Fragment książki - Centrum Edukacji Nauczycielskiej

14.
Przestrzenie wiedzy w europejskiej stolicy kultury
List pierwszy56
Proponujemy dodanie do aplikacji wątku tematycznego „Przestrzenie wiedzy” i umieszczenie w nim trzech programów wiodących, jeśli jest to jeszcze
moŜliwe. Wpisywanie naszych propozycji w istniejącą, „artystowską” strukturę
byłoby, naszym zdaniem, niewskazane, poniewaŜ gubimy w ten sposób istotny wymiar kultury, którego wyeksponowanie (nie dostrzegamy tego wątku w
programach miast, konkurujących o miano ESK 2016, choć termin „społeczeństwo wiedzy” jest eksponowane wyraziście w programach europejskich)
mogłoby być wykorzystane przy wzmocnieniu kandydatury Wrocławia.
Przestrzenie wiedzy
W europejskich, zróŜnicowanych i wielokierunkowych przemianach jest jeden wspólny element decydujący zarówno o metamorfozach kultur, jak i globalnych przemianach cywilizacyjnych - nauka.
Wprawdzie osiągnięcia nauki tworzą nieprzewidywalne „napięcia dialogiczne” w przestrzeniach kultury, jednak rozstrzygnięcia nauki wywołują przewidywalne zmiany w kulturze Ŝycia codziennego.
Kulturowe doświadczenia Europy wskazują zarówno na złe (czytaj: nieetyczne) przykłady wykorzystanie wyników badań naukowych, jak i uruchomienie wartościowanych pozytywnie procesów kulturowych, dzięki zastosowaniu wytworów nauki w praktyce Ŝycia codziennego.
Respektując typologię przestrzeni ludzkiego Ŝycia warto zobrazować równieŜ to, Ŝe istnieje w niej przestrzeń wiedzy, która decyduje o konstytuowaniu
się pozostałych przestrzeni. Nie istnieje dylemat kultura-natura, walka toczy
się w obrębie kultur, klasyczne wyznaczniki rozumienia kultury nadbudowane
nad pojęciami: kultura wysoka-kultura niska, kultura naukowa-kultura humanistyczna – tracą na znaczeniu w rozwaŜaniach o kulturze.
Opowiadając się za przestrzeniami wiedzy, odwołujemy się do pozytywnych aspektów „awansu poznawczego” mieszkańców Wrocławia i Dolnego
Śląska dokonującego się m.in. dzięki Dolnośląskim Festiwalom Nauki. Tłumy
biorące udział w tych popularyzujących naukę imprezach świadczą pozytywnie
o cywilizacyjnych zasobach Dolnego Śląska.
Poznając miasto swe w wymiarze „nauki” (wiedzy) stajemy się Europejczykami znającymi granice swej kultury i wyobraźni, potrafiącymi je przekraczać.
„Napięcia dialogiczne” towarzyszące dyskursowi o przestrzeniach dla piękna mogą słuŜyć budowaniu takiej wspólnoty, która Wrocławiowi jest bardzo
potrzebne. Perspektywa ta zadecyduje o obliczu Miasta, w którym Ŝyjemy i
wytyczy ścieŜki, którymi będą kroczyć nasze dzieci i odwiedzający nas Goście.
Rozumieć historię znaczy szanować przyszłość swoich bliskich.
56
Listy podpisane przez zespół: A. Krajna, L. Ryk, K. Sujak-Lesz wysłano do biura ESK
2016 we Wrocławiu w r. 2010.
Piękno i mądrość: noli turbare circulos meos
W proteście Archimedesa nie ma dylematów wyboru współczesnych. Mądrość jest piękna, nie moŜna jej niszczyć.
Z danych publikowanych w Internecie wynika, Ŝe częściej wybieramy
„piękno i głupotę”. Jeśli wybieramy „mądrość i brzydotę”, to tylko dlatego, Ŝe
brzydotę moŜna zlikwidować, korzystając z dobrodziejstw chirurgii plastycznej.
PowyŜsze wskazuje, Ŝe rodzi się nowa grupa ludzi wykluczonych, którzy
nie potrafią krytycznie myśleć, wierzących Ŝe chirurgia plastyczna znosi dylematy takie jak ten.
Dokonajmy reorganizacji struktura postrzeganie świata.
Opowiedzmy się za mądrością.
List drugi
Przestrzenie wiedzy w europejskiej stolicy kultury
Kultura jest kształtowaniem uwagi
S. Weil
śeby coś tylko zobaczyć trzeba coś widzieć w trakcie patrzenia
H.-G. Gadamer
Stawiam niezliczone niestosowne pytania. Gdybym tylko zdołał przebić się
przez ten las
L. Wittgenstein
Dąb pomylony z krzesłem, wraca do historii, nigdy nie do lasu
T. Karpowicz
Procent obywateli, którzy przeczytali wiersze Nezvala, nie jest wielki. Ci, którzy
przeczytali i przyjęli, będą trochę inaczej Ŝartować z przyjacielem, wymyślać
nieprzyjacielowi, intonować wzruszenie, wyznawać i przeŜywać miłość, politykować. A jeśli przeczytali i odrzucili, to jednak ich sposób mówienia nie pozostanie taki sam
R. Jacobson
Tylko ten, kto zna swoje granice, moŜe próbować sięgnąć poza nie
P. Scheffer
Modnie jest mówić o społeczeństwie wiedzy, choć nauka będąca jej
generatorem staje się wyspą poza kontynentem kultury.
