Konspekt lekcji wychowawczej zawierającej elementy genderowe

Konspekt lekcji wychowawczej zawierającej elementy genderowe
Jan Daruk
Temat: Kształtowanie obrazu roli płciowej przez kulturę masową
Grupa docelowa: młodzież szkół ponadgimnazjalnych
Cele:
- kształtowanie świadomości pojęć: kultury, płci, ról płciowych
- podnoszenie umiejętności analizy i interpretacji reklamy jako przejawu kultury
- kształtowanie umiejętności odniesienia osobistego doświadczenia do tego, jak role płciowe są
definiowane przez kulturę – poprzez porównanie i skontrastowanie
Efekty:
Uczniowie zostają zapoznani z pojęciem „kultury” oraz tym, jak kultura kształtuje nasze życie i
sposób, w jaki patrzymy na świat. Poprzez odniesienie do przykładów, zarówno tych obecnych w
środkach masowego przekazu jak i tych osobistych, uczniowie potrafią sami ocenić stopień
oddziaływania wzorców cywilizacyjnych na ich sposób myślenia oraz postrzegania siebie i innych
grup w ramach społeczeństwa. Zjawisko roli społecznej oraz roli płciowej jest jednym ze sposobów,
w jaki ów wpływ się materializuje.
Czas trwania: godzina lekcyjna
Materiały: wycięte reklamy z kolorowych magazynów: Twój Styl, Newsweek, Pani Domu, Vogue
etc.; czyste kartki papieru
Metody pracy: dyskusja, praca w grupach (burza mózgów), analiza materiałów źródłowych
WPROWADZENIE W TEMATYKĘ:
1. Prowadzący/a informuje uczniów, iż porozmawiają wspólnie o tym, jak media kształtują nasz
sposób patrzenia na świat.
2. Prowadzący/a pyta: Jaka jest wasza ulubiona reklama telewizyjna lub prasowa? Uczniowie
zapisują odpowiedź na kartce papieru. Prowadzący/a wykorzysta później zebrane odpowiedzi do
ewaluacji.
3. Dyskusja: uczniowie mówią reszcie klasy, które reklamy wybrali. Prowadzący/a prosi uczniów o
uzasadnienie, czemu dokonali właśnie takiego wyboru.
4. Prowadzący/a wyjaśnia uczniom, że media oraz przekaz reklamowy odgrywa ważną rolę we
współczesnej kulturze. Prowadzący/a akcentuje powszechność wpływu środków masowego
oddziaływania. Wykorzystuje do tego odpowiedzi udzielone przez uczniów: każdy znał wiele
reklam i łatwo mógł wybrać ulubioną; znał także reklamy, które zostały wybrane przez inne osoby.
5. Prowadzący/a pyta uczniów: Z naszej dyskusji wynika, że reklamy stanowią ważną część kultury,
w której żyjemy. Ale czym jest kultura? Czy ktoś potrafi zdefiniować kulturę?
6. Dyskusja: „Czym jest kultura?”
7. Prowadzący/a wyjaśnia uczniom znaczenie pojęcia. Kładzie emfazę na fakt, iż kultura jest
tworem społecznym. Kultura uczy nas, jak odgrywać role, byśmy mogli odnieść się do innych ludzi
i do społeczeństwa jako całości. Prowadzący/a wyjaśnia, że role płciowe są jednym z rodzajów
takich ról. Są czymś, czego uczymy się od urodzenia.
8. Prowadzący/a pyta: Podział na role płciowe jest silnie obecny w reklamach. Czy ktoś potrafi
zdefiniować, czym jest rola płciowa?
9. Dyskusja na temat definicji ról płciowych. Prowadzący/a pomaga uczniom odróżnić pojęcie roli
płciowej (gender role) od płci biologicznej (sex).
PRACA W GRUPACH:
1. Prowadzący/a dzieli uczniów na grupy (preferowana liczba grup to 5). Rozdaje reklamy wycięte
z czasopism.
