D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

Sygn. akt IV Ca 500/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 listopada 2013 r.
Sąd Okręgowy w Słupsku IV Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący SSO Jolanta Deniziuk
Sędziowie SO: Mariola Watemborska, Mariusz Struski (spr.)
Protokolant: sekr. sąd. Barbara Foltyn
po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2013 r. w Słupsku
na rozprawie
sprawy z powództwa K. W. (1)
przeciwko M. W.
o alimenty
na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego
w Słupsku z dnia 19 czerwca 2013r., sygn. akt III RC 449/12
1. zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1 jedynie w ten sposób, że zasądzone w nim alimenty w wysokości po 300 zł
miesięcznie podwyższa z dniem 1 sierpnia 2013 r. do kwoty po 400 ( czterysta) złotych miesięcznie,
2. oddala apelację w pozostałym zakresie,
3. nie obciąża pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt IV Ca 500/13
UZASADNIENIE
Powódka K. W. (1) pozwem z dnia 09 maja 2012r. domagała się zasądzenia od pozwanej – M. W. na jej rzecz tytułem
alimentów kwoty po 600 zł miesięcznie, poczynając od miesiąca lutego 2011r.
Pozwana w odpowiedzi na pozew, wniosła o oddalenie powództwa.
W toku postępowania powódka modyfikowała swoje pierwotne żądanie, domagając się ostatecznie alimentów w
kwocie po 600 zł miesięcznie poczynając od lutego 2011r., oraz po 1000 zł miesięcznie, poczynając od 09 maja 2012r.
Pozwana w toku postępowania uznała powództwo o alimenty do kwoty po 100 zł miesięcznie.
Sąd, postanowieniem z dnia 10 października 2012r. udzielił zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego w ten sposób,
że zobowiązał pozwaną do łożenia na utrzymanie małoletniej K. W. (1) kwoty po 300 zł miesięcznie i w pozostałym
zakresie wniosek oddalił.
Sąd Rejonowy w Słupsku wyrokiem z dnia 19 czerwca 2013r. sygn. akt III RC 449/12 w pkt 1 uwzględnił dochodzone
roszczenie do kwoty 300zł. miesięcznie, poczynając od dnia 9 maja 2012r., w pkt 2 oddalił powództwo w pozostałym
zakresie, w pkt 3 nie obciążył pozwaną kosztami sądowymi i w pkt 4 wyrokowi w pkt 1 nadał klauzulę wykonalności.
Wydanie wyroku strona poprzedziła ustaleniami według, których małoletnia K. W. (1) (ur. (...)) pochodzi ze związku
małżeńskiego J. W. i M. W.. Ze związku tego pochodzi także małoletni I. W. (ur. (...)) Małżeństwo rozwiązane
zostało przez rozwód na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 31 lipca 2008r. w sprawie IRC 375/08. W
orzeczeniu tym, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad obojgiem małoletnich dzieci powierzono M. W., ograniczając
władzę rodzicielską J. W. do współdecydowania w istotnych sprawach dzieci. Obciążono także J. W. obowiązkiem
alimentacyjnym w wysokości po 600 zł na każde z dzieci – łącznie 1200 zł miesięcznie.
Po rozwodzie rodzice podzielili majątek dorobkowy. Sprzedali wspólną nieruchomość we W. za kwotę 490 000 zł. J.
W. otrzymał kwotę 100 000 zł i spłacił linię kredytową oraz kredyt gotówkowy w kwocie 20 000 zł łącznie.
Małoletnia K. od 26 stycznia 2011r. zamieszkała z ojcem. J. W. w dniu 21 marca 2011r. wystąpił z wnioskiem o zmianę
wyroku rozwodowego w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i ustalenie miejsca zamieszkania małoletniej.
Jednocześnie wystąpił z powództwem o uchylenie jego obowiązku alimentacyjnego wobec córki, które - z uwagi na
toczące się postępowanie nieprocesowe - postanowieniem z dnia 17 sierpnia 2011r. zostało zawieszone. W dniu 18
kwietnia 2012r. w sprawie III Nsm 237/11 uwzględniono wniosek J. W., tj. wykonywanie władzy rodzicielskiej nad
małoletnią K. powierzono ojcu dziecka, ograniczając M. W. władzę rodzicielską nad córką do współdecydowania o
istotnych jej sprawach. Ustalono także, że miejscem zamieszkania małoletniej jest miejsce zamieszkania J. W.. Dnia
11 maja 2012r. podjęto zawieszone postępowanie w sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego J. W. wobec
małoletniej K. W. (1), a wyrokiem z dnia 01 sierpnia 2012r. obowiązek ten uchylono, poczynając od dnia 01 lutego
2011r.
