Stopień doświadczenie życiowe kredytowych

Sygn. akt II Ka 142/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 maja 2015 r.
Sąd Okręgowy w Krośnie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSO Wiesław Ruszała
Sędziowie: SSO Jarosław Krysa
SSO Janusz Szarek (spraw.)
Protokolant: sekr. sądowy Gabriela Szymańska-Such
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Krośnie – Beaty Piotrowicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 maja 2015 roku
sprawy B. K.
oskarżonej o przestępstwo z art. 297 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
z powodu apelacji wniesionych przez Prokuratora Rejonowego w Lesku i obrońcy oskarżonej
od wyroku Sądu Rejonowego w Lesku Wydziału Zamiejscowego w Ustrzykach Dolnych z dnia 3 marca 2015 roku,
sygn. akt VI K 253/14
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
a. obniża wymierzoną oskarżonej B. K. w punkcie I wyroku karę 8 miesięcy pozbawienia wolności
do 6 /sześciu/ miesięcy pozbawienia wolności,
b. obniża orzeczony wobec oskarżonej B. K. w punkcie II wyroku okres próby do lat 2 /dwóch/,
c. uchyla orzeczenie z punktu III wyroku o częściowym obowiązku naprawienia szkody,
II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy, za wyjątkiem orzeczenia o opłacie,
obniżając opłatę za I instancję do kwoty 120 zł /sto dwadzieścia złotych/,
III. zwalnia w całości oskarżoną B. K. od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w
tym od opłaty za II instancję, obciążając wydatkami postępowania Skarb Państwa, zaś kosztami
postępowania związanymi z apelacją oskarżyciela publicznego, obciąża Skarb Państwa,
IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata E. B. – Kancelaria Adwokacka w L. kwotę
516,60 zł /pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy/, obejmującą podatek VAT, tytułem
nieopłaconych kosztów obrony z urzędu oskarżonej w postępowaniu odwoławczym.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 3 marca 2015r., sygn. akt VI K 253/14 Sąd Rejonowy Lesku, Zamiejscowy Wydział VI Karny z/s w
Ustrzykach Dolnych uznał oskarżoną B. K. za winną tego, iż w dniu 29 stycznia 2009r.
w U., woj. (...) działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci uzyskania
pożyczki dla siebie od (...) Spółdzielcza Kasa (...) w S., ul. (...), przedłożyła podrobione oświadczenie swojego męża K. K.
o wyrażenie zgody na zawarcie przez nią umowy pożyczki w wysokości 20.000 zł, czym wprowadziła (...) Spółdzielczą
Kasę (...) w S.
w błąd i doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez udzielenie pożyczki (...) i wypłatę 20.000 zł,
działając na szkodę (...) Spółdzielcza Kasa (...) w S., ul. (...) i K. K., tj. przestępstwo z art. 297 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k.
i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
Za ten czyn Sąd. skazał ją na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem na okres 3 lat próby. Na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonej B. K.
tytułem częściowego naprawienia szkody obowiązek zapłaty na rzecz pokrzywdzonego K. K. kwoty 952,21 zł w terminie
3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku. Na zasadzie art. 44 § 2 k.k. Sąd orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa
dowodu rzeczowego w postaci oświadczenia małżonka kredytobiorcy z dnia 29.01.2009r. poprzez pozostawienie go
w aktach sprawy.
Nadto Sąd zasądził od oskarżonej koszty sądowe i zwolnił ją od opłaty sądowej.
Powyższy wyrok zaskarżyła obrońca oskarżonej oraz Prokurator Rejonowy w Lesku w części dotyczącej środka karnego
na niekorzyść oskarżonej.
Apelacja oskarżyciela publicznego zarzuciła obrazę przepisu art. 46 § l k.k.
i art. 9 § 1 i 2 k.k.w. przez wyznaczenie 3-miesięcznego terminu obowiązku naprawienia szkody orzeczonego na
podstawie art. 46 § 1 k.k., co nie znajduje oparcia w przepisach karnych.
Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie
z pkt III terminu naprawienia szkody.
