Teksty od 1-275 na PDF

1. UŚMIECH........................................................................................................................... 10
2. SŁUśBA.............................................................................................................................. 11
3. PIKSELE SERCA .............................................................................................................. 12
4. POWERPOINT .................................................................................................................. 13
5. SURFOWANIE .................................................................................................................. 14
6. POKOLENIE BCB ............................................................................................................ 15
7. START................................................................................................................................. 16
Nasze Westerplatte
8. LEKI .................................................................................................................................... 17
9. OLIWA................................................................................................................................ 18
KaŜdy z was, młodzi przyjaciele,
znajduje teŜ w Ŝyciu jakiś swoje „Westerplatte”.
Jakiś wymiar zadań, który musi podjąć i wypełnić.
Jakąś sprawę, o którą nie moŜna nie walczyć.
Jakiś obowiązek, powinność, od której nie moŜe się uchylić.
Jan Paweł II, Westerplatte 1987.
10. KLUCZE ........................................................................................................................... 19
11. TRUNKI ............................................................................................................................ 20
12. WYOBRAŹNIA ............................................................................................................... 21
13. SAMOKONTROLA......................................................................................................... 22
14. LEŃ.................................................................................................................................... 23
15. PR....................................................................................................................................... 24
16. STÓŁ ................................................................................................................................. 25
17. UBIÓR............................................................................................................................... 26
Felietony 1-275
18. IPN ..................................................................................................................................... 27
19. SZALONE KROWY........................................................................................................ 28
20. BETA TESTER ................................................................................................................ 29
21. DEWELOPER.................................................................................................................. 30
22. OTOCZENIE.................................................................................................................... 31
23. TROLL.............................................................................................................................. 32
24. MOTYWACJA................................................................................................................. 33
25. NOSICIELE...................................................................................................................... 34
26. PAMIĘĆ............................................................................................................................ 35
27. TEAM BUILDING........................................................................................................... 36
28. DZIADOSTWO ................................................................................................................ 37
29. KOLANA .......................................................................................................................... 38
30. ZASILENIE ...................................................................................................................... 39
31. PROJEKTY ...................................................................................................................... 40
32. ZWROTNICA .................................................................................................................. 41
33. SAMOBÓJ ........................................................................................................................ 42
34. COACHING ..................................................................................................................... 43
1
2
35. LITERKI........................................................................................................................... 44
70. TWARDY RESET............................................................................................................ 78
36. NETWORKING ............................................................................................................... 45
71. SCENARIUSZ .................................................................................................................. 79
37. KOTROLA ....................................................................................................................... 46
72. REKORDZIŚCI ............................................................................................................... 80
38. CELEBRITIES................................................................................................................. 47
73. GEN INNOWACJI .......................................................................................................... 81
39. AWATAR.......................................................................................................................... 48
74. RSS..................................................................................................................................... 82
40. ZAJĄC............................................................................................................................... 49
75. KLON ................................................................................................................................ 83
41. NAKŁAD........................................................................................................................... 50
76. INSTRUKCJE .................................................................................................................. 84
42. EMOTIKONY .................................................................................................................. 51
77. ZEGAR.............................................................................................................................. 85
43. PAŁECZKA...................................................................................................................... 52
78. PASJONACI ..................................................................................................................... 86
44. CIASTECZKA ................................................................................................................. 53
79. EKRANY........................................................................................................................... 87
45. MRÓWKA ........................................................................................................................ 54
80. BMW ................................................................................................................................. 88
46. CODZIENNOŚĆ .............................................................................................................. 55
81. E-MOCJE ......................................................................................................................... 89
47. RANSOMWARE.............................................................................................................. 56
82. EXCEL .............................................................................................................................. 90
48. DWIE ŁZY........................................................................................................................ 57
83. RZECZYWISTOŚĆ......................................................................................................... 91
49. śÓŁTA KARTKA ........................................................................................................... 58
84. POWTÓRKI ..................................................................................................................... 92
50. NIESPŁACONY KREDYT............................................................................................. 59
85. LEGO ................................................................................................................................ 93
51. SŁUPKI ............................................................................................................................. 59
86. CIŚNIENIE ....................................................................................................................... 94
52. ZŁOTE ZIARENKA........................................................................................................ 60
87. RADIO „JA”..................................................................................................................... 95
53. LOGISTYKA.................................................................................................................... 61
88. FIFO LIFO........................................................................................................................ 96
54. GRACJA ........................................................................................................................... 63
89. BAMBUKO....................................................................................................................... 97
55. KONTEKST ..................................................................................................................... 64
90. KOGUT ............................................................................................................................. 98
56. WYBÓR ............................................................................................................................ 65
91. REHABILITACJA........................................................................................................... 99
57. KAMERY.......................................................................................................................... 66
92. SKARBY ......................................................................................................................... 100
58. STŁUCZONA SZYBA..................................................................................................... 67
93. SIEROTA........................................................................................................................ 101
59. KIEPSKI INTERES......................................................................................................... 68
94. LLL.................................................................................................................................. 102
60. GIFTY I GIFCIKI ........................................................................................................... 69
95. KĄKOL ........................................................................................................................... 103
61. ZASIĘG............................................................................................................................. 69
96. NAPRAWKI ................................................................................................................... 104
62. HI-END ............................................................................................................................. 70
97. ZASOBY ......................................................................................................................... 105
63. POSTĘP ............................................................................................................................ 71
98. EKSPERCI ..................................................................................................................... 106
64. WEBSKI ŚWIAT ............................................................................................................. 72
99. JAPOŃSKA CIERPLIWOŚĆ ...................................................................................... 107
65. FUNDRISING................................................................................................................... 73
100. LIB DUB........................................................................................................................ 108
66. ADMIN .............................................................................................................................. 74
101. OFF................................................................................................................................ 109
67. PENDRIVE ....................................................................................................................... 75
102. CZTERY RAZY „I” .................................................................................................... 110
68. REKLAMA ....................................................................................................................... 76
103. WARIANT A ................................................................................................................ 111
69. ZWYCZAJE ..................................................................................................................... 77
104. BIBELOCIARZ............................................................................................................ 112
3
4
105. USZY ............................................................................................................................. 113
140. NIEPOWTARZALNOŚĆ ........................................................................................... 148
106. PIES OGRODNIKA .................................................................................................... 114
141. KOPERTA .................................................................................................................... 149
107. NA TIP-TOP................................................................................................................. 115
142. TRENDY ....................................................................................................................... 150
108. WEEKEND ................................................................................................................... 116
143. KIBICE ......................................................................................................................... 151
109. NIE MA MOCNYCH................................................................................................... 117
144. PROKRASTYNACJA ................................................................................................. 152
110. BOKS............................................................................................................................. 118
145. KONTAKTY................................................................................................................. 153
111. TOPLUDZIE ................................................................................................................ 119
146. MULTITASKING ........................................................................................................ 154
112. KAPELUSZ .................................................................................................................. 120
147. IMPLANT ..................................................................................................................... 155
113. ARTYSTA..................................................................................................................... 121
148. HUMOR ........................................................................................................................ 156
114. KADZENIE................................................................................................................... 122
149. KOHERENCJA............................................................................................................ 157
115. PACYNKI I KLAKIERZY ......................................................................................... 123
150. TUANGOU ................................................................................................................... 158
116. WIELKI DOSTAWCA................................................................................................ 124
151. ZESPÓŁ ........................................................................................................................ 159
117. NIE FAŁSZOWAĆ ...................................................................................................... 125
152. KLOCKI ....................................................................................................................... 160
118. AKTUALIZACJA ........................................................................................................ 126
153. LTE................................................................................................................................ 161
119. KLIKAĆ........................................................................................................................ 127
154. ZASIEW ........................................................................................................................ 162
120. PAPLANIN@................................................................................................................ 128
155. WIKITOPIA ................................................................................................................. 163
121. PO CO? ......................................................................................................................... 129
156. BHP................................................................................................................................ 164
122. ZEGARMISTRZ .......................................................................................................... 130
157. WIRTUOZI................................................................................................................... 165
123. HYBRYDY.................................................................................................................... 131
158. MENADśER................................................................................................................. 166
124. ZAANGAśOWANIE................................................................................................... 132
159. 20/80............................................................................................................................... 167
125. GADśECIARZ............................................................................................................. 133
160. SUKCES ........................................................................................................................ 168
126. TECHNOŚWIAT ......................................................................................................... 134
161. PODPIS ......................................................................................................................... 169
127. PREZENTY .................................................................................................................. 135
162. KOMUNIKACJA......................................................................................................... 170
128. ZA DUśO WSZYSTKIEGO....................................................................................... 136
163. SELEKCJA................................................................................................................... 171
129. SQUASH ....................................................................................................................... 137
164. BALON.......................................................................................................................... 172
130. OKULARY ................................................................................................................... 138
165. KASA............................................................................................................................. 173
131. PRZEBAJEROWANIE ............................................................................................... 139
166. PORZĄDEK ................................................................................................................. 174
132. BISIOR.......................................................................................................................... 140
167. FONOHOLIZM ........................................................................................................... 175
133. ŚWIATŁO..................................................................................................................... 141
168. NIETOLERANCJA ..................................................................................................... 177
134. TURISMUS................................................................................................................... 142
169. NARRACJA.................................................................................................................. 178
135. NA SERIO..................................................................................................................... 143
170. PRZEDPOLA ............................................................................................................... 179
136. GIOIA............................................................................................................................ 144
171. JĘZYK........................................................................................................................... 180
137. JEGO WESTERPLATTE........................................................................................... 145
172. OMEGA ........................................................................................................................ 181
138. SÓL................................................................................................................................ 146
173. GWIAZDA .................................................................................................................... 182
139. REKORD ...................................................................................................................... 147
174. FILOZOFIA ................................................................................................................. 183
5
6
175. PIĘĆ UMYSŁÓW........................................................................................................ 184
210. NIEOLIMPIJSKA DYSCYPLINA ............................................................................ 219
176. DEZINTEGRACJA ..................................................................................................... 185
211. NO LIFE........................................................................................................................ 220
177. CYFRYZACJA............................................................................................................. 186
212. TRWAŁA EFEKTYWNOŚĆ ..................................................................................... 221
178. śONGLERKA .............................................................................................................. 187
213. FUNKCJA ZOOM ....................................................................................................... 222
179. LICYTACJA................................................................................................................. 187
214. SKOKI WZWYś.......................................................................................................... 223
180. LETNIOŚĆ ................................................................................................................... 189
215. SIEĆ CZY PAJĘCZYNA? .......................................................................................... 224
181. J@ŁMUśNA ................................................................................................................ 190
216. ZEŚWIECCZENIE...................................................................................................... 225
182. POKOLENIE LP.......................................................................................................... 191
217. INTERDYSCYPLINARNOŚĆ ................................................................................... 226
183. BYĆ I WYGLĄDAĆ.................................................................................................... 192
218. FAIR PLAY .................................................................................................................. 227
184. PRACA .......................................................................................................................... 193
219. NOWA APOLOGETYKA .......................................................................................... 228
185. PRZESZŁOŚĆ ............................................................................................................. 194
220. PARKI I OGRODY ..................................................................................................... 229
186. NEWSY I NEWSIKI.................................................................................................... 195
221. IN VITRO ..................................................................................................................... 230
187. NON POSSUMUS ........................................................................................................ 196
222. HISTORIA.................................................................................................................... 231
188. BEZPIECZEŃSTWO .................................................................................................. 197
223. SZCZELINA NIESKOŃCZONOŚCI ........................................................................ 232
189. STREET VIEW ............................................................................................................ 198
224. INNOWACYJNOŚĆ.................................................................................................... 233
190. PLAGIAT...................................................................................................................... 199
225. ACIES BENE ORDINATA ......................................................................................... 234
191. GLINIANE NOGI KOLOSA...................................................................................... 200
226. BEZROBOCIE ............................................................................................................. 235
192. SELEKCJA................................................................................................................... 201
227. OPERATYWNOŚĆ KU DOBRU............................................................................... 236
193. OTWARTOŚĆ ............................................................................................................. 202
228. ODWAGA ..................................................................................................................... 237
194. DIETA INFORMACYJNA ......................................................................................... 203
229. INTELEKTUALNE MODY ....................................................................................... 238
195. BYĆ NA STO PROCENT ........................................................................................... 204
230. COMPELLE INTRARE.............................................................................................. 239
196. TOKSYCZNE LUZ...................................................................................................... 205
231. BLASK PRAWDY ....................................................................................................... 240
197. KONTRREWOLUCJA ............................................................................................... 206
232. SEDE VACANTE......................................................................................................... 241
198. WIERZCHOŁEK GÓRY LODOWEJ ...................................................................... 207
233. SKAŁA .......................................................................................................................... 242
199. W REALU NIE DA RADY ......................................................................................... 208
234. CHRZEŚCIJAŃSKI MINIMALIZM ........................................................................ 243
200. DWUSETNY ODCINEK............................................................................................. 209
235. BUENOS AIRES .......................................................................................................... 244
201. K2................................................................................................................................... 210
236. BUONA SERA.............................................................................................................. 245
202. SYRENY XXI WIEKU................................................................................................ 211
237. 153 WIELKICH RYB .................................................................................................. 246
203. BUDOWAĆ................................................................................................................... 212
238. GASIĆ ŚWIATŁA ....................................................................................................... 247
204. śYCIOWY TEST......................................................................................................... 213
239. RYDWAN ZWYCIĘZCY ........................................................................................... 248
205. KLAROWNY KOMUNIKAT .................................................................................... 214
240. VIOLENTI RAPIUNT................................................................................................. 249
206. KULTURA OSOBISTA .............................................................................................. 215
241. NIANIA ......................................................................................................................... 249
207. NOWE ROZDANIE..................................................................................................... 216
242. LUSTRO I OKNO........................................................................................................ 250
208. OCZYWISTE OCZYWISTOŚCI .............................................................................. 217
243. EKSPANSYWNOŚĆ ................................................................................................... 251
209. OTWARTOŚĆ ROZUMU .......................................................................................... 218
244. KLEI I SMAR............................................................................................................... 252
7
8
245. TRANSLOKACJE ....................................................................................................... 253
246. W OCEANIE DANYCH.............................................................................................. 254
1. Uśmiech
Ostatnie olimpiady uświadomiły nam trudności Europejczyków z odróŜnieniem i
247. ZDROWA MŁODZIEś .............................................................................................. 255
zapamiętaniem chińskich imion. Sztuką teŜ jest było rozpoznać z imion, czy to jest
248. KATALIZATORY I ODśYWKI ............................................................................... 256
zawodniczka czy zawodnik. Albo co w ogóle jest imieniem, a co nazwiskiem? Mamy teŜ
249. HACKATHONY .......................................................................................................... 257
trudności z określeniem wieku sportowców. Twarze Azjatów zazwyczaj wydają nam się
250. FORMACJA APOSTOLSKA..................................................................................... 258
bardzo młode. Trudno nam odczytywać na nich stan ducha. Filipińczycy, na przykład,
251. POWOŁANIE............................................................................................................... 259
252. CENTYMETR I WAGA ............................................................................................. 260
253. AUTENTYCZNOŚĆ.................................................................................................... 261
254. KOLOROWE KAPELUSZE ...................................................................................... 262
255. DOBRY WUJEK.......................................................................................................... 263
256. SKÓRA NIEDŹWIEDZIA.......................................................................................... 264
257. DYNAMICZNY STABILIZATOR ............................................................................ 265
258. HODIE ET NUNC........................................................................................................ 266
259. TATUAśE..................................................................................................................... 267
260. RYZYKO ...................................................................................................................... 268
wyglądają na wiecznie uśmiechniętych.
Olimpiady przypomniały mi, coś co się wydarzyło neoprezbiterowi z Filipin. Po
święceniach w Rzymie pozostał tam jeszcze pewien czas, by dokończyć tam studia. W
weekendy pomagał na rzymskiej parafii. Po niedługim czasie odkrył, Ŝe pewien młody
parafianin szczególnie zwraca na niego uwagę. Pewnego dnia go zagadnął. Chłopak zapytał
wtedy księdza, dlaczego on zawsze jest uśmiechnięty. Jaki jest sekret jego radości? Na co ten
z pragmatyzmem Azjaty odpowiedział: bo niezmiernie cieszę się z tego, Ŝe całe moje Ŝycie
oddałem bezpowrotnie Panu Bogu. Odpowiedź ta, wywarła tak wielki wpływ na pytającego,
Ŝe po jakimś czasie on teŜ całkowicie oddał swe Ŝycie Bogu.
261. PORTALE SPOŁECZNOŚCIOWE .......................................................................... 269
Duch słuŜby, to taki „filipiński” uśmiech serca do zadanej nam rzeczywistości.
262. DOKTOR GOOGLE ................................................................................................... 270
Cieszyć się z tego, Ŝe kaŜda chwila - jeŜeli tylko chcemy - jest okazją, by oddawać Jezusowi
263. GRANTOZA................................................................................................................. 271
nasze Ŝycie, dając innym nasz czas i zdolności. Cieszyć się z tego, Ŝe moŜemy być poŜyteczni
264. ZAWODOWY PRESTIś ............................................................................................ 272
dla innych. W ten sposób odkrywamy, Ŝe wszystko moŜe - jeśli tylko chcemy - mieć głębszy
265. LA NONNA................................................................................................................... 273
sens. A w tym odkryciu doświadczymy prawdziwość słów Jezusa, Ŝe kto straci swoje Ŝycie
266. PASTORAŁ .................................................................................................................. 274
ten je odnajdzie. Tylko ten, kto odda się całkowicie Jezusowi, będzie prawdziwie szczęśliwy.
267. NONKONFORMIS ...................................................................................................... 275
Nie ten, kto nieustannie szuka swego dobrego samopoczucia i realizacji.
268. PIANIE KOGUTA ....................................................................................................... 276
-„Idź i ty czyń podobnie” - mówi do nas Pan Jezus na zakończenie przypowieści o
269. PŁYTKA DUSZA......................................................................................................... 277
Dobrym Samarytaninie. Być moŜe ten fragment Ewangelii interpretujemy za bardzo
270. PROMOCJA CZYSTOŚCI......................................................................................... 278
dosłownie i zawęŜamy słuŜbę do sytuacji ekstremalnych. Oczywiści, Ŝe w tych sytuacjach
271. PROZOPAGNOZJA.................................................................................................... 279
powinniśmy się zatrzymać i zaopiekować potrzebującym, oczywiście, Ŝe nasze serce powinno
272. PAMIĘTAĆ O CO CHODZI...................................................................................... 280
być wraŜliwe na wielkie dramaty bliźniego. Jednak wraŜliwy serce na potrzeby bliźniego
273. ORSZAK NARODÓW ................................................................................................ 281
kształtuje się w codziennych małych rzeczach. Jeśli kto nie potrafi słuŜyć najbliŜszym w
274. ZADANIE DLA MĘśCZYZN .................................................................................... 282
275. FOCUS .......................................................................................................................... 283
przysłowiowym drobnym uczynku „wynoszenia śmieci” lub „zmywania garów” trudno, by
był w stanie odkryć i zaradzić wielkim potrzebom bliźniego. Uśmiechajmy się nieustannie do
codzienności, bo jest ona okazją by non stop słuŜyć. Wystarczy tego chcieć!
7-09-08
9
10
2. Służba
3. Piksele serca
Przed ponad stu laty rolnictwo i rzemieślnictwo zaczęły tracić znaczenie na rzecz
Cyfrówka to szaleństwo zdjęć. KaŜdy sobie moŜe dowolnie pstrykać, na prawo i lewo.
produkcji przemysłowej. Rewolucja industrialna przekonywała, Ŝe człowiek jest wart tyle, ile
Pojemność pamięci nie jest powaŜnym problemem. Nieudane zdjęcia kasujemy natychmiast,
potrafi wyprodukować. Jeszcze w niedalekiej przeszłości wysokie kominy, hale produkcyjne,
inne, wątpliwej jakości, zatrzymujemy na wszelki wypadek. A nuŜ się przydadzą? Do tego
ogromne hangary stanowiły przedmiot dumy mieszkańców miast. Taka myśl towarzyszyła
jeszcze mamy Photoshopa, który czyni cuda. śyjemy w przekonaniu, Ŝe „spikselowanie”
wielkiej przemianie społecznej. Kierunek był jasny: produkować więcej i w ten sposób
miejsca i ludzi uwieczni miłe przeŜycie. Po powrocie do domu zaczynają się schody. Co
wzbogacać się. Potem sprawiedliwie się dzielić. Dla niektórych ideologii upaństwowienie
zrobić ze zdjęciami? Jak je wykorzystać? I tu, jak w Ŝyciu, są róŜne szkoły: jest szkoła Pani
środków produkcji miało rozwiązać wszelkie konflikty.
Dokładnej, która radzi, by od razu wszystko pedantycznie archiwizować i opracować. Inna
Dziś wiele się zmieniło. Odeszliśmy od tak prostego schematu. Wątpimy czy większa
produkcja jest znakiem rozwoju. W krajach najbardziej rozwiniętych większość mieszkańców
szkoła, nad Wisłą bardziej popularna, zaleca odłoŜyć porządek na odpowiedni czas. Być moŜe
ta chwila nigdy nie nadejdzie i juŜ nikt tych zdjęć nie obejrzy.
trudzi się w sektorze usług. Oferta usługowa jest nieskończona: pomoc informatyczna,
Zastanawiający jest kryterium stosowany w usuwaniu zdjęć. Na pierwszy ogień idą te,
gastronomiczna, logistyczna… Gdy się pojawi jakaś nisza, natychmiast powstaje kolejna
na których my sami, według naszej oceny, jesteśmy ukazani niekorzystnie. Czyli nasze
oferta.
kiepski zdjęcia usuwamy od razu. Zazwyczaj jesteśmy dość surowi w tej autocenzurze.
Mamy świadomość, Ŝe państwo nie jest w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb.
Konieczna wyobraźnia i kreatywność w tym sektorze sprawia, Ŝe centralne rozwiązania nie
RównieŜ szybko usuwamy złe zdjęcia naszych ukochanych osób. Być moŜe, tu i ówdzie,
cicha złośliwość sugeruje zachować „dla Ŝartu” jakieś śmieszne ujęcie.
sprawdzają się. ZróŜnicowanie okazuje się źródłem bogactwa. Inicjatywy małe są bardziej
Zdjęcia zdjęciami, Ŝycie Ŝyciem. Osobista historia teŜ się zapisuje w naszej pamięci.
cieniony. Kto potrafi sobie radzić z jakimś problemem moŜe słuŜyć temu, kto nie daje sobie
Ludzkie serce posiada zdolność przechowywania wiele „zdjęć” z przeŜytych chwil.
radę. Specjalizacją stała się okazją do wymiany. W ten sposób wszyscy mogą dawać i brać.
Pojemność serca jest duŜo, duŜo większa od cyfrówki. Do tego archiwum serca zaglądamy
Wszyscy potrzebują innych. Ta wymiana pozwala zaradzić rozluźnienie więzi społecznych
stale. Nasze zachowanie wobec ludzi jest kształtowany przez tę pamięć. Jej zasobami karmi
wynikających z rewolucji industrialnej i technologicznej. SłuŜyć w pełnym znaczeniu moŜe
się szacunek, wdzięczność i Ŝyczliwość. Ona teŜ moŜe być, niestety, źródłem Ŝalów, pretensji
tylko Ŝywy człowiek. Elektroniczny automat, choć niezmiernie precyzyjna, pozostanie
lub pogardy. Z tej przyczyny, w cyfrówce naszego serca, nie moŜemy pozwolić sobie na
zawsze bezdusznym urządzeniem.
tymczasowy nieuporządkowanie. Trzeba natychmiast usuwać te wspomnienia, w których nasi
Opatrzność BoŜa zechciała, byśmy w takim - a nie innym świecie kroczyli za
bliźni wyglądają niekorzystnie.
Jezusem. W takich, a nie innych okolicznościach powinniśmy Go naśladować. W takim
Liczne są miejsca w Ewangelii gdzie Jezus zwracał uwagę na myśli, osądy i
świecie bardziej przemawia do nas Jego przykład słuŜby - Jezus Sługa. Przemiany społeczne
poruszenia serca. Dobry zasoby serca pozwalają z niego wyciągać dobre rzeczy. śyczliwe
z ostatnich dziesięcioleci stwarzają wielkie zapotrzebowanie ducha słuŜby.
spojrzenie na bliźniego rodzi się w sercu. A zawartość serca zaleŜy od kaŜdego człowieka.
Usługi nie mogą być tylko towarem na rynku. MoŜna innym świadczyć usługi w imię
Konkretne zadanie dla ucznia Chrystusa: przechowywać w sercu tylko „najlepsze ujęcia”
zasady: „klient nasz pan”. Ale moŜna takŜe dać siebie wszystko, bo to Jezus jest naszym
bliźnich. Usuwać z pamięci serca, poprzez wybaczenie i wyrozumiałość, złe wspomnienia.
Panem. Od chrześcijan zaleŜy, czy wielki sektor usług zonie napełniony treścią. Usługa nie
Kasować nieodwracalnie, oznacza juŜ nigdy do nich nie powracać. W ten sposób upodobnimy
jest zwykłym towarem. Towar się konsumuje i nic po nim nie zostaje. Parafrazując św. Pawła
się do miłosiernego Boga, a On Ŝyczliwie na nas patrzeć będzie, bo odpuściliśmy naszym
„usługi beŜ miłości są jak cymbał brzmiący”. A usługi wykonane z miłością nigdy nie
winowajcom.
przeminą.
14-09-08
11
12
4. PowerPoint
5. Surfowanie
NamnoŜyło się róŜnego typu prezentacje. Obecnie juŜ nie wystarczy „przedstawić
Naukowcy nazywają atawizmem wtórne wystąpienie zachowań charakterystycznych
się”, teraz trzeba się „dobrze zaprezentować”. PowerPoint triumfuje na wszystkich salonach.
dla odległych przodków człowieka. W duŜej mierze dotyczy to reakcji wynikających z
Znikają tradycyjne wykłady, zwykłe opowiadanie historii. Logiczny dyskurs ustępuje miejsca
pierwotnych instynktów. W ramach tej teorii moŜna by określić jako zachowania
slajdowisku. Swoiste kolaŜ zdjęć, filmików, cytatów i innych migawek. Oczywiście, Ŝe do
atawistyczne utratę zdrowego rozsądku, jakiej niektórzy dostają przy korzystaniu z Internetu.
tego odpowiednia muzyczka.
Bezsensowne skakanie z linku na link ma wiele wspólnego ze skakaniem małpy z gałęzi na
Technika ma swoje ograniczenia i moŜe zawieść. Opowiadał mi znajomy o
prezentacji, podczas której zabrakło prądu. Nie zabrakło uczestników. Przekomicznie
wypadła prezentacja czytana przez prowadzącego z osobistego laptopa:
gałąź. Przy takim surfowaniu często człowieka całkowicie opanowuje nagi instynkt.
Nie ma najmniejszej wątpliwości, Ŝe Internet jest sam w sobie dobry i poŜyteczny.
RównieŜ nie wątpliwości, Ŝe to w sercu człowieka rozgrywa się decydująca walka, jak nim
- Tu widzę piękny slajd, który wy nie widzicie, a na tym slajdzie…
się posługiwać. Szczerość wobec siebie samego jest pierwszym krokiem do dobrego
Na szczęści prowadzący potrafił zaprezentować swoje umiejętności wychodzenia z
korzystania z Internetu. Czy panuję nad Internetem, czy on panuje nade mną? Czy dostaję
sytuacji kryzysowej.
„małpiego rozumy”, gdy jestem on-line? Warto nie uciekać do łatwego usprawiedliwiania się,
Naiwna ufność wobec nowoczesnych narzędzi moŜe czasami doprowadzić do tego, Ŝe
Ŝe to tylko czasami, Ŝe to był ostatni raz…
w wielu prezentacjach nie ma ani siły – Power; ani jasnego sensu, zamiaru – Pointy. Czyli
Jezus uczy, Ŝe ludzie zostaną rozliczeni z kaŜdego bezuŜytecznego słowa, które
brak tego, co najistotniejsze, jasnego przekazu. W prezentacjach warto zadawać sobie pytanie,
wypowiedzą. MoŜna powiedzieć, Ŝe w dzień sądu zostaniemy rozliczeni z kaŜdego
o co właśnie w tym wszystkim mi chodzi? Jaki cel sobie stawiam, zbierając ten tak
„bezuŜytecznego linku”. Na podstawie słów twoich będziesz uniewinniony i na podstawie
zróŜnicowany materiał? Nazwa programu do robienia prezentacji - PowerPoint - kojarzy się z
słów twoich będziesz potępiony. Innymi słowy „pokaŜ mi twoje linki, a powiem ci o stanie
skutecznym przekazywaniem, chodzi o to, by z mocą ukazać bardzo konkretny punkt.
twej duszy”.
W naszym Ŝyciowym pielgrzymowaniu, chodzi o to samo – skutecznie i wytrwale
Osoby uzaleŜnione, który walczą z nałogiem, tworzą swoisty system obronny.
dąŜyć do wybranego celu. W znanej ksiąŜce o „Siedmiu nawykach skutecznego działania”
Nierzadko, gdy się przedstawiają mówią: jestem Iksiński „niegrający hazardzista” czy
zachęca się do tego, by stale działać myśląc o zamierzonym celu. Na przykład często myśleć,
„niepijący alkoholik”. Jest to sygnał, by im nawet ni sugerować moŜliwość gry czy wypicie
co chciałbym „usłyszeć” o sobie w mowie poŜegnania podczas mego pogrzebu? Albo mniej
kieliszka. Tę samą technikę moŜemy stosować wobec rzeczy martwych. Gdy siadamy przy
dramatycznie: co bym chciał dziś pod wieczór zobaczyć w bilansie dnia?
klawiaturze, moŜna pogłaskać ekran i pieszczotliwie pozdrowić: „dzień dobry, jestem nie-
Jezus równieŜ wymaga spójności Ŝycia. Albo-albo. śycia albo śmierć. Światło albo
ciemności. „Kto nie jest ze Mną, jest przeciwko Mnie; i kto nie zbiera ze Mną, rozprasza”.
surfującym słabym człowiekiem. Pragnę, byś mi słuŜył i nie był przyczyną tracenia czasu ani
obraŜania Pana Boga”.
Spójność Ŝycia wymaga zdecydowanego wyboru celu i podporządkowanie mu całego
Jest taki hiszpański przysłowie „zdechł pies, koniec ze wścieklizną” (muerto el perro,
działania. Cel, jak uczą klasycy, „jest pierwsze w zamierzeniu a ostatni w osiągnięciu”. Cel
fin de la rabia). UŜywa się go, by wskazać, Ŝe pewne problemy rozwiązują się, gdy zniknie
daje odpowiedź na proste pytanie „o co właśnie w tym wszystkim mi chodzi?” Dla
ich przyczyna. Podobnie czytamy w Kazaniu na Górze: „jeŜeli prawa twoja ręka jest ci
chrześcijanina odpowiedź powinna pokrywać się ze słowami Jezusa: „szukajcie najpierw
powodem do grzechu odetnij ją”. Notabene to właśnie prawą ręką korzystamy z myszki…
Królestwa Niebieskiego”. Szukać zawsze – w kaŜdym Ŝyciowym slajdzie - tego ostatecznego
Oczywiście, nie chodzi o dosłowne zastosowania tej rady, chodzi o to, by znaleźć sposób na
celu, tej Ŝyciowej pointy, jakim jest Królestwo Niebieski. Szukać z siłą, z zaangaŜowaniem –
skuteczne przezwycięŜanie słabości. Łaski BoŜej nam nie zabraknie, ale potrzeba odrobinę
z katolickim powerem.
ludzkiego sprytu, by przy komputerze opanowywać atawistyczne odruchy.
5-10-08
28-09-08
13
14
6. Pokolenie BCB
7. Start
Czy istnieje pokolenie JP2? Dla wielu gorliwych katolików samo pytanie jest
Dobry początek zwiastunem sukcesu. I w sporcie, i w Ŝyciu. Nic tak nie zniechęca jak
obrazoburczy. Jak moŜna zadawać takie pytanie? PrzecieŜ to oczywiste! Entuzjastyczna
poraŜka na dzień dobry. Oczywiście, zawsze moŜna „restartować” i nadrobić straty zgodnie z
młodzieŜ uczestnicząca w ŚDM tworzą takie pokolenie. Jego reprezentanci gromadzili się
zasadą „lepiej późno, niŜ wcale”.
wokół papieŜa. Gdy odchodził w kwietniu 2005 r. Są ucieleśnieniem nadziei Kościoła i nie
Falstart to przedwczesny start. To słowo, pochodzenia angielskiego, zostało
wolno ich wiarygodność podwaŜać! Emocje na bok. Co określa pokolenie? Jakie cechy
spolszczone. Początkowo stosowane było tylko w sporcie. Obecnie uŜywamy go teŜ w innych
powinien spełniać członek takiej grupy? Socjologowie dodaliby jeszcze wiele warunków, by
dziedzinach, mówimy na przykład o falstarcie polityka, o falstarcie jakiegoś pisma.
móc mówić o „pokoleniu”. PrzecieŜ sam fakt bycia na ŚDM nie wystarczy, aby tworzyć
Nie mamy jeszcze słowa na opóźniony start albo, co nierzadko się zdarza, na brak
zwartą grupę społeczną. MoŜna by mówić o określonej grupie tych, którzy przyjęli nauczanie
startu. MoŜna by zaproponować „none-start”. MoŜna z tym się spotkać nawet w przypadkach
Jana Pawła II. A ono wcale nie było łatwe. PapieŜ mobilizował do radykalnego pójścia za
bardzo obiecujących. Jak zapisano na pewnym nagrobku: „Tu leŜy Iksiński. Dobrze się
Jezusem. Nauczanie Karola Wojtyły było zachętą do ofiary, do „oddania wszystkiego” dla
zapowiadał i tak pozostało”.
Jezusa. Sam tak Ŝył i dzielił się własnym doświadczeniem. Czynił to w sposób niezmiernie
atrakcyjny, jednak nie kosztem obniŜania poprzeczki.
„Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje”. W ten sposób mądrość ludowa uczy o BoŜym
błogosławieństwie dla tego, kto wcześnie startuje kaŜdego dnia. Pan daje mu wiele rzeczy.
Dziś dla wielu dobrobyt jest celem Ŝycia. Świat reklamy i konsumpcji namawiają do
Daje mu moŜliwość porannego kontaktu z rodziną: jaką piękną rzeczą wspólne i bezstresowe
tego by nie rezygnować z niczego. Wielu psychologów, pedagogów a nawet duszpasterzy
rodzinne śniadanie! Daje mu spokojny umysł, by o niczym nie zapomnieć, gdy wychodzi z
wtórują tej zachęcie. WaŜne, aby mieć dobre samopoczucie i Ŝyć przyjemnie. Gdy się pojawia
domu. Mieszkańcom Warszawy Bóg daje moŜliwość dojazdu do pracy lub szkoły przed
ktoś wymagający, na przykład nauczyciel, w imię godności, wolności lub tolerancji jest
korkami. A punktualność w pracy jest dziś bardzo ceniona… i tak moŜna wyliczać
szybko „pacyfikowany” przez kolegów lub rodziców.
dobrodziejstwa z dobrego porannego startu.
Gdy uczniowie Jezusa wyznają swoją wiarę w niego, On natychmiast zaczyna mówić
W pierwszym rozdziale Ewangelii św. Marka moŜna przeczytać o tym, Ŝe Jezus
o swej męce na krzyŜu. Odkupienie to tajemnica Wcielenia plus KrzyŜ. Rzutuje to na styl
wstawał „ nad ranem, gdy jeszcze było ciemno”. Wstawał, aby się modlić. Od zawsze
Ŝycia ucznia. Nie moŜna iść za Jezusem bez obumierania dla siebie samego.
chrześcijanie naśladowali w tym Pana, bardzo ceniąc poranną modlitwę. Poranna modlitwa
Nasi dziadkowie pozostawili nam wiele pięknych przydroŜnych krzyŜy. Wiedzieli, co
bez pośpiechu jest sekretem przeŜycia całego dnia po BoŜemu.
oznacza ten symbol. Nie były im obce pojęcie takie jak asceza, umartwienia, ofiara, post lub
W Ŝyciu jak w sporcie dobry start wymaga stałego treningu. Tu nie moŜna spocząć na
pokuta. Nie bali się tych słów. Nie sądzili, Ŝe to nieludzkie, gnostyckie lub tym podobne
laurach. Z jednej strony potrzebne jest mocne przekonanie o waŜności tej pierwszej chwili.
teorie. Oczywiście, nie oznacza, Ŝe tą nauką zawsze Ŝyli w sposób odpowiedni i wywaŜony.
Poranne punktualne wstawanie naleŜy do tych punktów bezdyskusyjnych. Samo podjęcie
Mieli jednak świadomość, Ŝe „ciało jest słabe” i nie moŜna mu we wszystkim dogadzać, bo
„dialogu z budzikiem” niesie niebezpieczeństwo sromotnej poraŜki. Rozum o tej porze jest
„co za duŜo to niezdrowo”.
znacznie osłabiony, dlatego nie ma Ŝadnych szans wobec mocnych argumentów wytaczanych
„Co za duŜo to niezdrowo” jest jednak nie tylko dla ciała, ale przede wszystkim dla
duszy. Bez pracy nad sobą człowiek staje się niewolnikiem zachcianek lub odraŜających
nałogów. Grupa takich ludzi moŜe być nazwana –„pokolenie BCB”– pokolenie Bardzo
przez lenistwo. Nie ma gradacji w porannej „chwili bohaterskiej”. Albo jest chwilą –
natychmiastowym wstaniem - albo po prostu nie istnieje.
Drugim punktem decydującym dla porannego zwycięstwa jest punktualne zakończenie
ubiegłego dnia. Tak jak z komputerem - nie będzie kłopotów przy ponownym włączaniu,
Cienkich Bolków. Z tym na pewno się zgodzą socjologowie.
12-X-2008
jeŜeli przedtem dobrze się wszystko zamknęło. A to dlatego, Ŝe start wymaga dobrego
zakończenia, czyli wcześniejszego „finiszowania”. I w ten sposób, dzień w dzień, etap po
etapie, zwycięŜamy w nadprzyrodzonym biegu do Nieba.
15
16
19-10-08
26-10-08
8. Leki
9. Oliwa
Po przepięknej polskiej złotej jesieni przed nami okres znoszenia bombardowania
Ciocia Wikipedia wyjaśni kaŜdą wątpliwość. Wujek Googel poszerzy ci horyzonty.
reklamą leków. Przygotujmy się do tego, aby wiele razy dziennie usłyszeć zalety kolejnego
Co prawda, wujek jest dość leniwy i często odsyła do Cioci lub do innych krewnych. Dziś z
„cudolexu” z tradycyjną mantrą: „Przed uŜyciem przeczytaj ulotkę lub skonsultuj się z
taką „rodzinką” moŜna nie tylko przebrnąć przez maturę, ale i skończyć nie jedną
lekarzem, lub farmaceutą”. W kulturze, gdzie nadrzędny celem jest dobre samopoczucie i
renomowaną warszawską uczelnię. Pracę magisterską da się jakość sklecić stosując metodę
panuje nieograniczone zaufanie wobec techniki, lekarstwa powinny wszystko zawsze
„Ctrl-C, Ctrl-V, magisterkę będziesz miał!”. W ten sposób, bez głębszych lektur, nowe
rozwiązać.
pokolenie wchodzi w dojrzały Ŝycie.
Na szczęście jest wiele mądrych i uczciwych lekarzy. Potrafią odczarować magię
Poprzez lektury ładujemy naszą pamięć, nasz „twardy dysk”. A pamięć mocno
reklam i pokazać, Ŝe nie ma cudownego leku. Doświadczony lekarz przypomni teŜ o
wpływa na toŜsamość. Dlatego, moŜna zaryzykować stwierdzenie, Ŝe „człowiek jest tym, co
zdrowym stylu Ŝycia. Być moŜe wskaŜe na sprawy nieco banalne. PrzecieŜ nic dziwnego, Ŝe
przeczytał”. Dobre lektury inspirują. Złe lektury mącą. Ostatnio wiele się mówi o końcu
coś akurat tylko nam szkodzi, na przykład konkretna potrawa. Najmądrzejsze byłoby tego po
ksiąŜki. Prorocy z Doliny Krzemowej dają dziesięć lat Ŝycia ksiąŜkom drukowanym.
prostu nie jeść. Z biegiem lat lista zakazanych potraw moŜe się wydłuŜyć… ale i z takim
Wieszczą całkowite zwycięstwo e-ksiąŜki. Jednak i wtedy dobra lektura będzie nie do
drobnym ograniczeniem moŜna szczęśliwie sobie Ŝyć. Nic dziwnego, Ŝe gdy późno idziemy
zastąpienia. Człowiek potrzebuje dyskursu, dłuŜszej narracji. Potrzebuje Logosu, aby być
spać, to następnego dnia jesteśmy mniej skoncentrowani. Trzeba, przypomni nam doktor,
logicznym i spójnym.
dbać o ilość godzin snu. Ale, dobry lekarz to nie wszystko. Co z tego, Ŝe postawi trafną
Jezus, co prawda nie mówił o lekturach ksiąŜek, ale często nawiązywał do tego, co jest
diagnozę i wypisze odpowiednią receptę, jeŜeli pacjent tego nie będzie realizował. Potrzebne
napisane w Prawie – „Jak czytasz?”- Pyta uczonego w piśmie, który wystawiał Go na próbę.
jest pokorne stosowanie zaleceń.
Rabbi z Nazaretu był mocno zakorzeniony w tradycjach Ŝydowskich. Chrześcijaństwo poszło
Jezus jest Odkupicielem i tym samym Lekarzem, który podnosi upadłego człowieka.
A uczniów swoich posyła „aby leczyli wszystkie choroby i wszystkie słabości”. Leczeni
tą drogą, otwierając się na inne kultury i zawsze bardzo ceniło lekturę. Wiele klasycznych
dzieł przetrwało dzięki mnichom i klasztorom. Potem pojawiły się szkoły, uniwersytety.
stanowi istotny wymiar posłannictwa apostołów i chrześcijańskiej wiary w ogóle. MoŜna
Ojciec Święty Benedykt zwierzył się wiele razy, jak wielki wpływ na jego Ŝycie miały
nazwać chrześcijaństwo „religią terapeutyczną” – religią przywracania zdrowia. Kto
lektury. Pisał o wpływie na jego sposób myślenia „Wyznań” św. Augustyna lub „O duchu
rzeczywiście, chce uzdrowić człowieka, musi go postrzegać w jego całości, musi widzieć, Ŝe
Liturgii” Guardiniego. Pamiętamy jak to Karol Wojtyła od młodości „poŜerał ksiąŜki”. A nie
pełnego jego uzdrowienia naleŜy szukać jedynie w miłości Boga. Równocześnie,
byłe to lekkie dziełka: Jan od KrzyŜa; Św. Ludwik Grignion de Montfort; św. Józef Sebastian
chrześcijaństwo uwalnia rozum ludzki od zabobonów i magii, pozwalając by angaŜował się w
Pelczar.
słuŜbę uzdrawiania.
Ciocia Wikipedia i wujkek Googel są dziś bardzo wpływowi. Przekonują, Ŝe nie mam
W sferze duchowej kaŜdy z nas jest po części niewidomym, chromym i trędowatym,
czasu na opasłe ksiąŜki. Tak jest, czasu mamy niewiele. Powróćmy, więc do starej tradycji
który potrzebuje uzdrowienia. Poprzez swój Kościół Pan Jezus udziela na dobrych rad i
wyznaczonego czasu na lekturę. Codziennie kwadrans na lekturę duchową! O ustalonej
odpowiednich leków. Są to Słowo i sakramenty. Z naszej strony trzeba je wytrwale i pokornie
godzinie i w odpowiednim miejscu. I w ten sposób, strona po stronie, uda nam się solidnie
stosować. Wszechobecna nachalna reklama leków moŜe być przypomnienie o zdrowiu
zaliczyć: Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, wybrane dzieła Ojców Kościoła,
duchowym i o konieczności „regularnego zaŜywania” słowa BoŜego i sakramentów. RównieŜ
Doktorów i Świętych. Dzięki tej systematyczności, nie zabraknie nam oliwy jak zabrakło
przypomnieniu o dobrym prowadzeniu się – unikaniu okazji do grzechu. Bo, jak czytamy w
zagonionym dziewczynom.
reklamach, „od leczenia jest lepsza profilaktyka”.
17
18
Było ich dziesięć, pięć mądrych a pięć głupich. Ale zapytajmy Ciocię Wikipedię. A
ona pokornie odeśle nas do dwudziestego piątego rozdziału Mateusza. 2-10-2008
teściowej. Uczmy się tych wszystkich kodów dostępu z większą pilnością niŜ zapamiętujemy
passwordy i loginy. Bo utrata dostępu do konta bankowego jest mniej bolesna niŜ
zablokowanie serca.
10. Klucze
9-XI-2008
W ostatnich latach dokonał się niemały postęp w dziedzinie zamków. Do lamusa
odchodzą wielkie pęki kluczy. Jeszcze moŜna je spotkać w szkołach lub na parafiach.
Teoretycznie da się w nich odnaleźć klucz do kaŜdych drzwi. Korzystanie z nich jest testem
cierpliwości. Poszukiwany klucz często to ten ostatni. Czasami trzeba powtórnie, po kolei,
O jeden most za daleko - stał się hitem gatunku. Nie trzeba być kinomanem, by
wiedzieć, Ŝe taki jest tytuł wojennego filmu, który opowiada o klęsce operacji MarketGarden. Pasjonaci potrafią rozwinąć jeszcze wiele wątków, u nas zwłaszcza o polskiej
cierpliwie i dokładnie, ponownie sprawdzić wszystkie klucze.
JuŜ są rarytasem potęŜne i fikuśne klucze, które otwierają drzwi po kręceniu w lewo i
prawo na róŜnych głębokościach. UŜywanie ich to istne ćwiczenie bliskie szermierce. Trudno
juŜ spotkać klucz składany. Szkoda, bo na takie pomysły na Zachodzie nikt nie wpadł. Te
brygadzie spadochroniarzy i o ich dowódcy generale Stanisławie Sosabowskim. Pasjonaci
wytłumaczą jak to było moŜliwe, by powietrzny desant kilkudziesięciu tysięcy Ŝołnierzy nie
osiągnął sukcesu, który miał być zagwarantowany.
W naszych zmaganiach duchowych sporo czynników składa się na zwycięstwa lub
kluczy nadają się do muzeum socrealistycznej myśli technicznej.
Mniejsza ilość kluczy wcale nie oznacza łatwiejszego dostępu. Wręcz przeciwnie.
Miejsce kluczy zastąpiły hasła. Passwordy, loginy, PIN’y, PUK 1 i PUK 2, NIP’y, Regony,
PESEL-e no i zwykły numer kodu do klatki schodowej, który zazwyczaj zapominamy. Do
tego, nie daj BoŜe, zostawić rower zamknięty na kłódkę z numerem, który tylko zna
producent w Chinach i z którym się na pewno nie dogadamy. Pamiętajmy jeszcze o kodzie do
poraŜki. Wielkie znaczenie mają nasze „umiejętności dobrego Ŝycia”, czyli cnoty. Na ich
czele jest roztropność. Pozwala nam odkryć dobro i wybrać odpowiednie środki, aby je
osiągnąć. Cnota męstwa konieczna jest do przezwycięŜenia przeszkód na drodze do dobra.
Sprawiedliwość leczy z egoizmu. Umiarkowanie odpowiada za to, by nie było klęsk z
gatunku „o jeden kieliszek za daleko”.
Przyjemność jest potęŜną siłą samozachowawczą. Staje się jednak zabójcza, gdy się
walizek.
Chipowe karty wcale nie są panaceum szczęścia. Ich mnoŜenia nie da się
powstrzymać. Karta do bankomatu, do biblioteki, do komunikacji miejskiej… Dobrze by było
mieć tylko jeden klucz, jedno hasło, jedną kartę i Ŝyć sobie spokojnie i szczęśliwie. Niestety,
wszystko wskazuje na to, Ŝe
11. Trunki
róŜnorodność kluczy do Ŝyciowych obszarów będzie
jej obsesyjnie szuka. Umiarkowanie pozwala opanować to dąŜenie i zapewnia równowagę.
Łaciński temperantia ma bogatsze znaczenie niŜ nasze „umiarkowanie”. Zawiera pozytywną
treść - temperowanie, porządkowanie, uprawianie. Czyli dzięki umiarkowaniu mamy
równowagę ducha, pokój w sercu. Bez umiarkowania niezliczone są fronty na których
najbardziej uczciwy człowiek moŜe ponieść sromotne poraŜki. A to dlatego, Ŝe jedno
człowiekowi zawsze towarzyszyć na tym „łez padole”.
Dostęp do ludzkich serc wcale nie jest prostszy. Wynika to z faktu, Ŝe osoba ludzka
jest bogatsza od najcenniejszej rzeczy materialnej. Nieprzypadkowo mówi się o zderzeniach
naduŜycie prowadzi naturalnie do następnego. A gdy lawina ekscesów rusza, bardzo trudno ją
powstrzymać! Gołym okiem to widać w spoŜywaniu trunków. Wystarczy trochę znać Ŝycie,
aby pojąć, jak wielką szkodę wyrządza spoŜywanie alkoholu w nadmiarze. Odrobina
cywilizacyjnych i kulturowych jako wezwanie dla naszego globalizującego się świata.
Ewangelie przekazują jak Jezus stosuje odpowiedni klucz do kaŜdego serca ludzkiego.
DuŜo wymaga od Piotra, który ma być skałą. Temperuje zapał Jana i Jakuba. Inaczej traktuje
Nikodema a inaczej Samarytankę. Jego podejście do Marty róŜni się od podejścia do jej
roztropności pozwala być przewidującym, poniewaŜ to, co przydarzyło się innym, równieŜ
dobrze moŜe spotkać nas samych.
Jezus o pijaństwie rzadko mówi. Porusza ten temat przy okazji zachęty do czujności.
Wtedy stawiał antyprzykład złego sługi, który w nieobecności pana zaczyna „bić sługi i
rodzonej siostry Marii. Dobry Pasterz zna kaŜdą owcę i wzywa w odpowiedni sposób.
W naszym kraju rzadko mamy do czynienia z ludźmi z odmiennych kultur. Jednak
warto pamiętać, Ŝe nawet wśród bliskich teŜ są róŜnicy. KaŜdy jest niepowtarzalny! Inny jest
kod dostępu do serca dziecka, inny do szefa – on teŜ ma serce - a jeszcze inny do serca
19
słuŜące, a przy tym jeść, pić i upijać się”. Warto więc, określić dla samego siebie miarę, by
zapobiec sytuacji, kiedy atrakcyjność alkoholu – a jest ona niemała – zwiedzie nas. Znając
siebie i polegając na doświadczeniu innych, moŜemy wyznaczyć sobie osobistą granice. Pić
20
zawsze mniej niŜ wyznaczony sobie limit. Ta miara oczywiście musi być daleko od tego
Panowanie nad wyobraźnią zaczyna się od filtrowania tego, co do niej wprowadzamy.
punktu gdzie „film się urywa”. Bo to by było całkiem banalne zakończenie scenariusza do „O
Im więcej róŜnych „Tube” będzie nasz otaczać –a wydaje się, Ŝe świat idzie w tym kierunku -
jeden kieliszek za daleko”.
im głośniej z tych „Tub” świat będzie wrzeszczał obrazami i dźwiękiem, tym czujniejsi
16-XI-2008
musimy być. Nie wszystkie filmiki są warte obejrzenia. Wbrew powszechnemu mniemaniu
łaŜenie po YouTobe wcale nie jest gratis. Oglądanie „byle czego” zawsze wystawia rachunek
12. Wyobraźnia
YouTube jest darmowym internetowym serwisem. UmoŜliwia prezentację filmów,
– a cena moŜe być bardzo słona.
23-XI-08
wideoklipów lub własnych miniprodukcji. Reklamuje się pod hasłem „Broadcast Yourself”
czyli „Wyemituj siebie” - niech inni cię zobaczą! To dopiero początek ery udostępnienia
13. Samokontrola
wszystkiego (sic!). MoŜna trafić na filmik o świętym, gafę polityka lub samobój futbolowej
PasaŜer na gapę jedzie jak pozostali. Dla niego jest to czysty zysk! Jednak, patrząc
gwiazdy, egzekucyjny porachunek mafii lub fragment kreskówki dla czterolatków. NajwyŜsza
szerzej, gdyby wszyscy pasaŜerowie tak czynili, zabrakłoby pieniędzy na utrzymanie
kultura i zwykłe chamstwo.
komunikacji. Wtedy nikt nie dojechałby do miejsca przeznaczenia. Dlatego mamy
Trudno dziś powiedzieć, jak wpłynie na ludzką psychikę moŜliwość oglądania przez
lata absolutnie wszystkiego. Pewne jest, Ŝe to, co widzimy i słyszymy, kształtuje naszą
kontrolerów. Groźba zapłacenia kary zdecydowanie ogranicza pokusę jazdy na gapę. Pamięć
o kontroli wszystkim pomaga.
osobowość. NiemalŜe od zarania filozofii toczy się dyskusja, jaki jest wpływ świata
Przyczyna jazdy bez biletu są zróŜnicowane. Od rzeczywistej niemoŜliwość – brak
zewnętrznego na wnętrze człowieka. Czy człowiek przy narodzeniu jest „tanquam tabula
pieniędzy, brak czasu na zakup biletu - do mocnego przekonanie, Ŝe cena jest
rasa” – jak tabliczka niezapisana – czy juŜ wszystko jest zakodowane w duchu niezaleŜnie od
niesprawiedliwa. „Dlaczego mam płacić – to mi się naleŜy”. Są teŜ i tacy gapowicze, których
doznań? Niech filozofowie sobie dyskutują, kaŜdy wie, Ŝe mocne przeŜycia ranią duszę.
zachowanie wynika z czystej fantazji, by dla sportu spróbować przechytrzyć kontrolę.
Doświadczenia z przeszłości nastawiają nas wobec przyszłości. Parafrazując - kto raz się
Ciekawe to jak pozostali pasaŜerowie odnoszą się do gapowicza. JeŜeli osoba jest w
sparzył, zawsze juŜ będzie dmuchał na zimne. Pamięć i wyobraźnia tworzą taki naturalny
prawdziwej potrzebie pojawia się miłosierdzie wobec przyłapanego pasaŜera i niechęć do
YouTobe, gdzie gromadzimy nasze miniprodukcje.
kontrolerów. W sytuacji jawnego oszustwa otoczenie skłania się do rygorystycznego
Za św. Teresą Wielką ascetyka chrześcijańska określa wyobraźnię jako „domową
stosowania sprawiedliwej kary.
wariatkę”. Oznacza to, Ŝe w naszym świecie wewnętrznym drzemie pierwiastek
W kaŜdej strukturze społecznej istnieje pokusa korzystania ze wspólnych dóbr bez
nieracjonalności. Wyobraźnia moŜe rozpraszać i dekoncentrować. Męczy nas obawami,
odpowiedniego wkładu. MoŜna uczestniczyć w zespołowej grze na koszt druŜyny. W
szepcze do ucha nieuzasadnione podejrzenia, tyranizuje ambicją i podgrzewa zazdrość. MoŜe
rodzinnym gronie moŜna tylko brać i nigdy nic nie wpłacać na konto wspólnej miłości. W
fałszować rzeczywistość i popychać do ucieczki w fantazjowanie. Wprowadza w euforię lub
państwie są „obywatele na gapę”. To ci, którzy migają się od podatków, nie uczestniczą w
czarnowidztwo. Sączy w naszą duszę truciznę zmysłowości lub wybujałej miłości własnej.
trudzie wychowania następnych pokoleń, lub zaniedbują inne obowiązki społeczne.
W Piśmie Świętym serce jest miejscem i streszczeniem świata wewnętrznego
Łaska BoŜa, jak sama nazwa wskazuje, jest darowana - wynika z łaskawości Pana.
człowieka. Jezus uczy, Ŝe to w sercu człowiek przechowuje swoje skarby. Z dobrych zasobów
Ściśle mówiąc, nikt nie zasłuŜył na łaskę bycia w Kościele. Jezus mówi nam jednak o
wydobywa się dobre rzeczy. Zły człowiek ze złego serca wydobywa złe myśli, zabójstwa,
powierzonych talentach, o pracownikach zatrudnionych w winnicy, o ziarnie zasianym, który
cudzołóstwa, kradzieŜe, przekleństwa… Uczy teŜ Pan Jezus, Ŝe błogosławiony człowiek,
ma przynieść owoc. Mówi o dobroci Ojca i o jego oczekiwaniach. Bóg daje i równocześnie
który ma czyste serce. Porządek w sercu daje moŜliwość oglądania – zwróćmy uwagę, Ŝe
zadaje.
mowa o oglądaniu - tego, co najcenniejsze, samego Boga. Odkrywanie Boga tu na ziemi w
stworzeniach, a potem na zawsze w Niebie.
21
22
Codzienny rachunek sumienia to codzienne sprawdzanie czy nie staliśmy się
Nie oszukujmy się tym, Ŝe z czasem lenistwo mija. Wady mają niesamowitą zdolność
„chrześcijanami na gapę”, czy przynajmniej płacimy tyle, na ile nas stać. A skoro z łatwością
adaptacji. Z kaŜdym rokiem pojawiają się nowe odmiany. Potrafią dostosować się do kaŜdego
się usprawiedliwiamy, trzeba szczególnie zadbać o szczerość wobec siebie samego.
gadŜetu, szczególnie do sprzętu elektronicznego. Rasowy lenistwo przemienia się w
Bóg nie jest Wielkim Kontrolerem. Jest miłosierny jak nikt, ale jest równieŜ
sprawiedliwy. Pod koniec „naszej trasy” spyta, co zrobiliśmy z powierzonym kapitałem. A
mutowane. RównieŜ warto pamiętać o tym, Ŝe fakt, Ŝe kiedyś w liceum ktoś był pracowity i
wybitnie zdał matury, nie zapewni mu pracowitości na zawsze. W Ŝyciu moŜna się cofać.
wtedy moŜna „zostać wyrzucony na zewnątrz” jak nieuŜyteczny sługa z przypowieści o
talentach.
O lenistwo Pan Jezus obszernie mówi w przypowieści o talentach. Leniwemu nie
brakowało wymówek: „wiem Ŝe jesteś człowiekiem twardym, bla, bla, bla… Bojąc się więc
Pamięć o „ostatecznej kontroli biletów” mobilizuje do samokontroli. A ta musi być
całkiem szczera. Zapłaciliśmy czy jedziemy na gapę? 30-11-08
poszedłem i ukryłem twój talent. Oto twoja własność!”. Zostaje on określony przez Pana jako
sługa „zły i gnuśny”. Na tle pozostałych sług moŜe zostać określony teŜ jako „sługa
niewierny”. A niewierność jest po prostu zdradą. Czyli lenistwo jest tylko niewinną wadą u
14. Leń
małych dzieci. No moŜe teŜ i dla nastolatków… U starszych jest brakiem odpowiedzialności!
Sąsiadka z dolnego felietonu zwróciła uwagę na pieszczotliwy sposób, w jaki dzieci
7-XII-08
zwracają się do rodziców i dziadków: mamusi, mamko, babuniu, itp. Warto przestudiować
nazewnictwo
rodziców
wobec
nastolatka.
Dla
obszaru
pracowitości
pokolenie
15. PR
Chomik to nie szczur. Pierwszego ludzie karmią, drugiego trują. Pierwszy wzbudza
międzywojenny dysponowało wielką gamą: rasowy leń, patentowany leń, śmierdzący leń.
Była tu gradacja intesywności. Angielski leń to ten z klasą a francuski z fantazją. W moim
domu największy ładunkiem wychowawczym cieszył się zwykły wołacz z personalistycznym
powszechną sympatię, drugi wstręt. Fama głosi, Ŝe kiedyś zmęczony tym szczur ze łzami w
oczach zapytał swego dalekiego krewniaka:
- Skoro jesteśmy dość podobni do siebie, dlaczego ciebie, chomiku, ludzie lubią, a
akcentem: „ty leniu jeden!” To juŜ nie były Ŝarty. Sprawa szła całkiem na serio i trzeba było
mnie nie?
się wziąć za siebie.
Na co chomik miał odpowiedzieć:
Wredność lenistwa nie tkwi w samym nieróbstwie, ale w przekonaniu co do własnej
- No widzisz, bracie, ja mam dobry PR, a ty nie.
pracowitości. W sztandarowej bajce dobrze to zostało ujęty: „Na tapczanie siedzi leń, Nic nie
Gdy zapytamy „piarowców” (jak się popularnie mówi o specjalistach od PR - public
robi cały dzień. O, wypraszam to sobie! Jak to? Ja nic nie robię? A kto siedzi na tapczanie? A
kto zjadł pierwsze śniadanie? A kto dzisiaj pluł i łapał? A kto się w głowę podrapał? A kto
dziś zgubił kalosze? A uszu dzisiaj nie myłem? A nie urwałem guzika? A nie pokazałem
relations), czym oni dokładnie się zajmują, usłyszymy przeróŜne odpowiedzi. Wielu zwróci
uwagę na dostarczaniu „prawdziwej i pełnej informacji”, na „transparencję i klarowność”, w
innych odpowiedziach akcent będzie połoŜony bardziej na „pozytywnym wizerunku”, na
języka? A nie chodziłem się strzyc? To wszystko nazywa się nic?”
Szkoda, Ŝe Jan Brzechwa nie Ŝyje. Mógłby napisać wersję dla dorastających
dorosłych. Marketingowo proponuję nazwę „Leń.09” (czytać leń-kropka-zero-dziewieć) czyli
wersja aktualizowana. JeŜeli znajdzie się polonista z polotem Brzechwy, oto kilka pomysłów:
„O, wypraszam to sobie! Jak to? Ja nic nie robię? A kto setki razy sprawdzał pocztę? A na
Allegro składał ofertę? A kto Sudoko rozwiązał? A kto umieszczał zdjęcia na Naszej-Klasie?
A kto blogi pisał? To wszystko nazywa się nic?’ „Przy ekranie siedzi leń. Nic nie robi cały
dzień. - Przepraszam! A herbaty nie piłem? A uszu dzisiaj nie myłem? A nie naciskałem
telefonu guzika? A nie mieliłem językiem? A nie łaziłem po internetowych sklepach? To
„pokazaniu się z tej najlepszej strony”. Jedni zapewnią, Ŝe z szczura potrafią zrobić myszkę
Miki lub Ratatuja, inni, Ŝe takim zadaniem zajmuje się „spin doctor” lub „lobbiści” , ale nie
oni.
Zrozumiałe, Ŝe w kulturze wielkiego przypływu informacji trzeba bardziej zwracać
uwagę na wizerunek. Nie wystarczy być dobrym, trzeba i na takiego wyglądać. Warto teŜ
pamiętać, Ŝe równieŜ nie wystarczą tylko pozory dobroci. MoŜna popaść w „przerost PR nad
treścią”. Nawet dziecko wie, Ŝe w balon moŜna dmuchać tylko do pewnych granic… „Balon
pozorów” teŜ moŜe pęknąć z przedmuchania! W Hiszpanii funkcjonuje pewne powiedzonko:
„Hay mucha monja que fuma” - „jest wiele palących sióstr”. Nie jest to bynajmniej jakaś
wszystko nazywa się nic?’ Przy ekranie siedzi leń, nic nie robi cały dzień…
23
24
antyklerykalna złośliwość, lecz na hiszpański sposób, wyraŜeniem opinii, Ŝe nawet za bardzo
Warto prześledzić w Ewangeliach, ilu nauk nasz Zbawiciel udzielił przy posiłkach.
dobrą, a nawet świątobliwą fasadą, moŜna natrafić na przykre niespodzianki. Czyli, Ŝe
Pamiątkę swej ofiarnej miłości ustanowił podczas Ostatniej Wieczerzy. Ewangelie nic nam
otoczka nie gwarantuje treści. W skrajnych przypadkach moŜna mówić o obłudzie.
nie mówią o wspólnych posiłkach Jezusa z Maryją i Józefem w Nazarecie. Jednak
Pan Jezus mocno ganił postawę „wyłącznie na pokaz”. Obłudników porównywał do
grobów pobielanych, które z zewnątrz wyglądają pięknie, lecz wewnątrz pełne są kości
uczestnictwo na weselu w Kanie i pierwszy cud dla radości i uciechy gości jest wymownym
znakiem docenienia rodzinnych spotkań.
trupich i wszelkiego plugastwa. A o faryzeuszach, którzy działali na pokaz powiedział:
Stół to szkoła tych wartości, których nigdy nie będzie moŜna zakupić w Ŝadnym
„Uczynków ich nie naśladujcie. Mówią bowiem, ale sami nie czynią. Wszystkie swe uczynki
sklepie: szacunek wzajemny, zdolność słuchania, dobre serce. Wytrwale więc pobierajmy
spełniają w tym celu, Ŝeby się ludziom pokazać”.
codziennie lekcje. Dzielnie brońmy punktualnych i wspólnych domowych posiłków.
Osobisty PR i marketing nie mogą być uprawiane kosztem prawdy. Chodzi o
Stanowczo usuwajmy wszelkie rozpraszacze: komórkę, TV, gazetę, Internet… Wspólne
zgodność przekazu z rzeczywistością. A gdy rzeczywistość odbiega w dół od wspaniałości
posiłki są waŜniejsze od „waŜnych” SMS-ów i od wszystkich wydań wiadomości razem
przekazu, trzeba ją podciągnąć w górę. Mówiąc inaczej, najskuteczniejszy PR odbywa się
wziętych. A to dlatego, Ŝe bliźni jest przed tym wszystkim. Został nam dany i zadany przez
wtedy, gdy na pierwszym miejscu stosujemy do nas samych głoszone wymagania. Lub
samego Pana Boga!
przynajmniej szczerze staramy się Ŝyć tym, co innym głosimy.
Świąteczny stół naturalnie odsyła do nieświątecznych spotkaniach przy tym samym
14-XII-08
stole. Wspólny czas spędzony przy stole to inwestycja na teraz i na Ŝycie wieczne. Pytanie:
czy na co dzień „stawiamy na stół”?
