Spis treści Wstęp i anatomia ogólna ·..·..ˇˇ.ˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇˇ 1

Spis treści
Wstęp i anatomia ogólna ·..·..··.···················· 1
Historia anatomii weterynaryjnej ·············.·.·.·············· 1
Obwodowy układ nerwowy
{systema nenosum peripHericum)................................... 50
Nerwy (nervi)................................................................. 50
Korzenie mchowe i czuciowe
Terminy kierunkowe ，osie i powierzchnie
w ciele zw ierzęcia.................................................................6
Podzia. ciaJa zwierzęcia na narządy i ukíady.............-б
Narząd ruchu (apparatus motorius).............................‫ג‬
Układ kostny {systema skeletale).........................................8
Osteologia {osteologia)....................................................8
Układ mi‫ ؟‬śni0wy {systema musculare) ························ 26
Miologia (myologia)..................................................... 26
Angiologia ogólna.............................................................. 33
S truktoa układu sercowo-naczyniowego..................... 33
Serce ( ■ ) .......................................................................36
Krążenie mate (płucne) i krążenie duże
ipirculatio sanguinis minor s. pulmonalis
et major).......................................................................... 37
Krążenie w rotne.............................................................37
Krążenie obwodowe .................................................... 37
Naczynia (vasa) .................................................................. 38
Budowa naczyń krwionośnych
(vasa sanguinea)............................................................38
Układ chłonny (systema lymphaticum)......................... 43
Narządy chłonne {organa lymphatica).................... АЪ
Funkcje układu chłonnego........................................... 44
Budowa naczyń chłonnych.......................................... 44
Anatomia ogólna ukiadu nerwowego
{systema nervosum)............................................................45
Funkcje układu nerw owego......................................... 46
S i t u r a architektoniczna uKładu nerwowego ......... Ą6
Tkanka nerwowa {textus
....................... 48
Centralny (ośrodkowy) układ nerwowy {systema
nervosum centrale)..............................................................49
Istota szara {substantia grisea) ................................... 49
Istota biała {substantia alba) .......................................50
(radices motoriae et sensoriae).................................. 51
Zwoje {ganglia).............................................................52
Somatyczny układ nerwowy {systema nenosum
somaticum)......................................................................52
Autonomiczny (wegetatywny) układ nerwowy
{systema neryosum 1 0 ‫؛‬л70тг٠с 1 ) . .......................... 53
Nerwowa transmisja info^cji······························· 54
Bariery ochronne układu nerwowego···············..····· 55
Ogólna morfologia trzew i.................................................. 56
Błona śluzowa.................................................................56
N abłonek..........................................................................56
Tkanka łączna wiotka błony śluzowej ·········...·..···.··· 57
Blaszka mięśniową błony śluzowej ……………………··58
Tkanka łączna trzew i.......................................................... 58
Ruchomość trzew i................................................................59
Jamy ciała oraz błony surow icze......................................59
1. Szkielet osiowy (skeleton йш1е) ..
.6ъ
Czaszka {cranium)..............................................................63
Kręgosłup {columna vertebralis)......................................63
Klatka piersiowa (thorax)..................................................64
Kości czaszki (ossa cranii) .............................................. 65
Czaszka，część nerwowa {cranium, neurocranium) ..... 65
Kość potyliczna {os occipitale)................................... 65
Kość klinowa {os sphenoidale)....................,.........,. 68
Kość skroniowa (ỡ،‫ ؟‬temporale) .········.········.···.········ 70
Kość czołowa ipsfrontale) .......................................... 72
Kość ciemieniowa (osparietale) .·············.····..·..·.·.· 73
Kość międzyciemieniowa (os interparietale).......... 73
Kość sitowa (os ethmoidale)........................................73
Część twarzowa czaszki, twarz ựacies,
viscerocranium).................................................................. 75
Kość nosowa (0،‫ ؟‬nasale)............................................. 76
Η
(
Ν
4
4
5
5
6
6
8 0
o
TH
Η
‫ل‬
3 4
ΓΗ
4 4 4
7
7
4
Oo
4
Mięśnie tułowia (musculi trunci)
9
4
Mięśnie szyi {musculi colli)........
Mięśnie g zb ietu (musculi dorsi)
Mięśnie długie szyi i grzbietu..
Mięśnie krótkie szyi i grzbiem,
Mięśnie klatki piersiowej (musculi thoracis)....,...
Mięśnie oddechowe {mm. respiratores)....,......
Mięśnie brzucha {musculi abdominis) ··················
Pochewka mięśnia prostego brzucha (vagina
musculi recti abdominis)....................................
Kanał pachwinowy {canalis inguinalis) ·..·..····
Mięśnie ogona {musculi caudae) ····.·.··················.
7
5 5 5
3
7
1
5 6
7
6 6 6
6
9
6
9
١ 1Η
ΓΗ
6
(
‫؛‬6
‫׳‬7
7
‫؛‬
‫؟‬7
fH
ΓΗ
ΓΗ
Kości kończyny piersiowej (ossa membri
thoracici).........................................................
Obręcz kończyny piersiowej {cingulum membri
thoracici)...................
Łopatka (scapula)
Kościec ramienia {skeleton brachii)
Kościec przedramienia {skeleton antebrachii)
Kość promieniowa {radius) ············.······....
5
3٠Kończyna piersiowa (membrum
thoracicum)..........................
