Praca w klasie integracyjnej

Praca w klasie integracyjnej - autorefleksje
Od lat trwają dyskusje na temat integracji dzieci pełnosprawnych z niepełnosprawnymi. Spotykamy
róŜne opinie w tej kwestii - zarówno te pozytywne jak i negatywne. Aby jeszcze bardziej naświetlić
proces integracji chcielibyśmy podzielić się swoimi doświadczeniami, spostrzeŜeniami, które są efektem
naszej kilkuletniej współpracy i obserwacji.
Pracujemy juŜ szósty rok z dziećmi uczącymi się w klasie integracyjnej. Obecna nasza klasa liczy
15 dzieci, w tym 5 uczniów z róŜnorodnymi problemami:
- z mózgowym poraŜeniem dziecięcym;
- z niepełnosprawnością ruchową;
- z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim;
- z nadpobudliwością psychoruchową;
- z zespołem Downa;
- logopedycznymi;
- przewlekle chore- mukowiscydoza.
Pozostałą grupę stanowią dzieci zdrowe, które rozwijają się w środowisku wzajemnej tolerancji
i akceptacji.
Uczniowie niepełnosprawni mogą kształcić się w klasie integracyjnej na podstawie opinii zespołów
orzekających Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.
Zgodę na nauczanie dzieci zdrowych w klasie integracyjnej wyraŜają rodzice- do integracji nie moŜna
nikogo zmuszać. Przyzwolenie rodziców wpływa na lepszą współpracę rodziców z nauczycielami, ze
szkołą, ich otwartość na potrzeby klasy, lepsze zrozumienie specyfiki procesu integracji.
W
klasie integracyjnej pracuje dwoje nauczycieli, którzy jednocześnie
prowadzą zajęcia ze
wszystkimi dziećmi- jeden jest nauczycielem prowadzącym (nauczyciel kształcenia zintegrowanego),
a drugi nauczyciel- pedagog specjalny (oligofrenopedagog) wspomaga uczniów niepełnosprawnych.
Występuje duŜa zaleŜność między współpracą pedagogów, a osiągnięciami, powodzeniami w procesie
integracji danej grupy wiekowej. Wymaga to od nas- nauczycieli w wielu sytuacjach wzajemnej akceptacji
i zaufania, a przede wszystkim zrozumienia drugiej osoby. Razem uczestniczymy w zebraniach
z rodzicami, razem wystawiamy oceny. Wreszcie razem układamy program wychowawczy czy kulturalny
dla swoich uczniów. Bywa, Ŝe wspólnie lub zamiennie prowadzimy zajęcia, które wcześniej wspólnie
przygotowujemy, dostosowując zadania do moŜliwości podopiecznych, aby umoŜliwić kaŜdemu osiągnięcie
sukcesu. W klasie nie ma podziału na uczniów sprawnych i niepełnosprawnych. Dzieci nie identyfikują się
z Ŝadnym z nauczycieli, zwracają się do kaŜdego z nas. WaŜne jest, aby kaŜdy z nas był traktowany przez
dzieci na równych zasadach i tak samo my traktujemy dzieci.
Zajęcia
prowadzone
przez
dwie
osoby dają
moŜliwość
wymiany
doświadczeń, pozwalają na
konsultacje pedagogiczne, wzbogacają nas. Bardzo waŜna jest dla nas świadomość, Ŝe w kaŜdej chwili
moŜemy się wzajemnie wspierać, liczyć na siebie.
W klasie integracyjnej realizowany jest taki sam program jak w kaŜdej innej, równoległej .
Program dydaktyczny realizowany jest w oparciu o nauczanie wielopoziomowe, dostosowane do
moŜliwości poszczególnych uczniów. Dzieci przyzwyczajone są do wykonywania róŜnych zadań,
w róŜnym tempie. NajwaŜniejsze, aby miały świadomość, Ŝe nie wolno im marnować czasu,
własnych umiejętności i zdolności. Przydział poziomów poszczególnych zadań nie jest uzaleŜniony od tego,
czy dziecko jest niepełnosprawne, czy nie, lecz od tego, na jakim poziomie funkcjonuje w zakresie danej
umiejętności. Uczniowie zdolni i ambitni uczą się wspierać, pomagać i mobilizować do pracy uczniów
słabszych.
W klasie nie tylko kładziemy nacisk na edukację dzieci niepełnosprawnych, ale rozwijamy równieŜ
w kaŜdym zakresie uzdolnienia dzieci zdrowych. Dla uczniów zdolnych rozszerzamy zakres treści
o charakterze twórczym, ukierunkowując ich pracę na wykorzystanie
i
przetwarzanie
zdobytych
wiadomości. Rozwijamy talenty i uzdolnienia ucznia. Jest to moŜliwe dzięki mniejszej liczbie uczniów
i pracy dwóch nauczycieli.
Oprócz podwójnej opieki pedagogicznej do współpracy z klasą integracyjną zaangaŜowani
są
specjaliści:
- psycholog,
- pedagog szkolny,
- logopeda,
- specjaliści z zakresu gimnastyki korekcyjnej.
