .B Rok 2010 do 3 tygodni do 3 tygodni do 4 tygodni do 6 tygodni do 4 tygodni do 6 tygodni 2014 do 6 tygodni do 8 tygodni .H 2012 2013 Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego 2010 Przyjęcie jednego dziecka Przyjęcie dwojga i więcej dzieci Przyjęcie dziecka do 7. roku życia lub do 10. roku życia C Rok do 2 tygodni do 3 tygodni 1 tydzień 2011 do 2 tygodni do 3 tygodni 1 tydzień 2012 do 4 tygodni do 6 tygodni do 2 tygodni 2013 do 4 tygodni do 6 tygodni do 2 tygodni 2014 do 6 tygodni do 8 tygodni do 3 tygodni 15 Wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego Liczba dzieci przyjętych jednocześnie na wychowanie 20 tygodni przyjęcie jednego dziecka 31 tygodni przyjęcie dwojga dzieci 33 tygodnie przyjęcie trojga dzieci 35 tygodni przyjęcie czworga dzieci 37 tygodni przyjęcie pięciorga i więcej dzieci Uwagi Urlop przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia. K Wymiar urlopu EC Wymiar urlopu ojcowskiego Rok 2011 2012 i nast. 1 tydzień .B 2010 Wymiar 1 tydzień 2 tygodnie .H Urlop szkoleniowy Uprawniony pracownik Wymiar urlopu szkoleniowego 6 dni Pracownik przystępujący do egzaminu maturalnego 6 dni Pracownik przystępujący do egzaminu potwierdzającego kwalifi kacje zawodowe 6 dni Pracownik przygotowujący pracę dyplomową oraz przygotowu jący się i przystępujący do egzaminu dyplomowego – w ostatnim roku studiów 21 dni C Pracownik przystępujący do egzaminów eksternistycznych Uwaga: Urlop szkoleniowy będzie udzielany na dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem. 16 Zwolnienia od pracy Ważne wydarzenia rodzinne pracownika Wymiar zwolnienia Podstawa prawna Zachowanie prawa do wynagrodzenia 2 dni § 15 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwia nia nieobecności pracownika oraz udzielania pracow nikom zwolnień od pracy, Dz.U. Nr 60, poz. 281 ze zm. tak (§ 16 ust. 1 rozp. z 15.5.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwia nia nieobecności pracownika oraz udzielania pracow nikom zwolnień od pracy, Dz.U. Nr 60, poz. 281 ze zm.) art. 188 KP tak (art. 188 KP) ślub pracownika urodzenie się dziecka pracownika zgon i pogrzeb małżonka pracow nika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma albo macochy 1 dzień EC ślub dziecka pracownika .B zgon i pogrzeb siostry lub brata pracownika albo jego teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośred nią opieką 2 dni w roku kalendarzowym C .H konieczność opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat K Wydarzenie 17 Wezwanie pracownika przez instytucję lub organ Wezwanie do osobistego stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony czas niezbędny w celu załatwienia sprawy będącej przedmiotem we zwania § 5 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. § 6 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. nie, pracodawca wydaje zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagro dzenia w celu uzy skania rekompensaty pieniężnej od wzywa jącego organu (§ 16 ust. 2 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r.) K do stawienia się przed organem administracji rządowej lub samo rządu terytorialnego EC do stawienia się przed sądem, w prokuraturze, na policji .B do wykonywania czynności biegłe maksymalnie do go w postępowaniu administracyj 6 dni w ciągu roku nym, karnym przygotowawczym, kalendarzowego sądowym § 7 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. czas niezbędny w celu wzięcia udziału w postępo waniu kontrolnym do wzięcia udziału w posie dzeniu komisji pojednawczej czas niezbędny § 8 rozp. MPiPS w celu wzięcia z 15.5.1996 r. udziału w posiedze niu komisji .H do wzięcia udziału w postępowa niu kontrolnym prowadzonym przez Najwyższą Izbę Kontroli w charakterze świadka lub spe cjalisty w charakterze członka komisji C 18 Zachowanie prawa do wynagrodzenia Wymiar zwolnienia Podstawa prawna jako strona postępowania lub świadek § 10 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. tak (art. 257 KP) tak (§ 16 ust. 1 rozp. z 15.5.1996 r.) Przyczyny związane z dodatkową działalnością pracownika Zachowanie prawa do wynagrodzenia Wymiar zwolnienia Podstawa prawna członek rady pracow ników działającej u danego pracodawcy czas niezbędny do udzia łu w pracach rady art. 17 ust. 3 ustawy z 7.4.2006 r. o informo waniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550 ze zm.) tak (art. 17 ust. 3 ustawy z 7.4.2006 r.) działacz związku zawodowego czas niezbędny do wyko nania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej poza zakła dem pracy art. 25 ust. 2 ustawy z 23.5.1991 r. o związ kach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) tak (art. 25 ust. 2 ustawy z 23.5.1991 r.) czas niezbędny do wyko nania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej art. 31 ust. 3 i art. 34 ustawy z 23.5.1991 r. tak (art. 31 ust. 3 i art. 341 ust. 1 usta wy z 23.5.1991 r.) okres kadencji w zarzą dzie zakładowej organi zacji związkowej art. 31 ust. 1 i art. 34 ustawy z 23.5.1991 r. tak lub nie w zależ ności od wniosku zarządu zakładowej organizacji związ kowej (art. 31 ust. 2 i art. 341 ust. 1 usta wy z 23.5.1991 r.) art. 37 ust. 3 ustawy z 5.4.2002 r. o euro pejskich radach zakła dowych (Dz.U. Nr 62, poz. 556 ze zm.) tak (art. 37 ust. 3 ustawy z 5.4.2002 r.) § 14 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. nie C .H .B EC K Pracownik członek specjalnego zespołu negocjacyjne go oraz europejskiej rady zakładowej czas niezbędny do udzia łu w pracach zespołu lub rady członek rady nadzor czas niezbędny do udzia czej działającej u dane łu w posiedzeniach rady go pracodawcy 19 Pracownik Wymiar zwolnienia Podstawa prawna Zachowanie prawa do wynagrodzenia art. 5 ustawy z 25.9.1981 r. o samo rządzie załogi przedsię biorstwa państwowego (Dz.U. Nr 24, poz. 123 ze zm.) tak (art. 5 ustawy z 25.9.1981 r.) członek komisji bhp działającej u danego pracodawcy czas niezbędny do udziału w posiedzeniach komisji art. 23713 KP tak (art. 23713 § 2 KP) społeczny inspektor pracy czas niezbędny do wy konywania czynności oraz udziału w naradach i szkoleniach art. 15 ust. 2 i 5 ustawy z 24.6.1983 r. o spo łecznej inspekcji pracy (Dz.U. Nr 35, poz. 163 ze zm.) EC K członek rady pracowni czas niezbędny do czej przedsiębiorstwa wykonywania działań państwowego (w godzinach pracy) tak (art. 15 ust. 5 i 6 ustawy z 24.6.1983 r.) C .H .B czas pełnienia funkcji – w zakładach pracy, w któ rych występuje szczególne zagrożenie zdrowia i życia pracowników, a warunki pracy wymagają stałego społecznego nadzoru, na wniosek zakładowych organizacji związkowych (decyzję o tym podejmuje kierownik zakładu pracy) tak (art. 15 ust. 2 ustawy z 24.6.1983 r.) członek ochotniczej straży pożarnej czas niezbędny do uczestniczenia w działa niach ratowniczych i nie zbędnego wypoczynku maksymalnie do 6 dni w ciągu roku kalenda rzowego – na szkolenie pożarnicze 20 § 11 ust. 1 pkt 1 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. nie, pracodawca wy daje zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagro dzenia (§ 16 