2
Kręgosłup jako caiosc...................................................... 130
4
oxaz
^artxculationes columnae vertebralis,
thoracis et cranii).............................................................. 124
Połączenia mi‫ ؟‬dzykr‫ ؟‬gowe {articulationes
columnae vertebralis).......................................................126
Połączenia Zeber z kręgosłupem {articulationes
costovertebrales)............................................................... 129
Połączenia klatki piersiowej (articulationes
thoracis)..............................................................................129
fH
Połączenia czaszki {synchondroses cranii) ··.···.·········.· 122
Połączenia kręg 0słupa? klatki piersiowej
3 4
articulationes columnae vertcbralis etthoracis١١.......\ll
ГА
Połączenia czaszki i tułow ia {suturae capitis，
3
Żebra {costae).................................................................... 119
M ostá (sternum).............................................................. 121
،Η
Kościec klatki piersiow ej (skeleton thoracis) ········.. 118
Mięśnie twarzowe {musculifaciales),
Mięśnie warg i policzków (musculi labiorum
et buccarum) ........................
Mięśnie nosa {musculi nasi).
Mięśnie zewnątrzoczodołowe {musculi
extraorbitales).......................................
Mięśnie ucha zewnętrznego {musculi
auriculares)...........................................
Mięsnie żuchwowe {musculi mandibulares)
Mięśnie żuciowe
Powierzchowne mięśnie przestrzeni
żuchw ow ej...................................
Szczególne mięśnie głowy，mięsnie
podpotyliczne..................................
3
103
108
110
113
118
Mięśnie głowy (musculi capitis)......
ΓΗ
szyjne {vertebrae cervicales)............................
piersiowe (vertebrae thoracicae)......................
lędźwiowe {vertebrae lumbales).......................
krzyżowe {vertebrae sacrales).................,........
ogonowe (vertebrae caudales)................,,........
Mięśnie skórne głowy {musculi cutanei capitis) .
Mięśnie skórne szyi {musculi cutanei colli)........,
Mięśnie skóme tuiowm {musculi cutanei trunci),
ГН
Kr‫ ؟‬gi
Kręgi
Kręgi
Kręgi
Kręgi
102
Mięśnie skórne (musculi cutanei)....
3 3 3
K ręgosłup {columna vertebralis)
Powięź powierzchowna głowy,
s z y iitu to w ia .........................................
Powięź głęboką głowy, szyi i tułow ia
fH
Czaszka m ięsożernych....................................................... 86
Kość gnykowa (os hyoideum)......................................92
Jamy w czaszce u mięsożernych.......................................92
Jama czaszki (cavum cranii)........................................92
Jama nosowa {cavum nasi) .......................................... 94
Zatoki przynosowe (sinusparanasales) ···....····...··.. 94
Czaszka k o n ia................................................................ 95
Kość gnykowa {os hyoideum)................................ 100
Jamy w czaszce k onia.......................................................100
Jama czaszki (cavum cranii)...................................... 100
Jama nosowa (cavum nasi) ........................................ 101
Zatoki przynosowe {sinusparanasales)
102
Powięzie ựasciae) ····..·······················
3
C zaszka jak o całość...........................................................86
2٠Powięzie i mięśnie glowy，
szyi i tułowia
3 3
Kość łzowa (os lacrimale)........................................... 78
Kose jarzmowa (٠،‫ ؟‬zygomaticum)........................... 78
Szczęka (maxilla)........................................................... 78
Kość siekaczowa {os incisivum).............................. 80
Kość podniebienna {ospalatinum) ·························· 81
Lemiesz {vomer)............................................................81
Kose skrzydłowa (ospterygoideum)........................ 82
Żuchwa (mandibula)..................................................... 82
Kość gnykowa, aparat gnykowy
、os hyoideurri} apparatus hyoideus) .··.·.·······.···.····.·· 84
Zatoki przynosowe (sinusparanasales)
85
Kość łokciowa {ulna).................................................
Kości ręki (skeleton manus)...........................................
Kości nadgarstka (ossa carpi)..................................
Kości śródręcza Ι- V (ossa metacarpalia I-V).......
Kości palców ręki {ossa digitorum manus) ...........
Kości palców ręki mięsożernych
Kości nadgarstka (ossa carpi)..................................
Kosci srodręcza 、
ossa metacarpalia).....................
KoSci palców ręki {ossa digitorum manus) .···.······
Kości palców ręki u konia {ossa digitorum manus)....
Kości nadgarstka {ossa carpi)................................
Kosci srodręcza (ossa metacarpalia).....................
