D - Sąd Okręgowy | W Ostrołęce

Sygn. akt IIIU 1724/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 lipca 2014 r.
Sąd Okręgowy
Sąd Pracy
Społecznych
w Ostrołęce
i
Wydział III
Ubezpieczeń
w składzie:
Przewodniczący: SSO Teresa Suchcicka
Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Laskowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lipca 2014 r. w O.
sprawy z odwołania J. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.
o prawo do emerytury
na skutekodwołania J. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.
z dnia 8 kwietnia 2013 r. znak (...)
orzeka:
1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. K. prawo do emerytury od 1 marca 2013r.;
2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania
decyzji.
UZASADNIENIE
J. K.wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.z dnia
08.04.2013r., znak (...), którą ZUS odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 01.01.1999r. nie
udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący domagał się zaliczenia
do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia od 15.04.1989r. do 31.12.1998r. w Stowarzyszeniu
(...)Dom (...) w P., od 01.08.1968 r. do 30.09.1977r. w Wojewódzkiej Usługowej Spółdzielni Pracy w C.Oddział w P.,
oraz w okresie od 01.10.1977r. do 31.08.1986r. w Przedsiębiorstwie (...)w P..
W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. Podniósł, że J. K. na dzień 01.01.1999r. nie
udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, zatem zaskarżoną decyzją odmówiono mu prawa do
stosownego świadczenia.
Sąd Okręgowy w Ostrołęce Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:
J. K. urodził się w dniu (...), podstawą ubiegania się przez ubezpieczonego o prawo do emerytury jest więc ustawa z
dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 24 ust 1b pkt 16 tej
ustawy ubezpieczonym urodzonym pomiędzy 01.10.1952r. a 31.12.1952r. przysługuje prawo do emerytury w wieku
66 lat i 8 miesięcy.
Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 1.01.2013r. w zw. z §4 Rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze świadczenie emerytalne przysługuje ubezpieczonemu, urodzonemu po dniu 31.12.1948r.,
który łącznie spełnił następujące warunki:
1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,
2. nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody
budżetu państwa,
3. w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1.01.1999r.) udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej
25 lat dla mężczyzn w tym co najmniej 15 lat okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obwiązującym na danym stanowisku pracy.
Zgodnie z treścią § 2 ust. l powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy
uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Regułą jest, że okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej
dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru
stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § l ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (§2
ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.).
Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których
zależy nabycie uprawnień, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia
06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpatrując wniosek J. K. o emeryturę na podstawie
zgromadzonej dokumentacji ustalił, że nie jest on członkiem OFE, na dzień 01.01.1999r. zgromadził
staż pracy wynoszący 30 lat, 4 miesiące i 11 dni okresów składkowych.
Natomiast, zdaniem organu emerytalnego, ubezpieczony nie wykazał żadnego okresu pracy w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze, bowiem ZUS nie uwzględnił zatrudnienia:
- od 01.01.1972r. do 30.03.1972r. i od 01.09.1986r. do 14.04.1989r., oraz od 02.05.1974r. do 31.08.1986r. w
Spółdzielczym Przedsiębiorstwie (...) w P.;
- od 15.04.1989r. do 31.12.1998r. w Stowarzyszeniu (...)Dom (...) w P..
(decyzja z dnia 08.04.2013r., k. 7 a.e. nr (...)).
Na okoliczność zatrudnienia w Spółdzielczym Przedsiębiorstwie (...)w P.(poprzednie nazwy: Powiatowa
Spółdzielnia Pracy Usług (...)w P., Przedsiębiorstwo Usług (...)w P.Zakład w P., Wojewódzka Usługowa Spółdzielnia
Pracy w C.Oddział w P., (...) Zarząd Budownictwa i (...)Inwestycji Przedsiębiorstwo (...)w P.) odwołujący się
przedstawił ZUS Zaświadczenie wystawione przez pracodawcę – Spółdzielcze Przedsiębiorstwo (...)w
P.w dniu 17.01.2001r.
Wynika z niego, że odwołujący się zatrudniony był w okresie od 01.08.1968r. do 30.09.1977r. i od 01.10.1977r.
do 14.04.1989r., w tym w okresie od 01.01.1972 – 30.03.1972r., 02.05.1974r. – 30.09.1977r. i 01.10.1977r. –
14.04.1989r. w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym oraz
w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydz. spawalniczych na stanowisku ślusarz w okresie
01.01.1972r. – 30.03.1972r. i spawacz- ślusarz w okresie 02.05.1974r. – 31.08.1986r. i ślusarz – 01.09.1986r. –
14.04.1989r. (k. 9 a.e. nr (...)).