Natomiast apelacja obrońcy oskarżonej zarzuciła:
- obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a to: 1) art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie
przez Sąd Orzekający dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania
oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, przejawiającej się w:
a) uznaniu zeznań K. K. za wiarygodne w całości i stwierdzeniu że skoro mąż oskarżonej – K. K. dokonywał wpłat
rat zaciągniętego przez B. K. kredytu w okresie kiedy w/w przebywała w szpitalu po próbie samobójczej, to zapewne
część środków przeznaczonych na pokrycie tych zobowiązań pochodziła ze środków własnych K. K., podczas gdy mąż
oskarżonej dysponował w w/w okresie kartą do bankomatu oskarżonej – której to okoliczności Sąd Orzekający nie
zakwestionował i zobowiązania wynikające z kredytu zaciągniętego przez oskarżoną w dniu 29 stycznia 2009r. były od
samego początku i są do dnia dzisiejszego pokrywane w całości wyłącznie ze środków pieniężnych samej oskarżonej,
b) uznaniu zeznań K. K. za wiarygodne w całości i stwierdzeniu przez Sąd Orzekający, że pokrzywdzony nie wiedział
o zaciągnięciu pożyczki przez oskarżoną oraz o tym, że podrobiła ona podpis za jego wiedzą, podczas gdy K. K.
doskonale zdawał sobie sprawę zarówno z tego, że oskarżona zaciągnęła kredyt na spłatę bieżących zobowiązań, oraz
że na oświadczeniu znajduje się podrobiony podpis; Powyższe wynika przede wszystkim z tego, że K. K. zamieszkiwał
(i mieszka zresztą do dnia dzisiejszego) wraz z oskarżoną i jej dziećmi i doskonale zdawał sobie sprawę zarówno
z trudnej sytuacji materialnej panującej w rodzinie, jak i celu przeznaczenia uzyskanych przez oskarżoną środków
pieniężnych, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, który mógł mieć wpływ na treść
wydanego orzeczenia, polegającego na przyjęciu, iż po stronie pokrzywdzonego K. K. doszło do powstania szkody z
tytułu pokrycia rat kredytowych (rzekomo również z jego środków własnych, która to okoliczność nigdy nie miała
miejsca w związku nieuzasadnione staje się orzeczenie w niniejszej sprawie obowiązku naprawienia szkody w kwocie
952,21 zł (tj. w wysokości połowy rat uiszczonych przez K. K., a pokrytych de facto ze środków pieniężnych oskarżonej)
i to w sytuacji gdy pokrzywdzony K. K. w ogóle nie wykazał że po jego stronie doszło do powstania jakiejkolwiek szkody,
2) art. 624 § l k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy w przedmiotowej
sprawie zachodziły wszelkie przesłanki przemawiające za zwolnieniem oskarżonej od poniesienia kosztów sądowych
w całości (a nie tylko od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej), albowiem w/w jest osobą niepełnosprawną, po próbie
samobójczej, do której doszło w 2012r. Co więcej, B. K. pozostaje pod stałą opieką lekarzy specjalistów i ma na
utrzymaniu dwójkę małoletnich dzieci. Obecnie spłaca ona dwa kredyty i posiada zaległości w uiszczaniu czynszu w
kwocie 13.887,04 zł, w związku z czym jej aktualna sytuacja materialna jest naprawdę ciężka. Uiszczenie kosztów
sądowych byłoby zatem zbyt uciążliwe dla oskarżonej ze względu na jej sytuację rodzinną, majątkową i wysokość
dochodów, jak również przemawiają za tym względy słuszności;
- rażąca niewspółmierność orzeczonej kary w wymiarze 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres próby, wynoszący 3 lata. Sąd Orzekający dostrzegł wprawdzie występujące w
sprawie okoliczności zmniejszające stopień winy oraz łagodzące odpowiedzialność karną, tj. okoliczność, że oskarżona
jest osobą niekaraną, że skutki jej czynu zostały zminimalizowane, zaś uzyskane czynem przestępnym środki zostały
przeznaczone na spłatę wcześniejszych zobowiązań, ale powyższych okoliczności nie uwzględnił w należyty sposób i
nie nadał im właściwego znaczenia, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia rażąco surowej kary, która nie
spełnia dyrektyw wymiaru kary, określonych w art. 56 k.k.
Obrońca wniosła o:
1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie w stosunku do oskarżonej kary 6 miesięcy pozbawienia wolności
z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 2 lata i uchylenie środka karnego w postaci
obowiązku naprawienia szkody;
2) zwolnienie oskarżonej od poniesienia kosztów sądowych w całości za I instancję, jak również za instancję
odwoławczą, ewentualnie o:
3) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:
Obydwie apelacje okazały się zasadne, przy czym apelacja prokuratorska w całości, zaś apelacja obrońcy w zakresie
niewspółmierności kary
i niesłusznego orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody.