Kości palców ręki (ossa digitorum manus) ..·········
180
181
181
182
183
184
184
187
187
187
187
188
188
Połączenia kończyny piersiowej (articulationes
membri thoracid) ........................................................... 191
Połączenie kończyny piersiowej z tułowiem ···.·········· 191
Staw r a m i e i y {articulatio humeri)............................ 191
Staw łokciowy {articulatio cubiti).............................. 193
Stawy promieniowo-łokciowe: bliższy i dalszy
iarttculatio radtoulnaris proximaUs
et articulatio radtoulnaris distalisi........................ 196
Stawy ręki {articulationes manus)................................ 197
197
Staw nadgarstka (articulatio carpi)
Stawy międzysródręczne {articulationes
intermetacarpeae)............................................................ 201
Stawy palców ................................................................... 201
201
Stawy palcowe zwierząt mięsożernych
Stawy palcowe u przeżuwaczy ·········.···················· 203
Stawy palcowe ko n ia................................................. 206
Kość tonowa {os pubis) ............................................. 250
Kose kulszowa (os ỉschỉỉ).........................................251
Panewka {acetabulum)................................................252
M iednica {pelvis)....................................................... 253
Jama miednicy (cavum pelvis) .......................................255
Kościec uda (skeletonfemoris).......................................257
Rzepka {patella)................................................................ 260
Kościec podudzia (skeleton cruris)..............,.............. 261
Kość piszczelowa {tibia)........................................!.. 261
Kość strzałkowa (fibula)............................................ 263
Kościec stopy {skeleton pedis) ........................................264
Kości stẹpu {ossa tarsi) ............................................. 264
Kosci sródstopia，kości palców stopy ipssa
metatarsalia, ossa digitorumpediss ......................16‫ר‬
Połączenia kończyny m iednicznej {articulationes
membri pelvm i) ................................................................ 268
fozyżowo-biodrowy {articulatio sacroilìaca).... 270
biodrowy (articulatio coxae) ............................. 271
kolanowy {articulatio 273 .....................‫ د ﺳ ﺠ ﺞ‬٠)....... ٠
udowo-piszczelowy {articulatio
femorotwialis)................................................................... 273
Staw udowo-rzepkowy {articulatio
femoropatellaris)............................................................... 276
Stawy piszczelowo-strzałkowe {articulationes
tibiofibulares)............................................................... 281
Stawy stopy (articulationespedis)
.
.
282
Staw st‫؟‬pu {articulatio tarsi).....................................282
Stawy śródstopia i palców {articulationes
Staw
Staw
Staw
Staw
metatarseae et phalangeae١..................................
Mięśnie kończyny piersiowej {musculi membri
thoracici)........................................................................... 211
M ięśnie kończyny m iednicznej (musculi membri
pelvint) ................................................................................285
Powięź głęboką kończyny piersiowej
212
215
Mięśnie obręczy kończyny piersiowej
Mięśnie powierzchowne obręczy kończyny
piersiowej.................................................................... 215
Mięsnie głębokie obręczy kończyny
piersiowej.................................................................... 217
M i‫ ؟‬śnie własne kończyny piersiowej ························· 219
Mięśnie stawu ram iennego....................................... 219
Mięśnie stawu łokciowego........................................ 221
Mięśnie stawów p ro m ie n io w o -io k cio şh ........... 225
Mięśnie stawu nadgarstkowego·.·······.··················· 225
Mięśnie palców .......................................................... 230
Powi‫ ؟‬zie miednicy i kończyny miednicznej ·······.······· 285
Mięśnie obręczy kończyny m iednicznej..................... 290
Mięśnie własne kończyny miednicznej ...··················· 293
Mięśnie zadu................................................................ 293
Mięśnie tylne uda........................................................ 296
Mięśnie przyśrodkowe u d a ........................................ 304
Mięśnie wewnętrzne miednicy ·········.···················. 308
Mięśnie stawu kolanowego........................................ 309
Mięśnie podudzia.........................................................310
Mięśnie krótkie palców...............................................316
4. Kończyna miedniczna
{membrumpelvinum).. .................. 947
Kościec kończyny miednicznej (ossa membri
pelvini) .............................................................................. 247
Obrçcz kończyny miednicznej {cingulum membri
pelvini) .............................................................................. 247
Kosc biodrowa (os ilium).......................................... 247
5٠Statyka i dynamika········· ··"·.·················」”
B udow a tu ło w ia............................................................... 317
K ończyna p iersio w a....................................................... 318
K ończyna m iedniczna.................................................... 320
C hody k o n i........................................................................ 322
6 · J a m y c m h ............................................................325
stabilizacja narządów wewnętrznych wewnątrz
jam ciała............................................................................ 325
Jama klatki piersiowej...................................................... 326
Sródpiersie....................................................................327
Węzły chłonne Sródpiersia......................................... 330
Jama brzuszna i jam a m iednicy......................................330
Jama otrzewnej.................................................................. 333
Jama m iednicy.................................................................. 336
7 ٠A p a r a t t r a w i e n n y
{apparatus digestorim)
. . ..... ... .. ... .. 339
Jama ustna i gardio {cavum oris etpharywc)
339
Jama ustna (cavum oris)................................................... 339
Podniebienie {palatum).................................................... 341
Język (lingua s. glossa).................................................... 342
Jama podjęzykowa i jam a ustna
(cavum sublinguale et cavum oris)
346
Gruczoły ślinowe (glandulae salivariae).................... 347
Gruczoł przyuszny {glandulaparotis) .····.··········.·· 348
Gruczoł żuchwowy {gianduia mandibularis)........ 349
Gruczoły podjęzykowe (glandulae
sublinguales)................................................................ 349
Narząd żuciowy {apparatus masticatorius)................ 350
Zęby {dentes)............................................................... 350
Staw skroniowo-żuchwowy (articulatio
temporomandibularis).................................................361
Mięśnie żuciow e..........................................................361
Gardło, jam a gardła {pharynx, cavumpharyngis) ····.· 362
Mięśnie gnykowe (musculi hyoidei)...................... 366
Doczaszkowa część przewodu pokarmowego:
przełyk i żołądek (pars cranialis canalis
alimcntariws.. oesophagus etgaster ١ ............n........