ZUS nie uznał okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)w P., ponieważ w w/w Zaświadczeniu brak
jest stwierdzenia, czy praca wykonywana była w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziałach
spawalniczych oraz czy była to stała praca w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy. W
resortowym wykazie stanowisk pracy, warunek pracy na takim wydziale uzupełniany jest jeszcze o wymóg świadczenia
pracy stale w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy. Ma to również miejsce w zarządzeniu
resortowym Uchwały Nr (...)Zarządu Centralnego Związku Budowlanych Spółdzielni Pracy z dnia 24.04.1984r.
Wobec zakwestionowania przez organ emerytalny danych wynikających z w/w Zaświadczenia, odnośnie pracy
w Spółdzielczym Przedsiębiorstwie (...) w P. Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu ustalenia, jakie
czynności wykonywał odwołujący się w w/w zakładzie.
Sąd w tym celu przesłuchał świadków oraz uzyskał od Przedsiębiorstwa (...) w P. akta pracownicze.
Z angaży zawartych w aktach osobowych wynika, że odwołujący się zajmował stanowisko spawacza, ślusarza.
Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 30.09.1977r. przez Wojewódzką Usługową Spółdzielnię Pracy w C.
Oddział w P. wynika, że odwołujący się zatrudniony był w w/w Spółdzielni od dnia 01.08.1968r. do 30.09.1977r. na
stanowisku spawacza.
Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 14.04.1989r. przez (...) Związek Sp. (...). w P. Przedsiębiorstwo (...)
w P. wynika, że odwołujący się zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w P. od dnia 01.10.1977r. do 14.04.1989r., w
tym w okresie 01.10.1977r. do 31.08.1986r. na stanowisku spawacza.
W toku postępowania przed Sądem, odwołujący się złożył Książkę spawacza, z której wynika, że kurs spawania
ukończył w dniu 01.08.1975r.
Na okoliczność pracy odwołującego się w Spółdzielczym Przedsiębiorstwie (...) w P. Sąd przesłuchał także świadków
J. M. i K. S..
Świadek J. M. zeznał, że z odwołującym pracowali w Przedsiębiorstwie (...) w P.. Przedsiębiorstwo robiło bramy.
Świadek zatrudniony był przez 40 lat, najpierw jako ślusarz, a potem spawacz - od 1.10.1957r. 01.10.1998r. Pan K.
był spawaczem. Brygada świadka, w której skład wchodziło 6 osób, robiła konstrukcje stalowe, pracowali na hali,
w ciężkich, zadymionych warunkach, było to spawanie elektryczne. Trzech pracowników przygotowywało materiał,
trzech innych spawało. Ślusarze także posiadali uprawnienia spawalnicze. Odwołujący zajmował się tylko spawaniem
(rozprawa z dnia 21.05.2014r., adnotacja 00:24:09, k. 52 a.s.).
Świadek K. S. zeznał, że pracował z odwołującym w Przedsiębiorstwie (...) w P. od 1974r. do 2000r. na stanowisku
ślusarza, pan K. jako spawacz, pracował wcześniej i był zatrudniony do lat 90 -tych. Pracowali na jednej hali i świadek
widział odwołującego głównie przy spawaniu elektrycznym, świadek był „od przygotowania”, ale też spawał. Robili
konstrukcje stalowe, byli w innych brygadach. Ślusarze w zakresie czynności mieli też spawanie. Pan K. nie zajmował
się przygotowywaniem, był spawaczem – spawał elektrycznie. (rozprawa z dnia 21.05.2014r., adnotacja 00:31:18, k.
52 a.s.).
Odwołujący się przesłuchany w charakterze strony zeznał, że w Przedsiębiorstwie (...) w P. pracował w
pełnym wymiarze czasu pracy przez 8 godzin dziennie jako spawacz, w angażu mógł mieć wpisane ślusarz, ale to nie
znaczy, że wykonywał prace ślusarskie. Był w grupie spawaczy. Jego brygada zajmowała się spawaniem i ślusarstwem,
Ukończył kurs spawacza. Spawał tylko elektrycznie. Firma zajmowała się budową konstrukcji stalowych, spawania
było dużo, bramy, ogrodzenia. (rozprawa z dnia 18.06.2014r., adnotacja 00:02:24, k. 68 a.s.)
Zdaniem Sądu w/w zeznania w całości zasługują na wiarę, gdyż są one spójne, logiczne, wzajemnie się
potwierdzają i uzupełniają oraz korelują z dokumentacją zawartą w aktach osobowych odwołującego. Świadkowie
pracowali z odwołującym w tym samym zakładzie, J. M. w tej samej brygadzie, orientują się więc, jakie czynności
wykonywał. Świadkowie i odwołujący zgodnie zeznali, że zajmował się on tylko spawaniem elektrycznym i pracował
na pełen etat, jednakże nie wskazano dokładnie okresu pracy ubezpieczonego w charakterze spawacza. Z akt sprawy
wynika, że uprawnienia spawacza odwołujący się uzyskał w dniu 01.08.1975r.