2. Prowadzący/a prosi uczniów o opracowanie w grupach odpowiedzi na poniższe pytania
(uczniowie zostają poinformowani, iż odpowiedzi zostaną na końcu zebrane i posłużą do ewaluacji
lekcji). Pytania mogą zostać napisane na tablicy:
- Jakie, według treści reklam, są cechy atrakcyjnego mężczyzny i kobiety?
- W jaki sposób te reklamy określają, kto odniósł sukces w naszej kulturze? Jakie są wyznaczane
przez nie kryteria sukcesu?
- Jakie cechy mają reklamy z wizerunkiem mężczyzn?
- Jakie cechy maja reklamy z wizerunkiem kobiet?
- Jeśli reklama przedstawia jednocześnie mężczyznę i kobietę, w jaki sposób oboje są
sportretowani?
3. Prowadzący/a, chodząc po klasie, obserwuje pracę poszczególnych grup. Włącza się do dyskusji
grupowych, by pomóc uwypuklić istotne z punktu widzenia tematyki zajęć elementy reklam.
Pomaga w ten sposób uczestnikom w dalszej analizie i interpretacji. Przykładowe pytania: Jakiego
rodzaju kolory zostały wykorzystane w reklamach z mężczyznami/kobietami. Co te kolory
symbolizują? Czy różowy to kobiecy kolor? Uczniowie w każdej z grup zapisują wnioski z dyskusji.
4. Prowadzący/a przeznacza na pracę w grupach 20 minut.
DYSKUSJA:
1. Prowadzący/a pyta klasę: Czym wyróżniają się reklamy z mężczyznami? Prowadzący/a zapisuje
na tablicy odpowiedzi w kolumnie z nagłówkiem „męskie”. Przykładowe odpowiedzi: ciemne,
drapieżne, eksponują muskulaturę, eksponują wysoki wzrost, surowe w formie. Prowadzący/a może
pomóc uczniom ubrać w słowa ich spostrzeżenia.
2. Prowadzący/a pyta: Czym wyróżniają się reklamy z kobietami? Prowadzący/a zapisuje
odpowiedzi w kolumnie z nagłówkiem „żeńskie”. Przykładowe odpowiedzi: eksponują szczupłą
talię, eksponują wysoki wzrost, różowe, beżowe, akcentują łagodne krzywizny etc.
3. Prowadzący/a pyta: Jak mężczyźni i kobiety są przedstawiani razem? Kto sprawuje kontrolę?
4. Prowadzący/a prosi uczniów, by na podstawie utworzonych list oraz wniosków z dyskusji
dokonali uogólnienia: jakie są role męskie i żeńskie według obrazów przedstawionych na
reklamach. Zapisuje wnioski na tablicy w dwóch kolumnach.
PODSUMOWANIE
1. Prowadzący/a pyta uczniów: Czy w codziennym życiu obserwujemy mężczyzn i kobiety
funkcjonujące w rolach, w których zostali sportretowani na reklamach? Czy taki podział na role
rzeczywiście istnieje w naszym społeczeństwie?
2. Dyskusja. Prowadzący/a zachęca uczniów, by opierali swoje argumenty na konkretnych
przykładach: z własnego życia lub powołując się na treść reklam.
EWALUACJA
1. Prowadzący/a prosi uczniów o przeanalizowanie ich ulubionych reklam (tych samych, które
podali w części wprowadzającej) w kontekście tematyki zajęć: Czy i w jakich rolach płciowych są
zaprezentowane występujące postaci? Uczniowie zapisują odpowiedź na kartkach, które otrzymali
na początku. Prowadzący/a, na podstawie analizy wniosków, ocenia, w jakim stopniu uczniowie
przyswoili wiedzę z zajęć oraz czy potrafią ją wykorzystać.
2. Prowadzący/a zbiera również listy opracowane w ramach pracy grupowej. Poprzez analizę jest w
stanie ocenić, czy uczniowie potrafili zinterpretować treść reklam i wyciągnąć wnioski.