Już na początku trzeba wspomnieć, że zignorowano deklarację oskarżonej o chęci skorzystania z przepisu art. 335
k.p.k. Oskarżona deklarowała chęć dobrowolnego poddania się odpowiedzialności i chciała zakończyć sprawę
w trybie konsensualnym, ale jej wniosek nie został nigdy rozpoznany i zarówno oskarżyciel publiczny, jak i Sąd,
wniosek ten zignorowali pomimo wniosku
z art. 335 kpk dołączonego przez Prokuratora do aktu oskarżenia. Strony także tego nie podnoszą w apelacji, więc nie
mogło to wpłynąć na treść rozstrzygnięcia, ale należy na to zwrócić uwagę, gdyż tryby konsensualne powinny mieć
obecnie pierwszeństwo, jako że pozwalają unikać długotrwałych procesów. Organ prowadzący postępowanie powinien
po takiej deklaracji oskarżonej B. K. zająć jakieś stanowisko, a w sprawie omawianej tego zabrakło.
Sąd Okręgowy uwzględnił apelację co do kary i uznał, że można ją obniżyć do 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz
okres próby można skrócić do 2 lat. Kara w takim wymiarze będzie adekwatna do czynu i wystarczy do spełnienia
pokładanych w niej celów.
Oskarżona rzeczywiście podrobiła podpis męża i wyłudziła w ten sposób udzielenie kredytu, ale kredyt od początku
był spłacany, zatem było to przestępstwo bardziej formalne, niż rzeczywiście niosące szkodę materialną dla
pokrzywdzonej instytucji finansowej.
Zgoda lub brak zgody męża oskarżonej na kredyt, jest bez znaczenia dla znamion przestępstwa z art. 270 § 1 k.k., stąd
też dłuższe rozwodzenie się na ten temat jest bezprzedmiotowe. Nie wolno podrabiać podpisu nawet za zgodą osoby,
której podpis się podrabia. Natomiast K. K. od jakiegoś czasu o tym fakcie wzięcia kredytu wiedział, spłacał kredyt
w imieniu żony gdy ta trafiła do szpitala po próbie samobójczej i nie miał wówczas zastrzeżeń, choć już wcześniej
wiedział, że żona podrabiała jego podpisy w innych sprawach. Zaakceptował ten fakt, a pojawił się on na nowo w
ramach wzajemnych pretensji po rozwodzie. Nie umniejsza to stopniowi winy, ale pozwalało obniżyć karę. Także
okres próby może z powodzeniem być krótszy. Oskarżona jest obecnie osobą schorowaną i można się spodziewać,
że będzie przestrzegała porządku prawnego i nie popełni już nigdy przestępstwa. Doświadczenie życiowe nauczyło
ją boleśnie, że kolejne zadłużenie na spłatę poprzedniego nie jest sposobem na życie i w ocenie Sądu rokuje ona
pozytywnie na przyszłość. Niezależnie od tego, czeka ją jeszcze postępowanie w przedmiocie zarządzenia wykonania
kary za poprzednie przestępstwo tego rodzaju.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok obniżając karę do 6 miesięcy pozbawienia
wolności, a okres zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności do 2 lat.
Nadto Sąd uchylił obowiązek naprawienia szkody, wobec faktu jej niewykazania. Z zeznań męża oskarżonej wynika,
że faktycznie podczas pobytu oskarżonej w szpitalu, płacił on raty kredytu ze wspólnego konta obydwojga małżonków,
z którego pieniądze wybierały mu dzieci oskarżonej i pokrzywdzonego. Trudno tu więc mówić o rzeczywistej szkodzie
po stronie K. K.. Z tego tytułu apelacja oskarżyciela publicznego pomimo jej słuszności jest przy tego rodzaju
rozstrzygnięciu bezprzedmiotowa.
W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy, z wyjątkiem orzeczenia o opłacie, której wysokość zależy
od kary ostatecznie orzeczonej i w tym wypadku winna wynieść w pierwszej instancji 120 zł.
Podstawą wyroku są przepisy art. 437 § 1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 449 k.p.k. i art. 456 k.p.k.
O kosztach orzeczono po myśli art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., a o opłacie według przepisu art. 17 ust. 1
ustawy o opłatach w sprawach karnych. O wynagrodzeniu obrońcy z urzędu orzeczono po § 14 ust. 2 pkt 4 i § 2 ust.
3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej z urzędu [Dz. U. nr 163, poz. 1348
ze zm.].