Przełyk (oesophagus)....................................................... 367
Budowa przełyku........................................................ 368
Żołądek {gaster s. ventriculus).......................................369
Żołądek jednokom orow y........................................... 369
Żołądek wielokom orowy........................................... 378
Środkowa i doogonowa część przewodu
pokarmowego: jelito cienkie Ỉ jelito grube
ipars media et caudiaUs canalis alim entarii ：
intestinum tenue et intestinum crasswtỉ١ ………………즈 %%
Jelito {intestinum)..............................................................388
Budowa ściany je lita ........................................................ 388
Zaopatrzenie nerwowe je lita ........................................... 390
Unaczynienie jelita............................................................391
Jelito cienkie {intestinum tenue) .....................................393
Dwunastnica (duodenum).......................................... 393
Jelito czcze (jejunum).................................................396
Jelito biodrowe (ileum)...............................................397
Jelito grube (intestinum crassum).................................. 397
Jelito ślepe {caecum)................................................... 397
Okr‫ ؟‬żnica {colon)....................................................... 401
Jelito proste, odbytnica {rectum)............................ 407
Kanał odbytowy (canalis analis) i przyległe
struktury........................................................................409
G ruczoły związane
z przew odem p o k a rm o w y m .........................................410
Wątroba (hepar s. jecur) ..................................................410
Masa w y ro b y ...............................................................410
Kształt, lokalizacja i różnicę gatunkowe .·············· 410
Budowa w ątroby......................................................... 412
Unaczynienie w ątroby............................................... 414
Unerwienie wątroby....................................................415
Układ chłonny wątroby.............................................. 415
Więzadła w ątroby....................................................... 415
Przewody żółciowe [ductus z?/7ż/fen٠)...................... 415
Pęcherzyk żółciowy (yesicafellea)............................. 416
Trzustka (pancreas)...........................................................416
Układ przewodów wyprowadzających trzustki
u poszczególnych ssaków dom ow ych................... 417
8. Aparat oddechowy {apparatus
respiratorius)............................................................419
Funkcje układu oddechow ego......................................421
G órne drogi oddechow e.................................................421
Nos {rhin, nasus)...............................................................421
Wierzchołek nosa {apex nasi)................................ 424
Chrząstki nosa {cartilágines nasi)
424
Przedsionek nosa {yestiouium
........... 425
Jamy nosowe {cava nasi).................................................426
Małżowiny nosowe (conchae nasales).................. 426
Przewody nosa {meatus nasi) ................................... 426
Zatoki przynosowe (sinus paranasales)
427
Dolne drogi oddechow e..................................................430
Krtań (larynx).................................................................... 430
CkząstKi krtani {cartilágines laryngis、 ·“·········.·.·, 430
Jama krtani [ с а н laryngis).................................... 432
Stawy i więzadła krtani.............................................. 432
Mięśnie k rtani..............................................................433
Funkcje k rtani..............................................................434
Ukrwienie i unerwienie krtani .······························ 434
Tchawica {trachea).......................................................... 435
P k a (pulmones)...............................................................436
Struktura płuc............................................................... 437
Naczynia krwionośne..................................................441
Węzły c h ł o i e .............................................................442
Unerwienie................................................................... 442
9٠Narządy moczowe (organa
urinaria).......................................................................443
N erka (ren, gr· nephros).................................................443
Lokalizacja nerek..............................................................445
Kształt n e re k ......................................................................445
Budowa nerki.....................................................................445
Jednostki fuÉ cjonalne n e rk i.......................................... 446
Unaczynienie.................................................................... 449
Naczynia chłonne.............................................................. 452
Unerwienie........................................................................453
11. Narządy płciowe żeńskie
iprgana genitalia femininas
แ 4า า
ja jn ik {ovarium)..............................................................477
Położenie，kształt i rozmiar j a j n i k · · · · 479 ·····.··············‫״‬
Budowa jajników ..............................................................479
Pęcherzyki jajnikow e..................................................479
Ciałko żółte {corpus luteum)......................................481
jajo w ó d (tuba uterina)...................................................487
M iedniczka nerkow a (pelvis renalis) ....................... 453
Ksezka jajnika，
krezka jajowodu i torebka jajnika
(mesovarium, mesosalpinx, bursa ovarica) ················ 487
M oczowod (ureter) ........................................................ 453
M acica (uteruSf metra, hystera) ................................... 488
Pęcherz moczowy {vesica urinaria).......................... 454
Cew ka m oczowa (urethra)............................................ 457
ồ ٠Narządy płciowe męskie
^organagenitalia masculinas..........‫״״‬.‫ ״ ״‬4‫وة‬
Ją d ro (testis s. orchis)..................................................... 459
Budowa ją d ra .....................................................................461
N ajądrze (epididymis)..................................................... 462
Nasieniowod {ductus deferens) .....................................463
O sło n k i 』
‫ ؟‬伽 ………·………·………·…·……··……·…^
Budowa sciany m acicy .................................................... 491
Pochw a (vagina)..............................................................492
Przedsionek р о с _ {vestibulum vaginae) ··········..······ 494
Srom (vulva)......................................................................496
W ięzadła (ligamenta, adnexa).......................................497
M ięśnie (musculi)............................................................498
N aczynia krw ionośne，ehtonne i unerwienie··········· 498
12. Układ naczyniowy (systema
cardiovasculare).................................................... 501
464
W yrostek pochwowy (processus vaginalis)