ust. 2 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r.) Zachowanie prawa do wynagrodzenia Wymiar zwolnienia Podstawa prawna członek Górskiego Ochotniczego Pogo towia Ratowniczego, Tatrzańskiego Ochot niczego Pogotowia Ratunkowego i innych podmiotów wykonują cych ratownictwo gór skie za zgodą Ministra Spraw Wewnętrznych czas niezbędny do uczestniczenia w działa niach ratowniczych i nie zbędnego wypoczynku art. 10 ustawy z 18.8.2011 r. o bezpie czeństwie i ratownictwie w górach i na zorgani zowanych terenach nar ciarskich (Dz.U. Nr 208, poz. 1241) § 11 ust. 1 pkt 2 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. tak (art. 10 ustawy z 18.8.2011 r., § 16 ust. 1 rozp. z 15.5.1996 r.) członek Wodnego Ochotniczego Pogo towia Ratunkowego i innych podmiotów wykonujących ra townictwo wodne za zgodą Ministra Spraw Wewnętrznych czas niezbędny do uczestniczenia w działa niach ratowniczych i nie zbędnego wypoczynku art. 17 ustawy z 18.8.2011 r. o bezpie czeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (Dz. U. Nr 208, poz. 1240) tak (art. 17 ustawy z 18.8.2011 r.) członek doraźny Pań stwowej Komisji Bada nia Wypadków Kole jowych, ujęty na liście ministra właściwego do spraw transportu czas wyznaczony przez przewodniczącego Pań stwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych do udziału w postępo waniu § 11 ust. 1 pkt 2a rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. nie członek Ochotniczej Drużyny Ratownictwa Morskiego działającej w Brzegowych Stacjach Ratowniczych Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa „Służba SAR” czas niezbędny do § 11 ust. 1 pkt 2b rozp. uczestniczenia w akcji MPiPS z 15.5.1996 r. ratowniczej i konieczne go wypoczynku oraz czas udziału w szkoleniach organizowanych przez Morska Służbę Poszuki wania i Ratownictwa C .H .B EC K Pracownik tak (§ 16 ust. 1 rozp. z 15.5.1996 r.) 21 Pracownik krwiodawca Wymiar zwolnienia czas oznaczony przez stację krwiodawstwa Podstawa prawna § 12 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. maksymalnie 6 godzin w tygodniu lub 24 godzi ny w miesiącu poseł lub senator czas wykonywania obo wiązków poselskich lub senatorskich .B .H C 22 § 13 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. tak (§ 16 ust. 1 rozp. z 15.5.1996 r.) nie EC wykładowca w szkole zawodowej, w szkole wyższej, w placówce naukowej albo jedno stce badawczo-rozwo jowej albo na kursie zawodowym K czas niezbędny do prze prowadzenia badań zleconych przez stację krwiodawstwa, jeżeli nie mogą być one wykona ne w czasie wolnym od pracy Zachowanie prawa do wynagrodzenia art. 29 ust. 2 ustawy z 9.5.1996 r. o wyko nywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29) nie radny Wymiar zwolnienia gminy czas brania udziału w pracach organu gminy/powiatu powiatu art. 25 ust. 3 ustawy z 8.3.1990 r. o samo rządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) Zachowanie prawa do wynagrodzenia nie art. 22 ust. 1 ustawy z 5.6.1998 r. o samo rządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) czas brania udziału w pracach sejmiku woje wództwa i jego komisji oraz zarządu wojewódz twa członek naczelnej, wo jewódzkiej i powiato wej rady zatrudnienia czas niezbędny do udzia łu w posiedzeniach rady art. 27 ust. 1 ustawy z 5.6.1998 r. o samo rządzie województwa (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.) .B EC wojewódz twa tak (art. 23 ust. 8 ustawy z 20.4.2004 r.) działalności czas niezbędny do udzia pożytku pu łu w posiedzeniach rady blicznego art. 39 ust. 3 ustawy z 24.4.2003 r. o działal ności pożytku publicz nego i o wolontariacie (Dz.U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 ze zm.) tak (art. 39 ust. 3 ustawy z 24.4.2003 r.) pomocy społecznej art. 125 ust. 5 usta wy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) nie .H art. 23 ust. 8 ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytu cjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.) C członek Rady Dzia łalności Pożytku Publicz nego /Rady Pomocy Społecz nej Podstawa prawna K Pracownik 23 Pracownik Wymiar zwolnienia Podstawa prawna czas wykonywania czyn ności w sądzie mediator w sporach zbiorowych pracy nie czas prowadzenia media art. 111 ustawy cji – maksymalnie 30 dni z 23.5.1991 r. o roz wiązywaniu sporów w roku kalendarzowym zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236 ze zm.) osoba prowadząca misje dobrej woli czas prowadzenia misji dobrej woli osoba o znacznym lub umiarkowanym stop niu niepełnospraw ności czas uczestniczenia w turnusie rehabilitacyj nym – do 21 dni robo czych w roku K ławnik sądowy nie nie art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z 27.8.1997 r. o rehabi litacji zawodowej i spo łecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 ze zm.) tak (art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z 27.8.1997 r.) EC art. 17c ustawy z 6.7.2001 r. o Trójstron nej Komisji do spraw społeczno-gospodar czych i wojewódzkich komisjach dialogu spo łecznego (Dz.U. Nr 100, poz. 1080 ze zm.) .B .H C czas niezbędny do wy konania badań specja listycznych, zabiegów leczniczych lub uspraw niających lub uzyskania zaopatrzenia ortopedycz nego lub jego naprawy 24 art. 172 § 1 ustawy z 27.7.2001 r. prawo o ustroju sądów pow szechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) Zachowanie prawa do wynagrodzenia radcow skich czas uczestniczenia w obowiązkowych zaję ciach szkoleniowych adwo kackich czas niezbędny do przy stąpienia do egzaminu wstępnego i notarial nego Zachowanie prawa do wynagrodzenia art. 34 ust. 1 ustawy z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.) tak (art. 34 ust. 1 ustawy z 6.7.1982 r.) art. 76a ust. 2 ustawy z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 ze zm.) tak (art. 76a ust. 2 ustawy z 26.5.1982 r.) art. 74c ustawy z 14.2.1991 r. prawo o notariacie (Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) tak (art. 74c ustawy z 14.2.1991 r.) C .H .B osoba aplikująca do zawodu notariusza Podstawa prawna EC osoba wpisana na listę aplikan tów Wymiar zwolnienia K Pracownik 25 Inne przyczyny Przyczyna Wymiar zwolnienia przeprowadzenie okresowych i kontrol nych badań lekarskich wykonanie badań lekarskich w okresie ciąży czas niezbędny do przeprowadzenia badań wypowiedzenie 3-mies. C zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności z inicjatywy pracownika i bez zgody pracodawcy 26 art. 185 § 2 KP tak (art. 185 § 2 KP) § 9 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r. tak (§ 16 ust. 1 rozp. z 15.5.1996 r.) art. 37 KP tak (art. 37 § 1 KP) 3 dni część albo całość dnia pracy – tak, by pracownik mógł punktualnie przy być na obowiązko we zajęcia i na czas ich trwania .H podnoszenie kwalifikacji zawodowych (zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą) tak (art. 229 § 3 KP) EC wypowiedzenie 2-tyg. 2 dni i 1-mies. .B poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia umowy doko nanego przez pracodawcę Zachowanie prawa do wynagrodzenia art. 229 § 2 KP K przeprowadzenie obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, gruźlicy oraz chorób wenerycznych Podstawa prawna art. 1031, 1032 KP tak (art. 1031 § 3 KP) urlop szkoleniowy w wymiarze 6 albo 21 dni zwolnienie z części albo całości dnia pracy, urlop bez płatny art. 1036 KP nie Przyczyna Wymiar zwolnienia czas wykonania obowiązkowych świadczeń udział w legalnym strajku czas trwania akcji strajkowej Zachowanie prawa do wynagrodzenia § 11 ust. 1 nie, pracodawca pkt 3 rozp. MPiPS wydaje zaświad z 15.5.1996 r. czenie określają ce wysokość utra conego wyna grodzenia (§ 16 ust. 2 rozp. MPiPS z 15.5.1996 r.) K wykonanie obowiązku świadczeń oso bistych (np. w związku z powodzią), w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach Podstawa prawna art. 154 § 4 usta nie wy z 5.1.2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 112 ze zm.) do przeprowadzenia referendum art. 16 ust. 1 ustawy z 14.3.2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz.U. Nr 57, poz. 507 ze zm. ) .H w wyborach do Sejmu czas wykonywania i Senatu, wyborach zadań – do 5 dni Prezydenta, wyborach do Parlamentu Euro pejskiego, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialne go, wyborach wójtów, burmistrzów i prezy dentów miast C wykonywanie zadań członka obwodowej i terytorialnej komisji wybor czej .B EC art. 23 ustawy nie z 23.5.1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbio rowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236 ze zm.) 27 Wypowiedzenie umowy o pracę Zasady wypowiadania umów w zależności od rodzaju Możliwość wypowiedzenia Przyczyna uzasadniająca tak w każdym przypadku, przyczyna musi być konkretna i prawdziwa umowa na czas określony upadłość, likwidacja, nie zastosowanie ustawy o zwol nieniach grupowych, umowa zawarta na dłużej niż 6 mies. zawierająca klauzulę o możliwości wypowiedzenia, umowa na zastępstwo tak, wyjątek: upadłość, likwidacja Okresy wypowiedzenia 2 tyg. – zatrudnienie krócej niż 6 mies., 1 mies. – zatrudnienie co najmniej 6 mies., 3 mies. – zatrudnienie co najmniej 3 lata; wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy oraz u po przedniego, jeżeli aktual ny pracodawca jest jego następcą prawnym; art. 361 KP – skrócenie okresu wypowiedzenia .H .B EC K umowa na czas nieokreślony Obowiązek konsultacji z ZOZ nie 2 tyg., umowa na zastępstwo – 3 dni robocze nie nie 2 tyg. umowa na okres próbny nie nie 3 dni – okres próbny do 2 tygodni, 1 tydz. – okres próbny dłuższy niż 2 tygodnie, 2 tyg. – okres próbny 3 mies. C upadłość, likwidacja, umowa na czas wykona zastosowanie ustawy o zwol nia określonej nieniach grupowych pracy § 28 tak art. 32–38 KP Okresy wypowiedzenia poszczególnych umów o pracę Okres wypowiedzenia Wyszczególnienie Uwagi Umowa na okres próbny 3 dni robocze zawarta na okres dłuższy niż 2 tygodnie, ale krótszy niż 3 miesiące 1 tydzień 2 tygodnie EC zawarta na 3 miesiące w przypadku umów zawartych na okres próbny długość wypowiedzenia zależy od czasu na jaki zawarta została taka umowa K zawarta na okres do dwóch tygodni Umowa na czas określony brak zawarta na okres powyżej 6 miesięcy – w treści nie ma klauzuli o wypowiedzeniu brak .B zawarta na okres do 6 miesięcy 2 tygodnie wszystkie umowy na czas okre ślony – bez względu na okres, na jaki zostały zawarte i czy w swej treści posiadają klauzulę 2 tygodnie C .H zawarta na okres powyżej 6 miesięcy – z klauzulą o wypo wiedzeniu umowę na czas określony można wypo wiedzieć tylko wówczas, gdy spełnione są jednocześnie dwa warunki: 1) czas jej trwania jest dłuższy niż 6 miesięcy 2) w treści umowy zawarto klauzulę o możliwości jej wcześniejszego wypo wiedzenia w razie wypowiadania stosunków pracy w związku ze zwolnieniami grupowymi lub w ramach zwolnień indywidualnych z przy czyn niedotyczących pracowników – każda umowa zawarta na czas określony może zostać wypowiedziana przez pracodawcę i pracownika 29 Okres wypowiedzenia Wyszczególnienie Uwagi Umowa na zastępstwo zawarta na zastępstwo nieobec nego pracownika 3 dni robocze umowa ta ma ustawowy okres wypowie dzenia, który można zastosować bez wzglę du na to jak długo trwa umowa i bez ko nieczności wpisywania dodatkowych klau zul o wypowiedzeniu do umowy o pracę K Umowa na czas wykonywania określonej pracy brak EC zawarta na czas wykonania określonej pracy umowa ta może być wypowiedziana za równo przez pracodawcę jak i pracownika tylko w razie zwolnień grupowych lub indywidualnych, z przyczyn niedotyczących pracowników .B 2 tygodnie Umowa na czas nieokreślony 2 tygodnie .H okres zatrudnienia krótszy niż 6 miesięcy 1 miesiąc okres zatrudnienia – 3 lata i więcej 3 miesiące C okres zatrudnienia wynosi co najmniej 6 miesięcy, ale jest krótszy niż 3 lata 30 długość ustawowego okresu wypowiedze nia umowy zawartej na czas nieokreślony, uzależniona jest od stażu pracy u danego pracodawcy, do którego wlicza się również poprzednie umowy (np. na okres próbny, na czas określony) Uwaga: Do stażu wlicza się również staż u poprzed niego pracodawcy, jeżeli nastąpiło przejęcie zakładu pracy lub jego części na podstawie art. 231 KP. Przyczyny zwolnień grupowych Liczba pracowników zatrudnionych w firmie Minimalna liczba zwolnionych pracowników Tryb rozwiązania umowy Ustawa o zwolnieniach grupowych nie znajduje zastosowania 10 osób od 100 do 299 10% załogi 300 i więcej 30 osób 30 dni – r ozwiązanie umowy za wypowiedzeniem przez pracodawcę – r ozwiązanie umowy za porozumieniem z inicjatywy pracodawcy (pod warunkiem, że dotyczy co najmniej 5 pracowników) K od 20 do 99 EC od 1 do 19 Okres w którym dokonywane są zwolnienia Przyczyny zwolnień indywidualnych od 20 do 99 od 100 do 299 mniej niż 10 mniej niż 10% mniej niż 30 C 300 i więcej Okres w którym dokonywane są zwolnienia Tryb rozwiązania umowy Ustawa o zwolnieniach grupowych nie znajduje zastosowania .H od 1 do 19 Liczba zwolnionych pracowników .B Liczba pracowników zatrudnionych w firmie 30 dni – wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę – porozumienie stron z inicjatywy pra codawcy – nieprzyjęcie przez pracownika no wych warunków pracy i płacy, zapro ponowanych przez pracodawcę w ra mach wypowiedzenia zmieniającego 31 Zestawienie przypadków szczególnych – ustawowe możliwości wydłużania i skracania okresów wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony Wyszczególnienie Ustawowy okres wypowiedzenia Dopuszczalna długość okresu wypowiedzenia po zmianie Uwagi Zatrudnienie pracownika na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie 1 miesiąc okres zatrudnienia wynosi co najmniej 6 miesięcy 3 miesiące EC 1 miesiąc wydłużenie okresu wypo wiedzenia może nastąpić w drodze ustaleń między pracodawcą a pracowni kiem, zapisanych w umowie o pracę K okres zatrudnienia krót 2 tygodnie szy niż 6 miesięcy 3 miesiące C .H okres zatrudnienia – co najmniej 3 lata .B Wypowiedzenie umowy w związku z upadłością lub likwidacją zakładu pracy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników 32 1 miesiąc pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia w tre ści samego wypowiedzenia (najwyżej do 1 miesiąca); za pozostałą część okresu wy powiedzenia pracownikowi przysługuje odszkodowanie Odprawy Wysokość odprawy Wysokość odprawy Maksymalna kwota odprawy jednomiesięczne wynagrodzenie dwumiesięczne wynagrodzenie 15-krotność minimalnego wynagro dzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy Okres zatrudnienia krótszy niż 2 lata dłuższy niż 8 lat K trzymiesięczne wynagrodzenie od 2 lat do 8 lat EC Zasady ustalania podstawy obliczania odprawy Okoliczności Sposób uwzględniania w podstawie składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wyso kości uwzględnia się w wysokości należnej w momencie nabycia prawa do odprawy składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc uzyskane przez pracownika w okresie 3 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy uwzględnia się przy ustalaniu wysokości odpra wy w średniej wysokości z okresu trzech miesięcy .H składniki za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone podczas dwunastu mie sięcy poprzedzających bezpośrednio miesiąc nabycia prawa do odprawy, uwzględnia się w średniej wysokości z tego okresu C składniki za okresy dłuższe niż miesiąc .B składniki stałe w staw ce miesięcznej 33 Rodzaje odpraw – oskładkowanie i opodatkowanie Warunek otrzymania Wysokość świadczenia rozwiązanie stosunku 1-miesięczne pracy z pracowni wynagrodzenie kiem spełniającym warunki do uzyska nia renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, i jego przejście na któreś ze świadczeń odprawa w związku z powołaniem do wojska powołanie pracowni ka do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej C .H .B 2-tygodniowe wynagrodzenie 34 Obowiązek podatkowy wyłączona z podsta opodatkowana wy wymiaru składek (art. 12 ust. 1 społecznych (§ 2 ust. 1 PDOFizU) pkt 2 rozporządzenia składkowego); wyłączona z podsta wy wymiaru składki zdrowotnej (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej) EC odprawa emerytalna lub rentowa Obowiązek składkowy K Rodzaj świadczenia wyłączona z podsta opodatkowana wy wymiaru składek (art. 12 ust. 1 społecznych (§ 2 ust. 1 PDOFizU) pkt 5 rozporządzenia składkowego); wyłączona z podsta wy wymiaru składki zdrowotnej (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej) 1-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 2 lata; 2-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony od 2 do 8 lat; 3-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony ponad 8 lat; maksymalna wysokość odpra wy – 15-krotne minimalne wy nagrodzenie za pracę Obowiązek podatkowy wyłączona z podsta opodatkowana wy wymiaru składek (art. 12 ust. 1 społecznych (§ 2 ust. 1 PDOFizU) pkt 3 rozporządzenia składkowego); wyłączona z podsta wy wymiaru składki zdrowotnej (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej) K dokonanie przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pra cowników zwolnień z przyczyn leżących po jego stronie, np.: ekonomicznych, or ganizacyjnych, tech nologicznych itd., oraz w razie ogło szenia jego upadłości lub likwidacji Obowiązek składkowy C .H .B odprawa z tytułu zwol nienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy Wysokość świadczenia Warunek otrzymania EC Rodzaj świadczenia 35 śmierć pracownika w trakcie zatrudnie nia lub pobierania po jego ustaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy Wysokość świadczenia Obowiązek składkowy Obowiązek podatkowy 1-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, 3-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat, 6-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat wyłączona z podsta wy wymiaru składek społecznych (§ 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego); wyłączona z podsta wy wymiaru składki zdrowotnej (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej) zwolniona z po datku (art. 21 ust. 1 pkt 7 usta wy o podatku dochodowym od osób fizycznych) C .H .B EC odprawa pośmiertna Warunek otrzymania K Rodzaj świadczenia 36 Bezpieczeństwo i higiena pracy Zlecanie badań lekarskich pracowników Badania przed dopuszczeniem pracownika do wykonywania pracy przed upływem terminu wskazanego w orzeczeniu lekarskim kontrolne przed dopuszczeniem pracownika do pracy po trwającej ponad 30 dni niezdol ności do pracy z powodu choroby K wstępne okresowe art. 229 KP EC § Kiedy? Częstotliwość badań lekarskich kierowców* kierowcy w wieku 56–65 lat Termin co 5 lat .B Wiek kierowcy do 55. roku życia co rok .H kierowcy po ukończeniu 65 lat co 2 lata * dotyczy kierowców pojazdów uprzywilejowanych, instruktorów, egzaminatorów oraz kierujących tramwajem art. 122 ust. 2 ustawy z 20.6.1987 r. Prawo o ruch drogowym (t.j. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) C § Częstotliwość badań pozostałych kierowców Wiek Termin kierowcy do 60. roku życia co 5 lat kierowcy po ukończeniu 60 lat co 30 miesięcy § art. 39j i art. 39k ustawy z 6.9.2001 r. o transporcie drogowym (t.j. z 2007 r. Nr 125, poz. 874) 37 Częstotliwość szkoleń okresowych bhp Stanowisko Forma szkolenia Częstotliwość (minimum) Pierwsze szkolenie (okres od rozpoczęcia pracy) kurs, seminarium, samokształcenie kierowane co 5 lat 6 miesięcy pracownik na stanowisku robotniczym instruktaż co 3 lata 12 miesięcy stanowiska, na których wykonywane instruktaż są prace szczególnie niebezpieczne, o których mowa w rozdziale 6 działu IV rozporządzenia Ministra Pracy i Poli tyki Socjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.) co 1 rok 12 miesięcy EC K pracodawca, mistrz, brygadzista, kierownik kurs, seminarium, samokształcenie kierowane co 5 lat 12 miesięcy pracownik służby bhp, osoba wykonu jąca zadania służby bhp kurs, seminarium, samokształcenie kierowane co 5 lat 12 miesięcy pracownik administracyjno-biurowy oraz inny, którego praca wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe, niebezpieczne albo związane z odpowiedzialnością w zakresie bhp kurs, seminarium, samokształcenie kierowane pracownik administracyj no-biurowy – co 6 lat pozostali – co 5 lat 12 miesięcy C .H .B pracownik techniczno-inżynieryjny 38 Odsetki Odsetki ustawowe 1.2.2003– 24.9.2003 25.9.2003– 9.1.2005 10.1.2005– 14.10.2005 15.10.2005– 14.12.2008 Od 15.12.2008 13% 12,25% 13,5% 11,5% 13% 18.9.2003 r. (Dz.U. Nr 166, poz. 1613) 4.1.2005 r. (Dz.U. Nr 3, poz. 16) 13.10.2005 r. (Dz.U. Nr 201, poz. 1662) 4.12.2008 r. (Dz.U. Nr 220, poz. 1434) Stawka % w stosunku rocznym EC Podstawa prawna: 30.1.2003 r. rozporządzenie Rady Mini (Dz.U. strów w sprawie określenia wy Nr 14, sokości odsetek ustawowych poz. 137) K Okres Od 10.5.2012 9.6.11– 9.5.12 12.5.11– 8.6.11 6.4.11– 11.5.11 20.1.11– 5.4.11 12% 12,5% 13% 13,5% 14% 14,5% .H Stawka % w stosunku 15% 14,5% 13% 11,5% 11% 10,5% 10% rocznym 9.11.10– 19.01.11 25.6.09– 8.11.10 26.3.09– 24.6.09 26.2.09– 25.3.09 .B 28.1.09– 25.2.09 24.12.08– 27.1.09 Okres 27.11.08– 23.12.08 26.6.08– 26.11.08 Odsetki od zaległości podatkowych C Skala podatkowa w latach 2009–2013 Podstawa obliczenia podatku w złotych § ponad do – 85 528 85 528 – Podatek wynosi 