16. Stół
Konsumpcja, nomen omen, mocno wkroczyła na stół wigilijny. Dziś w „naszych”
hipermarketach moŜna kupić dosłownie wszystko, czego dusza zapragnie. Od haftowanego
21-XII-08
17. Ubiór
obrusu i staropolskich stroików, poprzez suszony grzyby, barszcz, wszelkie rodzaje pierogów,
Baseballówka to nie moherowy beret. Trudno pomyśleć, Ŝe szacowna starsza pani
na makowcach, piernikach i lwowskiej kutii kończąc. KaŜdy średnio zamoŜny Polak moŜe
zastąpi jedno drugim. A jej wnuczka, nawet dla Ŝartu, na jedną chwilę nie załoŜy nakrycie
łatwo uzupełnić tradycyjnych dwanaście potraw. Sianko i opłatek szukać przy kasie – to
babci. Obie dobrze wiedzą, Ŝe ubiór to rodzaj kodu przynaleŜności, choć być moŜe Ŝadna z
gratisowy bonus.
nich nic nie słyszała o „dress code” - o kanonie stroju, który wyznacza reguły i zasady ubioru
Ulgę przynosi świadomość, Ŝe nie wszystko jeszcze da się kupić. Na razie nie słychać
na określoną okazję.
o tym, Ŝe za odpowiednią odpłatę moŜna zamówić „gości na wigilię”, chociaŜ w „kulturze
Od lat rozpowszechniona spontaniczność sprawia, Ŝe wielu juŜ nie wie jaki ubiór jest
singli” poszerza się grupa docelowa odbiorców takowej usługi. Nic dziwnego, Ŝe dla ludzi
odpowiedni na daną sytuację. Dlatego, coraz częściej, na wielu zaproszeniach wymagania co
samotnych Święta stanowią trudny a czasami nienawidzony czas. Dlatego właśnie w tym
do stroju są dokładnie określone. I choć nikt nie wątpi, Ŝe to „nie szata zdobi człowieka, ale
czasie coraz szersza jest oferta róŜnych wyjazdów do egzotycznych miejsc. Czy po to, aby
człowiek szatę” wszyscy się zgodzą, Ŝe odpowiedni strój daje poczucie pewności, poprawia
zapomnieć?
kontakt z innymi osobami i w jakiś stopniu określa wiarygodność konkretnego człowieka.
PrzeŜyć Święta to nie to samo co „przeŜuć Święta”. Bogactwo wilijnego stołu nie w
KaŜda przestrzeń Ŝyciowa ma swój „kod ubraniowy”, swoisty mundurek. W
tym, co na nim leŜy, lecz kto przy nim zasiada. Albo lepiej, jaką wspólnotę tworzą, ci którzy
przestrzeni zawodowej ubiór ma wielki wpływ na ocenę, jaką wystawi przełoŜony i na
przy nim się gromadzą. Dzielenie się opłatkiem i tym, co na stole, jest znakiem miłości. A
zaufanie klienta. Dowolność uchodzi płazem tylko w tak zwanych artystycznych zawodach.
nikt nie moŜe dawać tego, czego nie posiada. Podczas jednego wieczoru nie da się odrobić
Ale i w tym środowisku „spontaniczność” jest starannie dopracowana, czyli nie jest wcale
zaniedbań z całego roku.
spontaniczna.
25
26
Obszar religijny ma teŜ swój styl. Inne są stroje pierwszo komunijne, inne ubrania na
się bezpardonowy wyścig. Dobre przedszkole to pierwszy krok do sukcesu. Trzeba pilnie
pogrzeby a inny na śluby… Osoba posiadająca minimum wraŜliwości dobrze wie, Ŝe to co
dodawać linki we własnym CV (curriculum vitae) trzeba udowodniać, Ŝe się potrafi, Ŝe się
pasuje do gry w tenisa, lub na wycieczki do lasu, nie jest odpowiednim strojem, aby być na
jest kimś. Dzieje się jak w opowiadaniu C.S. Lewisa. Grono dzieci dostają zestaw zadań.
Eucharystii. Nie przekonają jej argumenty typu: „taka jest moda”, „tak mi wygodniej”, „Bóg
JeŜeli im się uda je wykonać dostaną nagrodę. Bardzo pragną ją zdobyć, dlatego angaŜują się
patrzy w serce człowieka”.
w otrzymane zadania. Po wielkim wysiłku udaje im się je dokładnie spełnić. A w nagrodzie…
Z Ewangelii wiemy, Ŝe Jezus ubrał się na Ostatnią Wieczerzę w dobrą tunikę – nie
dostają kolejny zestaw zdań! Matura dobrze zdana otwiera moŜliwość na dobre studia, dobra
była szyta, ale cała tkana od góry do dołu! Zwracał teŜ uwagę na dobre wychowanie.
średnia na studiach jest furtką do doktoratu, doktorat pozwala podjąć habilitację, habilitacja
Szymonowi Faryzeuszowi przypomniał o tym, Ŝe nie podał Mu wody do nóg ani nie namaścił
profesurę… ale, po co?
olejkiem głowę, gdy przyjmował go w swym domu. MoŜe nas trochę zdziwić radykalność
Nie ma wątpliwości, Ŝe Pan Jezus wzywa do czujności i do pracy. Bez zasiewu i
zastosowania „dress codu” w przypowieści o zaproszonych na ucztę. Czytamy w niej, Ŝe gdy
wysiłku, bez ofiary nie będzie zbiorów. A jednak… Ewangelia to nie wezwaniem do
król zauwaŜył człowieka, nie ubranego w strój weselny zapytał go: „Przyjacielu, jakŜe tu
szalonego biegania dla biegania, a tym bardziej do gromadzenia skarbów na tym świecie.
wszedłeś nie mając stroju weselnego?” I gdy nie usłyszał Ŝadnej odpowiedzi, rzekł sługom:
Liczy się skarb w Niebie, gdzie złodzieje nie włamują się i nie kradną. Liczą się zasługi w
„ZwiąŜcie mu ręce i nogi i wyrzućcie go na zewnątrz, w ciemności”.
oczach Boga. Trzy razy u Mateusza pada zdanie: „a Bóg twój Ojciec, który widzi w ukryciu
Wybór odpowiedniego ubrania jest oznaką szacunku. Skoro na liście naszych
szanowanych osób po Bogu, pierwsze miejsce zajmuje najbliŜsza rodzina – jest to czwarte
ci wynagrodzi”.
Zaczynając nowy rok, warto się zastanowić nad naszym CV w Niebie. MoŜna
przykazanie dekalogu – dbajmy teŜ o ubiór w przestrzeni domowej. Dlaczego katować
powiedzieć, Ŝe i tam są jakiś archiwa, jakiś system teczek, w których zapisują się nasze
najbliŜszych widokiem wyblakłych dresów lub rozdeptanych kapci? Miejmy odrobiny litości
czyny. Z przymruŜeniem oka moŜna stwierdzić, Ŝe w Niebie istnieje taki Instytut Pamięci
dla nich… Wypracujmy nasz rodzinny „dress code” i z Ewangeliczną radykalnością stosujmy
Niebieskiej – czyli IPN. My sami tam dokonujemy wpisów i, jeŜeli chcemy, poprzez skruchę
go na co dzień.
moŜemy prosić o wymazanie naszych złych posunięć. W ostateczności liczy się tylko zapis
28-XII-08
niebieski, bo - jak mawiał Kardynał Wyszyński - „czas to miłość”.
4-01-09
18. IPN
Kalendarzowa zmiana ósemki na dziewiątkę skłania do rozwaŜań nad czasem. W nim
19. Szalone krowy
jesteśmy całkowicie zanurzeni. Choć brzmi banalnie, ale faktem jest, Ŝe stale jesteśmy na
W styczniu dziennikarze chętnie sięgają do wydarzeń z minionego roku. MoŜna teŜ
krawędzi miedzy tym, co juŜ było a tym, co będzie. Zdarza nam się poczucie, Ŝe „nihil novum
spojrzeć bardziej wstecz. Z dystansu patrzymy inaczej na wielki szum wokół tych wydarzeń.
sub sole” – nic nowego, wszystko juŜ było, nic juŜ się nie moŜe wydarzyć… piramidalna
Na przykład, kto dziś się martwi szalonymi krowami. One juŜ tylko Ŝyją w dowcipach. Być
nuda! A kiedy indziej, przyszłość okazuje się jako absolutna zagadka, obiecująca lub
moŜe potrafimy coś powiedzieć o chorobie BSE, o prionach – czyli zakaźnych cząsteczkach
przeraŜająca. Radość i nadzieja, lub smutek i trwoga. Jak sobie radzić z czasem? Aby Ŝyć w
białka, o tym, Ŝe są dobre i złe priony. Choroby prionowe prowadzą do zmian w mózgu, tak
pełni, naleŜy mądrze odpowiedzieć na to zagadnienie. MoŜna zaryzykować tezę: powiedz mi
Ŝe staje się jak gąbka... Tragedia zaraŜonych krów wynikała z nieodpowiedniego odŜywiania.
jak sobie radzisz z czasem, a powiem ci kim jesteś: człowiekiem religijnym, pragmatykiem,
Nawet i zwierząt nie moŜna karmić byle czym i choć mączki kostne były bardzo
agnostykiem, leserem...
ekonomiczne, okazało się, Ŝe doprowadzały krowy do szału.
Racjonalistyczny myślenie stworzyło nam złudzenie, Ŝe technika pozwala całkowicie
NamnoŜyło się poradników o zdrowym odŜywianiu. W nich opisuje się szczegółowo,
zapanować nad czasem i nad egzystencjalną przygodą. Poniekąd staliśmy się „zegarmistrzami
co korzystne a co nie, czego nie moŜna zbyt za często spoŜywać, bo w nadmiarze szkodzi.
własnej egzystencji”. Zegar stale tyka i poŜera nam Ŝycie. NiemalŜe w łonie matki zaczyna
Lista dozwolonych i zakazanych potraw. W sprawach ciała nie ma wiele przestrzeni na
27
28
tolerancję. Nie ma mowy o dowolności i kaprysach. Zresztą zrozumiałe, Ŝe nikt o zdrowym
„Beta tester” - to osoba, która przed wydaniem oprogramowania komputerowego
rozsądku nie pozwoli własnym dzieciom, by tworzyły dietę opartą na batonikach, chipsach i
sprawdza jego jakość, wydajność oraz stabilność w wersji beta. Przed tą wersją była wersja
Ŝelach, popijając colą.
robocza, po niej wersja alfa. Bycie beta testerem jest bardzo często traktowane jako swoista
Nasza dusza teŜ potrzebuje pokarmu. Środowisko, lektury, filmy kształtują wnętrze
nobilitacja, szczególnie w przypadku gier komputerowych, ze względu na niewielki rozmiar
człowieka i co za tym idzie jego sumienie, czyli zdolność odróŜniania dobra od zła. Kto na
grupy, która ma dostęp do oprogramowania przed oficjalną premierą wersji RTM (ang.
okrągło karmi swoją duszę tym, czym popadnie, zaciemni światło sumienia i zacznie się
Release to manufacture lub Ready to market) – produktu gotowego do wypuszczenia na
zniechęcać wobec prawa BoŜego. Byle jaka lektura, głupie strony internetowe, nic niewarte
rynek.
harlekine działają na duszę tak, jak mączka kostna działa na mózg krów. JuŜ Cervantes w
Człowiek nie jest beta testerem swego człowieczeństwa, nie został rzucony na ocean
szesnastym wieku pisał o szaleństwie wynikłym z nieodpowiednich lektur. Jego don Kichot
nieokreśloności jak głosił Sartre. Według niego, wolność jest przekleństwem. Krowa nie musi
zwariował od nieumiarkowanego czytania ksiąŜek opisujących przygody rycerzy. W swym
się zastanawiać, jak zrealizować swego istnienie, natomiast człowiek sam musi siebie
obłąkaniu myślał, Ŝe sam jest takim rycerzem. Aby zaradzić tej chorobie balwierz i pleban
wynaleźć, testować róŜne moŜliwości.
wtargnęli do jego domu i wyrzucili mu wszystkie te ksiązki, które doprowadziły go szału.
Niestety zrobili to za późno…
Człowiek nie przychodzi z nicości w Ŝycie z niedopracowanym projektem. Istnieje
podstawowy wzorzec. KaŜdy człowiek stara się znaleźć instancję której moŜna zapytać: jak to
Nowy rok jest dobrą okazją, aby się zastanowić nad naszą zwykłą duchową strawą.
czynić mam? Taką fundamentalną instancją jest Pan Bóg. By być bardziej zrozumiałym, stał
Jakie pozycje – lektury, filmy, spektakle - moŜna sobie darować? Jakie warto ograniczyć?
się człowiekiem. W Jezusie mamy drogę, prawdę i Ŝycie by realizować nasze
Jakie głupie, a czasami nieprzyzwoite ksiąŜki, czasopisma, filmy trzeba umieścić w koszu na
człowieczeństwo. Nie trzeba testować alternatywnych rozwiązań.
śmieci? Bo przecieŜ nie ma sensu takich rzeczy trzymać na półkach, a tym bardziej w
wolnym czasie się nimi karmić. Pamiętajmy, nie ma mocnych, i my moŜemy sfiksować!
Nie trzeba testować HIV by wiedzieć, Ŝe to cięŜka choroba, nie trzeba testować
alternatywnych modeli rodziny, by dość do wniosku, Ŝe nierozerwalny związek męŜczyzny z
Idziemy, 11- 01-09
kobietą jest najlepszą wersją i jedyną, która się nie zawiesza. Nie dajmy się omamić hasłem,
Ŝe wszystko trzeba zawsze samemu testować, aby być w pełni wolnymi i doświadczyć
20. Beta tester
szczęścia.
Wiara chrześcijańska głosi, Ŝe świat wyszedł z rąk BoŜych piękny i dobry. Potem
18-I-2009
pojawił się grzech i obietnica odkupienia. Był upadek, a korekta przyszła przez Chrystusa.
Człowiek moŜe doskonalić świat materialny, ale w odniesieniu do spraw ducha szczyt jest
nam dany w Jezusie Chrystusie. Mówiąc językiem programistów, „Pan Bóg nie wypuścił
21. Deweloper
Synu, sprawy nie są takie proste - powtarzał mi ojciec. Wówczas mnie to bardzo
świata w wersji testowej”.
W świecie producentów oprogramowania istnieją, podobnie jak w innych dziedzinach,
dwie szkoły. Uosobieniem ich są produkty Macintosha i Microsoftu. Pierwsza firma nie
wypuszcza na rynek produktu aŜ jest całkiem dopracowany. Druga upowszechnia daleko
niedoskonały programy a potem sprzedaje kolejne wersje poprawione, dodając do
oprogramowania tak zwane łatki. Pierwsza testuje program, zlecając wybranym ludziom to
zadanie. Druga powierza wielkiej rzeszy uŜytkownikom swój produkt, by oni go korygowali.
denerwowało… Minął czas, a przyłapuje się, Ŝe tak samo mówię do mojego dorastającego
syna – zwierzał mi się pewien czterdziestolatek.
Faktycznie, w ostatnich latach Ŝycie stało się jeszcze bardziej złoŜone. W celu
radzenia sobie z tą złoŜonością pojawili się specjaliści od „scalania rzeczywistości”, jak
moŜna nazwać deweloperów. Na przykład w branŜy budowlanej, deweloper to ten, kto
nadzoruje proces inwestycyjny od fazy projektu aŜ do całkowitego zakończenia. Ostatnio
słyszy się o software developer, czyli o łącznikiem pomiędzy programistom a rynkiem.
Oczywiście produkty pierwszej firmy są droŜsze.
Pojawiają się deweloperzy w branŜach biotechnologicznych, show-biznesie i w medialnych.
29
30
Pamiętajmy jednak, Ŝe nawet najlepszy deweloper moŜe zbankrutować, nie doprowadzając
projektu do realizacji.
nawet dla towarzystwa… Jest to szczególnie jasne w przyznaniu się do wiary: „Kto się Mnie
wyprze wobec ludzi, tego wyprę się i Ja wobec aniołów BoŜych”. Ale i teŜ w zwykłym
W tym kontekście warto pomyśleć o rozwijaniu i promocji człowieczeństwa. Ten
świadectwie Ŝycia zgodnie z zasadami moralnymi: „Wy jesteście solą, wy jesteście
jedyny w swym rodzaju projekt, nazwanym Ŝyciem. Trzeba czuwać, aby w tym
światłem”.
najwaŜniejszym projekcie i autentycznie jedynym „dziełem Ŝycia” nie ponieść poraŜki.
nonkonformizmu, do pływania pod prąd.
Stanowczo o tym mówi Pan Jezus: „CóŜ bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały
Powołanie
chrześcijański
w
pewnym
stopniu
jest
powołaniem
do
Tutaj przykładem moŜe być zwykłe codzienne świadectwo: nie śmiać się ze sprośnego
świat zyskał, a na swej duszy szkodę poniósł? Albo co da człowiek w zamian za swoją
dowcipu, odcinać się od plotkarstwa, dbać o słownictwo, nie dać się zniewolić przez
duszę?”. Dziś, sprawy światopoglądowe, bardzo się skomplikowały. Kryzys myśli zachodniej
rozrzutny styl Ŝycia…Czyli prowadzić własną poprawną politykę. To co jest poprawne, to co
objawia się w mnogości i sprzeczności odpowiedzi na egzystencjalne podstawowe
zgodny z naszym sumieniem - przyjmujemy, a odrzucamy to, co niepoprawne.
zagadnienia. Kiedyś padło z ust Piłata pytanie „co to jest prawda?” Dziś pytania się
namnoŜyły: co to dobro? co to piękno? co to człowiek? Co to Bóg?
Wśród nas jest równieŜ przestrzeń do nadzwyczajnego świadectwa. KaŜdy czas niesie
swoje wezwania. Na przykład, przykro nam czytać we wspomnieniach o Dietrychu Von
ZłoŜoność spraw, z którymi zmaga się chrześcijanin w codziennym Ŝyciu wymaga
Hildebrandcie („Dusza lwa”, niedawno pojawiło się polskie wydanie) o ślepocie wielu
szczególnej czujności, nie tylko co do znajomości zbawczej doktryny, ale i do wdraŜania jej
katolików w Niemczech w latach trzydziestych wobec ideologii nazistowskiej. Przykro nam
we własnym Ŝyciu. Same dobre chęci, jak i solidność Ŝyciowego projektu, nie wystarczą, aby
słyszeć o milczącym przyzwoleniu na raŜące niesprawiedliwości. Te historyczne wydarzenia
automatycznie został on zrealizowany. Błędne posunięcia mogą zablokować na amen dalszy
stawiają i nam pytanie, czy w przestrzeni społecznej - z braku odwagi lub dla świętego
rozwój. Dlatego dziś, moŜe bardziej niŜ w innych „prostszych czasach”, potrzeba nam
spokoju - nie staliśmy się zakładnikami opinii środowiska. Być moŜe dajemy nasze ciche
spokojnej refleksji, jak wdraŜamy BoŜy projekt w nasze Ŝycie. Taki jest sens kilkudniowych
przyzwolenie na uwłaczające traktowanie kobiety w reklamach lub zgadzamy się na
rekolekcji, konwiwencji, kursów formacyjnych, itp. Oferta kościelna jest szeroka i kaŜdy
korupcyjne układy bądź rezygnujemy z obrony Ŝycia nienarodzonego, by się nie wychylać.
moŜe znaleźć to, co najbardziej mu odpowiada. Z początkiem roku, gdy kalendarz zajęć jest
Nonkonformizm ucznia Jezusa Chrystusa róŜni się jedna od zwykłego buntu tym, Ŝe
jeszcze stosunkowo pusty, warto wygospodarować kilka dni na zastanowienie się nad całością
proponuje rozwiązania. Nie chodzi o sprzeciw dla sprzeciwu, o negatywne nastawienie, lecz o
Ŝycia. Nikt tego za nas nie zrobi. Pamiętajmy, Ŝe choć Pan Bóg jest Głównym
świadome uczestnictwo w budowaniu lepszego świata. Gdy czasami trzeba powiedzieć „nie”
Pomysłodawcom, kaŜdy jest „deweloperem własnego człowieczeństwa”. W okresach kryzysu
to dlatego, Ŝe chcemy przyjąć wielkie „tak” dla Boga, Jezusa i Kościoła - wobec świata i
trzeba szczególnie uwaŜać, aby nie zbankrutować.
człowieka.
25-I-2009
1-II-2009
23. Troll
22. Otoczenie
Towarzyskie usposobienie w społeczeństwie mocno zatomizowanym jest coraz
W prastarych wierzeniach ludów północy troll to olbrzym lub karzeł zamieszkujący
bardziej cenione. Nic dziwnego, Ŝe poszukuje się ludzi zdolnych do tworzenia dobrej
górskie pieczary, zwykle nieprzychylny ludziom. W ksiąŜkach fantastyki to brutalne
atmosfery i budowania zespołu. Pomimo panującego indywidualizmu wciąŜ pragniemy
stworzenie unikające słońca, często zmienia się pod jego działaniem w kamień. Od pewnego
identyfikacji z otoczeniem. Mocno nas interesuje jak wypadniemy, co inni o nas powiedzą lub
czasu w slangu uŜytkowników Internetu określa się jako „trolla” osobę uprawiającą
pomyślą. Zwracanie uwagę na ocenę, jaką wystawi nam środowisko, jest pozytywną cechą
„trolling”. Wcale, nie chodzi o masło maślane. Trolling to metoda połowu ryb drapieŜnych
polegająca na ciągnięciu na Ŝyłce przynęty za łodzią. Ruch przynęty imituje ruch ryby i
chroniącą nas od przeróŜnych dziwactw.
Jednak w trosce o dobrą ocenę innych powinny być granice. Dobrze to ujmuje stare
prowokuje do ataku. Trolling internetowy to zamierzone prowokowanie innych internatów.
przysłowie: „dla towarzystwa dał się Cygan powiesić”. Pewnych zachowań nie podejmuje się
31
32
Internet roi się od dyskusji na temat dokładnej definicji trolla: kto i kiedy zasługuje na
Nic dziwnego, Ŝe bohaterowi z historyjki brakowało chęci podjęcia trudu zrzucenia
takie określenie. Kiedy juŜ uprawia się trolling, a kiedy to tylko odwaŜną wymianą zdań.
wagi. Wola człowieka potrzebuje mieć odpowiednio przyciągający cel, czyli motywy do
Internauci zgadzają się, Ŝe trolla koniecznie trzeba izolować i zablokować. Trolla nie naleŜy
działania. Ten cel to rozpoznane dobro, ale dobra są zróŜnicowane. Wybór miedzy dobrem
karmić, czyli zwracać uwagi na jego przynęty, to znaczy agresywne wypowiedzi. Panuje
natychmiastowym, jak np. zachcianka, a dobrem bardziej odległym i mniej przyjemnym,
przekonanie, Ŝe na niektórych portalach są osoby zajmujące się zawodowo, a moŜe nawet
stanowi o dojrzałości duchowej człowieka. Tu kryje się siła człowieka –po łacinie virtus, czyli
odpłatnie, wywoływaniem burzy poprzez skrajnie radykalne wypowiedzi. W rzeczywistości
cnota. Siła ta nie polega na teoretycznym odróŜnianiu dobra od zła, lub dobra wyŜszego od
takie zachowanie niszczy poziom merytoryczny kaŜdej debaty. Trolling jest więc jakąś
niŜszego, ale na praktycznej zdolności dobrego wyboru. Nie chodzi o posiadanie wiedzy
współczesną mutacją klasycznej próŜności, czyli patologicznego pragnienia zwrócenia na
motywacyjnej, ale o faktycznie dobre działanie.
siebie uwagi.
Pewnego razu uczony w piśmie zapytał Jezusa jakie jest najwaŜniejsze przykazanie.
G. K. Chesterton mówił, Ŝe istnienie grzechu pierworodnego jest czymś oczywistym,
Pan Jezus odpowiedział mu pytaniem: jak sądzisz? On rzekł: „Będziesz miłował Pana, Boga
wystarczy popatrzeć na zachowanie ludzi, by o jego istnieniu się przekonać. Dziś, wystarczy
swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a
popatrzyć, co ludzie wypisują i jak się zachowują na forach internetowych, aby utwierdzić się
swego bliźniego jak siebie samego”. Uczony naszymi słowami mówi, Ŝe to miłość powinna
w przekonaniach G. K. Chestertona. W głębi natury ludzkiej jest jakaś słabość, która czasami
być motywacją człowieka. Jezus do tego dodaje: „To czyń, a będziesz Ŝył”. Uczony, jak
popycha człowieka do zachowań nieracjonalnych. Czyli przemienia go w jakiś aspołeczny
dobry teoretyk, zadał kolejne pytanie: a kto jest moim bliźnim? Pan Jezus mówi wtedy o
złośliwy twór.
dobrym Samarytaninie. Kończy przypowieść pytaniem: KtóryŜ, według twego zdania, okazał
Jezus nieustannie wzywa nas do czujności wobec naszych słabości. Echem tego
nauczania są słowa Pawła: „Niech przeto ten, komu się zdaje, Ŝe stoi, baczy, aby nie upadł”.
Trudne i nieznośny charakter naleŜy teŜ do tych upadków, których szczerze trzeba unikać.
się bliźnim tego, który wpadł w ręce zbójców? On odpowiedział: Ten, który mu okazał
miłosierdzie. Jezus mu rzekł: „Idź, i ty czyń podobnie!”
Uczynki są droga do wzrostu w człowieczeństwie. „To czyń a będziesz Ŝył”, „idź i ty
Nie moŜemy bagatelizować raniące zachowania wynikające z chwilowego nieopanowanego
czyń podobnie!” W czynach ukazuje się prawdziwość miłości. Sama motywacja nie
gniewu. Szkody wyrządzone w takich chwilach słabości są jak najbardziej realne. Dla ucznia
wystarczy, trzeba te szlachetne motywy realizować. Wtedy doświadczymy dobra i ono
Jezusa niektóre zachowania są absolutnie nie do przyjęcia i trzeba za nie Ŝałować i prosić o
umocni bardziej naszą motywację na kolejne dobre działanie. Nie ma tabletek „motivex” - na
wybaczenie. JeŜeli stanowczo nie będziemy walczyć na tym froncie, kaŜdy z nas moŜe
zanik motywacji. Trzeba, z łaską BoŜą, zakasać rękawy i brać się do roboty. Wysiłek jest
przemienić się w odraŜającego trolla.
tego warty, bo czeka na nas, nie krzesło elektryczny, lecz szczęście wieczne!
8-II-2009
15-II-2009
25. Nosiciele
24. Motywacja
Przestępstwo było powaŜne. Dlatego została wymierzona najcięŜszą z moŜliwych kar:
W XXI wieku nie sztuką jest wyprodukować coś. WaŜna jest dystrybucja i sprzedaŜ.
stracenie na krześle elektrycznym. Jednak jej wykonanie okazało się niemoŜliwe, a to z
Ludzie z marketingu wiedzą, Ŝe są takie osoby, które jeŜeli coś zakupią, np. konkretny model
przyczyn dość banalnych. Skazany był tak pokaźnej tuszy, Ŝe nie mieścił się na krześle.
samochodu, mają wokół siebie kolejne dziesięć osób, które je naśladują. Ci klienci mnoŜą
Sędzia wydał urzędowe pismo z nakazem schudnięcia. Wyznaczył nawet termin. Po miesiącu
sprzedaŜ, dlatego określa się ich jako multiplers, czyli powielaczy - w swobodnym określeniu
ponownie nie udało się wykonać wyroku. Delikwent nie schudł nic a nic. Sytuacja powtórzyła
„roznosiciele”. Oni to zaraŜają innych i stają się Ŝywą reklamą. Dla kaŜdego sprzedawcy jest
się jeszcze dwa lub trzy razy. W końcu zdenerwowany sędzia zapytał skazanego, dlaczego nie
rzeczą priorytetową zlokalizować i dotrzeć do takich potencjalnych klientów. Potem trzeba
wykonuje jego nakazu, na które otrzymał szczerą odpowiedź: - Panie sędzio, po prostu... brak
ich „zarazić” własnym produktem. Najłatwiej to zrobić poprzez specjalną ofertę dla nich po
mi motywacji!
niŜszej cenie. Oczywiści chwyty marketingowe idą dalej, szczególnie, gdy chodzi o wielkich
33
34
multiplierów czyli tak zwanych celebrytów. Tym zazwyczaj trzeba słono płacić za uŜywanie
zajmuje coraz więcej zasobów pamięci. Nie jest w stanie ich wykorzystać ani teŜ zwolnić. W
konkretnej marki.
aplikacjach działających przez długi czas, np. aplikacjach serwerowych, efekt ten jest
Odkupienie jest BoŜą inicjatywą. Bóg podnosi człowieka przyjmując jego naturę.
Wcielenie Boga niesie ze sobą przyjęcie teŜ wszystkich społecznych aspektów natury
narastający. Wyciek prowadzi do ostrego spadku wydajności. W skrajnych przypadkach
zawiesza się program a nawet moŜe zablokować się cały system.
ludzkiej. Wśród tych aspektów nie małą rolę odgrywa to, Ŝe jeden człowiek ma wpływ na
Pamięć pełni niezastąpioną rolę w obszarze moralności. To dzięki niej potrafimy
drugiego człowieka. Jezus o tym mówi, gdy uŜywa przykładu soli. Celowo wybiera garstkę
zbierać Ŝyciowe doświadczenia, porównywać róŜne sytuacje i wybierać to, co najlepsze.
uczniów i poświęca wiele wysiłku na ich formację. Potem daje im zadanie przekraczające ich
Pamięć
siły: idźcie na cały świat, do wszystkich narodów.
odpowiedzialności, skrajny przykład to, gdy człowiek traci rozum. Jest teŜ pozorna utrata
umoŜliwia
osąd
sumienia.
Brak
osądu
sumienia
zwalnia
z
moralnej
Rozpowszechnianie się nauki Chrystusa moŜna śledzić jako docieranie do kolejnych
pamięci wtedy, gdy człowiek nie chce pamiętać o BoŜych przykazaniach i o zobowiązaniach
multiplierów. Paweł z Tarsu bez wątpienia był jeden z najwybitniejszych. Historię
wobec innych. RównieŜ grzech moŜe tak opanować człowieka, Ŝe wygląda jakby miał
chrześcijaństwa moŜna tak dalej opisywać: Orygenes, Konstantyn, Augustyn, Dominik,
„wycieki rozumu”. Nie jest w stanie rozsądnie myśleć i popełnia głupoty.
Ignacy… Na naszym podwórku: Mieszko, Jadwiga, Wojtyła… Są wśród nich wielcy święci,
Osoba miłująca Boga i bliźniego szuka róŜnych sposobów, by nie zapominać o swoich
ale są i tacy, którzy nimi nie byli, ale się przyczynili, i to bardzo, do rozpowszechnienia nauki
powinnościach. Taką rolę spełnia, na przykład, strój duchowny, który przypomina księdzu,
zbawiennej.
kim jest i jakie zawsze powinno być jego zachowanie. Podobnie obrączka przypomina osobie
Apostolstwo róŜni się od marketingu. Jednak w obu przypadkach chodzi o dotarcie do
Ŝyjącej w związku małŜeńskim o tym, Ŝe jej serce juŜ jest zajęte. Te znaki zazwyczaj nie mają
konkretnego człowieka. NiezaleŜnie od samego przesłania drogi dotarcia są takie same. Na
większego znaczenia, ale w niektórych przypadkach mogą być ostatnią granicą chroniącym
korzyć apostolstwa mamy doskonałość BoŜej oferty – szczęście wieczne!
przed niewiernością.
W codziennym apostolstwie warto mieć przed oczyma fakt, Ŝe jedni ludzie wpływają
Czasy, w których przyszło nam Ŝyć, nie sprzyjają wierności. Wydaje się jakby
na innych. Nie chodzi tu o celebrytów, lecz o zwykłych multiplierów: dobre matki,
„wyciek pamięci” był epidemią XXI wieku. By się nie zarazić, stosujmy wszelkie prewencje:
powszechnie lubiany fryzjer, poczciwy nauczyciel, otwarta, mądra dziewczyna. ZaraŜenie
promujmy obrączki, fotografii rodziny na biurku w pracy. Niestety niejedna zdrada zaczęła
tych ludzi miłością Chrystusa przyniesie owoc nie tylko w ich Ŝyciu, ale i w ich otoczeniu. W
się od niewinnego zdjęcia obrączki lub usunięcia zdjęcia Ŝony lub męŜa z komputerowej
ten sposób, poprzez mądre ukierunkowanie naszych działań apostolskich, dotrzemy szybciej
tapety.
01-03-09
do wielkiej rzeszy dusz. I oni staną się teŜ „nosicielami” BoŜej miłości!
22-II-2009
27. Team building
Gwiaździste niebo wzbudza zachwyt. Gdy konkretny człowiek zaczyna przyciągać
26. Pamięć
Sprawna pamięć jest jak zdrowie. Cenimy ją dopiero, gdy szwankuje. KaŜdy ma
powszechną uwagę mówimy o nim, Ŝe stał się gwiazdą. Nasz medialny świat Ŝyje z gwiazd.
sposób na nadrabianie jej braków: skojarzenia, węzełki, karteczki … Obecnie dysponujemy
A skoro z czasem gwiazdy przygasają media muszą kreować nowe gwiazdy. Ze swej strony
całym wachlarzem elektronicznych gadŜetów do przypominania rocznic, spotkań, terminów.
gwiazdy są wraŜliwe na własnym punkcie. CięŜko znoszą konkurencję. Mówi się, Ŝe dwie
Na wielkim rynku ofert kaŜdy znajdzie, to, co mu odpowiada - od laptopa do palmtopa, od
gwiazdy mogą świecić na tym samym firmamencie tylko to pod warunkiem, Ŝe dzieli ich
komórki do iPhona. Czasami z uporem maniaka urządzenia te przypominają właścicielom o
odległość mierzona w świetlanych latach.
Nie brak kandydatów na gwiazdę we wszystkich dziedzinach. Niełatwo jednostce,
sprawie, co do której nie mają jasności, po co ją zapisywali do przypomnienia.
Ciekawe, Ŝe i w wirtualnym świecie istnieje pojęcie „wycieku pamięci”. Określa się
głęboko przekonanej co do własnej wyjątkowości, podporządkować się ograniczeniom pracy
tak utratę kontaktu z pewnymi obszarami zarezerwowanej pamięci. Na skutek tego program
w zespole. Często wybitni ludzie, gdy muszą ze sobą współpracować, niszczą się nawzajem.
35
36
Rezultat ich współpracy bywa gorszy niŜ gdyby pracowali oddzielnie. By zaradzić tym
trudnościom
mamy
dziś
specjalistów
od
budowania
zespołu,
potocznie
sprawnych instytucjach. Nie ma wątpliwości, Ŝe taki jest sens dyscypliny w wojsku, w
zwani
róŜnych grach zespołowych, etc. Jednak dopiero sukces gospodarczy Japonii spowodował, Ŝe
„teambuildingowcy”. Oferują wachlarz szkoleń podczas których unaoczniają mechanizmy
system ten został powszechnie uznany za podstawę wszelkich działań prowadzących do
motywacji grupowej, sposoby usuwania wzajemnych blokad, techniki empatyczne i tym
poprawy wydajności organizacji.
podobne sprawy... Dla obserwatora postronnego wiele z proponowanych ćwiczeń przypomną
Rewolucja obyczajowa końca lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia rozpowszechniła
mu zajęcia organizowane ongiś przez harcerstwo lub inne młodzieŜowe organizacje. Na
przekonanie, Ŝe wymagania co do formy nie powinno się stosować w relacjach miłości.
wyjazdach szkoleniowych zespołu moŜna mieć ćwiczenia z zespołowego wspinania się na
Niechlujstwo, jak i swoiste dziadostwo, pojmuje się jako bardziej naturalne i autentyczne.
drzewa, zespołowego tarzanie się w błocie lub gry terenowych bardzo podobnych do
Zwrócenie uwagę na formę ocenia się jako sztuczne, ograniczające lub nawet nieludzkie. W
chowanego. Istotną róŜnicę znajdziemy w rachunkach jaki wystawiają firme teambildingowe
rzeczywistości prawdziwie ludzka miłość materializuje się w szczegółach. Zakochany
za oferowane szkolenia.
potrafią usystematyzować sobie Ŝycie, aby spotykać się częściej z ukochaną osobą. Sprząta i
Jezusa wzywa kaŜdego po imieniu i oczekuje osobistej odpowiedzi. Ściśle mówiąc nie
usuwa przeszkody osłabiające tę miłość. Wytrwale stara się rozwijać te relacje...
ma zbiorowej świętości. Niemniej nie moŜna być uczniem Jezusa zamykając się na braci i
Pan Jezus jak najbardziej przestrzegał poboŜnych Ŝydowskich zwyczajów. Byłe to
siostry. MoŜna powiedzieć, Ŝe równieŜ nie ma „singlowskiej świętości”, czyli takiej która nie
sprawy unormowane: pielgrzymki Jerozolimy, szabat, modlitwy o konkretnych porach dnia,
realizuje się w jakiejś wspólnocie. Dlatego wszystkie cechy dobrego zespołu są niezbędne w
Psalmy, etc. Uczył jednak, by nie zadowalać się samym wypełnianiem praktyk, które mogą
kaŜdym „teamie” uczniów Jezusa. Na nasze szczęście, by się w nich ćwiczyć nie trzeba
pozostać puste i stać się obłudne. Wprowadzenie porządku i systematyczności w naszych
uczestniczyć w kosztownych kursach szkoleniowych. KaŜdy dzień daje nam niezliczone
relacjach z Bogiem, wypracowanie swoistych „norm poboŜności” zaowocuje umocnieniem
okazje, by uczyć się pracy zespołowej: pomagać innym i przyjmować ich pomoc, dzielić się
naszej więzi z Bogiem. Oczywiście, pod warunkiem, Ŝe nie będzie to zwykłe odhaczanie i
doświadczeniem, promować młodszych i cieszyć się ich osiągnięciami, unikać stawania się
zaliczanie wyznaczonych sobie punktów.
niezastąpionym, tępić nadwraŜliwość na własnym punkcie i wszelkie objawy zazdrości.
Słowem: skutecznie dąŜyć do tego, by na firmamencie Kościoła świeciło - dla chwały BoŜej coraz więcej gwiazd.
15-03-09
29. Kolana
Stary Krętacz był diabłem doświadczonym. Uczył swego bratanka Piołuna sztuki
kuszenia. W jednym z listów do niego nalega, by chronił swego pacjenta od chęci modlenia
28. Dziadostwo
Praktyki 5S to system poprawiający jakość pracy. Nazwa pochodzi od pięciu słów
japońskich:(seiri – seiton – seiso – seiketsu – shitsuke. Do nich przystosowano odpowiednie
słowa w języku polskim: selekcja – systematyczność – sprzątanie – schludność –
samodyscyplina. Ogólna wymowa to „dbałość o porządek i schludność w kaŜdym czasie i
miejscu, u siebie i wokół siebie”. Dotyczy to kaŜdej osoby - pracownika, lub członka zespołu,
grupy, druŜyny – jak i całej organizacji. MoŜna tak ten system skrótowo opisać - Selekcja: w
miejscu pracy mieć to co niezbędne. - Systematyka: to co waŜniejsze bardziej pod ręką. Sprzątanie: uporządkowane miejsce pracy i otoczenia. - Schludność: ciągłe utrzymywanie
porządku otoczenia i samego siebie. - Samodyscyplina: ciągłe stosowanie i poprawianie
metody. Trzy pierwsze S słuŜą do wprowadzana systemu, zaś dwa ostatni do utrzymania i
rozwoju. Ten typ praktyk był od dawna mniej lub bardziej stosowany we wszystkich
37
się. MoŜna zastosować róŜne metody, by oddalić go od tak fatalnego zamiaru. Na przykład
wzbudzać w nim wspomnienia „papuziego sposobu”, jaki się modlił w dzieciństwie lub
wzmacniać w nim pragnienia szukania na modlitwie czegoś całkowicie spontanicznego,
wewnętrznego i niekonwencjonalnego. Szczególnie wujek Krętacz zachęca Piołuna, by
utwierdzał pacjenta w przekonaniu, Ŝe pozycja ciała nie wpływa w Ŝaden sposób na jego
modlitwę. Dla Krętacza to jest wielki błąd popełniany przez ludzi: zapominać o tym, Ŝe są
zwierzętami posiadające ciało. – Pamiętaj Piołunie, w tym błędnym rozumowaniu trzeba ich
trzymać!
C.S. Lewis, autor „Listów starego diabła do młodego”, w cytowanym przykładzie
porusza problem postawy ciała - podstawowe element kaŜdej religii. Ciało zostało nam dane,
aby nim oddawać Bogu chwałę. ZbliŜoną myśl moŜna znaleźć w pewnym opowiadaniu
38
Ojców pustyni. Diabeł został zmuszony przez Boga do pokazania się niejakiemu opatowi
bardziej przyjaznych nazw: paluszek, lady, block, pastylka… Często przy wymianie prosi w
Apollonowi. „Był on bardzo brzydki, o przeraŜających wątłych członkach, ale przede
sklepie o dokładnie taką samą jak ta, którą przynosi.
wszystkim nie miał kolan!” Niezdolność klęczenia okazuje się istotą elementu diabelskiego.
Tradycja sięgająca II w. mówi o tym, Ŝe św. Jakub „brat Pański” pierwszy biskup
W katechezach porównanie Ŝycie duchowe z biologicznym jest czymś zwykłym.
Podczas czterdziestoletniej pielgrzymki na pustyni lud był karmiony Manną. Był to znak
Jerozolimy, miał kolana zgrubiały jak wielbłąd, gdyŜ stale klęcząc, uwielbiał Boga i błagał o
słowa BoŜego i Eucharystii - naszego duchowego pokarmu. W mowie z Kafarnaum Jezus
przebaczenie dla swego ludu. A bliŜej nas, pod koniec XX wieku, Jana Pawła II zwierzał się,
tłumaczy, Ŝe tym Chlebem dające nam siły jest On sam. Ludność mieszkająca w trudnych
jak w młodości widywał swego tatę klęczącego na modlitwie do późna w nocy. Być moŜe to
warunkach dobrze rozumiała o czym mówi Jezus. Dziś, w bogatych krajach rzadko kto
wspomnienie mobilizowały go do wielkiego wysiłku, by klękać przed Przenajświętszym
doświadczy, co to autentyczny głód. Dlatego dla wielu, szczególnie dla młodych ludzi,
Sakramentem, gdy kolana miał tak słabe, Ŝe nie mogły go juŜ utrzymywać.
wymowniejszym przykładem od fizycznego głodu moŜe być obraz padniętego telefonu, na
Modlić się moŜna w kaŜdej pozycji. Gesty jednak nie są obojętne. Hebrajczycy
uwaŜali kolano za symbol siły. Zgięcie kolan jest ugięciem naszej siły przed Ŝywym Bogiem,
skutek braku doładowania.
BoŜą energię otrzymujemy w sakramentach i na modlitwie. Tu nic nie da się
uznaniem, Ŝe wszystko czym jesteśmy, od niego pochodzi. Postawa ta pojawia się wielkim
zmajsterkować, nie od człowieka to zaleŜy, ale od BoŜej dobroci. Przy słabym kontakcie ze
hymnie z Listu do Filipian: „aby na imię Jezusa zgięło się kaŜde kolano istot niebieskich i
źródłem energii, tak jak w sprzęcie elektronicznym, moŜna zmniejszyć zuŜycie, przechodząc
ziemskich i podziemnych”. Kto uczy się wierzyć, ten uczy się klękać. Postawa klęcząca jest
na tryb oszczędny. „Hibernującemu chrześcijaninowi” do przeŜycia wystarczy niewiele:
obca dla kultury nowoczesnej dlatego, Ŝe jest ona kulturą bez wiary. I właśnie dlatego
niedzielna Msza święta, sporadyczne korzystanie z sakramentów, krótki pacierz… Przy takim
klękajmy i nauczajmy dzieci klękać do modlitwy. Dodatkową motywacją niech będzie to, Ŝe
poziomie zasilenia nie da się jednak ewangelizować trzeciego tysiąclecia. Z taką dawką
w ten sposób bardzo dokuczamy Krętaczowi, Piołunowi i ich piekielnym kompanów.
energii, otwarcie na świat kończy się na zwykłym zeświecczeniu, czyli duchowym padnięciu.
22-III-09
29-III-2009
30. Zasilenie
31. Projekty
Ciepło ubrany człowiek idzie przez Plac Czerwony. Dźwiga dwie cięŜkie walizki.
Wiele ludzi na pytanie, czym się teraz zajmują odpowiedzą, Ŝe mają waŜny projekt.
Przypadkowy przychodni pyta o godzinę. Z nieukrywaną ulgą zostawia walizki i uchyla
Tak się składa, Ŝe akurat ten projekt wymaga od nich wyjątkowego wysiłku - siedzenie po
schowany pod rękawem okazały zegarek. – Towarzyszu, u nas mamy godzinę 13, ale w
godzinach, pracy w domu, kilkodniowych wyjazdów... Projekty zapisują się na stałe w
Sajgonie jest teraz 21, a na Kubie jest 3 nad ranem. Pomimo, Ŝe tam jest noc, tam mają około
Ŝyciorysach jako awans lub utrata pracy, zawał serca lub wrzody. Sukces w nich otwiera
15 stopni ciepła, dodaje z pewną nutą zazdrości. - Niesamowita maszyna, towarzyszu! Pewno
drzwi do salonów i moŜe wbić człowieka w trwałą, nieuleczalną próŜność. Bywa, Ŝe projekty
to nie nasza. To jakiś kapitalistyczny zegarek… - AleŜ nie, to jest „wot bolszaja technika”.
modelują Ŝycie osobiste. Niejedna rodzina została załoŜona lub zniszczona, bo dwoje ludzi
Podaje czas i pogodę na dowolnym punkcie globu! Wszystko wspaniałe… gdyby nie te
spotkało się przy pracy nad projektem. Czyli było wiele godzin wspólnej walki z Ŝywiołami
olbrzymie baterie, które trzeba dźwigać! – i pokazał na swoje dwie walizki.
nowoczesności – tysiące emaili, SMS-ów, setki spotkań, wyjazdów. Zawsze razem, no i coś
Bardzo wiele się zmieniło od czasu, gdy ten dowcip był w modzie. Rozwiązanie
zaiskrzyło, na dobre lub złe.
problemu zasilenia poszło dwoma drogami: minimalizacja zuŜycie i nowe technologie
Praca nad projektami istotnie się róŜni od pracy w produkcji lub świadczeniu usług. Te
zasilania. Dziś rynek dostarcza wielką gamę baterii. RóŜnią się technologią ogniwa
zajęcia mają charakter ciągły. Natomiast projekty są unikalne. MoŜna w nich odróŜnić cztery
elektrycznego, kształtem, napięciem, mocą, parametrami ładowania. Tylko specjaliści się
fazy: inicjacja, planowanie, realizacja, zakończenie. Po ostatnim etapie moŜna tylko utrzymać
orientują w dość skomplikowanych skrótach, wiedzą np. Ŝe, LR1130 oznacza baterię
produkt, czyli wyniki projektu. „Projekt Management” to nauka o zarządzaniu projektami.
alkaliczną, cylindryczną o średnicy 11 mm i wysokości 3,0 mm. UŜytkownik zna baterie z
Wypracowała ona własne uniwersalny standardy, niezaleŜnie od dziedziny, w której projekt
39
40
jest wdraŜany. Sposób prowadzenia projektu nie róŜni się wiele w budownictwie,
początku podróŜy takich zwrotnic jest wiele. One decydują, czy pojedziemy do Przemyśla,
informatyce, show-biznesie, czy w kampanii wyborczej. Zawsze jest początek, „full pracy” i
czy do Szczecina…
szaleństwa oraz upragnione zakończenie. Pobranie przyzwoitych pieniędzy i szukanie
nowego projektu.
Stosowanie informatyki duŜo zmienia w zarządzaniu transportem szynowym. MoŜna
zoptymalizować rozkład i skład pociągów, moŜna zorganizować promocyjne połączenia, aby
Taki rodzaj pracy jest niezmiernie wciągający. W pewnym sensie uczestnicy
lepiej rozmieścić pasaŜerów. W przyszłości pewno całkiem znikną kasy, moŜe nie będzie
projektów spijają piankę Ŝycia. Praca w nich jest zawsze ciekawa i pasjonująca. Potrzeba
konduktorów a informacje będą na osobistych komórkach… Ale, zwrotnicy na pewno nie da
wiele twórczości i talentu. Odpada to, co w kaŜdej pracy jest najbardziej uciąŜliwy - jej
się niczym zastąpić. Dopóki poruszamy się po szynach, dopóty będą miejsca w których trzeba
powtarzalność i rutyna. Lider projektu dba o to, by pracownicy byli wciąŜ na pełnych
będzie podejmować decyzję: albo-albo. Niewielka zmiana, wielka róŜnica w skutkach!
obrotach. A oni nie zawsze zdają sobie sprawy, ile Ŝyciowych energii od nich się wymaga.
W klasycznych dziełach literatury, od „Odysei” po Biblię, porównuje się Ŝycie
Dlatego projekty mają swoje ofiary: ludzi młodzi, ze skłonnościami do pracocholizmu.
człowieka do podróŜy lub pielgrzymki. Podczas Ŝycia przekładamy wiele zwrotnic. One
Wypaleni trzydziestolatkowi bywają ubocznym produktem tego typu zarządzania zasobami
decydują o dalszym biegu Ŝycia. śyć z Bogiem czy być bogiem dla siebie? śyć egoistycznie
ludzkimi.
czy dla innych? śyć dla ducha czy dla ciała? Szanować drugą płeć czy utylitarnie ją
Jezus zaprasza do uczestnictwa w projekcie dla którego równieŜ wszystko trzeba
traktować? Mieć zasady czy Ŝyć cynicznie? PodąŜać za tłumem czy słuchać sumienia… Tak
poświecić. W świetle tego „BoŜego projektu” pozostały nabierają właściwych im wymiarów
jak na kolei, tych zwrotnic jest więcej na początku podróŜy, czyli w młodości. Od kilku „tak”
– są tylko „ludzkimi projektami”. I mają, jak głoszą starzy wyjadacze managementu, często
i od kilku „nie” w tym okresie, zaleŜy, czy Ŝycie będzie udane. Od tych decyzji, w wielkiej
nie cztery, ale sześć faz: 1. Entuzjazm. 2. Zniechęcenie. 3. Panika. 4. Szukanie winnych. 5.
mierze zleŜy, czy dojedziemy do „Stacji Zmartwychwstania”.
Karanie niewinnych. 6. Przyznanie premii tym, którzy nie uczestniczyli.
12-04-09
05-04-09
33. Samobój
W piłce noŜnej gole samobójcze zdarzają się częściej niŜ w innych sportach. Jako
32. Zwrotnica
Przemieszczanie się koleją stało się dziś proste jak przysłowiowy drut. Wystarczy
takie uznaje się je w dwóch przypadkach. Pierwszy, to gdy niepodąŜająca do światła bramki
określić punkt wyjścia, cel, datę i godzinę. MoŜe trzeba będzie jeszcze dodać szczegóły, gdy
piłka odbija się od zawodnika druŜyny broniącej i wpada do siatki. Natomiast nie zapisuje się
będzie wiele stacji o podobnej nazwie, wskazać np. czy chodzi nam o „Łódź Fabryczną” czy
bramki samobójczej wtedy, gdy trajektoria piłki juŜ przedtem podąŜała do bramki, niezaleŜnie
o „Kaliską”. Klikamy… i pojawia się lista moŜliwych połączeń. Do wyboru i do koloru:
od tego, czy była lub nie do obronienia. Drugi przypadek to ten „samobój rasowy” gdy
szybsze, tańsze, z kawą i bez. Zakup biletu - w sieci lub tradycyjnie w kasie. Na stacji zerknąć
zawodnik z przyczyn tylko jemu znanych strzela do własnej bramki. Im mniej racjonalne jest
jeszcze okiem na tablicę, pójść na peron. Tam uwaŜnie słuchać ogłoszeń: upewnić się czy
jego zachowanie, tym łatwiej, by delikwent zapisał się na dobre w panteonie światowego
wsiadamy do wybranego składu.
futbolu.
Internet
daje
moŜliwość
oglądania
najpiękniejszych,
czyli
najgłupszych
Regularnie podróŜującym na tej samej trasie grozi pewien automatyzm. Przy
samobójczych bramek. Na forach toczą się dyskusje, co do czołówki tej czarnej listy. Na
zmianach rozkładu naraŜeni są na przykre niespodzianki, czyli, Ŝe dany pociąg odjechał
zawsze zapisał się w niej niejaki Christ Nicholl, piłkarz Aston Villi, który na meczu z
wcześniej. W przypadku podróŜy nieregularnych, pasaŜerowie wolą być na peronie
Leicester City strzelił wszystkie cztery gole spotkania – dwa z nich samobójcze. Nie ma
kilkanaście minut wcześniej. MoŜna wtedy zauwaŜyć jak z tego samego toru, w małym
wątpliwości, Ŝe tego dnia odczuwał silne ciągoty do bramki.
odstępie czasowym, odjeŜdŜają pociągi do miast bardzo odległych miedzy sobą. KaŜdy wie,
Doświadczony trener wbija w psychikę podopiecznych obowiązek unikania głupiego
Ŝe po wyjeździe, pociąg zbliŜa się do zwrotnicy, która kieruje skład na właściwy mu cel.
ryzyka. Są to niemalŜe dogmatyczne zasady: nigdy nie podawać w światło własnej bramki;
Zwrotnica przesuwa się niewiele. Wybór trasy zaleŜy od tych kilkunastu centymetrów. Na
nigdy nie dośrodkowywać na własne pole karne; nawet dla Ŝartu, nie strzelać do własnej
41
42
bramki. W ten sposób odruchowe zachowania piłkarzy są zawsze obronne i zmniejszające
jednak ten sposób działania prowadzi do humanizacji środowiska pracy. Pracodawca jest
ryzyko. Te zdroworozsądkowe zasady mają zastosowanie nie tylko w sporcie. Niestety
pierwszym zainteresowanym aby pracownik rozwijał swoje talenty i stawał się lepszym
wszędzie zdarzają się nieobliczalne jednostki. Na własne Ŝyczenie, wylatują z Ŝyciowej gry.
fachowcem.
Przez jakiś czas media eksponują ich oryginalność, odwagę, tupet. Gdy emocje opadają, ich
W Ŝyciu duchowym potrzebę wsparcia doświadczamy jeszcze bardziej niŜ na odcinku
osoba kojarzy się juŜ tylko ze zdaniem „miałeś chamie złoty róg”, a ich zachowanie z
zawodowym. Biblia wyraŜa to poprzez relację pasterz - owca. Pasterz poniekąd jest
niszczeniem moralnego zdrowia społeczeństwa.
„coacherem” owcy. Jego misja jest pomaganie jeje, prowadzenie tak, aby się nie zagubiła.
Na podstawie duszpasterskiego doświadczenia, Św. Josemaria Escriva wpajał swym
Rolę pasterza pełnią rodzice, przyjaciele, przełoŜeni, duszpasterzy. Do sprostania BoŜych
podopiecznym, Ŝe udane Ŝycie wymaga nietykalności w trzech zasadniczych punktach: wiara,
oczekiwań człowiek potrzebuje jeszcze większego wsparcie. Przez wieki taką pomoc
czystość i powołanie. Absolutna wierność w wierze, tego daru niezbędnego dla zbawienia.
znajdywało się u kierowników duchowym. W ostatnich dziesięcioleciach ta praktyka została
Zdecydowana walka w czystości, czyli podporządkowania ciała wobec ducha. Nie oglądanie
ostro skrytykowana jako wsteczna, paternalistyczna, nieuwzględniająca autonomię człowieka.
się wstecz ani dialogowanie z pokusami wobec powołania. Wszystko, by unikać
Warto byśmy za przykładem świata biznesu powrócili na szerszą skalę do tej sprawdzonej
ryzykownych zagrań. Słabości człowieka sprawiają, Ŝe mogą się pojawić nieracjonalne
praktyki. W naśladowaniu Jezusa święci najlepszych wyników nie osiągnęliby w Ŝaden
pomysły strzelania do własnej bramki. I chociaŜ człowiek zawsze moŜe liczyć na BoŜe
sposób bez korzystania z „duchowego coachingu”.
miłosierdzie, jednak logika Ŝycia czyni, Ŝe straty nie zawsze da się odrobić.
26-IV-09
19-04-09
35. Literki
Cierpliwość nie jest naszą mocną stroną. Nie lubimy czekać. Dlatego przedrostek
34. Coaching
Codzienne doświadczenie obnaŜa poraŜkę wszelkich teorii o „nadczłowieku”.
„fast”, „express”, „instant” pojawia się bardzo często jako element marketingu. NamnoŜyły
NiemalŜe kaŜdy telefonom przypomina nam jakąś zawaloną sprawę. Kilka lat pracy
się fastfoody, ekspresowy usługi, przeróŜne produkty „instant”. Tak samo w poradnikach:
zawodowej, wystarczą do tego, by kaŜdego „supermana” sprowadzić do parteru. Takie są
„Angielski w 15 dni”, „Squash w weekend”, „PowerPoint w 7 lekcjach”. W niepamięć poszły
ludzkie realia: nie jesteśmy samowystarczalni! By zaradzić tym potrzebą, pojawiła się szeroka
przysłowia typu „co nagle to po diable” lub „pośpiech nie jest dobrym doradcą”. Niemniej
oferta usług wspierających. Określa się je bardzo róŜnie: doradztwo, warsztaty wzrostu,
jednak, wcześniej czy później, kaŜdy człowiek doświadcza, Ŝe w Ŝyciu są sprawy, których nie
consulting, terapia, mentoring…
da się przyśpieszyć. Tę mądrość przekazują klasycy, dlatego ich teksty się nie starzeją.
Sporo dziś słychać o „coachingu”. Termin wywodzi się ze sportu, gdzie „coach” to
Ojcowie Kościoła to klasycy chrześcijaństwa. Wiele fragmentów ich pism zachwyca
osobisty trener zawodnika. Sukcesy nie biorą się z tego, Ŝe zna się dobrze cele i strategię, ale
swoją świeŜością. Na przykład tekst świętego Jana Chryzostoma, w którym zachęca do
z tego, Ŝe się je prawidłowo wdraŜa. Coaching to system poprawiające kompetencje
stosowania w walce ascetycznej sposobów, jakimi posługują się dzieci w szkole. „Najpierw –
zawodowe, by kaŜdy w pełni rozwinął swój potencjał. Trener ma pomagać w poszerzeniu
powiada święty – poznają kształty liter, następnie zaczynają je rozróŜniać i w ten sposób,
horyzontów. Zrobić, by podopieczny poznał swe mocne i słabe strony i określił zawodowe
stopniowo, uczą się czytać. Dzieląc cnoty na części, najpierw uczymy się, na przykład, nie
wyzwania. Wreszcie wypracować system ćwiczeń, aby zdobyć pewne dobre nawyki. On teŜ
mówić źle. Potem, przechodząc jakby do następnej litery: nie Ŝywić do nikogo zawiści, nie
mobilizuje do pracy nad sobą aŜ do skutku – stała poprawa w działaniu.
być niewolnikiem ciała w Ŝadnej sytuacji, nie pozwolić sobie na obŜarstwo... Następnie,
Niektóre instytucje korzystają z pomocy „coacha” z zewnątrz. Jednak według
przechodząc jakby do liter duchowych, poznamy wstrzemięźliwość, umartwienie zmysłów,
najnowszych teorii zarządzania, „coachem” podwładnych ma być przełoŜony, który stoi
czystość, sprawiedliwość, pogardę dla próŜności. Będziemy się starać być skromnymi, mieć
wyŜej w hierarchii. Jest rzeczą bardzo pozytywną fakt, Ŝe firmy coraz częściej dbają o rozwój
serce skruszone. Łącząc jedne cnoty z drugimi, zapiszemy je w naszej duszy”.
swych pracowników. Zazwyczaj czynią to z przyczyn czysto ekonomicznych. Niemniej
43
44
Pomimo upływu szesnastu wieków tekst zachowuje swoją aktualność. Dobry pedagog
potrafi kaŜdego ucznia uspokoić i zmotywować do podjęcia wysiłku w drobnych
wydarzeniami towarzyskimi. UwaŜanie spotkań nieformalnych za stratę czasu. W skrócie bycie outsiderem we własnym środowisku.
wezwaniach. Dzieli trudne ćwiczenia na fragmenty, dostosowuje je do umiejętności kaŜdego
Dla większości chrześcijan podąŜanie za Chrystusem wiąŜe się z troską o rodzinę. W
ucznia. I tak, od literki do sylaby, od sylaby do słówka, od słówka do zdania zdobywa
obecnym świecie nie wystarczy sama wiedza o tym, czym ona powinna być – domowym
umiejętność na całe Ŝycie. Uczy się, Ŝe wielkie odległości pokonuje się poprzez wytrwałość w
kościołem, szkołą miłości. Wielość czynników wpływających na zdrowie rodziny sprawiają,
stawianiu małych kroków. Ideał świętości zakłada praktykowanie wielu cnót ludzkich i
Ŝe prowadzenie rodziny stało się bardzo „trudnym biznesem”. Wielu mądrych i
nadprzyrodzonych: wiary, nadziei, miłości, sprawiedliwości, męstwa, pracowitości,
utalentowanych nie dają sobie w nim rady. Bezpowrotnie minęły czasy, w których było
lojalności, optymizmu... To wszystko w Ŝyciu codziennym, w kaŜdej sytuacji – łatwej, trudnej
moŜliwy odciąć się od otoczenia, aby stworzyć dla własnej rodziny oazę zdrowia pośród
lub bardzo trudnej. Podejmowanie drobnych kroków, czyli dzielenie wielkich wezwań na
zepsucia. Warto promować wszelkie rodzaje formalnych lub nieformalnych grup wsparcia dla
części, „na literki”, pozwala ruszyć z miejsca w odpowiednim kierunku – ku poprawie.
rodzin: akademie familijne, doskonalenie tatusiów, warsztaty dla teściowej … Tak samo jak
Świętość wymaga czasu dojrzewania. Nie dajmy się oszukać ofertami typu „Świętość w
biznesmeni poświęcajmy czas na networking na rzecz rodziny. Wprowadzajmy nowoczesne
weekend”.
metody, by realizować BoŜy „know- how” dla rodziny - wiernej i otwartej na Ŝycie.
3-05-09
10-05-09
36. Networking
37. Kotrola
Dziś do sukcesu posiadanie dobrego „know-how” jest daleko niewystarczające.
Na komiksowym rysunku Kowalski rozmawia z Nowakiem. Pierwszy to pracownik
Niezbędna jest znajomość konkretnych ludzi, na których Ŝyczliwość moŜna liczyć.
działu inwestycyjnego, drugi działu obsługi klienta. Kowalski: - Jeśli weźmiemy od was
Tradycyjnie zawierało się to w zdaniu: „WaŜne jest nie to, co się wie, ale kogo się zna”.
maszyny w leasing, skąd pewność, Ŝe wasza firma będzie nadal istnieć i zapewni
Globalizacja wzmocniła jeszcze bardziej znaczenie sieci powiązań. Kontakty są bogactwem
serwisowanie? Nowak: - A skąd my mamy wiedzieć, Ŝe będziecie mieli dość pieniędzy na
dla poszczególnych osób i dla wspólnych przedsięwzięć. Nie chodzi o jakiś układ mafijno-
spłatę leasingu? Kowalski: - MoŜecie sprawdzić naszą sytuację finansową. Nowak: - Jestem
kumoterski, lecz o całkiem zdrowe i nowoczesne podejście do biznesu lub teŜ do działań non-
pewien, Ŝe wasza księgowość jest tak samo lipna jak i nasza. Kowalski: - Słusznie... Nowak: -
profit. Ta sieć relacji mniej lub bardziej sformalizowanych to „network”. Zdolność tworzenia,
MoŜe poprosić kogoś trzeciego, by udzielił gwarancji? Kowalski: - Darzy Pan zaufaniem
utrzymywania i korzystania z szeroko zakrojonej sieci relacji określa się mianem
kogoś trzeciego? Nowak: - Nie, od czasu, gdy mój doradca finansowy zainwestował mój
„umiejętności networkingu”.
fundusz emerytalny w oszukańczą piramidę finansową, a następnie uwiódł moją Ŝonę... Cała
Posiadania takich relacji pomaga menedŜerowi trzymać rękę na pulsie, jeśli chodzi o
najnowsze osiągnięcia w dziedzinach waŜnych dla jego biznesu i mieć dostęp do istotnych dla
historia została opatrzona pesymistycznym tytułem „I nadszedł koniec kapitalizmu”.
Na szczęści realny świat nie jest tak mroczny. Wiele ludzi zasługuje na zaufanie.
lub
Inaczej świat nie mógłby się rozwijać i prosperować. Trąbienie na prawo i lewo o
niebezpieczeństwach. Ma szerszy wachlarz moŜliwości uzyskiwania koniecznych zasobów i
powszechnej korupcji moŜe stać się usprawiedliwieniem, a nawet zachętą, by w niej
wsparcia. Tworzenie i utrzymywanie tego rodzaju sieci wymaga czasu, gdyŜ sieć taką buduje
uczestniczyć. Niemniej jednak historyjka trafnie pokazuje szkodliwość krętactwa. JeŜeli brak
się nieformalnie. Potrzebna jest gotowość do dzielenia się informacjami i odpowiadania na
uczciwości, kaŜdy system się rozpada. Najbardziej wyrafinowane kontrolne procedury nie
pytania ludzi tworzących sieć. ZaangaŜowania i przemyślanego wysiłku, koniecznych, by
zaradzą na brak dobrej woli. Łacińskie przysłowie tak to wyraŜało: „inventa lege, inventa
niego
informacji.
Być
poinformowany
o
nowych
moŜliwościach,
trendach
utrzymać liczne i Ŝywe kontakty. Symptomy niedostatku w umiejętnościach „networkingu” to
fraude”. Ma on swój odpowiednik po polsku: „prawo jest po to, aby je omijać” lub „zasady są
nielubienie tworzenia osobistych relacji z ludźmi w kręgu zawodowym. Brak zainteresowania
po to, by je łamać”. Kłamstwo moŜe się wcisnąć do kaŜdej ludzkiej działalności – handel,
nauka, sport… I tak mamy wykładowców, którzy niby prowadzą zajęcia. Studentów, którzy
45
46
niby się uczą. Potem odbywają się niby powaŜne egzaminy. I sędziów sportowych, którzy
jest łatwo oprzeć się wciągającej mocy „vanitatis splendor” – splendorowi próŜności. Upaja
potrafią tak ocenić, by rezultat meczu był taki, jaki „być musiał”.
jak narkotyk. Wymaga coraz większej dawki, aby sprawiać przyjemność. UzaleŜnieni szukają
„Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi” –
uczy Jezus. Jest to teŜ zasada dla Ŝycia zawodowego. ZłoŜoność dzisiejszego świata sprawia,
nowych sposobów, by na siebie zwracać uwagę. A współczesny świat daje w obfitości nowe
środki, by próŜny utwierdzał się w przekonaniu, co do własnej wielkości.
Ŝe często na tym obszarze trudno rozeznać, jakie rozwiązania są w pełni sprawiedliwe.
