2Europejski rynek energii

ISSN 1830-5148
Marzec 2013/3 PL
EWSA info
EDYTORIAL
Drodzy Czytelnicy!
6 marca 2013 r., w Dniu Społeczeństwa Obywatelskiego,
opublikowaliśmy książkę pod tytułem „Społeczeństwo
obywatelskie i demokracja – krótki przewodnik po UE dla
obywatela”, dzięki której pragniemy dotrzeć do organizacji społeczeństwa obywatelskiego spoza Brukseli i wyjaśnić
im, w jaki sposób mogą wyrazić swoje opinie i włączyć się
w demokratyczne procesy polityczne i podejmowanie decyzji na szczeblu UE.
W zeszłym roku w Dniu Społeczeństwa Obywatelskiego EKES zorganizował w Brukseli
konferencję, której tematem była demokracja w Europie z perspektywy społeczeństwa
obywatelskiego. W licznych ożywionych dyskusjach widać było, jaką wagę przywiązują
organizacje społeczeństwa obywatelskiego do swojej roli jako fundamentu demokratycznego życia w UE. Bardzo mocno podkreślano, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego
zapewniają demokracji przestrzeń do nauki. Wydając tę książkę, EKES jeszcze raz pomaga
w tworzeniu tej przestrzeni.
Z pewnością zeszłoroczna konferencja nie była zwykłym spotkaniem „starych wyjadaczy”. Wyjątkowe wrażenie zrobiły na mnie wypowiedzi różnych osób z zewnątrz.
Postanowiliśmy więc poprosić dziennikarkę Emily von Sydow o dalsze poprowadzenie
dyskusji na temat wkładu, jaki organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą wnieść
w demokratyczne życie Unii Europejskiej i w jaki sposób mogą je wzmocnić. Zaprosiliśmy
Emily von Sydow, aby uniknąć podejścia instytucjonalnego. Poglądy wyrażone w książce
są zatem poglądami autorki i stanowią spojrzenie z zewnątrz na jedną z najistotniejszych
debat podejmowanych w Unii.
Autorka dochodzi do wniosku, że społeczeństwo obywatelskie ma do odegrania istotną
rolę w tworzeniu demokratycznej Unii Europejskiej: zdrowe społeczeństwo obywatelskie może połączyć poziom inicjatyw oddolnych z poziomem przywództwa, które często
postrzegane jest jako odległe i anonimowe – i to na wszystkich szczeblach sprawowania
władzy. Kolejną konkluzją autorki jest to, że zdrowe i aktywne społeczeństwo obywatelskie
stanowi nie tylko niezbędne uzupełnienie reprezentacji politycznej na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim, lecz wspólne działania w jego obrębie mogą prowadzić do
ukształtowania wśród obywateli ze wszystkich państw członkowskich poczucia wspólnej
tożsamości europejskiej.
Książka nie jest ani pierwszym, ani ostatnim słowem na temat roli zorganizowanego
społeczeństwa obywatelskiego w demokratycznym życiu Unii Europejskiej, ale można w niej
znaleźć wiele fascynujących przykładów tego, jak organizacje te umożliwiają obywatelom
europejskim wyrażanie opinii.
Przede wszystkim jednak należy pamiętać, że nie została ona napisana dla doświadczonych działaczy, którzy wydeptali już dużo ścieżek w Brukseli i w instytucjach UE. Jest
napisana przez osoby, które nie spędzają większości czasu w Brukseli i do takich też osób
jest skierowana. Jest więc spojrzeniem z drugiej strony.
Mamy nadzieję, że Państwo ją przeczytają i spopularyzują poprzez sieci swoich organizacji w krajach ojczystych.
Staffan NILSSON
Präsident des Europäischen Wirtschafts- und Sozialausschusses
DO ODNOTOWANIA
22 marca 2013 r.
EKES, Bruksela: Problematyka
płci w strategii „Europa 2020”
8 kwietnia 2013 r.
Warszawa, Polska: konferencja
Centrum Monitorowania Rynku
Pracy pt. „Typowe i nietypowe
umowy o pracę – zalety i wady
z perspektywy rynku pracy”
9 kwietnia 2013 r.
Bruksela: Dzień Europejskiej
Inicjatywy Obywatelskiej 2013:
zapisz się!
17–18 kwietna 2013 r.
EKES, Bruksela: sesja plenarna
EKES-u
2
3
4
W TYM NUMERZE
Europejski rynek energii –
„europejski” tylko z nazwy
Budżet UE: szklanka do
połowy pełna” – mówi
wiceprzewodniczący EKES-u
Jacek Krawczyk
Wywiad z Joaną Agudo
i Bataller, członkinią EKES-u
Europejski Komitet
Ekonomiczno-Społeczny
Pomost między Europą a zorganizowanym
społeczeństwem obywatelskim
Badanie nastrojów
w społeczeństwie
Fragment wywiadu ze Staffanem
Nilssonem, ustępującym przewodniczącym Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego.
„EKES Info”: Co pan uważa za
największe osiągnięcie swojej
2,5-letniej kadencji?
Staffan Nilsson: Na moją kadencję
złożyły się wysiłki zespołowe, także
przewodniczących sekcji i członków,
oraz wsparcie i współpraca ze strony
pracowników EKES-u. Postrzegam
się jako osobę aktywną i otwartą, więc
traktuję wszystkie moje inicjatywy jako
kamienie milowe w realizacji celów
Komitetu. Gdy spotkałem się z przewodniczącym Rady Hermanem Van
Rompuyem w lutym 2011 r., wyjaśniłem mu szczegółowo, jak EKES może
pomóc w pracach Rady nad semestrem
europejskim i strategią „Europa 2020”.
Wydaje się, że ówczesne spotkanie,
a także spotkania z komisarzami
i przewodniczącym PE oraz kontakty
ze stałymi przedstawicielstwami przyniosły dobre wyniki, ponieważ w konkluzjach z wiosennego szczytu Rady
Europejskiej w 2011 r. uznano wkład
społeczeństwa obywatelskiego w prace
nad europejskim semestrem i strategią
„Europa 2020”.