Między J. W. i M. W. toczyły się jeszcze inne sprawy sądowe. Wnioskiem z dnia 16 lutego 2012r. J. W. domagał się
ograniczenia M. W. władzy rodzicielskiej nad małoletnim I. W.. Wniosek ten w istocie cofnął, bowiem jego zamiarem
było ustalenie kontaktów z małoletnim synem. Postępowanie umorzono (postanowienie z dnia 18 maja 2012r. w
sprawie III Nsm 139/12). W dniu 06 czerwca 2012r. M. W. wystąpiła z kolei z powództwem przeciwko J. W. o
podwyższenie alimentów na małoletniego I. W.. Wyrokiem z dnia 15 października 2012r. w sprawie III RC 541/12
tutejszy Sąd podwyższył te alimenty z kwoty 600 zł do kwoty po 700 zł za okres od 06 września 2012r. do 31 sierpnia
2012r. a za okres od 01 września 2012r. do kwoty po 900 zł miesięcznie. Na skutek apelacji, Sąd Okręgowy w Słupsku
zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że podwyższone alimenty obniżył do kwoty po 800 zł.
W marcu 2011r. M. W. w oparciu o tytuł wykonawczy – wyrok rozwodowy, złożyła wniosek do komornika sądowego,
na podstawie którego wszczęto postępowanie egzekucyjne alimentów na rzecz małoletnich I. i K. W. (1), poczynając
od kwietnia 2011r.
Dnia 14 kwietnia 2011r. M. W. sprzedała mieszkanie przy ulicy (...), które stanowiło jej majątek osobisty. Kwota
uzyskana ze sprzedaży to 290 000 zł. Lokal mieszkalny obciążony był hipoteką w kwocie 76 681, 53 zł, którą uiścili
kupujący, a pozostałą kwotę (196 318, 47 zł) przekazali na konto bankowe M. W..
W dniu 26 maja 2011r. M. W. zawarła z rodzicami – T. P. i Z. P. umowę użyczenia lokalu mieszkalnego, zgodnie z
treścią, której, M. W. mogła nieodpłatnie korzystać z mieszkania będącego własnością jej rodziców, tj. w S., przy ul.
(...). M. W. opłacała jedynie czynsz mieszkalny i media, co stanowi wydatek rzędu 650 zł miesięcznie .
K. ma obecnie 14 lat i jest uczennicą II klasy Gimnazjum Sportowego w S.. Trenuje piłkę ręczną. Potrzebuje na rok:
dwie pary butów treningowych, strój sportowy oraz dresy. Jest pod stałą kontrolą endokrynologiczną. Wydatek z tego
tytułu to około 100 zł.
Małoletni I. ma obecnie 7 lat. Wymaga aparatu ortodontycznego, którego koszt to 1000 zł. W okresie 04-07.11.2011r.
z powodu migreny był hospitalizowany. Stwierdzono u niego nadwzroczność.
J. W. w dniu 29 października 2011r. zawarł nowy związek małżeński z K. W. (2). Ze związku tego urodziła się małoletnia
Nadia W. – obecnie w wieku niespełna 1,5 roku. Małżonkowie przed ślubem zawarli umowę, w której ustalili udziały
wspólne w domu jednorodzinnym, w zabudowie szeregowej w Ł., ul. (...), który zakupili w 2011r. na kredyt w wysokości
360 000 zł, przypadające w wysokości 1/5 - J. W. i 4/5 - K. W. (2). Uzgodnili również, że po połowie będą pokrywać
ratę kredytu hipotecznego, zaciągniętego na zakup tej nieruchomości. Połowa raty tego kredytu to kwota około 1000
zł. Dzień przed zawarciem związku małżeńskiego J. W. oraz K. W. (2) (wówczas P. – nazwisko rodowe) zawarli umowę
majątkową małżeńską wprowadzającą w ich małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej.