i pow rózek nasienny ựuniculus spermaticus) ......... 465
Położenie m o sz n y ............................................................466
Z aopatrzenie naczyniowe i nerw owe
ją d e r 1ich o sło n e k ...........................................................466
Cew ka m oczowa (urethra)............................................ 4 0 /
G ruczoły płciowe dodatkow e (gil. genitales
accessoriae).......................................................................468
Gruczoły pęcherzykowe (gil. vesiculares).................. 468
Gruczoł krokowy, stercz {prostata)............................. 470
Gruczoły opuszkowo-cewkowe
{gil. bulbourethrales)....................................................... 470
Prącie (penis) ................................................................... 472
Napletek ipraeputmm)..................................................... 475
Mięśnie prącia {musculi penis) .......................................475
Zaopatrzenie naczyniowe i nerwowe
cewki moczowej 1prącia..................................................476
Erekcja i e ja k la c ja {errectio et ejaculatio)................ 476
Serce {cor) ......................................................................... 502
Osierdzie (pericardium)................................................... 502
Położenie serca 1jego w ym iary......................................503
Kształt i zewnętrzny opis serca.......................................504
Budowa wewnętrzna serca...............................................505
Przedsionki serca {atria cordis)............................. 505
Komory serca iyentriculi cordis)........................... 506
Budowa sciany serca.........................................................508
Naczynia serca.................................................................. 508
Ukiad przewodzący se rc a ................................................511
Unerwienie serca............................................................... 513
Naczynia limfatyczne se rc a ............................................ 514
Czynnosc serca.................................................................. 514
N aczynia (vasa)................................................................ ว 14
KrwioDieg mały (płucny).................................................515
Krwiobieg duży. Tętnice krążenia systemowego···.··.. 515
Odgałęzienia ๒ ๒ aorty............................................. ‫ כ‬1‫צ‬
Aorta piersiowa i aorta brzuszna .·························· 522
Żyły (venae).......................................................................527
Żyła główna doczaszkowa (v. cava cranialis)
lje jd o p ly w y ................................................................ ว29
Żyły gtowy i sz y i.........................................................ว29
Żyła nieparzysta (v.
....... ว30
Żyły kończyny piersiowej.......................................... 31‫כ‬
Żyły kończyny m iednicznej.......................................31‫כ‬
Żyła główna doogonowa (v. cava caudalis) ·········· 531
Żyła wrotna (v. portae) ............................................. 533
Tętnice i żyły palców ...................................................... 533
14. Układ nerwowy {systema
nervosum).................................................................. 551
13. Układ odpornościowy i narządy
Ośrodkowy układ nerwowy (systema nervosum
centrale)............................................................................. 552
Rdzeń kręgowy {medulla spinalis)
552
c h ł o n n e { o r g a n a l y m p h o p o e t i c a ) .......... 535
N aczynia chłonne (vasa lymphatica) ···.···················· 535
W ęzły chłonne (lymphonodi)........................................ 536
Węzły ehtonne g ło w y ...................................................... 538
Ośrodek chłonny przyuszniczy …··………·…······……538
Ośrodek chłonny żuchwowy......................................538
Ośrodek chłonny zagardtowy ·········..·.··················· 538
Węzły ehtonne szyjne...................................................... 539
Ośrodek chłonny szyjnv powierzchowny ·············· 539
Ośrodek chłonny szyjnv gł‫ ؟‬b 0K1··········.···..·····.·.···· 539
Węzły chłonne kończyny piersiowej ·.···········.·····.···.·· 539
Ośrodek chłonny pachowy......................................... 539
Węzły ehtonne klatia piersiowej.....................................540
Ośrodek chłonny piersiowy dogrzbietowy ···.·.·.···· 541
Ośrodek chłonny piersiowy dobrzuszny·········.······ 541
Ośrodek chłonny śródpiersiowy ···························. 541
Ośrodek chłonny oskrzelowy.....................................542
Węzły ehtonne brzucha.................................................... 542
Ośrodek chłonny lędźwiowy (lymphocentrum
lumbale)........................................................................542
Ośrodek chłonny trzewny (lymphocentrum
coeliacum).....................................................................542
Ośrodek chłonny krezkowy doczaszkowy····.········ 542
Ośrodek chłonny krezkowy doogonow y............... 543
Węzły ehtonne jam y miednicznej
i kończyny m iednicznej................................................... 543
Ośrodek chłonny biodrowo-krzyżowy................... 543
Ośrodek chłonny biodrow o-udow y....................... 543
Ośrodek chłonny pachwinowo-udowy
{lymphocentrum inguinofemorale) ···.··················.. 544
Ośrodek chłonny kulszowy
{lymphocentrum ischiadicum)....................................544
Ośrodek chłonny podkolanowy
ilymphocentrum popliteum١................................... 544
Główne chłonne przew ody zbiorcze ························ 545
G rasica (thymus)..............................................................546
Śledziona (lien, spleen)................................................... 547
Zaopatrzenie w krew, drenaż cM oẾ i 1unerwienie
śledziony............................................................................ 547
Funkcja śledziony.............................................................550
Kształt i położenie...................................................... 552
B udow a.........................................................................555
Łuk odruchowy rdzenia kręgowego ···················.·· 557
Mózgowie {encephalon)..................................................557
Tyłomozgowie (rhombencephalon)....................... 558
Tyłomozgowie wtorne (metencephalon) ............... 560
Srodmózgowie {mesencephalon)........................... 562
Przodomozgowie (prosencephalon)
565
Drogi ośrodkowego układu nerw ow ego..................... 571
Drogi w stępujące........................................................ 572
Drogi nerwowe zstępuiące.........................................575
Ośrodkowy autonomiczny układ nerwowy ······..···.···· 577
Drogi trzew ne..............................................................578
Opony ośrodkowego układu nerwowego·.·················· 579
Opona twarda rdzenia (dura mater spinalis)......... 579
Opona twarda mózgowia {dura mater encephali). 579
Pajęczynowka (arachnoidea) ···········.···················· 581
Opona miękka mózgowia i rdzenia kręgowego
(pia mater encephali et spinalis)
583
Komory mózgowia i płyn mózgowo-rdzeniowy
^entricuU cerebri et liquor cerebrospmaUs١ ..............