Pięć wieków temu reforma protestancka zakwestionowała kult świętych widząc w
Uczciwość zawodowa wymaga wiele więcej niŜ mglistego pragnienia etycznego zachowania.
nich rodzaj celebrytów, którym nie naleŜy się sława i cześć. Według Kościoła katolickiego
Aby dobrze działała, trzeba dogłębnie studiować sprawy, zbierać doświadczenie, radzić się. A
blask świętych naleŜy nie do nich, ale do Chrystusa. ZasłuŜyli na szacunek dlatego, Ŝe
potem odwaŜnie realizować „tak” lub „nie”. Zgodnie z osądem sumieniem. Zdrowie
pozwolili Bogu uczynić wielkich rzeczy w ich Ŝyciu. I to jest wspaniałe: dzięki BoŜej
społeczeństwa opiera się bardziej na „samokontroli” sprawowanej przez sumienie niŜ na
dobroci, kaŜdy moŜe zostać świętym - nawet celebritą z wielkoformatowego bildbordu. Ale
przeróŜnych, choćby i najwyŜszych izbach kontroli.
pod warunkiem, Ŝe nie ulegnie „amokowi sławy”.
17-V-09
24-05-09
38. Celebrities
39. Awatar
W ostatnich czasach „popyt na sławnych” wzrasta w szalonym tempie. Media
potrzebują znanych twarzy. Tyle miejsca do wypełnienia w eterze, na cyberprzestrzeni i na
tradycyjnym papierze. Dzień w dzień coś ciekawego trzeba wymyślić. A do tego walka o
rynek. Nic dziwnego, Ŝe jeŜeli nie ma ciekawych twarzy, to trzeba je stworzyć. Z drugiej
strony, w marketingu znani ludzie wzmacniają przekaz swą popularnością. Do świata mediów
i marketingu dochodzi polityka. Wyborca ma juŜ dość wyborów i trudniej go zmobilizować,
Człowiek swym otwarcie na świat przewyŜsza najsprytniejszą z małp. Jego duchowa
natura wciąŜ wybija go ponad otaczającą go rzeczywistość. Ta mu nie wystarczy, czuje
potrzebę tworzenia innego, lepszego, własnego świata: ogródek działkowy, mały warsztacik,
dom rodzinny urządzony według własnej wizji… Internet rozszerzył i rozpowszechnił
moŜliwości wpływania na otoczenie. Niemal kaŜdy mieszkaniec globu ma dziś szanse
uczestniczenia w wydarzeniach tak wielkich jak tylko dusza tego zapragnie. Początkiem tych
jemu teŜ trzeba pokazać przyciągające postacie.
Jako odpowiedź na tak wielkie zapotrzebowanie rynku zrodziła się nowa kategoria
osób – „celebrities”. Są znane albo z uwagi na działalność na jakimś polu - muzyka, sport,
rozrywka, albo dlatego, Ŝe zostały wykreowane przez media, jako bohaterowie „reality show”
lub teleturniejów. Często sam celebryci – bo jest juŜ polski odpowiednik tego słowa - cięŜko
harują nad własnym wizerunkiem, uprawiając marketing wokół własnej osoby. O niektórych
złośliwi mówi się, Ŝe „są znani, z tego, Ŝe są znani” (100% marketingu, 0 % treści).
wirtualnych światów były gry na Internecie. Odpowiadały na zapotrzebowanie rozrywki. Dla
wielu stały się sposobem zaspokojenia głębszych potrzeb: realizacji i akceptacji przez innych.
MoŜna zaryzykować tezę, Ŝe im mniejszy kontakt ze społecznościami realnymi – rodzina,
środowisko pracy, sąsiedzi - tym mocniejsza ucieczka do cyberprzestrzeni.
Second Life (SL) to najbardziej znana wirtualna gra. Powstała juŜ w XXI wieku,
uczestniczy w niej około dziesięć milionów osób. UŜytkownicy, nazywani mieszkańcami,
Zdolność docierania do ludzi i skupienia zainteresowanie innych jest wielkim
mogą zmieniać świat SL oraz działać w jego wirtualnej gospodarce. KaŜdy tworzy postać
talentem. Jak kaŜdy dar, trzeba odpowiedzialnie go wykorzystać. Wpływ na wielką liczbę
własnego „ja” zwaną awatarem. Nazwa ta pochodzi od sanskryckiego słowa, oznaczającego
ludzi to okazja, by czynić wiele dobra – lub ogromną szkodę. Na ile jest to w naszym zasięgu,
w hinduizmie wcielenie bóstwa, które zstępuje z nieba na ziemię w postaci śmiertelnej –
warto pomagać, by „celebrities” dobrze się prowadzili i byli, szczególnie dla młodzieŜy,
ludzkiej, zwierzęcej lub mieszanej. Tworzenie awatara w SL jest dość urozmaicone. MoŜna
pozytywnym źródłem inspiracji. Jak wiemy, pokusa próŜności, która towarzyszy wielkiej
ustalić kolor skóry, długość ramion, czy kształt uszu – MoŜna dodać np. małpie uszy.
sławie, jest szalenie trudnym wezwaniem.
Dodatkowo na awatara moŜna zakładać przystawki, są to fragmenty garderoby, broń czy
PróŜność nie jest nowoczesnym wynalazkiem. Pojawiła się u zarania świata. Na ten
biŜuteria. Wirtualnemu wizerunkowi moŜna teŜ nadać imię i nazwisko lub nick. Ma on
haczyk diabeł wziął naszych praojców: „Będziecie jak Bóg”. Od tamtej pory człowiekowi nie
47
48
własną biografię, rodzinę, preferencje… Wszystko jak w realnym Ŝyciu, ale bez cięŜaru
odpowiedzialności.
odczuwać zmęczenie. Biegamy, by wygrać i by pomagać wygrać innym. Wszyscy mogą
zwycięŜyć. Osiągnąć wyniki oczekiwane przez Pana Boga. Abyśmy się nie zniechęcali
przerastającymi wymaganiami, Bóg najlepszy z trenerów, stawia w naszym otoczeniu
Filozofowie średniowieczni twierdzili, Ŝe „lepsze istniejące ziarnko piasku lub źdźbła,
niŜ nieistniejąca góra złota”. Na dzień dzisiejszy moŜna by to przetłumaczyć „lepiej odrobina
dobra w realnym świecie niŜ zbawianie tłumów w SL”. Szczęście wieczne zostanie nam dane
nie ze względu na dobroć jakiegoś tam awatara, lecz jako nagroda za konkretne spełnianie
woli BoŜe w naszym realnym Ŝyciu. śycie nie jest grą, którą moŜna modelować według
własnych widzimisie, lecz jednorazowym darem, który trzeba odpowiedzialnie wykorzystać.
Być moŜe obecny światowy kryzys, który przypomniał o ulotności wirtualnej gospodarki,
„ostrych zawodników”, którzy swym dobrym przykładem mobilizują do wysiłku. I jak na
mityngach lekkoatletycznych, my teŜ moŜemy mieć pokusę dogadania się z miernotami
miernotami naszym otoczeniu do słabiutkiego wysiłku. Dlatego pamiętajmy o tej nagrodzie,
która mobilizowała św. Paweł aŜ do samej mety i o której wspominał w cytowanym liście do
Tymoteusza: „Na ostatek odłoŜono dla mnie wieniec sprawiedliwości, który mi w owym dniu
odda Pan, sprawiedliwy Sędzia”.
7-06-09
będzie dla wielu zachętą do „come back to realisty” – powrotu do rzeczywistości. 31-V-09
41. Nakład
Tekst zapisany na glinianych tabliczkach miał mocną pozycję. Trwałość i
40. Zając
„W dobrych zawodach uczestniczyłem, bieg ukończyłem…” - pisał św. Paweł do
niezawodność. A jednak lŜejsze formy całkowicie go wyparły. Papirus był tani i dostępny.
Tymoteusza u schyłku swego Ŝycia. Oryginał grecki pozwala na jeszcze inną lekturę: „dobrze
Zapis na skórach wzbudzał podziw swą dostojnością. A dziś juŜ nikt nie zapisuje swoje myśli
uczestniczyłem w zawodach, bieg ukończyłem”. Oba tłumaczenia są pełny treści. Z jednej
na pergaminie... Pewno taki sam los czeka papierową ksiąŜkę. Argumenty z gatunku, Ŝe radio
strony trzeba uczestniczyć w odpowiednich zawodach. IleŜ bowiem moŜliwych jest
nie zastąpiło gazety, a telewizja - kina, wcale nie dowodzą, Ŝe technika drukowania na
konkurencji do których nie ma sensu stawać – jak rekord opróŜnionych butelek piwa itp. Z
papierze musi przetrwać. Chodzi o zmianę nośnika tekstu do lektury, a nie o fakt, Ŝe długi
drugiej strony, gdy juŜ się staje do właściwej konkurencji, trzeba „dobrze uczestniczyć” - dąć
tekst zapisany zawsze będzie obecny jako wyraz ludzkiej kultury. Papier jako nośnik takiego
tekstu przewartościowuje się, gdy odwaŜnie podejmie się sprawę miliardów ton makulatury
z siebie wszystko.
Na mityngach lekkoatletycznych nie zawsze zawodnikom chce się biegać na całego.
produkowanych na świecie kaŜdego dnia. Czy ma sens tyle nakładu na transport,
Organizatorzy w celu polepszenia widowiska wymyślili „zająca”. Jest to zawodnik, któremu
magazynowanie, przekształcanie, aby przekazywać informacje, które moŜna udostępnić taniej
się zleca prowadzenie na samym starciu biegu, łamiąc strategie tych, którzy chcieli
i szybciej przez internet?
oszczędzać się. Zając się wypala i schodzi z bieŜni. Bierze obiecane mu pieniądze i znika…
Zmiany nośnika „długiego tekstu pisanego” powoduje rewolucję wokół samego
Proceder ten moŜe funkcjonować na długich biegach. Na średnich, aby uzyskać dobry czas,
tekstu. Jak ustalić oryginalny tekst i róŜne kolejne jego mutacje? Jak autorzy będą bronić
nie moŜna się oszczędzać. Przeciętny zawodnik nie moŜe więc być „zającem” poniewaŜ nie
swoich praw? Te i podobne argumenty moŜna usłyszeć w obronie ksiąŜki drukowanej.
potrafi wybić przed pelotom i spełnić swoją funkcję A sprintera nie namówi się do takiej roli.
Przemysł elektroniczny rządzi się jednak swoimi prawami. Gdy rynek telefonii komórkowej
Starzy wyjadacze lekkoatletyki znaleźli sposób na takie procedury. JeŜeli z róŜnych przyczyn
się nasyci, trzeba będzie znaleźć nowy towar dla miliarda uŜytkowników. Co powstrzyma
nie chce im się wysilać, bo na przykład sądzą, Ŝe organizatorzy za mało płacą za uczestnictwo
przed masową produkcją czytników? Trudno pomyśleć, Ŝe wydawnictwa, autorzy, nawyki i
w imprezie, dogadują się z pozostałymi zawodnikami na ignorowanie zająca. Wynik jest
gusty czytelników…
Wyznacznikiem sukcesu konkretnej ksiąŜki przez lata był jej nakład. Jednak w okresie
cieniutki, ale wszyscy twierdzą, Ŝe wszystko OK.
śycie jest biegiem bardzo długim. Z punktu widzenia indywidualnego człowieka jest
PRL-u wysokie nakłady niekoniecznie oznaczały, Ŝe ksiąŜka była czytana. Natomiast, w
najdłuŜszy z moŜliwych biegów. Dla kaŜdego jest to „bieg Ŝycia”. Równocześnie kaŜdy jest
dobie marketingu nakłady są często wynikiem kampanii i koniunktury. Dla odmiany ostatnio
„zającem” dla swego otoczenia. RóŜnica w tym, Ŝe nie moŜemy zejść z bieŜni, gdy zaczniemy
pojawiły się ksiąŜki niskonakładowe. Drukarnie mogą dostarczyć tanią ksiąŜkę w kilku
49
50
egzemplarzach. Pozwala to na spersonalizowanie tekstu. Kupuje się np. bajeczkę dla synka.
Święty Josemaria Escriva lubił zwracać uwagę na ten aspekt nowego przykazania: „Nie
Wpisuje się w imiona osób z rodziny, składa się zamówienie, po kilku dniach moŜna
zapominaj, Ŝe człowiek często potrzebuje mieć przy sobie uśmiechnięte twarze”. „ZnuŜona
otrzymać bajkę, w której bohaterami w roli głównej to tatuś i teściowa…
twarz (…) antypatyczna mina. Czy w ten sposób zamierzasz zachęcić innych, aby poszli za
Pismo Święte przeszło przez wiele nośników: gliniane tabliczki, papirus, pergamin.
Chrystusem?” Mawiał teŜ, Ŝe mogą być takie sytuacje w których „uśmiech jest
Nie jest ono zwykłym tekstem, lecz Ŝywym Słowem BoŜy. Nie nośnik jest waŜny, ale
najtrudniejszym,
odpowiedni „czytnik” – wtedy staje się słowem Ŝywym. Pod działaniem Ducha Świętego
„uśmiechniętych buziek”, tym lepiej!
zostało napisane i tylko pod jego działaniem prawidłowo moŜe być odczytywane. Wtedy staje
a
zarazem
najmilszy
Panu
Bogu,
umartwieniem”.
Im
więcej
21-06-09
się „tekstem spersonalizowanym”. Nośniki się zmieniają - Słowo twa.
43. Pałeczka
14-06-09
Nie starczy człowiekowi Ŝycia na dokonanie prawdziwie wielkich dzieł. Z tej
przyczyny szuka przedłuŜenia w następnych pokoleniach. Ta sama mądrość kaŜe mu
42. Emotikony
Komputer pokonał barierę językową. Dysponujemy dziś całą gamą programów do
przyjmować szlachetne projekty przodków. Osiągnięcia cywilizacyjne powstały dzięki takiej
tłumaczenia, czytników, syntetyzatorów mowy. Tekst, pisany lub mówiony, łatwo moŜna
ciągłości. Jest to rodzaj międzypokoleniowej sztafety. KaŜdy ma swoje przysłowiowe „pięć
przełoŜyć z dowolnego języka na inny dowolny. Postęp techniczny przyczynił się do okazania
minut” biegu. Na początku i pod koniec jest strefa przyjmowania i przekazywania pałeczki. I
bogactwa międzyludzkiej komunikacji. Dla dobrej komunikacji nie wystarczy sama treść
tak samo jak w sztafetowych biegach, nie wystarczy osiągnąć dobry własny czas, trzeba
przekazu. Psychologia, ze swej strony, zanalizowała wielość sposobów przekazu,
umieć sprawnie przyjąć pałeczkę, broń BoŜe jej nie opuścić i zręcznie przekazać dalej.
wypracowała techniki doskonalenia komunikacyjnych umiejętności. Po silnym racjonalizmie,
Rewolucyjne ideologie zaowocowały rozerwaniem więzi międzypokoleniowych.
w którym wszystko sprowadzało się do suchych danych, zwróciliśmy ponownie uwagę na
Młodzi wzrastają w złudzeniu o ich wyjątkowości: nic nikomu nie zawdzięczają, świat się na
niewerbalne aspekty przekazu. Odpowiednia forma wpływa na odbiorcy, nastawia go
nich zaczyna… A gdy uświadamiają sobie głupotę takiego rozumowania, na co nie zawsze
pozytywnie i w ten sposób przekaz jest bardziej udany.
kaŜdego stać, jest juŜ za późno, by nadrobić straty. A najgorsze to, Ŝe następne pokolenie
Forma przekazu jest ściśle związana z emocjonalnym kontekstem wypowiedzi. W niej
popełnia ten sam błąd. Złe przyjęcie pałeczki niesie za sobą jeszcze gorsze jej przekazanie.
wyraŜają się teŜ oczekiwania wobec odbiorcy. Ten kontekst jest kluczem do poprawnego
MoŜna kompensować te braki, zapatrując się we własne wyniki, wspólne wychwalania
zrozumienia samego komunikatu. Kiedyś większość rozmów było bezpośrednio – twarzą w
dokonań własnego pokolenia. Jednak, w indywidualistycznej kulturze, inni wcale nie są
twarz. Poprzez język ciała łatwo moŜna uchwycić emocje rozmówcy. Ton głosu, przy
skłonni do długiego podziwiania rekordów bliźniego. Rezultat, to rozluźnienie więzi
rozmowach telefonicznych, teŜ niesie ładunek emocjonalny. Natomiast pisany tekst,
międzyludzkich, juŜ nie pomiędzy pokoleniami, ale w tym samym pokoleniu -
szczególnie gdy jest bardzo krótki, jest absolutnie wyprany z emocji. Zrozumiały, Ŝe zrodziły
fragmentaryzacja społeczeństwa.
się znaki, by wyrazić te brakujące emocje – są to emotikony. Nie wynikają one tylko z
Zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie spotykamy wiele autorów, którzy
młodzieńczej fantazji. Piszący wyraŜa w nich swój stan ducha i daje klucz do zrozumienia
zajmują się genealogią. Przypominają o tym łańcuchu z „pokolenia na pokolenie”. Pokazują
napisanego tekstu. Czy np. chodzi o zarzut, czy o Ŝart. Emotikony, przeszły swoistą ewolucje,
przekaz Ŝycia, bogactwa BoŜej obietnicy, wiary, sakramentów. Kościół, zakorzeniony w tej
od niewielu i bardzo prostych do kilkadziesięciu. W praktyce starczy ich kilka. Są tym, czym
tradycji, zawsze mocno podkreślał swą apostolskość. Jest apostolski w więcej niŜ jednym
dorzucone do rozmowy: słowa cieszę się, przepraszam, bardzo mi przykro.
sensie. Dlatego, Ŝe został załoŜony w oparciu o apostołów, ale równieŜ dlatego, Ŝe zachowuje
Dobry Samarytanin złagodził oliwą rany cierpiącego człowieka. Przykazanie miłości
nauczanie i tradycję, dlatego, Ŝe jest niezmiennie prowadzone przez to właśnie nauczanie i
zachęca do łagodzenia ostre i wymagające wypowiedzi. Warto więc stawiać pozytywne
przez te tradycje i dlatego, Ŝe w wyniku prawowitej sukcesji otrzymał całe dziedzictwo
emotikony bez obaw. W ten sposób unikniemy wiele nieporozumień i ulŜymy bliźnim.
apostołów. Jan Paweł II tłumaczył na róŜne sposoby, jak Kościół zachowuje w rozwoju swoją
51
52
toŜsamość poprzez pamięć o wczesnych pokoleniach. Równocześnie patrzył bez lęku w
przykazaniach.
przyszłość. Przekazywanie pałeczki trwa od św. Piotra do naszych czasów. Z pomocą BoŜą
odszkodowania, rozwody, alimenty… Pamiętajmy i przypominajmy - jasno i dobitnie!
nikt ją nie opuścił. Na tej ciągłości opiera się Kościół - najwspanialsze dzieło Boga, w którym
Utrata
pamięci
zawsze
wystawia
słony
rachunek:
prokuratura,
5-07-09
my ludzie moŜemy aktywnie uczestniczyć.
45. Mrówka
28-06-09
Codziennie wcześnie rano, mała mrówka przybywała do roboty i natychmiast
rozpoczynała pracę. Produkuje duŜo i jest szczęśliwa. Je szef, lew, był zdumiony, widząc, Ŝe
44. Ciasteczka
Laikom wydaje się, Ŝe moŜna zachować anonimowość przy korzystaniu z Internetu.
mrówka pracuje bez nadzoru. Pomyślał, Ŝe jeśli mrówka moŜe wytwarzać tak duŜo bez
„Nikt nie wie, jakie strony oglądam, gdzie wchodzę, co robię…” Naiwny człowieku! KaŜdy
nadzoru, to czyŜ nie wytwarzałaby jeszcze więcej, gdyby miała nadzorcę! Zatrudnił więc
klikniecie, czyli kaŜde zapytanie skierowana do serwera zostawia ślad. Na przeglądarce
karalucha, który posiadał szerokie doświadczenie i znany był z pisania raportów. Pierwszą
wpisuje się w historię – ten ślad moŜna łatwo usunąć. Na serwerze, z którym się nawiązało
decyzją karalucha było wprowadzenie systemu kart zegarowych. Potrzebował teŜ sekretarki,
kontakt zostaje zapisany adres strony, data, adres IP własnego komputera. Ile czasu będą tam
oraz zatrudnił pająka do zarządzania archiwami. Lew był zachwycony raportami karalucha i
te dany zapisany? RóŜnie bywa. Aktualna tendencja do zwiększania bezpieczeństwa w sieci
poprosił go o sporządzenie wykresów w celu opisania tempa produkcji i analizowania
plus coraz niŜsze koszty pamięci czynią, Ŝe mogą trwać latami. Do tego dochodzą
trendów tak, by mógł je wykorzystać do prezentacji na zebraniach zarządu. Lew doszedł do
„ciasteczka”. Jest to niewielka informacja tekstowa, wysyłana przez serwer oglądanej strony i
wniosku, Ŝe nadszedł czas mianowania osoby kierującej działem, w którym pracowała
zapisywane po stronie uŜytkownika. Domyślne parametry ciasteczek pozwalają na odczytanie
mrówka. Stanowisko dano cykadzie. Nowy kierownik, cykada, teŜ potrzebowała komputera i
informacji w nich zawartych jedynie serwerowi, który je utworzył. Ciasteczka są stosowane
osobistego asystenta, po to, by pomagał jej przygotowywać „Strategiczny Plan Optymalizacji
najczęściej w przypadku liczników, stron wymagających logowania, reklam i do
Kontroli Pracy i BudŜetu”. Dział, w którym pracuje mrówka jest teraz smutnym miejscem,
monitorowania aktywności odwiedzającego. Ciasteczka mają swój czas waŜności potem
gdzie nikt się nie śmieje, za to wszyscy stali się nerwowi... W tym samym czasie cykada
przeglądarka sama je usuwa. Portale i sklepy internetowe gromadzą dane, by wyświetlać
przekonała szefa, lwa, co do absolutnej konieczności przeprowadzenia badania klimatycznego
reklamy o treści nawiązującej do odwiedzanych stron. Dlatego, tematyka reklam pojawiająca
środowiska. Przy przeglądzie kosztów funkcjonowania działu mrówki, lew stwierdził, Ŝe
się na komputerze często świadczą, moŜe nie zawsze, o zainteresowaniach jego uŜytkownika.
produkcja uległa znacznemu zmniejszeniu. Zatrudnił więc sowę, prestiŜowego i znanego
W realu nasze „kliknięcia”, Ŝyciowe wybory, zostawiają trwały ślad. Nasze
konsultanta, by ta przeprowadziła audyt i zaproponowała rozwiązania. Sowa spędziła w dziale
zachowania wpływają na otoczenie. Suma czynów ludzkich tworzy struktury dobra lub
trzy miesiące i przygotowała ogromny, wielotomowy raport, kończący się następującym
struktury grzechu. A w naszej duszy wpisuje się „historia uŜytkowania Ŝycia”. Dobre uczynki
wnioskiem: „W dziale jest przerost zatrudnienia.” Mrówka została zwolniona w pierwszej
rozwijają nas i upodabniają do Jezusa, złe zachowania obciąŜają. Informatyka pozwoliła
kolejności. Wybór uzasadniono tym, Ŝe „wykazywała brak motywacji i negatywną postawę”.
zapanować nad otaczającym światem. Jednak, „zinformatyzowany człowiek” bardzo kiepsko
Bajka od lat krąŜy po komputerach róŜnych firm w formie prezentacji. Ostatni slajd
radzi sobie z panowaniem nad własnym sercem. A to „z serca pochodzą złe myśli, zabójstwa,
wyjaśnia, Ŝe „wszelkie podobieństwo do rzeczywistości to tylko przypadek”. MoŜna
cudzołóstwa, czyny nierządne, kradzieŜe, fałszywe świadectwa, przekleństwa”. Postęp moŜe
polemizować z tym twierdzeniem. Zdarza się, Ŝe za decyzjami określającymi się jako
teŜ wbić „uŜytkownika” w próŜność, za którą idzie głupota. Takiemu człowiekowi wystarczy
racjonalne i pragmatyczne, kryje się brak podstawowej mądrości. MoŜna kosztem pracy dla
wyjazd wakacyjny, gdzie wmiesza się w tłum i straci zdrowy rozsądek, myśląc: „Nikt nie wie
rodziny faktycznie ją zaniedbać; kosztem lepszej organizacji wspólnoty de facto ją rozwalić;
co oglądam, gdzie wchodzę, z kim się spotykam”. Naiwny człowieku! Wakacje nie mogą być
kosztem działania apostolskiego osłabić kontakt z Bogiem. Wakacje dają dobrą perspektywę,
„wybrykową plamą” w twoim Ŝyciorysie. Odpoczynek nie oznacza zapomnienia o
by ponownie wszystko uporządkować i dowartościować pracę przysłowiowej „mrówki”.
12-07-09
53
54
46. Codzienność
47. Ransomware
Rewolucja dokonuje się na naszych oczach. Multum zwykłych spraw zmieniają się z
Wirtualny świat zaludnił się „realnymi potworkami”. Laicy nazywają je, bez
dnia na dzień. Radykalnie przekształcają się zajęcia, które przez wieki towarzyszyły
odróŜniania, wirusami. Są to krótkie programy, które utrudniają pracę uŜytkownika.
ludzkości. Wystarczy pomyśleć o odŜywianiu się, przemieszczaniu lub odpoczynku. W wielu
Warunkiem koniecznym, by program był wirusem, jest jego zdolność samopowielania się.
domowych kuchniach nic juŜ się ani nie gotuje, ani pieczy, ani smaŜy. A jeŜeli juŜ, to nie na
Obecnie większość takich programów to hybrydy wirusa z robakiem. Dość pokaźny rozmiary,
gazie i nie tak jak dawniej. Wiele wyszukanych potraw to gotowce z marketu. Cenny sprzęt z
kilkadziesiąt lub więcej kilobajtów, bez problemu moŜna ukryć w wielomegabajtowych
lat osiemdziesiątych jak np. maszyna do pisania, stał się kuriozalnym zabytkiem. W szybkim
bibliotekach czy programach. Działanie wirusów jest zróŜnicowane: od kasowania i
tempie znika telefon stacjonarny. Kto wie, czy za nim nie pójdzie do muzeum techniki
niszczenia danych przez rozsyłanie spamu i ataki na serwery do kradzieŜy danych.
tradycyjny telewizor? Kilkuminutowym klikaniem moŜna zastąpić chodzenie po urzędach,
Istnieją inne programy, równieŜ często uwaŜane za wirusy. Działają szkodliwie dla
bankach i sklepach. W Internecie sprawdzamy, gdzie jest nieznana nam ulica, rozkład
uŜytkownika, ale nie doczepiają się do innych plików. Są to „robaki”: nie atakują obiektów,
autobusowy lub najświeŜsze wiadomości. A to prowadzi do tego, Ŝe w wielu domach juŜ
jedynie się powielają. „Konie trojańskie” z kolei wykonują normalną pracę jak inne programy
dawno nie kupują gazet. Bilet autobusowy z dziurkami od kasownika stał się pamiątką z
,do których się upodabniają (np. do gier komputerowych), ale dodatkowo robią szkodę.
ubiegłego tysiąclecia…
„Bomby logiczne”, róŜnią się od „konia trojańskiego” tym, Ŝe ukryte szkodliwe operacje są
Łatwa dostępność do informacji zmienia styl funkcjonowania podczas odpoczynku.
wykonane po jakimś czasie. „Króliki” lub „bakterie”, replikują się wykładniczo, zamulając
Zbyteczne stały się gruby przewodniki, które pomagały zaplanować oryginalną wycieczkę.
procesor. „Fałszywki” to fikcyjne alarmy przed wirusami. Zazwyczaj proszą o przesłanie
Zdjęcia satelitarne pokaŜą dokładnie, co i gdzie moŜna zwiedzić. Nie ruszając się z domu da
zawiadomienia do moŜliwie duŜej liczby osób, co jeszcze bardziej go rozpowszechnia i
się „zaliczyć” sławne muzea. Przed pójściem do kina moŜna przeczytać komentarz do filmu,
doprowadza do wściekłości osoby, które otrzymują zawiadomienie po raz n-ty.
obejrzeć najlepsze fragmenty i w końcu… zostać w domu. JeŜeli ktoś się zacznie interesować
Niedawno pojawiły się „ransomware”. Jest to rodzaj oprogramowania uŜywanego w
konkretnym sportem, łatwo moŜe zdobyć reguły, porady mistrzów, poznać ostatnie nowinki z
przestępczości internetowej. Jego działanie polega na wniknięciu do atakowanego komputera
danego środowiska. Słowem, stać się specjalistą w tejŜe dziedzinie, jakby od lat w niej
i zaszyfrowaniu danych naleŜących do uŜytkownika. Potem program umieszcza w
siedział. Odpowiedni sportowy sprzęt moŜna zakupić na Allegro od tych, którym to zajęcie
komputerze notatkę. Przestępca pisze w niej, co właściciel cennych plików musi zrobić, aby
juŜ się znudziło.
je odszyfrować. Zwykle internetowy bandyta domaga się przelania pieniędzy na konto w
Wszechobecne
zmiany
sprawiły,
Ŝe
„czar
postępu”
całkowicie
prysł.
Dziewiętnastowieczne hasła typu „Ludzkość, Porządek i Postęp” stały się do bólu banalne. A
banku elektronicznym i obiecuje, Ŝe w zamian wyśle „klucz” oraz instrukcję, jak odszyfrować
zablokowane dane.
jednak remont kuchni, szybsze łącza internetowe ani przynaleŜność do światowej czołówki
„Potworki” ze świata wirtualnego są jeszcze jednym dowodem na „dwuznaczne
numizmatyków nie zaspokoją najgłębszych pragnień ludzkiego serca. Jak mawiał święty
oblicze techniki” jak pisze Benedykt XVI w swej ostatniej encyklice. „Wolność ludzka
Augustyn: „niespokojne będzie ono, dopóki Boga nie odnajdzie”. Wszechmogący Bóg dziś
pozostaje sobą tylko wtedy, gdy na fascynację techniką odpowiada decyzjami będącymi
jest tak samo obecny jak w staroŜytności. Świat stworzony przez człowieka ma teŜ w Nim
wynikiem odpowiedzialności moralnej. Stąd pilna potrzeba formacji do etycznej
swój początek. To On obdarzył nas iskrą rozumu i sprawnymi rękami. Boga moŜna odnaleźć
odpowiedzialności w posługiwaniu się techniką”. By dostać się do Królestwa Niebieskiego,
w zaciszu starej chałupiny jak i w naszpikowanej mikroprocesorami klitce XXI wieku.
nie wystarczy sprawnie machać myszką. Trzeba jeszcze mieć „dobrze zaprogramowane
Wystarczy pokornie i wytrwale Go poszukiwać.
serce”.
28-07-09
19-07-09
55
56
48. Dwie łzy
49. Żółta kartka
Pieśni króla Alfonsa X Mądrego naleŜą do klasyków literatury hiszpańskiej. Jedna z
Sportowe umiłowania Jana Pawła II są powszechnie znane: wycieczki w górach,
nich mówi o pewnym przewrotnym człowieku - niebywały szubrawcu, rabusiu i bandycie. Na
narty, kajaki, a w młodych latach piłka noŜna. Mniej znane są wypowiedzi Ratzingera co do
jego duszy ciąŜyły liczne przestępstwa i ogromne zbrodnie. Kiedy nadeszła starość,
niechęci do WF w szkole i na studiach. NiezaleŜnie od nastawienia ostatnich papieŜy sport
przemyślał całe swoje złe Ŝycie. W obliczu sądu przeraził się. Ten, który nigdy nikogo nie bał
wymaga pewnych cech niezbędnych w Ŝyciu duchowym: wytrwałości, cierpliwości, pokory
się, a był postrachem dla wielu, poczuł niepokój. Skierował się do świątobliwego pustelnika
by po poraŜce podnieść się i rozpocząć na nowo. Natomiast gry zespołowe pomagają w
Ŝyjącego w górach i błagał go o rozgrzeszenie. Pustelnik zadał mu ostrą pokutę - odbyć
zauwaŜeniu innych osób i liczeniu się z nimi, posłuszeństwie wobec trenera, etc. Z tej
pielgrzymkę do Ziemi Świętej, surowy post, powaŜną jałmuŜnę. Rabuś odpowiedział
przyczyny w tradycji katechetycznej obfite są porównania wzięte ze świata sportu. Wiele z
tysiącem wymówek: nie był w stanie odbyć tak długiej podróŜy ani nie miał pieniędzy, Ŝeby
nich nawiązuje do nauczania św. Pawła, który w swych listach uŜywa obrazów z atletyki.
rozdawać innym. Święty mąŜ, przyjąwszy wymówki postanowił zmienić mu pokutę. -
Do tych tradycyjnych porównań moŜna wprowadzić współczesne wątki. W wielu
Przynieś mi tę beczułkę pełną wody, a twoje winy zostaną odpuszczone. Nową pokutę
sportach „Ŝółta kartka” to sposób upomnienia lub ukarania zawodnika, niekiedy innych osób,
szubrawiec ochotnie przyjął. Wyruszył w drogę z beczułką zadowolony, Ŝe moŜe
za powaŜne naruszenie zasad gry. W piłce noŜnej pokazywana jest teŜ za dyskusje z arbitrem,
odpokutować za tak niską cenę. Rozpromieniony dotarł do pierwszego źródła, ale szczęście
grę na czas, niesportowe zachowanie. Podczas turniejów piłkarskich obowiązuje zasada, Ŝe
zmieniło się w niepokój, kiedy stwierdził, Ŝe woda z beczułki ucieka przez malutkie
gdy zawodnik zdobędzie określoną ilość Ŝółtych kartek, jest automatycznie odsuwany od
szczeliny. Nie mogąc zaczerpnąć ani jednej kropli, sto razy napełniał naczynie i sto razy woda
następnego spotkania. Ferwor gry czasami nie pozwala zawodnikowi dostrzec upomnienia,
uciekała. Porzuciwszy źródło dotarł do rzeki. Ale i tutaj woda uciekała z beczułki.
zreflektować się i zmienić styl gry. Skutkiem tego będzie kolejna kartka, która usuwa go z
Legenda zawarta w pieśni mówi, Ŝe tak minęły dwa lata. Ani rzeki, ani źródła, ani
boiska i turnieju. Emocje mogą równieŜ ponieść sędziego i spowodować brak umiarkowania
jeziora, ani morze, nie mogły powierzyć swoich wód dziurawej beczułce. Im szybciej
w sięganiu po kartki. Mundialowy rekord w pokazywaniu Ŝółtych kartek - aŜ szesnaście na
pokutnik biegł po górach, tym szybciej woda wyciekała z naczynia. Przygnębiony i
jednym meczu - pobił rosyjski arbiter Walentin Iwanow w meczu Portugalia-Holandia na
zmartwiony, nie znalazłszy rozwiązania, postanowił w końcu wrócić na szczyt góry i
mistrzostwach świata w 2006 r.
przedstawić pustelnikowi swoje strapienie. MoŜe Bóg nie chce przebaczyć mu jego
Z języka sportowego „Ŝółty kartonik” przeszedł do innych Ŝyciowych sytuacji i stał się
grzechów? Pieśń opowiada, Ŝe grzesznik z całego serca błagał Najświętszą Maryję Pannę, by
synonimem upomnienia. I tak małŜonkowie wystawiają sobie Ŝółte kartki, szef wystawia
wstawiła się za nim. Kiedy tak się modlił, kilka łez szczerego Ŝalu spłynęło po jego
podwładnym a proboszcz wikaremu. TeŜ mówi się o tym, Ŝe sportowa kontuzja po
policzkach. Dwie wpadły do beczułki i zdarzył się cud, poniewaŜ napełniła się po brzegi.
pięćdziesiątce, drobna stłuczka, osłabienie zdrowotne, pełnią funkcje „Ŝółtej kartki” od Pana
Adaptacja tego średniowiecznego opowiadanie do naszych warunków unaocznia, Ŝe
Boga, by zwolnić tempo, zadbać o zdrowie i być bardziej roztropnym. Niestety, w Ŝyciu nie
skrucha nie naleŜy do mocnych stron pewnego siebie człowieka XXI w. Jesteśmy w stanie
zawsze idziemy najlepszą drogą, a do tego nikt nie moŜe być sędzią we własnych sprawach.
podjąć pielgrzymkę do Ziemi Świętej, sprawnie i z rozmachem zorganizować kwestę na rzecz
Dochodzi jeszcze ferwor „Ŝyciowej gry”, który jeszcze bardziej utrudnia przyjmowanie
potrzebujących, uda się podjąć post w formie wymagającej diety. Stać nas nawet na to, by
ostrzeŜeń. Głupotą jest niezauwaŜanie lub zapominanie o juŜ zaliczonych Ŝółtych kartkach.
radykalnie zmienić styl Ŝycie, bo się nam znudziło. Ale czy potrafimy szczerze Ŝałować za
Taki brak rozsądku i zaślepienie wystawia nieodwracalny rachunek - zejście z boiska, czyli
grzechy?
„czerwoną kartkę”.
9-08-09
2-08-09
57
58
harmonia pozwala mówić o racjonalności świata, o prawidłowości w rozwoju, o normalności
50. Niespłacony kredyt
Poruszająca jest opowieść, chociaŜ nieco staroświecka, o biednej wdowie, która
jako o odniesienie do jakiejś ukrytej normy. Tego naturalnego porządku stale doświadczamy.
zarabiała na Ŝycie praniem. Kiedyś, gdy młodsze dziecko zachorowało, poprosiła starszego
Gdy na przykład po intensywnym treningu boli nas wszystko, nie panikujemy, „to normalna
syna, aby się zaopiekował bratem. Chłopak wykonał polecenie, ale stracił drobne zarobki,
rzecz” - mówimy. Gdy ten sam ból pojawi się bez znanej przyczyny, biegniemy do lekarza.
które przynosiło mu roznoszenie gazet, czuł się rozgoryczony i wypisał matce następujący
On sprawdza czy wszystko jest w normie. Gdy jakieś wskaźnik okaŜe się niepokojący,
rachunek: pilnowanie dzieciaka – 1 zł, gotowanie obiadu – 1 zł, stracone zarobki – 2 zł.
podejmie leczenie.
Razem – 4 zł. Matka po powrocie zastała dzieci śpiące, a na stole rachuneczek. Usiadła więc i
Analogicznie moŜna mówić o prawidłowym zachowaniu człowieka. Czyny, które
na odwrocie napisała: za to, Ŝe cię urodziłam – „nic”. Za to, Ŝe cię karmiłam i pielęgnowałam
odchylają się od normy, powinny być prostowane zewnętrznym działaniem. Dlatego przez
– „nic”. Za to, Ŝe dla ciebie pracuję – „nic”. Za moją miłość – „nic”. Razem – „nic”.
wieki prawo ustanowione odnosiło się do natury człowieka. Równocześnie pełniło funkcje
I dziś znajdzie się wiele ofiarnych matek (np. felietonistki z „Idziemy”), o których
wychowawczą wskazując, jakich zachowań oczekuje się od jednostki. Dla zwykłego
moŜna by napisać współczesną wersję opowieści z budującym pointą. Pluralistyczny świat
człowieka dobre jest wszystko to, co dozwolone przez prawo. Dochodzi jeszcze moc prawa.
dostarcza teŜ innych scenariuszy, mniej przykładnych. MoŜliwe, Ŝe matka, Ŝyje z renty i
Trudno sobie wyobraŜać dobrowolne płacenie podatków, gdyby nie było urzędu ścigania.
zajęta jest głównie sobą. Przez głowę, by jej nie przeszło poprosić o pomoc starszego syna; a
Jeszcze trudniej o przestrzegania limitów szybkości przez kierowców bez policji i systemów
jeŜeli juŜ, to ten, by zaczął od negocjacji nad wynagrodzeniem w zamian za proszoną usługę.
radarowych.
Ciekawe, czy taką matkę, stać by było na napisanie kilka „nic”, za wszystko, co w Ŝyciu
Ostatnio powoływanie się na prawo naturalne przedstawia się jako gwałcenie swobody
zrobiła dla swych dzieci. Niestety, do „stylu nowoczesnego” naleŜy prowadzenie dokładnej
człowieka. Nie moŜna nic nikomu prawem narzucać! Częściowo takie myślenie moŜe
buchalterii, wystawianie faktur za to, co naszym zdaniem robimy dla innych i częste
wynikać z naduŜyć władzy. Doszliśmy jednak do tego, Ŝe w imię tolerancji wprowadza się
przypominanie, ile to oni nam zawdzięczają. Takie nastawienie erozjonuje solidarność
„dyktaturę słupków”. Badania opinii publicznej jednostronnie decydują, co jest prawe, co
przyczyniając się do atomizacji społeczeństwa.
powinny sankcjonować „paragrafy”. Mechanizmy demokracji prowadzą ustawodawców do
Pamięć o tym, Ŝe to my mamy wielki kredyt do spłacenia wobec Boga i bliźniego
słuŜalczego wpatrywania się w te słupki. Sprawność polityczna często sprowadza się do
pomoŜe nam wyjść poza „egoistyczną rachunkowość”. Na pierwszym etapie Ŝycia bez
umiejętności dostosowywanie głoszonej opinii do oczekiwań społeczeństwa: jakie opinię
wyjątku dla kaŜdego człowieka niezbędna była bezinteresowność innych: od poczęcia
muszę głosić, aby moja popularność wzrosła?
poprzez długie lata uczenia się i wzrastania. Dług wdzięczności wtedy zaciągnięty pozostaje
Skoro rzeczy tak się mają, powierzony przez Jezusa zadanie ewangelizacyjne trzeba
na zawsze i nie da się go spłacić. Wdzięczność cechuje się właśnie tym, Ŝe nie moŜna jej
przełoŜyć na „idźcie na cały świat i zmieniajcie słupki”. Obrona Ŝycia, rodziny, moralności
zamknąć – ona trwa. Zostawia poczucie nieopłacenia za to, co się otrzymało, a jednocześnie
publicznej, szacunku dla religii wymaga odwaŜnego wpływania na opinię publiczną. A to nie
mobilizuje do obdarzania innych. Dzieci nie rewanŜują się rodzicom, ale oddadzą następnym
jest w gestii „specjalistów od pisania ustaw”, lecz w rękach kaŜdego obywatela. W
pokoleniom. Uczniowie nie rewanŜują się nauczycielom. JeŜeli rzeczywiście czegoś się
społeczeństwie pluralistycznym konieczny jest, by chrześcijanie „się ujawnili”. Normalną
nauczyli, mogą to przekazać dalej. A saldo kaŜdemu zbilansuje Bóg, gdy po śmierci, powie:
rzeczą jest, by sól zaznaczała swą obecność, nadając smak otoczeniu. W ten sposób
„wszystko, co uczyniłeś dla tych najmniejszych, dla Mnie uczyniłeś”.
zatrzymamy szerzący się chaos zboczeń.
23-08-09
18-08-09
52. Złote ziarenka
51. Słupki
RóŜnorodność sama w sobie jest wartością. Przyroda charakteryzuje się pluralizmem
Szedłem Ŝebrząc od domu do domu drogą wiejską, kiedy złota karoca ukazała się w
rozwiązań przy zachowaniu zadziwiającej harmonii. W świecie nie panuje chaos. Ta
oddali jak w cudownym śnie. Zastanawiałem się, kim jest ten Król nad wszystkimi królami?
59
60
Zaświtały mi wielkie nadzieje i zdawało mi się, Ŝe moje złe dni skończyły się. Stałem,
zwilŜając śliną gumkę. NiezaleŜnie od stopnia zadowolenia z wakacji, powrót do codziennych
oczekując, Ŝe otrzymam nieproszoną jałmuŜnę i bogactwo poruczone na wszystkie strony w
wezwań ma jednak swój urok. Być moŜe sekretu tego przypływu entuzjazmu trzeba szukać
kurzu. Karoca zatrzymała się przy mnie. Obdarzyłeś mnie spojrzeniem pełnym uśmiechem.
właśnie w młodzieŜy maszerującej do szkoły i podejmującej przeróŜny zajęcia, bo ich
Poczułem, Ŝe wreszcie nadeszło szczęście mojego Ŝycia. Wtedy Ty nagle wyciągnąłeś swą
Ŝyciowa energia udziela się starszym. Początek roku szkolnego i powrót do pracy niesie teŜ
rękę i spytałeś: - „CóŜ ty mi moŜesz dać?” Ach, jakiŜ to był królewski Ŝart! Otworzyłeś swą
dreszczyk doświadczenia niezmiernego skomplikowania Ŝycia. Teraz dzięki nowoczesności w
dłoń przed Ŝebrakiem, aby jego go poprosić! Byłem zmieszany i stałem niezdecydowany, a
e-Ŝyciu wszystko niby ma być łatwe, proste i szybkie. Sprawnie dojechać korzystając z GPS-
potem powoli wyjąłem z mej Ŝebraczej torby najmniejsze ziarenko zboŜa i dałem ci je. Ale
u, zakupić przez Internet nowy podręczniki dla dzieci, SMS-em potwierdzić uczestnictwo na
jakiŜ było moje zdumienie, kiedy pod koniec dnia, wysypując na podłogę zawartość torby,
umówionym przed wakacjami spotkaniu. Natomiast w realu zdarza się nieoczekiwany korek,
znalazłem malutkie ziarenko złota w nędznej kupce zboŜa! Gorzko zapłakałem i Ŝałowałem,
nie da się z kimś skontaktować, ktoś coś zawalił, czegoś w lipcu nie zapłaciliśmy i na
Ŝe nie miałem hojnego serca, by oddać Ci wszystko, co posiadałem.
samochodzie mamy blokadę za parkowanie w nieodpowiednim miejscu.
Opowiadanie
hinduskiego
poety Rabindranath
Tagore zawiera podstawowy
chrześcijańskie przesłanie: dawać! Pod wieczór Ŝycia będzie za późno na hojność. Wtedy juŜ
tylko pozostaną łzy skruchy. Człowiekowi nie łatwo przychodzi dawać. Pieniądz jest jakby
streszczeniem przywiązań materialnych. Zazwyczaj opanowuje dyskretnie, lecz wcale nie
mniej skutecznie. Jeśli choć trochę się zapomnimy zaczyna wyznaczać kierunek Ŝycia, choć
wcale tego nie zamierzaliśmy. Społeczeństwo w którym Ŝyjemy uwaŜa za rzecz normalną, Ŝe
jedynym horyzontem Ŝycia jest więcej mieć i lepiej Ŝyć. Faktycznie moŜemy poświęcić cały
wysiłek, rok po roku, na pogoń za dobrami materialnymi, jedno za drugim: lepsza praca,
samochód, dom, podróŜy... i kiedy przyjdzie koniec, zauwaŜymy się, Ŝe zabrakło czasu na
dawanie siebie w innych odcinkach, które teoretycznie akceptowało się jako waŜniejsze:
specjalista od „procesu planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego
przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z
punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu maksymalizacji oczekiwań”. Działania
logistyczne, jak moŜna wyczytać w podręcznikach, obejmują niemal wszystko: „obsługę
klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności
manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części,
lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę
zwrotów, gospodarowanie odpadami, transport i składowanie”. W tych opisach nietrudno
odnaleźć siebie samego. KaŜdy dzień składa się z przeróŜnych spraw, które trzeba sprawdzić,
relacje z Bogiem, Ŝycie rodzinne, przyjaźń, kultura.
Czas szkoły i studiów szybko i bezpowrotnie mija. Czego nie zrobi się wtedy dla
kolegów, trudno nadrobić. Czas przebywania w domu rodziców teŜ w przeszłość ucieka.
Czas, gdy mogą przyjść na świat dzieci, niejednemu małŜeństwu minął zanim się
zorientowali, Ŝe kaŜdy dziecko to BoŜy dar. Czas tych wakacji teŜ nam przeminął… CóŜeśmy
zrobili dobrego dla innych? Ile ziarenek, w naszej „Ŝebraczej torbie”, przemieniły się dzięki
naszej hojności, w szczere złoto?
wykonać, zapisać, przekazać, dopilnować, zakończyć. Zaniedbanie tych działań grozi
zrobienie nieodwracalnych tyłów, utratą pracy, konfliktami domowymi a czasami kontaktem
z wymiarem sprawiedliwości.
Logistyka rządzi się twardym prawem - nie potrafisz, odpadasz! Jako zasada Ŝyciowa
dla jednostki i wspólnoty jest daleko niewystarczająca, ponadto prowadzi szybko do
„powakacyjnych depresji”. Uczeń Chrystusa ze spokojem i radością powinien szukać
7-09-09
„maksymalizacji miłości”. Przy eschatologicznej kasie z takiej logistyki zostaniemy
rozliczeni.
53. Logistyka
Początek września jest jak pierwsza strona szkolnych zeszytów. Nawet ślamazara stara
się ją schludnie spisać. Na dalszych kartkach róŜnie bywa:
JeŜeli Darwin ma rację, to XXI wiek przetrwa tylko „homo-logistycus”. To znaczy
6-IX-09
kleksy, ślady keczupu po
śniadaniu, moŜe nawet dziura na wylot, bo maluch niecierpliwie przyśpieszył mazanie,
61
62
54. Gracja
55. Kontekst
Przyroda raz jeszcze zadziwia epifanią kreatywności. Złota polska jesień fascynuje
Ile razy taka historia się wydarzyła na naszych oczach? Dziennikarz dobrze się
bogactwem barw i kształtów, oryginalnymi kompozycjami drzew, krzewów, łąk i pół. Do
przygotował na poranna audycję przy kawie. Zaproszony gość powiedział do mikrofonu o
tego magią światła jesiennego. W takiej scenerii toczy się Ŝycie człowieka - nasze Ŝycie.
jedno zdanie za duŜo. W pełnej wersji zostało ono szybko umieszczone na internetowej
Wezwania Ŝyciowe obfitują w róŜnorodności. Niby takie same sprawy dla wszystkich, a
stronie radia. Na tej samej stronie zawieszono wersję okrojoną w formacie mp3 łatwa do
moŜna być świętym, przeciętniakiem lub łobuzem. Wszystko zaleŜy od łaski BoŜej i wolnej
rozpowszechniania w sieci wśród znajomych. Zdanie nabrało własnego Ŝycia poza
woli człowieka, od umiejętności „zarządzania” własnym Ŝyciem.
śniadaniowym kontekstem. Na tej samej radiowej stronie pojawił się zgrabny komentarz z
Zdolność mądrego prowadzenia się to nauka o cnotach. Niestety, słowo „cnota” nie
kilkoma cytatami z rozmowy i chwytliwym tytułem. JuŜ tego poranka dziennikarzy na swych
przekazuje bogactwa zawartego w nim pojęcia. Chodzi bardziej o nawyki optymalnego
blogach testowali temat. Zadziałało, a konsultowani eksperci chętnie się wypowiadali. Od
wyboru, a nie o unikanie zła, z czym słowo cnota powszechnie się kojarzy. Chodzi o aktywne
razu stacje telewizyjne informujące non-stop nakręcają kilka newsów w tak istotnej sprawie.
dyspozycje dawania z siebie tego, co najlepsze. Dzięki tym sprawnościom zachowanie staje
Wypowiadają się znane osoby. Specjalistom, których jeszcze nie konsultowano, co sądzą o
się spójne w harmonii intencji, emocji i czynów. Takie Ŝyciowe umiejętności zapewniają
całej aferze, „pęka wątroba” z zazdrości wobec tych, którzy juŜ są w mediach. Robią
łatwość, pewność i radość w moralnej prawości. Człowiek cnotliwy to ten, który dobrowolnie
wszystko, by ich wypowiedź przynajmniej trafiła do gazet następnego dnia. Sprawa dojrzewa,
czyni dobro, a w dodatku z tego czerpie szczęście.
by dzienniki oceniły sprawę jako powaŜny spór. Następnego dnia przy porannych programach
Dla wielu heroiczność cnót to rodzaj tresury, „zaprogramowania na dobro” niczym
radiowych juŜ dyskusja toczy się na wiele głosów. Redakcje tygodników zastanawiają się,
bezduszny cyborg. Obawiają się, Ŝe dąŜenie do świętości grozi przestawieni Ŝyciowego
czy dać temat na okładkę. Być moŜe „bezcenne wypowiedź” ukierunkuje publiczną dyskusję
odbiornika na tryb „czarno-białe”, usunięciem wielobarwności ludzkich wyborów. Widzą w
na cały miesiąc lub kwartał.
wymaganiach Ŝycia chrześcijańskiego zniewalające stereotypy, skazujących człowiek na
Dziś w świecie mediów moŜna zastosować teorią chaosu, według której machnięcie
chodzenie tylko po wydeptanych ścieŜkach z powodu panicznego lęku wobec alternatywnych
skrzydełkami motylka na jednej półkuli ziemi moŜe sprowokować tajfun na drugim końcu
rozwiązań. Zarzucają chrześcijańskiej ascetyce lęk wobec kulturowych zmian i ukrywanie
świata. Opisany obraz charakteryzuje czasy postmodernistyczne. Bunt wobec mitów
tych kompleksów pod płaszczem tradycji.
nowoczesności - racjonalizmu, postępu, wielkich narracji ideologicznych - doprowadził do
Dla skuteczności naszego apostolstwa warto szukać odpowiedniego języka, by
wątłej myśli i wyczerpanego dyskursu. Mówi się o post-metafizyce: waŜne to, co róŜne,
pokazywać bogactwo Ŝycia chrześcijańskiego. Łaciński słowo „gracia” moŜna przetłumaczyć
rozproszony, niepowtarzalne. Wobec klasycznego sposobu myślenia pojawia się zarzut dwu-
jako łaska, ale teŜ jako gracja. „Nasze Westerplatte”, codzienna walka o świętość, jest
członowości: przedmiot-podmiot; rzeczywistość-obraz; rozum-natura, prawda-fałsz. Są one
fascynująco piękna i róŜnobarwna. Uczmy się od pewnych środowisk troski o dobre
tylko systemami gier lingwistycznych tworzący zhierarchizowany świat opresji. W sposób
skojarzenia uŜywanych przez nie słów: mniejszości, tolerancja, otwartość, etc. Pokazujmy i
szczególny trzeba porzucić religijną metanarrację świata.
my, jak odpowiedź na BoŜe powołanie prowadzi do spełnienia wszelkich szlachetnych
Postmodernistyczny sposób myślenia swoim zachwytem wobec róŜności nie jest w
aspiracji. Łaska BoŜa nie jest sztywnym gorsetem, jest niezmiernie kreatywna w
stanie naprawdę nikogo zafascynować. Bezsens męczy i przygnębia. Człowiek szuka swego
zachowaniach ludzkich. Działa w najgłębszych pokładach ludzkiej natury. Od wewnątrz
metakontekstu - jest nim Bóg jako Stwórca i cel Ŝycia. Szczęście tylko odnajduje się na
zmienia człowieka, by w zewnętrznym swobodnym działaniu okazywał „obraz i
drodze powrotu do domu Ojca. Dobra nowina to taka, Ŝe ta Droga ma na imię - Jezus
podobieństwo” Boga. A On jest twórcą piękna i Samym Pięknym.
Chrystus.
20-IX-09
13-IX-09
63
64
56. Wybór
57. Kamery
Dar wolności wynosi człowieka ponad inne istoty. Ale, o jakiej wolności mówimy?
Na szczycie wielu zabytkowych ołtarzy moŜna znaleźć trójkąt z wielkim okiem
Wolność nie sprowadza się do samej moŜliwości dokonywania wyborów. KaŜde zwierzę
wewnątrz. W ikonografii XVIII-wiecznej był to symbol BoŜej Opatrzności. Wierzący
potrafi wybierać. Małpa, na przykład, wybiera pomiędzy bananem a melonem, bieganiem lub
człowiek widział w tym oku znak BoŜej wszechwiedzy, bo „omnia nuda et aperta ante oculos
leŜeniem. Komputer teŜ potrafi dokonać wyborów przekraczających oprogramowanie. Coraz
eius”. Czyli - wszystko jest odkryte przed oczami Tego, któremu musimy zdać rachunek, jak
częściej maszyny „uczą się” optymalizować wybory na zasadzie próby i błędu. Zwierzę
czytamy w liście do Hebrajczyków. Tamten trójkąt przypominał o tym, Ŝe nawet gdy ludzie
dokonuje wyboru w ramach swego instynktu, maszyna natomiast w ramach zasobu pamięci.
nie widzą, Bóg wszystko widzi. Zachęcał do słuchania głosu sumienia, uświadamiał, Ŝe
Jednak ani zwierzę ani maszyna, nie są wolni tak jak człowiek. RóŜnica wynika z tego, Ŝe
chociaŜ sumienie moŜna zagłuszyć, sprawiedliwość BoŜa wszędzie człowieka dosięgnie.
człowiek posiada duszę duchową, dzięki niej wybory dokonuje na innej płaszczyźnie.
Równocześnie Bóg dostrzega ukryte dobre uczynki, ofiarność, którą świat nie zawsze
Człowiek moŜe odróŜniać stopnie dobra i wybierać to najwyŜsze. Na tej duchowej otwartości
dostrzega i docenia. Trzykrotnie czytamy o tym w Ewangelii Mateusza: „Bóg, twój Ojciec,
opiera się godność człowieka. Materialistyczne podejście nie jest w stanie uzasadnić godności
który widzi w ukryciu, wynagrodzi tobie”.
człowieka. Dlaczego muszę szanować drugiego człowieka, gdy on ogranicza moją wolność
W czasach, gdy wielu nie zawraca sobie głowy sądem Boga, ani sumienie nic im nie
wyboru? Dlaczego być wiernym wobec podjętych zobowiązań, gdy inna droga Ŝyciowa
wyrzuca, oko Opatrzności zostało zastąpione przez inne oko, oko kamery. NiemalŜe non stop,
okazuje się bardziej atrakcyjna?
mniej lub bardziej jawnie, kamery monitorują obywatela XXI wieku, niczym Wielki Brat z
Współczesna kultura przyznaje wielkie znaczenie wolności, zarazem radykalnie tę
powieści Orwella. Obecność kamery wzbudza szacunek, moŜe bardziej niŜ kiedyś oko Pana
wolność ogranicza zaprzeczając duchową naturę człowieka. Dyscypliny naukowe określane
Boga. Do tego stopnia, Ŝe wystarczy atrapa kamery, by i tak pełniła swe kontrolne funkcje.
wspólnym mianem „nauk o człowieku” zwróciły uwagę na uwarunkowania natury
Jaki kierowca nie zmniejszy szybkości, gdy widzi prawdziwą lub fikcyjną kamerę? Jaki
psychologicznej i społecznej, które wpływają na sposób, w jaki człowiek korzysta z wolności.
chuligan pozwoli sobie na wybryk, gdy śledzi go kilka kamer?
Kto nie obawia się
Trzeba jednak pamiętać, Ŝe pierwszą wolnością to „wolnością-od” słabości. Św. Augustyn
kompromitujących nagrań umieszczonych w Internecie? Oko kamer filmowych lub
nauczał, Ŝe polega ona na niepopełnianiu przestępstw takich jak zabójstwo, cudzołóstwo,
telewizyjnych natomiast działa nieco inaczej. Nie zawsze straszy, bowiem takŜe mobilizuje.
rozpusta, kradzieŜ, oszustwo, świętokradztwo i tym podobne. Gdy człowiek zaczyna unikać
W ich obecności ludzi uśmiechają się, mądrze się wypowiadają, prezentują swą najlepszą
tych przestępstw, zaczyna podnosić wzrok ku wolności, ale jest to dopiero początek wolności,
stronę.
a nie doskonała wolność. Uczeń Chrystusa wie, iŜ jego powołanie jest powołaniem do
W XIX wieku trójkąt z okiem był teŜ stosowany przez towarzystwa deistyczne. Za ich
wolności. Prawo BoŜe nie umniejsza zatem, a tym bardziej nie eliminuje wolności człowieka,
przyczyną pojawiał się na elewacjach budynków, banknotach lub flagach. Odnosił się do
przeciwnie — jest jej gwarancją i sprzyja jej rozwojowi.
Boga jako NajwyŜszej Istoty, Wielkiego Budowniczego - ale niekoniecznie do
Wolność została nam dana, by wzrastać i stawać się lepszymi, jest „wolnością-dla” -
chrześcijańskiego Boga. Być moŜe z tej przyczyny lub by unikać skojarzenia Boga z
dla Miłości. Wolność człowieka nie jest „wolnością-dla” maksymalizacji konsumpcji z oferty
nieustannym kontrolowaniem swych stworzeń, w ikonografii chrześcijańskiej rzadko dziś się
Ŝycia. Dobre wybory doskonalą wybierającego; jest to moŜliwy tylko w ramach prawdziwego
korzysta z tego znaku. Spojrzenie BoŜe jest spojrzenie sprawiedliwego i miłującego Ojca
rozeznania dobra. Wybory zbogacają człowieka, gdy poznaje Prawdę i nie daje się omamić
zachęcającego swych dzieci do pokazania się w najlepszym świetle. Stała świadomość tego
reklamą diabła: „Będziecie jak Bóg”, będziecie jak On decydować, co jest dobre.
spojrzenia, wyobraŜanie sobie, Ŝe nikt inny na nas nie patrzy prócz Boga ułatwi nam trudy i
upokorzenia, jakie znosimy i pomoŜe czynić to, co Bóg chce i tak jak On tego chce. Chodzi o to,
27-IX-09
by pięknie grać naszą rolę dla najlepszego widza.
4-X-09
65
66
58. Stłuczona szyba
59. Kiepski interes
Zaśmiecony teren nie skłania do troski o czystość. Nieład i niechlujstwo zachęcają do
Zamienił stryjek siekierkę na kijek. Trzeba pamiętać, Ŝe przysłowiowy stryjek Ŝył
kolejnych zaniedbań. Z zachowaniem ludzi dzieje się coś podobnego. Wykroczenie pociąga
dawno temu, w ubiegłym tysiącleciu. Wtedy głupota nie dysponowała taką paletą ekspresji
za sobą kolejne wykroczenie, przestępstwo kolejne przestępstwo -
„abyssus abyssum
jak dziś. Kontynuując rodzinną tradycję, bratanek stryjka, lub jego syn, zamienia prawdziwy
invocat”, głębia przezywa głębię - czytamy w Piśmie Świętym. Fachowcy od bezpieczeństwa
majątek na zakup wirtualnego miecza do gry „Metina”, na stację bojową z „Star Wars”, lub
publicznego wypracowali pojęcie „syndromu stłuczonej szyby”. JeŜeli w odpowiedniej porze
na kruszywo do „Ogame”. Nie brakowało bratankowi pola do popisu, czego fantazja
nie usunie się skutków jednego aktu wandalizmu, ośmiela to chuliganów do wypróbowania
zapragnęła mógł natychmiast dokonać w wirtualnym świecie. Jego stryjek mocno pracował w
kolejnych „numerów”. Specjaliści od bezpieczeństwa publicznego powołują się na metodę
„realu” i zapisał bogaty CV. Bratanek skoncentrował swój wysiłek na wirtualnej karierze. W
sprawdzonej w Nowym Jorku: zwalczać przestępstwa poprzez ostre karanie najdrobniejszych
Gimnazjum większość czasu poświęcił na grę MotoGP05. Zaczął od bycia nieznanym
wykroczeń. Metoda została określona jako zasada „zero tolerancji”. Na przykład ścisła
kierowcą, wtedy mógł jeździć tylko w najniŜszej klasie. Za wygrane wyścigi zdobywał
kontrola biletów w metrze zaowocowała tym, Ŝe pozwoliła zatrzymać wiele ludzi noszących
punkty, które umoŜliwiały mu udoskonalenia maszyny i dostęp do nowych torów i rozgrywki
bez odpowiedniego pozwolenia ostrą broń. Wypracowana baza danych gapowiczów róŜnej
w wyŜszej klasie. Tak doszedł do samego szczytu wyścigów motocyklowych. Został
maści okazała się niezmiernie poŜyteczna do wyselekcjonowania z niej prawdziwych
mistrzem świata! Zajęło mu to ponad 500 godzin. W Liceum przerzucił się na FIFA07, gdzie
przestępców. Nie dlatego, Ŝe wszyscy jeŜdŜący bez biletów nimi byli. Ale liczący się mafioso,
został sławnym trenerem, dzięki doświadczeniu zajęło mu to tylko 400 godzin. Studia nieco
jeŜeli juŜ korzystał z transportu publicznego, to przecieŜ nie będzie się martwił o jakiś
mu się przedłuŜają. Musiał podjąć pracę. Tam nie moŜe się doczekać powrotu do domu, by
opłacenie bileciku…
dalej spokojnie grać online bez obawy wykrycia przez szefa. Zamienił bratanek „real” na
Gdy myślimy o naszych słabościach, wspominamy o Jezusie pełnym miłosierdzia
wobec ludzkiej nędzy - naszej nędzy! Dobrze, Ŝe tak rozumujemy, BoŜa dobroć jest w samym
„online” - prawdziwe Ŝycie, na sztuczną cyberprzestrzeń.
Benedykt w „Caritas in Veritate” ostrzega przed mentalnością technicystyczą
centrum dobrej nowiny. Kościół przecieŜ nie został załoŜony w celu ścigania przestępstw,
prowadzącą do utoŜsamiania prawdy z rzeczą moŜliwą do zrobienia. Czyli nikt nie powinien
apostołowie nie stanowili rodzaju moralnej policji. Niemniej jednak wobec obłudników Jezus
nikomu zabraniać realizacji i poŜądania tego, co wykonywalne. Pokolenie e-człowieka
uŜywa ostrego języka. A to dlatego, Ŝe błąd obłudnika potrzebuje właśnie takiego
wydaje się iść jeszcze dalej. To, co moŜliwe w wirtualnym świecie, staje się dominującą
„nietolerancyjnego miłosierdzia”. Podobnie mocnych obrazów uŜywa Jezus, gdy zachęca
przestrzenią Ŝycia. Tam moŜna dostarczać sobie przeŜyć, które w rzeczywistym świecie są
swych uczniów, by nie popadali w rodzaj obłudy, oszustwa wobec siebie samego,
nieosiągalne. Tam moŜna naprawdę być „kimś”. Nałogowy gracz często próbuje wirtualne
przyzwalając na okazję do grzechu. „Jeśli twoja ręka jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij
doświadczenia przełoŜyć na szary realny świat, wymaga od niego podobnych intensywnych
ją… I jeśli twoja noga jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij ją… Jeśli twoje oko jest dla
doznań. Jednocześnie zaczyna doświadczać „bólu świata realnego” i jeszcze bardziej ucieka
ciebie powodem grzechu, wyłup je…”. Święci dobrze rozumieli zbawczą moc metody „zero
w cyberprzestrzeń. Paradoksalnie ma poczucie, Ŝe sam ma bogate Ŝycie społeczne -
tolerancji”. Posiadali oni rodzaj wstrętu do grzechu i nie owijali sprawy w bawełnę, gdy
oczywiście jedynie na poziomie wirtualny, bo łącza internetowy są mało kompatybilne z
piętnowania okazje z nim związane. Miłość do Boga prowadziła ich do unikania wszelkiego
tradycyjnym otoczeniem: rodziną, środowiskiem pracy, przyjaciółmi. Ojciec Święty w
kombinatorstwa w najgłębszych pokładach serca. Dzięki takiej postawie byli nietolerancyjni
Encyklice wzywa do „odzyskania prawdziwego sensu wolności”. Trzeba uwolnić się od
wobec własnych uchybień, a wyrozumiali wobec innych.