Na koszty utrzymania mieszkania składają się opłaty za: zużycie gazu – około 230 zł miesięcznie, który w sezonie
grzewczym wzrasta do 900 zł miesięcznie, Internet – 50 zł miesięcznie, wywóz nieczystości – 25 zł miesięcznie,
telewizja – 89 zł miesięcznie, energia około 230 zł co 2 miesiące i woda – 100 zł miesięcznie. Aby obniżyć koszty
ogrzewania domu, rodzina dodatkowo zakupuje opał (brykiet i drewno), co stanowi wydatek około 1800 zł rocznie.
J. W. regularnie płaci alimenty na I..
J. W. zatrudniony jest w firmie (...) na stanowisku p.o. kierownika terytorium sprzedaży za wynagrodzeniem około
4500 zł netto miesięcznie. Od października 2012r. wynagrodzenie jest pomniejszone o kwotę dodatku funkcyjnego
– wypłacanego co miesiąc i premię – wypłacaną zwykle co dwa miesiące, a także półroczną premię uzależnioną od
ilości sprzedaży. Mniejsze uposażenie związane jest z tym, że J. W. aktualnie przebywa na zwolnieniu lekarskim i
pobiera zasiłek chorobowy - tj. kwotę około 3500 zł netto miesięcznie. Stwierdzono u niego rwę kulszową z bólem
lędźwiowo – krzyżowym. Na leki wydaje około 75 zł miesięcznie. K. W. (2) zatrudniona jest w firmie farmaceutycznej.
Otrzymuje wynagrodzenie w wysokości około 4000-4200 zł netto miesięcznie. Oprócz małoletniej Nadii nie ma
nikogo na utrzymaniu.
J. W. i K. W. (2) korzystają z samochodów służbowych, których koszty eksploatacji pokrywają pracodawcy. Jedynym
wydatkiem jest kwota 77 zł ryczałtu miesięcznie.
J. W. w 2011r. obciążony został podatkiem skarbowym z tytułu nieudokumentowania w określonym terminie
mieszkaniowego przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości objętej wspólnością małżeńską z
byłą żoną M. W.. Decyzją Urzędu Skarbowego w S. podatek ten rozłożony został na 23 raty - każda w kwocie około
500 zł miesięcznie, oraz jednej raty – płatnej w grudniu 2013r. – w kwocie 11 905 zł.
W okresie od 01 lutego 2011r. do 09 maja 2012r. nie było żadnych niezaspokojonych potrzeb małoletniej K., wszystkie
zaspokajał na bieżąco J. W.. W tym okresie zaciągnął on kredyt w D. Banku na kwotę 30 000 zł, który spłaca w ratach
po 400 zł miesięcznie, a drugie 400 zł spłaca K. W. (2). Kredyt zaciągnięty był na bieżące potrzeby rodziny, opał na
zimę i spłatę linii kredytowej. Obecnie J. W. posiada także linię kredytową w powyższym Banku w kwocie 15 000 zł
i miesięcznie spłaca po 130 zł.
M. W. zatrudniona jest w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w S. na stanowisku specjalisty za wynagrodzeniem
około 1800 zł netto miesięcznie. W kwietniu 2012r. otrzymała dodatkowo nagrodę kwartalną w wysokości 760 zł.
Z wynagrodzenia potrącana jest kwota 91 zł miesięcznie tytułem zakładowej pożyczki remontowej (łączna wysokość
pożyczki – 5000 zł na 5 lat). Innych źródeł dochodów M. W. nie posiada. Finansowo pomagają jej rodzice. Kupili
małoletniej strój na bal szóstych klas za kwotę 349,97 zł.
Pozwana w dwóch bankach ( (...) Bank (...) S.A.) posiada karty kredytowe, których łączne zadłużenie to 2700 zł. Spłaca
je w łącznej kwocie 200 zł miesięcznie. Nadto w (...) ma uruchomiony kredyt odnawialny w wysokości 3700 zł i z
rachunku bieżącego na spłatę tego zadłużenia pobierana jest kwota 70 zł miesięcznie. Spłaca także na raty telewizor.
Wysokość raty to 90 zł. Posiada samochód marki H. (...) (rok prod. 1999), który otrzymała w drodze darowizny. Koszty
paliwa to około 150 zł miesięcznie. Opłaty mieszkaniowe wynoszą łącznie około 550 zł miesięcznie. Za telewizję i
Internet płaci 73 zł miesięcznie a za telefon – 178 zł. M. W. dołączyła faktury opłat za media. Część z nich - za energię,
gaz – adresowana jest na ulicę (...) w S. – miejsce zamieszkania rodziców pozwanej.