Warto wspomnieć o naszych ciągłych staraniach na rzecz propagowania zasady partnerstwa w pakiecie
dotyczącym polityki spójności oraz
europejskiego kodeksu postępowania
“
Pragnę z całego serca
podziękować Staffanowi za
doskonałą i owocną współpracę między naszymi instytucjami w tych burzliwych
i intensywnych czasach.
Działalność Staffana Nilssona opiera się na haśle:
»Zwiększanie wysiłków
na rzecz zrównoważonej
Europy.
”
José Manuel Barroso, Präsident der
Europäischen Kommission
w zakresie partnerstwa; pracach Komitetu nad bezpieczeństwem żywnościowym i naszym wkładzie dla G-20
w tej sprawie, pierwszy raz w historii
Komitetu; a także o naszych pracach
w ramach szczytu ONZ „Rio+20”, które
pozycjonują nas na arenie międzynarodowej jako ważne europejskie centrum
ekspertyz i miejsce spotkań zainteresowanych podmiotów w dziedzinie rozwoju zrównoważonego.
Podczas mojej kadencji Komitet
musiał zachować czujność, by odpowiednio doradzać w kwestii polityki
antykryzysowej i środków naprawy
gospodarczej. Przykładowo na konferencji pt. „Zwiększanie wysiłków na
rzecz silniejszej Europy” przedstawiono
30 propozycji w tej sprawie, pochodzących od różnych grup zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego,
które reprezentowały różne, czasami
sprzeczne interesy, a mimo to były
w stanie porozumieć się co do środków
na rzecz walki z kryzysem i reformy
w Europie.
Ponadto próbowaliśmy zachować
jak największą otwartość Komitetu na
świat zewnętrzny i inne organizacje
społeczeństwa obywatelskiego, odgrywając przy tym rolę pośrednika ułatwiającego dialog z organizacjami i sieciami
społeczeństwa obywatelskiego, a także
pomiędzy nimi. Chciałbym także
wspomnieć o pracach grupy łącznikowej ds. europejskich sieci organizacji
społeczeństwa obywatelskiego, Dniu
Społeczeństwa Obywatelskiego zorganizowanym wspólnie z tą grupą i nagrodzie dla społeczeństwa obywatelskiego.
„Razem na rzecz zrównoważonej
Europy” to hasło pana kadencji.
Prowadził pan także nieustające
działania na rzecz szerszego
zaangażowania w rozwój
zrównoważony. Czy nie obawiał
się pan, że kryzys gospodarczy
na kontynencie może osłabić
argumenty przemawiające
za polityką rozwoju
zrównoważonego?
Nigdy się tego nie obawiałem, choć
w pewien sposób zawsze byłem świadom tego zagrożenia. Zawsze łatwiej
jest – to niemal instynktowne – przyjąć
podejście krótkoterminowe niż długofalowe, które uwzględniałoby potrzeby
przyszłych pokoleń.
Podczas mojej kadencji EKES
włączał rozwój zrównoważony do
głównego nurtu wszystkich obszarów
swojej polityki. Jeśli nadal będziemy
przyjmować krótkoterminowe rozwiązania służące wyjściu z kryzysu, do
którego doprowadziło między innymi
postępowanie niezgodne z zasadami
zrównoważonego rozwoju, spowodujemy jedynie nowy, inny kryzys
w przyszłości. Apelujemy o powrót do
gospodarki realnej w służbie ludziom.
Na tym polega w praktyce ekologiczna
“
Pragnę wyrazić uznanie dla przewodniczącego Staffana Nilssona
za jego osobiste zaangażowanie w powodzenie
szczytu w Rio i zadbanie
o to, by Unia Europejska
uwzględniała dialog z partnerami społecznymi i społeczeństwem obywatelskim
w procesie podejmowania
decyzji
”
José Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej
gospodarka – odzwierciedla trzecią
rewolucję przemysłową, kontestuje
PKB jako cel sam w sobie i wzywa do
przyjęcia wskaźników, które mierzą faktyczny poziom dobrobytu społecznego.
EKES odgrywał bardzo aktywną
rolę w przygotowaniach do
szczytu „Rio+20” i podczas
samego szczytu. Jednak był pan
nieco rozczarowany faktem,
że wkład społeczeństwa
obywatelskiego nie został
w pełni uwzględniony
i że decyzje podjęte przez
przywódców światowych nie
były wystarczająco ambitne. Czy
to stracona dla świata okazja
na stworzenie nowego ładu
gospodarczego?
Mimo że wyniki szczytu „Rio+20”
nie były tak ambitne, jak byśmy sobie
tego życzyli, musimy utrzymać rozpęd
i motywować wszystkie podmioty UE
“
Drogi Staffanie, […]
jestem przekonany, że
możemy przywrócić pozycję Europy jako światowego
lidera w dziedzinie pokoju,
innowacji społecznych
i ochrony środowiska.
”
Martin Schulz, przewodniczący
Parlamentu Europejskiego
>>> s t r. 2
www.eesc.europa.eu
1
Europejski rynek energii –
„europejski” tylko z nazwy
Wewnętrzny rynek energii to zasadniczy
element europejskiej polityki energetycznej. Mimo tego rynki gazu i elektryczności pozostają europejskie jedynie
z nazwy. „W rzeczywistości najczęściej
są raczej konglomeratem krajowych
praktyk, rynków i dostawców” – stwierdził Pierre-Jean Coulon, sprawozdawca
niedawnej opinii Komitetu w sprawie
planu Komisji Europejskiej dotyczącego
urzeczywistnienia wewnętrznego rynku
energii do 2014 r.
i łatwe do zrozumienia informacje na
temat swych praw oraz możliwych do
uzyskania korzyści.
Co mogło się wydarzyć, lecz
nie doszło do skutku…
niemniej nadal jest możliwe
Przeciwdziałanie
zniekształcaniu cen
Wewnętrzny rynek energii w zamierzeniu miał zaoferować konsumentom
większy wybór i lepszą jakość, umożliwiając im zmianę dostawcy energii.