Przestrzenie kultury zamieszkują przede wszystkim wytwory nauki, one
stają się dystynktywnym nośnikiem zbiorowej wyobraźni Europejczyków zamieszkującej kontynent kultury.
Kultura zawsze ma wymiar edukacyjny, bowiem jest kształtowaniem uwagi
odbiorcy i twórcy.
Kultura ma wymiar zmysłowy.
Naturę poznajemy w okularach kultury, które nałoŜyli nam inni. Warto byśmy je sobie poprawiali na nosie sami.
Nauka cywilizuje mens sana, stanowiąc krytyczną barierę dla ekspansji
głupoty w przestrzeniach kultury.
Uczestnicząc w kulturze kieruj swą uwagę takŜe na przestrzenie nauki
(wiedzy), bowiem w nich rozkwita karpowiczowski „biały raj wszystkich moŜliwości, moŜesz tam wejść, krzyknąć: pion – poziom”, ...Tylko chciej.
Nasze propozycje:
1. Cykliczne plenery naukowe „Nie mylcie dębu z krzesłem” – wzorem
wrocławskiej „Pomarańczowej Alternatywy” – będą miały formę rekonstruującego przestrzeń publiczną happeningu połączoną – jak podczas
plenerów artystycznych ma to miejsce – z warsztatami tematycznymi
„pod namiotem”, podczas których uczestnik będzie mógł działać jak badacz przyrody, a nie jako jej konsument.
Będziemy się starać łączyć naukę z zabawą, rozwijać krytyczne myślenie,
kierując uwagę uczestników w przedziale wiekowym 5 – 50+ na poznawanie
natury w okularach metody naukowej.
Główny realizator projektu:
Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
2. ŚcieŜki Uczonych „Na koturnach i w bamboszach” – to propozycja
przeŜywania historii miasta w bamboszach luminarzy nauki: wędrówka
przez strefy: intymną (ulubione miejsca), publiczną i społeczną ich Wrocławia.
Proponujemy wędrówki po mieście wyobraŜonymi ścieŜkami kilku pokoleń Uczonych, umiejscowionymi w historii, w codzienności:
– Wrocławscy Nobliści.
– Lwowskie korzenie nauki w powojennym Wrocławiu.
– Nauka dziś.
Idąc ścieŜkami uczonych poznamy jak wyglądało miasto w ich czasach,
w jakich wydarzeniach mogli uczestniczyć, jak mieszkali, gdzie mogli
wstąpić na kawę lub coś zjeść, gdzie chodzić na spacery. Wędrując z Nimi
poznamy historię nauki we Wrocławiu, obyczaje Uczonych i dzieło, które
stworzyli.
Wytyczaniu ścieŜek uczonych przez wrocławską młodzieŜ przy współudziale historyków sztuki i kultury oraz muzealników i wrocławskich szperaczy będzie patronował uczony Krasnal Intactus, najmłodszy mieszkaniec grodu nad
Odrą.
Realizatorzy projektu:
Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego,
Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
3. Projekt „Nauka w teatrze” – to propozycja interaktywnego rozwaŜania
dylematów nauki w przestrzeni otwartej, na scenie teatru. Scenariusze
spektakli „Wiedzieć czy nie wiedzieć” tworzone przez widzów w blogosferze, inspirowane będą tekstami naukowymi. KaŜda kolejna odsłona będzie
niewiadomą dla Widza i Aktorów. PodąŜać będziemy tam, gdzie nas zbiorowa wyobraźnia widzów-autorów zaprowadzi.
Propozycja kierowana jest do wszystkich, którzy nie lubią interpasywności i władają piórem.
Wydarzeniom artystycznym „Nauka w teatrze” towarzyszyć będą instalacje naukowe, których celem jest zaznaczenie obecności wiedzy w przestrzeni publicznej Wrocławia.
Główny realizator projektu:
Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Poznając swoje granice
Poznając miasto swe w wymiarze „nauki” (wiedzy) stajemy się Europejczykami znającymi granice swej kultury i wyobraźni, potrafiącymi je przekraczać.
„Napięcia dialogiczne” towarzyszące dyskursowi o przestrzeniach dla piękna
mogą słuŜyć budowaniu takiej wspólnoty, która Wrocławiowi jest bardzo potrzebne. Perspektywa ta zadecyduje o obliczu Miasta, w którym Ŝyjemy i wytyczy ścieŜki, którymi będą kroczyć nasze dzieci i odwiedzający nas Goście.
Rozumieć historię znaczy szanować przyszłość swoich bliskich.