Naczynia krwionośne ośrodkowego układu
nerwowego....................................................................584
Obwodowy układ nerwowy {systema nervosum
periphericum)....................................................................587
Nerwy mózgowo-rdzeniowe 1ich zwoje ············.·.····. 587
Nerwy czaszkowe (nervi craniales)............................ 587
Nerw węchowy (I) (neïïus olfactorms)................. 588
Nerw wzrokowy (II) (nervus opticus)
588
Nerw okoruchowy (III) (nervus oculomotorius)... 590
Nerw bloczkowy (IV) (nervus trochlearis) ··········· 590
Nerw trójdzielny (V) (nervus trigeminus)............. 592
Nerw odwodzący (VI) {nervus abducens)............. 595
Nerw twarzowy (VII) (nervusfacialis) ................. 596
Nerw przedsionkowo-slimakowy (VIII) (nervus
vestibulocochlearis).................................................... 598
Nerwjęzykowo-gardłowy (IX) (nervus
glossopharyngeus)...................................................... 599
Nerw błędny (X) (nervus vagus) ........................... 602
Nerw dodatkowy (XI) (nervus accessorius).......... 604
Nerw podjęzykowy (XII) {neïïus hypoglossus).... 604
Nerwy rdzeniowe {nervi spinales) ··············..···········.·· 605
Nerwy szyjne {nervi cervicales)
605
Splot ram iem y (plexus brachialis) oraz nerwy
kończyny piersiow ej................................................... 605
Nerwy lędźwiowe (nervi lumbales)··.····.·····.····.···· 617
Nerwy krzyżowe (nervi sacrales).......................... 619
Splot I‫ ؟‬dźwi0w 0-krzyż 0wy
(plexus lumbosacralis).............................................. 619
Obw odowy autonom iczny układ nerw owy
(systema nervosum autonomkum)............................ 626
Budowa autonomicznego układu nerwowego ············ 626
Układ w spółczulny..................................................... 627
15. Gruczoły dokrewite {glandulae
endocrinae)................................................................ 633
^hypophysis s. gianduia pituitarias......... 6ไ>ไ>
Szyszynka (epiphysis cerebri s. corpus pineale，
glandulapirtealis).............................................................635
Narząd łzowy {apparatus lacrimalis) ......................... 663
Unaczynienie Ỉ unerwienie gałki ocznej ·······.·········· 666
Naczynia krwionośne gaiki ocznej............................. 666
Unerwienie gaiki ocznej i narządów
dodatkowych o k a .............................................................667
Droga wzrokowa i odruch o czn y ............................. 668
17. Narząd przedsionkowo■ślimakowy (organum
vestibulocochleare).... . . . . . . . . . . . . . .
669
Ucho zew nętrzne (auris externa).............................. 669
Położenie i kształt.............................................................637
Ukrwienie，drenaż limfatyczny i unerwienie·············· 639
M ałżowina uszna (auricula).......................................... 670
Przewód słuchowy zewnętrzny {meatus
acusticus externus)...........................................................671
Błona bębenkowa {membrana tympani) ..................... 671
iglandulaeparathyroidcaei................‫وﻵة‬
Ucho środkow e (auris media) ......................................672
Tarczyca {gianduia thyroidea)......................................636
Różnicę gatunkow e...........................................................639
Ukrwienie, drenaż limfatyczny i unerwienie.············· 640
^glandulae adrenales s. swprarenales١...640
Funkcja................................................................................640
Ukrwienie, drenaż limfatyczny i unerwienie·············· 643
Przyzw oje (paraganglia)................................................643
W yspy trz u stk i { i n s u l a e p a n c r e a t i c a e ) .......ị. 643
G ruczoiy płciowe jak o gruczoiy dokrewne·······.·.·.· 643
16. Oko (narząd wzroku) (organum
visus) ............................................................................ 645
G ałka oczna {bulbus oculi) ........................................... 645
Kształt i wielkość gałki o czn ej.......................................645
Określenia k i e r u É i płaszczyzn gałki ocznej........... 646
Budowa gałki ocznej.........................................................646
Błona włóknistą gałki ocznej (tunicafibrosa
hlilhi)
^47
Blona naczyniowa gałki ocznej (tunica
vasculosa).....................................................................649
Błona wewnętrzna gałki ocznej {tunica interna
bulbi)............................................................................. 654
Nerw wzrokowy (nervus opticus).......................... 656
Elementy wewnętrzne o k a......................................... 657
N arządy dodatkow e oka (organa oculi
accessoria)......................................................................... 659
Oczodół (periorbita).........................................................660
Powięzie i mięśnie gałki ocznej (fasciae orbitales
et musculi bulbi)................................................................ 660
Powieki (palpebrae)..........................................................661
Jama bębenkowa (cavum tympani) .·····.··.·.···.·····...··..· 673
Kosteczki słuchowe {ossicula auditus)....................... 673
Trąbka s k h o w a , trąbka Eustachiusza
{tuba auditiva).................................................................. 678
Ucho w ew nętrzne (auris interna) .···························· 680
Błędnik przedsionka
{pars statica labyrinthi)..................................................681
Woreczek (sacculus) i łagiewka (utriculus)........... 681
Przewody półkoliste (ductus semicirculares) ·.·.··.· 682
Błędnik ślimaka (pars auditiva labyrinthi) ·············.···· 682
Przewód ślimaka {ductus cochlearis) ·················.·· 683
Narząd spiralny {organum spirale)^ narząd
Cortiego (organum Corti).........................................683
IS Powłoka wspólna {integumentum
commune).................................................................. 685
T k an k a p odskórna (subcutiSy tela subcutanea).,..... 686
Skóra (cutis).................................................................... 686
Skóra właściwa {coriurri)................................................687
Naskórek {epidermis)...................................................... 689
Ukrwienie skóry................................................................ 690
Nerwy i narządy czucia w skórze............................... 691
W łosy (pili).......................................................................691
Rodzaje w łosów ............................................................... 693
Układ (wzór) w łosów....................................................... 694
Wypadanie w łosów ......................................................... 694
G ruczoły skóry iglandulae cutis) ............................. 695
Specyficzne gruczoły sk ó ry ........................................... 695
G ruczoł sutkow y (mamma9uber，
mastos)................ 696
Aparat podwieszający gruczoły sutkowe .·····.·····_
Budowa gruczołów sutkowych··························,
U k i e n i e .................................................................
