News Release

Informacja prasowa
20 lutego 2013 r.
Główne czynniki wzrostu w Europie Środkowo-Wschodniej
pozostają nienaruszone, należy jednak postawić na
innowacyjność, aby rozpocząć konwergencję 2.0




BIZ stabilne na wysokim poziomie, eksport wciąż silny, ale Europa Środkowo-Wschodnia
musi zaproponować więcej niż tylko niższe koszty
Ponowne uruchomienie procesu konwergencji uzależnione od inwestycji w edukację oraz
badania i rozwój, które pozwolą zwiększyć innowacyjność
Europę Środkowo-Wschodnią cechuje znacznie wyższy udział przemysłu niż w strefie euro
(30% vs. 19%), jednak musi nadrobić braki w konkurencyjności
Prognoza: w najbliższej dekadzie Europa Środkowo-Wschodnia będzie miała szansę dołączyć
do grupy państw stawiających na zaawansowane technologie
Od czasu upadku komunizmu Europa Środkowo-Wschodnia była podręcznikowym przykładem
konwergencji ekonomicznej w ramach integracji z Unią Europejską. Kryzys finansowy wstrzymał jednak
ten proces. Według opublikowanego dziś raportu specjalnego Erste Group „Convergence 2.0”, nie
obserwujemy niekorzystnego wpływu na główne czynniki wzrostu, choć w najbliższej dekadzie Europa
Środkowo-Wschodnia będzie musiała odejść od tradycyjnego modelu wyrównywania różnic przez
naśladowanie, na rzecz rozwiązań w większym stopniu opartych na wiedzy – o większej wartości
dodanej i z bardziej zróżnicowanym eksportem. – Sama konkurencja cenowa to za mało, gdy państwa
zbliżają się do granicy technologicznej. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej będą musiały zwiększyć
wydajność kapitału i pracy, a to wymaga inwestycji w edukację oraz badania i rozwój – tłumaczy Birgit
Niessner, główny analityk CEE Macro Research w Erste Group.
W grupie wybranych przez nas państw CEE, Czechy, Słowacja i Polska są obecnie liderami w zakresie
konkurencyjności i wiedzy, a Węgry plasują się za tą trójką. Rumunia i Serbia zmniejszają dystans, ale
mogą jeszcze wykorzystać rezerwy wydajności zanim staną się gospodarkami innowacyjnymi.
Chorwacja musi stać się bardziej konkurencyjna, aby utrzymać relatywnie wysoki poziom przychodów, a
Turcja musi jeszcze przejść transformację w kierunku gospodarki opartej na wiedzy.
BIZ stabilne na wysokim poziomie, eksport wciąż silny, ale Europa Środkowo-Wschodnia musi
zaproponować więcej niż tylko niższe koszty
Napływające BIZ
(jako proc. PKB)
Państwa Europy Środkowo-Wschodniej skorzystały
pod względem gospodarczym na reintegracji
Europy, a inwestorzy zagraniczni przekonali się, że
jest to region w którym warto inwestować. Państwa
regionu wykorzystywały do tej pory przewagę
kosztową, aby modernizować przemysł za pomocą
zagranicznych technologii. Potwierdzają to wysoki
poziom BIZ i wysoki udział eksportu w PKB, które to
wskaźniki
nie
ucierpiały
wskutek
kryzysu
finansowego. Kryzysowy rok 2008 przyniósł
załamanie dla akumulacji BIZ, ale do 2011 roku
poziom inwestycji ustabilizował się we wszystkich
gospodarkach. Najgorsze wyniki odnotowano na Źródło: Eurostat, Erste Group Research
1/3
Węgrzech – spadek z rekordowo wysokiego poziomu 75% PKB w 2009 roku o ponad 10 punktów
procentowych w okresie tylko dwóch lat. Innym ważnym determinantem wzrostu w Europie ŚrodkowoWschodniej jest silny eksport. Jeżeli przeanalizujemy udział eksportu w PKB, różnice w Europie
Środkowo-Wschodniej stają się oczywiste – państwom z grupy CEE-3, które zaczynały od wysokiego
poziomu, w czasie kryzysu udało się go jeszcze zwiększyć. Polska, Chorwacja i Rumunia plasują się w
środkowej części stawki, co wynika po części z rozmiaru rynków (większe państwa eksportują mniej), ale
również z niekonkurencyjnych struktur. Mimo to odnotowują lepsze wyniki niż państwa
południowoeuropejskie.
Integracja w ramach UE okazała się sukcesem i kluczowym mechanizmem z punktu widzenia
konwergencji regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Dziś należy znaleźć odpowiedź na pytanie jak
zreformować integracyjny model wzrostu. – Posługując się terminologią Światowego Forum
Ekonomicznego (WEF), wyzwaniem jest odejście od modelu konkurencyjności wynikającej z wydajności
na rzecz innowacyjności. Kluczem do dalszego nadrabiania zaległości będzie zastąpienie importowanej
wiedzy nowymi, innowacyjnymi produktami pochodzącymi z Europy Środkowo-Wschodniej. Coraz
większe znaczenie będzie miała konkurencyjność, wysokiej jakości system szkolnictwa wyższego oraz
dostępność finansowania w modelu venture capital – mówi Niessner.
Udział osób z wyższym wykształceniem w Europie Środkowo-Wschodniej jest dość zróżnicowany, ale w
większości przypadków oscyluje w granicach 20% osób pomiędzy 30 a 34 rokiem życia. To wynik
znacznie gorszy w porównaniu z UE (40%) oraz w stosunku do popytu na pracowników w
innowacyjnych branżach.