„wirtualnego cielca”, a jeŜeli to konieczne, zastosować drastyczną metodę MojŜesza, który
„porwawszy cielca, spalił w ogniu, starł na proch, rozsypał w wodzie i kazał ją pić
11-X-09
Izraelitom”.
18-X-09
67
68
naukowcy pracują nad technologią umoŜliwiającą zdalne zasilanie. Wszystko wskazuje na to,
60. Gifty i gifciki
Na szalenie konkurencyjnym rynku jakość towaru nie wystarczy do sukcesu. Niełatwo
Ŝe zjawisko rezonansu pozwoli na ten milowy krok: pozbycie się przewodowej pępowiny.
przebić się przez wielość podobnych ofert, dlatego producenci nie szczędzą pieniędzy na
Zestaw będzie się składał z dwóch anten - nadającej i odbierającej. Gdy anteny mają tę samą
marketing. Zazwyczaj ostateczny wybór konsumenta wcale nie wynika z samego towaru.
częstotliwość rezonansową, mogą stosunkowo efektywnie przesyłać między sobą energię. Co
Specjaliści od sprzedaŜy wiedzą o tym dobrze i dlatego pracują na wszystkich moŜliwych
najwaŜniejsze, pole magnetyczne nie wpływa na ludzkie ciało tak jak pole elektryczne.
frontach. Z jednej strony odpowiednia reklama działającej na uczucia, pamięć i skojarzenia.
Istotne jest teŜ fakt, Ŝe transmisja energii nie blokuje innych urządzeń. Antenę emitującą
Potem opakowania produktu: sprytne rozwiązania, przemyślane kształty, zadbana fantazyjna
moŜna ukryć za ścianą, pod podłogą, pod biurkiem lub w monitorach. Anteny te z oddali
grafika. MoŜna powiedzieć, Ŝe w ostatnich dziesięcioleciach dokonała się w tej dziedzinie
ładowałyby telefony komórkowe, laptopy, cyfrowe aparaty i inne urządzenia do tego
cicha rewolucja. Sztuki juŜ nie trzeba poszukiwać wyłącznie na wernisaŜach i wystawach, jest
dostosowane. Prorocy nowych technologii zapowiadają rychłą śmierć wymiennych baterii, co
w zasięgu ręki w pięknych i estetycznych opakowaniach towaru codziennego uŜytku. Do tego
niezmiernie ucieszyłoby ekologów i pozwoliłoby na dotację dla nowego sprzętu z
dochodzą róŜne gratisy, bonusy, promocje - po prostu zniŜki. Konsument nie wie, dlaczego
odpowiednich funduszów.
akurat producent ofiaruje mu 50% gratis za tę samą cenę. Zazwyczaj niewiele nad tym się juŜ
Bezprzewodowość bynajmniej nie oznacza autonomii. WciąŜ jest źródło i odbiorca.
zastanawia skoro konkurencyjny towar ma podwójne opakowanie za podobną cenę. Zwykłą
Zawsze chodzi o przekaz - energii lub informacji. Takie są realia tego świata. Taka jest teŜ
są juŜ rzeczą przeróŜne dodatki: prezenty, gifty lub gifciki. Często są one cenniejsze niŜ
prawda o człowieku. Bez Boga, źródła śycia, człowiek więdnie. Bóg w swej dobroci stał się
poszukiwany towar, który nieraz kupuje się właśnie dla tego dodatku. Jest to rodzaj
Manną dla zasilania człowieka podczas jego wygnania na pustynię świata. Obecność Jezusa w
świecidełek, niczym przynęta, aby wziąć tę towar bez refleksji czy akurat jest on nam
Eucharystii ma na celu zasilać duszę człowieka nie tylko drogą pokarmu, ale takŜe poprzez
konieczny. Przodują pod tym względem gazety i czasopisma. Wydaje się, Ŝe niektóre tylko z
bliskość. Człowiek, gdy jest odpowiednio nastrojony, w obszarze tej tajemnicy wchodzi w
tego powodu jeszcze się trzymają na rynku. Gdyby nie te wszystkie dodatki z dynozauriami,
rezonans i zostaje mu przekazana BoŜa energia - łaska uświęcająca. Pięknie o tym pisał Sługa
instrukcjami o Excelu, egzaminem do prawy jazdy lub nagraniami z Gorzkimi śalami, to
BoŜy Jan Paweł II w jednej ze swych wspomnieniowych ksiąŜek. „Jestem przekonany, Ŝe
pewno dawno te periodyki by upadły. W ostateczności dokonał się pewien przerost
kaplica to miejsce, z którego pochodzi szczególne natchnienie. To ogromny przywilej móc
marketingu nad treścią. Opakowanie i dodatki stały się waŜniejszy niŜ sam produkt.
mieszkać i pracować w przestrzeni tej Obecności. Przyciągająca Obecność - niczym potęŜny
RównieŜ Dobra Nowina dociera do nas w opakowaniu ludzkiego przekazu. W
pewnym sensie powinniśmy się cieszyć, gdy dostrzegamy słabości tego opakowania.
magnes. Jednak nie zawsze konieczne jest fizyczne przyjście do kaplicy, Ŝeby duchowo wejść
w przestrzeń Najświętszego Sakramentu”.
Ograniczenia ludzi Kościoła odsyłają nas do tego, co naprawdę istotne. Zatrzymywanie się na
Telefony komórkowe, bezprzewodowy Internet (Wi-Fi), zdalne zasilanie uwraŜliwiają
„przekazującym” świadczą o niezrozumieniu, co wchodzi w grę w tym „przekazie”. A chodzi,
na miejsce pobytu. Nie wystarczy mieć odpowiedni sprzęt, trzeba jeszcze poruszać się w
ni mniej ni więcej, o dostęp do samego Boga śywego. MoŜna parafrazować Blaise’a Pascala i
przestrzeni zasięgu. Częste nawiedzanie Przenajświętszego Sakramentu jest wyrazem wiary w
powiedzieć, Ŝe „BoŜy marketing” polega na tym, by na tyle się okazywać w opakowaniu,
to, Ŝe On jest źródłem Ŝycia i dlatego szukamy miejsca optymalnego zasięgu. BoŜa energia
abyśmy mogli do niego dotrzeć - i na tyle się ukrywa pod tym opakowaniem byśmy nie
promieniuje z Tabernakulum.
1-XI-09
zatrzymali się na pozorach i szukali Jego samego. A nie jakiś nieistotnych dodatków.
25-X-09
62. HI-END
Wierność w terminologii uŜywanej dla sprzętu elektronicznego to synonim jakości. Na
61. Zasięg
Wi-Fi wzbudził apetyt na bezprzewodowy świat. Kabel zasilenia jest ostatnim
przykład w urządzeniach muzycznych „high fidelity” (ang. wysoka wierność), określają
reliktem „ery przewodowej”. Pora juŜ, by wysłać go do muzeum techniki. Od kilku lat
parametry dokładności odtwarzania oryginalnego dźwięku. Płyta gramofonowa, taśma
69
70
magnetofonowa, CD, układy scalone i hologramy dźwiękowe są to kolejne kroki na drodze
juŜ o jakąś kosmetyczną poprawę wspaniałego Gmaila, lecz skok jakościowy wynikający z
rozwoju tegoŜ rynku. Na takich nośnikach zapisywano, edytowano i odtwarzano dźwięki.
połączenia
Pojęcie HI-FI zaczęło się popularyzować w latach 60. ubiegłego stulecia, kiedy w wyniku
społecznościowych. Pozwala komunikować się poprzez uzupełnianie wątków określanych
zalet
poczty
elektronicznej,
komunikatora
internetowego
i
serwisów
nowych technologii wzrastało znaczenie jakości urządzeń. Znakiem HI-FI oznaczano
jako „wave” (fale). W tworzeniu kaŜdego wątku moŜe uczestniczyć kilka osób, które dodają
wówczas ten sprzęt, który spełniał wysokie normy jakościowe. Dziś oznaczenie HI-FI nieco
do niego formatowane teksty, obrazki, treści multimedialne itd. Uczestnicy mogą prowadzić
trąci myszką. Obecnie wzmacniacze skonstruowane przy pomocy zaledwie jednego układu
rozmowę w czasie rzeczywistym, dodając swoje kolejne wypowiedzi do „fali”. Usługa
scalonego i kilku elementów biernych przekraczają takie wymogi. Producenci próbują
przyspiesza komunikację, bo moŜliwe jest rozpoczęcie pisanie odpowiedzi, zanim rozmówca
wprowadzić pojęcie „higt-end” - z „wyŜszej półki” określające sprzęt o parametrach znacząco
skończy pisać własną. Struktura kaŜdej „fali” jest przejrzysta, istnieje równieŜ moŜliwość
przekraczających normy HI-FI. Z powodu swojej nieścisłości określenie HI-END w praktyce
sprawdzenia, w jaki sposób powstawała. Po wciśnięciu odpowiedniego przycisku odtwarza
oznacza, Ŝe z punktu widzenia wierności odtwarzania dźwięku niemalŜe osiągnęliśmy
się historię całego wątku. Całość ma być wspierana przez rozszerzenia, m. in. sprawdzanie
doskonałość. Sam sprzęt nie da się juŜ wiele poprawić, jeŜeli coś nie brzmi odpowiednio -
pisowni, automatyczne tłumaczenie tekstu na czterdzieści języków i inne. Ambicją Googla
winę ponosi nie sprzęt, ale wykonawca.
jest, by „wave” stała się platformą, dlatego zachęca deweloperów do tworzenia aplikacji
RównieŜ Kościół ceni wierność. Tym słowem określa swoich członków - kaŜdy, kto
opartych na tej usłudze. Z czasem na „wave” moŜna będzie wspólnie grać, przeglądać mapy,
przyjmuje chrzest, staje się wiernym Kościoła. Wierność ta zakłada wierność człowieka
robić licytacje on-line, etc. W skrócie jest to synteza blogu, e-maila i stron wiki. Wpływa na
wobec samego człowieczeństwa. Nie sprowadza się ona do spełniania jakiś sztywnych
samą formę przekazu: w pewnym sensie zanika nie tylko autor, ale i ostateczny niezmienny
technicznych norm. Jest to spójność całego Ŝycia z najgłębszą prawdą o sobie: człowiek jest
tekst. KaŜdy uczestnik jest autorem i odbiorcą.
istotą stworzoną na obraz i podobieństwo swego Stwórcy. Jest kopią, która zawsze moŜe
Natomiast w komunikacji pomiędzy Bogiem a człowiekiem szczyt został osiągnięty w
wierniej odtwarzać swój Oryginał. BoŜe parametry zawsze przekraczają moŜliwości
Jezusie Chrystusie i pod tym względem nie ma miejsca na postęp. Jak uczy św. Jan od KrzyŜa
człowieka, nigdy za Ŝycia nie osiągnie on „ostatniej półki”. Tym samym, wierność nie jest
„Bóg dał nam swego Syna, który jest Jego jedynym Słowem, nie ma innych słów do dania
statyczna, nie chodzi o bierne trwanie, ale o kreatywne wzrastanie. Chodzi o coraz
nam. Przez to jedno Słowo powiedział nam wszystko naraz”. Postęp moŜe tylko być w
dokładniejszą odpowiedź na BoŜe oczekiwania. Te oczekiwania wynikają z jego miłości.
osobistym odbiorze tego Daru. Wspólnota wierzących moŜe równieŜ pogłębiać w rozumieniu
Nasz wysiłek, by do niego się upodabniać, jest odpowiedzią na jego wierność. Dlatego
treści wiary i jej przeŜywaniu. KaŜdy pokolenie dodaje swoje bogactwo tworząc swoiste
wierność człowieka nie jest niczym innym jak uczestnictwem w BoŜej wierności. W tradycji
„wave” w Ŝywej tradycji Kościoła. Następne pokolenia otrzymują BoŜy dar wzbogacony tą
chrześcijańskiej wyraŜa się to w jednym słowie: „Amen”. Słowo wzięte z języka hebrajskiego
Tradycją.
oznacza trwałość, niezawodność, wierność. „Amen” moŜna powiedzieć o wierności Boga w
15-XI-09
stosunku do nas i o naszym zaufaniu do Niego. AMEN to chrześcijański znak jakości.
64. WEBski świat
8-XI-09
Dziennikarz umówił się na spotkanie z Albertem Einsteinem. Prosił wybitnego fizyka
o wypowiedź do swej gazety o teorii względności. Po kilku trudnych wywodach przerwał
63. Postęp
Rozwój elektroniki zmienia międzyludzką komunikację. Telefon zadał śmiertelny cios
mu, skarŜąc się, Ŝe wypowiedź jest mało dziennikarska. Einstein rozpoczął na nowo: -
telegramowi. Pocztówki jeszcze jakoś się trzymają, ale dłuŜszych listów juŜ prawie nikt nie
Wyobraźmy sobie dwa pędzący pociągi A i B na równoległych torach. PasaŜer z pociągu A
pisze, zastąpił je e-mail. Nie jest to jednak koniec zmian, sieć ma szanse podwaŜyć stabilność
rzucam kamień z szybkością v1 w kierunku pociągu B… Podekscytowany dziennikarz
samego tekstu. Wielbiciele Googla przeŜywają ostatnio szczyt emocji. Firma wprowadziła
ponownie przerywa: - Oto właśnie mi chodzi, to jest dziennikarski! Na co Einstein
nową usługę o nazwie „Wave”. Fani prorokują kolejną rewolucję w komunikacji. Nie chodzi
odpowiada: - Tak, to jest bardzo dziennikarski, ale niestety to nie jest teoria względności.
71
72
Nie da się uniknąć napięcie pomiędzy solidną nauką a jej popularyzatorską wersją.
Naukowcy skarŜą się na Ŝenująco niski poziom niektórych tekstów dostarczanych przez sieć.
podejście całkowicie odpowiada zasadzie pomocniczości nauki społecznej Kościoła problemy lepiej rozwiązywać na najbliŜszym szczeblu.
MoŜna tam znaleźć pełną gamę - od rzetelnych opracowań do zamierzonych fałszerstw. Jak
„Trzeci sektor” korzysta ze wsparcia państwa, ale większość środków pozyskuje
trafnie wybrać w tym gąszczu ofert? Wyszukiwarki interetowe pierwszej generacji
bezpośrednio. Fundrising to profesjonalne szukanie tych środków. Pomysłów jest wiele:
porządkowały strony, mając wyłącznie na uwadze częstość występowania słów kluczowych.
kwesty, loterie, aukcje, imprezy publiczne, klikanie w bannery, etc. Nie sprowadza się do
Taki system miał znikomą zdolność selekcji jakościowej. Google zastosował algorytm
wyśmienitej prezentacji i projektu na kilkaset stron. Chodzi o osobiste dotarcie do ludzi i
hierarchizowania stron przez samych internatów. Więcej warta jest strona, którą sami
przekonanie ich, dlaczego warto dać pieniądze akurat na ten cel. Przy uzyskaniu funduszy
uŜytkownicy polecają. Są to wyszukiwarki drugiej generacji oceniające strony według liczby
wezwaniem jest więc przekonanie darczyńców, ato zaleŜy od fundrisingerów. Ich
linków umieszczony na innych stronach, które się uznaje za wiarygodne. Problem pozostaje.
małoduszność i lęk przed naraŜenia się na śmieszność są największą przeszkodą. Dlatego na
W natłoku informacji często decydującym kryterium wyboru, nie jest rozum, lecz
profesjonalnych kursach fundrisingu prowadzi się warsztaty, by umieli przełamywać blokady.
przyciągająca dziennikarska forma. Ten, kto więcej przyciąga jest jeszcze bardziej
Do tego dochodzi wytrwałość w kontaktach z dobroczyńcami: podziękowania, regularne
„linkowany” i tym samym wzrasta jego popularność. Jak napisać algorytm, by sensownie
informowanie o sposobie spoŜytkowania ich pieniędzy. Wspierający musi czuć projekt jak
pozycjonował strony? Być moŜe jest to najwaŜniejsze wezwanie stojący przed Internetem.
własny. Tylko wtedy zaangaŜuje się całym sercem, a takie wsparcie to konkretna kwota.
„WEBski świat” niekoniecznie jest mądrym światem, równieŜ moŜe stać się światem
Rasowy polski proboszcz, chociaŜ nie uczestniczył w profesjonalnych kursach
„zbiorowego nieuctwa”. Nic nie wskazuje na to, Ŝe miliard małp, które dorwą się do klawiatur
fundraisingu, dobrze wie, Ŝe osobiste zbieranie na tacę wpływa na hojność wiernych. Jednak
podłączonych do sieci, wspólnie napiszą „Pana Tadeusza”…
odpowiedzialności za finansowanie Kościoła i róŜnych inicjatyw charytatywnych i
Rozum ludzki jest otwarty na prawdę. Z tej przyczyny sieć nie jest w stanie go
wychowawczych nie spoczywa wyłącznie na kapłanach. „Powszechne wezwanie do świętości
zastąpić. Ten rozum, w współpracy z wiarą, pozwala człowiekowi odkrywać sens świata,
i apostolstwa” głoszone przez Sobór Watykański II w praktyce oznacza teŜ „powszechne
poznawać prawdę o sobie samym, a co najwaŜniejszy docierać do Boga. Harmonię pomiędzy
wezwanie do odpowiedzialności za zaplecze finansowe”. Nie wystarczy wspierać z własnej
wiarą i rozumem pięknie ujął Jan Paweł II jako „dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi
kieszeni, trzeba przełamać wstyd i prosić innych. Takie zaangaŜowanie moŜe sprawić, Ŝe
się ku kontemplacji prawdy”. Klikanie nigdy nie zastąpi myślenia. A wiara to zaufanie Bogu
spotkamy upokorzenia. Dobry Bóg to wynagrodzi „owocami na Ŝycie wieczny” - przecieŜ to
a nie jakiemuś portalowi - choćby miał miliardy odsłon dziennie.
dla Niego kwestujemy.
29-XI-09
22-XI-09
65. Fundrising
66. Admin
Nie istnieje „perpetuum mobile”. Ta zasada fizyki sprawdza się teŜ w obiegu
Nowe technologie plus sprawny marketing wywindowały oczekiwania uŜytkownika.
pieniądza. Im wyŜej powędrują na szczeblach administracyjnych, tym mniej z niego powróci
KaŜdy chce pracować na sprawnym i niezawodny sprzęcie. Wszystko powinno ze sobą
na cele społeczne. Z tej przyczyny nowoczesne społeczeństwo wspiera „trzeci sektor”:
idealnie współgrać, stąd szybka komunikacja pomiędzy stanowiskami pracy, kompatybilność
wolontariaty, instytucje religijne, stowarzyszenia, itp. Ze względu na kontrolę sprawującą
przeróŜnych akcesoriów: drukarka dokładnie oddaje formaty. A do tego, obsługa
przez samych darczyńców ten sektor administruje oszczędniej. Większa znajomość potrzeb
niewymagająca Ŝadnego myślenia. Na te wymogi odpowiada administrator sieci,
dopinguje te instytucje do pozyskiwania wsparcia w społeczeństwie. A to jest moŜliwe, jeŜeli
pieszczotliwie - „admin”. Zakres jego zadań jest rozległy: konfiguracja komputerów,
inicjatywa jest wiarygodna. śywotność „trzeciego sektora” jest znakiem zdrowego
instalowanie oprogramowania, nadzorowanie pracy serwerów, dbanie o bezpieczeństwo
społeczeństwa, który nie zostawia biernie swych problemów w rękach państwa. Taki
systemu a często samych danych, wykrywanie i eliminowanie nieprawidłowości, asystowanie
i współpraca z zewnętrznymi specjalistami przy pracach instalacyjnych, konfiguracyjnych i
73
74
naprawach. Administrator zwykle posiada konto o najwyŜszych uprawnieniach, co oznacza,
bardziej wytrzymałe, odporne na wstrząsy, a nawet na upadek z wysokości kilkudziesięciu
Ŝe musi to być na sto procent pewny człowiek, całkowicie lojalny. Na co dzień powinien
metrów. Produkowane są teŜ wersje wodoodporne i ognioodporne. Od niedawna moŜna
robić back-up’y i dzielnie bronić wszystkich przed hakerami. Bez niego system pada, firma
zakupić Pendrive'y wyposaŜone we wbudowane oprogramowanie, które wymaga wpisania
się paraliŜuje. Dlatego w kaŜdej instytucji jego praca jest dziś nie do zastąpienia. Słowem:
hasła przed odczytaniem danych (często dane te są kodowane specjalnymi algorytmami), a
„kto znalazł dobrego i wiernego administratora, znalazł wielki skarb”.
dla bardziej wymagających pozostają wersje wyposaŜone w czytnik linii papilarnych,
Administrator oprócz oczywistych umiejętności informatycznych powinien mieć
uniemoŜliwiające odczytanie plików zapisanych na Pendrive'ie przez osoby nieupowaŜnione.
zdolności pedagogiczne, by wychować uŜytkowników, aby mu nie psuli systemu. Powinien
„Kill Pill” to inne rozwiązanie bezpieczeństwa: kaŜdy Pendrive, w nie wyposaŜony moŜe w
mieć łagodny charakter, by dostosowywać się do wymogów, często wynikających z
czasie rzeczywistym informować swojego właściciela o zawartości dysku, pochodzeniu
„analfabetyzmu informatycznego”, uŜytkowników sieci. Cierpliwie musi wiele razy
przechowywanych plików i najwaŜniejszym – uŜytkownikach, którzy uzyskali dostęp do
tłumaczyć, Ŝe nie ma sensu gniewać się na to, Ŝe komputery nie wykonują tego, co
plików oraz operacjach na nich przeprowadzonych.
uŜytkownik ma na myśli a wykonuje to, co uŜytkownik kaŜe komputerowi wykonywać.
Fascynujący jest to, Ŝe człowiek jest w stanie stworzyć takie małe urządzenie, w
Zazwyczaj Admin to niepozorny człowiek, lekko przygarbiony, blady, który od wczesnych lat
którym moŜna zapisać cały dorobek najwybitniejszego nawet naukowca. Mieszczą się na nim
przesiedział setki godzin przed ekranem, gdy rówieśnicy kopali piłkę na świeŜym powietrzu.
wszystkie filmy wykonany przez sławnego reŜysera. Jest tam miejsce na wszystkie ksiąŜki,
Z wielu powodów zasługuje na uznanie, między innymi z tego, o którym mówi powiedzenie:
jakie człowiek przeczytał w swoim Ŝyciu. Jest to fascynujące, bo pokazuje wielkość rozumu
„Szanuj admina swego, moŜesz mieć gorszego”.
ludzkiego, ale i równocześnie jego małość: całe nasze lata studiów i całe doświadczenie
W organizacji kościelnej księŜa administrują BoŜymi skarbami. Bóg zechciał swą
zawodowe plus wszystkie cenne kontakty mieszczą się w takim breloczku! Scjentystom z
„ekonomię zbawienia” związać z kapłaństwem słuŜebnym. Szacunek okazany kapłanom nie
XIX wieku postęp zakrywał Boga. Czy nie jest wręcz przeciwnie? Poprzez swe wynalazki
wynika ze względów pragmatycznych, lecz dlatego, Ŝe uobecniają Chrystusa NajwyŜszego
człowiek poznaje równieŜ swoją małość, a to poznanie odsyła do Tego którego „niebo i
Kapłana. RównieŜ ich skuteczność nie wynika z ich umiejętności, ale ze zjednoczenia z
ziemia pomieścić nie mogą”?
Chrystusem. Tylko tak mogą sprostać najbardziej wygórowanym oczekiwaniom jakie
13-XII-09
człowiek moŜe stawić: komunii z Trójjedynym Bogiem.
68. Reklama
6-XII-09
Wszechobecność reklam w historii cywilizacji to nowe zjawisko. Gołym okiem widać
tempo wzrostu ilości reklam i ich wkraczania na nowe obszary. Z potrzeb profesjonalnego
67. Pendrive
Wśród cudownych zabawek dzisiejszej elektroniki znajduje się małe urządzenie
marketingu, które wymuszają szokowania odbiorcy mocniejszymi bodźcami, wciąŜ padają
przenośne z nieulotną pamięć typu flash. Współpracują z kaŜdym komputerem poprzez port
kolejne bariery obyczajowości. Skoro w historii ludzkości nie było podobnego zjawiska, nie
USB. Jego spopularyzowana nazwa to Pendrive (ang. pen, „pióro” + drive, „napęd”) ze
moŜna powiedzieć, Ŝe na pewno po osiągnięciu szczytu samo się cofnie. Nie wydaje się, by
względu na skojarzenie z krótkim długopisem z zaślepką. Coraz więcej Pendrive'ów zawiera
reklama posiadała jakieś mechanizmy samoograniczające. Umiarkowanie jest cnotą ludzi,
dodatkowe funkcje w postaci odtwarzacza mp3, dyktafonu, radia, aparatu cyfrowego, itp.
posiadających wolę i rozum, a nie bezosobowego rynku. Być moŜe ograniczenie reklam
Najpowszechniejszym zastosowaniem tych pamięci jest przenoszenie i przechowywanie
stanie się interesem innych graczy rynku. Zresztą, coraz częściej padają głosy wzywających
plików osobistych takich jak dokumenty, aplikacje, zdjęcia, muzyka i filmy. Produkuje się je
do ograniczenia reklamy kosztem podniesienia ich cen. Mniej reklam działałoby skuteczniej.
w najróŜniejszych kształtach prostokątnych breloczków, kart kredytowych, jak i figurek
Na razie przestrzeń publiczna jest brutalnie przez reklamę zawłaszczana. Jej nośnikiem jest
róŜnych postaci czy przedmiotów. Są wielokrotnie szybsze od standardowych dyskietek i
niemal wszystko. Firmy outdoorowe plakatują nie tylko specjalne konstrukcje, wykorzystują
setki razy bardziej od nich pojemne. Pojemność to od 128 MB do 256 GB (na razie). Są coraz
świetlne ekrany, lightboksy, scrolle. Zamieniają w nośniki teŜ ludzi, autobusy, domy.
75
76
Wielkoformatowe banery wieszają na zabytkach i owijają pudła wieŜowców gigantycznymi
płachtami.
spraw czyni automatycznie i nie musi na nich skupiać uwagi, moŜe wtedy podejmować inne.
Nawyki określają normy osobistego działania, które w sytuacjach trudniejszych stają się
W świecie gdzie głoszenie prawdy o człowieku i jego duchowości, pojmuje się jako
brak tolerancji wobec tych, którzy myślą, Ŝe człowiek to tylko kulturalne zwierzę, inflacja
drogowskazem, aby nie zagubić wybranej drogi. Ich stabilność nie oznacza utratę
spontaniczności, są jak szkielet, w którym mieszczą się przeróŜne rozwiązania.
reklam jest wielkim paradoksem. Ceni się tylko wolność i autonomię jednostki. Na razie,
W Ŝyciu duchowym teŜ posiadamy nawyki, zwyczaje. Wiara przekuwa się w czyny, a
ograniczenie reklam znajduje tylko posłuch w argumentach estetycznych: reklama powinna
te na przestrzeni czasu stają się stylem Ŝycia, rutyną zachowania. Szerzej patrząc, dialog
być ucywilizowania gdyŜ inaczej szpeci krajobraz. Reklama brzydka po prostu to poraŜka
wiary z kulturą tworzy chrześcijańską tradycję. Jest to zbiór nawyków, mniej lub bardziej
marketingu! Czyli miernikiem reklamy nie jest juŜ tylko jej skuteczność w docieraniu do
unormowanych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Zwyczaje te, w swej
świadomości konsumenta, lecz powinna szanować inne wartości niekoniecznie przynoszące
powtarzalności, są swoistym rytuałem. Człowiek bez wiary moŜe czuć pokusę porzucenia
zysk.
tego, co zostało mu przekazane, na rzecz innego, nowszego sposobu działania. MoŜe teŜ w
JuŜ klasycy zwrócili uwagę na połączenie piękna z dobrem. „Piękno zbawia świat”
tych praktykach odzyskać wiarę, która stanowi duszę tych czynności.
gdyŜ odsyła do Tego, kto tworząc piękny wszechświat „zareklamował” swoją dobroć.
Wcielenie Syna BoŜego to odnowa świata, otworzenie go na „BoŜe dziś”. W
„Niebiosa głoszą chwałę Boga, dzieło rąk Jego nieboskłon obwieszcza. Dzień dniowi głosi
Chrystusie mamy „najnowsze i ostateczne rozwiązania” dla ludzkich potrzeb. On nie niszczy
opowieść, a noc nocy przekazuje wiadomość. Nie jest to słowo, nie są to mowy, których by
nic z tego, co w kulturze jest prawdziwie ludzkie, ale uszlachetnia ją. Człowiek wierzący nie
dźwięku nie usłyszano”. Gdy Bóg „zareklamował” udział w jego szczęściu poszedł dalej.
staje się zakładnikiem przeszłości, nie jest skazany na trwanie przy „starych wersjach”
Uczynił to poprzez wcielenie swego Syna. W Nim On się nie narzuca, szanuje to, co ludzki,
rozwiązań dla świata. Kolędowanie, dzielenie się opłatkiem jest tak samo nowoczesny jak
objawia równocześnie najgłębszą prawdę o nas samych. „BoŜa reklama”, szanując godność
„googlowanie” pod warunkiem, Ŝe w tym wszystkim odkryjemy Boskie Oblicze.
odbiorcy, harmonijnie łączy Piękno, Prawdę i śycie.
27-XII-09
20-XII-09
70. Twardy reset
W zimny styczniowy dzień trzech studentów Politechniki jechało samochodem. KaŜdy
69. Zwyczaje
Sprzęt codziennego uŜytku wciąŜ jest udoskonalany. Sprytniejsze rozwiązania,
z innego wydziału: elektronik, informatyk i mechanik. Nagle samochód zaczął szarpać, aŜ się
nowsze technologie, zgrabniejszy wygląd. Laik zadaje sobie pytanie, czy warto przesiadać się
zatrzymał. Mechanik powiedział, Ŝe tym się zajmie. Na mrozie poszperał pod maską, wiele
na nową wersję. Prócz kosztów, pozostaje otwarta kwestia, czy akurat te nowinki
razy próbował i nic. Tak samo student elektroniki. Zbadał przewody, stacyjkę. Zmarzł do
technologiczne będą na tyle trwały, aby opłacał się trud zmieniają nawyku obsługi, co
szpiku kości, ale nic nie zaradził. W końcu informatyk zasugerował: - A moŜe to zejdziemy z
wymaga opuszczenia starych sprawdzonych
samochodu i wsiądziemy ponownie. Na pewno zrestartuje!
przyzwyczajeń. Na przykład, w nowszych
oprogramowaniach komputerowych wszystko piękniej wygląda, jest bardziej dostępny,
Prawdopodobieństwo samonaprawy samochodu jest znikome, jednak sprzęt
przeciętnie inteligentny człowiek moŜe się tego wszystkiego szybko nauczyć. No właśnie,
elektroniczny przyzwyczaił nas do takiego rozumowania. „Restart” (lub reset) w wielu
trzeba się uczyć kolejnych procedur, skrótów, komend, terminologii, rozmieszczeń na
przypadkach jest najskuteczniejszym sposobem dla wyjścia z impasu. Polega na zakończenie
ekranie, etc.
pracy w celu załadowania od nowa systemu operacyjnego, sterowników lub innego
Otwartość na nowe rozwiązania techniczne ma sens, gdy daje moŜliwości
oprogramowania. MoŜe on być miękkim restartem w ramach programu. Jeśli jednak nie
sprawniejszego działania w ramach osobistych zapotrzebowań. Bez tego uzasadnienia jest
reaguje na Ŝadne z poleceń, koniecznym staje się wykonanie tzw. twardego restartu, który na
zabawą, stratą czasu i pieniędzy. Nawyków i przyzwyczajeń nie moŜna za często zmieniać,
poziomie sprzętu przywraca urządzenie do stanu jak po włączeniu. Twardy „reset”
bo ich istota polega na ciągłości. Dzięki nim człowiekowi łatwiej przychodzi działać. Wiele
77
78
wykonywany jest poprzez przycisk na obudowie urządzenia, lub wyłączeniem z sieci
zasilenia i ponowne włączenie.
pewnych dyktatur panujących od lat w środowiskach sztuki filmowej. Mają one monopol nie
tylko na produkcję, ale i na ocenę, co jest prawdziwą sztuką a co nie. Na razie słychać od nich
W Ŝyciu równieŜ trzeba rozpoczynać na nowo. To ciągłe rozpoczynanie pozwala
człowiekowi radzić sobie z czasem i jego przemijaniem. Jest on podzielony na róŜne cykle -
wiele skarg na niską jakość materiałów filmowych emitowanych lub umieszczonych na
YouTubie.
dzienne, tygodniowe, roczne. Dzięki tym podziałom moŜe próbować na nowo jakby „od
Debata odsyła do podstaw, kaŜe odróŜnić formy przekazu od treści w nim zawartych.
zera”, licząc na to, Ŝe tym razem się uda. Człowiek ufa, Ŝe przy ponownym startowaniu
Benedykt XVI zwracał uwagę na dwuznaczność postępu technicznego, moŜe on iść „od procy
sprawy potoczą się lepiej. Szczególną okazją ku temu wydaje się Nowy Rok. Wiara w „magię
do megabomby”. Daje moŜliwości dzielenia się dobrem, ale jest teŜ okazją do popełnienia
nowego” prowadzi do świętowania tej szczególnej chwili. Dla człowieka wierzącego jest to
czynów o większej szkodliwości. Niestety, wiele filmów dziś wytwarzanych, warsztatowo
teŜ okazją do dziękczynienia Panu Bogu za jego dary, równieŜ do Ŝałowania za brak hojności.
dobrych, promują zło. Aspekty duchowy i religijny są całkowicie pomijane, sceny łóŜkowe są
Zachętą do rozpoczęcia jeszcze raz swej walki o świętość.
niemalŜe obowiązkowe, niewierność i przemoc są wszechobecne… W koncepcji o człowieku,
JeŜeli odnowa sprowadza się wyłącznie do miękkiego resetu, Nowy Rok de facto
przyniesie tylko „starą bidą”. Sprawdzą się słowa „tyle się trąbiło i nic się nie zmieniło”.
gdzie kaŜdy scenariusz Ŝyciowe jest równoprawny i dozwolony, nic dziwnego, Ŝe sztuka staje
się nihilistyczna.
Zmiana cyferki w roku kalendarzowym, z siebie sama, nie rozwiąŜe istotnych trudności - tak,
Większy otwarcie rynku pozwoli na przebicie się cenniejszych scenariuszy
jak przyciśnięcie „resetu”, nawet twardego, w rzeczywistości niewiele naprawia. Dla
outsiderów. Widz będzie mógł stosować „pozytywną cezurę” - wybierać tylko wartościowe
człowieka wierzącego zmiana to nawrócenie, a ono jest autentyczne jeŜeli wiąŜe się ze
kino, z przekazem prawdziwie ludzkim. Takie kino szanuje „BoŜy scenariusz” dla człowieka.
skutecznymi postanowieniami. W języku technicznym oznacza to, Ŝe trzeba zmienić sprzęt
W zarysie odnajdujemy go w Piśmie Świętym - pokazuje powrót do Domu Ojca. Poza tym
lub przynajmniej oprogramowanie.
scenariuszem, Ŝycie człowieka staje się bezsensownym videoclipem.
3-I-2010
10-I-2010
71. Scenariusz
72. Rekordziści
Cyfrowe kamery i szybkie komputery demokratyzują produkcje filmów. Programy do
Matematyka umoŜliwiła rozwój techniki. Niemniej, człowiek moŜe stać się
edycji wideo - na przykład „Final Cut Express” lub „Avid”- są w dostępnych cenach,. Mogą
zakładnikiem liczb, wszelkie wartości przekładać na cyferki, statystyki. Przeliczać wszystko
pobierać nagrania wykonane na niedrogich kamerach AVCHD. Te uproszczone wersje,
na pieniądze zarobione, na ilość nagród zdobytych, lub znajomych na Facebooku. Dojrzały
pozbawione niektórych zaawansowanych narzędzi, całkiem wystarczają do zmontowania
człowiek, posiadające zdolność relatywizowania tego, co nie jest absolutne, jakoś z tym sobie
materiału wysokiej jakości. Programy te integrują się ze środowiskiem systemu operacyjnego
poradzi. Nie przeszkadza mu, Ŝe nie jest najlepszy w wielu sprawach. Wystarczy mu spojrzeć
i zapewniają moŜliwość obróbki zgromadzonego materiału. MoŜna takŜe dodawać nowe
do księgi Guinnesa, by zdać sobie sprawę z absurdalności wielu osiągnięć, poszperać w
autorskie efekty za pomocą programowych wtyczek. Tym samym produkcja filmów staje się
starych gazetach lub pospacerować po cmentarzu, by nabrać dystansu do próŜnej chwały.
moŜliwa bez płacenia horrendalnych cen za montownie i jej obsługę. Wielu hobbistów z
Młody człowiek, mający potrzebę dokonania wielkich rzeczy, jeŜeli nie odkryje ich w BoŜym
czasem mogą wskoczyć na poziom profesjonalny, obniŜając jeszcze bardziej ceny produkcji.
powołaniu, łatwo moŜe wpaść w pułapkę sukcesów i osiągnięć, doświadczyć męczącą
Rozpowszechnienie nowych technologii, co w dziedzinie filmów jest jeszcze na
wstępnym etapie, odczarowuje „magię kina”. Produkcja filmów staje się coraz bardziej
potrzebę „udowadniania, Ŝe jest kimś”.
Współczesny techno-pragmatyczny świat kreuje perfekcjonistów. Ludzie, dla których
przystępna. Oczywiście nie oznacza to, Ŝe bez warsztatu i przygotowania da się wytwarzać
dąŜenie do dokładności i perfekcji staje się największą przeszkodą na drodze do szczęścia.
dzieła z najwyŜszej półki. Wkracza w świat filmów to, co juŜ od pewnego czasu dzieje się ze
Stawiają sobie cele nierealne, mają wobec siebie i innych oczekiwania zbyt wygórowane.
słowem drukowanym lub z muzyką. Większa konkurencja na rynku daje nadzieję na obalenie
Przetłacza ich mocna potrzeba osiągnięć i sukcesów w dziedzinach, które sobie sami
79
80
wyznaczyli. Uczestniczą w nieustannym wyścigu szczurów, do którego sami się zgłosili. To
dotychczasowych rozwiązaniach. Ten genialny pomysł określa się jako „gen innowacyjny”
co robią, musi być na najpełniejszych obrotach i tym samym wszystko staje się obsesyjne:
prowadzący do autentycznej zmiany, radykalnej mutacji w danej dziedzinie. Czy w burzy
nauka, prowadzenie domu, osiągnięcie formy fizycznej. Towarzyszy im mocny duch
mózgów mogą uczestniczyć byle jakie mózgi lub potrzeba szczególnie utalentowanych?
autokrytyki, ale trudno im przychodzi przyjąć uwagi na własny temat od innych.
Trudno nie widzieć w tym procesie mocy ducha ludzkiego, jego zdolności poznawczej i siły
PrzełoŜenie Ŝycia chrześcijańskiego na cyferki moŜe być pokusą w zdygitalizowanym
do przemiany świata. Człowiek dzięki swemu podobieństwu do Boga panuje nad światem i i
świecie: pracy duszpasterskiej na statystyki, formacji na ilość tytułów naukowych lub
udoskonala go. Bóg jest Stwórcą świata, człowiek został zaprojektowany jako mądry opiekun
napisanych ksiąŜek. Słowem, jest pokusą, by sprowadzać rozwój duchowy do sprawnego
dla Jego dzieła. Niestety historia pokazała, Ŝe człowieka stać na niemądre stosowanie swych
oprogramowania komputerowego. Heroiczność cnót świętych nie oznacza, Ŝe oni byli
wynalazków. Najgorzej, gdy zaczyna majsterkować wokół samego pojęcia dobra decydując
„rekordzistami” w potocznym znaczeniu. Czyli, Ŝe wykonywali ćwiczenia nieosiągalne, dla
wbrew Bogu o tym, co jest dobre, a tym, co złe. Ulega starodawnej pokusie: „Na pewno nie
przeciętnych ludzi. Oznacza to coś zupełnie odmiennego, Ŝe w ich Ŝyciu objawia się obecność
umrzecie! Ale wie Bóg, Ŝe gdy spoŜyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy i tak
BoŜa. Nie sami z siebie dokonywali wielkich czynów, lecz, Ŝe w ich Ŝyciu pojawiły się
jak Bóg będziecie znali dobro i zło”.
rzeczy, których sami nie zrobili. Oni byli tylko do dyspozycji, pozwolili działać Bogu. Święci
Odkupienie to radykalna innowacja świata po katastrofie grzechu. W Jezusie
w swojej kategorii - zgodnie z otrzymanymi talentami i zadaniami - pobili rekord współpracy
Chrystusie staliśmy się „uczestnikami Boskiej natury” w całkowicie nowy sposób.
z BoŜą łaską. Dobra współpraca wynikająca z heroicznej miłości do niego. Takiej miłości nie
Otrzymaliśmy lekarstwo na niszczący „gen ludzkiej pychy”. MoŜna uprawiać naukę bez
da się zdobyć tylko ludzkimi siłami, choć byśmy mieli do dyspozycji wszystkie komputery
wiary, ale tylko wiara skutecznie zabezpiecza człowieka przed nim samym.
24-I-2010
świata.
17-I-2010.
74. RSS
Papierorum progressio - to zjawisko drugiej połowy dwudziestego wieku. Przerost
73. Gen innowacji
Wielkie wynalazki widziane „a posteriori” sprowadzają się do prostych spraw. Na
słowa drukowanego, dokumentów, biurokracji. Ten przetłaczający nadmiar w Internecie
przykład koło było znane w cywilizacjach przedkolumbijskiej. Mieszkańcy Ameryki
znalazł środowisko szczególnie przyjazne dla swego dalszego rozwoju. Łatwość tworzenia,
Centralnej wiedzieli, Ŝe coś okrągłego się toczy, w naturze jest to zjawisko powszechne.
połączona z koniecznością przyciągania uwagi potencjalnych klientów, spotęgowała ten
Jednak do chwili spotkania z kulturą europejską nie znali zastosowania koła, czyli nie znali
potop informacji. Człowiek, po wstępnej fascynacji, czuje się przetłoczony. Na witrynach
osi jako punkt oparcia na toczącym się kole. Tym samym musieli przenosił wielkie cięŜary na
internetowych moŜna znaleźć wszystko - czyli nic! Rozbudowane serwisy wywołują poczucie
plecach niewolników lub zwierząt. Czasowo bliŜej nas, coś podobnego wydarzyło się z
chaosu. Nowi uŜytkownicy mają trudności ze zlokalizowaniem interesujących ich treści. W
maszyną do szycia. Izaak Singer wpadł na pomysł, i taki patent uzyskał, by maszyna do
tym poszukiwaniu zapomina się, czego się szukało i po co tak naprawdę siedzi się przed
szycia miała dziurkę na nitkę nie z tyłu, jak zazwyczaj się szyje ręcznie, ale z przodu. Jego
ekranem. Ze strony dostawcy pojawiają się pytania: Jak zatrzymać zwiedzającego na własnej
patent był nie do złamania przez dziesięciolecia. Wiele innych spraw zostało odkrytych
witrynie? Jak go przekonać, by do niej powrócił? Czy w pulsującym zmianą necie moŜna
przypadkowo, jak np. ręcznik, który powstał jako produkt zepsucia maszyny tkackiej.
jeszcze mówić o „wierności uŜytkownika”?
Oczywiście odkrycie nie jest zasługą maszyny, lecz pomysłem na zastosowanie dla tak
Pierwszy pomysł na zatrzymanie uŜytkownika to zakładki. Proste rozwiązanie dla
tradycyjnego uŜytkownika, który odwiedza kilka stałych miejsc. Niestety, rozwiązanie to jest
powstałej tkaniny.
To właśnie przypadkowość wielu wynalazków doprowadziło do narodzin pojęcia
całkiem statyczne. Nie ma sposobu, by zmotywować uŜytkownika do wejście na daną stronę.
„burza mózgów”. Chodzi o to, by przedstawić najróŜniejsze szalone pomysły, a
MoŜna informować o zmianach na stronie poprzez newslettery. Ale w świecie, gdzie
prawdopodobnie któryś z nich będzie innowacyjny, przynoszący skok jakościowy w
wszystkiego za duŜo, otrzymanie wiadomości kojarzy się ze spamem. Kolejny krok to RSS -
81
82
jest to dynamiczna zakładka. Automatycznie przypomina o nowym artykule na serwisie.
samochodzie i godziny w domu, odciągając od rodziny i przyjaciół. Utknęliśmy w szóstym
Nagłówek zawiera tytuł, zwięzły opis oraz link odsyłający do samej strony. Zaletą czytnika
dniu stworzenia, niezdolni patrzeć na Ŝycie z dystansu. Podporządkowaliśmy się
kanałów, na tym technicznie polega RSS, to moŜliwość równoległego śledzenia informacji
materializmowi Bestii, o której czytamy w Apokalipisie „I sprawia, Ŝe wszyscy: mali i
pochodzących z wielu źródeł. Nie trzeba podawać własnego adresu poczty elektronicznej i
wielcy, bogaci i biedni, wolni i niewolnicy otrzymują znamię na prawą rękę lub na czoło i Ŝe
łatwo się wypisać. Rozbudowane witryny dzielą RSS na kategorie, moŜna być na bieŜąco w
nikt nie moŜe kupić ni sprzedać, kto nie ma znamienia - imienia Bestii lub liczby jej imienia.
wybranych tematach.
Kto ma rozum, niech liczbę Bestii przeliczy: sześćset sześćdziesiąt sześć”, trzy razy sześć.
Poprzez Objawienie Bóg nawiązał kontakt z człowiekiem. W dostarczaniu informacji
Sześć dni pracy - bez siódmego dnia odpoczynku.
o sobie nie przetłacza swoim bogactwem. Staje się dostępny w Jezusie poprzez Kościół.
Praca musi mieć naleŜyty kres. Nie chodzi tylko o punk, w którym trzeba się
Szanuje naszą wolność, oferując wiele kanałów łączności: doktryna, liturgia, wspólnota. By
zatrzymać, ale powód i sens dla którego się działa. Rolę tę moŜe pełnić tyko Bóg. Siódmy
usystematyzować i uprościć łączność moŜemy korzystać z hasłowych tradycyjnych
dzień oddany Bogu nadaje sens y wartość pozostałym sześciu dniom pracy. Równocześnie
komunikatów. One linkują nas do głównych chrześcijańskich prawd. Łacina szczególnie
zabezpiecz od szaleństwa aktywizmu. Odnalezienia czasu dla Boga pozwoli zdobyć harmonię
sprzyja takiemu przekazowi: „Deo Gratias”, „Fiat”, „Serviam”, „Gloria in excelsis Deo”… W
i pokój, a to pozwoli nam równieŜ skuteczniej pracować.
rzymskokatolickim Kościele są one dla wszystkich zrozumiałe, stare i jak Ewangelia nowe.
7-II-2010
Pełny Ŝyciodajnej treści.
76. Instrukcje
31-I-2010.
Ruchome schody z trasy W-Z na plac Zamkowy naleŜą do ciekawostek warszawskiej
starówki. Warto się zatrzymać przy oryginalnej tablicy z instrukcjami zachowanej za szybą w
75. Klon
MęŜczyzna, w średnim wieku, zanurzony po uszy w pracy na nic nie miał czasu. Kupił
gablocie (szukać u góry po prawej stronie). Jest tam czternaście wskazówek typu:
więc kilka poradników o gospodarowaniu czasem. Z trudem znalazł czas, aby je
„Wchodzenie na schody bosymi nogami grozi okaleczeniem i jest wzbronione” „W czasie
przestudiować. Zastosował mądre rady, ale paradoksalnie czasu mu ubyło! Ani elektroniczne
jazdy nie moŜna siadać na ruchomych schodach”, „Osobom w stanie nietrzeźwym zabrania
kalendarze, ani telefon zintegrowany z notesem i inne obiecujące gadŜety mu nie pomogły. W
się korzystania ze schodów ruchomych”. Podobne - wyczerpujące do absurdu - instrukcje
końcu podjął desperacki krok: zdecydował poddać się klonowaniu. Myślał, Ŝe zajęcia podzieli
moŜna jeszcze znaleźć w starych windach i w „zabytkowych” składach PKP. Tam moŜna
z klonem i będzie mu lŜej. Wstępnie sprawy działały, klon był niezmiernie pracowity.
wyczytać opis instalacji wody lub szczegóły o okablowaniu elektrycznym. Globalizacja rynku
Wkrótce zaczęli między sobą konkurować. Nie minęło wiele czasu,
wprowadziła wielojęzykowe instrukcje. Często z raŜącymi „bykami” w językach nam
a on i jego klon
ponownie cierpieli na brak czasu. PowaŜne kłopoty zaczęły się, gdy jego klon samodzielnie
znanych, co stawia zagadkowe pytanie o poprawność w pozostałych tekstach. Nic dziwnego,
podjął decyzję sklonowania się. Wówczas sprawa uciekła mu całkowicie spod kontroli.
Ŝe produkt rodem z Chin zawiera takie nieścisłości. Ostatnio nawet na zwykłych produktach
Kolejne klony teŜ zaczęły się mnoŜyć. Na dodatek wiele z nich nie płaciło rachunków,
umieszcza się banalne komunikaty. Wynikają z asekuranctwa producenta, z obawy przed
podejmowało nieodpowiedzialnie kredyty, dostawało mandaty za szybką jazdę. „Oryginał”
sądami za to, Ŝe nie powiadomił klienta, iŜ gorąca kawa moŜe go sparzyć, albo Ŝe dziecko
musiał za wszystko płacić. Po mieście zaczęły krąŜyć plotki, Ŝe widzieli jego Ŝonę z jednym z
moŜe połknąć małą kuleczkę. Zazwyczaj te wszystkie teksty omijamy, chyba, Ŝe potwornie
klonów. Takich stresów jego serce juŜ nie było w stanie znieść. W sile wieku zakończył swój
się nudzimy i wtedy doczytamy co popadnie. W przypadku sprzętu AGD lub RTV czytaniem
Ŝywot.
instrukcji zaleŜy od temperamentu uŜytkownika. Są tacy, którzy zawsze wszystko wiedzą
Zmyślona fabuła to scenariusz do filmu s.f. opisujący dramat człowieka XXI wieku.
lepiej i nic nie czytają, ale są i tacy, którzy pedantycznie dowiedzą się o najdrobniejszym
Co roku z zadowoleniem przyjmujemy dziesiątki nowych wynalazków mających oszczędzić
szczególe. Podobnie bywa z ksiąŜeczką dołączoną do samochodów. Dla niektórych czytanie
nam pracy. KaŜdy z nich jest w stanie przeciągać nasz dzień pracy na czas spędzony w
jej jest niemalŜe upokarzające, bo przecieŜ oni od zawsze wiedzą wszystko o tym
83
84
samochodzie. Z konieczności wgłębiamy się w instrukcje opisujące sposób złoŜenia
poświęcić się Bogu, a ostatecznie stał się narzędziem dla tych, którzy chcą się poświęcić
zakupionego biurka, krzesła na kółkach lub lampy. Bagatelizowanie wskazówek producenta
produkcji i akumulacji dóbr. W rezultacie człowiek stał się zakładnikiem czasu, im
moŜe mieć przykrą konsekwencję odkrycia, po dokręceniu ostatniej śrubki, Ŝe pozostały nam
precyzyjniej potrafi go odmierzyć, tym bardziej odczuwa jego jarzmo. Chronos, bóg czasu
pewne części, od których trzeba było zacząć.
mitologii greckiej, staje się Kronosem, bogiem rzymskim poŜerającym własne dzieci.
Instrukcje co do człowieczeństwa Pan Bóg wdrukował w sercu człowieka. Nazywane
Bóg Ŝycia jest jedynym Panem Czasu. Dla człowieka, czas to BoŜy dar, przestrzeń
są prawem naturalnym. WyraŜają pierwsze i istotne zasady kierujące Ŝyciem moralnym.
dana, by wypełnić ją zadaniami miłości. Prawdziwie wykorzystujemy czas, gdy zawsze i
Główne przepisy zostały dodatkowo wyłoŜone w Dekalogu. Wskazówki te są dyskretne i nie
wszędzie szukamy chwały BoŜej. Taka logika pozwala na to, by harmonijnie łączyć
narzucają się. Nie oznacza to, Ŝe ich ominięcie pozostaje bez konsekwencji. Wręcz
dokładność ze spokojem ducha. Wtedy nawet i pośpiech odnajduje swój sens - „śpieszmy się
przeciwnie, niepodporządkowanie Ŝycia tym podstawowym zasadom niesie za sobą ruinę.
kochać!”. Z Bogiem, czas staje się błogosławioną przestrzenią.
Majsterkowanie na tym polu jest szalenie niebezpieczne. BoŜe instrukcje są owocem
21-II-2010
Mądrości i Dobroci. Nic lepszego nie wymyślimy!
78. Pasjonaci
14-II-2010.
Zmarznięty wędkarz siedzi obok niewielkiego przerębla. JuŜ trzecią noc spędza na
tafli lodu, na razie nic nie złowił. Nagle słychać mocny tubalny głos: - Tu nie ma ryb!
77. Zegar
Człowieka świadomie przeŜywa czas. Odmierzając go, panuje nad nim. Obserwacja
Rozgląda się, w ciemności nikogo nie widać. Po pewnym czasie, głos ponawia ostrzeŜenie: -
cyklów natury pozwala dzielić na dni i lata. KsięŜyc wskazuje na 28 dni podzielne na grupy
Mówię, no. Tu nie ma ryb! Za trzecim razem, pełny niepokoju, wędkarz się odzywa: - Kto
po siedem, czyli tygodnie. Tak się składa, Ŝe jeŜeli liczymy na palcach jednej ręki, łącząc
tam jest? Kto mówi? Na, co tubalny głos: - Dyrektor lodowiska.
kciuk z kolejnym palcem, tam i z powrotem, doliczymy do siedem - w prastarych
Stary dowcip dobrze pokazuje, co znaczy mieć jakąś pasję. Wśród pasjonatów
cywilizacjach tak właśnie liczono. KaŜdy dzień na podstawie ruchu słońca łatwo podzielić na
szczególne miejsce zajmują wędkarze. Potrafią przed świtem udać się w dalekie miejsce, aby
ćwiartki, a te na trzy równe części - czyli godziny. Mozolnie powstał ujednolicony system
tam w nieciekawych warunkach spędzić wiele godzin. Znają specjalistyczne sklepy
odmierzania czasu.
znajdujące się gdzieś na uboczu, w lokalu z wejściem od podwórza, na niewielkiej osiedlowej
Technika mierzenia czasu stworzyła róŜne narzędzia. Ze względu na metodę pomiaru
uliczce. Tam spotykają się z podobnymi sobie. Rozmawiają o kalendarzu połowów i nowych
moŜna mówić o zegarach słonecznych, wodnych, piaskowych, mechanicznych, elektrycznych
łowiskach. Wspominają wspólne wyjazdy, koloryzują opowieści o własnych osiągnięciach.
i elektronicznych, kwarcowych, atomowych... Obszar zastosowania pozwala dzielić je na
Chwalą się skonstruowaną przez siebie przynętą. Narzekają, Ŝe teraz juŜ nie ma tyle ryb jak
zegary uŜycia codziennego - domowe, budziki, zegarki, wieŜowe, dworcowe, itp. W sporcie
kiedyś. Ci bardziej solidarni organizują akcje społeczne jak zarybianie rzek. Słowem,
mamy stopery, zegary szachowe. Wreszcie zegary komputerów, programatory, włączniki.
prawdziwa pasja to zaangaŜowanie całej Ŝyciowej energii w wybrane zajęcie.
NiemalŜe kaŜde urządzenie XXI wieku jakoś odmierza czas.
Rybakami - i to zawodowymi - było wielu apostołów. Piotr równieŜ - na polecenie
Zegar mechaniczny powstał w klasztorach benedyktyńskich, aby wyznaczać rytm
Jezusa - ma złowić rybę, z jej pyszczka wyciągnąć statera i nim zapłacić podatek. Dla
modlitwy. Mnisi nie przewidzieli, Ŝe zegar stanie się nie tylko narzędziem do mierzenia
apostołów łowienie ryb było cięŜką pracą, a nie hobbistyczną rozrywką. Gdy Jezus ich
upływu godzin, lecz takŜe do kontrolowania i synchronizowania działań ludzi. Szybko
powołuje, nawiązuje do ich zawodu: „pójdźcie za Mną a zostaniecie rybakami ludzi”.
wynalazek opuścił mury klasztorne, by wnieść nową i precyzyjną regularność w Ŝycie
Porównanie dotyczy przede wszystkim samych wyłowionych: człowiek potrzebuje
kupców i robotników. Zegar był szczególną „maszyną napędową”, w której źródło siły i
zbawczych sieci, gdyŜ słone wody grzechu i śmierci nie są odpowiednim dla niego miejscem.
sposób jej przekazywania zapewniły równomierny przepływ energii i umoŜliwiły ciągłość
Patrząc ze strony łowiących, moŜna stwierdzić, Ŝe po zesłaniu Duch Świętego „łowienie
produkcji oraz standaryzację produktu. Zegar wymyślili ludzi, którzy chcieli bardziej
ludzi” staje się dla apostołów Ŝyciową pasją: „(non possumus) nie moŜemy nie mówić o
85
86
Jezusie”, „miłość Chrystusa przynagla nas”. Od tej chwili wszystko staje się okazją do
głoszenia Ewangelii.
wykorzystywania wszelkich okazji, aby komunikować prawdę, przekazywać dobro i piękno.
Parafrazując św. Pawła „wirtualny świat z upragnieniem oczekuje na dobrą treść objawiającą
Współczesny świat daje nieskończoną ofertę róŜnych hobbystycznych zajęć. Od
dzieci BoŜych”. Jednak, jak w innych dziedzinach, „świat wirtualu” rządzi się własnymi
tradycyjnych - wędkarstwo, filatelistyka, numizmatyka - do wyszukanego kolekcjonerstwa
prawami. Wymaga dobrej jakości dla swych treści - buble nie mają szans. Nie wystarczy
realizowanego przy pomocy e-sklepów. Dla chrześcijanina będą one zawsze miały rangę
sama etykieta „prawdy”, aby treść chwaliła Boga, sama treść musi jakościowo być dobra. Ta
mniejszych pasji. „Dominującą pasją” jest dzielenie się wielką zbawienną nowiną. Zapał
dobroć stanie się pełna, gdy będzie przekazywać całą prawdę. „Bitwa o treści” wymaga
apostolski jest naturalną konsekwencją miłości do Jezusa. Mając na uwadze potrzeby XXI
profesjonalizmu połączonego z gorliwością apostolską.
wieku, trzeba być „apostołem non-stop”. Bez usprawiedliwienia dla tych, którzy tego
7-III-2010
zaniechają.
80. BMW
28-II-2010
W niektórych środowiskach funkcjonuje etykieta BMW - bierny, mierny, ale wierny.
Określa się w tę sposób osoby, które nie chcą nikomu sprawiać kłopotów i to jest ich jedyną
79. Ekrany
„Rok 1984” : Wielki Brat z ekranów śledzi kaŜdego obywatela. Minęło ponad ćwierć
dodatnią cechą. Wykonają kaŜde polecenie przełoŜonych i są całkowici poddane strukturom
wieku od roku 1984, roku wybranego przez George’a Orwella na tytuł dla jego powieści. Na
organizacji. Otaczania się takimi ludźmi lub budowanie instytucji wyłącznie na takich
razie dominują cztery „małe ekrany”: ekran telewizji, ekran telefonu, ekran komputera i ekran
jednostkach świadczy o braku perspektyw u kierujących instytucją. Być moŜe myślą, Ŝe w ten
play-station. Zdobyły rząd dusz młodego pokolenia. Otwarta jest dyskusja o dywersyfikacji
sposób nigdy nie stracą swego przywództwa, a na tle miernych współpracowników będą sami
treści, czy jej spłaszczeniu, o moŜliwości konwergencji tych ekranów lub dojścia do nich
bardziej błyszczeć. Natomiast światły przełoŜony otacza się ludźmi zdolnymi, których często
nowych. Toczy się teŜ debata o wpływie na psychikę człowieka tego sztucznego sposobu
sam odkrył i wypromował. Przygotowuje ich teŜ do ewentualnego przyjęcia kierowania.
poznawania świata. Niedyskusyjny jest fakt, Ŝe ekrany te dla swego Ŝycia potrzebują treści.
Sukcesy podwalnych wzmacniają instytucję i świadczą o mądrości kierujących nią.
Konieczne są tysięcy godzin programów telewizyjnych, newsów dla milionów stron
Pasywne posłuszeństwo nie przynosi poŜytku organizacji. W pełnych Ŝycia
internetowych, mnóstwo wciągających nowych gier, niebywałych ofert dla komórek… Dziś,
instytucjach osoby bierne zawsze są balastem. JeŜeli się nie zmienią, zdrowe ciało szybko się
miliony osób na świecie zarabiają na chleb poprzez produkowania treści dla nowopowstałej
ich pozbędzie. Od człowieka oczekuje się zaangaŜowania talentów mu właściwych - rąk,
przestrzeni.
głowy i serca. Bardziej jeszcze oczekuje się, by jego decyzje byłe sumienne, czyli Ŝeby
Jak na razie ta „treść” wygląda? - kaŜdy widzi. Jest jakimś swoistym miksem dobra ze
pracownik uŜywał tej wewnętrznej zdolności, która pozwala odróŜniać dobro od zła. Taka
złem, prawdy z manipulacją, piękna z kiczem. Często zawiera powaŜne błędy co do natury
postawa nigdy nie jest mierna, jest głęboko ludzka i tym samym nie do zastąpienia przez
człowieka i jego godności, co do Ŝycia Jezusa i Jego Kościoła. Wirtualny świat dziedziczy
bezduszną machinę. Z osobami sprowadzających swój wkład do ślepego podporządkowania
bolączki świat sztuki XX wieku. Choruje na mutowane wersje ideologii tamtych czasów:
się, organizacje kostnieją a wtedy mogą stać się niezmiernie szkodliwe dla społeczeństwa.
nihilizm, marksizm, pozytywizm, freudyzm, etc. Dlatego trudno „w wirtualu” odnaleźć
Historia jest tego świadkiem.
harmonię dobra, prawdy i piękna. Są rzeczy piękne skaŜone kłamstwem, jest zło w dobrym
Kościół tak ceni wierność, Ŝe uŜywa słowa „wierny” dla określenia swoich członków.
opakowaniu... Ale równieŜ są przestrzenie napełniające nadzieją. Na szczęście „treści” nie
NaleŜeć do Kościoła, to być zaangaŜowany całym Ŝyciem. Wierność wynika ze zjednoczenia
zaleŜą od anonimowego Wirtualnego Brata. JeŜeli przyjmiemy, Ŝe taki brat istnieje, to jego
z Jezusem - źródłem śycie. A to owocuje w wierności wobec Jego wspólnoty - Kościoła.
władza nie jest niepodzielna i całkowita, a jeŜeli juŜ, to moŜna mu to panowanie odebrać.
Troska o tę wspólnotę mobilizuje do przezwycięŜania wszelkiej miernoty w sobie i w
„Treści” są w rękach konkretnych osób pracujących i decydujących w tych obszarach.
otoczeniu. Kościół teŜ określa swoich członków jako „świętych”. To ci, którzy dąŜą do
W pewnym stopniu kaŜdy uŜytkownik ma na nie wpływ. Potrzebna jest mocna wola
doskonałości Ojca Niebieskiego. Wśród nich św. Józef jest nazywany „sługą najwierniejszy”.
87
88
Jego odpowiedź na BoŜe oczekiwania była jak najbardziej aktywna. Słowo fiat - „niech się
technologiach. Pod natchnieniem Duch Święty pisał o niebezpieczeństwie braku umiaru i
stanie” Najświętszej Maryi Panny przekazany przez ewangelię Łukasza, ma równoległy fecit
rozsądku. Dlatego jego słowa będą zawsze aktualne: „Wszystko mi wolno, ale nie wszystko
św. Józefa w ewangelii Mateusza. Św. Józef „uczynił” to, co mu zostało polecone. Był
przynosi korzyść. Wszystko mi wolno, ale ja niczemu nie oddam się w niewolę”.
posłuszny, angaŜując się całkowicie w powierzoną mu rolę opiekuna Jezusa i Maryi. On
21-III-2010
opiekuje się równieŜ Kościołem, by w nim nigdy nie zapanowała „postawa BMW”.
82. Excel
14-III-2010
Ile to „dwa plus dwa”? - pada pytanie na teście dla kandydatów do milicji. Pierwszy
81. e-mocje
Kochanie, zastanawiałem się nad tym długo. JeŜeli zobaczyć, Ŝe chudnę, tracę siły
witalne, przestaję kontaktować się z otoczeniem, to… doszedłem do wniosku, Ŝe w takich
warunkach nie chcę juŜ Ŝyć. Mam być całkiem uzaleŜniony od aparatury, otoczony ekranami,
na łasce róŜnych płynów? Gdyby tak się stało, proszę cię, błagam, wyłącz to wszystko - to juŜ
kandydat odpowiada, Ŝe pięć. Zdziwiony egzaminator pyta - Ile? - No, powiedziałem pięć. Na pewno? - Tak, pięć! PoniewaŜ nie było wielu chętnych kandydat i tak zostaje przyjęty z
adnotacją: „Wytrwale dąŜy do celu”. Drugi kandydat zaczyna strzelać: - Trzy? Sześć? Pięć?
RównieŜ go przyjmują z adnotacją: „Szuka alternatywnych rozwiązań”. Ostatni delikwent
odpowiada pewny siebie: cztery! Oczywiście, zostaje teŜ przyjęty, ale na jego kartce
będzie mój koniec! Odetnij mnie od tych maszyn, nie chcę Ŝyć jak roślinka!
Po wysłuchaniu tych zwierzeń, Ŝona - ku przeraŜeniu męŜa - wyrywa kabel Internetu,
słuŜbowej zapisują: „Mocno podejrzany o kontakty ze studentami”.
wyrzuca przez okno jego telefon, wylewa piwo ze szklanki i usuwa inne flaszki.
Stary złośliwy wobec milicji dowcip, doczekał się uaktualnionych wersji. Dziś na
Nowe technologie posiadają zaborczą moc. Stopniowo prowadzą swe ofiary do „Ŝycia
pytanie „dwa plus dwa” moŜna usłyszeć nowe odpowiedzi Jeśli ktoś na przykład zapyta „chce
in vitro” - w szklanym, niewidocznym więzieniu. Ofiary to ci, co ulegają presji nieustannego
pan o tym porozmawiać” - zasłuŜył na opinię „psycholog”/. Częściej zapyta - „a ile, szefie, to
sprawdzania internetowej poczty, stałego poszerzenia profilu na Fecebooku lub poszukiwania
powinno być?” Tym trzeba dopisać „księgowy” lub „specjalista od unijnych projektów”.
innych e-wartości. Niepokój, by zdobyć wirtualną łączność, paradoksalnie prowadzi ich do
W twardej rachunkowości wszyscy posługują się arkuszami kalkulacyjnymi, z których
izolacji wobec naturalnego otoczenia. Ich emocje przekształcają się w e-mocje. Stają się
najpopularniejszy jest Excel. Jest to program komputerowy przedstawiający dane, w postaci
emocjonalnymi analfabetami, moŜe nawet gburami.