T ętnice...............................................................
Ż yły.....................................................................
Układ chłonny........................................................
Unerwienie..............................................................
Neurohormonalny i odruchowy................
Rozwój gruczołu sutk 0weg 0 __························
Laktacja...................................................................
Gruczoły sutkowe {mamma) mięsożernych·····.···
Gruczoły sutkowe (mamma) u świni .············.···
Wymię {uber) małych przeżuwaczy ..·····..·.·..····
Wymię (uber) krow y.............................................
Wymię klaczy {uber).............................................
697
697
698
698
698
699
699
699
700
700
700
702
702
702
704
Pneumatyzacja m ożdżenia......................................... 739
Pochewka rogu.............................................................739
Zaopatrzenie w krew ...................................................740
Odplyw ch łonki...........................................................740
Unerwienie................................................................... 740
Róg (cornu) małych przeżuw aczy.............................. 741
Możdżeń (processus cornualis)............................. 741
Pochewka rogow a....................................................... 741
Zaopatrzenie w krew i unerwienie..·····.··········.······ 741
Opuszki (/٠π ) ........................................................
705
Okhrp
Narząd palcowy {organum digitale)................
706
Czynność.................................................................
C zęści.......................................................................
Rogowa ostona członu palcowego dalszego
{capsula ungularis)...............................................
Ściana (paries corneus)..................................
Powierzchnia podstawowa ựacỉes solearis) .
Puszka rogowa doczesna (capsula ungulae
decidua)...................................................................
Modyfikacje różnych części...............................
T k a Ế a podskórna {tela subcutanea)............
Skóra właściwa (corium) ····························.·
Naskórek (epidermis).......................................
Pazur {unguícula)...................................................
Pazur p sa ............................................................
Pazur k o ta .........................................................
Racice przeżuwaczy i św iń ..................................
Definicja.............................................................
Racice u kro w y .................................................
Racica małych przeżuwaczy ·························
Racica św ini......................................................
Kopyto konia {ungula)..........................................
Definicja.............................................................
Kształt kopyta...................................................
Sciana (paries corneus)..................................
Powierzchnia podeszwowa ựacỉes solearis)
Warstwy k o p y ta...............................................
Opuszka palcowa {torus digitalis) ·.······..··.··.
U naczynienie....................................................
Unerwienie........................................................
Biomechanika k o p y ta.....................................
Produkcja rogu.................................................
706
706
708
709
709
709
710
711
712
716
716
716
716
,727
■727
,727
,729
1729
(730
• 730
• 730
.735
.737
• 737
.738
.738
Róg (cornu)...........................................................
• 738
Róg bydła {cornu).................................................
Rozwój rogu......................................................
