autorski program nauczania - Szkoła Podstawowa Nr.12 w Elblągu
Transkrypt
autorski program nauczania - Szkoła Podstawowa Nr.12 w Elblągu
AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA W KLASACH IV-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ DOSTOSOWANY DO NOWEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ mgr MARTA JUREWICZ Szkoła Podstawowa Nr 12 w Elblągu 2012r. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania z zakresu kształcenia ogólnego oraz warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego podręczników i zalecania środków dydaktycznych. (Dz. U. Nr 14, poz. 130 § 8. ust.4.) program został zatwierdzony do realizacji przez Radę Pedagogiczną Szkoły Podstawowej Nr 12 w Elblągu w dniu 31.08.2001 roku oraz zaopiniowany przez mgr Ireneusza Kujawskiego – nauczyciela mianowanego techniki i informatyki w Gimnazjum Nr 5 w Elblągu w dniu 15.08.2001roku. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 kwietnia 2002r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania, programów wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych program został wzbogacony o treści wymagane w § 2. ust.4. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, która w klasach czwartych szkół podstawowych obowiązuje od roku szkolnego 2012/2013 program został dostosowany i zatwierdzony do realizacji przez Radę Pedagogiczną Szkoły Podstawowej Nr 12 w Elblągu w dniu 22.05.2012 roku. SPIS TREŚCI WSTĘP……………………………………………………………………………....... 2 CELE EDUKACYJNE ………….……………………………………………………. 3 Cele edukacyjne ogólne………………….……………….……………………… 3 Cele edukacyjne szczegółowe……….…………………..……………………… 3 MATERIAŁ NAUCZANIA……………………………………………………………. 4 PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH……………………....... 5 OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA……………………………………… 8 Wymagania podstawowe…………………………………………………….…… 8 Wymagania ponadpodstawowe………………………………………………… 8 Propozycje metod oceny osiągnięć……………………………………………... 9 Przykładowe sprawdziany………………………………………...……………… 9 UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU…………………………………………....... 12 EWALUACJA - WNIOSKI PO TRZECH LATACH REALIZACJI PROGRAMU……… Ocena efektywności programu…………………………………...……………… Refleksja autora nad własnym dziełem………………………….…………….... 1 12 12 13 WSTĘP W styczniu 1998r. weszła w życie nowa ustawa z dnia 20 czerwca 1997r. „Prawo o ruchu drogowym” (z późniejszymi zmianami), która nałożyła na szkołę obowiązek przeprowadzania sprawdzianów wymaganych kwalifikacji oraz wydawania kart rowerowych. Aby jednak sprawdziany te zakończyły się powodzeniem, każdy uczeń szkoły podstawowej musi posiąść znaczną wiedzę teoretyczną z zakresu wiadomości o ruchu drogowym i umiejętności praktyczne związane z jazdą na rowerze. Trudno jest jednak dziesięcioletniemu dziecku opanować wiedzę zawartą w ustawie „Prawo o ruchu drogowym” bez podręcznika napisanego w zrozumiały sposób i bez szkolenia prowadzonego przez specjalistów z tej dziedziny. W szkole podstawowej takim specjalistą jest najczęściej nauczyciel techniki i wychowania komunikacyjnego, uprawniony jednocześnie przez dyrektora szkoły do prowadzenia wszelkich działań związanych z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym do przeprowadzania sprawdzianów na kartę rowerową. Edukację w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego cechuje ogromna złożoność, gdyż uczeń jako jednostka podlega wpływom wychowawczym zarówno w rodzinie, w szkole, w grupach rówieśniczych, przez środki masowego przekazu, instytucje wymiaru sprawiedliwości i wiele innych. Poza tym wychowanie komunikacyjne w klasach IV-VI jest kontynuacją edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Dlatego nauczyciel wychowania komunikacyjnego przygotowując swój warsztat pracy powinien brać pod uwagę wszystkie wymienione wyżej aspekty, nie zapominając o dostosowaniu go do warunków środowiskowych, w których funkcjonują jego uczniowie. Szczegółowa analiza zagadnień dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, niewielki wybór oferowanych przez wydawnictwa programów i podręczników oraz chęć uzyskania wysokiej jakości pracy skłoniły mnie do napisania programu autorskiego. Dało mi to możliwość odpowiedniego doboru treści nauczania do możliwości uczniów, dostosowania programu do wizji szkoły, maksymalnego wykorzystania zasobów szkoły, a także samorealizacji swojej i uczniów. CELE EDUKACYJNE Cele ogólne: Celem edukacji w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego jest nauczenie dzieci jak unikać zagrożeń, jak funkcjonować w ruchu drogowym respektując potrzeby i prawa innych jego uczestników, w jaki sposób zmieniać swoje zachowanie i dostosowywać je do nowych ról pełnionych na drogach. Uczniowie powinni umieć dostrzegać związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy niewłaściwym zachowaniem na drodze a powstawaniem sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu uczestników ruchu drogowego. Działania dydaktyczno-wychowawcze powinny skupiać się na: wyposażaniu uczniów w wiadomości niezbędne do zrozumienia zasad świadomego uczestnictwa w ruchu drogowym jako pieszy, rowerzysta i pasażer kształtowaniu umiejętności obserwacji i oceny sytuacji na drodze oraz podejmowania właściwych decyzji zapewniających bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego kształtowaniu postawy szacunku wobec siebie i innych uczestników ruchu drogowego kształtowaniu poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego. Cele szczegółowe: Podjęte działania powinny służyć temu, by uczeń: Klasa IV: znał i rozumiał podstawowe określenia w ruchu drogowym 2 znał i rozumiał ogólne zasady i przepisy ruchu drogowego dotyczące pieszych i rowerzystów znał i potrafił stosować się do znaków i sygnałów drogowych dotyczących pieszych i rowerzystów potrafił bezpiecznie wykonywać manewry na drodze znał zasady i potrafił ustalać pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach dróg znał obowiązkowe wyposażenie roweru i potrafił z niego prawidłowo korzystać rozumiał zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się pieszego i rowerzysty na drodze potrafił właściwie zachować się w razie wypadku drogowego Klasa V: znał podstawowe podzespoły w rowerze i potrafił dokonywać drobnych napraw znał i potrafił dostosować się do podstawowych praw i obowiązków pasażera środków komunikacji publicznej i innych pojazdów potrafił zaplanować trasę przejazdu środkami komunikacji publicznej znał i potrafił zastosować podstawowe zasady udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych Klasa VI: znał zasady poruszania się zorganizowanych grup pieszych i rowerzystów w mieście i poza miastem potrafił zaplanować wycieczkę pieszą i rowerową dla zorganizowanej grupy uczniów znał i potrafił dostosować się do zasad bezpieczeństwa podczas różnych form wypoczynku MATERIAŁ NAUCZANIA KLASA IV 1. Droga i jej elementy. 2. Pieszy jako uczestnik ruchu drogowego – znaki i zasady dotyczące pieszych. 3. Podstawowe określenia i zasady w ruchu drogowym:. kierujący ruch kierowany ruch prawostronny szczególna ostrożność pojazd uprzywilejowany 4. Znaki i sygnały w ruchu drogowym oraz hierarchia ważności w stosowaniu się do nich. 5. Manewry wykonywane przez rowerzystów: włączanie się do ruchu wymijanie omijanie wyprzedzanie zatrzymanie i postój zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu 6. Rozstrzyganie zasad pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniach różnych typów: równorzędnym z pierwszeństwem ruchu okrężnym ruchu kierowanym 7. Obowiązkowe wyposażenie i prawidłowe korzystanie z roweru. 