Narzędzia są dla człowieka i trzeba rozumnie je uŜywać. Roztropność w korzystaniu z
zestawu duŜych tabel dwuwymiarowych. Pozwala na prezentację ich w róŜny sposób.
nowych technologii moŜna rozpisać na cztery praktyczne zasady. 1. Autonomia. Osoba przed
NajwaŜniejszym narzędziem arkusza kalkulacyjnego są funkcje (matematyczne, statystyczne,
maszyną. To „ja uŜytkownik” decyduję kiedy sprawdzam pocztę, odbieram telefon lub
finansowe, logiczne), za pomocą których wprowadzone do arkusza dane są automatycznie
pracuję na komputerze. 2. Selekcja. Zasada autonomia prowadzi do posiadania własnego
przetwarzane. Za pomocą arkusza kalkulacyjnego moŜna takŜe wizualizować dane,
filtru. Rezygnuję z wielu „wirtualnych świecidełek”. 3. Bezpośredniość. Relacje twarzą w
prezentując je w postaci wykresów, które pozwalają łatwiej zorientować się we wzajemnych
twarz stawiam wyŜej niŜ wirtualne kontakty. Mowa ciała jest bogatsza od klepania w
zaleŜnościach i tendencjach. Popularnym narzędziem są tabele przestawne pozwalające
klawiaturę lub machania myszką! 4. Krytycyzm - nigdy nie wyłączać rozumu. Często pytam
tworzyć rozmaite układy danych w oparciu o tabelę podstawową i wyświetlać te same dane,
ale odmiennie układając zakres i połoŜenie wierszy i kolumn, co uwypukla zaleŜności
siebie: czy nie cierpię na „internetowy głód”?
W wielu rodzinach komputer odgrywa rolę domowego ołtarzyka. Do niego są
niewidoczne w pierwotnym układzie.
kierowane pierwsze i ostatni myśli dnia, wszelkie westchnienia i prośby. MoŜna zaryzykować
Liczenie, zwłaszcza liczenie pieniędzy, naleŜy do umiejętności niezbędnych, aby
tezę, Ŝe im większa obecność „boŜka Netu”, tym mniej radości i pokoju. On odpowiada za
utratę zdolności empatii, współczucia. To on blokuje rozwój międzyludzkich więzi. Albo są
źródłem konfliktów, albo wygaszają w obojętności. Święty Paweł nie miał pojęcia o nowych
89
poruszać się w naszym świecie. Liczenie pozwala nabrać szacunku do pieniądza: wiedzieć ile
i
na
co
się
wydaje.
LekcewaŜenie
pieniądza
nie
jest
oznaką
ubóstwa
lecz
90
nieodpowiedzialności. Nie da się utrzymać rodzinę bez orientacji w przychodach i wydatkach.
jednak w sercu tajemnicy wiary- przez to, Ŝe przekracza historię. „Cuda techniki” nie
Pomoc bliźniemu, szczególnie jeŜeli jest na większą skale, teŜ wymaga rachunków.
stanowią przeszkody, by tę wiarę przyjąć. Wystarczy, by rozum nie zamykał się na głębszą
Inicjatywy edukacyjne lub apostolskie równieŜ potrzebują finansowego zaplecza. Na
refleksję, a wspomagany przez łaskę moŜe dojść do samej Światłości. 04-04-2010
twardym arkuszu kalkulacyjnym Ŝycia człowiek ufający wie, Ŝe do „dwa plus dwa” trzeba
84. Powtórki
zawsze dodać „plus Bóg”. Wtedy udaje mu się wyrównać wszelkie potrzeby.
Realista i Optymista spotkali się na filmie „O jeden most za daleko”. Podczas seansu
Realista mówi do kolegi: - Słuchaj, zakładam się, Ŝe oni tego mostu nie zdobędą. Na co
28-III-2010.
Optymista odpowiada: - Zgoda, o stówkę. Przy wyjściu z kina Realista wcale się nie cieszy z
83. Rzeczywistość
wygranej. Wygląda, Ŝe coś go gryzie. W końcu przełamuje się i wyznaje: - Słuchaj, my
Wirtualny świat bynajmniej nie jest fikcyjnym światem. Internet daje dostęp do jak
przecieŜ od dawna się znamy. Nie mogę wobec ciebie grać nie fair. Ja juŜ ten film widziałem,
najbardziej rzeczywistego świata. Nie jest to jakiś „świat idei” poza zmysłami, chociaŜ dla
wiedziałem przecieŜ, Ŝe im się nie uda zdobyć tego mostu. Dziwne, ale Optymista nie cieszy
laika trudno jest pojąć jego materialność. Na przykład gdzie się fizycznie znajdują dokumenty
się wyznaniem swego przyjaciela, widać, Ŝe teraz to on nosi niepokój w sercu. W końcu
z Gmaila? - bynajmniej, nie są na jakimś centralnym serwerze… Sprawy się komplikują
otwiera się: - No cóŜ, gramy na otwarte karty, więc muszę wyznać, Ŝe ja teŜ ten film
jeszcze bardziej w zrozumieniu tak zwanej „rzeczywistości wirtualnej”. Polega ona na
widziałem. Jednak myślałem, Ŝe skoro raz mieli poraŜkę, to teraz, ze zdobytym
wykreowanej wizji przedmiotów, przestrzeni lub zdarzeń. MoŜe reprezentować zarówno
doświadczeniem uda się im dotrzeć do celu.
elementy świata realnego to znaczy symulacje komputerowe, jak i zupełnie fikcyjnego, na
Dziś w kinie lub w teatrze, nie jest tak oczywiste, Ŝe fabuła potoczy się zgodnie ze
przykład gry komputerowe science-fiction. Na obecnym poziomie rozwoju technologii
znanym wcześniej scenariuszem. Wiele produkcji wypuszcza się na rynek w róŜnych
rzeczywistość wirtualna posługuje się głównie generowanymi obrazami i efektami
wersjach zaleŜnie od kraju dystrybucji, formy nośnika, docelowego odbiorcy. Na DVD
akustycznymi. Rzadziej stosowane są doznania dotykowe, zapachowe czy smakowe.
dochodzą jeszcze sceny, które poszerzają moŜliwości wyboru. W teatrze adaptacje dzieł
Postęp technologiczne zachęca do ponownego przemyślenia podstawowych zagadnień
klasycznych są coraz luźniejsze, nierzadko odbiegające całkowicie od oryginału.
z filozofii. Na przykład wielowymiarowość samej rzeczywistości, nasz dostęp do niej, rola
Niekoniecznie wynika to z chęci szukania zysku i sensacji, nierzadko reŜyser pragnie w ten
zmysłów wewnętrznych i zewnętrznych. Współczesny narzędzia technologiczny pokazują
sposób zmobilizować widzów do myślenia. Obejrzenie danego dzieła nie jest wtedy zwykłym
róŜnicę pomiędzy samym zbieraniem doświadczeń i ich analizą, a syntezą dokonaną przez
zaliczeniem nowej wersji lecz pogłębioną refleksją nad światem i własnym Ŝyciem. Niestety,
odbiorcę. Ciekawe teŜ są zagadnienia, co do wydarzeń z przeszłości: ich realność - a realność
w niektórych adaptacjach dochodzą teŜ do głosu ideologie, przez które manipuluje się
ich rekonstrukcji. Wszystko wskazuje na to, Ŝe materializm i pozytywizm w twardy wydaniu -
niedoświadczonym odbiorcą.
rzeczywistość to tylko ta namacalna! - będą coraz łatwiejsze do obalenia. Im więcej „efektów
Pan Jezus jako nauczyciel korzystał z opowieści. RóŜnice w zapisach wskazują na to,
specjalnych” tym mniej zdziwienia wobec nich i wobec innych „cudów techniki”. Zdziwienie
Ŝe byłe róŜnie przedstawiane, w wersji rozszerzonej lub skróconej, dla uczonych lub dla ludu.
i fascynacja odsyłają do reŜysera tych efektów, do twórczej mocy rozumu człowieka.
Jezus nie dostarczał abstrakcyjnej wiedzy, jego przypowieści miały na celu poruszyć
Prawdziwa fascynacja pozostanie jednak wobec samego bytu, który „bytując fascynuje”.
najgłębsze wnętrze człowieka i zachęcić go do zmiany. Jezus liczył na zaangaŜowanie
Umysłom, które nie mają uprzedzeń, rzeczywistość wciąŜ stawia pytanie, „dlaczego coś jest
słuchacza, który w ten sposób, krok po kroku, stawał się Jego uczniem. Jezus oczekiwał
mogąc nie być?” To pytanie odsyła do Tego, który wszystko stworzył i utrzymuje w bycie.
wejścia w dynamizm przypowieści, by razem z Nim odbiorca wyruszył w drogę poprawy
Do rzeczywistości stworzonej dochodzi inna, ta nadprzyrodzona. Dostęp do niej został
Ŝycia. Inaczej pozostałby słuchaczem, który słyszy, ale nic nie rozumie lub widzem, który de
nam dany w Jezusie Chrystusie. Zmartwychwstanie wprowadza tam naszą ludzką naturę. To
facto jest ślepym. Aktywny odbiorca to ten, kto pozwala na to by Mistrz prowadził. Zaufanie
wydarzenie historyczne, które moŜna stwierdzić na podstawie znaków i świadków, pozostaje
91
92
wobec Jezusa pozwala wyzwolić się ze „scenariusza poraŜki” i z optymizmem walczyć o
pogłębioną refleksji filozoficznej. Inaczej, współczesny zabawki zamykają człowieka w
zdobycie ostatniego mostu. Tego który łączy ziemię z niebem.
infantylnej „logice Lego”.
11-IV-2010
2-V-2010
85. Lego
86. Ciśnienie
Człowiek z natury dąŜy do tworzenia własnej wizji świata. Naukowe odkrycia
Kropla drąŜy skałę. Insekty i niewidoczne zarazki bardziej zagraŜają człowiekowi niŜ
spopularyzowały patrzenie na rzeczywistości przez paradygmaty nauk ścisłych. W naszych
dzikie bestie. Chmury drobnego pyłu mogą sparaliŜować transport lotniczy na całym
czasach dochodzą skojarzenia narzucony przez sprzęt elektroniczny. Mało wtajemniczony
kontynencie. I na razie nic nie da się z tym zrobić. Małe cząsteczki ścierają powierzchnię
myśli, Ŝe kaŜde urządzenie jest składankom prostszych modułów. Wielu więc jest ludzi,
samolotu, niszczą delikatne czujniki, od wewnątrz zŜerają turbiny. Im drobniejszy pył, tym
którzy postrzegają świat jako wielką konstrukcję złoŜoną z malutkich części. Takie patrzenie
gorzej! DłuŜej opada i trudniej się przed nim bronić.
nieco przypomina świat lego, w którym proste „cegiełki” mogą być łączone w niezmierną
liczbę kombinacjach za pomocą systemu wypustek i odpowiadającym im gniazd.
Od dawna technika zmaga się z pyłem. Pomieszczenia z urządzeniami precyzyjnymi serwerownie, sekcje metrologiczne etc. - nie mogą pozwolić sobie na zapylenie. Pierwsze
W przeciągu dwu ostatnich wieków nauki ścisłe doszły do wniosku, Ŝe wszystko jest
rozwiązanie, jakie się nasuwa, to szczelna izolacja pomieszczenia. Nie da się jednak tego
złoŜone z tego samego podstawowego tworzywa. Bardzo łatwo jest poddać się pokusie
rozwiązania stosować zawsze, w kaŜdej sytuacji. Na przykład, jak poradzić sobie w
tłumaczenia wszechświata właściwościami składowych „klocków”. Dokładnie, jak w
pociągach, gdy muszą pokonywać trasy pustynne z bardzo drobnym piaskiem? Jak tu
przypadku samochodu z klocków lego. Moglibyśmy wnioskować, Ŝe jest on jedynie zbiorem
uszczelnić kaŜdy wagony dodatkowo poddany wszelkim moŜliwym napręŜeniom -
elementów i Ŝe jego właściwości, dają się wyjaśnić z pomocą właściwości tworzących go
ciągnięciu, ściskaniu, skręcaniu, wibracjom o róŜnych częstotliwościach? Nie sposób
klocków. Zapomina się, Ŝe taki samochód nie jest złoŜony wyłącznie z klocków, lecz takŜe z
zabezpieczyć kaŜdej najdrobniejszej szpary. Rozwiązanie powszechnie stosowane jest proste i
„idei”, czym jest samochód. Samochód nie jest jedynie zbiorem części, z tego samego
w miarę ekonomiczne. Podnosi się ciśnienie pomieszczenia, które chce się chronić. W ten
powodu, z jakiego Pan Tadeusz nie jest jedynie uporządkowanym zbiorem liter.
sposób, jeŜeli są szpary, to powietrze przez te szpary wychodzi na zewnątrz. Unika się
W materialistycznej wizji świata kamień, pietruszka, kot, człowiek są jedynie
niezmiernie skomplikowanymi zaleŜnościami fizyko-chemicznymi. Warto zwrócić uwagę na
moŜliwość, by zewnętrzne powietrze wciskało się do środka i wnosiło ze sobą niechciany pył.
Takie rozwiązania stosuje się równieŜ w samochodach o podwyŜszonych standardach.
to, Ŝe za pomocą „Lego” moŜna stworzyć samochód, ale nie konia, nawet jeśli uŜyjemy
Ponętne pokusy, błędne doktryny, struktury grzechu utrudniają sytuację człowiekowi,
większej liczby klocków. Klocki nie mają właściwości koniecznych, aby zrobić z nich konia.
który chce Ŝyć dobrze. Od wypędzenia z raju zarazki zła zawsze mu towarzyszyły. W naszych
Samochód juŜ jest samochodem, gdy znajduje się jeszcze w częściach, które zostały
czasach Internet, media i świat reklam niczym potęŜny wulkan, zapylają wszystko
przygotowane z myślą o jego wykonaniu. Ale nie koń. Z tej przyczyny firma Lego, by
zmysłowością, relatywizmem etycznym, dzikim pragmatyzmem. A zło przekazane w
poszerzać
drobnych cząsteczkach jest w stanie wszędzie się wcisnąć, otępiając wraŜliwość,
moŜliwości
swego
świata
fabrykuje
coraz
to
nowsze
serie
bardziej
rozmiękczając zasady postępowania. Krok po kroku, moŜe nawet nieświadomie, dochodzi się
skomplikowanych klocków: Lego City, Lego Pirates, Lego Mindstorms, etc.
Wizja materialistyczna świata w swym uporządkowaniu i prostocie jest przeciągająca.
do ruiny duchowej.
Za parawanem naukowości pozwala unikać trudu głębszej refleksji nad rzeczywistością. W
Im większe ciśnienie zewnętrzne, tym bardziej trzeba umacniać wnętrze. Przy
takiej wizji etyka sprowadza się do pragmatyzmu, dobro redukuje się do optymalizacji.
wszechobecnej atmosferze zeświecczenia juŜ nie wystarczy przeciętna formacja, anemiczne
RównieŜ na tej drodze nie ma Pana Boga, którego nie ma jak wybudować z prostych
Ŝycie duchowe, niemrawy zapał apostolski. Trudne środowiska, w których wielu chrześcijan
klocków. Dlatego w społeczeństwie technokratycznym, ewangelizacja pilnie potrzebuje
musi na co dzień przebywać, pilnie od nich wymagają podniesienie duchowego ciśnienia.
Inaczej skazani będą na utratę toŜsamości, gdyŜ „błędy w drobnym proszku” są w stanie
93
94
całkowicie ich zablokować. Skoro nie mogą izolować się od świata, jedynym moŜliwym
mego powodu, znajdzie je”. JeŜeli radia nie da się zamknąć, to przynajmniej ograniczyć
rozwiązaniem jest czuwanie nad ich „dodatnim” wewnętrznym ciśnieniem.
godziny transmisji.
9-V-2010
16-V-10
87. Radio „Ja”
88. FIFO LIFO
Rozwój technologiczny obniŜył koszty odbiorników, nadajników i sprzętu do obróbki
Błyskotki zawsze fascynowały człowieka. Świat informatyczny spotęgował przynęty
dźwięku. Dzięki temu radiowe stacje wyrastają jak grzyby po deszczu. Pasmo emisyjny gęsto
przyciągające naszą uwagę. Do tego dochodzi moc marketingowych chwytów. Niestety,
się zapchało zróŜnicowaną gamą ofert. Od dopracowanych programów do beznadziejnych
mechanizmy ochronne wobec niepoŜądanych bodźców wzmacniają się w nas powoli,
prowizorek, dla niszowych odbiorców, dla starczych osób lub dla fanów konkretnej muzyki -
potrzeba wielkiego wysiłku i samozaparcia.
dla kaŜdego ucha coś miłego. Wędrując po częstotliwościach, moŜna trafić na identyczne
MoŜna bowiem rano zacząć pracę, potem mimochodem sprawdzić pocztę, przy okazji
audycje, jak i na wielkie kontrasty: modlitewna stacja tuŜ przy nieprzyzwoitym pełnym
zerknąć na giełdowe notowania, przypomnieć sobie zadawnioną sprawę, potem wysłać
ekshibicjonizmu programie o tematyce seksualnej.
SMS… i tak przez całą „dobę pracy” trwać w niepowtarzalnej sekwencji aleatorycznych
Człowiek XXI wieku - wbrew szerokiej ofercie - często przełącza na jeszcze inny
zajęć. I sfrustrowanym wrócić do domu - wiele się rozbabrało, nic się nie wykonało! Tam z
kanał. Jest to program autorski, gdzie reŜyser i producent to ta sama osoba. Program
kolei wpaść w szpony nowych bodźców i zakałapućkać się, to tu, to tam: telewizja, lodówka,
monologu ze samym sobą - „Radio Ja”. U rekordzistów emisja trwa przez dwadzieścia pięć
komputer, telefon…
godzin na dobę, choć doba ma ich dwadzieścia cztery. Program ten ma bardzo elitarnego
Odpowiedź na ostatni otrzymany bodziec moŜna porównać do zarządzania zadaniami
słuchacza, no chyba, Ŝe się zapłaci psychologowi, terapeucie, lub wykonawca spotka jakąś
zwanym „stos” lub LIFO (Last In, First Out) ostatni na wejściu, pierwszy na wyjściu. Zadanie
dobrą duszę, która jest w stanie cierpliwie wysłuchać jego wynurzeń. Oferta programowa jest
dokładane są na wierzch stosu i z wierzchu stosu są pobierane. Przychodzi się do pracy, aby
obfita, co wcale nie oznacza, Ŝe jest ona bogata. Są programy typu „Moje sukcesy i zasługi”
pracować, jest to pierwsze zadanie, na nim „nakłada się” zadanie sprawdzania poczty,
działająca na samodowartościowanie. „Moja kariera” ukazuje ukryte walory własnej ścieŜki
pogadania z kolegami, wypicia kawy, poczytania portali internetowych… Nadal ma się
zawodowej. „Moje pieniądze” dotykają draŜliwy tematy finansowe i inne doświadczanych
świadomość pierwszego podstawowego zadania, ale nie ma się do niego dostępu bo system
niesprawiedliwości. „Bezinteresowne poświęcenie” przypomina o zasługach dla świata.
LIFO wymusza zaangaŜowania w późniejszych zadaniach.
MoŜna teŜ znaleźć programy historyczne typu „śale i pretensje”. Oferta informacyjna
Odmiennym sposobem porządkowania zadań jest system „kolejki”, nazywany teŜ
przynosi regularnie newsy typu, co mnie akurat uraziło lub co mnie teraz boli, jakie alergie
FIFO (First In, First Out) pierwszy na wejściu, pierwszy na wyjściu. Tu zadania obsługiwane
są w takiej kolejności, w jakiej zostały dostarczone, jak w kolejce do kasy. Rozwiązuje się
cierpię w sezonie, jaki mam poziom samopoczucia, cukru lub cholesterolu.
Osłabienie rodziny i innych węzłów społecznych sprawia, Ŝe człowiek Ŝyje coraz
pierwsze zadanie i po kolei podejmuje się kolejne. Oczywiście ten system sam z siebie nie
bardziej w swoim świecie, niekiedy wyłącznie w nim. Przekonanie, Ŝe wszystko jest we
jest ani lepszy, ani gorszy od systemu stosu. W jednym i drugim przypadku waŜne jest, by
własnych rękach i w ostateczności musi kaŜdy sobie radzić sam, bo nikt mu nic nie da darmo,
była odpowiednia hierarchizacja. Niekoniecznie zadania starsze są waŜniejsze, ani to co
prowadzi do jeszcze większego zamknięcia wobec innych. Do tego dochodzi kultura
ostatni - pilniejsze.
kupowania sobie przyjemności i dogadzania sobie prezentowana jako szczyt szczęścia. W
Kultura świecidełek wymaga mądrości, aby nie dać się nabrać. RównieŜ potrzebny
jest umiarkowanie: na nic a trafny wybór celu, jeŜeli nie jest się w stanie wytrwać w jego
efekcie, nakręca się i nagłaśnia „Radia Ja”.
Uczeń Jezusa powinien pracować nad wyciszeniem tego „kanału dezinformacji”,
realizacji. Nie kaŜdy bodziec zasługuje na naszą uwagę. Większa oferta alternatyw
bowiem słowa Mistrza nadal zachowują swą aktualność: „Jeśli kto chce pójść za Mną, niech
współczesnego świata zmusza do większej elastyczności niŜ w przeszłości. Potrzeba równieŜ
się zaprze samego siebie. Bo kto chce zachować swoje Ŝycie, straci je; a kto straci swe Ŝycie z
odpowiednich filtrów selekcjonujących „inputy” (wejścia). Inaczej, niezaleŜnie od włoŜonego
95
96
wysiłku, osobowość się rozpada. Będzie ciąg chaotycznego działania z rezultatem „not
30-V-2010
output” - zero skuteczności.
90. Kogut
23-5-10
Dobro się nie narzuca. Człowiek sam musi zdecydować, jak Ŝyć. Od dawna wielu
rezygnowało z osobistej refleksji i po prosto Ŝyło tak, jak ich otoczenie. W pluralistycznym
89. Bambuko
Ilość nie przechodzi w jakość. Morze informacji nie zrodzi wiedzy. Z wiedzy mądrość
spontanicznie
nie
powstanie.
Nagromadzenie
róŜnych
aplikacji
nie
wygeneruje
społeczeństwie otoczenie jest bardziej niŜ przedtem zróŜnicowane. Dostosować się - ale do
kogo?
innowacyjnych rozwiązań! A jednak w popularyzujących naukę pismach roi się od
Zazwyczaj środowisko pracy róŜni się od rodzinnego. RównieŜ w rodzinach zdarzają
kosmowizji sprowadzających wszechświat do informacji plus impulsu biologicznego.
się kontrasty. Praca w wielkich korporacjach jest zaznaczona wielością kultur. Koledzy z
Tekstom tym często towarzyszy nadęta naukowość. Mniej lub bardziej bezpośrednio, głosi się
własnego kraju mogą mieć podobną wizję świata, natomiast ci z zagranicy całkiem odmienną.
tezę, Ŝe cały świat powstał sam z siebie na zasadzie zbierania i przechowywania informacji.
Dla świętego spokoju wielu dostosowuje się do środowiska, w którym akurat musi się
W ten sposób próbuje się wyjaśnić pojawienie się wszystkich form Ŝycia. Wszystkie zjawiska
poruszać. W rodzinie przyjmują etykę dobra, ofiarności i współczucia. Wychodząc na ulicę
od przyjęcia postawy dwunoŜnej, aŜ po współŜycie rodzinne i społeczne, opisuje się w taki
przerzucają się na etykę Nietschego, czyli prawo najmocniejszego. W pracy przyjmują
nieco naiwny, ale przez to prosty i dla wielu przekonujący, sposób. Ten swoisty materializm
nowoczesną etykę konsensusu, wedle której dobro jest wynikiem pertraktacji. Po dogadaniu
często przybiera postać ateistycznej ideologii. Szeroko korzysta ze zdobyczy współczesnej
się przechodzą na wariant pragmatyczny, gdzie liczą się tylko rezultaty. Podczas odpoczynku
genetyki, aby bezwstydnie propagować ateistyczne tezy.
pozwalają, by zawładnęła nimi etyka hedonistyczna, maksymalne uŜywanie i całkowity brak
Warto zauwaŜyć, Ŝe w takich poglądach stwierdza się istnienie Ŝyciowego impulsu,
umiarkowania. Przy wyjazdach równieŜ wszystko jest dozwolone: nikt nie zna, nikt nie widzi.
który nie da się sprowadzić do kategorii czysto materialistycznych. Pojawia się sfera
Człowiek posiada pewną plastyczność. Dlatego pozornie moŜe łączyć róŜne style
rzeczywistości, która jest wyŜsza niŜ ta, którą zajmują się fizyka i chemia. Mówi się o pewnej
Ŝycia. Niemniej ciągła i częsta zmiana jest bardzo niebezpieczna. RóŜne sposoby myślenia
„własności”, która nie dotyczy fizyki, lecz objawia się jedynie w procesach Ŝyciowych.
walczą o przestrzeń wpływów. Czemu nie stosować siły zawsze i wszędzie? Czemu nie być
Niewątpliwie taka kosmowizja wskazuje na znaczenie sił naturalnych i wagę tajemnicy
pragmatykiem aŜ do bólu? JeŜeli współmałŜonek jest trudny, czemu go nie zostawić? A moŜe
ewolucji. Słabą stroną takiego myślenia jest nieuzasadnione sprowadzanie rzeczywistości
w pracy pozwolić sobie na jakiś ekscesy? Dlaczego brutalnie nie pozbyć się konkurencji? Na
wyłącznie do sił witalnych, a te przedstawiać jako dąŜenie do przechowywania genetycznego
dłuŜszą metę stały napięcia prowadzą do zmęczenia materiału. W rezultacie pojawiają się
dziedzictwa. Taki sposób rozumowania, w mocnym uproszczeniu, to tak jakby serwer, na
stresy nie do zniesienia i pęka osobowość. W niektórych przypadkach dochodzi do chorób
podstawie gromadzenia informacji i na mocy własnego oprogramowania, generował nowsze
psychicznych.
wersje programów. Oczywiście, Ŝe na przestrzeni milionów lat.
Człowiek jest sobą dzięki moralnej toŜsamość. Nie da się jej stworzyć na zasadzie
W ostatnich wiekach ateistyczne ideologie chętnie zakładały maskę naukowości.
składanki odmiennych odcinków. To duch poprzez sumienie buduje od wewnątrz ciągłość
RównieŜ realizacja ich potwornych pomysłów wobec miliony niewinnych ofiar była
Ŝyciorysu. Częste lekcewaŜenie głosu sumienia prowadzi do jego zaniku. A bez sumienia
wspierana przez rzesze naukowców. Przy upadku tych ideologii pękał „balon naukowości” i
Ŝyciorys staje się odbiciem starego dowcipu o milicjantach. Podczas samochodowego patrolu
wychodziło na jaw, Ŝe był to wielki blef. Dlatego, nie dajmy się ponownie zrobić w bambuko
mówi kierowca do kolegi: „Słuchaj, wychyl się i popatrz czy kogut jeszcze działa”. Milicjant
przez współczesnych naukowców-ideologów. RównieŜ zachęcajmy zdolną młodzieŜ, by
się wychyla i wrzeszczy: „Teraz Tak! Teraz nie! Teraz tak! No, teraz juŜ nie!” Teraz jestem
podejmowała studia badające tajniki Ŝycia. Nie zaniedbujmy ich formacji religijnej. W ten
wierzący, a teraz juŜ nie. Teraz jestem lojalny, a teraz szachruję. Teraz mam sumienie, a teraz
sposób będziemy „zawsze gotowi do obrony wobec kaŜdego, kto będzie się domagał
jest rasowym krętaczem.
6-06-2010
uzasadnienia tej nadziei, która w nas jest” jak nauczał św. Piotr.
97
98
91. Rehabilitacja
92. Skarby
Sport to zdrowie. Pesymista przypomni, Ŝe gdyby „kózka nie skakała” byłoby mniej
Don Camilo miał przed sobą unikatową kolekcję. Dlatego właśnie był załamany. Od
kontuzji. Niemniej w XXI wieku powrót do pełnej sprawności wygląda inaczej niŜ za czasów
tygodni prosił wszystkich o fanty na loterię. Wierni hojni odpowiedzieli - szczodrze pozbyli
naszych dziadów. UciąŜliwe gipsy zastąpiły lekkie i „wygodne” ortezy (od ORT-opedycznej
się rodzinnych precjozów. Ktoś oddał gipsowego jelenia z drewnianymi rogami. Inny
pro-TEZY) oraz fikuśne stabilizatory z pokrętłami i paskami mocowanymi na rzepy.
fioletowego krasnala. Wielu przekazało pacykarskie dzieła, ni to oleje, ni to akwarele. Inni
Człowiek wygląda z nimi jak bohater z filmów o androidach. RóŜnica w tym, Ŝe te twory
oddali meble o nieokreślonym stylu i przeznaczeniu. Po chwili namysłu proboszcz
wykazują się nadsprawnością, czego raczej nie odczuwa się po powaŜnej kontuzji. Z tego, co
zdecydował kupić los państwowej loterii i wymodlić cud…
laik moŜe pojąć, wynika Ŝe współczesna ortopedia unika jak ognia długich okresów
Historyjka Giovannego Guareschiego, autora opowiastki, dobrze się kończy. Don
unieruchomiania. Ryzyko wynikające z zaniku mięśni jest powaŜniejsze niŜ ryzyko ponownej
Camilo trafił wygraną i zdobył wspaniały rower na główną nagrodę. Wczesnym niedzielnym
kontuzji przy racjonalnym i kontrolowanym ruchu.
porankiem starannie ułoŜył na ulicy zebrane graty. Akurat przed kościołem stały maszyny
Istotną rolę odgrywają dziś wszelkie ćwiczenia rehabilitacyjne. Od początku pacjent
drogowców. PotęŜnym walcem przejechał kilka razy tam i z powrotem po rozłoŜonych
słyszy jak waŜna jest regularność w ich stosowaniu. Straszy się go nieszczęśnikami, którzy
rzeczach. Mieszkańcy wsi, którzy w ukryciu śledzili swego proboszcza, odetchnęli z ulgą.
zaniedbali się i Ŝałują bardzo, gdy juŜ jest za późno. Pacjent doświadcza, Ŝe terapeuta stara się
Zostali wyzwolenie z przechodnich fantów prześladujących wieś od pokoleń.
wpłynąć na jego psychikę. Roztacza przed nim wizję szybkiego powrotu do ulubionego
Podobną ulgę moŜemy odczuć przy okazji przeprowadzki lub generalnych remontów.
sportu, w formie - o dziwo - lepszej niŜ przed kontuzją. Terapeuta korzysta z wypracowanych
RównieŜ wielką frajdę daje wynajęcie kontenera na śmieci. MoŜna wtedy opróŜnić domowe
form przekazu: zamiast mówić o miesiącach uŜywa miary czterech tygodni, zamiast o
„przydasie” (kiedyś przyda się). Taką operację da się przeprowadzić wykorzystując dłuŜszą
kontuzji mówi o pauzowaniu, itp. Prostym ćwiczeniom towarzyszy pewna magia liczb: trzeba
nieobecność „chomikujących” członków rodziny. Na zawsze pozbywamy się pluszowych
powtarzać ćwiczenie pięć razy po dziesięć lub siedem po osiem. Uległe posłuszeństwo
misiów, kiczowatych pamiątek, reklamówek wypchanych ciuchami, stert poŜółkłych
przynosi dobre skutki. Po pewnym czasie uzyskuje się „habilitację”, czyli pełne uprawnienia
czasopism. W miarę pozbywania się odczuwamy, jak poszerza się Ŝyciowa przestrzeń …
do powrotu na boiska lub korty.
W XXI wieku bardzo łatwo zagracić serce, które zostaje zniewolone błahostkami.
Mistrzowie duchowości chętnie porównują zmagania Ŝycia wewnętrznego ze
Niby wydaje się, Ŝe ono jest wolne, przecieŜ nie pragnie „ani pola, ani niewolnika, ani
sprawnością fizyczną. W Ŝyciu duchowym równieŜ mogą być kontuzje, okresy w których
niewolnicy, ani wołu, ani osła bliźniego” jak tego zabrania dziesiąte przykazanie. Faktycznie
dusza nie jest się w stanie poruszać się o własnych siłach. Potrzeba wtedy rodzaj „duchowych
jednak horyzont witalny ogranicza się do posiadania lub uŜywania. Nowoczesny sprzęt,
kul”. W takich okresach, aby oŜywiać kontakt z Bogiem, warto pokornie i wytrwale stosować
dostęp do informacji, łatwe podróŜowanie, zbiory mp3, róŜne poŜyteczne pdf, jpg lub DVD i
wypróbowane ćwiczenia. Na przykład, kojarzyć konkretną czynności z aktami miłości: gdy
co tam dusza zapragnie, nie są konieczne „tu i teraz”. Łatwo stają się blokadą dla
otwieram drzwi - odmawiam akty strzelisty, gdy idę schodami - zdrowaśkę, gdy spotykam coś
prawdziwych ideałów. Nasze czasy napędzanej konsumpcji wymagają nowej edukacji w
nieodpowiedniego - czynię zadośćuczynienie. Trzeba jednak pamiętać, Ŝe gdy się jest całkiem
oderwaniu i prostocie. Umiarkowanie ma dziś wiele nowych twarzy. Umiar w wydawaniu
sprawnym, kule odkładam na bok, bo juŜ nie są potrzebne. śycie duchowy cechuje się
równieŜ, gdy koszty pokrywa firma lub państwo. Umiar w gromadzeniu rzeczy zbędnych,
giętkością. Nie jest rodzajem jakiejś sformalizowanej musztry. Inicjatywa zawsze jest w
nawet tych gratisowych. Nie tworzeniu sobie potrzeb równieŜ wirtualnych: bez serialu nie
rękach dobrego Boga. On równocześnie jest naszym Rehabilitantem i Zdrowiem.
mogę Ŝyć! Wtedy wyzwolone serce będzie tam gdzie prawdziwy skarb - w Bogu i bliźnim!
20-VI-2010
13-VI-2010
99
100
93. Sierota
94. LLL
KaŜdy kto biega po murawie, czuje się zdobywcą bramki. Jeden - bo bezpośrednio
Przestań kombinować, ucz się! - powtarzają rodzice, widząc, jak dzieci robią
asystował, inny - bo ściągnął na siebie uwagę obrońców, jeszcze inny - bo kilkanaście minut
wszystko, byleby nie siedzieć nad ksiąŜkami. Dziś oferta „działań zastępczych” jest
wcześniej wrzucił piłkę z autu. Kibic równieŜ jest głęboko przekonany o swoim
imponująca. Od wolontariatu w celu pomocy dla dalekiego kraju po bezsensownego
niezastąpionym wkładzie, który polegał na pisaniu dyrdymałów na forach internetowych.
flashmoba (sztucznego tłumu zwołanego przez SMS-y), od paplaniny na gadu-gadu do
Blask sukcesu działa tak mocno, Ŝe nawet ten, kto ogląda retransmisję meczu, czuje, Ŝe
obsesyjnego poprawiania własnego profilu na facebooku. A szkoda, bo młody umysł jest
przyczynił się do zdobycia bramki. Sukces zawsze miał wielu rodziców. A w obecnym
szczególnie chłonny. Z wiekiem następuje blokada dostępu do szarych komórek. Niestety,
świecie, gdzie sieć wszystko z wszystkim połączyła, kaŜdy moŜe zostać ojcem lub matką
młodego człowieka wszystko mocno przyciąga. Dawniej rodzicom było łatwiej ukierunkować
światowych wydarzeń. Wystarczy wysłać SMS, dopisać coś na forum, kliknąć na ankietę:
Ŝycie swego potomstwa: dziadek był bednarzem, ojciec był bednarzem, syn z mlekiem matki
„nie zgadzam się!” .
ssał umiejętności wyrabiania beczek. Dzisiejsza mnogość zawodowych ścieŜek daje realne
W ostatnich dekadach świat stał się bardziej złoŜony. Nie oznacza to jednak, Ŝe zasada
moŜliwości, ale równieŜ niesie ryzyko pogubienia się w labiryncie błędnych wyborów.
przyczynowości przestała działać. Nadal są przyczyny realne i pozorne. Nadal pozostają
Na szczęście moŜliwości dokształcania się w wieku dojrzałym są coraz większe.
przyczyny sine qua non, bez których niemoŜliwe byłyby pewne wydarzenia. Gdy wchodzą w
Ostatnio stawia się na kapitał ludzki. W tym celu powstały programy LLL - Lifelong
grę ludzkie decyzje trzeba równie mówić o odpowiedzialności ludzi. Jej realność nie zaleŜy
Learning, uczenie się przez całe Ŝycie. Stymulują one rozwój poprzez stałą edukację i
od tego, jak ją postrzegają ci ludzie lub ich otoczenie. Na przykład trener ponosi większą
promocję nauki. W opisach takich programów często znajdujemy pojęcia takie jak „e-
odpowiedzialność od tak zwanych działaczy. Po sromotnej poraŜce trener odchodzi, działaczy
learning”, „transfer know-how’u”, interdyscyplinarność, „mobility”, wirtualni studenci.
pozostają. PoraŜka jednak mogła być wynikiem imprezowania piłkarzy, którzy dalej pobierają
ChociaŜ o tym się nie mówi wprost, od uczestników wymaga się pokory, by przyznać się do
astronomiczne pensje, jakby nigdy nic. I oczywiście dalej balują.
własnych braków; samodyscypliny, by podejmować trud zdobywania wiedzy; solidarności,
PoraŜki zwykle zostają osierocone. Dosłownie - gdy winą za nie obarcza się osoby
nieŜyjące. Mogą teŜ zostać „poruczone”, gdy się rozmywa odpowiedzialność za nie: nikt nic
nie miał z tym do czynienia! Faktem jest, Ŝe są wydarzenia niezaleŜne od człowieka. Jednak
wiele nieudanych spraw wynika z zaniedbań konkretnych osób.
by dzielić doświadczeniem z innymi. Nowoczesne opakowanie zawierające starą mądrość.
Człowiek wciąŜ musi się uczyć, zmieniają się sposoby nauki.
W Ŝyciu duchowym równieŜ trzeba pogłębiać formację religijną. W tym celu
pojawiają się nowe dokumenty, organizuje się sympozja. Stosowane sposoby teŜ są coraz
Jezus zwraca nam na to uwagę: „Królestwo niebieskie podobne jest do człowieka,
bardziej nowoczesne: jest transfer know-how’ między wspólnotami, są spotkania
który posiał dobre nasienie. Lecz gdy ludzie spali, przyszedł nieprzyjaciel i zasiał chwastu”.
interdyscyplinarne, są moŜliwości e-learningu, jest sporo - czasami za duŜo - mobility. W
Nie chodzi o to, by się obwiniać za zaniedbania innych, „adoptując” ich poraŜki. Chodzi o to,
korzystaniu z środków formacji duchowej nie chodzi o konsumowaniu kolejnych kościelnych
by nie pozwalać sobie na bezczynność, gdy na świecie jest tyle do zrobienia. Szerzące się
„eventów” lub zaspokajanie ciekawości co do nowinek z klerykalnego światka. Formacja to
zeświecczenie, obojętność wielkich rzeszy ludzi, nie jest koniecznością ślepych praw historii.
odkrywanie nowych sposobów, by być z Bogiem, to świeŜe pomysły, aby słuŜyć bliźniemu i
Niestety często jest prostą konsekwencją braku gorliwości apostolskiej pasterzy i wiernych.
czynić miłosierdzie, to odnajdywanie właściwego języka dla osobistego apostolstwa. Rozum
Dlatego przed zbliŜającymi się wakacjami warto sobie zadać pytanie: jaką treść apostolską
odkrywa światło i porusza serce. Doktryna ta sama, nowe są formy wdraŜania jej w Ŝycie.
nadam temu okresowi?
Wydobywać ze skarbca nauki Kościoła „rzeczy nowe i stare” dla dobra własnego i innych.
4-7-10
27-VI-10
101
102
95. Kąkol
96. Naprawki
Jeśli coś się nie zepsuło, błagam, nie naprawiaj! - powtarzamy, gdy ktoś mający
Asteriks jest niepozornym Gallem. Ma blond włosy i wąsy, czerwone spodnie, brązowe
buty, czarną koszulę przepasaną pasem, a na głowie hełm z dwoma niewielkimi, białymi
skrzydełkami. Zawsze nosi przy sobie manierkę z magicznym napojem przyrządzanym przez
druida Panoramiksa. Napój ten daje niezwykłą moc. Juliusz Cezar od lat szuka sposobów na
pokonanie tej garstki dzielnych Galów broniących jedynego skrawka ziemi opierającego się
rzymskim legionom. Doradcy zwracają uwagę na to, Ŝe siła Gallów bardziej niŜ w
magicznym napoju tkwi w ich jedności. Idąc za ich głosem, Juliusz Cezar wysyła do opornej
wioski Tuliusza Destrukcjusza, nazywany teŜ Tulkiem Intrygantem.
techniczne zapędy po raz kolejny zmienił nam konfigurację komputera, wprowadził wątpliwe
udoskonalenie lub „tymczasowo” rozebrał sprzęt, twierdząc, Ŝe akurat brakuje mu pewnej
części, którą rychło znajdzie na Allegro… Wieczni udoskonalacze nie przyjmują naszych
pretensji i Ŝali. Twierdzą, Ŝe dzięki nim dokonuje się postęp. Człowiek z natury nie zadawala
się tym, co juŜ funkcjonuje - człowiek pragnienie ulepszać swoje otoczenie.
W dziedzinach technicznych moŜna jednak mówić o osiągnięciach ostatecznych. Przy
załoŜeniu konkretnych celów i określonych środkach do dyspozycji pewne rozwiązania nie
dają się juŜ udoskonalić. Młotka lub śrubokrętu nie sposób ulepszyć.
Komiks opisujący przygody Destrukcjusza w języku polskim nosi tytuł „Niezgoda” w
Inaczej dzieje się ze sprawami społecznymi. Choćbyśmy się bardzo starali, raju na
oryginale „La zizanie” ma szersze znaczenie - kąkol, chwast. Siewca niezgody dorobił się
ziemi nie wybudujemy. Zawsze konieczne będą „naprawki” narzędzi pomagających
bogatego CV, jest wybitny w swoim fachu. Szczytowe osiągnięcie, to gdy został skazany na
człowiekowi lepiej Ŝyć. Nie oznacza to, Ŝe powinna być wieczna reforma, ciągłe burzenie
poŜarcie przez lwy. Wyszedł bez szwanku, gdyŜ lwy poŜarły się nawzajem. Tuliusz jest
ustalonego porządku. ChociaŜ tak twierdzą niektórzy, wychodząc z przekonania, Ŝe kaŜda
przedstawiony jako ohydna kreatura, ale za to bardzo skuteczna w działaniu. Gdzie się tylko
zmiana zawsze jest na lepsze. Kiedyś swoim rewolucyjnym impetem burzyli porządek w
pojawi rozrzuca kości niezgody i wszystko wokół zielenieje ze złości. Pojawia się u Gallów,
relacjach ekonomicznych, dziś w zasadach moralności proponują alternatywny model
ofiarowując cenny prezent dla najwaŜniejszego męŜczyzny z wioski… oczywiście zaczynają
rodziny, rozwiązłość obyczajów itp.
się kłótnie komu taki tytuł się naleŜy. Potem, Ŝony wojowników zaraŜają się niezgodą i tak
RównieŜ rozbudowywanie prawa nie zapewni automatycznie poprawy. Samy
dalej. Asteriks pokonuje Tuliusza jego własną bronią. Sieje wśród Rzymian podejrzenie, Ŝe
paragrafy nie mają mocy zbawczej. Faktem jest, Ŝe ulepszanie Ŝycia społecznego wiąŜe się ze
tak naprawdę Tuliusz trzyma z Gallami, i Ŝe nie mogą mu ufać, gdyŜ prowadzi podwójną grę.
sprawiedliwością. Ona to nakazuje, dawać drugiemu to, co jest jego i co powinien otrzymać z
W końcu legioniści wyczerpani kłótniami odsyłają Tuliusza do Rzymu z oskarŜeniem o
tego powodu, Ŝe istnieje i działa. Nie moŜna drugiemu dać czegoś od siebie, jeŜeli mu się nie
zdradę stanu. Na zakończenie komiksu czytamy „Ale nie smućmy się zanadto losem siewcy
da w pierwszym rzędzie tego, co mu się sprawiedliwie naleŜy.
zamętu. Intrygantus zawsze sobie poradzi i na galerze, którą płynie do Rzymu, tez nie czuje
Trzeba teŜ wysoko cenić dobro wspólne. Jest to dobro poszczególnych osób, rodzin
oraz grup pośrednich, tworzących wspólnotę społeczną. Tym bardziej skutecznie kochamy
się osamotniony. Obmowa, zazdrość i oszczerstwo towarzyszą mu dzielnie”.
bliźniego, im bardziej angaŜujemy się na rzecz dobra wspólnego, odpowiadającego równieŜ
Dziś niemal wszędzie intryganci i manipulatorze robią karierę. Wynika to z faktu, Ŝe
rzeczywistym potrzebom drugiego człowieka.
środowiska są zaraŜone aŜ do śpiku logiką skuteczności. Prawda i dobro są bezbronne wobec
Tendencje egoistyczne psują Ŝycie społeczne. Zaślepiają w rozpoznawaniu granic
takiego porządku. Dlaczego nie oszukiwać, nie manipulować ludźmi, jeŜeli takie działania są
własnych praw i prowadzą do lekcewaŜenia obowiązków wobec innych. Tym, co trzeba stale
skuteczne i nikt nie będzie w stanie im się oprzeć? Przyjaciele Asteriksa potrafili sobie
udoskonalać jest wnętrze kaŜdego człowieka - tak, aby mu się chciało szukać sprawiedliwości
poradzić z intrygantem, gdyŜ ich relacje były oparte na ludzkiej serdeczności i zdrowych
i aby szczerze pragnął dobra wspólnego. Dla kaŜdego człowieka szczególnym polem do
uczuciach. Punktem wyjścia nie moŜe być skuteczność, ale Miłość i prawda – Caritas in
„majsterkowania” jest jego własne serce. Tam nikt nic nie naprawi bez jego współpracy.
veritate. 11-VII-10
18-VII-10
103
104
97. Zasoby
98. Eksperci
Zazdrość jest wybiórcza. Porównujemy się z innymi w pewnym aspekcie Ŝycia.
W zakładzie rybnym zepsuła się taśma produkcyjna. ChociaŜ łańcuchy, dźwignie i
Pragniemy dla siebie tego, co wydaje nam się lepsze u innych. Na przykład, chcemy odnosić
koła nadal poruszały się z precyzją zegarka, ewidentnie coś było nie tak. Pod koniec cyklu
większe sukcesy zawodowe, posiadać identyczne dobra materialne lub pozostawać w
ryby pozostawały poza puszkami, puszki zaś dokładnie zamknięte, ale puste. Od tygodnia
podobnie udanych relacjach.
kilku techników nadaremnie głowiło się, jak rozwiązać problem. W końcu uznali, Ŝe trzeba
W większości przypadków, aby pozbyć się tych pragnień, wystarczy pomyśleć, Ŝe
sprowadzić specjalistę z zagranicy. Gdy ten przybył, szybko się zorientował, o co chodzi.
jeŜeli juŜ zazdrościć, to z cały dorobkiem inwentarza. Trzeba brać „cały pakiet”. Takie
Poprosił o mały młotek i o drabinę. Wspiął się w wybranym miejscu i precyzyjnym
rozumowanie prowadzi do większego realizmu. Zaczynamy wówczas dostrzegać, Ŝe sąsiad
uderzeniem doprowadził produkcję do normy. Zamknięty puszki znowu zawierały śledzie. Za
ma nie tylko wypasiony samochód, ale równieŜ absorbującą pracę, trudnego teścia, słabe
swoją kilkuminutową akcję wystawił oryginalny rachunek: 10.001 Euro!
zdrowie i przeszedł przez cięŜkie dzieciństwo.
inŜynierowi z oburzeniem komentowali: jak to, za jedno uderzenie młotkiem dziesięć tysięcy
Dzięki takiej optyce dystansujemy się od myśli skupionych na sobie samym,
zaczynamy wczuwać się w cierpienia innych. a co waŜniejsze – przeŜywać z wdzięcznością
własne Ŝycie. Odwracamy chorobliwe sposób myślenia, Ŝe inni mają zawsze lepiej i łatwiej.
Dostrzegamy, co nam zostało dane i jakie trudności są nam zaoszczędzone.
Miejscowi
euro? Na co ekspert wyjaśnił z uśmiechem: - Nie, uderzenie młotkiem kosztuje tylko jedno
euro. Dziesięć tysięcy za to, Ŝe wiem, gdzie uderzyć.
Do tej historyjki chętnie sięgają serwisy, gdy wystawiają słone rachunki. Na szczęście,
w sprawach technicznych łatwo sprawdzić, czy ekspert blefuje. W innych dziedzinach zostaje
We współczesnej psychologii coraz częściej pojawiają się terapie skupiające uwagę
wielki obszar dla szarlatanów. Do spotęgowania tego zjawiska przyczyniły się w ostatnim
bardziej na tym, co udane i pozytywne, niŜ na brakach. Chodzi o odkrywanie i rozwijanie
czasie media. Im bardziej zróŜnicowane głosy ekspertów, tym program staje się ciekawszy i
własnych zasobów. Zasobami osobistymi moŜe być wszystko, co pomaga w osiąganiu
bardziej ekscytujący. Za tym idzie ulica. Tam teŜ mnoŜą się ekspercie, zaleŜnie od tematu,
wyznaczonego celu: umiejętność wyraŜania emocji, doświadczenie radzenia sobie w trudnych
który akurat jest na topie. MoŜna tylko podziwiać, ilu to mamy pod ręką ekspertów w
sytuacjach, wsparcie społeczne, poczucie własnej skuteczności, inteligencja, wiedza, zdrowie,
najróŜniejszych dziedzinach: od czarnych skrzynek do ekologii lub klimatologii. Internet
wiara, odporność psychiczna i fizyczna, mechanizmy obronne, umiejętność utrzymywania
dodał zjawisko „eksperta freelancera”, czyli pracującego bez etatu i dostępnego przez strony
relacji, bogactwo duchowe, optymizm itd. Skupienie na niedoborach jest mocno
WWW lub bezrobotnego eksperta produkującego się „za friko” na forach dyskusyjnych.
demobilizujące. Po, co Ŝyć w przekonaniu, Ŝe jest się ofiarą, rozpamiętywać krzywdy? Na
zasobach moŜna budować, na zazdrosnych porównaniach - nie.
Nietrudno znaleźć ekspertów wypowiadających się o kryzysach Kościoła w Europie.
Jan Paweł II mówił w październiku 1985 jakich ekspertów Kościół potrzebuje: „Wzniosła
Ewangelia nazywa zasoby, który kaŜdy otrzymał - talentami. Do pakietu darów od
misja, której celem jest rozkwit nowej ery ewangelizacji w Europie, wymaga dobrze
Boga dołączone są równieŜ Jego oczekiwania. Talenty nie zostały rozdane na potrzeby
przygotowanych głosicieli Ewangelii. Potrzebni są dziś głosiciele dobrze znający
konkursu na najbardziej oszałamiające CV lub dla dobrego samopoczucia, Ŝe jest się lepszym.
rzeczywistość ludzką, do głębi znający serce współczesnego człowieka, którzy uczestnicząc
Curriculum vita - w skrócie CV - po łacinie oznacza „bieg Ŝycia”. Bieg jest udany jeŜeli
w jego radościach i nadziejach, niepokojach i smutkach będą zakochanymi w Bogu ludźmi
dociera się do celu, jeŜeli we własnej kategorii spełnia się oczekiwania.
kontemplacji. Dlatego potrzebni są nowi święci, bowiem wielkimi głosicielami Ewangelii w
Wiele Ŝyciowych bolączek moŜna łatwo uleczyć, koncentrując uwagę bardziej na
BoŜej woli i talentach otrzymanych w celu jej wypełniania niŜ na bezsensowym
Europie byli święci. Musimy błagać Pana o wzrost ducha świętości w Kościele i o nowych
świętych, którzy będą głosili Ewangelię współczesnemu światu”
porównywaniu się z innymi. W jakim celu zostały mi dane takie moŜliwości, jakie mam?
Czyli, kryzysy pojawiają się, gdy brak świętych!
Czego dobrego Bóg oczekuje ode mnie w takiej sytuacji? Jak mogę lepiej słuŜyć takimi
1-VIII-10
zasobami, jakie posiadam? 25-VII-10
105
106
99. Japońska cierpliwość
100. LIB DUB
Podczas gdy dobra materialne często prowadzą do podziałów - duchowe jednoczą
Człowiek ma dziś na wyciągnięcie ręki wszystko, równieŜ wiele okazji do fatalnych
błędów. „Pokręcone Ŝyciorysy” to uboczny efekt nowoczesności. Sytuacje rodzinne
niebywale skomplikowane, róŜnego typu uzaleŜnienia, nie naleŜą dziś do rzadkościi jest ich
coraz więcej. Łaska BoŜa ma moc, aby wszystko nagle uzdrowić. Jednak po radości
nawrócenia nadchodzi zawsze czas wytrwania. Wtedy pojawia się pokusa takiej logiki zerojedynkowej: „albo wszystko, albo nic”. Skoro mi trudno pójść na całość, to chyba zrezygnuję
ze wszystkiego. Morze się zdarzyć powrót do dawnego Ŝycia, nawet gorszego niŜ przed
nawróceniem. Przykre przypadki typu „od zera do bohatera - tam i z powrotem”.
ludzi. Nie naleŜy do rzadkości widok spacerującej grupy osób, gdzie kaŜdy przez telefon
rozmawia z kimś innym. Komórki, owszem „connecting people” - łączą ludzi - ale często
“disconecting family”- rozłączają rodziny. Cuda techniki, pomimo dokładności dźwięku,
obrazu i czego tam dusza zapragnie, same z siebie nie zapewnią międzyludzkich więzi. Wręcz
przeciwnie, wydaje się, Ŝe im więcej techniki, tym więcej indywidualizmu. „Ja i mój świat”,
czyli „ja i mój ekran, moja myszka, mój laptop, moje słuchaweczki….” - dłuŜsza podróŜ w
towarzystwie młodego człowieka moŜe utwierdzić nas w takim przekonaniu. Podczas kilku
godzin towarzysz podróŜy uśmiechał się do laptopa, Ŝywo klepał w klawiaturę, gestykulował
Bóg buduje na ludzkiej naturze, a ta nie lubi gwałtownych zmian. Japończycy w
podczas rozmowie z kimś nieobecnym, z wypiekami przeglądał strony internetowe… Ale do
trudnym powojennym okresie odkryli, Ŝe szybkie osiągnięcie celu nie gwarantuje stabilnego
osób w przedziale - ani słowa na przywitanie, ani na poŜegnanie: zero kontaktu! Być moŜe na
sukcesu. Wypracowali metodę wprowadzania zmian małymi krokami. Nazwali ją „kaizen”
Facebooku i jakichś tam forach jest duszą towarzystwa, ale w realnym otoczeniu zachowuje
(kai – zmiana, zen – dobry). Zmiany powinny uwzględniać wyniki poprzednich etapów. Jak
się jak rasowy gbur.
ta metoda działa w praktyce, pokazuje historia pewnej samotnej matki wychowującej dwoje
Dziś, aby zaradzić zatomizowaniu społeczeństwa, wymyśla się wszelkiej maści
dzieci. Była ciągłe zmęczona, otyła, miała wysokie ciśnienie i lekką depresję. Jedynym
integracyjne zajęcia. Zazwyczaj są to wspólne projekty realizowane na Ŝywo. Ostatnio stały
momentem wytchnienia to pół godziny oglądania telewizji przed zaśnięciem. Lekarze zalecili
się modne prezentacje typu „lip dub” (z ang. LIP synching - audio DUBbing). Polegają na
jej godzinę ruchu dziennie. NiemoŜliwość realizacji polecenia jeszcze wzmacniała frustrację.
nakręceniu muzycznego filmu, w którym grupa osób synchronizuje swoje usta, gesty i ruchy
Specjalista od strategii „kaizen”, zamiast godziny ćwiczeń polecił spacer w miejscu podczas
ze znaną piosenką. Powinno być jedno jedyne ujęcie, ciągły ruch, gdy uczestniczy śpiewają z
oglądania telewizji. Nie więcej jednak niŜ 1–2 minuty, za to codziennie! Tydzień później plan
playbacku. Kamera się przemieszcza jak spojrzenie chodzącego obserwatora. Fakt, Ŝe jest to
pacjentki rozszerzono o kolejną minutę. I tak z tygodnia na tydzień powracało poczucie
jedyne ujęcie, sprawia. Ŝe wszyscy muszą uczestniczyć w akcji równocześnie. Autorzy,
kontroli i sprawczości. Skończyło się na godzinie ćwiczeń dziennie, wykonywanych z
oprócz realizowania wspólne przedsięwzięcie artystycznego, starają się pokazać miłą
przyjemnością. Choć terapia trwała prawie pół roku, okazała się skuteczna.
atmosferę, jaka panuje w danej instytucji: uczelni, firmie, klubie.
Fakt uczestnictwa w czymś miłym i fajnym nie zapewni automatycznie dojrzałych
W naszym apostolstwie natrafimy na skomplikowane Ŝyciorysy marnotrawnych dzieci
więzi ludzkich. Postęp techniczny nie wyeliminuje wszystkich problemów. A, jak głosi
XXI wieku. Powrót do domu Ojca wymaga uporządkowania wielu spraw i wypracowanie
mądrość ludowa, prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Treningi, w których realizuje
nowego stylu Ŝycia. Trzeba się teŜ oswoić z myślą, Ŝe dawne Ŝycie porzuca się na zawsze. Z
się miłe rzeczy, na wiele się nie przydadzą, jeŜeli nie będzie im towarzyszyć pragnienie
„japońską cierpliwością” zachęcajmy ich do stosowania metody małych kroczków: niech
dawania siebie innym i podejmowania odpowiedzialności za ich dobro. JuŜ na pierwszych
odmawiają codziennie „zdrowaśkę”, niech raz na tydzień zaglądają do Kościoła, niech zaczną
kartkach Pisma Bóg pyta Kaina o jego brata. Niestety, jego egoistyczna odpowiedź nadal ma
się leczyć z uzaleŜnień. Przypominajmy im o BoŜy miłosierdziu i o sensie ćwiczeń, by
wielu naśladowców: - „Nie wiem. CzyŜ jestem stróŜem brata mego?”
osiągnąć małe cele. Umacniajmy ich w nadziei na zmianę. Reszta w rękach Boga, który wciąŜ
15-VIII-2010
czyni cuda! 8-VIII-2010
107
108
101. Off
102. Cztery razy „I”
- ¡Amanda ciérrale! W Dystrykcie Federalnym Meksyk zawołanie to od lat kojarzy się
z kampanią na rzecz oszczędzania wody. Powstały tam nawet zespoły muzyczne o takiej
nazwie. Jest to wezwanie do dziewczyny o imieniu Amanda, aby zakręciła kurek swemu
bratu, który przedłuŜa kąpiel, mycie samochodu lub podlewanie ogrodu. Inna wersja to
¡Juanito apágale! Czyli, „Jasiu, zgaś mu światło!” gdy ktoś świeci je bez potrzeby. Dostawa
wody i prądu dla prawie trzydziestomilionowego miasta jest rzeczą niezmiernie kosztowną.
PoraŜka Argentyny na mundialu pokazała, Ŝe nie wystarczy zebrać gwiazdy, aby mieć
piłkarską druŜynę. Tworzenie zespołu jest prawdziwą sztuką. NiezaleŜnie od tego, czy chodzi
o orkiestrę, czy o pracowników hotelowej kuchni. Dlatego specjaliści od nauk menedŜerskich
zaczęli przypatrywać się trenerom i analizować ich sposób zarządzania. Świat sportu jest
niezwykle konkurencyjny - tak jak dzisiejszy świat biznesu. I tak jak w biznesie, w sportach
zespołowych bardzo wiele zaleŜy od cech lidera, najczęściej trenera zespołu. RóŜnica jest
Dlatego w stolicy Meksyku władze robią wszystko, by obniŜać ich zuŜycie.
Od zawsze rodzinna kontrola domowego budŜetu wystarczała, by nauczyć dzieci
oszczędności. Oszczędność była jednym ze znaków starannego wychowania szczególnie
wtedy, gdy praktykowało się ją równieŜ w przestrzeni publicznej. Potem przyszedł czas
jednak taka, Ŝe rezultaty działań przywódcy sportowego widać często od razu, na najbliŜszym
meczu czy zawodach. Nawet jeśli słaba druŜyna przegrywa mecz, to moŜna zauwaŜyć
poprawę i określić, które kroki przynoszą korzyści zespołowi i zawodnikom.
tańszej energii i automatycznych wyłączników, a wraŜliwość na zuŜycie prądu lub wody
Na podstawie analizy zachowania osiągających sukcesy trenerów sportowych została
zaczęła zanikać. Ostatnio wychowanie do ekologii pozytywnie wpływa na powrót do
opracowana metoda „4 razy I”. Pomaga ona prawidłowo kształtować relacje pomiędzy
oszczędzania. O wyłączaniu róŜnych urządzeń warto teŜ pamiętać przy innych okazjach. Za
liderem a członkami zespołu. W uproszczeniu chodzi o cztery zasady: 1. Budowanie
nieodrobioną lekcje z tej dziedziny moŜna słono zapłacić, gdy na przykład źle się odłoŜy
identyfikacji z przywódcą; 2. inspirowanie członków zespołu; 3. angaŜowanie ich
słuchawkę – równieŜ w komórce. Wysokie rachunki solidnie wyedukują konsumenta, aby w
intelektualnie; 4. indywidualne traktowanie kaŜdego współpracownika.
przyszłości dobrze wiedział, jak się prawidłowo wyłącza jakiś system.
Niestety, w wielu dziedzinach Ŝycia ludzie zapominają o konieczności korzystania z
Kościół działa zespołowo. Jest to zespól bardzo zróŜnicowany, katolicki - czyli
przycisku OFF. Z tej przyczyny pojawiły się cywilizacyjne bolączki, dla których trzeba
powszechny. Oczywiście wiele jest róŜnić pomiędzy ewangelizacją a biznesem lub sportem.
tworzyć nowe nazwy: zakupoholik, internetoholik, seksoholik… Brak woli, aby zaprzestać
Skoro jednak mamy do czynienia z zespołem, moŜna pokusić się o zastosowanie wyŜej
pewnej czynności, moŜe nawet doprowadzić do kontuzji. Na przykład texting synosynovitis to
wymienionych zasad. Nie chodzi tylko o relacji duszpasterzy wobec wiernych, ale teŜ o tych
choroba wynikająca z nadmiarów SMS-ów, ujawniająca się silnym stanem zapalnym kciuka i
świeckich, którzy kierują inicjatywami apostolskimi.
części dłoni. Gazety pisały o pewnej chorej z Nowej Zelandii. Kiedy spuchła jej prawa ręka
nauczyła się pisać SMS-y lewą. Niebawem spuchła jej równieŜ lewa dłoń. Lekarz zalecił jej
odpoczynek i zamiast pisania – rozmawianie. Prasa nic nie donosiła o tym, czy się wtedy
A zatem 1.: W latach posoborowych Kościół był krytykowany za przesadne
budowanie w przeszłości identyfikacji z przywództwem. Mówiło się wtedy, Ŝe to niezdrowy
kult osoby, paternalizm, infantylizm etc. Jednak ten, kto przewodniczy w Kościele, jest
uzaleŜniła od telefonu lub skype’a.
Zamykać komputerowe okienka, skupiać się na jednym zadaniu, szybciej kończyć
rozmowy, ograniczać zakupy, nie sprawdzać co leci na innych kanałach … Paradoksalnie
lista rzeczy, w których powinniśmy się nauczyć sami ograniczać, jest dziś niemalŜe
bezgraniczna. Częste uŜywanie przycisku OFF pozwoli nam zachować trzeźwości dla spraw
obrazem Dobrego Pasterza i Ojca Niebieskiego. Dlatego identyfikacja z nim nie jest niczym
innym, jak pragnienie pełnienia woli BoŜej. 2.: Inspirowanie członków zespołu polega na
otwieraniu im horyzontów i dodawaniu nadziei. Dobre pasterz potrafi zmobilizować do pracy
i do ofiary. 3.: Stała formacja to oddziaływanie intelektualne, które jest niezbędnym
elementem zgranego zespołu. Nie lękajmy się zarzutu „prania mózgu”. Wreszcie 4.:
prawdziwie wartościowych.
indywidualne traktowanie. Jest to cecha wybitnie ewangeliczna. Pasterz zna kaŜdą owcę po
22-VIII-2010.
imieniu, i za kaŜdą jest gotów oddać swe Ŝycie.
109
110
29-VIII-10
104. Bibelociarz
Dziadek na znaczkach zbił fortunę! - podobne legendy przechowuje wiele rodzin. Ktoś
103. Wariant A
z przodków dla rozrywki zbierał znaczki, monety lub starodruki, a w trudnych czasach
Symulacje dościgają rzeczywistość. Dziś da się zaaranŜować kaŜdą sytuację, jaka
moŜe się wydarzyć podczas lotu, katastrofy budowlanej lub gigantycznego korka. MoŜna
przetestować rozwiązania na sytuacje kryzysowe, aby wybrać optymalną reakcję. Komputery
zachowują w pamięci wybrane rozwiązania i tym samym zdobywają doświadczenie.
okazało się, Ŝe zajęcie to i zbiory wybawiły rodzinę z ucisku. Inni przez lata zbierali ciekawe
przedmioty, które stały się początkiem jakiegoś muzeum lub sali pamiątkowej w rodzinnej
wsi. A dla jeszcze innych hobby przekształciło się z biegiem lat w główne źródło utrzymania i
Ŝyciowego sukcesu.
Nie moŜna jednak przewidzieć egzystencjalnego przebiegu Ŝycia człowieka. Człowiek
zapisuje swym Ŝyciem prawdziwą biografię - nie jest samą biologią. Ma przeszłość i
decyzjami kształtuje przyszłość. W normalnej sytuacji kieruje siłą ducha. Ludzkiego
Ŝyciorysu nie da się rozpisać na podstawie kodu genetycznego, otrzymanego wychowania,
warunków otoczenia. Nie sposób jednoznacznie przewidzieć, jak się potoczy Ŝycie
konkretnych osób. Krótko mówiąc: nie da się zbudować symulatora Ŝycia ludzkiego. Z tej
przyczyny zawsze będą oferować swoje sztuczki wróŜbici, szarlatani i inni naciągacze.