Dzieci w kaŜdej chwili mogą liczyć ich pomoc. Cały czas w miarę potrzeb jesteśmy w kontakcie ze
specjalistami w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Nasza współpraca z wszystkim i w pełni
determinuje rozwój psychofizyczny dzieci pełno i niepełnosprawnych.
Dzień w klasie integracyjnej jest inny niŜ w zwykłej klasie, bo więcej się w niej dzieje. Zdrowe
dziecko własną wygodę musi poświęcić często na rzecz osoby niepełnosprawnej. W klasie integracyjnej
zawsze trzeba myśleć o potrzebach i moŜliwościach niepełnosprawnych kolegów, chociaŜby planując
codzienne czynności, imprezy klasowe, spacer, wycieczkę, wyjście do kina lub zabawy. Dzieci zdrowe
mogą poczuć się odpowiedzialne za swoich kolegów w czasie pracy w grupie, na korytarzu. Stają się
waŜne, wiedzą, Ŝe od nich wiele zaleŜy.
Wycieczka
Jako klasa integracyjna mamy większą moŜliwość uczestniczenia w wycieczkach, wyjazdach na
basen i róŜnego rodzaju imprezach. Jest to moŜliwe dzięki współpracy z róŜnymi sponsorami, między
innymi Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (coroczne dofinansowania do
wycieczek integracyjno- kulturalnych), firmą „Maspex” (organizacja paczek: „mikołajkowych”, z okazji
Dnia Dziecka), Ośrodkiem Wspierania Rodziny (dofinansowanie comiesięcznych wyjazdów na basen).
Poprzez takie działania rozwój tolerancji myślenia uczniów staje się największym atutem szkoły
z oddziałami integracyjnymi.
Warsztaty w Wygiełzowie
Bierzemy udział w uroczystościach szkolnych, świętach, przedstawieniach teatralnych. Co roku
uczestniczymy w Gminnym Przeglądzie Kolęd i Pastorałek, Przeglądzie Pieśni Patriotycznej, Gminnych
Konkursach Plastycznych, w których zdobywamy nagrody. Bawimy się z okazji Dnia Dziecka, Mikołajek,
Andrzejek, Walentynek i przy innych nadarzających się okazjach. Wychodzimy do kina, teatru, instytucji
(policja, straŜ poŜarna, piekarnia). Spotykamy się z ciekawymi mieszkańcami Andrychowa i najbliŜszych
okolic. Dzięki organizacji tak wielu imprez dzieci lepiej mogą poznać świat, rozszerzać swoje zdolności
i zainteresowania.
W Teatrze „Banialuka”
Z wizytą u straŜaków
Udział w Przeglądzie Pieśni Patriotycznej
Na swoich zajęciach wprowadzamy treści teatrologii, bawimy się w teatr. Nasi uczniowie „grali”
przed rodzicami, kolegami ze szkoły i przedszkola, co pozwoliło im uwierzyć w swoje twórcze i aktorskie
zdolności.
Bawimy się w Teatr
Przedszkolaki naszymi gośćmi
Odwiedzani jesteśmy przez studentów, którzy w klasach integracyjnych realizują swoje praktyki.
Często prowadzą badania związane z pracą dyplomową, przekazując dzieciom, rodzicom róŜnorodne
ankiety do wypełnienia.
Szkoła stara się ułatwić przyszłym pedagogom,
psychologom zdobywanie
placówce. Ich praca pozwala nam doskonalić swój warsztat, a wyniki
doświadczenia w naszej
badań
dostarczają cennych
informacji dotyczących procesu integracji w zespole klasowym. Warto wspomnieć, Ŝe dzieci bardzo lubią
takich gości.
Znaczna część sukcesu pracy pedagogicznej zaleŜy od współpracy z rodzicami. Dzieci uczą się
postaw i zachowań głównie w domu rodzinnym i przenoszą je na grunt szkoły. Jeśli rodzice i nauczyciele
stosują sprzeczne działania wychowawcze, są one skazane na poraŜkę. Szczególnie ma to znaczenie
w
klasie integracyjnej, gdyŜ
kształtuje się w niej pozytywne postawy i więzi psychospołeczne tj.
tolerancja, Ŝyczliwość, chęć niesienia pomocy, ufność, zaradność, wiara w to, Ŝe wszyscy ludzie mają takie
same prawa.
W naszej pracy staramy się maksymalnie włączać rodziców. Na bieŜąco informujemy ich o postępach
i brakach uczniów, doradzamy jak pracować z dzieckiem w domu. Ma to miejsce zarówno na spotkaniach
indywidualnych, jak i na zebraniach.
Praca, choć niełatwa, w klasie integracyjnej daje nam wiele satysfakcji, a zarazem stawia przed
nami coraz to nowe wyzwania. Mobilizują nas one do udoskonalania własnego warsztatu pracy poprzez
udział w róŜnych formach doskonalenia zawodowego, rozmowach i dzieleniu się swoimi doświadczeniami
z innymi pedagogami.
Po kilku latach współpracy moŜemy stwierdzić, Ŝe zarówno dzieci, jak i my nauczyliśmy się
tolerancji, akceptacji, otwartości i wraŜliwości na drugiego człowieka.
mgr Marta Kubień
mgr Tomasz Suchanek