Możdżeń (processus cornuaUs) ····.···.··..······
• 739
• 739
• 739
708
708
708
19. Anatomia topograficzno-kliniczna.....................................................................743
Głowa {caput)................................................................... 743
Stratygrafia (budowa warstwowa) ······························ 743
74ไ
Okolica n o so w a...........................................................743
Okolica ustna i bródkow a.......................................... 744
Okolica policzkow a.................................................... 744
Okolica podoczodołow a............................................ 745
Okolica żw aczow a...................................................... 745
Okolica oczodołow a................................................... 746
Okolica międzyżuchwowa......................................... 747
Okolica skroniow a...................................................... 748
Zastosowanie kliniczne....................................................748
Narządy pokarmowe głow y.......................................749
Jama nosowa i zatoki okołonosowe....................... 749
G ardło........................................................................... 751
Krtań ............................................................................ 751
Nerwy czaszkow e....................................................... 752
Worek powietrzny konia............................................ 755
O k o ………···……··:……·…………………··……·.…··….…·756
U cho...............................................................................757
M ózg............................................................................. 758
Szyja {collum).................................................................. 758
Stratygrafia.........................................................................758
Okolice................................................................................759
Okolica przyusznicza..................................................759
Okolica szyjna brzuszna............................................ 759
RynieDka jarzmowa (sulcusjugularis)
760
Okolica przedtopatkow a............................................ 761
Okolica grzbietowa szyi............................................. 761
Zastosowanie kliniczne.................................................... 761
Iniekcje.......................................................................... 761
Punkeja rdzenia............................................................762
Tarczyca........................................................................762
Tchawica.......................................................................762
K rtań ............................................................................. 763
P rzełyk.......................................................................... 763
Krążek m iędzykręgowy.............................................. ‫ر‬6 ‫د‬
K latk a piersiow a {thorax).............................................. /6‫د‬
Widoczne i wyczuwalne punkty kostne··············..······ 766
Powierzchowne bruzdy mięśniowe
na klatce piersiowej...........................................................766
Stratygrafia......................................................................... 766
Okolice (regiones).............................................................767
Narządy jam y klatki piersiow ej......................................767
Piuca (pulmones)........................................................ 767
Położenie kopuły przepony........................................767
Serce (cor).....................................................................772
Zastosowania kliniczne.................................................... 772
B rzuch................................................................................773
Widoczne i wyczuwalne struktury kostne .·······...······· 773
Naczynia krwionośne....................................................... 773
Unerwienie......................................................................... 773
Węzły chłonne.................................................................. 774
Stratygrafia......................................................................... 774
Okolice jam y brzusznej {regiones abdominis)............ 774
Okolice brzucha {regiones abdominis)
774
Okolica doczaszkowa brzucha (regio abdominis
cranialis).......................................................................774
Okolica środkowa brzucha (regio abdominis
media)........................................................................... 775
Okolica doogonowa brzucha {regio abdominis
caudalis)....................................................................... ‫ררר‬
Znaczenie kliniczne..........................................................779
‫ ؟‬i z e p â ï ï v Ъ1та‫؟‬،т ^ ụierntae abdommales١........119
Wziernikowanie jam y brzusznej {laparoscopia).,. 780
Otwarcie jam y brzusznej {laparotomia) ······.·····.··· 780
Kastracja (castratio)................................................... 781
Okolica śródr‫ ؟‬cza i członów palcowych {regio
metacarpi etphalangea)............................................ 793
Aspekty kliniczne.............................................................. 795
K ończyna m iedniczna (membrumpelvinum) .......... 800
Okolice pośladkowa i stawu biodrowego
fregio glutea et regio articulations coxae)
.·.·...····‫ ذ ﻵ‬٠
Okolica krocza (regiopreinealis) ······..·.··...···....···· 802
Okolica udowa (regiofemoris) .····························· 803
Okolica kolanowa {regio genus)............................ 804
Okolica podudzia {regio cruris)............................. 804
Okolica st‫؟‬pu {regio tarsi)......................................... 805
Okolica śródstopia {regio metatarsi) .···················· 805
Okolice palcowe {regiones digiti).......................... 806
Uwagi kliniczne................................................................ 806
S tru k tu ry kostne wyczuwalne palpacyjnie····.········ 808
R zutow anie narządów w ew nętrznych
na ściany ciała...................................................................809
Narządy jam y brzusznej (cavum abdominis).............. 809
Prawa ściana jam y brzusznej psa··.···.···················· 809
Lewa ściana jam y brzusznej psa···························· 809
Prawa ściana jam y brzusznej św in i....................... 810
Lewa ściana jam y brzusznej świni························· 810
Prawa ściana jam y brzusznej u bydła .··················· 811
Lewa ściana jam y brzusznej u bydła .···················· 811
Prawa ściana jam y brzusznej konia.··..·················· 811
Lewa ściana jam y brzusznej konia .······················· 812
Chirurgia narządu kopulacyjnego męskiego····.····· 781
Badanie wymienia (examinatio uberis)................. 781
Badanie rektalne................................................................ 782
Badanie rektalne bydła................................................783
Badanie narządów płciowych krowy ..···············...······ 783
Badanie narządów płciowych buhaja···············.·········· 785
Badanie rektalne k o n i...................................................... 785
Badanie rektalne jam y brzusznej
i jam y m iednicy...........................................................785
Badanie narządów płciowych klaczy·························· 786
Badanie rektalne św ini..................................................... 787
20. Przekroje anatomiczne i proces
obrazowania............................................................. 813
Kończyna piersiowa (membrum thoracicum).......... 787
Tom ografia kom puterow a (CT)............................... 829
O k l i c e ................................................................................787
Okolica łopatkowa (regio scapularis)................... 787
Staw ramienny i okolica pachowa {art. humeri
et regio axillaris)..........................................................790
Okolica boczna ramienia (regio brachu
lateralis)........................................................................ 790
Okolica przyśrodkowa ramienia {regio brachu
medialis).......................................................................790
Okolica łokciowa {regio cubiti)............................. 791
Okolica przedramienia (regio antebrachii) ........... 791
Okolica nadgarstka (regio carpi)........................... 792
R ezonans m agnetyczny.................................................. 838
P lastynacja w n a u c e ........................................................813
Proces o b ra z o w a n ia ....................................................... 825
R a d io g ra fia ....................................................................... 826
M edycyna n u k lea rn a w procesie
diagnostycznym ............................................................... 827
R adiologia diagnostyczna..............................................828
D iagnostyka sonograficzna........................................... 839
B adanie endoskopowe k o n ia ........................................ 840
L ite ra tu ra .......................................................................... 841
Słownik term inów ..........................................................845
In d e k s .................................................................................853