Rasowy bibelociarz lub bibelociara - słowo to jest bardziej znane - czuje się
szczęśliwy, gdy myśli, Ŝe zdobył białego kruka ze swej dziedziny. Cieszy się oglądając i
porządkując swoją kolekcję, po raz kolejny zatrzymując się na ostatnich zdobyczach. Lubi
pokazywać ją znajomym i długo opowiadać o kaŜdym przedmiocie, który ją tworzy. Słowem:
cały serce kocha swe skarby.
Człowiek zawsze urządzał świat wokół siebie. Zbieranie jest wpisane w jego naturę.
Zbieramy rzeczy poŜyteczne, przedmioty ładne lub rzadkie, pamiątki, by przedłuŜać
Bóg jest stwórcą świata i nim kieruje. Nie oznacza, Ŝe jest Programistą ludzkich CV.
Owszem, moŜna mówić powołaniu jako BoŜym planie dla kaŜdego człowieka. Ten
odwieczny scenariusz szanuje ludzką godność. Dlatego Ŝycie ludzkie nie jest bezosobowym
przebiegiem zapisanego programu, nie jest ślepym przeznaczeniem. Nasz ograniczony umysł
ma trudności ze zrozumieniem, co się dzieje, gdy konkretna osoba rozmija się ze swoim
powołaniem. Czy Bóg przewiduje „wariant B” na wypadek, gdy człowiek nie przyjmie jego
zaproszenia z „wariantu A”? Czy moŜna liczyć jeszcze na kolejne moŜliwości?
przyjemne chwile i koić tęsknotę. Wydaje się nam, Ŝe to, co uzbieramy pozwoli nam
przetrwać, a my sami będziemy Ŝyć w zgromadzonych przedmiotach. Zbieramy z miłości do
rodziny, do klubu sportowego, do Kościoła. Wiemy, Ŝe pamięć tworzy toŜsamość rodziny,
instytucji - daje ciągłość pokoleniową.
To naturalne zjawisko zostało wypaczone przez konsumpcję. Nadprodukcja
souvenirów i gadŜetów daje stałą okazję do wzbogacania się o kolejny przedmiot. Dziś moŜna
zbierać wszystko, czego dusza zapragnie: koszulki, odznaczenia, minerały, militaria, puszki
BoŜe miłosierdzie zapewnia niezliczone okazje powrotu do Niego. Ojcowska miłość
ma rozwiązania na kaŜdą ludzką słabość. Człowiek odpowiada na dary BoŜe w czasie, dlatego
moŜna mówić, Ŝe istnieje idealny Ŝyciorys. To ten, w którym na kaŜdym etapie idzie się za
natchnieniem BoŜym. Ten wariant jest najszczęśliwszą drogą, bo - jak czytamy na początku
księgi Psalmów: „Szczęśliwy mąŜ, który ma upodobanie w Prawie”.
po piwie, filmy... Do tego dochodzą witryny internetowe i katalogi dla kolekcjonerów.
Organizuje się aukcje, targi lub złote dni dla ludzi zaraŜonych danym bakcylem. I tak pomału
to, co miało być niewinną rozrywką, zamienia się w „czarną dziurę” pochłaniającą wiele
czasu, a jeszcze więcej pieniędzy i Ŝyciowych sił.
Pozostaje pytanie: po, co to komu potrzebne? Czy w zdobywaniu i posiadanie
Symulowana miłość nie jest prawdziwą miłością, bo nie zawiera egzystencjalnego
ryzyka. Wybór powołania to nie wybór, po wyczerpującej analizie wszelkich moŜliwości,
najkorzystniejszej dla mnie opcji. Punktem wyjścia jest zaufanie wobec Pana Boga. Warto
stawiać na „wariant A” nie dlatego, Ŝe z kalkulacji wychodzi jako najkorzystniejszy, ale
dlatego, Ŝe nie ma nic lepszego od BoŜej Miłości.
przedmiotów nie angaŜujemy uczuć, które powinniśmy zachować dla Pana Boga i bliźniego?
Czy wezwanie Jezusa do oderwania się od świata nie dotyczy równieŜ tych pozornie
niewinnych spraw? Cienka jest linia oddzielająca zdrowy hobby i rozrywkę od paraliŜującego
przywiązania. Święty Jan od KrzyŜa zwracał uwagę, Ŝe uwiązany ptaszek nie moŜe wznieść
się do lotu niezaleŜnie od tego, czy trzyma go łańcuch, czy nitka. Z wolnością serca dzieje się
5-IX-2010
jak z kondycją fizyczną: trzeba ją nieustannie ćwiczyć. Inaczej serce moŜe stać się jak
zapyziały sklep Cepelii.
12-IX-2010
111
112
105. Uszy
106. Pies ogrodnika
KaŜdą informację moŜna zdygitalizować. Dźwięk i obraz bez trudności da się
sprowadzić do ciągu zero-jedynkowego. W Ŝargonie filmowców „setka” to przekaz słów i
obrazu osoby wypowiadającej się. Warto jednak pamiętać, Ŝe „setka” nie oznacza „sto
procent” przekazu. Komunikacja międzyosobowa ma wiele subtelnych wymiarów. Dlatego
czasami „setki” kłamią. Czyli moŜna je tak zmontować, by przekaz informacyjny był całkiem
W opracowaniach o komunikacji międzyludzkiej mówi się o czterech podstawowych
wymiarach.
1.
Zawartość
rzeczowa
siana, pomimo Ŝe sam zjeść go nie mógł. Z tego staroŜytnego tekstu wzięło się określenie:
pies ogrodnika, mówiące o ludzkiej małostkowości. Zachowanie psa ogrodnika polega na
uniemoŜliwianiu lub utrudnianiu innym dostępu do jakichś poŜądanych przez nich dóbr,
pomimo - lub dlatego - Ŝe sam nie moŜe tych dóbr zdobyć lub czerpać z nich poŜytku. Z
inny niŜ zamiary wypowiadającego się.
jej
Popularna bajka, przypisana Ezopowi, opowiada o psie, który nie dopuszczał bydła do
wypowiedzi.
2.
Informacja
o
patosem i kiwając głową zazwyczaj trzeba dodać: „Sam nie zje i drugiemu nie da!”.
stosunku
Od powstania bajki świat się wiele zmienił. Jednak postęp techniczny sam z siebie nie
wypowiadającego się do swego rozmówcy. 3. Wypowiedź ujawnia coś o samej osobie
wyleczył człowieka z jego wrodzonych słabości. RównieŜ rozwój nauk humanistycznych nie
wypowiadającej się. 4. W wypowiedziach zawiera się pewien apel, wypowiadający się
gwarantuje dobrego uŜycia tychŜe wiadomości. Wiedza o człowieku i o jego zachowaniu
pragnie coś osiągnąć. Na przykład wypowiedź: „Wczoraj dzwoniłem do ciebie pięć razy” na
moŜe być opacznie wykorzystana. W ostatnich latach namnoŜyło się intrygantów i
płaszczyźnie rzeczowej jest całkiem jasna: wczoraj pięć razy próbowałem się z Tobą
manipulatorów róŜnych maści. Ludzi, którzy bezinteresownie przeszkadzają bliźniemu.
skontaktować. Natomiast na innych płaszczyznach wypowiedź jest wieloznaczna. Czy mówię
MoŜna nawet zaryzykować, Ŝe współczesny świat, o mocnej konkurencji i o wysokim
o moim rozczarowaniu co do Ciebie? Czy chcę powiedzieć, Ŝe jesteś dla mnie bardzo waŜny?
poziomie wiedzy o zachowaniu człowieka, nie tylko mobilizuje do osobistego wzrostu, ale
lub po prostu: gdzie się podziałeś?
równieŜ zachęca do skutecznego przeszkadzaniu innym.
Do dobrej komunikacji potrzebnych jest czworo „uszu”. Potrzebne jest odpowiednie
nastawianie ucha rzeczowego, relacyjnego, ujawniającego siebie lub ucha apelowego. Wiele
Inaczej w Ewangelii. NiemalŜe na kaŜdej stronie mówi się nam o bezinteresownym
problemów komunikacji między ludzkiej wynikają dziś z zapominania o tym, Ŝe media
dzieleniu się. Bóg dobry Ojciec cieszy się ze wzrostu swoich dzieci. Pozwala im uczestniczyć
elektroniczne spłaszczają moŜliwości komunikacyjne i prowadzą do zaniku umiejętności
w swoich dobrach. „Ty zawsze jesteś ze mną, wszystko co moje do Ciebie naleŜy” - mówi
słuchania na pewnych płaszczyznach.
ojciec do starszego syna z przypowieści. Cieszy się powrotem młodszego, nakładając na jego
W swej ksiąŜce dla dzieci „Momo” Michael Ende opisuje jej unikalne zdolności
słuchania. „Umiała tak słuchać, Ŝe ludzie bezradni albo niezdecydowani nagle wiedzieli,
palec rodzinny pierścień - znak uczestnictwa. Misja pozostawiona Apostołom jest równieŜ
wezwaniem do dzielenia się z całym światem nauką i bogactwem Ŝycia BoŜego.
czego chcą. Albo Ŝe nieśmiali nagle czuli się swobodni i odwaŜni. Albo Ŝe nieszczęśliwi i
przygnębieni stawali się ufni i radośni. A jeśli ktoś czuł, Ŝe jego Ŝycie jest nieudane i nic
niewarte, a on sam jest jednym z milionów ludzi, takim, który nie ma Ŝadnego znaczenia i
którego moŜna zastąpić równie szybko, jak zastępuje się dziurawy garnek – i jeśli ten ktoś
Skoro dziś tak łatwo zarazić się małostkowością, warto podejmować zapobiegawcze
ćwiczenia, aby zminimalizować nawyki psa ogrodnika. Oto kilka prostych ćwiczeń.
•
szedł do małej Momo i opowiadał jej to wszystko, jeszcze nim skończył mówić, zaczynało
mu się w dziwny sposób wydawać, Ŝe się zupełnie myli, Ŝe drugiego takiego nie ma na
Szczerze cieszyć się ze sukcesów bliźnich. Nie dodawać uwag, które by je
pomniejszały.
•
świecie i Ŝe dlatego w jakiś szczególny sposób jest waŜny dla całego świata!”
Dzielić się doświadczeniem i wiedzą, aby inni mogli rozpoczynać tam gdzie
my dotarliśmy. Nie oczekiwać za to szczególnej wdzięczności.
19-IX-2010
•
Nie patrzeć na innych jako na potencjalnych konkurentów. Szczególnie jest to
istotne w obszarach apostolstwa i dobroczynności.
113
114
•
•
Nie szczekać! Czyli gdy się z kimś nie zgadzamy, nie wypowiadać się w
świętość myli się z nakazami lub zakazami, staje się przetłaczająca. Owszem, miłość szuka
sposób odstraszający. Szczególnie to waŜne w przekazywaniu nauki Kościoła.
form, posłuszeństwa woli BoŜej, jak Jezus - usque ad mortem, aŜ do śmierci. Świętość daje
Przyjaźnie patrzeć na wszelkie objawy dobra u ludzi. Są one i naszymi
się rozpoznać w słuŜbie, poboŜności, dobroci itd. Jednak istota świętości to nie sam zbiór tych
dobrami, bo od Boga pochodzą.
lub innych szlachetnych cech. Istotą świętości to zjednoczenie z Bogiem, źródłem wszelkiego
dobra.
26-IX-2010
3-X-2010
107. Na tip-top
108. Weekend
Doskonałość, niezawodność, precyzja… Ulubione słowa reklam. W świecie
Obowiązki mogą przetłaczać. Dla wielu ludzi prawdziwe Ŝycie toczy się w dni wolne
materialnych dóbr poprzeczka zawisła wysoko. Mentalność pragmatyczna wyśrubowała
od pracy. Weekend stał się synonimem wolności. MoŜna go samodzielnie zaplanować.
oczekiwania. Utrzymuje się zawrotne tempo udoskonalania wyrobów. Tolerancji - które to
Pluralizm naszych czasów jest szczególnie widoczny w sposobach spędzania tych dni.
słowo dla inŜynierów oznacza akceptowane odchylenie od idealnych parametrów - jest coraz
Pozostawiając dłuŜszą analizę socjologom, moŜna się skusić na pobieŜną klasyfikację.
mniej. Buble muszą zostać odsiane. Na rynku ostrej konkurencji nie ma dla nich juŜ miejsca.
1. Weekend nadrabiający tyły, czyli praca wchodzi w obszar odpoczynku. Szefowie
Kto dziś nie dba o innowację swej oferty, juŜ jutro staje się outsiderem - wypada z gry.
wykorzystują nieobecność pracowników, by przemyśleć strategię, wykładowcy poświęcają
NamnoŜyło się certyfikatów gwarantujących najwyŜszą klasę. Za wszelką cenę trzeba je
czas na sprawdzanie egzaminów, gospodynie domowe robią gruntowne sprzątanie. Inni
zdobyć.
podejmują studia zaoczne. W praktyce odpoczynek staje się cięŜką pracą.
Na rynku usług równieŜ obserwujemy pogoń za najwyŜszą jakością. Dobra prezencja,
2. Całkiem odmienne rozwiązanie to weekend bezstresowy, czyli nie robić nic a nic.
miła obsługa, indywidualne traktowanie - to atuty kaŜdej oferty. Klient ich oczekuje, inaczej
OdłoŜyć budzik i wszelkie wymagania na bok. Nie angaŜować się w uciąŜliwą rutynę
ucieka do konkurencji, która przynajmniej nominalnie je obiecuje. Firmy są tego świadome i
ścielenia łóŜka, zmywania naczyń lub zostawiania rzeczy na swoim miejscu. Scenariusz nie
dlatego wciąŜ inwestują w kształcenie pracowników. Prowadzą kosztowne badania, aby
jest trudny w realizacji, ale taki przeŜywanie weekendu pozostawia poczucie pustki. Zresztą
zmierzyć satysfakcję odbiorców lub oczekiwania potencjalnych klientów.
jak najbardziej uzasadnione, bo dnie były absolutnie puste - bez treści.
Wyścigu szczurów jest faktem w sprawach zawodowych. Na tym obszarze wysoki
3. Weekend mocnych wraŜeń polega na wyszukanych zadaniach: skoki na bungee,
wymagania dobrowolnie podejmujemy i akceptujemy. Kolejne stopnie naukowe, znajomości
paralotnia lub inne sporty ekstremalne. Logistyka takich pomysłów jest skomplikowana.
języków, kursy doszkalające. Trzeba się wciąŜ rozwijać, doskonalić warsztat, poszerzać listę
Często komplikacje nie dają się przezwycięŜyć lub realizacja odbywa się to kosztem innych
sukcesów. Niczym w myśl hasła lekkoatletyki: szybciej, dalej, wyŜej!
osób. Takie zachcianki zwykle mocno obciąŜają budŜet. Od takich szalonych pomysłów
Skoro jesteśmy tak ambitni i wymagającymi we wszystkich sprawach doczesnych, nie
odchodzi się z biegiem czasu lub na skutek kontuzji. Stres nie ułatwia odpoczynku.
moŜemy czynić wyjątku dla spraw BoŜych. Spójność wymaga, byśmy równieŜ w Ŝyciu
4. Inne wydanie to weekend kompensacyjny. Skoro podczas tygodnia tak wiele
duchowym poszukiwali doskonałości. Jezus tego od nas tego oczekuje: „Błądźcie doskonali
musiałem się poświęcać, naleŜy mi się wyluzować, pofolgować sobie. Podejście takie moŜe
jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski”. Jest to doskonałość w miłości: kochać Boga całym
prowadzić do zwykłego braku umiarkowania. W niektórych wypadkach wychodzi na jaw
sercem, całą duszą, całymi siłami.
ukryty dzikus. Wszelkie ekscesy pozostawiają poczucie winy lub zwykłego kaca.
Doskonałości w Ŝyciu duchowym - mowa tu o świętości - róŜni się istotnie od
5. MoŜna jeszcze coś powiedzieć o weekendzie tradycyjnym. Spacer z przyjaciółmi lub
perfekcji usług lub produkcji. Nie jest to doskonałość maszyny ani ekspedienta
rodziną, bardziej uroczysty posiłek, odwiedziny u dziadków, uczestnictwo w niedzielnej
wytresowanego na szkoleniach, tym bardziej nie jest to doskonałość zapatrzonego w siebie
sumie parafialnej. Niewielkie oczekiwania, które w miarę się spełniają.
karierowicza! Nie polega ona na dokładności form, lecz na formach pełnych treści. Kiedy
115
116
Człowiek potrzebuje spójności. Nie da się Ŝyć od weekendu do weekendu – całe nasze
Od opisanego wydarzenia minęło 15 wieków. Świat się bardzo zmienił, ale ludzkie
Ŝycie powinno być obszarem wolności. Wystarczy pokochać to, co jest nam dane i zadane.
słabości są niezmienne. IleŜ Ŝałosnych upadków zaczęło się od igrania z ogniem! KaŜdy z nas
Przenieść oczekiwania z weekendu na dni powszednie. Pamiętać o tym, Ŝe Bóg czeka na nas
potrzebuje więc Ŝelaznych zasad roztropności. Oto jedna: na wyjazdach słuŜbowych, przy
w dnie powszednie tak samo jak w niedzielę. A dzięki dobrze przeŜytej niedzieli
wieczornych spotkaniach zawsze odchodzić o odpowiedniej godzinie i oczywiście przez
powszedniość nabierze prawdziwego sensu.
odpowiednie drzwi. Stare przysłowie: strzeŜonego Pan Bóg strzeŜe - równieŜ w XXI w.
10-X-2010
zachowuje swą aktualność.
109. Nie ma mocnych
17-X-2010
Św. Augustyn znał się na ludzkich słabościach. W „Wyznaniach” opowiada o upadku
110. Boks
Alipiusza, przyjaciela z Kartaginy, który w Rzymie uzaleŜnił się od spektaklów
Chłopak z małej mieściny od zawsze marzył o wielkim boksie. Kiedy się
gladiatorskich. Początkowo brzydził się nimi i nie chciał w nich uczestniczyć. Kiedyś koledzy
przeprowadził do stolicy, trafił na poszukiwacza talentów. Dla starego wyjadacza nie było
przyjacielskim przymusem przełamali jego sprzeciwy i zaprowadzili go do amfiteatru.
trudne zaczarować młodzieniaszka miraŜem sukcesu. Zmobilizował go do treningu i jakoś
„ChociaŜ zaciągniecie tam moje ciało, czyŜ zdołacie sprawić, bym patrzył na te widowiska?
przygotował do pierwszej powaŜnej walki. Na ringu prowizorka wyszła na jaw. Solidne lanie
Będę tam przebywał nieobecny, okazując się silniejszym i od was, i od nich” - mówił
zaczęło się juŜ w pierwszych sekundach. Podczas przerwy promotor i trener, obawiając się
Alipiusz. Słysząc to przyjaciele ani trochę nie słabli w zapale. MoŜe właśnie po to tak
rezygnacji z dalszej walki, szli w zaparte: - „Chłopcze, dobrze walczysz! Nawet cię nie
gorliwie go wlekli, aby sprawdzić, czy rzeczywiście okaŜe się tak odporny.
dotkną. Odwagi, przeciwnik nie ma szans!” Druga runda - jeszcze bardziej beznadziejna.
JuŜ na miejscu Alipiusz mocno zacisnął powieki i postanowił, Ŝe nic nie będzie miał
wspólnego z tą okropnością. Dodaje św. Augustyn: „CzemuŜ nie zamknął uszu tak samo
szczelnie! Oto w pewnym momencie walki, gdy uderzył w niego wrzask zgromadzonego
tłumu, juŜ nie zdołał przezwycięŜyć ciekawości. NiezaleŜnie od tego, co to mogło być, był
przekonany, Ŝe od takiego widoku odwróci się ze wstrętem. Otworzył więc oczy i wówczas
dusza jego została cięŜej zraniona, niŜ zraniono ciało tamtego człowieka, którego on ujrzeć
Młody zawodnik ze zdziwienie usłyszał w kącie: „On wcale cię nie dotyka. Dalej, odwagi.
Panujesz nad sytuacją”.
Pomimo, Ŝe uciekał jak tylko mógł, podczas trzeciej rundy, zaliczył dwa razy deski.
Wyliczali mu juŜ siedem, gdy zbawił go gong. I ponownie to samo: „On cię wcale nie dotyka,
idź, walcz dalej”. Ostatnim wysiłkiem zawodnik wyjął z ust ochraniacz i wystękał: „Ja tam
wyjdę i dalej powalczę. Ale proszę, popilnujcie mi sędziego. Bo mnie ktoś tam niemiłosiernie
leje, a skoro przeciwnik wcale mnie nie dotyka, to pewno sędzia mnie tak bije”.
zapragnął”.
Historyjka ta przypomina się, gdy się słucha głosicieli taniego optymizmu. Na świecie
„Ujrzawszy krew na arenie, jakby zachłysnął się okrucieństwem. I bynajmniej głowy
rozprzestrzeniło się zło. Grzech trzeba leczyć, a nie udawać, Ŝe go nie ma. Wiele zmian
nie odwrócił, lecz wpatrywał się w tę scenę i sycił się dziką furią — a nie wiedział o tym.
cywilizacyjnych ostatnich lat budzi obawy. PrzecieŜ za jakiś czas mogą stać się obowiązkowe
Wprawiała go w zachwyt zbrodnicza walka, upajał się rozkoszą broczącej z ran krwi. I nie był
badania prenatalne i usuwanie chorych dzieci. JuŜ są kraje, które się szczycą, Ŝe u nich nie ma
juŜ taki, jaki był wtedy, gdy przyszedł do amfiteatru; juŜ naleŜał do tego tłumu, z którym się
pewnych chorób, jak np. zespołu Downa. OkaŜe się, Ŝe w ramach tolerancji moŜe stać się
zmieszał, był prawdziwym towarzyszem tych, którzy go do amfiteatru przywiedli. Trzeba o
obowiązkiem, by w szkołach lub innych instytucjach zatrudniano osoby propagujące
tym więcej mówić? - pyta Augustyn: „Wpatrywał się, wrzeszczał, kipiał namiętnością. I do
niemoralne zachowania. Są na świecie uczelnie medyczne, gdzie się łamie sumienia
domu zabrał z sobą to szaleństwo, które mu potem kazało nieraz do amfiteatru wracać — nie
studentów, zobowiązując ich do uczestnictwa w zbrodniczych zabiegach lub eksperymentach.
tylko z tymi, którzy go po raz pierwszy tam zaciągnęli, lecz nawet przed nimi; i jeszcze
Sytuacja rodzin się sypie, aborcja maskuje się w farmakologicznych procedurach, do
innych tam przyprowadzał.”
117
118
eutanazji przygotowuje się opinię publiczną. Religia jest ośmieszana i spychana do sfery
którym się udało. Korzystajmy więc w osobistym apostolstwie z tego wspaniałego narzędzia,
defensywnej… I to wszystko trzeba przyjmować za dobry znak?
jakim są Ŝyciorysy świętych. MoŜna znaleźć odpowiednią pozycję dla kaŜdego, bardziej
Optymizm jest kategorią emocjonalną. Jednak powinien opierać się na racjonalnych
przesłankach. Chrystus jest Zbawicielem świata. Jednak świat musi otworzyć się na jego
ambitną lub popularyzatorską. Warto zapoznać się z nimi. Ostatnio powstają teŜ filmy, które z
mocą dobrego kina przybliŜają ich tajemnicę.
zbawcze działanie. Znaczy to, Ŝe trzeba odwaŜnie wzywać do nawrócenia. Optymizm i
Bohaterowie świętości są prawdziwymi victores - zwycięzcami! Osiągnęli
nadzieja nie polegają na zamykaniu oczu na negatywne zjawiska. Zaprzeczanie agresji
niewiędnący wieniec chwały, sprawiedliwości i Ŝycia - jak Pismo Święte określa ich nagrodę.
„dyktatury relatywizmu” spycha człowieka wierzącego do naroŜnika i zmusza go do
Są wciąŜ obecni. MoŜna się z nimi zaprzyjaźnić. Wiele mogą uzyskać w Niebie. I tak się
defensywnego styl. A to jest techniką fatalną. W boksie i nie tylko.
kręci, ten BoŜy interes, zwanym Odkupieniem.
24-X-2010
31-X-2010
111. Topludzie
112. Kapelusz
Pikselowy świat karmi się gwiazdami. Sam je tworzy i poŜera. Wśród nich niektóre
Pracownicy TVP nazywają ją listą płac. Niekończący się spis wszystkich, którzy
wyróŜnia. Tak zrodziły się supergwiazdy i megagwiazdy. Tendencja wskazuje na to, Ŝe
współpracowali przy realizacji. Producent dobrze wie, czym grozi pominięcie kogoś;
niebawem pojawią się gigagwiazdy lub nawet teragwiazdy. Modele i modelki juŜ nie
Ŝmudnym tłumaczeniem się lub ciągnieniem się po sądach. Do tego dochodzi lista
wystarczą. Szuka się top lub supermodelki. Bohaterowie świata na pokaz łatwo się zuŜywają.
sponsorów, którzy dzielą na głównych, medialnych i honorowych. Na drukowanych zdjęciach
Nie stanowi to jednak problemu, nie brak kandydatów. Wprowadza się w obieg świeŜą krew.
równieŜ obowiązkowo widnieje nazwisko pstrykającego. Są branŜe, które skutecznie bronią
Słowem: interes się kręci.
swego poletka.
Niestety, wykreowani bohaterowie często nie mają wiele więcej do zaoferowania niŜ
W świecie, gdzie sama sława jest cenna, dbanie o image stało się waŜnym elementem.
to, co gołym okiem widać. Do tego sława patologicznie pompuje ich ego. Wywiady z nimi,
Bez sławy nikt się nie liczy. Taka zasada funkcjonuje dziś wśród architektów, naukowców,
jeŜeli oni sami ich udzielali lub je napisali, są banalne. To mielenie o nich samych, o ich
polityków, felietoniści… Ciekawe, czy oni równieŜ pamiętają o tych wszystkich, którzy z
uczuciach, oczekiwaniach lub urazach. Niebezpieczeństwo utwierdzenia się w poczuciu
nimi współpracowali. PrzecieŜ ktoś pisze wystąpienia politykom, a architekt sam wszystkiego
własnej wyjątkowości grozi tym, którzy potrafią przetrwać erozję czasu. Bo czyni ich jeszcze
nie wymyśla. Felietonista zaś moŜe liczyć na korektę.
bardziej płytkimi. Na szczęście znajdzie się garstka mądrzejszych. Zwykle musieli stoczyć
Przodkowie przekazali nam wiele wspaniałych budowli, dzieł sztuki, utworów
walkę ze słabościami, chorobą, lub nieprzychylnym losem. Dobrze wykorzystana szkoła
anonimowych twórców. Nie znamy ich być moŜe dlatego, Ŝe było ich wielu
cierpienia daje dojrzałość w człowieczeństwie.
współpracujących między sobą. A moŜe dlatego Ŝe ktoś inny odbierał chwałę za ich dzieła, na
Chrześcijaństwo równieŜ ma swoich topbohaterów. Oni nie świecą własnym blaskiem.
Odbijają światło Chrystusa, i to jest ich wspólną cechą. A do tego kaŜdy jest oryginalny i
przykład władca lub mecenas. RównieŜ dlatego ich nie znamy, Ŝe dosłownie przyjmowali
słowa Ewangelii o nieodbieraniu nagrody juŜ tu na ziemi.
niepowtarzalny. KaŜdy ma coś do przekazania, jakiś aspekt Ŝycia, w którym mobilizuje i w
Linia odgraniczająca dbałość o własne prawa od próŜności jest cienka. Antoine Saint-
którym warto go naśladować. Ich wspinaczka na szczyt była mozolna. A ostatnie lata Ŝycia
Exsupery genialnie opisuje śmieszność tej wady: „Ach! Ach! Oto odwiedziny wielbiciela! -
stanowiły ukoronowania wytrwałej walki. Im ściślej współpracowali z łaską tym wspanialsze
krzyknął PróŜny, gdy zauwaŜył Małego Księcia. Albowiem według próŜnych kaŜdy spotkany
rzeczy Bóg czynił poprzez nich. Co ciekawe, ich fama wzrastała po śmierci. Z perspektywy
człowiek jest ich wielbicielem. - Pan ma zabawny kapelusz - powiedział Mały KsiąŜę. - Po to,
historycznej lepiej widać poŜytek i głębię ich Ŝycia.
aby się kłaniać, gdy mnie oklaskują. Niestety nikt tędy nie przejeŜdŜa - powiedział PróŜny.
Kościół zawsze pielęgnował pamięć o swoich najlepszych dzieci. Troska ta wynika
Uderzaj dłonią w dłoń - dodał. Mały KsiąŜę uderzył dłonią w dłoń. PróŜny ukłonił się
równieŜ z przekonania, Ŝe nic tak nie mobilizuje pozostałych wiernych, jak przykład tych,
skromnie, uchylając kapelusza. ‘To jest zabawne’ - powiedział sobie Mały KsiąŜę. I znów
119
120
zaczął klaskać. PróŜny znów kłaniał się, uchylając kapelusza. Po pięciu minutach Mały
pomoc, nie szuka rady, nie korzysta z cudzego doświadczenia. Decyzje, choćby najgłupsze i
KsiąŜę zmęczył się jednostajnością gry. - A co trzeba zrobić - spytał - aby kapelusz spadł?
szkodliwe, są wartościowe, bo są moimi własnymi decyzjami!
Lecz próŜny nie usłyszał. PróŜni słyszą tylko pochwały. - Czy ty mnie naprawdę bardzo
Decyduj o wszystkim sam, niech nikt się nie miesza do twego Ŝycia, a szczególne
uwielbiasz? - spytał Małego Księcia. - Co to znaczy uwielbiać? - Uwielbiać to znaczy uznać
rodzice, współmałŜonek, lub księŜa. Nie szukaj woli BoŜej, lecz realizuj siebie i tylko siebie!
mnie za człowieka najpiękniejszego, najlepiej ubranego, najbogatszego i najmądrzejszego na
Gardzi się kierownictwem duchowym, widzianym jako sterowanie, manipulowanie lub utrata
planecie. - AleŜ poza tobą nikogo na planecie nie ma! - Zrób mi tę przyjemność: uwielbiaj
autonomii. IleŜ to rozpadów małŜeństw lub pogubienie się na drodze powołania - porzucenie
mnie mimo wszystko. - Uwielbiam cię - powiedział Mały KsiąŜę, lekko wzruszając
Ŝycia oddanego Bogu - wynikają z chorej psychologii nastawionej na indywidualizm. W ten
ramionami - ale co ci to daje?”
sposób
PróŜni słyszą tylko pochwały. I co im to daje?
samotność
staje
się
epidemią
XXI
wieku.
Beznadziejna
podwórkowa
indywidualistyczna gra!
7-XI-2010
14-XI-2010
113. Artysta
114. Kadzenie
¡Sos un comilón! ¡Pasá la pelota! Takie lub podobne słowa moŜna usłyszeć na
Koziołek Matołek został gwiazdą po niebywałym skoku narciarskiego: dwieście
wszystkich boiskach, jak Argentyna długa i szeroka. Oznacza to: „jesteś skończonym
metrów! Fani „wzięli kozła na ramiona i wieniec dali mu na głowę”. Kornel Makuszyński tak
Ŝarłokiem, podawaj piłkę!”. Styl podwórkowego futbolu jest wybitnie indywidualistyczny.
opisuje dalszy jego wzlot i upadek: „Spędził zimę w Zakopanem, często tańczył na zabawie,
Chodzi niekoniecznie o strzelanie do bramki, raczej o to, aby zaczarować własnymi
uwielbiany i szczęśliwy, wciąŜ w niezmiernej chodził sławie. Najpiękniejsze mu panienki,
umiejętnościami. Ba, nawet nie warto strzelać, bo traci się radość z posiadanie piłki. Taki styl,
przynosiły liść kapusty, aŜ koziołek spostrzegł z dumą, Ŝe ma brzuszek bardzo tłusty. W pas
gry z dzieciństwa, pokutuje potem na profesjonalnym boisku. Bez dobrego trenera nie da się z
się pan burmistrz mu się kłania, kto nań spojrzy, mile wzdycha. AŜ koziołka, co był skromny,
tej choroby wyleczyć.
wielka napełniła pycha. Tak rozdęła mu straszliwie tłusty brzuch i tłuste boki, Ŝe koziołek, tak
W sporcie sposobem leczenia z indywidualistycznych skłonności jest premiowanie
jak balon nagle frunął pod obłoki. ‘Ratuj babciu’ - wrzasnął w trwodze. Lech mu babka nie
asysty. Asysta to podanie do kolegi, po którym zdobywa się punkt lub bramkę. Występuje w
pomoŜe, bo go wiatry tak poniosły, Ŝe szumiące ujrzał morze. Wtedy bociany nadleciały,
grach zespołowych, między innymi w koszykówce czy w hokeju. W piłce noŜnej pojęcie to
więc poprosił z wielką skruchą: niech mnie który kolnie dziobem, by mi sklęsło brzucho!
pojawiło się niedawno. Na razie zdobywa sobie zwolenników. W przeciwieństwie do
Stary bocian Wojtek Kulas, Słysząc mu dziobem przedziurawił i wypuścił z niego pychę”.
koszykówki, w piłce noŜnej asysty nie są notowane, ani punktowane. Asystowanie innym,
Koziołek miał szczęście, Ŝe spotkał tak szlachetną postać jak Wojtek Kulas. Na drodze
sławy trudno spotkać bezinteresowną pomoc, która by pozwoliła powrócić na ziemię.
ułatwianie im strzelania bramek jest znakiem szlachetności.
Sport odzwierciedla Ŝycie. Jest rzeczą oczywistą, Ŝe w obecnym, bardzo złoŜonym
Zazwyczaj otoczenie jeszcze bardziej pompuje pysznego, aby z nim pofrunąć pod obłoki
świecie nie da się samemu Ŝyć. Wszyscy nawzajem siebie potrzebujemy, i to bardziej niŜ w
sławy. Do tego dochodzi kultura współczesnego świata ze swą choroba „parcia na szkło” za
minionych czasach. Wykluczeni róŜnego typu mają naprawdę cięŜko. Szef potrzebuje
wszelką cenę.
doradców, lekarze korzysta z pomocy kolegów, badacz pracuje nad wynikami innych
Kiedy świat był prostszy i nie było tylu mediów, pochlebstwem nazywano przesadne
naukowców. Dziś „wolne elektrony”, soliści - nie mają szans. Siła jest w pracy zespołowej i
chwalenie kogoś, by mu się przypodobać. Jednoznacznie było to oceniany jako złe. Jeśli
w ciągłości.
chodzi o zwykły komplement mający sprawić komuś przyjemność - moŜna uznać, Ŝe to miły
Ciekawe, Ŝe w sprawach egzystencjalnych, od których zaleŜy szczęście człowieka,
gest nie mający większego znaczenia. Sprawy się komplikują, gdy prawiący komplementy
panuje całkiem odwrotny trend. Indywidualizm wykreował mit self-made man: wszystko
szuka w tym własnej korzyści. Łechtanie próŜności bliźniego zawsze jest złą rzeczą, brakiem
zawdzięczam sobie i nie potrzebuję nikogo w decyzjach Ŝyciowych. Z zasady odrzuca się
lojalności lub przynajmniej głupotą. Mówiąc ogólnie: kadzenie, czyli nadmierne i
121
122
niepotrzebne chwalenie bliźniego, jest niebezpieczne i wina leŜy nie tylko po stronie
„wąchającego kadzidło”, ale głównie po stronie „kadzącego”.
O szczerość duŜo trudniej w wirtualnym świecie niŜ w realnym. Dlatego warto
zachować zdrowy dystans do szumu internetowego i nie pokładać w nim zbyt wielkiej
Pan Jezus rzadko wypowiada pochwały wobec konkretnych ludzi. Te nieliczne
ufności. Popularność w nim jest jeszcze bardziej ulotna niŜ w realnym świecie. A pod koniec,
przypadki dotyczą wiary, pokory, wdzięczności, wytrwałości. Szczególnie pochwala prostotę
na Sądzie BoŜym, ogień oczyści równieŜ tą przestrzeń. „Niech kaŜdy jednak baczy na to, jak
i szczerość Natanaela. RównieŜ jednak zachęca swych uczniów do stosowania upomnienia
buduje. Odsłoni je dzień Pański; okaŜe się bowiem w ogniu, który je wypróbuje, jakie jest.
braterskiego. Dlatego, gdy otoczenie wyłącznie nas chwali, moŜemy się zastanowić nad
Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę; ten zaś, którego
jakością ich miłości. RównieŜ słaba jest nasza miłość, jeŜeli omijamy szerokim łukiem
dzieło spłonie, poniesie szkodę.” (1 Kor 3, 10-15)
konieczność upominania naszych bliskich za ich ewidentne braki.
28-XI-10
21-XI-10
116. Wielki Dostawca
Raport mniejszości - to kultowy film science-fiction z roku 2002. W filmowym
115. Pacynki i klakierzy
- Czytałeś ostatni numer „Idziemy”? - A co to takiego? - Jak to? Od pięciu lat istnieje
świecie nie ma anonimowych ludzi, nie ma więc ogólnych reklam. Uliczne banery wiedzą
- Niesamowite! - Pisuje tam regularnie wiele mądrych ludzi.
wszystko o kaŜdym przechodzącym człowieku. Do niego kierują osobisty przekaz.
Nietuzinkowe teksty, trzeźwy myślenie. - A są tam felietony? … Takie lub podobnie banalne
Rozpoznają jego toŜsamość na podstawie tęczówek. W olbrzymiej bazie danych przechowują
dialogi moŜna znaleźć na forach internetowych. Nieraz internauta skrywający się za fałszywą
wszelkie wybory dokonane przez kaŜdą jednostkę. Znają jej zapotrzebowania i preferencje.
toŜsamością mówi coś jako kto inny albo wręcz rozmawia sam ze sobą. Siada do komputera,
Skrupulatnie pamiętają ostatnie zakupy. Nachalnie przypominają, Ŝe najwyŜszy juŜ czas, by
pisze: „’Idziemy’ jest fantastyczne”. Przesiada się do drugiego komputera i dodaje:
np. zmienić kurtkę lub zarezerwować miejsce na wakacje.
tygodnik pokolenia JP2.
„Naprawdę? Skąd o tym wiesz?” Rozmawia niczym aktor w teatrze lalkowym. Dlatego takie
Niewiele dziś brakuje, by na mieście z wielkich ekranów wołano i do nas po imieniu i
coś bardzo osobistego nam proponowano. Do rozpoznania nas nie potrzeba badać układu
toŜsamości nazywane są pacynkami (ang. sockpuppets).
Anonimowość internetu zachęca do fikcyjnego aplauzu lub wygwizdów. Wirtualnych
naszej tęczówki. Wystarczy sygnał telefonu komórkowego, aby wiedzieć, kto akurat porusza
klakierów moŜna podzielić na dwie grupy: ideowych i interesownych. Ideowi widzą w
się w okolicach danego ekranu. Na razie reklama spersonalizowała się tylko na małych
wirtualnym świecie pole misyjne. Szukają adeptów dla swych przemyśleń. Motywacje mogą
monitorach. Tam nawet spam juŜ jest ukierunkowany do konkretnego odbiorcy. Nazywa się
być mniej lub bardziej szlachetne i z róŜnych dziedzin: religijnych, światopoglądowych,
go po imieniu, próbuje się go uwieść wyjątkową - tylko dla niego! - ofertą.
MoŜliwości gromadzenia danych o konsumenckich wyborach są nieskończone.
politycznych, naukowych.
Druga grupa klakierów czerpie korzyści ze swej działalności. Czasami dołączają do
Wszelkie próby ich ograniczenia moŜna przełamać faktem, Ŝe to sami ludzie, kuszenie
nich profesjonaliści z marketingu. Dziś wiele osób chętnie czerpie z interenetu informacje o
róŜnymi świecidełkami, dobrowolnie poddają się takim praktykom. MoŜna więc pomyśleć o
produktach i usługach. Czemu nie skusić się i dla promocji stworzyć sponsorowanego blogu?
sytuacji, w której Wielki Dostawca będzie znał przebieg całego naszego Ŝycia, wszelkie
MoŜna opłacić internautów, by pisali w określony sposób w odpowiednich miejscach. Istnieją
dokonane przez nas wybory i będzie mógł w kaŜdej chwili oferować nam to, co według
fałszywe blogi - nazywane flogami - w pełni kontrolowane przez konkretną firmę dla reklamy
„konsumenckiej trajektorii” jest nam danej chwili potrzebne do szczęścia.
produktu lub czarnego PR konkurencji. Na przykład pewna znana marka napoju załoŜyła
Niemniej jednak, pomimo gorliwości i gotowości zaspokajania wszelkich zachcianek,
„Ruch Zero”. Na stworzonym blogu pisywał tajemniczy osobnik (wspierany przez
Wielki Dostawca nigdy nie będzie w stanie miłować swoich odbiorców. Prawdziwa miłość,
komentarze-widma), Ŝaląc się na zbyt duŜą liczbę codziennych obowiązków i postulując
choć wyraŜa się w znakach - pamięć, pomoc, prezent - nie sprowadza się do zbioru tych
ograniczenie ich do zera. W rzeczywistości chodziło o promocję brunatnego napoju bez
rzeczy. Nawet najbardziej oryginalny i wyjątkowy dar staje się bezwartościowy, jeŜeli nie ma
cukru.
123
124
tego plusa, który daje tylko duchowy wymiar człowieka. SMS z gratulacjami wysłany z
Stawiane pytania wynikają z wiary: jak - w jej świetle - wygląda moje Ŝycie? Odkryte braki
komputerowej pamięci megasklepu nie świadczy o tym, Ŝe ktoś o nas Ŝyczliwie pamiętał.
prowadzą do nawrócenia - a to jest owocem miłości. Wreszcie mocne postanowienie poprawy
Świąteczny zwyczaj obdarowywania prezentami w czasach hiperkonsumpcji łatwo
jest wynikiem ufnej nadziei. W tym wzrastaniu człowiek odnajduje swoje szczęście, nie jest
moŜna spłycić. W podarunkach nie chodzi o to, by było ich więcej, były droŜsze i bardziej
tylko biernym odbiorcą BoŜych darów, lecz dobrowolnym współpracownikiem Stwórcy. Jego
wyszukane. Chodzi o to, by w tych rzeczach dawać samego siebie. Dlatego „mniej” moŜe de
Ŝycie wpisuje się w wielki hymn wszechświata: „Wszystko co Ŝyje, niech chwali Pana!”. I tak
fakto być „więcej”. Mniej prezentów, ale za to duŜo więcej siebie. Nie chodzi o to, by św.
kończy się Księga Psalmów.
Mikołaj miał większy worek, ale o to, by miał lepsze serce.
12-XII-10
5-XII-10
118. Aktualizacja
117. Nie fałszować
Szczęśliwy człowiek, który nie idzie za radą występnych, nie wchodzi na drogę
grzeszników, lecz ma upodobanie w Prawie Pana, nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą tak rozpoczyna się księga Psalmów. Pierwsze zdania poniekąd ją streszczają. Zwrot
„szczęśliwy ten, kto…” powtarza się ponad dwadzieścia razy w tym „śpiewniku Izraela”.
Szczęśliwy ten, kto dobrowolnie podporządkowuje się prawu BoŜemu, bo więzy te są dla
niego źródłem Ŝycia: „Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą, które wydaje owoc w
swoim czasie, a liście jego nie więdną: co uczyni, pomyślnie wypada”.
Nie ma mocnych komputerów. Wszystkie są naraŜone na zainfekowanie wirusem. I to
niezaleŜnie od klimatu i pory roku. Chroni się je programami, które wykrywają i usuwają
zarazę. Ochrona ta, jak zwykłe leki, nie moŜe być przeterminowana. Wymaga aktualizacji na
nowo powstałe szkodniki. Dla niektórych systemów operacyjnych codziennie pojawia się
około trzydziestu nowych wirusów. Zazwyczaj aktualizacja dokonuje się na bieŜąco, przez
internet.
Programy antywirusowe nie wystarczają jako jedyna linia obrony. Stosuje się teŜ
W czasach, gdy brak łącza ze światem oznacza wykluczenie, paradoksalnie wzrasta
często zaporę sieciową, moduły kontroli przesyłek poczty elektronicznej i plików pobieranych
niechęć do wszelkich więzi z Bogiem i Jego Kościołem. Bóg jako prawodawca, czyli Ktoś
z sieci, moduł wykrywania i zapobiegania włamaniom, skaner pamięci. Skanery to najstarszy
kto ma realny wpływ, jest odbierany jako zagroŜeniem dla szczęście. Panaceum szczęścia to
i najprostszy sposób ochrony antywirusowej. Ich działanie polega na wyszukiwaniu
absolutna autonomia: śpiewać samemu i bez Ŝadnych nut. Nawiązując do obrazu psalmisty,
określonej sekwencji bajtów w ciągu danych. W większości wirusów moŜna wyróŜnić
ideałem współczesności jest być jak drzewo, który bez wody wydaje owoce. Ba, moŜe nie
unikatową sekwencję bajtów, tzw. sygnaturę, dzięki której moŜliwe jest odnalezienie wirusa.
potrzeba nawet owoców, lepiej przecieŜ nic nikomu nie dawać.
Znaczenie skanerów zmalało wraz z pojawieniem się wirusów polimorficznych. Te są trudne
W tradycji judeochrześcijańskiej człowiek prawy to ten, kto „rozmyśla dniem i nocą”
do wykrycia, gdyŜ ich róŜne próbki nie wyglądają tak samo. Do tego dochodzą jeszcze
nad prawem Pańskim. Stale pyta siebie o dobro w swoim postępowaniu. Słucha głosu
szczepionki. Są to programy skierowane przeciwko konkretnym wirusom. Większość z
sumienia, za pośrednictwem którego Bóg go prowadzi. To stałe pytanie o wartość własnych
istniejących szczepionek potrafi wykryć i usunąć kilka tysięcy określonych wirusów.
decyzji róŜni się zasadniczo od komputerowego monitoringu. Nie jest przetłaczającą kontrolą
Oczywiście w przypadkach nowych wirusów szczepionki nie są efektywne.
techniczną, lecz powinnością nadającą sens. Nie zewnętrznym przymusem, lecz potrzebą
serca. Z tej potrzeby zrodziła się praktyka rachunku sumienia. Stałe czuwanie, aby Ŝaden czyn
Dla wielu imponujący świat techniki jest przeszkodą, aby dotrzeć do Boga. Technika
przedstawia się im jako wszechmogąca siła wciąŜ odnosząca tryumfy i mająca odpowiedź na
nie był zgrzytem, fałszywą nutą w pieśni dla Pana.
Zrobotyzowany świat, który nas otacza, równieŜ wszystko mierzy i bada.
kaŜde zapotrzebowanie. To, co jeszcze dziś jest niemoŜliwe - jutro będzie w zasięgu ręki.
Optymalizuje środki dla szybkiego osiągnięcia celu - szuka skuteczności. Rachunek sumienia,
Warto im przypominać, Ŝe ten dumny z siebie świat równieŜ jest kruchy i słaby. Pokora, czyli
chociaŜ ma wiele z kontroli, nie jest jak ekspertyza techniczna. Nie polega na sprawnym
uznanie własnych granic, i tam jest potrzebna. Nie ma doskonałego programu, niezawodnej
oprogramowaniu, które wydaje polecenia jak powinien zachowywać się chrześcijanin.
maszyny, bezpiecznego urządzenia. Zawsze pojawia się moŜliwość błędu, straty lub
125
126
wypadku. Na tym świecie „mól i rdza niszczą” wszystko i wszędzie „złodzieje mogą się
błędnie, lecz takŜe obraŜałby Boga, nie mając oczu utkwionych jedynie w Chrystusa, szukając
włamać i ukraść”.
innych rzeczy lub nowości”
W sposób przenośny moŜna powiedzieć, Ŝe uczeń Jezusa wciąŜ powinien „klikać” na
W naturalnym świecie prawda, dobro i piękno są powiązane z samą rzeczywistością.
W świecie techniki więzi te są w rękach uŜytkownika. Słabość narzędzi stworzonych przez
człowieka polega na tym, Ŝe łatwo zaraŜają się kłamstwem, złem lub brzydotą. Świat techniki
potrzebuje stałej ochrony przed takim zainfekowaniem. Ta ochrona równieŜ musi być wciąŜ
aktualizowana. Podstawowe pytanie dla jej aktualizacji: czy rzeczywiście te wynalazki słuŜą
człowiekowi?
ten jedyny „BoŜy link”, którym jest Najświętsze Człowieczeństwo Pana naszego Jezusa
Chrystusa. WciąŜ tam, i tylko tam, szukać odpowiedzi na Ŝyciowe zmagania. Taki jest sens
zwyczaju, jaki mają wierni z kaŜdego pokolenia kultury i języka - stałego powracania do
tajemnicy Ŝycia Jezusa z Nazaretu. Dlatego wciąŜ szukamy go w Betlejem i na drogach
Palestyny. Nie ma i nie będzie, innego „adresu” prowadzącego do Boga Ŝywego.
26-XII-2010
19-XII-10
120. Paplanin@
Elektroniczne gadŜety znacznie zwiększyły moŜliwości dostępu do informacji.
119. Klikać
Cogito ergo sum! „Myślę a więc jestem”. Parafrazując słowa Kartezjusza moŜna
powiedzieć Clico ergo sum! „Klikać” to wyraz dźwiękonaśladowczy, stworzony na podstawie
ledwo słyszalnego „klik” komputerowej myszki. Jej przycisk pozwala podejmować konkretne
wybory - wchodzenia w wybrane obszary świata wirtualnego. Językowi puryści skrzywią się
na uŜycie zapoŜyczonego czasownika „klikać”. Jednak słowo to, dla większości zrozumiałe,
funkcjonuje w mowie potocznej. Ze względów oczywistych po łacinie nie ma odpowiednika.
Da się go stworzyć na tej samie zasadzie, wychodząc od dźwięku „klik”. MoŜna
ObniŜyły się teŜ koszty jej produkcji i transmisji. W rezultacie mamy z jednej strony zjawisko
przeładowania informacyjnego, a z drugiej - zdegradowania informacji. Paradoksalnie, niska
jakość informacji jest bardziej poŜądana. Napędza to produkcję informacji-klonów: lepszy
materiał przetwarza się, obniŜając jakość, aby zwiększyć jego wartość rynkową. Na przykłąd
złoŜone problemy społeczno-ekonomiczne omawiane w elitarnych czasopismach są
podejmowane na bardzo niskim poziomie przez tabloidy. Dewaluacja informacji da się
zauwaŜyć równieŜ na kanałach telewizyjnych: dziennikarz omawia złoŜony problem w trzech
prostych zdaniach, obawiając się, Ŝe ucieknie mu widz.
zaproponować czasownik regularny z pierwszej koniugacji: clico, as, avi, atum, are.
śycie wielu ludzi de facto sprowadza się do wyborów na internecie. Chcąc nie chcąc,
większość swego czasu spędzają w wirtualnej przestrzeni. Tam pracują i odpoczywają. Tam
teŜ poznają nowe środowiska. Stamtąd czerpią wiedzę, tam gromadzą swoje dobra.
Niebawem w sieci pojawią się nekrologi i cmentarze… a więc, moŜna powiedzieć, Ŝe tam na
Są równieŜ fałszywe informacje. Ich produkcją od niepamiętnych czasów zajmowały
się wywiady wojskowe. W handlu wykorzystywano fałszywe informacje do zwalczania
konkurencji. Taka nieuczciwa strategia dziś jest nazywana FUD (ang. Fear, Uncertainty,
Doubt – strach, niepewność, wątpliwość). Polega na ograniczeniu zdolności zajmowania
rynku przez konkurenta poprzez podawaniu nieprawdziwych lub niejasnych informacji o nim
wieczność spoczną.
W sieci owszem, o Bogu równieŜ duŜo moŜna znaleźć. Jednak pełny dostęp do Boga
Ŝywego nie jest osiągalny poprzez klikanie na jakąś stronę www, gdzie duŜo o Nim słów.
Chrystus, Syn Boga, który stał się człowiekiem jest jedyną ścieŜka dostępu. On jest jedynym,
doskonałym i ostatecznym Słowem Ojca, i nie będzie juŜ innego słowa oprócz Niego.
Wyjątkowość tej drogi pięknie wyraŜają słowa św. Jana od KrzyŜa: „Od kiedy Bóg dał nam
swego Syna, który jest Jego jedynym Słowem, nie ma innych słów do dania nam. Przez to
jedno Słowo powiedział nam wszystko naraz. To bowiem, o czym częściowo mówił dawniej
przez proroków, wypowiedział juŜ całkowicie, dając nam swego Syna. Jeśli więc dzisiaj ktoś
i jego produktach. Zakłada, Ŝe nawet jeśli ktoś wie, iŜ informacje te są nieprawdziwe, to jego
przekonania zostaną zachwiane, co automatycznie działa na korzyść stosującego tę strategię.
Zwykły uŜytkownik forów internetowych, blogów lub portali społecznościowych
tworzy własne informacje lub dzieli się mądrymi przemyśleniami. Niestety, moŜe teŜ
przekazywać pochopne sądy lub kłamstwa. W istotny sposób moŜe przyłoŜyć się do
niszczenia dobrego imię ludzi lub instytucji, zasiania wątpliwości, lub obaw. Fakt, Ŝe
zazwyczaj powtarza informacje znalezione w internecie, usypia jego sumienie - w zasadzie
nic złego nie czyni, przecieŜ przekazuje to, co i tak juŜ tam jest…
chciałby Go jeszcze pytać lub pragnąłby jakichś wizji lub objawień, nie tylko postępowałby
127
128
Mądrość ludowa głosi, Ŝe diabeł siedzi nie tylko na języku tego, kto oczernia, ale i w
przyjemność, solidarność. Wszystko to jest dobre, ale daleko niewystarczające, by
uchu tego, kto chętnie tego słucha. Miłość bliźniego wymaga walki z gadulstwem i z
ukierunkować całe Ŝycie. Potrzeba dobra ostatecznego, które by scalało te często rozbieŜne
nieumiarkowaną ciekawością - jest ona pierwszym stopniem do piekła. Nowoczesne środki
cele.
przekazu dodają do grzechów języka moŜliwość anonimowości i utrudniają naprawianie
Tradycyjna nauka o cnotach, czyli zdobywaniu nawyków dobrego działania, ma sens,
wyrządzonej szkody. Dlatego warto dodać do rachunku sumienia zarówno pytania o
gdy jest powiązana z pojęciem dobra i prawdy o człowieku. Te ostatecznie odsyłają do Boga,
cybergadulstwo jak i o cyberciekawość. Nie zapominając, Ŝe w większości przypadków takie
na którego obraz i podobieństwo człowiek został stworzony. Inaczej wszelkie ćwiczenia w
paplanie w necie jest zwykłą stratą czasu i wynika z lenistwa.
dobrym zachowaniu stają się tresurą. A Ŝycie coraz bardziej przemienia się w zabawny lub
2-I-2011
stresujący flash mob.
9-I-2011
121. Po co?
Flash mob to pomysł z naszego tysiąclecia. Polega na błyskawicznym zwołaniu tłumu
za pośrednictwem internetu lub SMS’ów. Ludzi nieznani sobie nawzajem umawiają się w
122. Zegarmistrz
Zdarzyło się to trzy lata temu. Poszedłem podreperować zegarek do nieistniejącego juŜ
mieście na kilka minut, by w zatłoczonym miejscu zrobić coś nietypowego. Moda na flash
zakładu w śródmieściu. Szwajcarska maszyna po 25 latach miała prawo pracować w
mob przywędrowała z Ameryki. Pierwszą akcję tego typu zaplanowana na początku 2003 r.
ślimaczym tempie. Ciasna klitka, jak to przy takich usługach. Zegarmistrz, pan w starszym
pod nazwą Mob Project. Zabawa polegała na tym, Ŝe tłum zgromadził się w konkretnym
wieku, włoŜył lupę do w prawe oko - dosłownie włoŜył, bo trzymał ją mruŜąc powieki - i
sklepie i dopytywał się u sprzedawców o jakąś rzecz dość absurdalną. Szaleństwo
pochylił się nad zegarkiem. Zapadła cisza, poczułem się zobowiązany, by coś powiedzieć:
flashmobowe opanowało potem Europę, pojawiając się znienacka w kaŜdym większym
„Skoro jest pan fachowcem, moŜe by pan zatrzymał ten czas”. Po długiej przerwie, dwóch lub
mieście.
trzech pełnych minutach - powolność jest cechą tego zawodu - spokojnie odpowiedział: „Nie
Moda na flash moby szybko przeminęła. Pozostała moŜliwość wykorzystania
do mnie to naleŜy”. Nie wiem, czy odpowiedź była wynikiem tego, Ŝe rozmawia z księdzem,
współczesnych narzędzi komunikacji na zorganizowanie błyskawicznych akcji. Mogą mieć
czy wyczuwał, Ŝe jego zakład niebawem na zawsze zniknie ze skrzyŜowania Waryńskiego i
najróŜniejsze cele: wyrazić solidarność w jakiejś słusznej sprawie, pomóc Tomkowi w walce
Nowowiejskiej przy metrze Politechnika.
z białaczką lub stanąć w obronie nieszczęsnego karpia. Działania te są często tyleŜ rozległe,
Część zegarmistrzów salwuje się ucieczką w jubilerstwie, pozostali w sprzedawanie
co i płytkie. Trwają krótko jak błysk flesza, nie pozostawiając wiele po sobie. Zryw działania
bateryjek lub w drobne naprawy chińskich produkcji. Być moŜe za kilka lat na rynku pracy
- i pustka przemijania.
zabraknie dla nich całkowicie miejsca. Razem z klasycznymi zegarkami znikną wyrazy takie
Dziś działanie stało się czymś bardzo łatwym. Skuteczne działanie sprawia
jak tykanie, sekundnik, nakręcić spręŜynę itp. Nie oznacza to jednak, Ŝe nie jesteśmy pod
przyjemność i tym samym uzaleŜnia. Działać - bo jest fajnie, bo jako nagroda jest satysfakcja.
panowaniem czasu. Podlegamy jemu jeszcze bardziej, niŜ w ubiegłych stuleciach. W
Działanie staje się celem samym w sobie, gdy nie ma głębszego sensu. Wtedy trzeba szukać
przestrzeni technologicznego świata czas tyka mocniej niŜ na łonie natury. ChociaŜ go nie
kolejnych celów dla potrzymania działania. A tych celów współczesny świat dostarcza w
słychać, tyka na kontach bankowych, tyka w rekordach sportowych, tyka w marszczącej się
bród. ChociaŜ w działaniu doskonalą się sprawności, jednak nie zapewnia one człowiekowi
cerze i siwiejących włosach pomimo postępów przemysłu farmaceutycznego.
szczęścia.
Zaczynając nowy etap Ŝycia łudzimy się, Ŝe czas się zatrzyma. RównieŜ nowe rzeczy
Człowiek realizuj siebie nie w działaniu, lecz w poznawaniu prawdy i wybieraniu
dają iluzję ucieczki od jego niszczącego tykania. Niestety, kaŜda nowość zostanie kiedyś
dobra zgodnie z nią. Aby określić dobro, trzeba przyznać, Ŝe istnieje prawda o człowieku: kim
zuŜyta. Im szybciej wymieniamy rzeczy, tym one szybciej się starzeją. Wyprodukowana
on jest, po co i dla kogo Ŝyje. W przeciwnym razie etyka staje się konwencją. MoŜna ją
nowość jest mało trwała. Im większa sprawność produkcyjna, tym mniejsza trwałość. Nowe
oprzeć na takich zasadach jak obowiązek, konsensus, emocje, utylitarność, dialog, miłość,
generacje produktów są bardziej ulotne i szybko są wypierane przez następne.
129
130
Współczesny świat bardziej dramatycznie stawia odwieczne pytanie: jaki jest sens
danego nam czasu Ŝycia? Czy narodziny nie są w istocie czymś smutnym, gdyŜ ostatecznie
prowadzą do śmierci? Dziecko rozpocznie kiedyś Ŝyciowe zmagania. Doświadczy
kompromisów i upokorzeń, a na końcu padnie, tak jak wszyscy, łupem śmierci.
witalnymi, jest nieustannym wezwaniem. WciąŜ pojawia się pytanie, w jakie sprawy warto się
angaŜować, nie zaniedbując pozostałe sprawy, równieŜ waŜnych.
Prawdziwy rozwój duchowy realizuje się w harmonii łaski i naturą. Łaska BoŜa nie
niweczy natury, lecz ją podnosi i uzupełnia. Nie chodzi o tworzenie jakiegoś dziwnego tworu
Na szczęście Bóg nie jest Wielkim Zegarmistrzem, lecz Panem czasu. On ma moc nie
tyle zatrzymać czas, co nadać mu sens.
mieszającego to, co Boskie z tym, co ludzki. Duch Święty swoimi darami udziela nam to
„BoŜe oprogramowanie”, by udawało nam się łączyć w sposób optymalny te dwa wymiary.
16-I-2011
Święty to nie jakaś hybryda, lecz człowiek na 100 proc. współpracujący z Bogiem. A
czasami tylko na 75 proc., ale z chęcią poprawy.
123. Hybrydy
23-I-2011
W motoryzacji dokonuje się cicha rewolucja. Coraz częściej stosuje się napęd
hybrydowy: połączenie silnika spalinowego i elektrycznego. W zaleŜności od potrzeb pracują
na przemian lub równocześnie. Na przykład w mieście elektryczny, za miastem spalinowy.
124. Zaangażowanie
Z niewolnika nie ma pracownika - głosi przysłowie. Z tej przyczyny nowoczesne
Silnik elektryczny moŜe być prądnicą i ładować akumulatory w wyniku napędzania silnikiem
zarządzanie wiele inwestuje w dział HR (human resources), który kiedyś nazywano działem
spalinowym lub przy hamowaniu. Zmniejszenie zuŜycia paliwa, emisji szkodliwych spalin
kadr. Ta komórka organizacyjna ma na celu zwiększenie zaangaŜowanie pracowników, aby
oraz hałasu to niebagatelna zaleta takich układów. Minusem jest większa masa, pokaźny
byli gotowi podjąć dodatkowy wysiłek. RóŜnorodne badania potwierdzają, Ŝe to właśnie ci
pracownicy istotnie przyczyniają się do sukcesu biznesowego. Pozostaje jednak podstawowe
akumulator i kosztowna technologia.
W pojazdach z klasycznym napędem znaczna ilość energii jest tracona podczas
pytanie, czym właściwie jest i jak zmierzyć „zaangaŜowanie pracowników”?
hamowania. Przy napędzie hybrydowym moŜna część tej energii zgromadzić w
Specjaliści określają je jako niezbędny zasób energii potrzebny do tego, aby potencjał
akumulatorach i wykorzystać przy ponownym ruszaniu. Jest więc szczególnie korzystny w
pracowników przełoŜyć na rezultaty. Ma ono swe źródło w pozytywnym nastawieniu do
pojazdach, które często zatrzymują się i ruszają, np. śmieciarkach, autobusach miejskich, czy
firmy i przełoŜonych, postrzeganiu moŜliwości rozwoju w organizacji adekwatnie do
tramwajach. Istnieje równieŜ moŜliwość wyłączania silnika spalinowego podczas częstych
indywidualnych oczekiwań, a takŜe poczuciu współuczestnictwa i współdecydowania. Wiele
postojów, co daje kolejne oszczędności. Stosowanie takich rozwiązań na szeroką skalę
firm stosuje dziś system EES (Employee Engagement Survey), pozwalający zmierzyć
wymusi poprawę technologiczną baterii, co za kilkanaście lat pozwoli na motoryzację
zaangaŜowanie i dokładnie określić przeszkody, które je obniŜają. Równocześnie zbudować
całkiem elektryczną.
systemy szkoleniowe, aby zwiększać zaangaŜowanie poprzez wciąganie pracowników do
Słowo „hybryda” dla większości osób źle się kojarzy. Przywodzi na myśl dziwaczny
współrealizacji projektu, wspieranie ich etc.
twór, złoŜony z róŜnych elementów niepasujących do siebie. Ale właśnie tu tkwi tajemnica
Starzy wyjadacze z róŜnych korporacji wiedzą, Ŝe na badaniach EES nie moŜna
postępu technicznego: w dopasowaniu do siebie róŜnych rozwiązań. Optymalne sterowanie
wypaść za dobrze. Wtedy nie ma szans na uzyskania awansu ani zwiększenie zarobków. Bo
pozwala, by hybryda stanowiła zgraną całość, a to dzięki mocnej elektronice. Dobre
przecieŜ jeŜeli ktoś według informacji z działu HR jest zadowolony, to po co mu dawać
oprogramowanie pozwala, by części idealnie współgrały. MoŜna powiedzieć, Ŝe samochody
więcej. Równocześnie lata doświadczeń w korporacjach nauczyło ich, Ŝe nie warto teŜ ukazać
zbyt wielkiego braku satysfakcji - wtedy trzeba będzie uczestniczyć w niekończących się
hybrydowe są „inteligentne”.
Człowiek przewyŜsza kaŜdą maszynę. Dlatego harmonia pomiędzy róŜnymi
wymiarami jest trudniejsza. Nie jest rzeczą prostą uzyskać równowagę pomiędzy tym, co
cielesny a tym, co duchowe. Dla kaŜdego człowieka zagadnienie, jak administrować siłami
warsztatach, rozmowach i szkoleniach oraz wielokrotnie tłumaczyć się z własnego
niezadowolenia.
ZaangaŜowanie pracowników w „winnicy Pańskiej” zasadniczo róŜni się od
zaangaŜowania w organizacjach biznesowych. Wynagrodzenie jest dla wszystkich
131
132
identyczne:
kaŜdy
otrzyma
denara.
Zasady
identyfikacji
wynikają
z
przyczyn
nadprzyrodzonych. Pracuje się na własnym, bo przecieŜ „wszystko co moje do ciebie naleŜy”
cały proces rozpoczyna się od nowa. Bez Ŝadnych skrupułów gadŜeciarz opuszcza rodzinę i
dziwi się, Ŝe inni mają mu to za złe.
- mówi Ojciec do starszego syna.
Człowiek potrzebuje miłości. Zaspokajanie tej potrzeby serca zabawkami prowadzi do
Pomimo tych róŜnic moŜna wyznaczyć zaangaŜowanie apostolskie głównym
miernikiem EES. Apostolstwo, zapał duszpasterski dla księŜy - są znakiem zdrowia
trwałej infantylizacji. Niekorzystne jest to, Ŝe te zabawki są drogie lub wyszukane.
Utwierdzają go w błędnym przekonaniu, Ŝe one mogą dawać szczęście.
duchowego. Równocześnie są uzdrawiające. IleŜ to problemów osobistych znika, jeŜeli się
W parze z postępem technologicznym powinien iść pogłębienie mądrości serca. Tylko
więcej myśli o duszach i zapomina o sobie samym. IleŜ krytyk wewnętrznych w Kościele
w ten sposób człowiek potrafi wykorzystać bogatą ofertę świata. Inaczej, niczym dzikus z
wynika ze słabego zaangaŜowania samych krytykujących.
dŜungli, da się nabrać na kaŜde świecidełko.