M. W. w 2012r. skorzystała z ulgi podatkowej na małoletnie dzieci I. i K.. Otrzymała zwrot podatku w wysokości 2200
zł, który przeznaczyła na wycieczkę z I. do L..
W wakacje 2012r. małoletnia miała przebywać u pozwanej przez okres dwóch tygodni. M. W. zażądała wcześniej od
J. W., aby przekazał jej za ten pobyt część alimentów w wysokości 350 zł. Ojciec małoletniej odmówił. W rezultacie
K. spędziła jedynie weekend u matki.
Zarówno J. W. jak i M. W. partycypują w kosztach utrzymania dzieci. M. W. do czasu udzielenia zabezpieczenia w
sprawie, nie łożyła na utrzymanie małoletniej K., ale – jak podała - „daje jej pieniądze do ręki w kwotach 20-30 zł”.
Dała jej także 60 zł na kupno torby, doładowuje jej telefon (około 200 zł miesięcznie). W lipcu 2011r. sfinansowała
(wspólnie z rodzicami) wyjazd małoletniej na 2 tygodnie do (...) K. wyjechała tam ze znajomymi pozwanej – M. i
P. B.. W czasie kiedy małoletnia przebywa u matki, jest na jej utrzymaniu, a przeciętnie jest to łącznie okres około
7 dni w miesiącu. W okresie obowiązywania zabezpieczenia regularnie przekazywała J. W. kwotę 300 zł. Pozwana
opłaca małoletniemu I. kurs pływania, którego koszt to 125 zł miesięcznie oraz naukę tańca – 43 zł miesięcznie. I.
trenuje piłkę nożną. Koszt treningu to 80 zł miesięcznie. M. W. dołączyła do akt sprawy paragony, z których wynika,
że w czerwcu 2011r. i styczniu 2012r. wydatkowała na małoletnią K. łącznie kwotę około 950 zł (odzież), w okresie
lipiec – sierpień 2011r. przed wyjazdem małoletniej do (...) około 600 zł (odzież, obuwie, kosmetyki), oraz 1000 zł
na wymianę waluty na euro, w okresie luty – maj 2012r. – około 640 zł (odzież, obuwie), a na małoletniego I. w
okresie sierpień – październik 2011r. – około 660 zł (artykuły szkolne i papiernicze), listopad – grudzień – około
1000 zł (odzież, obuwie), oraz 212 zł na okulary, w okresie styczeń – luty 2012r. – około 310 zł (odzież, zabawki, leki),
w marcu – około 300 zł (odzież, zabawki, leki), a w okresie kwiecień – maj 2012r. – około 370 zł (odzież, obuwie,
zabawki, leki). Świadek K. W. (2) w zeznaniach poddała w wątpliwość twierdzenia pozwanej co do zakresu jej udziału
w kosztach zakupów dokonywanych na rzecz małoletniej powódki. Szczegółowo wymieniła o jakie wydatki i kwoty
chodzi, odnosząc się do przedstawionych przez pozwaną paragonów. Zakwestionowała twierdzenia pozwanej co do
wydatku 349,97 zł (czerwiec 2011r.), paragonu na kwotę 228,70 zł (maj 2011r.) - małoletnia K. oddała wówczas matce
kwotę 90 zł z „kieszonkowego”, a także paragonu opiewającego na kwotę 134,88 zł (sierpień 2011), z której pozwana
wydała jedynie 14,90 zł. Nadto złożyła zastrzeżenia co do paragonów mających obrazować wydatki na żywność dla K.
w okresie od 29 czerwca 2011r. do 20 lipca 2011r., bowiem w tym okresie małoletnia przebywała na obozie sportowym.
J. W. wykupuje komercyjną opiekę medyczną dla dzieci w łącznej kwocie po 65 zł miesięcznie. Opłaca K. korepetycje
z matematyki (wydatek – 100 zł miesięcznie), bilety do szkoły do S., oraz bilet sieciowy – łącznie 238 zł miesięcznie,
składki klasowe – około 20 zł miesięcznie. Regularnie kontaktuje się z synem, zabiera go na weekendy. W 2011r.
poniósł dodatkowe wydatki na rzecz syna w kwocie 923,78 a w 2012r. w kwocie 871,99 zł.
M. W. w okresie od 21 kwietnia 2013r. do 07 czerwca 2013r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie
poddała się operacji haluksa jednej nogi. Po rehabilitacji ma zamiar poddać się operacji drugiej nogi. W tym czasie
pobierała zasiłek chorobowy, który jest niższy o kwotę około 300 zł w stosunku do wynagrodzenia.