3 8. Zasady prawidłowego zachowania się rowerzysty na drodze i zagrożenia wynikające z zachowań niewłaściwych. 9. Zasady przekazywania informacji o wypadku na drodze i właściwe zachowanie się w stosunku do poszkodowanych. KLASA V Powtórzenie wiadomości z klasy czwartej przed sezonem wiosenno-letnim. Budowa, obsługa i drobne naprawy roweru. Prawa i obowiązki pasażera w środkach komunikacji publicznej i innych pojazdach. Planowanie trasy przejazdu środkami komunikacji publicznej przy użyciu mapy, planu miasta i rozkładów jazdy. 5. Podstawowe zasady udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych, rodzaje środków opatrunkowych. 1. 2. 3. 4. KLASA VI 1. Zasady poruszania się zorganizowanych grup pieszych i rowerzystów – kolumna pieszych i rowerzystów. 2. Planowanie wycieczki pieszej i rowerowej dla zorganizowanej grupy uczniów. 3. Bezpieczeństwo podczas różnych form turystyki pieszej i rowerowej (w górach, nad morzem itp.) 4. Doskonalenie umiejętności udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH (w planie nauczania dla klasy IV) Nr Temat lekcji kol. Wymagania (Uczeń...) i ważniejsze treści programowe 1) Czym jest wych. komunikacyjne? Zna zasady współpracy ucznia z nauczycielem. Rozumie Program nauczania w klasie IV. Zasady pojęcie „wychowanie komunikacyjne” i celowość nauczania współpracy ucznia z nauczycielem. Wymagania treści o ruchu drogowym. i ocenianie. Wyjaśnienie pojęcia „wychowanie komunikacyjne”. 2) Bezpieczna droga do szkoły. Podstawowe zasady dotyczące uczestników ruchu drogowego. Zagrożenia istniejące na drogach. Bezpieczeństwo w drodze do szkoły. Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się na drodze. Zna obowiązujące zakazy poruszania się po drodze. Rozumie i potrafi wyjaśnić zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się na drodze. Zna przepisy i stosuje je na drodze. 3) Przejście dla pieszych. Zachowanie na przejściach dla pieszych ze szczególnym uwzględnieniem okolic szkoły i miejsc zamieszkania uczniów. Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się na drodze. Zna obowiązujące zakazy. Rozumie i potrafi wyjaśnić zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się na przejściu dla pieszych. Zna przepisy i stosuje je na drodze. Zna niebezpieczne miejsca na swojej trasie do szkoły. 4) Pieszy w ruchu drogowym. Zna określenia: pieszy, przejście dla pieszych; znaki i sygnały Określenia, znaki i sygnały dotyczące pieszych. dotyczące pieszych. Zna, rozumie i potrafi wyjaśnić Jazda na rolkach i hulajnodze. określenie- uczestnik ruchu drogowego; przepisy dotyczące pieszych; stosuje zasady bezpiecznej jazdy na rolkach i hulajnodze. 5) Droga i jej elementy. Definicja i elementy drogi. Rodzaje dróg. Zna podstawowe elementy drogi w mieście. Wymienia wszystkie elementy drogi; zna jej definicję i rodzaje nawierzchni. Omawia elementy dróg występujących w okolicy swojej szkoły, na osiedlu i w mieście zamieszkania. 4 6) Makieta drogi – praca wytwórcza. Poprawnie posługuje się przyrządami – nożyczki, linijka. Stosuje zasady bhp. Organizuje własne miejsce pracy. Wykonuje zadanie zgodnie z projektem. Stosuje własne rozwiązania. 