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł art. 27 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) 39 Koszty uzyskania przychodu w latach 2008–2013 Uprawniony Miesięcznie Rocznie dla pracowników mieszkających w tej samej miejscowości, gdzie znajduje się zakład pracy i uzysku jących przychody: od jednego zakładu pracy 111,25 zł 1335,00 zł od więcej niż jednego zakładu pracy 111,25 zł 2002,05 zł K dla pracowników dojeżdżających do pracy z innej miejscowości i nieotrzymujących dodatku za rozłą kę, uzyskujących przychody: od więcej niż jednego zakładu pracy § 139,06 zł 1668,72 zł 139,06 zł 2502,56 zł EC od jednego zakładu pracy art. 22 ust. 2 i ust. 11 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) miesięczna C roczna .H Kwota zmniejszająca podatek roczny dochód niepowodujący zapłaty podatku 40 2012 46,33 zł 556,02 zł 3091,00 zł 2013 Aktualne dane można uzupełnić z www.EkspertBeck.pl .B Kwota zmniejszająca podatek Limity odliczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych w latach 2010–2013* Wysokość ulgi i podstawa prawna Rodzaj ulgi Uwagi Odliczenia od dochodu nadwyżka wydatków ponad 100 zł miesięcznie (art. 26 ust. 7a pkt 12 PDOFizU) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy in walidztwa oraz osób z niepełno sprawnością narządu ruchu zali czonych do I grupy inwalidztwa do 2280 zł – limit roczny (art. 26 ust. 7a pkt 7 PDOFizU) utrzymanie przez osoby niewido me I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika do 2280 zł – limit roczny (art. 26 ust. 7a pkt 8 PDOFizU) ulga na cele rehabilitacyjne przy sługuje osobom niepełnospraw nym, bądź podatnikom mającym na utrzymaniu osoby niepełno sprawne, których dochód (tj. osób będących na utrzy maniu) nie przekracza 9120 zł w roku podatkowym .B EC K wydatki na zakup leków, których stosowanie zalecił lekarz spe cjalista C .H używanie samochodu osobowego, do 2280 zł – limit roczny stanowiącego własność (współ (art. 26 ust. 7a pkt 14 własność) osoby niepełnosprawnej PDOFizU) zaliczonej do I lub II grupy inwa lidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidz twa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, dla potrzeb związanych z koniecz nym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne * Dane mogą ulec zmianie w 2013 r. Powyższy stan prawny jest aktualny na dzień wydania informatora (paździenik 2012 r.). 41 Wysokość ulgi i podstawa prawna wysokość darowizny w po staci oddanej krwi ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisa mi wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o pu blicznej służbie krwi (art. 26 ust. 1 pkt 9 PDOFizU) .H C 42 darowizna nie może być przeka zana m.in. na rzecz partii poli tycznych, związków zawodowych, a także osoby fizycznej lub osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą polegającą na wy twarzaniu wyrobów przemysłu tytoniowego (art. 26 ust. 5 ustawy oraz art. 3 ust. 4 ustawy o dzia łalności pożytku publicznego i o wolontariacie – Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.); w zeznaniu rocznym należy wykazać kwotę przekazanej darowizny, kwotę odliczonej darowizny oraz dane obdarowa nego poprzez podanie m.in. jego nazwy i adresu K w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jed nak niż kwota stanowiąca 6% dochodu – art. 26 ust.1 pkt 9 .B darowizny na cele: a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku pu blicznego i o wolontariacie, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organiza cjom określanym w przepisach regulujących działalności pożytku publicznego obowią zujących w innym niż Rzecz pospolita Polska państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, pro wadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, b) kultu religijnego, c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z 22.8.1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. Nr 106, poz. 681 ze zm.) Uwagi EC Rodzaj ulgi Uwaga: należy zapoznać się z brzmie niem art. 26 ust. 6e ustawy w przypadku darowizny na rzecz organizacji w innym niż RP pań stwie Wysokość ulgi i podstawa prawna Rodzaj ulgi w wysokości dokonanej darowizny (przepisy ustaw o stosunku Państwa do Kościoła Katolic kiego w RP oraz o stosunku Państwa do innych Kościo łów i związków wyznaniowych) wymagane pokwitowanie od bioru darowizny oraz w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę dzia łalność Uwaga: w zeznaniu rocznym należy wy kazać kwotę przekazanej darowi zny, kwotę odliczonej darowizny oraz dane obdarowanego po przez podanie m.in. jego nazwy i adresu. Pozostałe warunki zostały okre ślone w art. 26 ust. 7 PDOFizU w związku z ust. 6d .B EC K darowizny na kościelną działal ność charytatywno-opiekuńczą Uwagi do wysokości 760 zł rocznie (art. 26 ust. 1 pkt 6a PDO FizU) niezbędny jest dokument po twierdzający zapłatę oraz fak tura VAT określająca wysokość wydatku C .H wydatki ponoszone z tytułu użyt kowania sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika 43 Wysokość ulgi i podstawa prawna Rodzaj ulgi Uwagi Odliczenia od podatku w kwocie stanowiącej ilo czyn liczby wychowywanych (małoletnich) dzieci i kwoty 92,67 zł za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego albo sprawował opiekę jako rodzic zastępczy ulga na dzieci przysługuje podat nikom wychowującym własne lub przysposobione dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 PDOFizU, a także rodzicom zastępczym odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym przy zastosowaniu metody od liczenia proporcjonalnego, a kwotą podatku obliczo nego za ten rok podatko wy przy zastosowaniu do dochodów wymienionych w art. 27g ust. 1 ustawy, me tody wyłączenia z progresją, art. 27g PDOFizU przysługuje podatnikom podlega jącym nieograniczonemu obowiąz kowi podatkowemu i uzyskującym poza terytorium Polski dochody: 1) ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14 ustawy, lub 2) z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrew nych w rozumieniu odrebnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Polski działalności ar tystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przy chodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi – które rozlicza na zasadach okre ślonych w art. 27 ust. 9 albo 9a ustawy, tj. stosując metodę odlicze nia proporcjonalnego Uwaga: ze względu na inne warunki sko rzystania z ulgi należy zapoznać się z treścią art. 27f PDOFizU EC K ulga na dzieci C .H .B tzw. „ulga na powrót” 44 Wysokość ulgi i podstawa prawna Rodzaj ulgi dotyczy kontynuacji odliczeń wydatków poniesionych na ten cel; Wydatki odliczane w ramach limitu odliczeń z tytułu wydat ków inwestycyjnych na własne cele mieszkaniowe, tj. w ramach limitu, czyli 35 910 zł, w okresie obowiązywania ustawy. Limit 11 340 zł odpowiada wydatkom w kwocie 37 800 zł. Odliczenie przysługuje podat nikom, którzy przed 1.1.2002 r. nabyli prawo do odliczeń z tego tytułu i po tym dniu dokonują dalszych wpłat na kontynuację systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na tym samym rachunku i w tym samym banku