J. W. jest po dwóch operacjach kręgosłupa. Do kwietnia 2013r. korzystał ze 182 dni zwolnienia lekarskiego.
Przebywał na zasiłku chorobowym, którego wysokość to 3600 zł. Wystąpił do ZUS z wnioskiem o przyznanie zasiłku
rehabilitacyjnego.
Mając tego rodzaju ustalenia faktyczne na względzie, Sąd I instancji stwierdził przeprowadzając rozważania prawne,
że obowiązek alimentacyjny wynika z więzi rodzinnych. Ma on na celu zapewnienie koniecznych środków utrzymania i
wychowania. Zgodnie z treścią art. 133§1kro, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka,
które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie
kosztów jego utrzymania i wychowania.
Uprawnionym do alimentacji w zasadzie jest ten, kto znajduje się w niedostatku, a więc nie ma w ogóle lub nie ma
dostatecznych własnych środków utrzymania, które mogłyby zaspokoić jego potrzeby. Warunek „niedostatku” nie
dotyczy obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka ma postać dwojaką: wyraża się świadczeniami o charakterze
materialnym oraz osobistymi staraniami o jego utrzymanie i wychowanie. Zaspokajanie materialnych potrzeb dziecka
nie zwalnia żadnego z rodziców od udziału w staraniach o jego rozwój i wychowanie. Doniosłość osobistych starań
o utrzymanie lub wychowanie dziecka sprawia, że wypełnienie obowiązku alimentacyjnego przez jedno z rodziców
wobec dziecka może się ograniczyć tylko do tych starań. W wielu sytuacjach życiowych jest to zresztą jedyna możliwa
forma zadośćuczynienia obowiązkowi.
Sąd I instancji podkreślił, że bezspornym jest fakt istnienia obowiązku alimentacyjnego M. W. wobec małoletniej K.
W. (1), ponieważ pozwana temu nie zaprzeczała. Uznała ona jednak powództwo do kwoty po 100 zł miesięcznie. Nadto
przy tak dużych rozbieżnościach w oczekiwaniach stron co do zakresu obowiązku alimentacyjnego, strony nie były
także w stanie rozstrzygnąć sporu ugodowo.
Tymczasem, zdaniem Sądu Rejonowego, kwota żądanych alimentów, nie jest wygórowana w odniesieniu do
usprawiedliwionych potrzeb małoletniej powódki, niemniej przy ustalaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego
( art.135 kr i op.), sąd zobowiązany jest do wzięcia pod uwagę nie tylko usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do
alimentacji, lecz także możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.
Mając to na względzie, Sąd a quo stwierdził, że uznana przez pozwaną kwota 100 zł miesięcznie, nie odzwierciedla
ani usprawiedliwionych potrzeb małoletniej K., ani także możliwości majątkowych M. W., tym bardziej, że dotychczas
usiłowała wykazać i faktycznie wykazała, że partycypuje w kosztach utrzymania i wychowania córki w wysokości
wyższej niż 100 zł miesięcznie. Nadto od 10 października 2012r. – po udzieleniu zabezpieczenia systematycznie –
co wynika z zeznań K. W. (2) – przekazuje alimenty. Pozwana sama przyznała, że nie przekazywała – do czasu
zabezpieczenia powództwa – alimentów na rzecz K., ale podniosła, że faktycznie partycypowała w kosztach jej
utrzymania. Przedstawiła ku temu liczne paragony na zakup odzieży, kosmetyków, obuwia opiewające na kwoty
po około 300-600 zł w skali 2-3 miesięcy. Tylko niektóre z nich zostały podważone przez żonę ojca małoletniej
powódki, co Sąd uwzględnił. W pozostałym zakresie należy je uznać za wydatki faktyczne. Nadto pozwana częściowo
sfinansowała wyjazd córki do(...), wymieniła dla niej walutę za kwotę 1000 zł, doładowuje telefon, daje kieszonkowe.
Nie można zatem przyjąć za zgodne ze stanem faktycznym twierdzenie J. W., że pozwana uchylała się i nadal uchyla
się od partycypowania w kosztach utrzymania i wychowania córki.