7) Zasady w ruchu drogowym. Podstawowe pojęcia i określenia (szczególna ostrożność, ruch kierowany, ruch prawostronny, zasada „ograniczonego zaufania”). Kodeks Ruchu Drogowego. Zasady poruszania się po drodze po zmroku. Znaczenie odblasków i koloru ubioru. Film dydaktyczny. Zna i rozumie pojęcia: pojazd uprzywilejowany w ruchu, ruch prawostronny. Zna zasady poruszania się po drodze po zmroku. Zna, rozumie i potrafi wyjaśnić pojęcia: szczególna ostrożność, ruch kierowany, kierowca i kierujący. Rozumie znaczenie stosowania odblasków i ubioru o jaskrawym kolorze na drodze po zmroku. 8) 9) Powtórzenie wiadomości i sprawdzian z wiadomości o ruchu pieszych Potrafi nazwać podstawowe grupy znaków i sygnałów; zna 10) Sygnały i znaki w ruchu drogowym. Grupy znaków, rodzaje świateł i sygnałów hierarchię ważności w stosowaniu się do nich. Potrafi dźwiękowych. Hierarchia ważności znaków i stosować się do znaków i sygnałów, odczytać znaczenie sygnałów na drodze. znaku na podstawie kształtu, koloru i rysunku. Potrafi nazwać podstawowe grupy znaków; odczytać 11) Znaki pionowe i poziome dla rowerzystów. znaków obowiązujących znaczenie najważniejszych znaków pionowych i poziomych. 12) Interpretacja rowerzystę. Potrafi stosować się do znaków i sygnałów. 13) Modele znaków drogowych.* Wykonanie modeli znaków i sygnałów. Poprawnie posługuje się przyrządami, rozróżnia stosowane materiały. Stosuje zasady bhp. Wykonuje prosty model znaku zgodnie z instrukcją. Organizuje własne miejsce pracy. Stosuje własne rozwiązania. 14) Znaki dla rowerzystów – powtórzenie i sprawdzian ze znajomości znaków drogowych. 15) 16) Zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu. Zasady wykonywania skrętu w prawo i w lewo na drodze jedno- i dwukierunkowej, zawracania, zmiany pasa ruchu. Potrafi określić, na czym polega zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu. Zna, rozumie i potrafi wyjaśnić zasady wykonywania skrętu w prawo (w lewo) na drodze jedno- i dwukierunkowej; zasady zawracania i zmiany pasa ruchu. 17) Manewry na drogach. Zasady wykonywania i przepisy dotyczące manewrów (włączanie się do ruchu, wymijanie, omijanie, wyprzedzanie, zatrzymanie). Potrafi wymienić, rozróżnić i podać zasady wykonywania podstawowych manewrów. Zna przepisy dotyczące wykonywania manewrów. Potrafi bezpiecznie wykonywać manewry na drodze. 18) Rodzaje skrzyżowań. Podział skrzyżowań ze względu na kształt. Zna rodzaje skrzyżowań – podział ze względu na kształt. Zna rodzaje skrzyżowań występujących w okolicy swojej szkoły i w swoim mieście. 19) 20) 21) 22) Zasady pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowania: …dróg równorzędnych. …z pierwszeństwem. …o ruchu okrężnym. Poznanie zasad pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowanie dróg i ustalanie kolejności przejazdu. 23) Skrzyżowanie pieszych. drogi z torami, drogą Rozumie pojęcie skrzyżowania; zna znaki znajdujące się na skrzyżowaniach; zna podział skrzyżowań ze względu na pierwszeństwo przejazdu; zna zasady pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu dróg równorzędnych, z pierwszeństwem, okrężnym. Potrafi ustalić rodzaj skrzyżowania wg znaków; potrafi podejmować decyzje w sprawie pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowanie zależnie od znaków, świateł, przepisów. dla Zna zasady pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu drogi z torami, drogą dla pieszych. Potrafi podejmować decyzje w sprawie pierwszeństwa przejazdu. Rozumie zagrożenia na przejeździe kolejowym. 24) Skrzyżowania - ćwiczenia powtórzeniowe i sprawdzian wiadomości. 5 25) Przepisy dotyczące rowerzystów. Zakazy dotyczące rowerzystów. Przepisy i ostrzeżenia dotyczące rowerzystów. Zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania rowerzystów na drodze. Zna zakazy dotyczące rowerzysty. Zna i rozumie zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na drodze. Zna i stosuje na drodze przepisy dotyczące rowerzysty. Potrafi wymienić podstawowe zespoły i obowiązkowe 26) Rower. Budowa i obowiązkowe wyposażenie. wyposażenie roweru; włączyć i wyłączyć światła. Przygotowanie roweru do jazdy i jego obsługa. Potrafi wymienić i obsłużyć wszystkie zespoły roweru oraz przygotować rower do jazdy. Potrafi sprawdzić ogólną sprawność roweru. roweru.