Oczekiwano też, że uwolni siły rynkowe
i przyciągnie tak bardzo potrzebne inwestycje w sektorze energetycznym. Tymczasem miejsce monopoli faktycznie
zajęły oligopole; konkurencja między
podmiotami na rynku jest niewielka.
W jednej trzeciej państw UE 80% elektryczności wciąż wytwarzają dawni producenci. Co do wewnętrznego rynku
gazu, pozostaje on konstruktem hipotetycznym, ze względu na dominującą
pozycję krajowych dostawców gazu.
Niewielu konsumentów zmieniło
dostawcę energii od 2007 r., kiedy
stało się to prawnie możliwe. „Jest to
po prostu wynik chronicznego braku
informacji ze strony państw, organów
regulacyjnych i dostawców” – stwierdził Pierre-Jean Coulon. Jego zdaniem
Komisja Europejska powinna zainicjować szeroko zakrojoną kampanię
informacyjną, dzięki której konsumenci w UE zdobyliby konkretne
Komitet stoi na stanowisku, że
producenci wytwarzający inteligentne
urządzenia energetyczne powinni ściśle współpracować ze stowarzyszeniami
konsumentów, tak aby zadbać o to, by
urządzenia te „przynosiły korzyści konsumentom i były im przydatne oraz
umożliwiały zmianę dostawcy”.
Ceny, jakie płacą konsumenci energii, nadal są regulowane w wielu krajach,
co hamuje konkurencję i negatywnie
wpływa na efektywność energetyczną.
Polityka taka niesie ze sobą konsekwencje dla zużycia energii i rentowności
firm, gdyż ani nie zachęca konsumentów do ograniczenia zużycia energii, ani
też nie pokrywa rzeczywistych kosztów
produkcji i dostaw energii. Ponadto
zagraża sytuacji finansowej firm oraz
inwestycjom w produkcję energii i w
sieci energetyczne, które będą potrzebne
w nadchodzących dziesięcioleciach.
Zdaniem Komitetu ceny regulowane
są sprzeczne z interesem UE i powinny
być akceptowane jedynie jako tymczasowy wyjątek w nadzwyczajnych
okolicznościach. EKES ponawia więc
apel o przyjęcie ogólnounijnej definicji
ubóstwa energetycznego, dzięki której
można by automatycznie uruchamiać
krajową politykę wsparcia dla tych,
którzy znajdują się w najtrudniejszej
sytuacji.
“
Ubóstwo energetyczne dotyka około 65
mln Europejczyków,
tj. 13% gospodarstw
domowych. Komitet
uważa, że nie można
go oddzielić od kwestii
rozwoju wewnętrznego
rynku energii.
”
Ubóstwo energetyczne dotyka około
65 mln Europejczyków, tj. 13% gospodarstw domowych. Komitet uważa,
że nie można go oddzielić od kwestii
rozwoju wewnętrznego rynku energii.
Ostrzega jednak przed maskowaniem
środków protekcjonistycznych jako
działań skierowanych do grup najbardziej potrzebujących. Jak stwierdził
Komitet, „UE musi wprowadzić jasne
rozróżnienie między polityką ukierunkowaną na zwalczanie ubóstwa energetycznego – bezwzględnie wymagającą
pilnych działań – a protekcjonizmem,
który jest sprzeczny z duchem rynku
wewnętrznego”.
Opodatkowanie energii
Zdaniem Komitetu kraje UE muszą
ponownie rozważyć kwestie opodatkowania energii z myślą o tym, by było one
jednolite i bardziej inteligentne w całej
Europie. Sugeruje wobec tego utworzenie wspólnych ram opodatkowania,
w których uzależniono by stopę opodatkowania od źródła energii oraz jego
udziału w emisjach dwutlenku węgla.
Obecnie obciążenie energii elektrycznej opłatami
i podatkiem VAT waha
się od 4,7% w Wielkiej Brytanii do 54,6%
w Danii, przy czym
nie uwzględnia się
wartości energetycznej wyprodukowanej
energii. Ponadto krajowe i lokalne opodatkowanie doprowadziło
do zniekształcenia cen
w Unii, co jest bardzo
niekorzystne dla konsumentów i przemysłu energochłonnego. W niektórych
wypadkach ceny wzrosły
nawet o 1000% w ostatnich 15 latach. (mb)O
“
W jednej trzeciej państw UE 80%
elektryczności wciąż
wytwarzają dawni
producenci. Co do
wewnętrznego rynku
gazu, pozostaje on konstruktem hipotetycznym,
ze względu na dominującą pozycję krajowych
dostawców gazu.
”
C iąg dal s z y ze s t r. 2
B ad anie n as t r ojów w sp o łec zeńs t w ie
© 3Dstock
Roczna analiza wzrostu gospodarczego w 2013 r.:
„Witajcie w realnej gospodarce”
W komunikacie „Roczna analiza
wzrostu na 2013 r.”, rozpoczynającym
europejski semestr, Komisja nakreśla,
jakie jej zdaniem powinny być ogólne
priorytety budżetowe, gospodarcze
i społeczne na 2013 r. Celem procesu
związanego z europejskim semestrem
jest poprawa koordynacji polityki
gospodarczej i społecznej w Europie,
aby można było skutecznie zrealizować
główne cele strategii „Europa 2020” na
rzecz inteligentnego, zrównoważonego
wzrostu gospodarczego sprzyjającego
włączeniu społecznemu. Roczna analiza
wzrostu gospodarczego powinna zostać
uwzględniona w krajowych decyzjach
gospodarczych i budżetowych, które
państwa członkowskie przedstawią
w programach stabilności i konwergencji oraz w krajowych programach
reform. Tak jak w przypadku większości instrumentów polityki gospodarczej
w UE, także w wypadku omawianej analizy nie obeszło się bez żądania dotyczącego wprowadzenia oszczędności.