Sąd zauważył, że zgodnie z treścią art. 135 § 1 k.r. i op. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych
potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do alimentacji, a przez
usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu – odpowiednio do
wieku i uzdolnień, prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Dziecko ma ponadto prawo do równej stopy życiowej z
rodzicami niezależnie czy żyje z nimi wspólnie czy oddzielnie. Jednocześnie usprawiedliwione potrzeby dziecka winny
być ocenione nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca jego pobytu, środowiska, możliwości zarobkowych
osób zobowiązanych do jego utrzymania oraz całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. W
szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od zarobkowych i majątkowych możliwości
zobowiązanego. Wartości te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie
rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21
maja 1975 r. III CRN 72/75 OSNPG 1975/10 poz. 48).
W opinii Sądu I instancji, sytuacja majątkowa i zarobkowa pozwanej nie pozwala na ustalenie alimentów w wyższej
wysokości. Przebywa ona obecnie na zasiłku chorobowym po operacji nogi. Nie otrzymuje obecnie premii. Wysokość
zasiłku to około 1500 zł netto miesięcznie, co wraz z alimentami na I. stanowi kwotę 2300 zł miesięcznie. Stałe wydatki
oscylują wokół kwoty 1300 zł miesięcznie, a po uwzględnieniu alimentów na K. – 1600 zł. Zatem pozostanie jej na
utrzymanie siebie i małoletniego syna kwota około 700 zł miesięcznie. Ustalenie alimentów wyższych niż 300 zł
miesięcznie, stanowiłoby – zdaniem sądu - nadmierne obciążenie pozwanej.
W tym zakresie w przekonaniu Sądu Rejonowego lepsza sytuacja występuje po stronie powodowej. Wprawdzie w toku
procesu możliwości majątkowe i zarobkowe J. W. uległy pogorszeniu, bowiem przeszedł on dwie operacje kręgosłupa,
przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim i korzysta z zasiłku chorobowego ale oceniając sytuację materialną
ojca powódki, sąd uwzględnił fakt istniejącej rozdzielności majątkowej małżeńskiej pomiędzy nim a żoną K. W.
(2). Niemniej jednak wziął pod uwagę to, iż oboje małżonkowie zobowiązani są do wzajemnej pomocy w tym do
zaspakajania potrzeb rodziny. Wzajemna pomoc małżonków wynika wprost z przepisów materialnych – art. 23 i 27
kro. Rozdzielność majątkowa małżeńska w świetle przepisów prawa rodzinnego odnosi się, jak sama nazwa wskazuje,
do majątków małżonków, a nie do ich wzajemnych obowiązków. Rozdzielność majątkowa dotyczy kwestii zobowiązań
każdego z małżonków wobec osób trzecich, a także kwestii samodzielnego dysponowania i zarządzania swoimi
osobistymi majątkami. Nie zwalnia zaś z konieczności udziału w ponoszeniu obciążeń finansowych wynikających z
funkcjonowania rodziny i w tym zakresie K. W. (2) jest zobowiązana do pokrywania części należności związanych
z opłatami wynikającymi z eksploatacji domu i zaspakajaniem bieżących potrzeb swoich i wspólnej córki – Nadii,
a także w razie potrzeby wspierać chorego męża. Dochody rodziny po stronie powodowej to (aktualnie ) 3600 zł –
zasiłek chorobowy J. W. i około 4000-4200 zł wynagrodzenia K. W. (2) – łącznie więc 7600-7800 zł, a z alimentami
7900-8100. Stałe wydatki, to włącznie ze spłatą różnych zobowiązań ( kredyt hipoteczny w wysokości po 2000 zł
miesięcznie, 500 zł raty do Urzędu Skarbowego, opał itd.) około 4.500 – ponad 5000 zł miesięcznie. O ile zaciągnięcie
kredytu hipotecznego na zakup domu, było uzasadnione, to zaciąganie kredytów konsumpcyjnych małżonkowie
W. podejmowali na własne ryzyko i okoliczność ta nie może powodować negatywnych skutków dla pozwanej.
Nadto podkreślić należy, że J. W. swoim działaniem, nawet jeżeli po części obiektywnie uzasadnionym, spowodował
dodatkowe koszty w postaci spłaty do Urzędu Skarbowego opłaty w kwocie po 500 zł miesięcznie w związku z
niezachowaniem terminu do przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży domu na inne cele mieszkaniowe.