Należy więc uznać, że J. K. w okresie od dnia 01.10.1977r. do 31.08.1986r. w Przedsiębiorstwie (...)
w P. – 8 lat i 11 miesięcy - w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku spawacza
elektrycznego. Z treści Wykazu A Działu XIV poz. 12, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze wynika, że prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym
zaliczone zostały do prac w szczególnych warunkach.
Kolejny sporny okres dotyczył zatrudnienia odwołującego w okresie od dnia 15.04.1989r. do dnia
31.12.1998r. w Stowarzyszeniu (...)Dom (...) w P..
Odwołujący na okoliczność wykonywania przez siebie pracy w szczególnych warunkach przedstawił ZUS świadectwo
wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez Stowarzyszenie (...)Dom (...) w P., z którego wynika,
że zatrudniony był od dnia 15.04.1989r. do dnia 30.04.2011r., w tym czasie od dnia 15.04.1989r. do dnia 30.04.2011r.
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę: operatora agregatu chemicznego. (k. 8 a.e. nr (...)).
ZUS nie uznał okresu od 15.04.1989r. do 31.12.1998r., ponieważ w świadectwie wykonywania prac w
szczególnych warunkach pracodawca powołuje się na błędne przepisy resortowe, ponieważ w zarządzeniu nr 9
Ministra Administracji (...) Terenowej i Ochrony (...) z dnia 01.07.1983r. brak jest punktu 8 - prace pralniczo farbiarskie w pralniach chemicznych.
Wobec zakwestionowania przez organ emerytalny świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, Sąd
przeprowadził postępowanie dowodowe w celu ustalenia, jakie czynności faktycznie wykonywał odwołujący się w
Stowarzyszeniu (...)Dom (...) w P..
Sąd w tym celu zażądał od Stowarzyszenia (...) akt osobowych i przesłuchał świadków.
Z akt osobowych wynika, że odwołujący się w dniu 15.04.1989r. zatrudniony został w pełnym wymiarze
czasu pracy na stanowisku konserwatora agregatów pralniczych. Wskazywane w angażach stanowiska to: operator
agregatora chemicznego, konserwator agregatów pralniczych.
Ze świadectwa pracy wystawionego w dniu 29.04.2011r. wynika, że w Stowarzyszeniu (...) odwołujący się
zatrudniony był w okresie 15.04.1989r. – 30.04.2011r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: konserwator
agregatów chemicznych, operator agregatu chemicznego, operator urządzeń pralniczych. W aktach pracowniczych
znajduje się też świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach zakwestionowane przez ZUS.
Na okoliczność czynności wykonywanych przez odwołującego się w spornym okresie zatrudnienia, Sąd przesłuchał
także świadków.
Świadek L. J.zeznała, że zna pana K.. Pracowali razem w (...)(...), odwołujący na pralni chemicznej, a świadek
na pralni mokrej od 1995r. do 2011r. -w tym samym okresie. Były oddzielne wejścia do tych pralni, bo w
chemicznej panowały szkodliwe warunki. W 2011r. wszyscy dostali wypowiedzenia z pracy. Rzeczy do prania dla
pana K.przywożono razem, tylko wkładano do innych drzwi. Odwołujący prał zasłony, firany, narzuty, odzież gości,
kelnerów i prasował parowym żelazkiem, czyścił i konserwował maszyny, zamawiał płyny do czyszczenia. Panował
tam fetor. Czasami odwołujący się zostawał dłużej. Świadek raz tylko weszła do pralni chemicznej i bolała ją głowa.
Był tam olbrzymi agregat do prania chemicznego i duże żelazko na parę. Pan K.kończył odpowiednie kursy do prania i
konserwacji urządzenia. Sam czyścił te maszyny, konserwował je (rozprawa z dnia 21.05.2014r., adnotacja 00:10:36,
k. 51 a.s.).
Świadek D. K.zeznał, że zna odwołującego, pracowali razem w (...)(...). Świadek od lipca 1995r. do tej pory jest
zatrudniony w (...)(...). Pan K.pracował wcześniej. Świadek najpierw pracował jako ogrodnik, a potem przewoził
pościel i rzeczy do prania. Pralnia była w budynku K.. Praca pana K.polegała na praniu narzut, garniturów dyrekcji,
gości, lambrekinów, panował tam brzydki zapach. Tylko pan K.obsługiwał tę pralnię, była tam duża maszyna do prania
chemicznego. Była też pralnia wodna, gdzie pracowało kilka pań. Nikt nie mógł przebywać w pralni chemicznej, wstęp
był wzbroniony. Pan K.był w tej pralni, prał i prasował żelazkiem parowym. Było bardzo dużo rzeczy do czyszczenia
chemicznego. Jak nie było gości, to była okazja żeby prać inne rzeczy, których nie można prać, kiedy są goście. Jak pan
K.był na urlopie, to nikt go nie zastępował, nikt nie by przeszkolony, była tylko jedna maszyna do prania chemicznego.