2
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) zgadza się,
że istotne jest utrzymanie wydatków
publicznych pod kontrolą, ale podkreśla równie duże znaczenie zaufania ze
strony gospodarstw domowych i biznesu. Poczucie zaufania nie istnieje,
jeśli przedsiębiorstwa mają obawy
związane z popytem, a ludzie niepokoją
się o swoją pracę, zarobki lub zabezpieczenie socjalne. Dlatego zaufanie
rynków finansowych i konsumentów
oraz zaufanie producentów powinny
iść w parze. Na wniosek Komisji Europejskiej EKES przyjął opinię w sprawie
rocznej analizy wzrostu na 2013 r.,
której sprawozdawca generalny Xavier
Verboven (Grupa Pracowników, Belgia)
ostrzegł przed prowadzeniem polityki
oszczędności, która pociągałaby za
sobą poważne konsekwencje w formie
głębokiej i przedłużającej się recesji.
Podkreślił też, że do przeprowadzenia
konsolidacji podatkowej w celu skorygowania nierównowagi fiskalnej potrzeba
więcej czasu. Członkowie EKES-u, dzięki
codziennym kontaktom z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego,
znają potrzeby realnej gospodarki
z każdej perspektywy – pracodawców,
Xavier Verboven, członek EKES-u,
Grupa Pracowników
i rządy do dalszego rozwijania i wprowadzania w praktyce środków na rzecz
zrównoważonego rozwoju w Europie.
Jest to element wyprowadzania Europy
z kryzysu. Choć dokument końcowy
szczytu ONZ „Rio+20” nie odzwierciedla potrzeby pilnych działań odczuwanej
przez społeczeństwo obywatelskie i brakuje w nim konkretnych decyzji zorientowanych na działania oraz ustalonych
terminów, to jednak niektóre kluczowe postulaty EKES-u zostały w nim
uwzględnione. Ponadto powszechnie
uznaje się rolę społeczeństwa obywatelskiego mimo braku nowych wiążących
mechanizmów instytucjonalnych.
Nie uważam, żeby to była stracona
okazja. Każdy szczyt niesie ze sobą więcej niż tylko jego wyniki.
Podczas swojej kadencji
walczył pan o większy wpływ
społeczeństwa obywatelskiego na
kluczowe kwestie dotyczące UE
i świata, lecz wkład ten nie zawsze
jest w pełni brany pod uwagę
przez decydentów politycznych.
Dlaczego tak jest? Czy dlatego,
że marzenia społeczeństwa
obywatelskiego są zbyt śmiałe,
a cele zbyt ambitne, czy też
przywódcom brakuje odwagi?
Jako przedstawiciele zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego
badamy nastroje społeczne w terenie.
Nasze marzenia nigdy nie mogą być
zbyt wielkie. Dobrobyt społeczny nie
może być zbyt dobry. W rzeczywistości
nasi przywódcy muszą brać pod uwagę
także równowagę kosztów, a niekiedy –
obawiam się – również nadchodzące
“
W ramach przygotowań do czerwcowego
szczytu Rady Europejskiej będziemy prowadzić dyskusję na temat
społecznego wymiaru
unii gospodarczej i walutowej. Chciałbym bardzo, aby EKES wniósł
swój wkład w tę dyskusję
w formie opinii
”
Herman Van Rompuy,
przewodniczący Rady Europejskiej
pracowników i konsumentów – dlatego opinia Komitetu na temat analizy
wzrostu gospodarczego jest tak istotna.
„Społeczeństwo obywatelskie odgrywa
rolę taką, jak pomocnik w piłce nożnej, i wysyła wyraźny sygnał, w który
powinni się wsłuchać decydenci” –
powiedział Xavier Verboven.
W opinii przyjęto z zadowoleniem
Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego
i zatrudnienia oraz zachęcono Komisję
i Radę Europejską do szybkiego wdrożenia tego paktu i pójścia jeszcze dalej –
w kierunku przekształcenia go w szeroko
zakrojony europejski program inwestycyjny. Programowi temu powinny towarzyszyć inwestycje w edukację, szkolenia
i uczenie się przez całe życie, które stanowią jedyny sposób zaradzenia problemowi „wąskiego gardła” i sytuacjom
niedostosowania umiejętności.
EKES sformułował trzy główne uwagi
krytyczne dotyczące analizy wzrostu
w 2013 r. Po pierwsze, w kontekście wątpliwości odnośnie do możliwości realizacji w terminie celów strategii „Europa
2020”, analiza wzrostu gospodarczego na
2013 r. nie dostarcza żadnych informacji
odnoszących się do braku postępów. Po
wybory. Stale toczące się kampanie
wyborcze, które obserwujemy w coraz
większej liczbie krajów europejskich,
odnoszą często skutki przeciwne do
zamierzonych.
Społeczeństwo obywatelskie jest
zasadniczym filarem demokracji i prowadzi walkę na wielu frontach. Nasza
rola w kształtowaniu Europy spotkała się
z większym uznaniem dzięki traktatowi
lizbońskiemu. Europa i jej instytucje
są powszechnie uważane za oderwane
od rzeczywistości, mimo że podejmują
coraz więcej decyzji wpływających na
codzienne życie Europejczyków. Aby iść
naprzód, UE potrzebuje wyraźniejszego
wkładu i większego wsparcia ze strony
obywateli. Przywódcy i społeczeństwo
obywatelskie muszą więc współpracować, uzupełniając wzajemnie swoje
działania na rzecz zdrowszych i bardziej
zamożnych społeczeństw.
Czy ma pan jakieś rady dla
następnego przewodniczącego
EKES-u?
Uważam, że każda osoba wybrana
przez moich kolegów – członków
EKES-u – na przewodniczącego uczyni
wszystko, by promować Komitet oraz
zwiększyć znaczenie i użyteczność jego
prac dla instytucji, którym doradzamy,
a w ostatecznym rozrachunku – dla obywateli i społeczeństwa obywatelskiego,
których reprezentujemy i którym służymy. Jako przewodniczący Komitetu
zyskałem inną perspektywę od czasu,
gdy byłem przewodniczącym Grupy
i członkiem. Przewodniczący Komitetu
reprezentuje cały Komitet i wszystkie
Grupy! Uwzględnienie głosu wszystkich grup interesu reprezentowanych
w Komitecie to duża odpowiedzialność, którą podjąłem z ogromnym
entuzjazmem i zaangażowaniem. Jestem
pewien, że kolejny przewodniczący
dołoży wszelkich starań w tym względzie
i życzę mu samych sukcesów..