prowadzącym kasę miesz kaniową. .B EC K w ramach tzw. praw nabytych – 30% poniesionych wydat wydatki na systematyczne oszczę ków, nie więcej niż 11 340 zł dzanie w kasie mieszkaniowej (6% z 189 000 zł) – limit roczny (art. 4 ust. 3 noweli zacji ustawy z 21.11.2001 r.; Dz.U. Nr 134, poz. 1509) Uwagi w wysokości udokumento wanych i poniesionych wy datków na opłacenie z wła snych środków składek (art. 27e PDOFizU w brzmie niu obowiązującym przed 1.1.2007 r. oraz art. 11 ustawy z 16.11.2006 r.; Dz.U. Nr 217, poz. 1588) C .H w ramach tzw. praw nabytych – wydatki poniesione przez oso bę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu opłacenia z własnych środków składek na ubezpieczenia społeczne osoby zatrudnionej w ramach umowy aktywizacyjnej § dotyczy wydatków ponoszonych do końca obowiązywania umowy zawartej przed 1.1.2007 r. Uwaga: nie dotyczy wydatków pono szonych w związku z przedłu żeniem umowy, dokonanym po 31.12.2006 r. art. 26, art. 27b–27g ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) 45 Stawki podatku dochodowego od osób prawnych Stawka 19% Przychód 1) stawka podstawowa – 19% podstawy opodatkowania, 2) stawka podstawowa dla dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium RP – 19% uzyskanego przychodu Podatek dochodowy z tytułu przychodów uzyskanych przez podmioty zagraniczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wynosi: 1) z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użyt kowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdoby tym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), 2) z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowa nej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczy pospolitej Polskiej, 3) z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracow ników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze 10% 1) z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych, 2) od przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej C .H .B EC K 20% Wyżej wymienionych stawek nie stosuje się, jeżeli umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, zawarta z krajem, na terytorium którego podatnik ma siedzibę, stanowi inaczej. § 46 art. 21 i 22 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) Stawki ryczałtu ewidencjonowanego Przedmiot 20% Przychody z wykonywania tzw. wolnych zawodów (dotyczy głównie zawodów medycznych). 17% Przychody ze świadczenia usług, m.in.: – reprodukcji komputerowych nośników informacji, – pośrednictwa w sprzedaży pojazdów mechanicznych, pośrednictwa w sprzedaży części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych, pośrednictwa w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów do nich, – pośrednictwa w handlu hurtowym z wyłączeniem wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy usług pośrednictwa w sprzedaży, głównie, rud metali, paliw, chemikaliów oraz urządzeń i maszyn przemysłowych a także statków i samolotów, – hoteli i innych związanych z zakwaterowaniem, – parkingowych, obsługi centrali wzywania radio-taxi, pilotowania, – organizatorów i pośredników turystycznych, – w zakresie informacji turystycznej, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, – w zakresie rezerwacji nieruchomości będących we współwłasności, – świadczonych przez organizatorów turystyki, – związanych z promowaniem turystyki, – w zakresie zarządzania nieruchomościami, – obsługi nieruchomości wykonywanej na zlecenie, polegającej m.in. na utrzymaniu porządku w budynkach, – wynajmu samochodów osobowych i innych środków transportu, – doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego, w zakresie oprogramowania, przetwa rzania danych oraz przesyłania strumieni audiowizualnych przez Internet, – przez agencje pracy tymczasowej, pozostałych związanych z udostępnianiem pracowni ków, – dezynfekcji i tępienia szkodników, – fotograficznych z wyłączeniem usług wykonywania fotografii reklamowych i podob nych, – przyjmowania telefonów, centrów telefonicznych, powielania, organizowania wystaw, targów i kongresów, – poradnictwa dla dzieci dotyczącego problemów edukacyjnych, – niektórych kategorii opieki społecznej. C .H .B EC K Stawka 47 Przedmiot 8,5% Przychody (ze świadczenia usług): – z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podob nym charakterze, – z większości rodzajów działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastro nomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, – związanych ze zwalczaniem pożarów i ich zapobieganiem, – prowadzenia przedszkoli (wychowania przedszkolnego), – związanych z ogrodami botanicznymi i zoologicznymi oraz obszarami i obiektami chro nionej przyrody, – z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powie rzonego przez zamawiającego, – prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu, – prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy, – z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym cha rakterze dotyczących składników majątku związanych z działalnością gospodarczą oraz otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej. 5,5% Przychody: – z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton, – z uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych bile tów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów, – z odpłatnego zbycia świadectw pochodzenia otrzymanych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. C .H .B EC K Stawka 48 Przedmiot 3% Przychody: – z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o za wartości alkoholu powyżej 1,5%, – z działalności usługowej w zakresie handlu, – ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą, – z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surow ców pochodzących z własnych połowów, z wyjątkiem sprzedaży konserw oraz prezerw z ryb i innych surowców z połowów, – z działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 2 i 5–10 ustawy o po datku dochodowym od osób fizycznych (przychody z działalności towarzyszącej głównej działalności, w tym odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością) – z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku będących środkami trwałymi, ujętych w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz składników majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, jest niższa niż 1500 zł, nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wykorzysty wanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca na stępującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat. .H .B EC K Stawka § C Z uwagi na konieczność dokładnej identyfikacji działalności w świetle PKWiU 2008 (lub PKWiU 1997 – w związku z okresem przed 1.1.2011 r.), należy zapoznać się z treścią art. 12 ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz z załącznikiem nr 2 tej ustawy. art. 12 ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930) 49 Diety, ryczałty i rekompensaty Podróże służbowe w kraju Okres obowiązywania Dieta Ryczałt za nocleg Ryczałt za dojazdy miejscowymi środkami komunikacji od 1.1.2007 r. 23 zł* 34,50 zł* 4,60 zł rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19.12.2002 r. w sprawie wysokości oraz warun ków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samo rządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.) K § Rodzaj pojazdu EC Zwrot kosztów przejazdu – jazdy lokalne i zamiejscowe Maksymalna stawka za 1 km aktualna od 14.11.2007 r. 0,5214 zł samochód osobowy o poj. skokowej pow. 900 cm3 0,8358 zł motocykl 0,2302 zł * Stawka obowiązująca na dzień oddania Informatora do druku. 