* Potrafi uzupełnić powietrze w oponach, wykonać podstawowe 27) Konserwacja Zasady i sposoby dokonywania napraw i czynności naprawczo – konserwacyjne. konserwacji roweru. 28) Procedura uzyskania karty rowerowej. Warunki uzyskania karty rowerowej. Zasady pisania i oceniania testu sprawdzającego. Zasady zdawania testu praktycznego. Zna zasady i warunki uzyskiwania karty rowerowej (zaliczenie testu teoretycznego, jazdy na rowerze, dokumentacja). Zna kryteria wymagań na zaliczenie testu teoretycznego i praktycznego, zna i potrafi spełnić prawne wymogi i formalności uzyskania karty rowerowej. Zna zakres materiału niezbędny do zaliczenia testu 29) Powtórzenie wiadomości. Potrafi korzystać z podręcznika 30) Najważniejsze przepisy i zagadnienia dotyczące teoretycznego. rowerzystów niezbędne do pozytywnego i zgromadzonych w zeszycie wiadomości. zaliczenia testu sprawdzającego na kartę rowerową. Próbne testy. Film dydaktyczny. 31) Test na KARTĘ ROWEROWĄ. 32) Jak się zachować widząc wypadek? Zabezpieczanie miejsca wypadku. Zasady przekazywania informacji o wypadku. Możliwości pomocy poszkodowanym. Potrafi wymienić numery telefonów do służb ratunkowych, rozróżnić pojazdy uprzywilejowane, wykonać opatrunek na niewielkiej ranie. Zna sposoby zabezpieczania miejsca wypadku. Potrafi sformułować informację o wypadku na drodze, wyjaśnić różnicę między kolizją a wypadkiem drogowym, ocenić stan zagrożenia życia. 33) Ćwiczymy udzielanie pierwszej pomocy.* Zakładanie opatrunków, układanie poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej, unieruchamianie kończyn w przypadku złamania, zawiązywanie chusty. Potrafi wymienić podstawowe środki opatrunkowe, udzielić pomocy poszkodowanemu: wykonać opatrunek, zastosować pozycję boczną ustaloną. Rozumie i stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny oraz ochrony własnego zdrowia podczas udzielania pierwszej pomocy. 34) Dobre rady dla rowerzystów. Omówienie najczęściej popełnianych błędów i przewinień przez rowerzystów, możliwości ich uniknięcia, zabezpieczenia poprawiające bezpieczeństwo rowerzysty. Zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na drodze. Potrafi ocenić przykładowe zachowania i sytuacje na drodze. Rozumie potrzebę używania kasków i ochraniaczy; wpływ sprawności roweru na poprawę bezpieczeństwa jazdy. 35) Planujemy wycieczkę pieszą i rowerową. Planowanie trasy, wyposażenia i programu wycieczki pieszej i rowerowej dla grupy z wykorzystaniem zdobytych wiadomości o ruchu drogowym. Zna pojęcia: kierujący, zorganizowana grupa pieszych i rowerzystów. Potrafi na podstawie mapy i przewodników okolic miejsca zamieszkania wybrać trasę wycieczki; wymienić niezbędne wyposażenie (mapa, apteczka, dokumenty, narzędzia rowerowe itp.); dobrać odpowiedni ubiór. Zna i stosuje przepisy dotyczące ruchu zorganizowanej grupy pieszych i rowerzystów. Potrafi dokonać oceny swojej pracy na lekcjach, własnych 36) Podsumowanie pracy. Ocena wiadomości i umiejętności nabytych na osiągnięć i wskazać swoje słabe strony w uczeniu się lekcjach wychowania komunikacyjnego. Próba wychowania komunikacyjnego. dokonania samooceny przez uczniów. 