O
Pełny wywiad można przeczytać na stronie
EKES-u: www.eesc.europa.eu/?i=portal.
en.staffan-nilsson-speeches
drugie, propozycja, aby niektóre państwa członkowskie stojące w obliczu
zamętu finansowego przyjęły „szybkie
tempo korekty budżetowej”, podczas
gdy inne miałyby pozwolić odegrać rolę
automatycznym stabilizatorom, może
mieć negatywny wpływ na strefę euro
w całości, a szczególnie na te państwa
członkowskie, które już przechodzą
głęboką recesję wywołaną środkami
oszczędnościowymi. Po trzecie, pomysł
„konsolidacji sprzyjającej wzrostowi
gospodarczemu” powinien zostać zrealizowany jak najszybciej, ponieważ konsolidacja finansów publicznych w sposób
elastyczny pozwala na uniknięcie zakłócenia dynamiki wzrostu oraz nadwątlenia najważniejszych usług publicznych.
Opierając się na kilku przyjętych
już opiniach, EKES pozytywnie ocenia
środki służące przerwaniu powiązania
między bankami a państwami, w tym
unię bankową i nowy program EBC.
Jednocześnie podtrzymuje swoje zdanie,
że siły rynkowe, w szczególności rynki
finansowe, muszą podlegać sterowaniu
z uwzględnieniem priorytetów politycznych wytyczonych w ramach procesu
demokratycznego..
O
EWSA info — Marzec 2013/3
„Budżet UE: szklanka do połowy pełna” – mówi
wiceprzewodniczący EKES-u Jacek Krawczyk
„EKES Info”: Na ostatnim szczycie
UE osiągnięto porozumienie
w sprawie budżetu UE na
następne 7 lat – jest on niższy
od poprzedniego o 3%. Był pan
współsprawozdawcą niedawnej
opinii EKES-u w sprawie
wieloletnich ram finansowych na
lata 2014–2020. Czy zadowala
pana ten budżet?
jest również wyraźnym sygnałem, że UE
zdaje sobie sprawę z wprowadzanych
w państwach członkowskich środków
oszczędnościowych.
Jacek Krawczyk: Jest bardzo ważne,
że po wielu godzinach intensywnych
i miejscami gorzkich rozmów osiągnięto kompromis i wszystkie państwa
członkowskie doszły do porozumienia. Gdyby szczyt został przerwany
w atmosferze niezgody, byłoby to bardzo szkodliwe. Czy wynik mógł być
jeszcze ambitniejszy? Być może tak,
ale ja staram się widzieć szklankę do
połowy pełną. Może ostatecznie nie jest
to taki zły wynik, skoro wszyscy przywódcy europejscy twierdzą, że wygrali
w negocjacjach budżetowych i skoro
utrzymano finansowanie głównych programów i strategii europejskich. Mniejszy w porównaniu z poprzednim budżet
Być może za bardzo skupiamy się na
liczbach, a powinniśmy raczej zwrócić
większą uwagę na jakość wydatków.
Musimy teraz zadać sobie pytanie, w jaki
sposób możemy najlepiej wykorzystać
budżet UE. Uważam, że przyczyni
się on w dużym stopniu do pobudzenia wzrostu, tworzenia miejsc pracy
Jednak w opinii wzywał pan
do zwiększenia pola działania
Europy i środków finansowych,
które należałoby przeznaczyć na
realizację tego celu.
“
i stymulowania inwestycji, których tak
bardzo potrzebujemy. Nie zapominajmy, że budżet UE jest jednym z głównych bodźców dla inwestycji w wielu
krajach UE. W niektórych państwach
członkowskich na południu Europy
sama polityka spójności pobudza ok.
50% inwestycji publicznych, a w niektórych nowych państwach członkowskich
odsetek ten jest jeszcze wyższy. W wielu
przypadkach te niezbędne inwestycje
będą nadal realizowane.
Jak pana zdaniem należy oceniać
jakość wydatków UE?
Po pierwsze, potrzebne jest lepsze monitorowanie wyników strategii europejskich, zwłaszcza
Może ostatecznie nie jest to taki zły wynik, skoro
wszyscy przywódcy europejscy twierdzą, że wygrali
w negocjacjach budżetowych i skoro utrzymano
finansowanie głównych programów i strategii
europejskich.
”
wspólnej polityki rolnej i funduszów
spójności, ze względu na przeznaczaną
na nie część całkowitego budżetu. Te
zaś wyniki należy porównać z głównymi
celami, jakie wyznaczyła sobie Unia.
Można tego dokonać również poprzez
różne sankcje w przypadku, gdy nie
zostaną osiągnięte ustalone wartości
odniesienia, lub poprzez zachęty finansowe dla państw członkowskich, które
uzyskały najlepsze wyniki.
Niektóre programy, które miały
pobudzić wzrost, w negocjacjach
budżetowych poniosły porażkę.
Weźmy za przykład instrument
„Łącząc Europę”, który miał
odpowiadać za finansowanie
poważnych projektów
transgranicznych w dziedzinie
transportu, energii i technologii
ICT. W projekcie budżetu Komisja
Europejska proponowała
przeznaczenie na ten instrument
do 50 mld euro. Tymczasem
obcięto tę kwotę do niecałych
30 mld euro.
W propozycji Komisji 50 mld euro
było wynikiem przeznaczenia na ten
cel 40 mld euro i 10 mld z Funduszu
Spójności. Uważamy, że instrument nie
powinien otrzymać 10 mld euro z Funduszu Spójności, gdyż funduszu tego nie
Otwarte pole dla obywateli!
„Jakość życia w Europie”, „sztuka drogą
do lepszej integracji”, „jak zmniejszyć
bezrobocie wśród młodzieży”, „koszty
rezygnacji z projektu europejskiego” – to
niektóre przykłady zagadnień omawianych przez obywateli, przedstawicieli
zorganizowanego społeczeństwa europejskiego i członków EKES-u podczas
przygotowanej przez Komitet inauguracji działań EKES-u w ramach Europejskiego Roku Obywateli 2013.