Oceniając sytuację materialną stron i potrzeby małoletniej powódki, Sąd Rejonowy podkreślił, że miał na względzie
całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego i doszedł do przekonania, że sytuacja materialna pozwanej
- nawet po uwzględnieniu otrzymywanych przez nią alimentów na rzecz małoletniego I. W. i dostrzegając fakt, iż
rodzice pozwanej pomagają jej finansowo chociażby poprzez nieodpłatne użyczenie mieszkania – jest trudniejsza niż
ojca małoletniej powódki.
Z powyższych względów, Sąd zasądził od pozwanej M. W. na rzecz małoletniej K. W. (1) alimenty w kwocie po 300
zł miesięcznie, poczynając od dnia 09 maja 2012r. tj. od daty wniesienia pozwu, uznając, że kwota ta jest adekwatna
do zaspokojenia w części usprawiedliwionych potrzeb małoletniej powódki i jednocześnie nie stanowi nadmiernego
obciążenia dla pozwanej. W pozostałym zakresie powództwo – jako wygórowane – oddalono. W tym punkcie oddalono
także powództwo o zasądzenie alimentów w kwocie po 600 zł miesięcznie poczynając od lutego 2011r.
Sąd zauważył nadto, że alimenty ze swej natury przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb bieżących. Dochodzenie
ich za okres miniony dopuszczalne jest jedynie w przypadkach wyjątkowych. Uzyskanie alimentów za okres
sprzed wniesienia pozwu uzależnione jest od wykazania, że usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem
lub utrzymaniem i wychowaniem osoby uprawnionej do alimentacji nie zostały za ten okres zaspokojone. Ojciec
małoletniej powódki zeznał, że „nie ma żadnych niezaspokojonych potrzeb K., które powstały w okresie od 01 lutego
2011r. do 09 maja 2012r.”, a zatem powództwo w tej części należało oddalić.
Sąd nie obciążył pozwanej kosztami sądowymi na podstawie art. 102 kpc.
Na podstawie art. 333§1 pkt. 1 kpc wyrokowi w pkt. 5 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.
Apelację od powyższego wyroku wywiodła powódka, która polemizując z ustaleniami i wnioskami sądu w
zakresie faktycznej możliwości alimentacji pozwanej względem usprawiedliwionych potrzeb powódki, wobec braku
zainteresowania pozwanej losem powódki oraz realnej sytuacji materialnej ojca powódki i jego nowej rodziny, w której
apelująca przebywa, żądała zmiany zaskarżonego wyroku do wysokości dochodzonych w sprawie alimentów.
Pozwana w odpowiedzi na apelacje wniosła o jej oddalenie jako bezzasadnej. Przyznała jednakże ,iż od miesiąca lipca
2013r. powróciła z zasiłku chorobowego do pracy, z tego tez tytułu jej dochody wzrosły o 200zl. miesięczne.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zaskarżony wyrok wymagał zmiany, lecz nie z powodów bezpośrednio wskazanych w apelacji.
Sąd I instancji, wbrew wywodom apelującej powódki, zastąpionej przez przedstawiciela ustawowego nie dopuścił
się obrazy przepisów postępowania ani też prawa materialnego mających wpływ na treść wyroku. Szczegółowo oraz
wnikliwie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy zaoferowany przez strony, konfrontując faktyczne możliwości
zarobkowe pozwanej z usprawiedliwionymi pogrzebami apelującej powódki.
Argumentacja Sądu I instancji, orzekającego w niniejszej sprawie w składzie przecież bardzo doświadczonym
orzeczniczo, nie budzi zastrzeżeń, jako przekonująca i oparta na zasadach prawidłowego rozumowania. Dokonana
ocena dowodów z punktu wodzenia regulacji art. 135 kro czyni zadość regule określonej w art. 233 § 1 kpc. Sąd
Okręgowy, akceptując w pełni ustalenia Sądu Rejonowego, przyjmuje je za własne i czyni podstawą orzeczenia .
Apelacja polemizując z rozważaniami prawnymi Sądu I instancji przedstawia własną ocenę zdarzeń i możliwości
majątkowych obu stron procesu, w tym także nowej rodziny ojca apelującej, w której powódka mieszka i żyje.
W opinii Sądu II instancji, wywiedziony środek odwoławczy stanowi jednak wyłącznie powtórzenie argumentacji
prezentowanej przed Sądem meriti, z którą Sąd Rejonowy miał prawo samodzielnie się zmierzyć w ramach zasady
swobodnej oceny dowodów. Sąd Rejonowy wydając wyrok w sprawie nie popełnił w tym zakresie żadnego logicznego
błędu.