30-I-2011
6-II-2011
125. Gadżeciarz
126. Technoświat
Elektronika otworzyła drzwi na ościeŜ dla innowacyjności. Niemal kaŜdy przedmiot
Ślady archeologiczne wskazują, Ŝe człowiek od zawsze kształtował otaczający go
codziennego uŜytku moŜe być zaopatrzony w procesor. Nawet młotek staje się „inteligentny”,
świat. W ostatnich dekadach moŜliwości techniki i potrzeba zbytów nowych urządzeń
podając np. siłę uderzenia, częstotliwość, energię przekazaną i tym podobne bajery. Pozostaje
sprawiły, Ŝe bliskie otoczenie stało się jeszcze bardziej podległe człowiekowi. Przedmioty
jednak pytanie: komu to potrzebne? Jednak przy dobrym marketingu pewnie znajdą się chętni
codziennego uŜytku moŜna dopasować do własnych potrzeb. Wszechobecna elektronika
na supermłotek.
nadaje rzeczą niebywałą plastyczność. Piloty i czujniki umoŜliwiają zdalne sterowanie lub
MęŜczyźni są szczególni łasi na takie zabawki. Brzmi to mało poprawnie, ale na razie
„inteligentne” działanie sprzętu. MoŜna mówić o stopniowym zaniku tego, co kiedyś
takie są socjologiczne realia. Wielu facetów stało się beznadziejnymi gadŜeciarzami. W
nazwaliśmy „złośliwością rzeczy martwych”. Nieraz martwa natura moŜe wydawać się
innych czasach wyŜywaliby się w zbieraniu szabel lub broni palnej. Narzędzia byłe kiedyś
bardziej przyjazna niŜ Ŝywi ludzie. Wobec niej nie potrzeba cierpliwości, ona zawsze jest nam
niemałym polem do popisu. Dziś z wypiekami śledzą w internecie parametry zapowiadanego
uległa.
nowego sprzętu elektronicznego. Potrafią nawet stać w kolejce całą noc, aby być pierwszymi
Świat wyrobów coraz bardziej się humanizuje. Przedmiot pamięta o nawykach swego
właściciela, sugeruje mu dogodne rozwiązania, uzupełnia jego braki pamięci. Mówi ludzkim
w posiadaniu ostatniego modelu Kindle’a lub iPhone’a.
Typowy gadŜeciarz ma najnowszą komórkę trendy, „wypasiony” samochód,
głosem i potrafią się dostosować do wieku, płci lub nastroju wynikającego z pogody.
nawigację satelitarną w samochodzie i kieszeni, pełne wyposaŜenie domowego kina topowej
Nowoczesny sprzęt sugeruje idealne rozwiązania lub wychodzić z inicjatywą do
firmy, superpralkę i ekstraoszczędną zmywarkę, najnowszy komputer z maksymalnie
zblazowanego uŜytkownika.
bajerancką obudową, lodówkę otwieraną na głos, tytanową latarkę na korbę lub baterie
Paradoksalnie, humanizacja techniki moŜe wpływać na dehumanizację uŜytkownika.
słoneczne i tak dalej... Nie przeszkadza mu nawet, Ŝe komórkę ładuje codziennie, nawigacja
Sam fakt, Ŝe rzeczy stają się podobne do człowieka - mówią, reagują na podobne bodźce etc. -
w samochodzie jest bardzo OK, ale nie ma map Polski, do lodówki zaś musi mówić po
nie zapewniają wzrostu w człowieczeństwie temu, kto z nich korzysta. Człowiek, aby
angielsku z właściwym akcentem, by zrozumiała.
wzrastać, potrzebuje drugiego człowieka. Roboty, choćby się śmiały, płakały, byłe
GadŜeciarz patrzy na wszystko jak na zabawki. MoŜe dojść do tego, Ŝe w ten sposób
pomysłowe i wykazywały chęć dialogu, nigdy nie staną się dla niego partnerem. Ze światem
traktuje równieŜ ludzi. Koledzy pasują mu, dopóki moŜe się z nimi dobrze bawić. RównieŜ i
martwych rzeczy moŜna tworzyć relacje tylko pragmatyczne. Wobec drugiego człowieka
na kobietę patrzy jak na kolejny przedmiot. Jeśli dana osobniczka pomyślnie przejdzie testy
potrzeba szacunku, akceptacji, miłości.
uŜyteczności i umiejętności, to przy niej pozostaje. W przeciwnym przypadku poddaje testom
Technoświat moŜe przyczynić się do osłabienia więzi międzyludzkich. Prowadzić do
następną. W jego mniemaniu takŜe człowiek ulega zuŜyciu. Gdy inwestycja się zamortyzuje,
tego, Ŝe kaŜdy otacza się własnymi gadŜetami i unika bliźniego. Wiele narzędzi komunikacji
133
134
w rzeczywistości izolują człowieka, nie tworząc prawdziwej społeczności, lecz zamykając go
stypendiów studenckich dla dzieci adresata lub uczestnictwo w naukowym sympozjum na
w świecie przedmiotów.
Bahamach.
Im więcej techniki nas otacza, tym bardziej trzeba podejmować „opcję preferencyjną
Nie kaŜdy prezent daje szczęście, a wiele z nich mogą być początkiem zejścia z
na rzecz Ŝywego człowieka”. Potrzebny jest swoisty personalizm, wybierający zawsze ludzi
właściwej drogi. Ocena moralna ich przyjmowaniu wymaga roztropności. Aby jej dokonać,
przed rzeczami. Rzeczy tylko z pozoru są fajniejsze od ludzi. Trzeba się cieszyć, gdy inny
zazwyczaj potrzeba teŜ pewnego spokoju, trudno osiągalnego w szybkim tempie, w jakim
człowiek czegoś od nas oczekuje. Z nim moŜna podejmować wzbogacający dialog, a co
ludzie dziś Ŝyją. Zanim się zaangaŜujemy w prezent, trzeba się zastanowić i ewentualnie
najwaŜniejsze, Ŝywy człowiek otwiera nas na Boga. To on, a nie rzeczy, został stworzony na
prosić o poradę, co do pewności moralnych naszych poczynań. Nie na wiele zda się po czasie
BoŜy obraz i podobieństwo.
zdanie typu: „ja nie chciałem nikogo oszukiwać”. Nieprzypadkowo w Ameryce Łacińskiej
13-II-2011
funkcjonuje przysłowie: Cuando la limosna es grande hasta el santo descofía - nawet święty
jest nieufny, gdy datek jest wielki.
127. Prezenty
20-02.2011
Ile to jest dwa plus dwa? - pytano na teście przy naborze księgowych. Pierwszy
kandydat odpowiedział krótko: „Cztery” Ku jego zdziwieniu odpadł z konkursu. Podano mu
128. Za dużo wszystkiego
w uzasadnieniu, Ŝe jest „zbyt dokładny”. Drugi, wiedząc o poraŜce pierwszego, sprytnie
Specjaliści od marketingu przez lata zakładali, Ŝe im większy asortyment, tym większe
odpowiedział: „A ile powinno być?” RównieŜ i jemu podziękowano. Uzasadnienie brzmiało:
jest prawdopodobieństwo, Ŝe klienci znajdą dokładnie to, czego szukają. Zgodnie z tym
„zbyt kompromisowy”. Trzeci, pewny siebie, odpowiedział: „Siedemdziesiąt dziewięć!” „Jak
załoŜeniem oferta obejmująca na przykład kilkadziesiąt rodzajów dŜinsów zamiast kilku
to?” „To proste: pięćdziesiąt dla szefa, dwadzieścia pięć dla mnie, a w kasie oczywiście musi
miałaby zwiększać szansę, Ŝe klient wybierze spodnie, które faktycznie mu się spodobają.
pozostać dokładnie cztery.”
Najnowsze badania dowodzą jednak, Ŝe gdy oferta jest zbyt szeroka, zmniejsza się
Zazwyczaj takie opowiastki umieszcza się w skorumpowanych krajach trzeciego
świata, przy okazji poprawiając sobie samopoczucie. Niestety, nieuczciwość zdarza się
prawdopodobieństwo, Ŝe klienci w ogóle coś kupią, a jeśli juŜ to zrobią, będą mniej
zadowoleni ze swojego wyboru.
równieŜ w „pierwszym świecie”. Gdy serce człowieka jest zaraŜone przywiązaniem do
Wszystko zaczęło się od dŜemu. W jednym z drogich sklepów spoŜywczych
pieniądza - a po grzechu pierworodnym nie jest to rzadka dolegliwość - nie ma systemu
umieszczono ekspozycję z próbkami 24 wykwintnych dŜemów. Klienci, którzy zdecydowali
kontrolnego, który by całkowicie zapobiegał nieuczciwości. Przy obecnym kulcie pieniądza
się na ich degustację próbek, mogli kupić wszystkie dŜemy ze zniŜką. Innego dnia na
łatwo o uśpienie sumienia i wplątanie się w niezdrowe układy. Marketing, lobbing,
podobnej ekspozycji klienci mogli spróbować tylko sześć rodzajów dŜemów. Bogatsza
sponsoring i róŜnych maści doradztwa mogą zachęcać do przekroczenia granic uczciwości.
ekspozycja pociągnęła więcej klientów, ale kiedy przyszło do zakupów, ludzie, którzy się nią
Prezenty, na przykład, mogą stać się piękną nazwą dla przekupstwa. Sprawa jest tak stara, Ŝe
interesowali, nabywali dŜemy dziesięciokrotnie rzadziej, niŜ klienci zainteresowani
juŜ księga Wyjścia ostrzegała „Nie będziesz przyjmował podarków, poniewaŜ podarki
ekspozycją skromniejszą.
Specjaliści doszli do wniosku, Ŝe nie zawsze większy wybór słuŜy konsumentom.
zaślepiają dobrze widzących i są zgubą spraw słusznych” (23,8).
Ofiarowanie pieniędzy z wyjątkiem niewielu sytuacji - np. dawania napiwków w
Kiedy małe sklepy poszerzają asortyment przekąsek, napojów i piwa, spada zarówno sprzedaŜ
restauracji - zwykle jest podejrzane i uczciwy człowiek odrzuca taką moŜliwość. W
tych artykułów, jak i poziom zadowolenia klientów. Większy wybór wymaga większego
przypadku prezentów rzeczowych trudniej ocenić, czy jest to tylko wyraz grzecznościowy lub
nakładu czasu i energii, a zatem moŜe wywołać niepokój, Ŝal, nadmierne oczekiwania i
wdzięczności, czy teŜ ukryta łapówka albo prośba o jakąś późniejszą przysługę. Warto
pretensje do samego siebie, jeŜeli wybrana opcja się nie sprawdza. Jeśli mamy ograniczone
pamiętać, Ŝe korupcyjne darowizny mogą mieć równieŜ wyszukane formy, jak oferowanie
wybór, powyŜsze konsekwencje są niezauwaŜalne, ale gdy rośnie liczba moŜliwości, takie
135
136
konsekwencje stają się groźniejsze. KaŜda zaś nowa opcja sprawia, Ŝe czujemy się coraz
głowie. Dobra strategia polega na tym, by przy kaŜdym odbiciu wysyłać piłkę w miejsce
gorzej.
najbardziej oddalone od przeciwnika. Oglądając dobry mecz moŜna zauwaŜyć, jak
Te i podobne badania pokazują, Ŝe prostota jest cechą jak najbardziej nowoczesną.
Dojrzałość oznacza nabycia umiejętności trafnych wyborów. Te nie wyczerpują się w
decyzjach przy półkach hipermaketu. Wolność wyboru przede wszystkim polega na
wybieraniu dóbr wyŜszej jakości, w tym te duchowych.
przeciwnicy walczą o centralny punkt kortu zwanym „punktem T”. Zawodnik będący w tym
punkcie ma moŜliwość szybkiej reakcji i ustawiania przeciwnika po kątach.
Strategia squasha moŜe posłuŜyć do refleksji nad medialnymi dyskusjami na tematy
światopoglądowe. MoŜna mięć wraŜenie, Ŝe osoby o antykatolickich poglądach od lat
Jak mawiał pewien święty: „najwięcej posiada ten, kto najmniej potrzebuje. Nie
zdobyły „punk T” i kaŜą wierzącym miotać się w celu nieudolnego odbijania piłeczki. Jest to
stwarzaj sobie potrzeb”. RównieŜ nie trzeba pozwalać, aby inni nam te potrzeby stwarzali.
fatalna strategia, do tego niezmiernie męcząca. Warto się zastanowić, jak to zrobić, aby
Warto zadowalać się tym co proste, cieszyć się tym, co zwykły i codzienne. W ten sposób
wiosną AD 2011 nie być świadkami kolejnych awantur medialnych, moŜe celowo
doświadczymy na własnej skórze tego, co niedawno odkryli uczeni od marketingu: mniej
rozdmuchanych. Po to, aby zmuszając do „biegania za piłką” zaciemnić beatyfikację Jana
moŜe oznaczać więcej!
Pawła i uprzykrzyć wierzącym wielkanocne święta.
2-02-2011
6-III-2011
129. Squash
130. Okulary
Na początku XIX wieku więźniowie angielscy, nie mogąc zagrać w tenisa, wpadli na
Idzie gość do okulisty. Ten wysłuchuje jego skarg, a następnie zdejmuje swoje okulary
pomysł, Ŝeby piłki odbijać od ścian. Z więzienia, dziwnym trafem, gra przeniosła się do
i wręcza pacjentowi ze słowami: „Proszę włoŜyć te okulary. Nosze je juŜ ponad dziesięć lat i
elitarnych szkół. Uczniowie odkryli, Ŝe o wiele ciekawiej i trudniej gra się z uŜyciem
naprawdę mi pomagają. W domu mam drugą parę. Daje je panu, moŜe pan wziąć je do
przekłutej piłeczki, która przy zderzeniu ze ścianą lekko się rozgniata i nie odbija tak
domu”. Pacjent nakłada okulary, ale zamiast lepiej, widzi jeszcze gorzej. „To straszne!” -
dynamicznie, jak piłki tenisowe. Nowy wariant szybko się przyjął. Pojawiły się pierwsze
woła. - Teraz nic juŜ nie widzę!”. „Dlaczego?” - pyta lekarz. - Mnie pomagają. Niech pan
korty squasha i został oficjalnie uznany za odrębną dyscyplinę sportową. Między innymi film
spróbuje raz jeszcze i postara się dobrze widzieć”. „Staram się przecieŜ” – woła pacjent. – ale
„Wall Street” przyczynił się do spopularyzowania gry wśród biznesmenów. Obecnie trwają
wszystko widzę rozmazane”. „Coś z panem niedobrze. Proszę myśleć pozytywnie”-
rozmowy, by włączyć squasha do olimpijskich dyscyplin. W ostatnich latach w Warszawie
przekonuje lekarz. – „Myślę w taki sposób, ale z całą pewnością mi to nie pomaga”. „AleŜ
powstało kilka ośrodków squasha na wysokim poziomie. Gra stała się modna wśród młodych
pan jest niewdzięcznikiem! - oburza się okulista. - I to po tym wszystkim, co dla pana
pracowników banków i róŜnych korporacji.
zrobiłem, oddając moje własne okulary” – dodaje rozgoryczony.
W zasadzie gra polega na odbijaniu piłki o ścianę w sposób, który utrudni ponowne
Stephen Covey, guru szkoleniowców, podaje ten przykład w ksiąŜce „Siedem
odbicie piłki przez przeciwnika. Piłka przed oddaniem uderzenia moŜe maksymalnie raz
nawyków skutecznego działania”. Chce wykazać absurdalność oceniania wszystkiego
odbić się od podłogi. Kort to zamknięta klatka. Wszystkie ściany biorą udział w grze, w
poprzez paradygmat własnych doświadczeń. Skoro mnie te okulary od tylu lat pomagają, to
części zaznaczonej liniami. Na podłodze jest parkiet, tylna ściana ze szkła. Pomieszczenie ma
tak musi być i dla innych. Autor promuje zasadę „staraj najpierw zrozumieć innych, a dopiero
około 10 metrów długości, sześć i pól szerokości, pięć metrów wysokości na froncie.
potem o to, by być przez nich zrozumiany”. Jest to zasada dla wszystkich profesjonalistów.
Wysokość dozwolonej gry obniŜa się do połowy przy tylnej ścianie. Uderzenie w sufit
Poświęcaj więcej czasu na diagnozę, zanim zaczniesz pisać receptę. Nie ufaj środkom
świadczy o słabej grze i przynosi zawodnikowi wstyd.
naprawczym, jeŜeli nie jesteś przekonany, Ŝe diagnoza jest słuszna. Lepsza będzie diagnoza,
Jest to sport szybki i wyczerpujący. UwaŜany przez wielu za jeden z tych, w którym
im bardziej przezwycięŜymy ograniczenia subiektywizmu.
spala się najwięcej kalorii. Wbrew obiegowej opinii, zwycięstwo nie wynika z walenia w
Podana zasada ma wiele wspólnego z tradycyjną cnota pokory. Według klasyków
czarną piłeczkę z maksymalną siłą. Jak w wielu innych sportach, moc zwycięska jest w
pokora pozwala trafnie osądzać siebie samego i własne poczynania. Ogranicza
137
138
zniekształcenia wynikające z chorego własnego „ja”. Być zbyt pewny własnych osądów jest
W praktyce uŜytkownik przechodzi od zachwytu do wściekłości. KaŜda dodatkowa
szalenie niebezpieczne. „Wszyscy ludzie, którzy naprawdę uwierzyli w siebie, przebywają w
funkcja oznacza jeszcze jedną rzecz, której trzeba się nauczyć, jeszcze jedną rzecz, której
zakładach dla umysłowo chorych” - mawiał Gilbert Chesterton. Własnego osądu nie moŜna
moŜna potencjalnie nie zrozumieć, jeszcze jedną rzecz, którą trzeba odszukać. Badania
traktować jako najświętszą wyrocznię.
wskazują, Ŝe długofalowo zwycięŜają rozwiązania prostsze. Wielofunkcyjność powinna być
Panująca kultura promują hiperkrytyczne patrzenie na wszystko, co ogranicza moją
dostosowywana do realnych potrzeb.
wolność. Ten duch krytyki szczególnie okazuje się w demaskowanie braków kaŜdej
Skłonność do komplikowania moŜe dotknąć równieŜ przestrzeń religijną. Na przykład
instytucji: rodzina, państwo, Kościół. Ciekawy, Ŝe wyjątkiem dla tej krytycznej postawy to
w osobistej poboŜności moŜna popaść w pogoń za nowinkami. Wzrost duchowy nie polega na
własne poczynania - zero zdolności do dystansu wobec siebie samego. Zachowanie takie
gromadzeniu duchowych akcesoriów. „Proste jest prawdziwe, a prawdziwe proste” - czytamy
przypomina okulistę z cytowanej opowiastki. Takiego lekarza moŜe polubimy, ale na pewno
w wywiadzie „Światło świata” Benedykta XVI. Dla zdrowego rozwoju Ŝycia wewnętrznego
nie będziemy się u niego leczyć.
niezbędna jest prostota, bo jak nauczał Jezus: „Jeśli się nie odmienicie i nie staniecie jak
13-III-2011
dzieci, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego”.
20-III-2011
131. Przebajerowanie
Kiedyś dobry scyzoryk był marzeniem kaŜdego nastolatka. Z czasem powiększał się
132. Bisior
wybór. Decydujący stał się nie tylko wygląd, ale i dodatki: korkociąg, szpikulec, otwieracz
KsiąŜka była lepsza! - wypada powiedzieć po obejrzeniu ekranizacji znanej powieści.
butelek lub konserw. Potem nadeszła inflacja akcesoriów: noŜyczki, przeróŜne pilniki, ostrze
Zagorzali bibliofile powtarzają to samo wobec internetu. Jednak i oni muszą przyznać, Ŝe
do ścinania szkła… Tak aŜ do kilkunastu „niezbędnych” narzędzi, które warto mieć pod ręką
sieć bardzo ułatwia dostęp do ksiąŜek. Ściślej mówiąc: dostęp do tekstów dotychczas
dostępnych dzięki ksiąŜkom. MoŜna pomyśleć o komentarzach do Pisma Świętego. W sieci
na wszelki wypadek.
Dziś inŜynierowie nie potrafią oprzeć się pokusi wyposaŜania sprzętu elektronicznego
w coraz to nowe funkcje. Jest to swoisty „wyścig zbrojeń”, mający na celu eskalację
moŜna znaleźć obszerniejsze wyjaśnienia, niŜ w domowej bibliotece.
Jako przykład moŜe posłuŜyć bisior, w który stroił się bezimienny bogacz z
przypowieści św. Łukasza. Wikipedia informuje o tej rzadkiej tkaninie. Powstaje z
funkcjonalności urządzeń, które słuŜyły jednemu zadaniu.
Nikogo juŜ nie dziwi, Ŝe telefon komórkowy pełni równieŜ funkcje kalkulatora,
jedwabistych nici tworzących się z szybko krzepnącej wydzieliny niektórych małŜy. W
urządzenia do wysyłania wiadomości tekstowych, notesu elektronicznego, konsoli do gier,
staroŜytności i w średniowieczu wyrabiano z tych nici bardzo cienkie i lśniące tkaniny
bezprzewodowego połączenia z internetem, PDA, kamery cyfrowej, odtwarzacza MP3 oraz
określane jako jedwab morski. Ze względu na swoją rzadkość i złocisty połysk był bardzo
GPS. Na ryku moŜna spotkać dziwaczne oferty, jak lodówkę z wbudowanym telewizorem lub
ceniony. I niebywale drogi, poniewaŜ bisior tkano ręcznie, a zdobycie nici nie było proste.
budzik z kominkiem do aromaterapii.
Aby uzyskać 200-300 gramów przędzy, trzeba było zanurkować po około tysiąc małŜy. Jeden
Specjaliści Ŝartują o tym zjawisko mnoŜenia funkcji, określając je „wielofunkcjozą”
(featuritis) lub „przebajerowaniem”. Jest to współczesna wersja starego przysłowia: co za
małŜ wytwarza zaledwie 1-2 gramy surowej nici. Oczywiście, wszystkie te dane nie są nam
potrzebne, by zrozumieć naukę Jezusa, ale zwiększają siły przykazu przypowieści.
duŜo to niezdrowo. Nawet jeśli dodatkowe urządzenia nie stanowią całkowicie nowego
Ewangelia dodaje do opisu dostatku bogacza to, Ŝe „dzień w dzień świetnie się bawił”
obszaru funkcjonalności, jak w przypadku telefonów z aparatami fotograficznymi, to jednak
lub - w innych tłumaczeniach – „ucztował wystawnie”. Balował nie tylko w weekendy, ale
komplikują obsługę na tyle, Ŝe uŜytkownik często czuje się zagubiony. Jednak, na ogół firmy
„dzień w dzień”! Nie ma wątpliwości, Ŝe dopisywało mu zdrowie, aby móc tak imprezować.
nie eliminują w zarodku tendencje do zwiększania zestawu funkcji, poniewaŜ producenci i
Internet tym razem nam moŜe pokazać całą plejadę celebrytów, których Ŝycie na tym właśnie
pierwsi klienci nie dostrzegają w tym Ŝadnego problemu.
polega: dzień w dzień świetnie się bawią.
139
140
Wyszukiwarki poinformują o tym, Ŝe bisior pojawia się teŜ w księdze Apokalipsy.
ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód. Wtedy Bóg rzekł: "Niechaj się stanie
Przyozdobiony w takie szaty jest upadający Babilon. „Biada, biada, wielka stolico, odziana w
światłość!" I stała się światłość. Bóg widząc, Ŝe światłość jest dobra, oddzielił ją od
bisior, purpurę i szkarłat, cała zdobna w złoto, drogi kamień i perłę, bo w jednej godzinie
ciemności”.
przepadło wielkie bogactwo!”. TakŜe oblubieńcy Baranka - Kościołowi - dano oblec się w
Jezus przestawia się jako światłość świata. Ci, którzy wierzą w Niego, poruszają się w
„bisior lśniący i czysty” – drogocenna tkanina „oznacza czyny sprawiedliwe świętych.”
blasku, a nie w ciemnościach. Czasami światło to moŜe ich oślepiać. Wynika to z
RównieŜ wojska niebieskie, towarzyszące Barankowi na białych koniach, odziane są „w
ograniczoności ludzkiego rozumu, a nie z tego, Ŝe wiara jest jakoby ciemnością. Dar światła
biały, czysty bisior”.
wiary to największy skarb, jaki człowiek moŜe otrzymać. Logiczną rzeczą jest czuwanie, by
Internet nie zastąpi Słowa BoŜego. A to dlatego, Ŝe nie jest ono tylko słowem
tego skarbu nie zatracić ani nie zmarnować. Wiarę się umacnia, gdy staje się ona Ŝyciem.
spisanym i milczącym. Biblia czytana we wspólnocie wierzących staje się Ŝywym słowem.
Pozwala to na nową wizję świata: wszystko nabiera nadprzyrodzonego sensu. Wtedy tak
śywotność ta nie zaleŜy od pergaminu czy komputera. Biblioteki lub serwery mogą nam
samo, jak cała przyroda cieszy się światłem, wierzący człowiek cieszy się i pragnie śpiewać o
pomóc odkryć jej bogactwo, ale nie zastąpią Ducha, który ją oŜywia.
dobroci Pana!
27-III-2011
3-IV-2011
133. Światło
134. Turismus
Po ostatniej niedzieli marca: Ŝyć nie umierać! MnoŜą się uśmiechnięte twarze. Takie
Turystyka stała się waŜną gałęzią gospodarki. Dysponuje więc środkami, aby
są efekty przestawienia zegarka i wydłuŜenia dnia o godzinę. Potem jest juŜ tylko lepiej,
skutecznie promować swoje usługi. Od dziesięcioleci jesteśmy pod ostrzałem nachalnej
codziennie przybywa kilka minut światła. Pewno mało kto zastanawiania się nad samą istotą
reklamy. Dogmatem stała się teza, Ŝe podróŜy kształcą i są czymś niezbędnym, aby się
światło i pyta, dlaczego ono tak wszystkich podnosi na duchu. Jak to jest, Ŝe dzięki niemu
rozwijać. Gdy brak solidnych argumentów, zawsze moŜna dodać doszlifowanie języka lub
przyroda odŜywa, a człowiekowi robi się lŜej?
poznania nowej kultury. W ten sposób biorą się ludzie, którzy zaliczyli wiele miejsc
Z nauki biologii pamiętamy o wpływie światła na Ŝycie. O tym, czym jest światło,
turystycznych na świecie, a nie znają swego własnego miasta. Taki paradoks.
wiemy z fizyki. Kiedyś uczyliśmy się o elektromagnetycznym promieniowaniu odbieranym
Nie ma wątpliwości, Ŝe wyjazdy i przebywanie w innym środowisku mogą
przez siatkówkę oka. RównieŜ o tym, Ŝe kaŜdy człowiek widzi nieco inaczej i o ty, Ŝe
wzbogacać. Poszerzają horyzont; odkrywa się wtedy wady i zalety innych nacji, nabiera się
niektóre zwierzęta mają zakres widzenia większy od ludzkiego. Dlatego moŜna mówić o
zdrowego dystansu do własnego podwórka. Podczas podróŜy moŜna teŜ doświadczyć Ŝycia
świetle widzialnym i niewidzialnym. RównieŜ jesteśmy w stanie przypomnieć sobie, Ŝe
innych wspólnot kościelnych. Taki jest sens Światowych Dni MłodzieŜy, Kongresów
optyka, zgodnie z dualizmem korpuskularno-falowym, postrzega światło jednocześnie jako
Eucharystycznych itp. Słowem, podróŜe mogą kształtować serce katolickie, czyli
falę elektromagnetyczną i jako strumień cząstek nazywanych fotonami. Dualizm
uniwersalne.
korpuskularno-falowy sprawia, to cecha polegająca na przejawianiu, Ŝe w zaleŜności od
Istnieje tez druga strona medalu. Niestety, w erze konsumpcji wyjazdy są okazją do
sytuacji, mamy do czynienia z właściwościami falowymi lub cząstkowymi. Zgodnie z
nieumiarkowania, i to na wielką skalę. Do tego dochodzi strata czasu. Studenci, którzy w
mechaniką kwantową, cała materia charakteryzuje się takim dualizmem, chociaŜ uwidacznia
ramach nauki muszą zaliczyć semestr na innej uczelni, dobrze wiedzą, Ŝe niekoniecznie
okresy te są naznaczone pracą i nauką. Dlatego wyjazdy w ramach programu Erasmus Ŝartem
się on bezpośrednio tylko w bardzo złoŜonych doświadczeniach.
Rozwój nauk eksperymentalnych pozwoliły człowiekowi zapanować nad światłem.
są nazywany Turysmusem. JeŜeli uczelnie mają trudności w egzekwowaniu wiedzy od
Jednak cała ta wiedza mało dodaje do zwykłego doświadczenia: światło jest piękne i dobre!
własnych studentów, nie moŜna się łudzić, Ŝe będą angaŜować się w mobilizację przybyszów.
Zrozumiały więc, Ŝe Pismo Święte mówi o nim juŜ w pierwszych zdaniach Księgi Rodzaju.
Temat nie jest obcy samym strukturom kościelnym. Przez wieki Kościół walczył o
„Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem:
obecność biskupów i proboszczów w ich placówkach, o to, by tam na stałe rezydowali,
141
142
zamiast jeździć po świecie. Przyczyny takich wymagań było dobro wiernych i konieczność
drzwi. A dla jeszcze innych szczytem dąŜenia są doznania emocjonalne lub zmysłowe. Gdy w
stałej opieki duszpasterskiej. RównieŜ takim oczekiwaniem moŜna objąć wikarych. Ich
Ŝyciu istnieje jakiś cel potrafiący całkowicie ukierunkować, mówi się o Ŝyciowej misji lub o
podstawowym obowiązkiem jest być na miejscu i mieć czas dla wiernych.
powołaniu. Powołanie dobrze przeŜywane staje się impulsem dającym skrzydła. Chce się Ŝyć,
Czas wielkopostny to wezwanie do umiaru. „Ten czas przeŜyjmy w skupieniu.
bo wie się „po co” się Ŝyje.
Krótsze niech będą rozmowy, skromniejsze posiłki, więcej czuwania nad sobą” - śpiewa
Dla chrześcijanina dochodzi jeszcze: „dla kogo” się Ŝyje. Jezus wzywa swych
jeden z hymnów Liturgii Godzin. Zapewne w ramach aggiornamento – czyli uaktualnienia –
uczniów, by wszystko pozostawili i poszli za Nim. MoŜna Jego wezwanie traktować jako
trzeba będzie z czasem dodać „niech znikną niepotrzebne podróŜy i wałęsanie się po
pusty slogan lub na serio. JeŜeli się je traktuje serio, logiczny staje się radykalizm świętych,
świecie”. IleŜ to dzieci mogłoby się rodzić w bogatych krajach, gdyby się zrezygnowało z
gotowych oddać Ŝycie za Jezusa. Wtedy zrozumiałe stają się pojęcia takie jak wierność,
niepotrzebnych podróŜy. RównieŜ ile problemów rodzinnych, by się uniknęło, gdyby było
hojność, celibat, zapał misyjny, duch słuŜby, charytatywność. W świetle tajemnicy KrzyŜa
mniej wyjazdów słuŜbowych, które często są wynikiem marketingu turystycznego, a nie z
niezrozumiałe jest chrześcijaństwo „na niby”.
realnych potrzeb. IleŜ przemierza się tysięcy kilometrów uciekając przed sobą samym?!
17-IV-2011
10-IV-11
136. Gioia
KaŜde wypowiedziane słowo moŜna dziś nagrać, utrwalić na papierze lub w sieci. Z
135. Na serio
Wydarzyło się to na argentyńskiej pampie - jak nazywamy rozległe stepy, skąd
tej przyczyny osoby publiczne muszą uwaŜać na meritum swych wypowiedzi, od których
pochodzi ceniona wołowina. Pod drzewem, w upalne południe, leŜał sobie człowiek.
oczekuje się, by zawsze były na odpowiednim poziomie. Na dodatek wzrosła ilość
Przybysz zza Atlantyku obudzi go pytając, czy do niego naleŜą krowy pasące się w okolicy.
wypowiedzi i róŜnorodność dotykanych tematów. Z tej przyczyny nie sposób, by te osoby
Odpowiedział twierdząco. - Czemu więc nie ogrodzisz terenu? - spytał przybysz. - A po co
samodzielnie przygotowywały wszystkie swe wystąpienia.
miałbym to czynić? - MoŜna by zakupić więcej ziemi i więcej zwierząt. - A po co? - By
Nic dziwnego, Ŝe nawet Ojciec Święty korzysta z pomocy w przygotowaniu swych
prowadzić hodowlę na szeroką skalę. - Ale po co? - By w ten sposób móc dokupić jeszcze
tekstów. Niemniej jednak wśród pracowników kurii rzymskiej mówi się, Ŝe Benedykt XVI
więcej ziemi… Europejczyk zagalopował się i rozwinął dalekosięŜny projekt inwestycyjny.
duŜo tekstów przygotowuje osobiście, i to niemalŜe do końcowej wersji. KrąŜy wśród nich
Tubylca wciąŜ wtrącał to samo: „ale po co?” W końcu padł ostateczny argument przybysza: -
pewien test na to, w jakim stopniu wygłoszony tekst jest własną pracą papieŜa. Wystarczy
By złoŜyć pieniądze w banku i spokojnie odpoczywać! - A co ja tu robiłem, nim mnie
policzyć, ile razy pojawia się w nim termin „gioia” - „radość”. Słowo to według nich jest
zagadnąłeś? - podsumował właściciel krów.
bardzo lubiane przez Ojca Świętego. Wymawia je po włosku w sposób charakterystyczny, z
No cóŜ, róŜne kultury, róŜne etosy pracy - Ŝyciowe cele i motywacje mogą się bardzo
róŜnić. Są tacy, którzy twierdzą, Ŝe człowiekiem powodują wyłącznie egoistyczne potrzeby,
podobnym akcentem, jak dzieci.
Ojciec Święty w swej ostatniej ksiąŜce głęboko uzasadnia chrześcijańską gioia. Na
które walczą o jego duszę. Mamy tu pragnienie świętego spokoju, albo upojenie wielkim
przykład świętowanie niedzieli jako świadectwo o Wydarzeniu z tego dnia. „Jeśli się weźmie
sukcesem, przyjemność albo władzę. Bardziej pozytywne patrzenie na człowieka zwraca
pod uwagę znaczenie, jakie na podstawie opisu stworzenia i Dekalogu miał szabat w tradycji
uwagę na jego zdolności do poświęcenia się dla wielkich ideałów. Ludzie potrafią walczyć o
starotestamentalnej, wtedy oczywiste jest, Ŝe tylko jakieś poraŜające swą mocą wydarzenie
miłość, o rodzinę, o ojczyznę. Tak, czy owak, są rzeczy, które człowiek traktuje powaŜnie i
mogło doprowadzić do zerwania z szabatem i zastąpienia go pierwszym dniem tygodnia.
wtedy pozostałe sprawy im podporządkowuje. KaŜdy ma swoją hierarchię wartości.
Tylko wydarzenie, które z niezwykłą siłą odcisnęło się w duszach, mogło spowodować tak
Dla tych spraw, które człowiek uwaŜa za waŜne, jest w stanie poświecić resztę. Dla
istotne przeobraŜenie w religijnej kulturze tygodnia. Dla mnie celebrowanie dnia Pańskiego,
wielu są to zaszczyty i sława, dla których są zdolni wysilać się przez całe lata wspinaczki po
od samego początku specyficzne dla społeczności chrześcijańskiej, jest jeden z
drabinach społecznych. Dla innych jest to pieniądz, otwierający w ich mniemaniu kaŜde
143
144
najmocniejszych dowodów tego, Ŝe w tym dniu wydarzyło się coś niezwykłego - odkrycie
pustego grobu i spotkanie ze zmartwychwstałym Panem” .
Consejos vendo y para mi no tengo - rady sprzedaję, a dla mnie nie zostaje - głosi
przysłowie hiszpańskie na określenie sytuacji tych, którzy stawiają wysokie wymagania
Zmartwychwstanie Chrystusa to nie jakiś superefekt specjalny z przeszłości, to „nie
innym, a nie stosują ich do siebie. Z pewnością zachęty Jana Pawła II do częstej spowiedzi,
reanimowanie zwłok, lecz Ktoś, kogo Bóg uczynił Ŝyjącym na nowy sposób i na zawsze”.
do gorliwej modlitwy, do oddanej słuŜby były praktykowane na pierwszym miejscu przez
„Czy stworzenie nie czeka w gruncie rzeczy na tę ostatnią i najwyŜszą ‘mutację’? Na
niego samego. Wyniesie na ołtarze oznacza uznanie go za autentycznego świadka. Czyli Ŝe
zjednoczenie skończonego z Nieskończonym, na zjednoczenie człowieka z Bogiem, na
naukę, którą głosił, usilnie starał się wprowadzać we własnym Ŝyciu.
pokonanie śmierci?”
Od dziś moŜna czytać jego dzieła i przemówienia zastanawiając się, jak on to sam
W tym okresie wielkanocnym warto wczytać się uwaŜnie w dziewiąty rozdział drugiej
stosował. Jak się starał o to, by na pierwszy miejscu samemu „wypływać na głębię” i
części ksiąŜki „Jezus z Nazaretu” Benedykta XVI. Znajdziemy tam interesujące argumenty
odpowiadać na te wezwania Jezusa, które innym przypominał. Bo Jan Paweł II nie tylko
dla ugruntowania radości. Autor równieŜ w ostatnim zdaniu nawiązuje tam do gioia: „Jest to
głosił za Soborem Watykańskim II powszechne wezwanie do świętości, ale sam tą drogą
nieprzemijający powód chrześcijańskiej radości”.
heroicznie kroczył.
24-04-11
1-V-2011
137. Jego Westerplatte
138. Sól
Od samego początki swego pontyfikatu Jan Paweł II narzucił sobie i otoczeniu bardzo
Czy sól moŜe stracić smak? PrzecieŜ jeŜeli przestanie być słona, nie jest juŜ solą. Na
ostre tempo pracy. Opowiada się w Rzymie, Ŝe koś, z bliskiego otoczenia, w trosce o niego,
zrozumienie nauki Jezusa o soli bez smaku jest wiele sposobów. MoŜe chodzi o sól ziołową,
pozwolił sobie na to, by serdecznie zwrócić mu uwagę, aby się oszczędzał. Ojciec Święty
która pod wpływem wilgoci i słońca wietrzeje? Jeśli byłoby to coś, co by zwietrzało, to
wysłuchał go, potem spojrzał na niego takim spojrzeniem, jakim pewno Jezus spojrzał na
pomimo nazwy nie byłoby solą i zostałoby wyrzucone. Inne rozwiązanie to to, Ŝe chodzi o
Piotra, gdy ten mu odradzał podejmować krzyŜ, i odpowiedział stanowczo: „Po jednym
zastosowanie soli w piekarstwie. Bloczkami soli wykładano spód pieców chlebowych. Z
papieŜu przychodzi kolejny papieŜ. A jedyną rzeczą waŜna to bym był świętym”.
czasem, pod wpływem temperatury, sól ta zmieniała swój skład chemiczny i stawała się
W świetle tych i podobnych anegdot z Ŝycia Karola Wojtyły moŜna uznać, Ŝe
bezuŜyteczna. Bardziej prawdopodobne wytłumaczenie brzmi, Ŝe w owych czasach dla
zmagania o świętość było jego włąsnym Westerplatte, nawiązując do jego słów, które są
większości mieszkańców Palestyny dostępna była tylko sól zanieczyszczona, zmieszana z
motto do naszej rubryki w „Idziemy”. Czyli „tym wymiarem zadań, które trzeba podjąć i
piaskiem. Umieszczało się ją w płóciennych woreczkach, potem te woreczki gotowały się
wypełnić za wszelką cenę. Tą słuszną sprawą, o którą nie moŜna nie walczyć. Tym
razem z potrawą, lub przygotowywało się wodę słoną, by zmieszać z jedzeniem. Po jakimś
obowiązkiem, od którego nie moŜna się uchylić, nie moŜna zdezerterować. Tym porządkiem
czasie sól była całkiem wypłukana. BezuŜyteczną zawartość woreczka się wyrzucało.
Solą świata są święci. Działają poprzez wyrazisty smak. Niestety, bywa, Ŝe obraz
prawd i wartości, które trzeba utrzymać i obronić za wszelką cenę”.
Oczywiście, Ŝe beatyfikacja Karola Wojtyły nie wynika z jego popularności,
świętych staje się ich karykaturą. Przestawia się ich jako postacie lukrowane, ze słabą
medialności, pobicie rekordów podróŜy po świeci. Ani teŜ z talentu aktorskiego, pięknego
osobowością - wypłukane z treści. Często to wypaczenie wynika z dystansu czasowego od
głosu, zdolności poliglotycznych lub zamiłowania do sportu. Te wszystkie wybitne cechy,
Ŝycia tych świętych. W przypadku świadków bliskich moŜna celowo przeinaczyć ich
które posiadał, hojnie oddawał dzień po dniu w słuŜbie Kościoła. Z czasem wiele świadectw,
przesłanie, przemilczając wybrane aspekty ich Ŝycia lub przypisując im nieprawdziwy obraz.
na razie objętych tajemnicą procesu beatyfikacyjnego, stanie się publicznymi. Pozwoli na
Beatyfikowany Jan Paweł II w Ŝyciu, ale i w nauczaniu, był niezmiernie wyrazisty.
prawdziwej biografii - takiej jeszcze nie ma - ukazującej delikatność jego duszy, jego
Opowiada się, Ŝe podczas przygotowań jednej z pielgrzymek do USA ktoś z
zmagania o wzrastanie w zaŜyłości z Bogiem.
współpracowników zasugerował mu, by nie poruszał draŜliwego tematu obrony Ŝycia. Ojciec
Święty zareagował stanowczo. Uderzył pięścią w stół i powtórzył słowa Jezusa: „Nauka,
145
146
którą głoszę, nie jest moja, ale Tego, który Mnie posłał (J 14,24) I dodał, Ŝe papieŜ nie ma
prawa do cenzurowania nauki Kościoła.
Obecne moŜliwości przetwarzania informacji dają potęŜne narzędzia, by majstrować
w społeczeństwie. Pozostawione logice pragmatyzmu prowadzą do świata, w którym nie
Wyniesiony na ołtarzy Jan Paweł II bez mocnej wiary, bez pełnej doktryny jest
pozostaje miejsca dla ducha. Poprzez sam postęp coraz jaśniej „ideologia postępu” okazuje
wypłukanym świętem. Taki Karol Wojtyła nie istniał. On zawsze starał się wiernie oddawać
swe nieludzkie oblicze. Nie wszystko, co jest technicznie moŜliwe, jest dobre. Człowieka,
smak Chrystusa. Starał się być na sto procent kapłanem, biskupem, papieŜem. Nie spłycajmy
istotę posiadającą duszę, nie moŜna zamykać w zimnych liczbach. Jego serce wyczuwa, Ŝe
jego nauczania sprowadzając go do świetnego aktora lub brata-łapy. „Nie lękajmy się” jego
Bóg jest Miłością. To znaczy, Ŝe człowiek dla Boga nie jest anonimowym rekordem.
radykalności w słuŜbie Kościołowi.
15-V-2011
8-V-2011
140. Niepowtarzalność
Grupka osób prowadzi oŜywioną rozmowę. Ktoś stara się wytłumaczyć koledze, na
139. Rekord
Późnym wieczorem zapracowany trzydziestolatek dzwoni, by zamówić pizzę.
czym polega teoria reinkarnacji. Pomimo starań nie znajduje sposobu, by kolega zrozumiał, o
Ekspedientka wita go imiennie: - „Dobry wieczór, panie Zbyszku. W czym mogę słuŜyć?”
co chodzi z tą wędrówką dusz. W końcu, dla wyjaśnienia, sięga do przykładu: „Słuchaj w
Klient wyraŜa zdziwienie. Sprzedawczyni tłumaczy, Ŝe wie, kto dzwoni, bo telefon jest w
pierwszym wieku mógłbyś być Neronem. Potem, po śmierci, krokodylem, a potem papugą”.
bazie danych. „No dobrze, zamówię barbados”. „Och, tego pan dawno nie zamawiał, ale
W umyśle kolegi coś w końcu zaświtało: „Rozumiem! To znaczy, Ŝe po śmierci mogę być
niestety, dziś takiej nie dostarczamy”. „No to capriciosę”. „MoŜe być, ale ona ma pieczarki, a
osłem?” „No wiesz… tak, ale nie do końca… Bo nie moŜna powtarzać!”
pan jest na grzyby uczulony. Nie powinien pan tego jeść”. „Więc poproszę Rimini”. „A jaki
Dowcipny aspekt historyjki tkwi w tym, Ŝe kolega juŜ w obecnym wydaniu sprawiał
Ŝyczy pan sobie sos? Ostatnio wysłaliśmy czosnkowy… Ale nie polecam go panu, bo duŜo
wraŜenie osła i dlatego powtórka nie miałaby Ŝadnego sensu. Abstrahując od nieracjonalności
pan pracuje po nocach, a on jest trochę cięŜkostrawny. Czy zamówienie wysyłać na jedenaste
wszelkich teorii o reinkarnacji, teza o niepowtarzalności kaŜdej chwili danej człowiekowi jest
piętro nowego biurowca przy rondzie Jazdy Polskiej, do którego się przeprowadziła pańska
jak najbardziej potrzebna w czasach, gdy rzeczywistość jest sprowadzana do wymiaru
firma?
materialnego. Rzeczy materialne ze swej natury są powtarzalne. Dla człowieka zanurzonego
Opisana rozmowa pokazuje rzeczywistość w której juŜ Ŝyjemy. KaŜda instytucja,
w zmaterializowanym świecie po jednej konsumpcji przychodzi czas na kolejną, po
firma, lub stowarzyszenie gromadzą bazy danych o odbiorcach swych usług. Nawet domowy
obejrzeniu filmu - oczekiwanie na następny. Powakacyjna tęsknota uspokaja się
komputer sprawnie obsługuje programy do analizy danych, jak np. Microsoft Access. Ten
oczekiwaniem na powtórny wyjazd. Dla wielu Ŝycie polega na powtórkach w nieco
zwykły program pozwala na bardzo wiele. Baza danych w ostateczności to zbiór tabel, w
zmienionych wersjach, jest niczym gra komputerowa rozgrywana na róŜnych poziomach lub
których wierszy, nazywane rekordami, mają konkretne odniesienie, a kolumny, nazywany
kanał informacyjny przynoszący kolejne newsy nieróŜniące się pawie niczym od tych sprzed
polami, to informacja na określony temat. Połączenia róŜnych tabel i odpowiednie kwerendy
kilku dni.
pozawalają na wyciąganie wiele wniosków. Gdy chodzi o konkretnego człowieka - klienta,
Trudno by taki styl Ŝycia nie doprowadzał do poczucia pustki, do doświadczania na
pacjenta, parafianina - moŜna się o nim dowiedzieć takich rzeczy, których prawdopodobnie
własnej skórze prawdziwość słów Koheleta: marność nad marnościami - wszystko marność.
on sam nie jest świadomy.
CóŜ przyjdzie człowiekowi z całego trudu, jaki zadaje sobie pod słońcem? Pokolenie
Zamówienia pizzy moŜna skorelować z porą roku i wnioskować, Ŝe barbados schodzi
przychodzi i pokolenie odchodzi, a ziemia trwa po wszystkie czasy. To, co było, jest tym, co
lepiej na wiosnę. Inne analizy doprowadzą do wniosku, Ŝe kobiety lubią bardzie pizzę
będzie, a to, co się stało, jest tym, co znowu się stanie: więc nic zgoła nowego nie ma pod
capriciosa lub Ŝe cena nie wpływa na zamówienia ludzi pracujących w korporacjach. Podany
słońcem.
przykład jest całkiem niewinny. Obawy wzbudza połączenie informacji o dziedzictwie
Miłosierdzie BoŜe wciąŜ daje nam kolejne okazje. Faktycznie, są one kolejnymi
okazjami - a nie tymi samymi. Skrucha i Ŝal pozwalają na zwiększanie miłości i pójścia w
genetyczny danej osoby ze stawką ubezpieczeniową lub ocena jego religijnych przekonań.
147
148
głąb w działaniu. Jednak, jak w przetoczonej historii, „nie moŜna powtarzać”, nie da się
traci swą moc plątania intencji. RównieŜ darowizna w białej kopercie moŜe stworzyć
nadrobić nic z tego, co zostało stracone. Tylko nawiązywanie kontaktu z Bogiem, szukanie
zobowiązania. Do tego dochodzi fakt, Ŝe odbiorca otrzymuje gotówkę, z której nie musi się
jego obecności, umoŜliwia człowiekowi utrwalenie kaŜdą chwilę, nadaje jej wieczny sens i
rozliczać, i to moŜe dla niego być źródłem pokus. Dawanie kopert w ukryciu moŜe być
pozwala odkrywać to „coś BoŜego” w niej zawarte. W ten sposób moŜna wyzwolić się z
znakiem szlachetności darczyńcy, ale teŜ dwuznaczności daru.
rutyny materialnego świata. Doświadczać juŜ na ziemi szczęścia, które czeka na nas w
Opowiadają, Ŝe bł. Karol Wojtyła, gdy otrzymywał w datku koperty, zazwyczaj
Niebie.
szybko się ich pozbywał, i to bez sprawdzania zwartości, przekazując je przy najbliŜszej
22-5-2011
okazji przypadkowo spotkanym ludziom w potrzebie. Niech jego wyniesienie na ołtarze
141. Koperta
przyczyni się, by zwyczaj kopert zanikał. Znaczące darowizny lepiej dawać jawnie i za
Słowo „mamona" pojawia się w Ewangelii zaledwie kilka razy. Nie ma go w grece
klasycznej. Niewątpliwie jest ono grecką transliteracją tak samo brzmiącego wyrazu
pokwitowaniem. Zachowuje to zdrowe relacje i chroni przed działaniem Mammona.
142. Trendy
aramejskiego, który oznaczał zabezpieczenie, oparcie, pewność. Jednak ewangeliczny
kontekst sprawił, Ŝe mamona kojarzy się bardziej z mamieniem, uwodzeniem, pokusą. UŜycie
To, o co papieŜ prosił wszystkich, sam wcześniej uczynił: otworzył dla Chrystusa
społeczeństwo, kulturę, systemy polityczne i ekonomiczne, odwracając z siłą olbrzyma - siłą,
tego wyrazu przywołuje na myśl demoniczną rolę pieniądza.
którą czerpał z Boga - tendencję, która wydawała się nieodwracalna - mówił Benedykt XVI
Jezus nigdzie indziej nie nazywa tak pieniędzy ani nie dodaje określenia „niegodziwa"
podczas niedawnej beatyfikacji swojego poprzednika. Warto zwrócić uwagę na słowa:
- niesprawiedliwa. Nad pieniądzem trzeba panować, bo inaczej pieniądz zapanuje nad
„odwrócił z siłą olbrzyma tendencję, która wydawała się nieodwracalna". Wielkość bł. Jana
człowiekiem. Tu nie ma kompromisu, nie moŜna uznać, Ŝe walkę wygrało się raz na zawsze.
Pawła II polegała na jego odwadze wobec panujących trendów na przełomie tysiącleci.
Choć niby pieniądz jest tylko umownym środkiem płatniczym, wygodnym narzędziem
Siła i moc trendów jest mniejsza, niŜ moŜe się wydawać z szumu, jakie czynią. Są kolosem na
umoŜliwiającym wymianę towarów, ma w sobie takŜe siłę pokusy. Jej istota chyba dobrze
glinianych nogach. Trendy przedstawiają się jako nieodwracalne, ale de facto zmienność
kryje się w słowie „mamona". Bo pieniądz mami poczuciem bezpieczeństwa, obiecuje
naleŜy do ich istoty. Gdyby tak nie było, to jaki sens by miały wszelkie nauki zajmujące się
uniezaleŜnienie się od zmienności losu, łatwe sposoby zaradzenia niespodziewanym
badaniem ich zmienności? A jeŜeli trendy są zmienne, to od kogo zmienność ta zaleŜy?
nieszczęściom. W ten sposób pokusa pokładania nadziei w mamonie ma dostęp do głębokich
Człowiek wierzący wie, Ŝe Bóg jest Panem historii.
lęków naszej duszy.
W języku młodzieŜowym „być trendy" oznacza dostosowanie stylu Ŝycia do tego, co
BoŜek pieniędzy Mammon wyobraŜany był jako diabeł rozsypujący monety. Zachęcał
akurat jest w modzie.
w ten sposób ludzi do rozpusty i rozrywki. Czasami był przedstawiany jako złoty bałwan i
opisywany jako kusiciel zwodzący pragnieniem Ŝycia pełnego przyjemności - ci, którzy dali
W tym aspekcie, paradoksalnie, nie istnieje przysłowiowy bunt młodzieŜy - jest
się mu zwieść, po śmierci mieli być pozostawieni własnemu losowi, bez szans na zbawienie.
całkowita uległość. Czasami wręcz owczy pęd za przejściowymi modami. Zwykle chodzi o
Chciwców określano pogardliwie „sługusami mamony" lub, zwłaszcza w epoce renesansu,
błahe rzeczy, jak sposób ubierania się, mówienia czy ulubiona muzyka.
„pachołkami mamony".
Sprawy nabierają powagi, gdy zawiesza się osąd sumienia. Chrześcijanin nie moŜe
DŜentelmeńskie zachowanie kaŜe wkładać gotówkę do koperty, aby nie mieć do
ulegać wobec tego, co otoczenie mu narzuca w takich rzeczach, jak np. zamieszkiwanie bez
czynienia z brudnymi banknotami. Naiwną rzeczą jest myśleć, Ŝe w czystej kopercie pieniądz
ślubu, ekscesy w zabawie, nieskromny ubiór itp. Powszechność takich zachowań wcale ich
nie usprawiedliwia. Nie potrzeba jednak „siły olbrzyma", aby opierać się tym neopogańskim
149
150
zwyczajom. Wystarczy serio traktować owo „Nie lękajcie się!" z początku pontyfikatu Jana
Pawła II.
kibicują tłumowi zebranym na placu. Albo Ŝe szeregi świętych z kopuł kościołów zagrzewają
do walki wiernych, którzy na arenie świata jeszcze nie zapewnili sobie awansu do ligi
niebieskiej.
Dzieje Apostolskie opowiadają o sprzeciwie otoczenia juŜ od samego początku
przepowiadania Ewangelii. Uczniowie zostali wezwani przez władzę i zakazano im
Nie ma wątpliwości, Ŝe święci to idealni kibice. Nie moŜna ich dzielić na ultrasów czy
przemawiać i nauczać w imię Jezusa. „Lecz Piotr i Jan odpowiedzieli: Rozsądźcie, czy
chuliganów. Oni naprawdę mają coś do powiedzenia. Sami kiedyś byli na murawie świata i
słuszne jest w oczach BoŜych bardziej słuchać was niŜ Boga? Bo my nie moŜemy nie mówić
zdobyli „niewiędnący wieniec chwały". Nie moŜna im zarzucić braku zainteresowania
tego, cośmy widzieli i słyszeli". Nie moŜemy -non possumus.
aktywnym dopingiem. Święci nie mają wad tak zwanych ultrasów. Jak wiadomo, ci mocno
się angaŜują w rozmaite akcje, dbają o wizerunek klubu i bronią interesów kibiców. Niestety,
W XXI wieku sprawy niewiele się zmieniły. Odwaga nadal jest potrzebna, by nie
ulegać dyktaturze trendów. Łaska BoŜa i zapał pierwszych chrześcijan zmieniła świat. Dziś
równieŜ przekonamy „towarzysza Trendy", aby przeszedł na naszą stronę. Do tego jedynie
potrzeba ludzi o mocnej wierze!
często popadają w konflikt z działaczami sportowymi lub słuŜbami porządkowymi.
Nauka o świętych obcowaniu zapewnia nas, Ŝe kibicowanie świętych ma realny wpływ na
naszą grę. Z nich nie tylko moŜemy brać przykład, ale równieŜ są oni skutecznymi
pośrednikami przed BoŜym Sędzią. Jedność z nimi daje nam mocne poczucie wspólnoty. A
do tego zdobyty puchar jest... na zawsze!
143. Kibice
Dzieje Apostolskie dokładnie opisują śmierć Szczepana: „Pełen Ducha Świętego
patrzył w niebo i ujrzał chwałę BoŜą i Jezusa, stojącego po prawicy Boga. I rzekł: Widzę
144. Prokrastynacja
Nawyk odwlekania trudnych spraw doczekał się fachowej nazwy: prokrastynacja (z
niebo otwarte i Syna Człowieczego, stojącego po prawicy Boga". W starej ksiąŜce z
tac. procrastinatio - odroczenie). Prokrastynator ma problemy z zabraniem się do pracy,
przykładami do katechezy padało pytanie: Dlaczego Szczepan widział Jezusa stojącego po
zwłaszcza wtedy, gdy nie daje ona natychmiastowych efektów. Psychologowie ostrzegają, Ŝe
prawicy Boga, skoro w Credo wyraźnie jest mowa o tym, Ŝe siedzi, a nie stoi po prawicy
patologia ta często pozostaje nierozpoznana. Niesłusznie pro-krastynatorów uwaŜa się za
Boga Ojca? Odpowiedź nieco zaskakuje: Bo tak jak na stadionach, gdy jest dobra akcja,
zwykłych
widownia zrywa się na nogi, tak samo Pan Jezus powstał z tronu, by kibicować swojemu
Tendencja ta pojawia się zwykle w latach szkolnych i dotyka w szczególności uczniów,
pierwszemu świadkowi.
których talent nie jest dostrzegany. W obliczu zadania wymagającego większego wysiłku
leni,
przypisując
im
brak
siły
woli
i
ambicji.
tracą oni wiarę w siebie, motywację i odczuwają niepokój.
Ciekawe, Ŝe wielki teolog św. Tomasz z Akwinu zadawał takie samo pytanie. Jego
Bycie odwlekaczem nie oznacza nicnierobienia. Wręcz przeciwnie, osoba taka z
odpowiedź, choć bardziej naukowa, w ostateczności jest dość podobna do odpowiedzi
zapałem wykonuje inne zajęcia, niemające związku z problematycznym zadaniem. Na
podanej przez prosty podręcznik do katechezy. Obraz Jezusa siedzącego po prawicy Ojca
przykład przeszukuje internet, rozpraszając przy tym swoją uwagę, zamiast koncentrować ją
zaznacza godność Syna i jego współudział z Ojcem w władzy. Pozycja stojąca określa relację
na zadaniu. Większość osób dotkniętych prokrastynacja to ofiary perfekcjonizmu. Jako Ŝe
Jezusa wobec Szczepana. Podkreśla zaangaŜowanie i zachętę nauczyciela wobec ucznia. W
perfekcję osiąga się zwykle metodą prób i błędów, a perfekcjonista nie dopuszcza myśli o
taki sposób zostało zobrazowane dodawanie otuchy uczniowi.
błędach, pogrąŜa się w tym paradoksie, nie robiąc tego, co powinien.
Postępowanie prokrastynatora moŜna podzielić na etapy: 1. Chęć zrobienia czegoś. 2.
Idąc tym tropem moŜna powiedzieć, Ŝe Kościół tryumfujący, Kościół świętych
kibicuje Kościołowi pielgrzymującemu. Taki klucz interpretacyjny pozwala na oryginalne
odczytywanie sztuki sakralnej. MoŜna na przykład wyobraŜać sobie, Ŝe wszyscy święci
Decyzja o zrobieniu tego. 3. Odkładanie czynności z obawy przed poraŜką. 4. Uświadomienie
sobie niekorzystnych skutków, jakie pociąga za sobą odkładanie czynności. 5. Kontynuacja
odkładania. 6. Szukanie wymówek bądź odejście od problemu. 7. Odkładanie zadania. 8.
umieszczeni na kolumnadzie Berniniego i na fasadzie bazyliki św. Piotra w Rzymie aktywnie
151
152
Wykonanie zadania w ostatniej chwili, pod działaniem stresu lub ukończenie go za późno
swego Ŝycia. Produkowanie informacji jest tak proste, Ŝe łatwo o to, by stały się one spamem.
bądź teŜ niezrobienie go wcale. 9. Postanowienie niepo-stępowania w ten sposób w
W rezultacie jest za duŜo nadawania i mało słuchania.
przyszłości. 10. Powtarzalność tego schematu myślowego przy kolejnym zadaniu.
Dla budowania dobrych więzi komunikacja powinna być jak najbardziej
Literatura fachowa wskazuje na trudności w leczeniu i słabe rokowania. Środki
zrównowaŜona - dwukierunkowa. Zdecydowanie więcej trzeba słuchać, niŜ nadawać. A jeŜeli
farmakologiczne zwykle są mało skuteczne. MoŜna stosować metody psychologiczne, czyli
nadawać, to takim językiem, by odbiorca czuł, Ŝe to do niego jest kierowany komunikat.
długą - zazwyczaj odpłatną - terapię u fachowca. Na szczęście specjaliści mówią o
Warto bardziej zwracać uwagę na same więzi, a nie na technologie uŜywane do ich
moŜliwości samoleczenia poprzez zmuszanie się do pracy i stopniowe przezwycięŜanie
budowania. „Nie miłujmy słowem i językiem, ale czynem i prawdą!" (1 Jan 3, 18). Na Sądzie
trudności.
zostaniemy odpytani z uczynków, a nie z kontaktów. Liczy się nie ilość wymienianych
Zmienne dogmaty nauk psychologicznych zwykle kontestowały tradycyjną ascetykę
chrześcijańską. Zarzucały jej niszczenie wolności wewnętrznej człowieka: nic na siłę, pełny
informacji, ale jakość. Samo pomnaŜanie liczby relacji moŜe uśpić sumienie - Ŝe wiele się
robi dla innych, a w rzeczywistości Ŝyje się we własnym, egoistycznym, wirtualnym świecie.
„spontan"! Mistrzowie duchowości jednomyślnie przypominali o konieczności zwalczania
słabości. Męstwo jest potrzebne z prostej przyczyny, Ŝe kaŜdy chętniej wybiera to, co
przyjemniejsze. Dogadzanie sobie zawsze i za wszelką cenę jest po prostu bardzo szkodliwe.
146. Multitasking
Od czego dziś zacząć? JuŜ wiem, sprawdzę skrzynkę i co nowego w necie... Jak idzie
aukcja na Allegro, co ciekawego na ulubionych kanałach YouTube... Zaktualizuję błoga, przy
okazji wyślę e-maile, SMS-y... Odpowiem na nieodebrane wczoraj telefony. Wiele
145. Kontakty
Liczby się liczą! Magia wielkich cyfr dotknęła osobiste relacje. Dla wielu osób liczba
„kontaktów" w komórce, „obserwatorów" na Twitterze lub „znajomych" na Facebooku jest
adrenaliny, zaczyna się prawdziwe Ŝycie!
Nowe technologie zerwały lańcuchowość czasu: jedno zajęcie za drugim. Multitasking
wyznacznikiem i potwierdzeniem ich własnej wartości. Niestety, często są to znajomi
- z angielskiego wieloza-daniowość - to termin informatyków. Określa organizację systemu
znajomych znajomych, czyli adresy wciągniętych przez oprogramowania z jednej bazy
operacyjnego, która pozwala na wykonywanie wielu zadań w ramach podziału czasu. Dziś
danych do drugiej, czasami omylnie lub bez świadomości uŜytkownika. Być moŜe nigdy nie
oznacza coś więcej: organizację Ŝycia. Mobilny sprzęt wyprowadził multitasking na ulice.
było ani nie będzie z nimi spotkania off-line. Poczucie zaś, Ŝe się ich zna, wynika z tego, Ŝe
Jadąc autem, moŜna nie tylko słuchać radia, ale takŜe komunikatów GPS. Na jednym
kiedyś zawitali w pamięci twardego dysku. Stamtąd pomału, na zasadzie powtórnego
czerwonym świetle sprawdzić w komórce e-mail, na następnym wysłać SMS, a na jeszcze
pojawiania
następnym - opublikować wpis na Twitterze o tym, Ŝe w mieście znowu korki. A po drodze
się,
przenieśli
się
do
„miękkiej"
pamięci,
czyli
tej
emocjonalnej.
RównieŜ i przedsiębiorstwa wydają pokaźne sumy na obecność na portalach
porozmawiać przez telefon.
społecznościowych. Większa liczba kontaktów w świecie wirtualnym niesie za sobą większą
Non stop czeka na nas duŜo potencjalnych informacji, doznań, przeŜyć. śal cokolwiek
sprzedaŜ - zapewniają dogmatycy od marketingu. Wbrew tej ogólnej tendencji, niektóre
stracić. Włącza się imperatyw medialnego czuwania. Zdolność do podzielności uwagi rośnie,
badania wskazują, Ŝe moŜna skutecznie zwiększyć przychody, silniej angaŜując się w relacje
ale rośnie teŜ niemoŜność jej skupienia na jednej czynności. Im młodsi ludzie, tym mają
z mniejszą, a nie większą liczbą ludzi. Są od niedawna firmy, które budują swoją strategię
mniejszy potencjał koncentracji. A w sytuacji, gdy wszystko wydaje się ciekawe i waŜne,
rozwoju na tradycyjnych formach komunikacji. Czasami tak starych jak sama ludzkość, np.
dochodzi do zakłócenia umiejętności wartościowania.
na rozmowie przy stole. ChociaŜ technologia kształtuje zachowania konsumentów, tak
Monitorowanie kilkudziesięciu wskaźników i podejmowanie wielu decyzji nie stanowi
naprawdę liczą się relacje z ludźmi. De facto najsilniejsze relacje między przedsiębiorstwami
szczególnego stresu dla pilota. Podobna jest sytuacja analityka czy brokera, który ze
a ich klientami nadal są nawiązywane poza siecią.
słuchawkami na uszach śledzi ekran komputera, wykonuje obliczenia, co jakiś czas powraca
Rozwój portali społecznościowych spowodował, Ŝe wszyscy czują przymus
do dokumentu, nad którym pracuje, odbiera telefony, rozmawia z kolegami, z którymi
„nadawania", czyli dzielenia się informacjami o sobie i najnowszymi wiadomościami ze
153
154
równocześnie realizuje waŜne projekty w korporacji... Jeśli jest dobrze wytrenowany, to nie
obszarach niematerialnych. Prawda, piękno lub miłość nie da się zredukować do szeregu
cierpi na tym ani on, ani efektywność pracy.
cyfrowego.