Komitet jest przekonany, że jedynie
umieszczenie obywateli i społeczeństwa
obywatelskiego w centrum wydarzeń
może przywrócić ich zaufanie do projektu europejskiego. Dlatego postanowił
zainaugurować Europejski Rok Obywateli 2013, pozyskując pomysły i sugestie
od zwykłych ludzi podczas naprawdę
otwartej imprezy, w której centrum
mieli znaleźć się ludzie i ich pomysły:
EWSA info — Marzec 2013/3
imprezy bez narzuconych tematów,
o elastycznej strukturze, podczas której
jak najwięcej miejsca zajęliby uczestnicy
i wybrane przez nich zagadnienia.
Jak stwierdził moderator prof. Gert
Fieguth, podczas imprezy typu open
space „wszystko jest w rękach uczestników”. I nie jest to tylko figura retoryczna. Po wprowadzeniu wygłoszonym
przez Staffana Nilssona, przewodniczącego EKES-u, i Jillian van Turnhout,
irlandzką senator i byłą wiceprzewodniczącą EKES-u, uczestnicy przejęli
kontrolę nad tokiem imprezy. Zaproponowali tematy, które były omawiane
w grupach dyskusyjnych. Dzielili się
wynikami każdej dyskusji i głosowali
na najciekawsze tematy, które były
kontynuowane podczas drugiej rundy
rozmów.
Spotkanie zakończyło się wielkim
sukcesem. We wszystkich grupach dyskusyjnych prowadzono ożywione dyskusje, z budującą wymianą poglądów
i doświadczeń. Dwudniowe spotkanie
zaowocowało wieloma konkretnymi
i kreatywnymi sugestiami co do tego, jak
Jacek Krawczyk,
wiceprzewodniczący EKES-u
Społeczeństwo obywatelskie i partie
polityczne: na równi europejskie
Komisja Europejska przedstawiła ostatnio wniosek mający na celu poprawienie
zasad funkcjonowania partii i fundacji
politycznych w UE, który w założeniu
ma także stworzyć silniejszy związek
między obywatelami europejskimi
i instytucjami unijnymi. Europejskie
partie polityczne i powiązane z nimi fundacje polityczne, ustanowione z myślą
o zapewnieniu im pełnej zdolności
prawnej we wszystkich państwach członkowskich, od dawna są upoważnione do
otrzymywania co roku dofinansowania
od Parlamentu Europejskiego.
W dniach 23 i 24 stycznia EKES
zorganizował imprezę typu open
space poświęconą przyszłości
aktywnego obywatelstwa
europejskiego pod hasłem „Your
Europe 2013”.
należy wykorzystywać do finansowania
celów, które nie należą do pierwotnego
zakresu jego zastosowania, którym jest
zmniejszanie rozbieżności między regionami UE. Chciałbym, aby na instrument
przeznaczono większe środki, jednak
jestem pewien, że obecne środki też
pozwalają sfinansować wiele transgranicznych projektów infrastrukturalnych.
(mb)
O
poprawić różne aspekty życia obywatelskiego i sprawić, by w proces integracji
europejskiej włączeni byli naprawdę
wszyscy. Zebrane propozycje zostaną
włączone do programu Komitetu na
Europejski Rok Obywateli 2013.
Wśród inicjatorów imprezy i jej
aktywnych uczestników znalazł się
Andris Gobiņš, przewodniczący grupy
koordynującej Europejski Rok Obywateli 2013 w EKES-ie. „Ta horyzontalna
metoda pracy, w której wszyscy uczestnicy mają równy status, jest niezwykle stymulująca. Okazało się, że może
dostarczyć wspaniałych materiałów do
refleksji – powiedział Andris Gobiņš
po ogłoszeniu wniosków z dyskusji. –
Komitet postara się, by jak najlepiej
opracować wnioski z tej imprezy w ciągu
bieżącego roku, poświęconego aktywnemu udziałowi obywateli”.
Dokument z wnioskami z dyskusji
i aktualne kalendarium imprez EKES-u
w ramach Europejskiego Roku Obywateli 2013 można znaleźć na stronie:
http://eesc.europa.eu/citizens. (rdr) O
EKES w przyjętej niedawno opinii
przygotowanej przez Henri Malosse’a,
przewodniczącego Grupy Pracodawców, Georgiosa Dassisa, przewodniczącego Grupy Pracowników, oraz Lukę
Jahiera, przewodniczącego Grupy
Innych Podmiotów, poparł wprawdzie
ideę ustanowienia jednolitego statutu
prawnego dla europejskich partii i fundacji politycznych, ale zarazem ponowił
wezwanie do wprowadzenia europejskiego statutu stowarzyszeń działających
w UE. Na poparcie swego stanowiska
EKES wskazał na coraz większą liczbę
obywateli, którzy organizują się poza
partiami politycznymi i wpływają na
decydentów za pośrednictwem organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
W opinii skrytykowano wysuniętą
przez Komisję propozycję, by przyznawanie dotacji dla europejskich partii
politycznych uzależnić od tego, czy w jej
szeregach znajduje się przynajmniej
jeden członek PE. Wyjaśniając, że procedury wyborcze bardzo się różnią między
poszczególnymi państwami członkowskimi, w opinii proponuje się wprowadzenie kryterium osiągnięcia progu
miliona głosów oddanych w wyborach
europejskich przynajmniej w siedmiu
krajach, na wzór europejskiej inicjatywy obywatelskiej. Zdaniem Komitetu
pozwoliłoby to uniknąć arbitralnej dyskryminacji i zapewniło nowym partiom
i fundacjom możliwość wybicia się na
poziomie europejskim.
“
Niemniej, pomimo
istotnej i coraz silniejszej
roli w europejskiej debacie
publicznej i w kształtowaniu polityki, europejskie
stowarzyszenia o charakterze niepolitycznym nie
działają na tych samych
prawach co stowarzyszenia polityczne.