50 0,1382 zł rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25.3.2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. Nr 27, poz. 271 ze zm.) C § .H motorower .B samochód osobowy o poj. skokowej do 900 cm3 Zwrot kosztów przejazdu (ryczałt) – limit dla jazd lokalnych Okres 1.3.2004 r.–13.11.2007 r. (w zł) Pojemność silnika Do 900 cm 3 Od 14.11.2007 r. (w zł) Powyżej 900 cm Do 900 cm3 Powyżej 900 cm3 3 limit 300 km 146,82 235,38 156,42 250,74 limit 500 km 244,70 392,30 260,70 417,90 limit 700 km 342,58 549,22 364,98 585,06 .H .B rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 25.3.2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. Nr 27, poz. 271 ze zm.) C § EC K Uwaga: Limit ustalony w zależności od liczby mieszkańców w danej gminie lub mieście, w których pra cownik jest zatrudniony, nie może przekroczyć: 300 km – do 100 tys. mieszkańców, 500 km – od 100 tys. do 500 tys. mieszkańców, 700 km – ponad 500 tys. mieszkańców. 51 Roczne limity VAT, CIT, PIT w latach 2009–2013 2011 r. (w zł) 2012 r. (w zł) wartość sprzedaży uprawniają ca do zwolnienia podmiotowe go z VAT 50 000 100 000 150 000 150 000 wartość wewnątrzwspólno towego nabycia towarów uprawniająca do zwolnienia podmiotowego z VAT 50 000 50 000 50 000 50 000 wartość sprzedaży uprawnia jąca do statusu małego podat nika VAT 4 053 000 5 067 000 kwota prowizji uprawniająca do statusu małego podatnika VAT 152 000 wielkość przychodów za rok poprzedni uprawniająca do opłacania ryczałtu kwartalnie kwota przychodów z najmu w roku bieżącym opodatkowa na 8,5% ryczałtem 52 EC 200 000 160 000 160 000 160 000 506 625 633 420 591 975 661 680 84 437,50 105 570 98 662,50 110 280 13 510 – – – .B C wielkość przychodów za rok poprzedni uprawniająca do opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym 190 000 5 324 000 178 000 160 000 .H wartość sprzedaży wysyłko wej, której nieprzekroczenie uprawnia do nieopodatkowa nia VAT tej sprzedaży w Polsce 4 736 000 2013 r. (w zł) Aktualne dane można uzupełnić z www.EkspertBeck.pl 2010 r. (w zł) K 2009 r. (w zł) Przedmiot limitu 2010 r. (w zł) 2011 r. (w zł) 2012 r. (w zł) 4 089 960 5 067 120 4 784 400 5 293 440 5 067 000 4 736 000 5 324 000 422 000 4 089 960 – 197 000 222 000 – – C .H wartość przychodów netto powodująca obowiązek prze kształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną 338 000 .B wartość środków trwałych, od których można dokonać jednorazowego odpisu amor tyzacyjnego EC wartość przychodów ze sprze do 30.6.09 r. daży za poprzedni rok (wraz 2 702 000 z kwotą należnego VAT), od 1.7.09 r. której nieprzekroczenie powo 4 053 000 duje, że podatnik ma status małego podatnika uprawnio nego do jednorazowej amorty zacji i kwartalnego wpłacania zaliczek 2013 r. (w zł) Aktualne dane można uzupełnić z www.EkspertBeck.pl kwota przychodów za rok poprzedni zobowiązująca do prowadzenia ksiąg rachunko wych 2009 r. (w zł) K Przedmiot limitu 53 Podatki i opłaty lokalne Maksymalne roczne stawki podatku od nieruchomości Okres obowiązywania Rodzaj nieruchomości od budynków mieszkalnych lub ich części (od 1 mkw. powierzchni użytkowej) 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 0,57 zł 0,59 zł 0,62 zł 0,65 zł 0,67 zł 0,70 zł 0,73 zł 8,66 zł od budynków lub ich części zaję tych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udziela nia świadczeń zdrowotnych (od 1 mkw. powierzchni użytkowej) 3,75 zł 8,86 zł 9,24 zł 9,57zł 9,82 zł 10,24 zł 10,65 zł 3,84 zł 4,01 zł 4,16 zł 4,27 zł 4,45 zł C .H .B od budynków lub ich części zaję tych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym (od 1 mkw. powierzchni użytkowej) EC K od budynków lub ich części 18,60 zł 19,01 zł 19,81 zł 20,51 zł 21,05 zł 21,94 zł 22,82 zł związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej (od 1 mkw. powierzchni użytkowej) 54 4,63 zł Okres obowiązywania Rodzaj nieruchomości 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. od pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej sta tutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego (od 1 mkw. powierzchni użyt kowej) 6,23 zł 6,37 zł 6,64 zł 6,88 zł 7,06 zł 7,36 zł 7,66 zł od budowli (w procentach ich wartości będącej podstawą obli czenia amortyzacji) 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% od gruntów związanych z pro wadzeniem działalności gospo darczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków (od 1 mkw. powierzchni) 0,69 zł od gruntów pod jeziorami, zaję tych na zbiorniki wodne retencyj ne lub elektrowni wodnych (od 1 ha powierzchni) 3,65 zł od tzw. pozostałych gruntów, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez orga nizacje pożytku publicznego (od 1 mkw. powierzchni) 0,34 zł EC K 2007 r. 0,74 zł 0,77 zł 0,80 zł 0,84 zł 0,88 zł 3,74 zł 3,90 zł 4,04 zł 4,15 zł 4,33 zł 4,51 zł 0,35 zł 0,37 zł 0,39 zł 0,41 zł 0,43 zł 0,45 zł C .H .B 0,71 zł § art. 5 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) 55 Podstawa (średnia cena skupu żyta za pierwsze trzy kwartały przedniego roku) Podatek dla gruntów rolnych (równowartość 2,5 dt żyta) Podatek dla gruntów gosp. rolnych (równowartość 5 dt żyta) 2012 74,18 zł 185,45 zł 370,90 zł 2011 37,64 zł 94,10 zł 188,20 zł 2010 34,10 zł 85,25 zł 170,50 zł 2009 55,80 zł 139,50 zł 279,00 zł 2008 58,29 zł K Podatek rolny dla gruntów gospodarstw rolnych 145,73 zł 291,45 zł Okres obowiązywania EC 2013* Od 2003 r. podstawę opodatkowania podatkiem rolnym dla pozostałych gruntów stanowi liczba hek tarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Podatek rolny za rok podatkowy od 1 ha gruntów wynosi równowartość pieniężną 5 dt żyta. art. 6 ust. 2 ustawy o podatku rolnym .B § Podatek leśny C 2013* Podstawa (średnia cena skupu drewna za pierwsze trzy kwartały poprzedniego roku – w zł za m3) .H Okres obowiązywania Podatek od 1 ha (równowartość 0,22 m3 drewna) 2012 186,68 zł 41,07 zł 2011 154,65 zł 34,02 zł 2010 136,54 zł 30,04 zł 2009 152,53 zł 33,56 zł 2008 147,28 zł 32,40 zł § art. 4 ust. 4 ustawy z 30.10.2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. Nr 200, poz. 1682 ze zm.) * Aktualne dane można uzupełnić z www.EkspertBeck.pl. W dniu wydania Informatora nie zostały jeszcze podane. 