37) Bezpieczne wakacje. Zasady postępowania i regulaminy np. na kąpielisku, na szlaku górskim, w lesie, na placu zabaw, na wsi itp. Rozumie potrzebę dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo. Zna podstawowe zasady postępowania na kąpieliskach, w górach, w lesie itp. Potrafi przewidzieć skutki niewłaściwego zachowania. Rozumie potrzebę poznawania i stosowania się do regulaminów i przepisów. 6 OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Wymagania podstawowe Uczeń: wymienia podstawowe elementy drogi w mieście i poza miastem. wyjaśnia określenia: uczestnik ruchu drogowego, pieszy. nazywa znaki i sygnały dotyczące pieszych. rozumie pojęcia: pojazd uprzywilejowany w ruchu, ruch prawostronny. potrafi nazwać podstawowe grupy znaków; wyjaśnić znaczenie najważniejszych znaków pionowych i poziomych. zna hierarchię ważności w stosowaniu się do znaków i przepisów. potrafi wykonać makietę drogi, prosty model znaku, makietę skrzyżowania; poprawnie posługuje się przyborami, rozróżnia stosowane materiały, stosuje zasady bhp. potrafi wymienić, rozróżnić i podać zasady wykonywania podstawowych manewrów. potrafi określić, na czym polega zmiana kierunku jazdy i pasa ruchu. rozumie pojęcie skrzyżowania; zna znaki znajdujące się na skrzyżowaniach; zna podział skrzyżowań ze względu na pierwszeństwo przejazdu; zna zasady pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu dróg równorzędnych, z pierwszeństwem, z ruchem okrężnym i kierowanym. potrafi wymienić podstawowe zespoły i obowiązkowe wyposażenie roweru; włączyć i wyłączyć światła korzystając z instrukcji obsługi. zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na drodze. zna zakazy dotyczące rowerzysty. potrafi ocenić przykładowe zachowania i sytuacje na drodze. potrafi wymienić numery telefonów do służb ratunkowych, rozróżnić pojazdy uprzywilejowane, wykonać opatrunek na niewielkiej ranie. zna sposoby zabezpieczania miejsca wypadku. zna zasady i warunki uzyskiwania karty rowerowej. zna zakres materiału niezbędny do zaliczenia testu teoretycznego. poprawnie odpowiada na 30% pytań testowych. potrafi dokonać oceny swojej pracy na lekcjach. rozumie potrzebę dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo. zna podstawowe zasady postępowania na kąpieliskach, w górach, w lesie itp. potrafi wymienić podstawowe środki opatrunkowe, wykonać opatrunek na niewielkiej ranie. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia wszystkie elementy drogi; zna jej definicję i rodzaje nawierzchni. omawia elementy dróg występujących w okolicy swojej szkoły, na osiedlu i w mieście zamieszkania. zna, rozumie i potrafi wyjaśnić określenie - uczestnik ruchu drogowego; przepisy dotyczące pieszych; stosuje zasady bezpiecznej jazdy na rolkach i hulajnodze. zna, rozumie i potrafi wyjaśnić pojęcia: szczególna ostrożność, ruch kierowany, kierowca i kierujący. potrafi stosować się do znaków i sygnałów, odczytać znaczenie znaku na podstawie kształtu, koloru i rysunku; rozumie potrzebę akceptacji znaków. wykonuje makietę drogi, model znaku, makietę skrzyżowania zgodnie z planem i instrukcją zna, rozumie i potrafi wyjaśnić zasady i przepisy dotyczące wykonywania manewrów. potrafi bezpiecznie wykonywać manewry na drodze. zna, rozumie i potrafi wyjaśnić zasady wykonywania skrętu w prawo (w lewo) na drodze jedno- i dwukierunkowej; zasady zawracania i zmiany pasa ruchu. zna rodzaje skrzyżowań występujących w okolicy swojej szkoły i w swoim mieście. potrafi ustalić rodzaj skrzyżowania wg znaków; potrafi podejmować decyzje w sprawie pierwszeństwa przejazdu przez skrzyżowanie. 