”
Partie i fundacje europejskie
powinny zobowiązać się do przestrzegania zasad ustanowionych w Karcie praw
podstawowych Unii Europejskiej, aby
zagwarantować, że ich działalność i cele
nie będą sprzeczne z wartościami europejskimi. EKES uważa, że Parlament
Europejski i Trybunał Sprawiedliwości
powinny nadzorować wywiązywanie się
z tego zobowiązania.
Niemniej, pomimo istotnej i coraz
silniejszej roli w europejskiej debacie
publicznej i w kształtowaniu polityki,
europejskie stowarzyszenia o charakterze niepolitycznym nie działają na tych
samych prawach co stowarzyszenia
polityczne.
W opinii wyrażono ubolewanie, że
projekt statusu stowarzyszeń europejskich został wycofany wiele lat temu,
mimo że wiele organizacji niepolitycznych spełnia te same kryteria co partie i fundacje polityczne, jeśli chodzi
o sposób funkcjonowania, poszanowanie podstawowych wartości i reprezentatywność. Komitet od lat nieustanne
wzywa do przyjęcia tego statutu.
(sb/mb)
O
ar
lots
vai
©i
3
“
Joana Agudo i Bataller: Kino to magia
W nowej serii wywiadów Tomasz Jasiński
z Grupy Pracowników w EKES-ie, przedstawiciel członków EKES-u w redakcji „EKES Info”,
rozmawia ze swymi kolegami z Komitetu o ich
zainteresowaniach i pasjach. Niedawno spotkał
się z Joaną Agudo i Bataller, hiszpańską członkinią Grupy Pracowników w EKES-ie, pracownikiem sekretariatu ds. polityki międzynarodowej
Konfederacji Związków Zawodowych „Komisje
Robotnicze” (CCOO) z Katalonii. Oto fragmenty ich rozmowy.
Tomasz Jasiński: Jak przebiegała
dotychczas pani kariera zawodowa?
Joana Agudo i Bataller: Jestem
nauczycielem kształcenia zawodowego. Uczę i jednocześnie
udzielam się jako delegat
związku zawodowego
od 20 lat. W 1990 r.
Kongres Związków
Zawodowych wyznaczył mnie do swojego
organu wykonawczego w Barcelonie,
następnie pracowałam w Europejskiej
Konfederacji Związków Zawodowych
w Brukseli. Wróciłam do
Barcelony jako specjalista
ds. polityki międzynarodowej „Komisji Robotniczych” Katalonii.
W 2010 r. ponownie zawitałam do
Brukseli, by
pełnić funkcję członka
EKES-u.
Żyjemy jednak w czasach, w których coraz mniej
uwagi poświęca się pracy,
współpracy, zaangażowaniu
i negocjacji. Niestety, instytucje europejskie nie stanowią
tu wyjątku.
Dlaczego zdecydowała się pani na
karierę w związkach zawodowych? Czy
było to spowodowane sytuacją osobistą?
Między 20. a 25. rokiem życia pracowałam
jako nauczycielka w prywatnej szkole, urodziłam syna i dwie córki. W każdej ciąży traciłam
pracę, a potem znów zatrudniała mnie ta sama
szkoła. W międzyczasie nie otrzymywałam
zasiłku dla bezrobotnych ani pensji. Jednakże
poznałam wówczas wielu ludzi stojących przed
podobnymi problemami i razem założyliśmy
komitet nauczycieli (w ówczesnej Hiszpanii było
to nielegalne), który później stał się podstawą
związku zawodowego nauczycieli. Następnie
zdałam egzamin na urzędnika państwowego
w sektorze edukacji publicznej.
Prawodawstwo i negocjacje
doprowadziły do zmian
w zaledwie kilka lat, a ja
dalej działałam w związkach zawodowych.
Czy pamięta pani
swój pierwszy
dzień w EKES-ie?
Byłam nastawiona na zdobywanie wiedzy
i robienie
nowych rzeczy,
a jednocześnie czułam się
”
zaszczycona, że reprezentuję hiszpańskie CCOO.
Pamiętam, że na pierwszą sesję plenarną wydrukowałam jakieś trzy kilogramy dokumentów,
które miały być wtedy przyjęte. Od tego czasu
nauczyłam się bardziej szanować środowisko
i moje plecy i częściej pracuję na komputerze.
Jak postrzega pani rolę Komitetu po
ponad dwóch latach pracy?
Myślę, że prace konsultacyjne Komitetu
są bardzo ważne. Żyjemy jednak w czasach,
w których coraz mniej uwagi poświęca się
pracy, współpracy, zaangażowaniu i negocjacji.
Niestety, instytucje europejskie nie stanowią tu
wyjątku. Obawiam się, że opinie EKES-u nie
wywierają wystarczającego wpływu, mimo że są
wynikiem ciężkiej pracy nad wypracowaniem
konsensusu.
Jakie ma pani hobby? Jak spędza pani
czas wolny?
Trzymam się z dala od lotnisk i walizek.
Większość czasu spędzam w domu, gotując
i rozmawiając z rodziną i przyjaciółmi lub
bawiąc się z piątką moich wnucząt. Moją pasją
jest kino. Już jako mała dziewczynka uwielbiałam siedzieć na sali w ciszy, która zapadała po
zgaśnięciu świateł, i nadal postrzegam duży
ekran jako magię.
O
Joana Agudo i Bataller, członek EKES-u, Grupa Pracowników
W SKRÓCIE
Irlandia 40 lat później: korzyści, szanse i wyzwania związane z członkostwem w UE
W ramach irlandzkiej prezydencji Grupa Innych
Podmiotów (Grupa III) w EKES-ie zorganizowała 1 lutego w Dublinie konferencję wysokiego
szczebla, by omówić dotychczasową i przyszłą
rolę Irlandii jako członka UE, a także obecne
wyzwania, takie jak kryzys gospodarczo-finansowy, wspólna polityka rolna czy zaangażowanie
obywateli i przyszłość Europy.