56 Maksymalna stawka opłaty od posiadania psów Rocznie na jednego psa 2013 119,93 zł 2012 115,31 zł 2011 110,66 zł 2010 107,85 zł 2009 104,20 zł K Okres obowiązywania 2008 100,00 zł EC 2007 2006 2004 2003 2002 .H 2001 .B 2005 2000 53,21 zł 51,91 zł 50,30 zł 50,00 zł 37,19 zł 35,05 zł 31,74 zł art. 19 pkt 1 lit. f ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) C § 53,69 zł 57 Maksymalne stawki opłat lokalnych: targowej, miejscowej, klimatycznej, uzdrowiskowej Rodzaj opłaty Okres obowiązywania 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 631,94 zł 658,49 zł 681,54 zł 699,27 zł 728,64 zł 757,79 zł opłata miejscowa w miejscowościach posiadających ko rzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiają ce pobyt osób w tych celach (dziennie) 1,74 zł 1,78 zł 1,86 zł 1,93 zł 1,99 zł 2,08 zł 2,17 zł opłata miejscowa w miejscowościach posiadających status obszaru ochrony uzdrowiskowej (dziennie) 2,49 zł 2,55 zł § 58 EC 2,76 zł 2,84 zł 2,96 zł 3,08 zł .B 2,66 zł 3,46 zł 3,54 zł 3,69 zł 3,82 zł 3,92 zł 4,09 zł 4,26 zł 206,34 zł – – – – – – C opłata administra cyjna .H opłata uzdrowisko wa (dziennie) K 2007 r. 618,33 zł opłata targowa (dziennie) art. 19 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) Pozostałe podatki Podatek od spadków i darowizn Stawki podatku od spadków i darowizn Kwoty nadwyżki w zł Ponad Podatek Do od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej 10 278 20 556 20 556 – 3% K 10 278 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł EC – 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej 20 556 .B 10 278 10 278 7% 20 556 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł – 1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł .H – od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej 10 278 12% 10 278 20 556 1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł 20 556 – 2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł C – Stawka 20% – nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia dar czyńcy, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podat kowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatko wego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony. Stawka 7% – nabycie w drodze zasiedzenia (kwoty wolnej nie stosuje się). 59 Opodatkowanie nabycia – kwoty wolne opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: Wartość Nabywca 9637 zł osoba zaliczona do I grupy podatkowej 7276 zł osoba zaliczona do II grupy podatkowej 4902 zł osoba zaliczona do III grupy podatkowej K Grupy podatkowe małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), pa sierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie II zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych III pozostałe osoby .B EC I Sposób ustalania podstawy opodatkowania w podatku od spadków i darowizn .H Sposób nabycia C dziedziczenie Dzień obowiązku podatkowego 1. przyjęcie spadku 2. prawomocne postanowienie sądu o stwier dzeniu nabycia spadku zapis zwykły i dalszy zapis wykonanie zapisu zwykłego i dalszego zapisu zapis windykacyjny uprawomocnienie się orzeczenia sądu stwier dzającego nabycie spadku, postanowienia czę ściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia polecenie testamentowe wykonanie polecenia 60 Sposób ustalania podstawy opodatkowania w podatku od spadków i darowizn Sposób nabycia Dzień obowiązku podatkowego wykonanie polecenia prawa do wkładu oszczędnościowego śmierć wkładcy nabycie jednostek uczestnictwa śmierć uczestnika darowizna 1. sporządzenie aktu 2. spełnienie świadczenia zasiedzenie uprawomocnienie się postanowienia o stwier dzeniu zasiedzenia nieodpłatne zniesienie współwłasności zaspokojenie roszczenia lub jego części służebność użytkowania renta § 1. zawarcie umowy albo ugody 2. uprawomocnienie się orzeczenia sądu ustanowienie praw .B zachowek EC K polecenie darczyńcy ustanowienie renty C .H art. 6 ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.). Podstawę ustala się wg stanu rzeczy z dnia nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku po datkowego. 61 Podatek od czynności cywilnoprawnych Stawka podatku 1% 1% od umów ustanowienia odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności 2% od umowy pożyczki 2% od umowy depozytu nieprawidłowego 19 zł 0,5% stawka najwyższa .B .H od ustanowienia hipoteki: – na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – od kwoty zabezpieczonej wie rzytelności – na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej C 0,1% EC 1% od umów zamiany, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny: – przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytko wania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkal nego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z prze pisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych 2% 62 od umowy sprzedaży: – nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własno ściowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu miesz kalnym – innych praw majątkowych K 2% Przedmiot opodatkowania od umowy spółki – jeżeli podatnik dokonując czynności cywilnoprawnej, w wyniku której nastąpi ło przeniesienie własności, nie wyodrębnił wartości rzeczy lub praw majątko wych, do których mają zastosowanie różne stawki – od łącznej wartości tych rzeczy lub praw – jeżeli przedmiotem umowy zamiany są rzeczy lub prawa majątkowe, co do których obowiązują różne stawki Stawka podatku jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego: – podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawi dłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony – biorący pożyczkę powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredyto wą lub przekazem pocztowym .H .B art. 7 ustawy z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) C § EC K 20% Przedmiot opodatkowania 63 Podatek od gier Przedmiot opodatkowania Podstawa opodatkowania Stawka/kwota podatku suma wpływów uzyskanych ze sprzedaży losów lub innych dowodów udziału w grze 10% bingo fantowe wartość nominalna kartonów użytych do gry 10% loterie pieniężne suma wpływów uzyskanych ze sprzedaży losów lub innych dowodów udziału w grze 15% gry liczbowe suma wpłaconych stawek 20% gry bingo pieniężne wartość nominalna kartonów do gry zakupionych przez podmiot urządzający grę 25% gry telebingo suma wpływów uzyskanych ze sprzedaży losów lub innych dowodów udziału w grze 25% loterie audioteksowe przychód organizatora loterii audioteksowej uzyskany z tej loterii 25% poker rozgrywany w for mie turnieju gry pokera kwota wygranej pomniejszona o kwotę wpisowego za udział w turnieju 25% .B EC K loterie fantowe 50% gry w kości kwota stanowiąca różnicę między sumą wpłat gotów kowych z tytułu wymiany żetonów w kasie i na stole gry a sumą wypłaconych z kasy kwot za zwrócone żetony 50% kwota stanowiąca różnicę między kwotą uzyskaną z wymiany żetonów do gry lub wpłaconą do kasy i zakredytowaną w pamięci automatu lub wpłaconą do automatu a sumą wygranych uzyskanych przez uczestników gier 50% C .H gry w karty, z wyłączeniem kwota stanowiąca różnicę między sumą wpłat gotów pokera rozgrywanego kowych z tytułu wymiany żetonów w kasie i na stole gry w formie turnieju gry a sumą wypłaconych z kasy kwot za zwrócone żetony pokera gry na automacie § 64 art. 74 i 139 ustawy z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.)