7 potrafi sprawdzić ogólną sprawność roweru, ustawić światło pozycyjne, wykonać podstawowe czynności naprawczo – konserwacyjne. rozumie i potrafi wyjaśnić zagrożenia wynikające z niewłaściwego zachowania się rowerzysty na drodze oraz przewidzieć jego skutki. zna i stosuje na drodze przepisy dotyczące rowerzysty. potrafi sformułować informację o wypadku na drodze, wyjaśnić różnicę między kolizją a wypadkiem drogowym, ocenić stan zagrożenia życia, udzielić pomocy poszkodowanemu (zrobić opatrunek, zastosować pozycję boczną ustaloną). zna kryteria wymagań na zaliczenie testu teoretycznego i praktycznego, zna i potrafi spełnić prawne wymogi i formalności uzyskania karty rowerowej (ukończone 10 lat, wypełniony arkusz zaliczeń, dopilnowanie terminów oddawania dokumentacji). potrafi korzystać z podręcznika i zgromadzonych w zeszycie wiadomości. poprawnie odpowiada na więcej niż 50% pytań testowych. potrafi dokonać oceny własnych osiągnięć i wskazać swoje słabe strony w uczeniu się wychowania komunikacyjnego. rozumie potrzebę używania kasków i ochraniaczy; wpływ sprawności roweru na poprawę bezpieczeństwa jazdy. potrafi na podstawie mapy i przewodników okolic miejsca zamieszkania wybrać trasę wycieczki; wymienić niezbędne wyposażenie (mapa, apteczka, dokumenty, narzędzia rowerowe itp.); omówić odpowiedni ubiór. zna i stosuje przepisy dotyczące ruchu zorganizowanej grupy pieszych i rowerzystów. potrafi zrobić opatrunek, zastosować pozycję boczną ustaloną. rozumie i stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny oraz ochrony własnego zdrowia podczas udzielania pierwszej pomocy. Propozycje metod oceny osiągnięć Pomiaru stopnia opanowania założonych osiągnięć można dokonać poprzez: testy wyboru (test na kartę rowerową) kartkówki i sprawdziany odpowiedzi ustne zadania praktyczne (makieta drogi lub skrzyżowania, modele znaków drogowych, jazda po torze rowerowym, udzielanie pierwszej pomocy itp.) prace domowe praca na lekcji (karty pracy) udział w konkursach UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Przedstawiony program nauczania wychowania komunikacyjnego dla klas IV-VI szkoły podstawowej kontynuuje i rozszerza edukację przedszkolną i wczesnoszkolną. Zgodnie z tym założeniem uczniowie rozpoczynający naukę w klasie czwartej są przygotowani w stopniu podstawowym do uczestnictwa w ruchu drogowym jako piesi i pasażerowie. Mają świadomość zagrożeń istniejących na drodze, a w szczególności w drodze do szkoły i na osiedlu, na którym mieszkają. W wieku dziesięciu lat nabierają uprawnień do zdobycia karty rowerowej, dlatego przeważającą część zajęć technicznych w klasie czwartej należy poświęcić zagadnieniom z wychowania komunikacyjnego. W załączonym do programu przykładowym rocznym planie pracy dla tej klasy. Treści klasy piątej potraktowane są powtórzeniowo przed sezonem wiosenno-letnim, który wiąże się ze wzmożonym ruchem rowerzystów na drogach. Dodatkowo program klasy piątej rozszerzony jest o zagadnienia dotyczące pojazdów komunikacji publicznej i zachowania się ucznia jako pasażera. Treści wychowania komunikacyjnego w tej klasie zaplanowane są na 6-7 godzin dydaktycznych. 8 W klasie szóstej – w przypadku braku godzin przeznaczonych na przedmiot wychowanie komunikacyjne – realizacja treści z zakresu ruchu drogowego może być przeprowadzana przy okazji wycieczek czy biwaków turystyczno-krajoznawczych, w ramach przygotowań do udziału w Turnieju Wiedzy o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego, poprzez pokazy ratownictwa medycznego itp. EWALUACJA WNIOSKI AUTORA PO TRZECH LATACH REALIZACJI PROGRAMU Ewaluacja „Autorskiego programu nauczania - wychowanie komunikacyjne w klasach IV – VI szkoły podstawowej” została dokonana na podstawie: analizy semestralnych osiągnięć uczniów, ankiet ewaluacyjnych po wybranych lekcjach, wywiadów z uczniami i ich rodzicami oraz wychowawcami klas, wyników sprawdzianów na kartę rowerową (rejestry kart rowerowych). Ocena