W dyskusjach z członkami EKES-u wzięły udział
irlandzka minister ds. ochrony socjalnej, posłanka
Joan Burton, irlandzka senator Jillian van Turnhout oraz posłanka do Parlamentu Europejskiego Mairead McGuinness. Przewodniczący
EKES-u Staffan Nilsson i przewodniczący Grupy
III Luca Jahier wskazali na potrzebę dokonania
aktualnej oceny kosztów rezygnacji z integracji
europejskiej we wszystkich dziedzinach polityki
oraz wpływu takiej rezygnacji na zatrudnienie
i wzrost.
Uczestnicy zgodzili się również, że w przyszłej strukturze UE należy w większym stopniu
uwzględniać wymiar społeczny. Proces ten powinien rozpocząć się już od następnego szczytu
Rady Europejskiej w czerwcu br. Jak stwierdzono
na konferencji, o zaangażowanie EKES-u w tej
kwestii apelował już przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuy, który pragnął,
by Komitet zaproponował możliwe środki na
rzecz społecznego wymiaru unii gospodarczej
i walutowej.
Ponadto w konkretnym przypadku Irlandii wnioski były jasne. Rada Europejska powinna umożliwić bezpośrednią rekapitalizację banków za
pomocą europejskiego mechanizmu stabilności.
Bezpośredni związek między ratowaniem banków
a zadłużeniem państw członkowskich ma szkodliwy wpływ na gospodarkę UE. (ail)
O
EWSA info
Redakcja:
Karin Füssl
Tomasz Jasiński – przedstawiciel członków
EKES-u w Redakcji (Grupa Pracowników, PL)
Maciej Bury
Zespół redakcyjny:
Alejandro Izquierdo Lopez (ail)
Antonio Santamaria Pargada (asp)
Coralia Catana (cc)
Maciej Bury (mb)
Raffaele De Rose (rdr)
SESJA PLENARNA
W PIGUŁCE
Sektor wielkich detalistów
Kilka dużych firm handlu detalicznego kontroluje
większość unijnego rynku,
dzięki czemu może narzucać
innym swe warunki. W tej
sytuacji częste nadużycia
siły nabywczej prowadzą do
niedotrzymywania umów
z dostawcami, wymuszonych
opłat, nieuzasadnionych
Igor Šarmír,
redukcji zobowiązań faktuczłonek EKES-u,
rowych itd. Tego rodzaju nieGrupa Pracodawców
właściwe praktyki przynoszą
olbrzymie szkody lokalnym
firmom i konsumentom, a także prowadzą do stopniowego upadku branży rolno-spożywczej.
Chociaż Komisja utworzyła Forum Wysokiego
Szczebla do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha
Dostaw Żywności, zainteresowane podmioty działające
w łańcuchu rolno-spożywczym nie były w stanie osiągnąć porozumienia co do głównych zasad zwalczania
nieuczciwych praktyk. W tej sytuacji EKES wzywa do
pilnego przyjęcia wiążącego tekstu prawnego i do popularyzowania uczciwej konkurencji. (ail)
O
Równowaga płci w organach spółek
W trakcie lutowej sesji
plenarnej Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny
przyjął opinię w sprawie
wniosku Komisji Europejskiej
mającego na celu zwiększenie
udziału kobiet na stanowiskach dyrektorów niewykonawczych w organach spółek
europejskich notowanych
na giełdzie (zatrudniających
powyżej 250 pracowników)
do co najmniej 40% w 2020 r.
Inicjatywa ustawodawcza komisarz Reding powstała
w kontekście sytuacji, w której 85% członków pełniących funkcje wykonawcze w organach zarządzających
spółek europejskich i 91% członków niepełniących funkcji wykonawczych stanowią mężczyźni – pomimo znaczącej liczby kobiet z wyższym wykształceniem w UE.
W związku z tym Komisja Europejska uznała, że należy
wypełnić lukę w równowadze płci na najwyższym szczeblu zarządzającym i zapewnić równość szans w dostępie
do zarządów spółek.
W opinii autorstwa Madi Sharmy (Grupa Pracodawców, Wielka Brytania) Komitet podkreśla swoje
poparcie dla tej inicjatywy, wysuwając szereg propozycji, które mają pomóc w realizacji celów ustalonych
przez Komisję. EKES przyznaje, że system kwotowy nie
jest najlepszą metodą zapewnienia prawdziwej równości
płci, jednakże w obecnym kontekście stanowi instrument mogący pomóc w przezwyciężeniu istniejących
nierówności.
Madi Sharma podkreśliła, że przyjęcie opinii „stanowi dowód zaangażowania EKES-u na rzecz zwiększenia równości, różnorodności i przejrzystości w Unii
Europejskiej oraz jego poparcia dla inicjatywy Viviane
Reding dotyczącej stworzenia sprawiedliwego systemu
mianowania członków zarządów spółek opartego na
zasługach”. (rdr)
O
„EKES info” w 22 językach: http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.eesc-info
„EKES Info” ukazuje się dziewięć razy do roku podczas sesji plenarnych Komitetu.
Koordynacja:
Drukowane egzemplarze „EKES Info” po angielsku, francusku i niemiecku można otrzymać bezpłatnie
w serwisie prasowym EKES-u.
Adres:
Wersja elektroniczna niniejszego biuletynu w 22 językach w formacie PDF jest dostępna na stronach
EKES-u: http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.eesc-info.
Valérie Paesmans
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny
Budynek im. Jacques’a Delorsa, rue Belliard 99,
1040 Bruksela, Belgia
tel. (+32 2) 546 93 96 lub 546 95 86
faks: (+32 2) 546 97 64
e-mail: [email protected]
internet: http://www.eesc.europa.eu/
Madi Sharma,
członek EKES-u,
Grupa Pracodawców
„EKES Info” nie stanowi oficjalnego zapisu prac EKES-u. Po informacje tego typu należy sięgać do
Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej i innych publikacji Komitetu.
Powielanie naszych materiałów – z podaniem źródła „EKES Info” – jest dozwolone (prosimy
o przekazanie jednego egzemplarza redaktorowi naczelnemu.)
Nakład: 12 310 egz.
Następny numer ukaże się w kwietniu 2013 r.
Marzec 2013/3
QE-AA-13-003-PL-N
ROZMOWY W EKES-ie