Europę Środkowo-Wschodnią cechuje znacznie wyższy udział przemysłu niż w strefie euro (30%
vs. 19%), jednak musi nadrobić braki w konkurencyjności
W gospodarkach Europy ŚrodkowoGlobalny Indeks Konkurencyjności
Wschodniej
dominuje
sektor
(Światowe Forum Ekonomiczne)
przemysłowy. Udział przemysłu w całej
gospodarce to około 30%, a w strefie
euro jedynie 19% PKB. Biorąc pod
uwagę ogólną konkurencyjność, państwa
Europy Środkowo-Wschodniej poddane
badaniu
podczas
przygotowywania
sprawozdania uzyskują wynik 4 w skali
od 1 do 7. Czechy zajmują więc pozycję
39., a Serbia 95. z 144 państw. Niektóre
gospodarki Europy Zachodniej uzyskały
znacznie lepsze wyniki, z czego analitycy
Erste wnioskują, że pod względem
szeroko rozumianej konkurencyjności
przed państwami Europy ŚrodkowoWschodniej jeszcze daleka droga. 1–7, 7 jest wartością najwyższą;
Przewaga
kosztowa
zagwarantuje Źródło: WEF, Erste Group Research
państwom Europy Środkowo-Wschodniej
czas na nadrobienie zaległości.
Prognoza: w najbliższej dekadzie Europa Środkowo-Wschodnia będzie miała szansę dołączyć do
grupy państw stawiających na zaawansowane technologie
Nasuwa się pytanie ile czasu pozostało gospodarkom Europy Środkowo-Wschodniej na dogonienie
konkurentów pod względem produktywności, co w połączeniu z długoterminowym rozwojem siły
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 50 tys. pracowników obsługuje około 17 mln
klientów w 3.100 oddziałach w 8 krajach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja, Serbia i Ukraina). Na 30 września 2012 roku,
Erste Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 217,0 mld EUR, zysk operacyjny w wysokości 2.618,5 mln EUR oraz wskaźnik
kosztów do dochodów na poziomie 51,9%.
2/3
roboczej przełoży się na ich produkcję potencjalną. Produkcja potencjalna to najwyższy poziom PKB,
jaki można utrzymać w długim okresie, opisujący stan gospodarki bez uwzględnienia cyklu
gospodarczego. W czasie kryzysu finansowego zarówno dynamika rzeczywistej jak i potencjalnej
produkcji wyhamowała w większości państw europejskich, a w przypadku niektórych – Portugalii, Grecji,
Włoch i Irlandii – osiągnęła nawet wartości ujemne (średnia z lat 2009–2012). – Przewiduje się, że z
2013 i 2014 roku wzrośnie produkcja potencjalna w państwach Europy Środkowo-Wschodniej z
wyjątkiem Węgier. Zgodnie z powyższym, w krótkim i średnim okresie państwa Europy ŚrodkowoWschodniej zaczną nadrabiać zaległości w stosunku do gospodarek technologicznie zaawansowanych.
Niemniej jednak, wraz z wyrównaniem różnic związanych z technologią i siłą roboczą, dynamika wzrostu
produktywności zmaleje, a wówczas kluczowymi czynnikami staną się wspomniane wcześniej niedobory
„krajowych innowacji” – podsumowuje autorka raportu. Endogeniczne źródła produktywności mogą
również zyskać na znaczeniu, ponieważ – jeżeli kryzys utrzyma się – bodźce z BIZ i eksportu mogą mieć
w najbliższych latach umiarkowany wpływ.
Do 2050 roku grupa państw CEE-4 wykazywać będzie znaczną przewagę nad Europą Zachodnią
pod względem dynamiki wzrostu gospodarczego
Ogólnym wyzwaniem, przed jakim staje Europa Środkowo-Wschodnia jest odejście od modelu
zwiększania produktywności przez import na rzecz dynamizujących wzrost, endogenicznych źródeł
innowacji. Analitycy szacują, że nawet w bardzo długim okresie największy wpływ na produkcję
potencjalną będą miały czynniki zwiększające wydajność, ponieważ bardzo niewiele państw
europejskich cieszy się dodatnim bilansem demograficznym, jak np. Turcja. Według prognoz OECD,
państwa Europy Środkowo-Wschodniej nie będą w stanie prześcignąć państw spoza Organizacji (np.
Chin czy Indii) pod względem dynamiki potencjalnej produkcji, co wynika z już wysokiego stopnia
rozwoju gospodarczego. Niemniej jednak Czechy, Węgry, Słowacja, Polska i Turcja będą do 2050 roku
w dalszym ciągu odnotowywać lepsze wyniki niż państwa Europy Zachodniej.
Dział analiz:
Birgit Niessner (Chief Analyst of CEE Macro/FI Research)
Tel: +43 50100 - 18781
E-Mail: [email protected]
Departament prasowy:
Hana Cygonková (Head of External Communications)
Carmen Staicu (Group Press Officer)
Linda Michalech (Group Press Officer)
Gertrud Aquea Lamptey (Group Press Officer)
Tel: +43 50100 - 11675
Tel: +43 50100 - 11681
Tel: +43 50100 - 11676
Tel: +43 50100 – 19637
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
Ta informacja prasowa dostępna jest również na naszej stronie internetowej www.erstegroup.com/pressrelease.
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 50 tys. pracowników obsługuje około 17 mln
klientów w 3.100 oddziałach w 8 krajach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja, Serbia i Ukraina). Na 30 września 2012 roku,
Erste Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 217,0 mld EUR, zysk operacyjny w wysokości 2.618,5 mln EUR oraz wskaźnik
kosztów do dochodów na poziomie 51,9%.
3/3