efektywności programu: Przez trzy kolejne lata program był realizowany zgodnie z zamierzeniami i założonymi celami. W tym czasie uległ pewnym modyfikacjom, wynikającym m.in. z bieżących obserwacji oraz wprowadzonego Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Został wzbogacony o procedury osiągania celów edukacyjnych, opis założonych osiągnięć ucznia, wymagania podstawowe i ponadpodstawowe, propozycje metod oceny osiągnięć oraz przykładowe sprawdziany. Realizacja materiału nauczania zgodnie z procedurami osiągania celów dała możliwość dokładnej analizy i oceny programu. Do zalet można zaliczyć na przykład odpowiedni dobór treści nauczania do możliwości uczniów, dostosowanie programu do wizji szkoły, spójność ze szkolnym programem wychowawczym, szkolnym systemem oceniania, łatwość dostosowania treści do różnych podręczników i ćwiczeń oferowanych przez wydawnictwa. Opinie wyrażane przez uczniów, rodziców i nauczycieli – wychowawców wskazują na pozytywny odbiór treści i form stosowanych podczas realizacji programu. Zarówno dzieci, jak i ich rodzice wykazują bardzo duże zainteresowanie możliwością zdobycia karty rowerowej – „pierwszego prawa jazdy”. Popierają również ideę programu w aspekcie bezpieczeństwa poruszania się dzieci po drogach zarówno teraz, jak i w późniejszym życiu. Podkreślają potrzebę uświadamiania niebezpieczeństw istniejących na drogach oraz możliwości ich uniknięcia. Wdrożenie i ciągła modyfikacja programu wpłynęły w znacznym stopniu na podniesienie jakości pracy szkoły oraz kształtowanie u uczniów poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych uczestników ruchu drogowego. Jakkolwiek by jednak nie analizować i oceniać programu, to tylko większa świadomość uczniów i absolwentów, jako uczestników ruchu drogowego oraz brak wypadków drogowych z ich udziałem będą najlepszą oceną i satysfakcją z realizacji powyższego programu. Refleksja nauczyciela - autora nad własnym dziełem: Każda rzetelnie wykonana praca powinna przynosić zadowolenie. Powinna, ale nie musi. Aby to ocenić postanowiłam zastanowić się i odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań. Dokonać refleksji: ▫ Czy jestem zdolna do obiektywnej oceny własnej pracy, której podstawą są opinie uczniów, nauczycieli, rodziców i innych osób? ▫ Czy potrafię przyjmować słowa krytyki, które mogą stać się potencjalnym drogowskazem do zmian na lepsze? ▫ Czy potrafię przyjmować słowa pochwały tak, aby one inspirowały mnie do dalszej pracy, a nie do wiecznego pozostawania w stanie euforii? 9 ▫ Czy w mojej codziennej pracy zawodowej jest miejsce na uczenie się, przez co następuje wzbogacanie mojego pedagogicznego doświadczenia i to zarówno w wymiarze teoretycznym jak i praktycznym oraz indywidualnym i zbiorowym? ▫ Czy potrafię być elastyczna i tak modyfikować swoje działania pedagogiczne, aby efektywnie realizować program w zmieniających się warunkach? ▫ Czy praca innowacyjna jest jedną z form mojej samorealizacji i samorozwoju? ▫ Czy mimo, że nie wszystkie moje próby innowacyjnej pracy w szkole przyniosły spodziewane rezultaty, będę dalej walczyć o podmiotowość moich uczniów i swoją? ▫ Czy wiem, jakie błędy popełniłem i jak im zaradzić w przyszłości? ▫ Czy wiem, jakie czynniki złożyły się na mój sukces i czy naprawdę jest on tylko mój, czy mam nowe pomysły, które pozwolą mi i moim uczniom na kreowanie siebie? ▫ Czy wiem, czego oczekiwali inni i czy sprostałam tym wymaganiom? Z zadowoleniem stwierdziłam, że na większość pytań odpowiedziałam twierdząco, co dało mi poczucie zadowolenia z wykonanej pracy i potwierdziło słuszność decyzji o kontynuowaniu działań w tym kierunku. Autor - Marta Jurewicz 10