Trzeba było mieć uprawnienia do obsługi tej maszyny. (rozprawa z dnia 21.05.2014r., adnotacja 00:17:10, k. 51 a.s.)
Odwołujący się przesłuchany w charakterze strony zeznał, że w (...)(...) w P.(Dom (...)hotel i restauracja)
był operatorem agregatu chemicznego do czyszczenia garderoby. Ukończył kurs do obsługi agregatu. Przyjmował na
stan środki chemiczne, których używał. Była to praca w pralni chemicznej, w pełnym wymiarze czasu pracy. Cały czas
zajmował się praniem garderoby gości, kilimów ze ścian, żupanów portierów, koców, narzut, żupanów artylerzystów.
Pralnia miała wyodrębnione pomieszczenie (rozprawa z dnia 18.06.2014r., adnotacja 00:08:40, k. 68 a.s.).
W toku postępowania przed Sądem odwołujący się złożył Zaświadczenie ukończenia kursu dla pracowników
obsługi agregatów do chemicznego czyszczenia odzieży (operatorów agregatorów) oraz że zdał w dniu 28.04.1989r.
egzamin.
Zdaniem Sądu w/w zeznania świadków L. J. i D. K. w całości zasługują na wiarę, gdyż są one
spójne, logiczne, wzajemnie się potwierdzają, uzupełniają i są zgodne z dokumentacją zawartą w aktach osobowych i
emerytalnych oraz twierdzeniach J. K.. Wszyscy pracowali w tym samym zakładzie, widzieli się codziennie, orientują
się więc, jakie czynności wykonywał odwołujący się. Świadkowie zeznali, że odwołujący zatrudniony był na pełen etat
w pralni chemicznej, gdzie panował fetor, miał do czynienia ze specjalnymi chemikaliami. O szkodliwości tej pracy
świadczy fakt, że wstęp do pomieszczenia był wzbroniony, trzeba było posiadać stosowne uprawnienia do obsługi
urządzenia.
Zeznania świadków i dane z akt pracowniczych wskazują, że odwołujący się podczas zatrudnienia w Stowarzyszeniu
(...)Dom (...) w P.przez cały okres zatrudnienia, tj. od 15.04.1989r. do 31.12.1998r. – 9 lat, 8 miesięcy i
16 dni wykonywał prace w szczególnych warunkach według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w
sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
(Dz.U.1983.8.43) - Działu XIV „ Prace różne” pkt 8 - prace pralniczo-farbiarskie w pralniach chemicznych.
Po zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia:
- od dnia 15.04.1989r. do dnia 31.12.1998r. w Stowarzyszeniu (...)Dom (...) w P.– tj. 9 lat, 8 miesięcy
i 16 dni oraz
- od dnia 01.10.1977r. do 31.08.1986r. w Przedsiębiorstwie (...) w P. – 8 lat i 11 miesięcy odwołujący się posiada okres pracy w szczególnych warunkach w łącznym wymiarze 18 lat, 7
miesięcy i 17 dni.
J. K.spełnił też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do emerytury, wynikające z art. 184
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na dzień 01.01.1999r. udowodnił wymagany
okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat, w dniu (...)osiągnął wiek 60 lat i nie przystąpił do OFE.
Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w oparciu o art. 47714§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia
08.04.2013r. i przyznał J. K. prawo do emerytury począwszy od dnia 01.03.2013r. - zgodnie bowiem
z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się
poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono
wniosek.
Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd
był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku
rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego co do nieustalenia ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania decyzji, tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (wyrok SN z dnia
28.04.2010r, II UK 330/09, LEX 604220).
W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego
odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji
o przyznaniu odwołującemu prawa do emerytury. ZUS nie dysponował bowiem niezbędnymi i
wystarczającymi dowodami pozwalającymi na uznanie pracy odwołującego w spornych okresach jako pracy w
szczególnych warunkach. Dopiero na etapie postępowania sądowego odwołujący za pomocą zeznań świadków i
uzyskanych akt osobowych wykazał, że faktycznie wykonywał prace pralnicze w pralni chemicznej i spawacza, co
pozwoliło na zaliczenie spornych okresów do pracy w szczególnych warunkach. Z tych względów Sąd stwierdził brak
odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.