Apelacja przywołuje nadto argumenty dotyczące wzajemnych relacji powódki i jej matki, które nie mają znaczenia
dla rozstrzygnięcia w sprawie alimentacyjnej. Sąd orzekając o alimentach nie poddaje ocenie moralnej zachowania
stron, koncentruje się na przesłankach regulujących alimentowanie dziecka przez rodzica. Wątpliwości dotyczące
wzajemnych kontaktów rodzica z dzieckiem mogą być ponadto regulowane w odrębny trybie.
Jednym z podstawowych założeń prawa rodzinnego jest obowiązek wzajemnego wspierania się członków rodziny,
skonkretyzowany w przepisach regulujących obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka. Sam zaś
obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w razie potrzeby także wychowania. O
jego zakresie decydują w każdym przypadku usprawiedliwione potrzeby uprawnionej oraz możliwości zarobkowe
zobowiązanego. Zakres tych potrzeb, które winny być przez rodziców zaspakajane, wyznacza treść art. 96 kro, według
którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dzieci i przygotowywać je należycie odpowiednio do ich uzdolnień - do życia w społeczeństwie.
Stosownie do tej dyrektywy, rodzice obowiązani są zapewnić dzieciom nie tylko środki na zakup żywności, czy
odzieży, ale także na zaspokojenie ich potrzeb kulturalnych i wypoczynku. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy
od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Z powyższego wypływa wniosek, iż wysokość rat alimentacyjnych jest wypadkową pomiędzy usprawiedliwionymi
potrzebami uprawnionego z jednej strony, z drugiej zaś - majątkowymi i zarobkowymi możliwościami zobowiązanego
do alimentacji. Usprawiedliwione potrzeby małoletniej powódki zostały przez Sąd Rejonowe właściwie ocenione.
Jednocześnie Sąd II instancji nie ma żadnych wątpliwości, że możliwości ojca powódki są obecnie znacznie wyższe od
tych, którymi dysponuje matka apelującej. Próba przewartościowania ustaleń i rozważań Sądu I instancji w tej mierze
jest nieprzekonywująca i jako polemiczna z prawidłowym stanowiskiem Sądu Rejonowego nie mogła się ostać. Z tych
racji, a wbrew twierdzeniom apelacyjnym powódki, Sąd Rejonowy nie mógł więc uwzględnić powództwa w całości.
Sąd Rejonowy słusznie nie dostrzegł także, aby pozwana nie wykorzystywała w pełni swych możliwości zarobkowych.
Prawidłowo nadto ocenił wpływ obciążeń finansowych pozwanej na jej możliwości alimentacyjne. Trudno także
przyjąć aby matka powódki była zupełnie wolna od trosk rodzicielskich na rzecz wyłącznej alimentacji finansowej
skoro osobiście sprawuje bezpośrednia pieczę nad rodzeństwem powódki.
Niemniej nie można było nie zauważyć, że w chwili wyrokowania przez Sąd II instancji, który nadal pozostaje sądem
merytorycznym ( art. 382 kpc ), nastąpiła zmiana sytuacji finansowej matki powódki.
Oto pozwana od lipca 2013r. wróciła do pracy i z tego tytułu uzyskuje bezspornie o 200 zł. miesięcznie wyższe
dochody. To oznacza, że z tym momentem prawidłowe ustalenia Sądu I instancji wymagały modyfikacji z punktu
widzenia oceny możliwości materialnych pozwanej względem usprawiedliwionych potrzeb powódki (art. 135 kro).
Skoro rodzice dziecka maja obwiązek dzielić się z dzieckiem choćby najskromniejszymi dochodami powyższe ustalenia
podane przez pozwaną musiały wpłynąć na wysokość zasadzonych rat alimentacyjnych lecz dopiero od sierpnia 2013r.
W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok nie mógł natomiast podlegać modyfikacji.
Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy mocą art. 386 § 1 kpc orzekł , jak w pkt 1. W pkt 2 oddalił apelację w
pozostałej części na podstawie art. 385 kpc.
O kosztach apelacyjnych orzeczono zaś, jak w pkt 3 na mocy art. 102 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, kierując się ustaleniami
Sądu I instancji, które stały się podstawą zastosowania przepisu art. 102 kpc w zaskarżonym wyroku.