Problem powstaje wtedy, gdy „symultanka" obejmuje nie tylko kontakt z technologią,
Od Kartezjusza następuje w filozofii rozłam pomiędzy duchem i materią. Wielu
lecz równieŜ z ludźmi. Na jednoczesnym załatwianiu spraw z kilkoma osobami cierpi jakość
filozofów starało się wyjaśnić, gdzie i jak łączy się działanie duszy i ciała. Wiele teorii,
relacji. Jest rzeczą oczywistą, Ŝe lekarz lub ksiądz, gdy przyjmuje petentów, nie powinien
szczególnie te sprowadzające ciało do doskonałej maszyny sterowanej przez duszę, jest
równocześnie sprawdzać poczty lub odpisywać na SMS-y.
daleko niewystarczających.
Jednak te zasady nie dotyczą tylko lekarzy ciał lub dusz. KaŜdy człowiek musi
Wbrew oczekiwaniom ateistów, sukcesy nauk technicznych w Ŝaden sposób nie
czuwać, by nie odgradzać się od bliźniego „technologicznym murem". Musi nabierać
prowadzą do negacji duchowego wymiaru człowieka. Postęp techniczny wciąŜ stawia coraz
odporności i dystansu wobec rozpraszających bodźców, aby sercem być obecnym tam, gdzie
ciekawsze pytania co do natury człowieka i jego zdolności działania. Tylko on potrafi takie
na prawdę warto być: przy Bogu i bliźnim!
rzeczy wymyślać, nadawać im znaczenie i stawiać metafizyczne pytania.
147. Implant
148. Humor
Wydarzyło się podczas długiego lotu. Pracownicy korporacji nadrabiali zaległości.
Internet zdemokratyzował humor. W sieci moŜna znaleźć dowcip na dowolny temat:
Pewien Japończyk odbiera telefon. Zaskakuje to, Ŝe nie trzyma w ręce aparatu, lecz mówi do
kawały z brodą, klasykę o prawnikach lub hity z ostatnimi wpadkami jakiegoś polityka.
palca wskazującego, a do ucha przybliŜa kciuk. Kończy rozmowę, przyciskając palcem
MoŜna trafić na pomysłową rymowankę lub amatorski filmik. Nie brak kultowych zdań z
środek dłoni. Scena powtarza się kilka razy. Towarzysz lotu obserwuje go uwaŜnie.
PRL-owskiego kina lub fragmentów hollywoodzkich produkcji ze zmienionymi napisami.
Początkowo wątpi w jego poczytalność. Wreszcie się przełamuje i pyta: „Jak pan rozmawia?"
Słowem - co dusza zapragnie, aby samemu się cieszyć lub zaprezentować bliźniemu na
„Proste, to najwyŜsza technologia japońska. Mam wszczepiony do palców mikrofon i
konkretną okazję.
odbiornik. Klawiatura jest pod skórą dłoni."
Choć komputer dostarcza róŜnych śmiesznych rzeczy, maszyna sama z siebie nie ma
Po jakimś czasie Japończyk zaczyna stroić dziwne miny, jakby przeraŜony otwiera
poczucia humoru. MoŜe przypominać wiele zabawnych spraw, nawet je kojarzyć z danym
kilka razy usta. Towarzysz lotu myśli, Ŝe ten się dławi i pyta zmartwiony, czy dobrze się
dniem, zajęciem lub tematem. Niemniej jednak, pomimo postępu technicznego, śmiech i
czuje. „Nie ma sprawy, to tylko faks!"
poczucie humoru pozostają nadal sprawą czysto ludzką. W pewnym sensie są zagadką
Temat łączenia maszyny z człowiekiem juŜ dawno pojawił się w filmach typu
„Terminator" lub „Matrix". To, co wtedy wydawało się czystą fikcją, staje się moŜliwe. Dziś
duchowej natury człowieka. Tak naprawdę: dlaczego niektóre rzeczy nas śmieszą? Gdzie tkwi
sekret humoru?
udaje się przywracać pamięć za pomocą układu zastępującego połączenia między neuronami
Mówi się, Ŝe śmiech to zbawienie. Zdrowy humor ocala naszą odporność psychiczną i
w strukturze mózgu. Rozwija się teŜ technika implantów pozwalających sterować protezami
sprawia ulgę w natłoku codziennych trudów. „Dzięki humorowi dostrzegamy irracjonalność
za pomocą myśli. Czujnik rejestruje aktywność grup neuronów i tłumaczy je na zamiary
w tym, co wydaje się racjonalne; dostrzegamy to, co mało waŜne w tym, co wydaje się
pacjenta. Po ich interpretacji i digitalizacji są wysyłane przez skórę dalej do sterownika
niezwykle waŜne. Humor przewraca poczucie proporcji i pokazuje, Ŝe za przesadą powagi
protezy. Technologie te jeszcze raczkują, ale moŜna się spodziewać wiele sukcesów w
ukrywa się absurdalność" - pisał Charlie Chaplin. Zazwyczaj mistrzami dobrego humoru byli
niedalekiej przyszłości.
święci, bo potrafili dystansować się od powagi własnego „ja” i dzielić się tym z innymi.
Pomimo postępu człowiek nie jest w stanie złoŜyć Ŝywego robota. WciąŜ pozostaje
Poprawianie
sobie
samopoczucia
za
pomocą
kolejnych
śmiesznych
stron
przepaść pomiędzy martwym tworem a Ŝywą istotą. Jeszcze większy skok jakościowy
internetowych moŜe prowadzić do przeciwnego efektu: przesytu i znudzenia. Mówiąc
obserwujemy pomiędzy komputerem a człowiekiem. Jego mózg pracuje według pewnych
językiem komputerowym: zamulenia mózgu. Do tego dochodzi sztuczność środków
schematów dających się zbadać technicznie. Jednak dusza ludzka wykonuje operacje w
technicznych: wirtualny śmiech jest bardziej fałszywy niŜ wymuszony śmiech komika. Gdzie
155
156
nie ma Ŝywego człowieka, trudno mówić o autentycznym humorze. Miny osób długo
„Starajcie się naprzód o królestwo Boga i o Jego sprawiedliwość, a wszystko inne będzie
zasiadających przed monitorem zwykle są śmiertelnie ponure. Oderwaniu od klawiatury
wam dodane".
często towarzyszy wielki psychiczny dyskomfort, czasami nawet awantury wobec otoczenia
przywołującego z „wirtualu” do „realu”. Zabawa wirtualna tylko wirtualnie cieszy.
We wspólnotach kościelnych pokusa rozpraszania się jest mocna: magia wielkich
liczb, organizowanie głośnych, medialnych akcji, instytucjonalne angaŜowanie się w politykę
Humor jest zbawienny tylko jeŜeli jest autentyczny, czyli mocno osadzony w
lub biznesy. Koherencja Kościoła instytucjonalnego polega na tym, by kaŜda decyzja
rzeczywistym świecie i związany z Ŝywym człowiekiem. Wtedy moŜe być wyrazem miłości i
operacyjna, kaŜdy wybór przybliŜał do celu, zamiast od niego oddalać. Cel Kościoła jest
da się zaliczyć do spraw premiowanych przez Jezusa. Parafrazując przypowieść Mateusza o
nadprzyrodzony: świętość ludu BoŜego. Co nie słuŜy temu celowi, rozprasza. Zysk na takich
Sądzie Ostatecznym: „Byłem smutny, a przyszedłeś i podniosłeś Mnie na duchu, opowiadając
polach jest tylko pozorny. Nie ma sensu marnotrawić energii na sprawy obce królestwu
dowcip. Wejdź do radości twego Pana!”.
BoŜemu.
17-VII-11
24-VII-11
149. Koherencja
150. Tuangou
Na ziemi nie ma rzeczy wiecznych: wszystko moŜe się rozpaść. Takie samo prawo
Liczba czyni potęgę. RównieŜ przy sprawach, w których zazwyczaj jednostka była
rządzi w zbiorach ludzi. Rodzina, klub sportowy lub firma bez jedności nie przetrwają próby
skazana na pasywność odbiorcy. W ostatnich latach Chińczycy spopularyzowali dla zakupów
czasu. Problem w tym, Ŝe instytucja moŜe obumierać, a zewnętrznie zachowywać pozory
zbiorowych system Tuangou (wymawiane „twangoo"). Odpowiednia liczba osób umawia się
zdrowia. Ta wewnętrzna spójność w naukach zarządzania określana jest jako koherencja
przez internet na złoŜenie oferty dostawcy określonego produktu. Cel zgrupowania to
przedsięwzięcia.
uzyskanie wyŜszego rabatu. Przy okazji uwzględnia się "tradycję chińską, wedle której
Badania wskazują, Ŝe firmy powinny koncentrować się na tym, co potrafią robić
targowanie się jest niemalŜe koniecznością, i zmniejsza się nieufność wobec transakcji z
najlepiej. Ich pozycja na rynku teŜ powinna wynikać z wyróŜniających ich wewnętrznych
nieznanymi sprzedawcami, bo poszczególni członkowie mogą ręczyć wobec grupy za jakość
zdolności. W takich firmach kaŜda decyzja operacyjna jest nakierowana na to, co firma
towaru.
potrafi robić lepiej niŜ konkurenci. Zaleca się, by firmy w pierwszej kolejności analizowały,
Grupowe zakupy pozwalają niezamoŜnym klientom radzić sobie np. gdy element musi
w czym są naprawdę dobre i próbowały dostroić do tych zdolności swoje przedsięwzięcia i
być zamawiany w minimalnej ilości lub kwocie. System zachęca do zapraszania znajomych
projekty. Z czasem rynek premiuje taki sposób działania ponadprzeciętnymi zyskami.
do grupy. Od poszczególnych osób nie wymaga się wtedy wielokrotności jednej pozycji.
Trzeba unikać pokusy szukania wzrostu wypracowanego na działalności innej od
podstawowej i wchodzenie na rzekomo przyległe rynki. Często nie mają z przyległością nic
wspólnego. MoŜe to okazać się odkrywaniem błękitnych oceanów, po których nie da się
MoŜna dokonywać zakupy towaru luzem. Taką metodą moŜna uzyskać rzadkie towary po
niŜszej cenie, bo się zapewnia minimalną ilość chętnych.
Pojawiają się teŜ pośrednicy online, którzy szukają takich grup i wymyślają oferty.
Ŝeglować. Opracowane strategie zachęcają do szukania tego, w czym firma jest naprawdę
Istnieje moŜliwość zakupów warunkowych, czyli pod warunkiem, Ŝe uzyska się odpowiedni
dobra, i rozwijania tych zdolności. Potem przychodzi czas zestrojenia unikatowego zestawu
rabat, lub czeka się, by dany towar uzyskał oczekiwaną cenę. Inny przykład to grupa
zdolności z odpowiednimi szansami rynku. Chodzi o to, by kaŜda decyzja i kaŜda transakcja,
posiadaczy rowerów: przed sezonem umawia się z warsztatem na darmowy przegląd. Ten w
kaŜdy wybór stały się okazją do zbliŜania się do celu. Zamiast od niego oddalać.
zamian składa ofertę naprawy posiadaczom rowerów z usterkami. Wszyscy korzystają z
Kościół róŜni się zasadniczo od biznesu. Pewne analogie jednak są dozwolone. W
nauczaniu Jezusa troska o koherencję działań wspólnoty uczniów jest niezwykle radykalna.
darmowego przeglądu, a warsztat ma klientów. Trochę wyobraźni pozwala na wiele innych
układów, w których grupa pozwala wywalczyć dla jednostki lepsze warunki.
Sól powinna na pierwszym miejscu zachować swój smak, latorośl trwać w jedności ze
O drzemiącej sile wielkich liczb dobrze wiedzą politycy. Dlatego od lat obserwujemy
szczepem - by wymienić niektóre wezwania do spójności. RównieŜ co do celów działań:
akcje gromadzenia ludzi wokół róŜnych haseł: ekologia, obrona mniejszości, promowanie
157
158
zdrowego stylu Ŝycia etc. Szukanie rozwiązania w sile grupy moŜe jak najbardziej posłuŜyć
przygotowane. Zespół ma toŜsamość, wypracowane standardy, jasne kryteria oceny. Rezultat
dobrym sprawom. Na przykład mieszkańcy osiedli zaczynają sobie radzić ze śmieciem porno
jest czymś więcej niŜ sumą pracy jednostek. Zespół zachowuje się jak istota Ŝywa.
poprzez grupowe akcje lokalne. Tworzą miejscowe stowarzyszenia i podają sprawę do sądu
grodzkiego.
W tym świetle moŜna odczytać słowa św. Pawła o Kościele: „jedno jest ciało, choć
składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała stanowią jedno ciało. Ciało bowiem to
KaŜda inicjatywa ma szanse na powodzenie, gdy jej siłą jest zaangaŜowanie. W
nie jeden członek, lecz liczne członki. Gdyby całość była jednym członkiem, gdzieŜ byłoby
przypadku zbiorowych zakupów motywacją jest zysk. Jednak nie tylko chlebem Ŝyje
ciało? Tymczasem zaś wprawdzie liczne są członki, ale jedno ciało. Tak więc, gdy cierpi
człowiek... Elektroniczne media dają dziś wszystkim pole do działania. Warto się jednoczyć
jeden członek, współcierpią wszystkie inne członki”. Pracując w tak zgranym zespole, z łaską
w akcjach, które starają się ograniczyć nonszalancję bezwstydnych marketingowców lub
BoŜa, będziemy w stanie sprostać wielkim zadaniom ewangelizacji świata.
mafijnych układów. Parafrazując: uŜytkownicy całego świata łączcie się w dobrych akcjach!
7-VIII-11
Stop bierności!
152. Klocki
31-VII-11
Chirurdzy na ostrym dyŜurze, nie zawsze tak ostrym, jak nazwa wskazuje, dzielą się
doświadczeniem: Wiesz, kiedyś operowałem starego księgowego. Otwieram, a tu wszystko
151. Zespół
W przyszłości organizacja pracy będzie bardziej płaska. Opierać się będzie na
uporządkowane jak na obrazku z podręcznika anatomii. Miejsca chore byłe zaznaczone na
informacji i będzie się organizować w zespołach - mawiał stary Peter Drucker, guru
czerwono. Wycięcie guza było superczyste. - To nic w porównaniu z operacją elektryka -
managmentu. Bez odpowiedniego zaplecza znikome są dziś szanse solistów. Gwiazdy pięknie
mówi drugi. - Połączenia pomiędzy organami są w róŜnych kolorach. Bardzo łatwo wszystko
świecą, jednak ich blask nie zaleŜy od nich samych. NiemalŜe na wszystkich polach czasy
znaleźć. - No, ja kiedyś miałem okazję operować informatyka - stwierdza trzeci. - KaŜdy
człowieka-orkiestry, faceta-omnibusa, one man show lub Zosi Samosi minęły, i to chyba
organ moŜna było wymieniać jak klocki lego!
bezpowrotnie. Pięknie to wyraŜa afrykańskie przysłowie: JeŜeli chcesz iść szybko, idź sam.
Na razie jednak z człowiekiem nie jest tak jak z większością urządzeń. ChociaŜ nawet
zwykłej wymiany Ŝarówki w niektórych modelach samochodów lepiej nie próbować
JeŜeli chcesz dotrzeć daleko, idź w towarzystwie.
W bardzo złoŜonym współczesnym świecie tylko zgrany zespół jest w stanie sprawnie
samemu... Bywa to najkrótsza droga do tygodniowej frustracji. Szczególnie, jeŜeli potem
realizować wymagające zadania. Zespół to nie zwykła grupa ludzi pracujących nad jednym
trzeba iść do warsztatu z róŜnymi luźnymi częściami, które zostały zepsute przez kierowcę,
tematem. „Praca grupowa” moŜe przypominać okres szkoły: długie przesiadywanie i
który chciał dostać się do nieszczęsnej Ŝarówki.
bezowocne debaty, potem ścisły podział zadań. Ktoś szukał materiałów, ktoś inny
Wymienne części spełniają bardzo konkretną funkcję i posiadają odpowiednie
przepisywał teksty, ktoś przygotowywał plansze i plakaty do wykładu... Oczywiście w takich
parametry. Nawet technik, ba, inŜynier dokładnie nie wiedzą, jak one działają. Być moŜe sam
grupach nie brakowało obiboków wykorzystujących dobroć lub naiwność kolegów. Taka
producent równieŜ nie zna się na ich konstrukcji. Spełniają odpowiednie wymogi i to
organizacja pracy zwykle dzieli zadania po równo; po wykonaniu przydzielonej części
wystarczy. Gdy nie działają, wymienia się je na nowe i basta.
spokojnie moŜna odejść do domu. Wyniki równieŜ liczą się oddzielnie. Jednostka staje się
Wbrew materializmowi atomistycznemu czyli temu, który tłumaczy rzeczywistość
jako wielką maszynę opartą na prostych częściach, klocki w miarę postępu technicznego nie
ekspertem w tym, czym się zajmuje, resztą się nie interesuje.
W zespole zadania się rozdzielają według zdolności. KaŜdy uczestnik zespołu jest w
stają się prostsze. Technika obniŜa koszt ich produkcji, ale ich parametry stają się coraz
kontakcie z pozostałymi. Istnieje wielki stopień zaangaŜowania wszystkich członków.
bardziej sprecyzowane i wymagające. Prosty rozrusznik serca nie moŜe być wszczepiony do
Wszyscy rozwijają swe doświadczenia i wciąŜ się uczą. Sukces naleŜy do całej ekipy. Praca
ucha. Wymienna pamięć z USG nie słuŜy do samochodu. Części są elementami jakiejś
zespołowa nie oznacza koniecznie pracy razem na tym samym miejscu. Oznacza bardziej
konkretnej całości. Za nią stoi myśl człowieka, który nadał im celowość. Ciekawe, Ŝe ta myśl
harmonijną pracę idącą w tym samym kierunku. Spotkania, jeśli juŜ, to są krótkie i dobrze
nie pracowała w próŜni, lecz wpisała się w pewną istniejącą rzeczywistość, mającą
159
160
matematyczną logikę, która odsyła do Logosu. Bóg ukrywa się za swoim stworzeniem,
rynek pracy w tych sektorach, w których praca moŜe być wykonywana w dowolnym miejscu
podobnie jak twórca-producent ukrywa się za swymi kostkami. Bez niego wymienne klocki
na kuli ziemskiej.
Drogi
nie miałyby sensu.
i
połączenia
w
pierwszych
wiekach
chrześcijaństwa
umoŜliwiły
Rozmowa lekarzy kończy się na prawnikach: - Słuchaj, kiedyś otwieram takiego
rozpowszechnienie się Ewangelii na cały świat. Odkrycia z wieku XV i XVI otworzyły nowe
gościa, a tu, proszę ja ciebie, szukam, szukam... i nie znajduję serca. Nie miał serca! Ale na
horyzonty dla Kościoła w Ameryce i Azji, a w wieku XIX - dla Afryki i Australii. Drogi
tym się nie kończy. Bo nie miał teŜ kręgosłupa... Na szczęście tak nie jest. Prawnicy są
trzeciego tysiąclecia jednoczą świat i zbliŜają róŜne kultury. Bóg jest Panem historii i
potrzebni w społeczeństwie. Wielu z nich ma dobre serce i moralny kręgosłup. Oni teŜ są
oczywiście teŜ świata komunikacji. Nie ma wątpliwości, Ŝe w odwiecznym planie odkupienia
powołani do świętości.
została uwzględniona rewolucja informatyczna i komunikacyjna XXI wieku. Nowe ścieŜki
14-VIII-2011
informacji czekają na działanie dzieci BoŜych. A jak wskazuje sama nazwa - Long Term
Evolution - jest to zadanie długoterminowe.
153. LTE
21-VIII-2011
Siłą napędową staroŜytnych cywilizacji były drogi na lądzie i połączenia na morzu. Na
naszych oczach dokonuje się niesamowita rewolucja dróg przekazu informacji. Coraz szybsze
154. Zasiew
i tańsze połączenia niemalŜe znoszą wszelkie bariery odległości. Buduje się systemy
połączeń, które się samokonfigurują, samooptymalizują i samonaprawiają. A to wszystko
przy redukcji zuŜywanej mocy. Przy takiej technologii nie ma juŜ potrzeby rozbudowywać
Drugą dekadę XXI wieku zaznaczy rewolucja w rolnictwie. Informatyzacja wchodzi
na dobre w tę dziedzinę. Wyczuwa się to w innowacjach maszyn rolniczych. Krótko mówiąc:
mniej mechaniki, więcej elektroniki. Good bye staremu Ŝeliwu - Ŝegnajcie, skrzynie biegów,
fizycznie sieci połączeń.
Operatorzy telefonii coraz mniej zarabiają na rozmowach przez komórki. Prawdziwe
przychody tkwią w przesyłaniu danych, dlatego tam inwestują, tam widzą swój rozwój. Bez
większej szybkości nie ma szans na działanie setek nowych usług, którymi producenci
przekładnie mechaniczne, hydrauliko. Witajcie, lekkie elektryczne silniki naszpikowane
elektroniką. JuŜ dziś wiele kombajnów bardziej przypomina wieŜę kontrolną lotniska niŜ
maszynę rolniczą.
nowoczesnej elektroniki zasypują rynek. Rewolucję ma wprowadzić LTE (Long Term
W krajach wiodących prym w produkcji rolnej pracuje się całkiem inaczej niŜ przez
Evolution). Ten system pięciokrotnie zwiększy szybkość mobilnego internetu. Ściąganie
poprzednie stulecia. Na przykład zasiew: siewniki otwierają bruzdę o odpowiedniej
pełnometraŜowego filmu HD z sieci w obecnej technologii zajmuje prawie tyle, ile trwa ów
głębokości, wrzucają nasienie pojedynczo, pod ciśnieniem, wbijając je w glebę, dolewają
film. Dzięki LTE będzie to sprawą przysłowiowych pięciu minut.
płynu chroniącego przez grzybicami, potem maszyna delikatnie zamyka bruzdę. Odległość
Badania wskazują na to, Ŝe w ciągu kilku lat transfer danych pobieranych i
pomiędzy zasadzonymi ziarnami jest dopasowana do uprawy, do ziemi i do warunków
wysyłanych przez urządzenia mobilne wzrośnie tysiąckrotnie. A to wszystko dzięki rosnącej
klimatycznych. Inaczej na zacienionej stronie wzgórza, a inaczej na słonecznej. Dzięki temu
sprzedaŜy laptopów i smartfonów. Normalną sprawą stanie się na przykład połączenie z
rośliny będą miały podobne parametry. Gdy przyjdzie czas zbiorów, maszyna będzie ścinała i
samochodu do komputera w domu i wyszukanie w ten sposób muzyki czy nawet filmu z
zbierała na tej samej wysokości. Równocześnie dokładnie zmierzy produkcję. Dane te zostaną
domowej wideoteki.
komputerowo zbadane, co pozwoli, by kolejne zbiory były jeszcze lepsze.
Te zmiany pociągną za sobą pojawienie się nowych usług. Powszechne mogą się stać
usługi telemedycyny - monitorowanie, takŜe podczas podróŜy, stanu zdrowia, pracy serca,
W produkcji Ŝywności dokonują się cuda. Nie moŜna tego postępu technicznego ani
poziomu cukru itp. Na temat innych pomysłów moŜna na razie fantazjować:
demonizować, ani kanonizować bez dokładnej analizy. Postęp stał się dziś tak rozległym
wideokonferencje trójwymiarowe lub wycieczki do świata 3D. Zmiany mocno przekształcą
zjawiskiem, Ŝe wszelka ogólna ocena łatwo popada w ideologię. Dla romantycznych jest to
koniec tradycji. Dla dogmatycznych ekologów - zgwałcenie matki-natury. Dla homo sapiens
161
162
jest to kolejne zwycięstwo, a dla chrześcijanina - okazja do wypełniania nakazu „nakarmienia
głodnego".
Spłaszczenie świata początku XXI wieku ma niestety ciemne strony. Niektóre z
pogranicza świata przestępczego: kradzieŜe, wyłudzenia, zboczenia. Inne - wynikające ze
spłaszczenia wartości. Zawodowi podglądacze grasują w sieci, kradną poufne i
Zapowiada się koniec pracy z cięŜkim sprzętem. Rolnictwo pójdzie w stronę
laboratoryjną i odejdzie od topornej harówki. Oczywiście, Ŝe wciąŜ będzie się borykało z
pogodą i kataklizmami. Zmiany te nie są na rękę producentom obecnego sprzętu i dostawcom
paliwa. Jednak kryzys i wysokie ceny Ŝywności przesuwają inwestycje i pomysłowość na ten
sektor. Ruszy to zasiedziałe układy potentatów tej branŜy. Małe firmy mają wielkie szanse na
sukces.
kompromitujące informacje, sprzedając je do mediów. Tabloidyzacja juŜ dawno zagościła w
portalach internetowych. Jak to nazwać?
Innowacja i rozwój nie wynikają tylko z intelektualnej ciekawości lub wymogów
pragmatycznych. Motorem rozwoju cywilizacji było poszukiwanie prawdy. Od ponad wieku
pojęcie prawdy zostało zakwestionowane. Prawda jest do przyjęcia tylko w wersji
zrelatywizowanej. JuŜ nie jest doskonałością człowieka, ale niebezpieczną iluzją, przyczyną
Rolnictwo nadal pozostanie jednak związane z tajemnicą Ŝycia, którą pokazuje
obumieranie i przynoszenie nowych plonów. Nadal ziarno będzie potrzebowało dobrej gleby,
chociaŜ Ŝadne z nich nie padnie na skalisty teren ani pośród ciernie, które je zagłuszą. Nadal
będą aktualne słowa: „Niechaj ziemia wyda trawy dające nasiona według swego gatunku...".
wszelkich dogmatyzmów i fundamenta-lizmów.
Nie dajmy się zwieść powstającej utopii - którą moŜna roboczo nazwać „wikitopią" jakoby „zasieciowa-nie" świata było panaceum na wszelkie ludzkie bolączki. Bez otwarcia
człowieka na Odkupiciela jego konstrukcje, choć rozległe, zawsze pozostaną płaskie,
niedające prawdziwego szczęścia.
4-IX-2011
28-VIII-2011
156. BHP
155. Wikitopia
Świat się spłaszcza. Dostęp do sieci wyrównuje szanse. Nagromadzona przez setki lat
Człowiek się uczy na cudzych błędach. Teoretycznie wie, jakich sytuacji powinien
wiedza stała się powszechnie dostępna. RównieŜ bieŜąca informacja jest na wyciągnięcie ręki,
unikać. W ostatnich dziesięcioleciach w sprawie bezpieczeństwa w pracy wiele się zmieniło.
niezaleŜnie od tego, gdzie się mieszka. Trudno dziś mówić o zagranicznej prasie. KaŜda
Przyczyniły się do tego zarówno związki zawodowe, jak i lęk pracodawców przed
gazeta jest w zasadzie wszędzie dostępna. RównieŜ te w nieznanych językach moŜna
odszkodowaniami. Ze strony państwa na straŜy przestrzegania BHP (bezpieczeństwa i higieny
przeczytać dzięki Google translate.
pracy) stoi Państwowa Inspekcja Pracy.
Doświadczenia i wiedza zdobyta przez innych wpływa na własne Ŝycie. Wielu ludzi
Profesjonalizm doprowadził do powstania odrębnej dziedziny wiedzy. W jej zakresie
uniknie wyjazdu na wakacje do paskudnego hotelu dzięki komentarzom turystów, którzy juŜ
znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny, ekonomiki, psychologii,
tam byli. Na zwykłą Ŝyciową wpadkę, taką jak zatankowanie samochodu z silnikiem diesel
technicznego bezpieczeństwa. Dziś kaŜde stanowisko pracy musi mieć określone reguły w
benzyną, interenet dostarczy kilka pomysłowych rozwiązań, jak z baku wypompować
formie regulaminu wewnętrznego. Określa się w nim dokładnie, w jaki sposób osoba tam
pracująca powinna postępować, by nie naraŜać się na ryzyko. Równocześnie potrzebne są
nieodpowiednie paliwo.
Wikinomia to globalna współpraca. Zmienia ona metody funkcjonowania zarówno
firm, administracji publicznej, uczelni, jak i zwykłych osób. Potrafi zaangaŜować w pracę
szkolenia. Bez takich szkoleń oraz certyfikatów potwierdzających, Ŝe pracownik w nich
uczestniczył i zaliczył egzamin kończący, nie powinien on przystępować do pracy.
tych, którzy z róŜnych przyczyn nie mogą wychodzić z domu. Jest w stanie wykorzystać
BHP-owcy mają trudne zadanie, bo są na styku człowieka z coraz bardziej
wiedzę i umiejętności emerytów. Ten model ekonomiczny od lat funkcjonuje w branŜy
pragmatycznym światem. Bezpieczeństwo pracy wiele kosztuje, a przy kryzysie finansowym
programistycznej, muzycznej wydawniczej, farmaceutycznej. Obecnie zaczyna wpływać na
tnie się koszty. Rozwiązanie tkwi w kształtowaniu odpowiednich postaw u pracowników i
całość gospodarki. Konsumenci stają się prosumentami. Nie ograniczają się juŜ do biernego
pracodawców, aby oni byli pierwszymi zainteresowanymi. Szkolenia są skuteczniejsze niŜ
oczekiwania na produkty, mają swój udział w wytwarzaniu towaru i usług.
zakazy i nakazy. Stopniowo zmienia się teŜ nazewnictwo - wysoki poziom dbałości o
163
164
organizację BHP nazywany jest kulturą bezpieczeństwa. Nie chodzi o to, by uniknąć
Niestety, gwiazdy zwykle współpracują między sobą jak pies z kotem. Wysokiej klasy
zagroŜenia integralności fizycznej lub zdrowotnej, lecz by miejsce pracy było przyjazne
eksperci bywają skrajnymi indywidualistami, mają zmienne nastroje i rozdęty egocentryzm.
rozwojowi człowieka.
Ryzyko związane z nimi jest nadmierne wysokie. Na skutek wypalenia lub pragnienia, by
W ramach ulepszania kultury bezpieczeństwa pracy trzeba pamiętać o tym, Ŝe praca
stawić czoło nowym wyzwaniom, po realizacji celu trudno zatrzymać członków takiego
nie powinna zagraŜać realizacji BoŜego powołania. KaŜdy więc powinien wypracować
zespołu. Niełatwo nimi zarządzać. Z tej przyczyny większość firm wybiera standardowy tryb
osobisty standard „higieny i bezpieczeństwa", by nie osłabiać swej wierności. Na przykład
pracy, dobierając ludzi, którzy się ze sobą dogadują. Ale skutek długiego stosowania takiej
ksiądz powinien znaleźć odpowiednie formy zachowania się wobec katechetek, organistek lub
strategii to mizerny wynik - miernota rodzi miernotę.
gospodyń, aby unikać sytuacji nie do pogodzenia z jego celibatem. Przyda mu się równieŜ
Ewangelia temperuje indywidualizm. Bóg działa, gdy jest pokora. Stąd inicjatywy
mieć Ŝelazne normy w kontaktach z dziećmi: osobiste rozmowy prowadzić w
apostolskie zazwyczaj opierają się bardziej na zespołach rzemieślników niŜ wirtuozów.
pomieszczeniach z drzwiami oszklonymi, nie przyjmować ich nigdy we własnym pokoju itp.
Niemniej jednak, aby sprostać wymaganiom trzeciego tysiąclecia, potrzeba innowacyjnych
Naiwnością jest myśleć, Ŝe sakrament małŜeństwa zapewnia wierność, niczym z
pomysłów. Duch Święty je gwarantuje, a pasterze mają łaskę stanu, aby ukierunkowywać i
automatu. Warunki pracy zawodowej nie mogą go naraŜać. Wyjazdy integracyjne czy
dodawać skrzydeł powstającym inicjatywom świeckich. Wiele obszarów świata wymaga dziś
nieroztropne przebywanie sam na sam z osobami innej płci powinny równieŜ przejść przez
pracy wirtuozów, którzy przełamią stereotypowe formy działania i umieszczą Chrystusa na
swoisty BHP (Bezpieczną ocHronę Powołania).
szczycie kaŜdej ludzkiej działalności.
11-IX-2011
18-IX-2011
157. Wirtuozi
158. Menadżer
Skutek jest powiązany z przyczyną. Stosowanie tych samych metod prowadzi do
Skuteczności moŜna się nauczyć - i trzeba na nią zasłuŜyć. MenadŜer nie musi być z
podobnych wyników. Natomiast innowacyjne działania generują przełomowe zmiany.
natury stereotypowym przywódcą. Peter Drucker, wybitny specjalista w temacie, twierdził, Ŝe
Specjaliści od zarządzania zbadali projekty, w których gra toczyła się o duŜą stawkę. Doszli
najlepsi dyrektorzy róŜnią się między sobą pod względem osobowości, postaw, wartości,
do wniosku, Ŝe sukces osiągnęły zespoły z gwiazdorską obsadą. Takie rozwiązania
silnych i słabych stron. MoŜna wśród nich znaleźć ekstrawertyków i samotników,
uzyskujące wybitne wyniki moŜna dziś spotkać w biznesie, sztuce, nauce, sporcie lub
wyrozumiałych i surowych, hojnych i skąpych. Źródłem ich efektywności jest to, Ŝe stosują
pewne sprawdzone praktyki postępowania. Drucker wylicza ich osiem: 1. Zadają pytanie: „Co
polityce. Czy równieŜ w inicjatywach apostolskich i duszpasterskich?
Tak zwane „wirtuozerskie zespoły" róŜnią się istotnie od zwykłych grup roboczych.
naleŜy zrobić?" 2. Stawiają równieŜ pytanie: „Co jest dobre dla firmy?" 3. Opracowują plan
Są wyjątkowe, jeśli wziąć pod uwagę wielkość celów, do jakich dąŜą uczestnicy, siłę ich
działania. 4. Biorą na siebie odpowiedzialność za decyzje. 5. Biorą na siebie
ducha i intelektu, intensywność prowadzonego przez nich dialogu oraz nadzwyczajne
odpowiedzialność za komunikację. 6. Skupiają uwagę bardziej na okazjach niŜ na
rezultaty, jakie osiągają. Zwykle pracują w zawrotnym rytmie - aŜ gotuje się od energii, jaką
problemach. 7. Sprawnie prowadzą narady. 8. Myślą i mówią „my" zamiast „ja".
emanują!
Wirtuozerskie zespoły działają na własnych zasadach. RóŜnią się od innych zespołów.
Począwszy od wyboru członków, kaŜdy ma do odegrania dokładną rolę, i tak się ich dobiera:
sama śmietanka ekspertów! Nawiązują intensywne i zaŜyłe stosunki, najlepsze wyniki
osiągają, gdy muszą pracować pod presją czasu. Myśl ma prymat nad czynem, a kreatywność
nad efektywnością. Zwykle odrzucają wydeptane ścieŜki, stereotypowe rozwiązania.
Pytanie, co naleŜy zrobić, niemal zawsze obejmuje więcej niŜ jedno zadanie. JednakŜe
skuteczni ludzie nie rozmieniają się na drobne. O ile to moŜliwe, skupiają się na jednym
zadaniu. Drugie pytanie, co jest dobre dla firmy, samo przez się nie gwarantuje trafnej decyzji
- kaŜdy moŜe się pomylić. Jednak zaniechanie zadawania sobie tego pytania przesądza w
zasadzie, Ŝe jakąkolwiek decyzję się podejmie, będzie ona błędna. Zdobytą wiedzę trzeba
przekuć w czyn. Plan działania jest deklaracją zamierzeń, a nie gorsetem. KaŜdy sukces
stwarza nowe moŜliwości. Potrzebne są punkty kontrolne, by w trakcie realizacji móc
165
166
poprawiać kurs. Plan staje się podstawą do gospodarowania czasem. WaŜnym krokiem jest
rzeczywiście się angaŜujemy. Wyznaczanie priorytetów to podstawa dla dalszych sukcesów.
branie odpowiedzialności poprzez podejmowanie decyzji. Podejmowanie trafnych decyzji to
Odkładając coś waŜnego na później pokazujemy, co tak naprawdę nas interesuje. Pasjonaci
najwaŜniejsza umiejętność na kaŜdym szczeblu.
lepiej organizują sobie czas, nadmiar zadań nie przeszkadza im w realizacji własnych
Trudności nie mogą przesłaniać okazji. Sztuka kierowania polega na tym, by pomimo
nich znajdywać rozwojowe drogi. Ostatnie wymienione cechy skutecznego menadŜera są
fundamentem zaufania podwładnych. Ufa się przełoŜonemu, który przekłada potrzeby firmy
nad własne. Do tych ośmiu praktyk, na deser, Drucker serwuje jeszcze jedną: „Najpierw
słuchaj, zabieraj głos jako ostatni".
upodobań.
Teorie moŜna przekuć w czyn stosując kilka trików: 1. Mieć Ŝelazne punkty dnia:
godziny wstawania, modlitwy, rozpoczęcia pracy, posiłków etc. 2. Korzystać z kalendarza;
krótka lista zadań motywuje do działania. 3. Odkrywać i wykorzystywać martwy czas. 4.
Wyznaczyć codziennie konkretny moment na takie sprawy jak odpisanie na maile, zapłacenie
rachunków itp. - nie będą rozpraszały przez cały dzień.
Przedsięwzięcia apostolskie nie sprowadzają się do sprawnej organizacji, ale jej
Grzech pierworodny rozmazał granicę pomiędzy zmęczeniem a lenistwem. Brak czasu
potrzebują. Bez niej marnują się ludzie i zaprzepaszczą się okazje do czynienia dobra. Nie
moŜe być wynikiem zewnętrznych okoliczności lub gorzkim owocem braku samodyscypliny.
było zmiłuj się dla sługi, który nie potrafił wykorzystać swojego talentu, pomimo jego
Wykorzystanie czasu jest kluczem, by się dostać do nieba. Tam czas juŜ będzie inaczej płynął
usprawiedliwień: „Panie, wiedziałem, Ŝeś jest człowiek twardy: chcesz Ŝąć tam, gdzie nie
- nie zabraknie go, by cieszyć się Bogiem i jego przyjaciółmi.
posiałeś. Bojąc się więc, poszedłem i ukryłem twój talent w ziemi...".
2-X-2011
25-IX-2011
160. Sukces
Dynamizm przemian społecznych sprawia, Ŝe nie da się z góry przewidzieć idealnej
159. 20/80
Ponownie coś zawaliłem! Nie mam na nic czasu! - to codzienna udręka człowieka
XXI wieku. Otacza się on sprzętem, aby sobie poradzić. CóŜ by zrobił bez pralki, samochodu,
telefonu? Jednak kaŜde urządzenie jest w stanie przemienić się w poŜeracz czasu. MoŜe warto
więc wypracować instrukcje dla kaŜdego urządzenia, pod hasłem „przeciwdziałania": jak i
kiedy urządzenie to staje się czarną dziurą wchłaniającą czas. Telewizor do niedawna wiódł
prym w takiej kradzieŜy. Dlatego wiele młodych rodzin zdecydowało się nie wprowadzać go
do domu. Teraz jeszcze internet uwodzi ofertą łatwej pomocy: na niego nie ma mocnych! W
zamian jednak wystawia słony rachunek: kilkanaście razy na dobę sprawdza się pocztę, traci
Ŝyciowej ścieŜki. WciąŜ pojawiają się nowe szanse. Trudno dziś powiedzieć, na czym ma
polegać sukces. Czy jeszcze moŜna mówić o trwałości Ŝyciowych osiągnięć? DąŜenie do
sukcesu przypomina ćwiczenia na strzelnicy z ruchomymi celami: trafisz jeden, a natychmiast
w róŜnych punktach pojawia się pięć innych. Osiągnąwszy jakiś cel, czujemy przymus
podjęcia następnych, zmuszamy się do jeszcze cięŜszej pracy, Ŝeby więcej zarobić lub zdobyć
większe wpływy.
W zmiennych warunkach moŜna popaść w złudzenie, Ŝe sekret sukcesu tkwi w tym,
by rzucić wszystko na jedną szalę - całość podporządkować jedynej słusznej sprawie i
wytrwale iść wybraną drogą: kariery, wpływu na środowisko lub do innego mniej lub bardziej
się czas na banalne błogi i bezsensowne aukcje...
Uodpornienie się na poŜeracze czasu to pierwsze zwycięstwo. Kolejny krok to
skuteczność w zarządzaniu czasem. Parkinson sformułował zasadę, Ŝe kaŜda czynność
zajmuje dokładnie tyle czasu, ile dostaliśmy na jej wykonanie. Czyli Ŝe czas jest jak gaz,
który się rozchodzi w danym mu pojemniku. Presja czasowa motywuje. Chodzi o to, by
samemu podnieść ciśnienie, dawać sobie krótkie terminy i ich przestrzegać. Punktualne
szlachetnego celu. Świadectwo tych, którzy tak zagrali, wskazuje, Ŝe osiągnięcie wybranego
celu nie zaspokaja złoŜonych ze swej natury potrzeb człowieka. Z czasem pojawiają się
wątpliwości, czy wybór był rzeczywiście trafny, czy warto było, parafrazując ewangeliczną
przypowieść, sprzedać wszystko, aby kupić tę właśnie perłę, a nie inną.
Temat sukcesu jako takiego został dogłębnie zbadany nie tylko przez psychologię, ale
i przez nauki o zarządzaniu. Z ich analiz wynika, Ŝe poczucie sukcesu jest czymś
wykonanie własnych postanowień daje siłę, by zwycięŜyć w kolejnym wezwaniu.
Zasada 20/80 głosi, Ŝe 20 proc. naszych działań przynosi 80 proc. efektów. Jest to
subiektywnym i zmiennym podczas Ŝycia. Nie wiąŜe się jednoznacznie z osiągnięciami, czyli
oczywiste uproszczenie. Jednak wiemy, Ŝe przynoszą owoce te działania, w które
167
168
wdrapaniem się na cokół i byciem podziwianym przez innych lub przerwaniem własną piersią
nowych modeli strukturalnych, które znowu rozwijają się w modele dynamiczne. Czy
taśmy na mecie po wyczerpującym biegu.
„przypadek" połączony z „selekcją" jest rzetelnym naukowym wytłumaczeniem tej precyzji
Według badań prowadzonych w środowisku ludzi biznesu, trwały sukces to
osiągnięcia w czterech segmentach: 1. szczęście, czyli odczuwalne zadowolenie; 2.
naturalnych procesów?
Wobec Boga jako
ostatecznego
wyjaśnienia kosmosu zasadniczo
postawy
osiągnięcia, czyli zwycięstwa nad innymi; 3. waŜność, przekonanie, Ŝe nasze działanie
sprowadzają się do pięciu: ateizm, agnostycyzm, panteizm, deizm i teizm. Ateizm nie moŜe
przyniosło korzyść ludziom, na których nam zaleŜy; 4. spuścizna, czyli system wartości lub
przedstawić na postawie istniejącego świata doświadczenia potwierdzającego nieistnienie
zasobów doświadczeń, który w przyszłości pomoŜe innym osiągnąć sukces. Rozwój w tych
Boga. Agnostycyzm jest niekonsekwentny z naukową dociekliwością. Deizm twierdzi, Ŝe
segmentach powinien być zrównowaŜony. Cechy te są jakby filarami sukcesu i tworzą całość
mocny i dobry Bóg stwarza świat, a potem go opuszcza. Panteizm utoŜsamia doskonałego
mocno ze sobą powiązaną.
Boga z kaŜdym stworzeniem, które z natury jest ograniczone.
„Sukces nie jest imieniem Pana Boga" - moŜna usłyszeć podczas niejednej homilii...
Teizm to spójna opcja dla tego, kto szczerze szuka poznania rzeczywistości. Do Boga
Faktycznie, uczeń Jezusa jest gotów przyjąć krzyŜ, a ten moŜe być poraŜką. Niemniej jednak
osobowego prowadzi refleksja metafizyczna, nie ściśle naukowa. Nauka ogranicza się do
przypowieść o talentach, nauczanie św. Pawła o zawodnikach, którzy szukają zwycięstwa, lub
pokazania racjonalności świata. Ale rozum niemający uprzedzeń pyta dalej: czy ta
pochwała wytrwałości z Apokalipsy utwierdzają w przekonaniu, Ŝe w Ewangelii tkwi
racjonalność nie jest podpisem Autora świata? A wiara dopowiada puentę Księgi Psalmów:
niezmiernie mobilizująca siła. Łaska BoŜa nie zabija ludzkich ambicji, lecz je uszlachetnia.
„Wszystko, co Ŝyje, niech chwali Pana! Alleluja".
9-X-2011
15-X-2011
161. Podpis
162. Komunikacja
Przyroda nie lubi błądzić. Jej dynamizm rozwija się zgodnie z modelami. Naukowcy
Nowa Ewangelizacja moŜe się posłuŜyć wnioskami z zakresu badań o komunikacji
twierdzą, Ŝe cała aktywność jest kierowana przez przechowaną informację. Taką terminologię
instytucjonalnej. Nauki te, jeśli chodzi o treści przekazu, wskazują na trzy elementy. Po
zaczęło się stosować w genetyce, a potem w fizyce i chemii. W interakcjach naturalnych
pierwsze, przekaz powinien być pozytywny. Owszem, odbiorca zapamięta protesty i krytyki,
moŜna mówić o znakach, kodach, przechowywaniu, interpretowaniu i integrowaniu
ale szczególnie przyjmie propozycje. Nauka Kościoła to nie zbiór zakazów, lecz przestrzeń
komunikatu. Informacja jest gromadzona w strukturach, których konfiguracja jest podobna do
dla rozkwitu wolności. Chrześcijaństwo to wielkie TAK dla Ŝycia, pokoju, rozwoju,
instrukcji: określa, jak naleŜy działać względem kaŜdego sygnału. Odpowiednie informacje
solidarności. Po drugie, przekaz musi być ciekawy dla odbiorcy, a nie tylko dla nadawcy.
wiąŜą w jeden jedyny rezultat.
Warto włoŜyć wysiłek, aby dogłębnie zrozumiał on pytania, zanim zacznie dawać
Byty fizykochemiczne rozpoznają się i komunikują się: elektron „wie", Ŝe znajduje się
odpowiedzi. Inaczej przekaz jest skierowany do siebie samego, a to nie buduje dialogu. Po
w polu elektromagnetycznym, „poznaje" określone cechy pola i w konsekwencji jego
trzecie, trzeba pamiętać, Ŝe komunikacja to nie tyle to, co nadawca mówi, ale to, co odbiorca
moŜliwe sposoby zachowania. Tak samo jeŜeli jakaś cząsteczka dochodzi do atomu z pewną
rozumie. Potrzebny jest stały wysiłek, by mówić w sposób dla odbiorcy zrozumiały! Nie
określoną energią, atom „poznaje" ją, jej charakterystyki i reaguje zgodnie modelami
tworzyć bariery niezrozumienia, która nie pozwoli iść dalej.
Co do samej osoby przekazującej równieŜ moŜna sformułować trzy zasady: 1.
odpowiednimi.
Wśród Ŝyjących istnieją procesy, które polegają na ciągu niesamowicie zgranych
Wiarygodność. Na nią trzeba zasłuŜyć. W przestrzeni publicznej to dziennikarze tworzą
etapów. Spotykamy modele informacyjne, które zawierają cały program działania. Typowym
wiarygodność, trzeba więc ich zdobyć dla sprawy. Debata powinna być spokojna i pokorna. 2.
przypadkiem jest informacja genetyczna, będąca odpowiednikiem modelu informatycznego
Empatia. Świat jest pełen zranionych serc i zagubionych umysłów. Empatia nie oznacza
zachowanego w modelu struktury przestrzennej DNA. Prowadzi ona rozwój szeregu modeli
rezygnacji z własnych poglądów, lecz próbę zrozumienia bliźniego. 3. Szacunek. Jasność nie
dynamicznych: procesy transkrypcji i tłumaczenia DNA, mające jako rezultat produkcję
jest sprzeczna z klasą i kulturą.
169
170
Co do samego sposobu komunikacji moŜna podać równieŜ trzy punkty: 1.
ksiąŜek w Ŝyciu. Jest to znikoma liczba, jeŜeli weźmie się pod uwagę, Ŝe główne
Profesjonalizm. Przestrzeń publiczna ma własny język. Nowa ewangelizacja dokona się od
biblioteki posiadają wiele milionów woluminów. Na pierwszej lepszej półce
wewnątrz świata. To parlamentarzyści, biznesmeni, dziennikarze, profesorowie, reŜyserzy
jakiejkolwiek z nich i moŜna znaleźć 840 ksiąŜek, które przeciętny student
będą w stanie wprowadzić Dobra Nowinę we własnym środowisku. Nie moŜna oczekiwać, Ŝe
cały cięŜar jej realizacji będzie spoczywał na hierarchii. 2. Przekrojowość. Gdy wartości
dotyczą spraw społeczno-politycznych, trudno je wprowadzić, jeśli łączy się je z jedną tylko
grupą społeczną. 3. Stopniowość. Proces sekularyzacji trwa od ponad wieku, by więc
przeczyta w ciągu całego Ŝycia!
PowyŜsze wyliczenia słuŜą temu, by wyciągnąć istotny wniosek. Nie
wystarczy duŜo czytać, naleŜy solidnie wybierać. Lektura na zaliczenie, czyli bez
refleksji, równieŜ nic nie daje. Czytanie moŜe stać się pasją o destrukcyjnych
odwrócić taką tendencję, potrzeba wiele czasu i wytrwałości.
Do tych dziewięciu punktów moŜna dodać dziesiąty: typową dla chrześcijaństwa
caritas. Kościół rozwinął się w Imperium Rzymskim, bo tworzył przyjazne wspólnoty, gdzie
konsekwencjach, jakby było narkotykiem zmuszającym do bezsensownego
pochłaniania ksiąŜki za ksiąŜką.
była troska o dzieci, biednych, starych, chorych. A to w ówczesnym brutalnym świecie
Jakie wybierać ksiąŜki? Łatwiej powiedzieć, których na pewno nie czytać.
niezmiernie przyciągało. Miłość jest treścią i stylem komunikowania wiary. Miłość nadaje
Nie warto sięgać po ksiąŜki, których wyłącznym atutem jest to, Ŝe zostały
przekazowi pozytywne znaczenie, udziela wiarygodności, buduje empatię. Daje cierpliwość
w działaniu. Miłość sprawia, Ŝe ewangelizacja rzeczywiście staje się nowa.
wprowadzone do obiegu przez reklamę lub ideologiczną manipulację. Nie ma
Ŝadnej gwarancji, Ŝe będą lepsze niŜ pozostałe.
11-X-2011
MoŜna powiedzieć, Ŝe „nie wszystko dla wszystkich i w kaŜdym czasie". Do
163. Selekcja
tego potrzeba pokory, cechy rzadkiej w świecie, gdzie „kaŜdy wie lepiej". Jan
Ciekawość to potęŜna siła. Bez niej człowiek przestaje poszukiwać.
Paweł II pisał o niej pod koniec swego Ŝycia: „Zawsze miałem dylemat: co czytać?
„Człowiek bez wiadomości to jak świat w ciemności." Dziś jednak zagraŜa nam
Starałem się wybierać to, co najistotniejsze. Tyle rzeczy się publikuje. Nie
potop informacji. Wiedza bez selekcji jest szkodliwa. Podstawowa wiedza pozwala
wszystkie są wartościowe i poŜyteczne. Trzeba umieć wybierać i radzić się, co
hierarchizować kolejne dane. Ogólna kultura pełni rolę półek w bibliotece, które
czytać" („Wstańcie, chodźmy", s. 76).
pozwalają na ustawienie ksiąŜek we właściwym miejscu. Jeśli wszystko, czym
29-X-11
karmimy ducha, jest mało znaczące, powstaje nieuporządkowany skład, biblioteka
bez półek. Nie wiadomo co, gdzie i po co. W języku informatycznym to wielkie
164. Balon
Ich kolorowa sylwetka przykuwa wzrok. Zawieszone nad ziemią majestatycznie płyną
zasoby pamięci, gdzie nie ma Ŝadnych funkcji wyszukiwania ani katalogów.
Dostęp do tej swoistej biblioteki, jaką stanowi duch ludzki, jest ograniczony
przez zmysły. Zdobywanie wiedzy zajmuje wiele czasu. W ubiegłym stuleciu
z wiatrem... Mowa o załogowych balonach, na które coraz łatwiej natrafić. Ich techniczna
nazwa to aerostaty bez silnikowego napędu. Wypracowana w XVIII wieku konstrukcja
zasadniczo nic się nie zmieniła: lekka powłoka z nieprzepuszczalnej tkaniny, o duŜej
mówiło się, Ŝe student powinien przeczytać 12 ksiąŜek rocznie. Optymistyczna
wytrzymałości, i zawieszona gondola. Do tego palnik do podgrzewania powietrza. Stare
liczba pozwala dokonać wymownej kalkulacji. JeŜeli osoba prowadzi od 70 lat
ryciny uwieczniły pierwszą załogę takiego lotu: baran, kogut i kaczka wpisały się w historię
Ŝycie intelektualne i kaŜdego roku czyta 12 ksiąŜek, to wychodzi, Ŝe w ciągu
światowego baloniarstwa.
całego swego Ŝycia przeczytała 840 ksiąŜek, co oznacza 360 ksiąŜek do osiągnięcia
Balony nie sprawdziły się w transporcie. Przez jakiś czas były wykorzystane do
pełni dojrzałości intelektualnej i 480 aŜ do 80. roku Ŝycia. Czyli mniej niŜ tysiąc
potrzeb wojskowych. Pododdziały balonowe miały wtedy swoje pięć minut. Balony
stosowano do obserwacji i do kierowania ogniem artylerii. Oczywiście szybko stały się celem
171
172
nieprzyjacielskiego ognia. W miarę rozwoju lotnictwa bombowego zaczęto stosować balony
przypominał sobie sąd i jego uszczęśliwiające albo druzgoczące rozstrzygnięcie. Ten ostatni
zaporowe. Prócz bezzałogowych naukowych sond dziś znajdują zastosowanie jako
akord historii ludzkości stanowi wielki temat dla malarzy. RównieŜ dla poetów: Księgi się
powierzchnia reklamowa lub w celach rekreacyjnych.
otworzą karty, I gdzie spis grzechów jest zawarty, I za co świat karania warty (Dies
MnoŜą się oferty turystycznych lotów balonami. Godzina kosztuje ponad tysiąc
irae).Wtedy kaŜdy będzie potępiony lub uniewinniony, i to na oczach całego świata!
złotych. Stawki zaleŜą od wielkości grupy, temperatury dnia, wagi pasaŜerów. Koszt się
równieŜ zmienia, jeŜeli pasaŜer przekracza ustaloną wagę. Po wylądowaniu dostaje się
dyplom „asa przestworzy" oraz lampkę szampana dla uczczenia wydarzenia. Okazji do lotu
jest wiele. MoŜna nawet zawrzeć ślub w balonie. „Nie moŜna sobie wyobrazić bardziej
romantycznego miejsca, aby przeŜyć te wspaniałe chwile. W chmurach, wysoko ponad
ziemią, przy zachodzie słońca... Urzędnika USC zabieramy do balonu gratisowo" - czytamy w
Ewangelia podkreśla BoŜe miłosierdzie. AŜ do ostatniej chwili człowiek moŜe z niego
korzystać. Z tej przyczyny Kościół nie zezwolił nigdy na sporządzenie listy potępionych.
Skoro nie ma pewności co do konkretnych ludzi, moŜna snuć teorie o pustym piekle. „Puste?
Owszem, ale moŜesz być pierwszy, który tam trafi!" Malarze i artyści nie mają wątpliwości
co do bezrobocia diabła. Z lubością przedstawiają róŜne potwory gnębiące potępionych.
Nawet sami się czasami na takich stylizują...
reklamie.
Prasa nie informowała o wypadkach. Co do realnego ryzyka, moŜna zbadać, jakie są
stawki ubezpieczeniowe dla takich imprez. Wydaje się, Ŝe przy rozeznanym terenie, bez linii
wysokiego napięcia, wiatraków lub ruchu samolotowego i przy dobrych warunkach
atmosferycznych nie ma większego zagroŜenia. Niebezpieczne natomiast są połączenia
wynikające z ułańskiej fantazji, na przykład grillowanie w chmurach z udziałem alkoholu.
Niebo pozostaje trudnym tematem dla sztuki. Być moŜe wynika to ze słów św. Pawła:
„ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało pojąć, jak wielkie
rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują" (1 Kor 2,9). W sukurs przychodzi zdrowa
tradycja katolicka z tajemnicami chwalebnym RóŜańca świętego, równieŜ kult świętych.
Sufity i sklepienia kościołów pełne są koloru i Ŝycia. Aniołowie i święci dają nadzieje w
Balony pozostają ekstrawagancką rozrywką. Ich coraz częsta obecność moŜe
zmaganiach tego świata: warto do tego radosnego grona dołączyć.
przypominać o uwodzicielskiej mocy pozorów. śyciowa pielgrzymka dziecka BoŜego
wymaga mocnego stąpania po ziemi. Praca ewangelizacyjna na burzliwe czasy neopogaństwa
Bez prawd ostatecznych, bez ostatecznego spotkania z prawdą, bez odpowiedzialności
nie moŜe ograniczać się do „dmuchania balonu" widowiskowych akcji. Balony są piękne, ale
za osobiste decyzje Ŝycie staje się puste niczym przechadzka przez świat, gdzie wszelkie
daleko na nich nie zajdziemy. Balon moŜe łatwo pęknąć.
wybory mają podobne znaczenie jak decyzje podczas zakupów. A pod koniec i tak okazuje
6-XI-2011
się, Ŝe trzeba za nie zapłacić... Jednak wolność człowieka nie jest fikcją. Pan Bóg traktuje nas
powaŜnie!
165. Kasa
Pamiętaj: jesteś tylko człowiekiem. Podczas zwycięskiego pochodu wyznaczony
niewolnik miał za zadanie szeptać takie słowa w ucho generała tryumfalnie wkraczającego do
13-XI-2011
166. Porządek
Rzymu. W nieco zmienionej wersji z takim obrazkiem moŜna dziś się spotkać w
Chaos nie istnieje w czystej formie. Kiedy o nim mówimy, rozumiemy go zawsze w
hipermarkecie. MąŜ popycha przeładowany wózek, Ŝona wciąŜ jeszcze coś dokłada. Ten
sposób relatywny. Coś, co nie ma Ŝadnego elementu porządku, jest nie do pomyślenia.
cierpliwie przypomina: „Pamiętaj kochana, u wyjścia jest kasa". Takie są realia ludzkiej
Porządek ze swej strony ma róŜne formy. Na przykład ksiąŜki w bibliotece mogą być
egzystencji: jesteś garstką prochu, ale jesteś odpowiedzialny za swe decyzje. Pod koniec
uporządkowane według tematyki, autorów, kolorów, wielkości albo według kombinacji kilku
zostaniesz rozliczony z tego, jak wydałeś otrzymany kapitał.
czynników. Kiedy chodzi o zbiory osobiste, to kaŜdy ma swój sposób porządkowania, który
U wejścia wielu starych kościołów umieszczano niegdyś - w celach pedagogicznych -
osobie postronnej moŜe wydawać się wręcz nieporządkiem.
wykutą postać Chrystusa ze zbawionymi po prawej i potępionymi po lewej stronie. Człowiek
173
174
W przyrodzie spotykany róŜne formy uporządkowania. MoŜna wymienić trzy
MoŜna by duŜo mówić, a nawet mądrzyć się, na następujące tematy: telefon- -smycz,
poziomy: strukturyzację, modele i organizację. Strukturyzacja czasowo-przestrzenna jest
telefon-ucieczka,
wymiarem podstawowym. Byty naturalne mają konfiguracje przestrzenne, a procesy
Konwergencja mediów sprawia, Ŝe dla wielu telefon de facto zastąpił juŜ komputer, konsolę,
rozwijają się w porządku czasowym. Nawet to, co wydaje się najbardziej nieuporządkowane,
telewizor, prasę i ksiąŜki. I będzie przyjmował inne funkcje: nauczyciela, lekarza, mentora.
w rzeczywistości jest podporządkowane relacjom przestrzennym i czasowym.
Czy zastąpi równieŜ przyjaciela i rodzinę, zaleŜy od siły woli uŜytkownika. Niestety,
Kolejny krok to modele lub patrony. Są to powtarzające się struktury, konfiguracje
przestrzenne, które znajdują się w róŜnych systemach, lub rytm czasowy w róŜnych
procesach. Modele odgrywają kluczową rolę w przyrodzie. Z tej przyczyny nauki badają ich
tajniki. Postęp nauk przyrodniczych polega właśnie na ich odkrywaniu i opisywaniu.
telefon-gadŜet,
telefon-praca,
telefon-śmieci,
telefon-
-grzech...
jednostki słabe przepadną.
Gołym okiem widać, Ŝe zachciankom i sile marketingu dostawców usług niewielu
potrafi się oprzeć. Najtwardsze babcie drŜącymi palcami wybierają na zmianę numer córki,
wnuka i zięcia, z banal nym pytaniem, poradą kulinarną lub zdrowotną. Strach pomyśleć, co
Organizacja to kolejny stopień uporządkowania przyrody. Są to systemy, których
części realizują specyficzne funkcje. Te części kooperują ze sobą w utrzymaniu całości bytu
będzie, gdy ten wiek osiągną ci, którzy juŜ w kołysce zamiast grzechotki dostali do zabawy
telefon.
w jego jedności i aktywności. Istoty Ŝyjące to przykład takiego stopnia uporządkowania. Ich
system fizyczny nazywamy organizmem. Ich złoŜoność w jedności jest tym, co najbardziej
Według badań co trzeci nastolatek nie wyobraŜa sobie dnia bez telefonu, a dwie
trzecie twierdzi, Ŝe jest on pierwszym źródłem rozrywki i utrzymywania kontaktów
fascynuje w materialnym świecie.
Do tego dochodzi przestrzeń ducha z wymiarem wolności. Ten wymiar takŜe
towarzyskich. Niestety, technika wypiera rozmowę bezpośrednią. Zamiast patrzenia w oczy
potrzebuje porządku wprowadzanego przez rozum. WyŜszy stopień organizacji i
rozmówcy, młodzi ludzie budują więzi za pośrednictwem SMS-a lub wpisu na portalu
podporządkowania pozwala na większe osiągnięcia. W takich strukturach to człowiek tworzy
społecznościowym, do którego mają dostęp za pośrednictwem komórki.
porządek. Nie oznacza to, Ŝe dowolności jest absolutna. Nie sposób wyobraŜać sobie
Stosujmy domowe środki zapobiegawcze, nim nam zdiagnozują nieuleczalną chorobę
organizacji bez regulaminu, bez pewnych wymagań i oczekiwań. MoŜna na te wymagania się
fonoholizmu i będziemy musieli uczestniczyć kosztownych terapiach. Oto kilka z nich: dzień
oburzać, ale de facto oznacza to oburzanie się wobec zastanego świata.
bez telefonu nie jest wyczynem tylko dla „olimpijczyków ducha". Nie zakładajmy smyczy na
Pismo Święte na pierwszych stronach mówi o spustoszeniu wynikającym z takiego
bliźnich. Nasz telefon moŜe być szkodliwy... zaborcze uczucia plus telefon równa się
buntu. Człowiek dał się uwieść pokusie świata bez Boga ustalającego porządek Dobra.
zabójcza broń! Cieszmy się, jeŜeli ktoś nie odbiera telefonu: pomyślmy, Ŝe powaŜnie traktuje
Odkupienie, odzyskanie utraconego porządku, dokonało się poprzez posłuszeństwo
aktualne zajęcie swoje lub rozmówcy. Nie dostawajmy drgawek, gdy słyszymy sygnał SMS-a
Chrystusa. W Nim posłuszeństwo zostało połączone z miłością. Bez posłuszeństwa nie da się
i nie moŜemy go natychmiast sprawdzić. Wypracujmy swoisty savoir-vivre w korzystaniu z
iść za Nim. A bez Niego świat popada w chaos.
komórki.
20-XI-2011
Harmider zagłusza kaŜdy głos. Cisza i skupienie wprowadzą nas w nastrój pokoju i
pozwolą odkryć piękno w otaczającym nas świecie. Nie ma tego złego, co by na dobre nie
167. Fonoholizm
Długa trasa pociągiem, z wciąŜ dosiadającymi się nowymi pasaŜerami i z
przesiadkami,
to
gratisowa
lekcja
socjologii!
Próbka
społeczności
jest
na
tyle
reprezentatywna, a gwarantuje to plejada przewoźników, by wnioski były pewne z
wyszło, a technika daje duŜe pole do umartwień i ćwiczenia ducha. Dobre postanowienie na
adwent: oczekiwać na BoŜe sygnały, okiełznać ciekawość.
27-XI-2011
naukowego punktu widzenia. Czym Polacy się zajmują w przymusowym wolnym czasie?
Wpatrują się, majsterkują, buszują... w telefonie!
175
176
168. Nietolerancja
169. Narracja
KaŜdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu - część ówczesnego świata,
Opowieści się nie starzeją, nie nudzą. Anegdota zapada w pamięć, często zawiera
wielokulturowego i wielowyznaniowego, niechętnie słuchała tego głosu. Z tej przyczyny
sporą dawkę mądrości. Lubimy wydarzeń z młodości. Wspomnienia tworzą naszą toŜsamość i
uczniowie Jezusa często byli zmuszani do świadectwa krwi za tę prawdę. Ofierze
pozwalają oswajać otaczający nas świat. MoŜemy podjąć próbę zrozumienia sensu własnej
towarzyszyło spełnianie przykazania miłości, dlatego ich świadectwo przemieniło świat.
biografii. Zdaniem psychologów narracje chronią nas przed chaosem, przed zagubieniem,
Współczesna ideologia relatywizmu twierdzi, Ŝe postawa osób wierzących, którzy
destrukcyjną niepewnością i lękiem. Opowieści podpowiadają nam, jak Ŝyć, jakich wyborów
uznają jedyną Prawdę - Chrystusa, jest źródłem nietolerancji. W świecie multi- kulti takie
dokonywać. Ich wielkość polega na tym, Ŝe nie formułują one swojego przekazu wprost.
myślenie to zachęta do konfrontacji, utrudnianie dialogu i wspólnego poszukiwania razem z
WciąŜ zachowując świeŜość i aktualność. Trzeba wsłuchać się w nie jeszcze raz.
innymi kompromisowych rozwiązań. Człowiek wierzący to potencjalny fundamentalista lub
Najnowsze prace psychologiczne dzielą narracje na małe i wielkie. Narracje małe
fanatyk, w najłagodniejszej ocenie: sekciarz. Koronnym argumentem jest to, Ŝe na przestrzeni
pomagają przyswoić nowe informacje i je usystematyzować. Narracje wielkie to dzieła
dziejów dochodziło do powaŜnych naduŜyć zarówno w odniesieniu do koncepcji prawdy, jak
uniwersalne i ponadczasowe, konstytuujące wielkie religie, kulturowe mity. Dzięki nim
i koncepcji monoteizmu.
człowiek moŜe zbliŜyć się do spraw egzystencjalnych i metafizycznych. Wielkie narracje
Przemocą da się narzucić zachowania, rytuały, działania, ale nie moŜna narzucić
prawdy. Prawda staje się dostępna tylko w warunkach wolności, wolnego przyzwolenia.
uzmysławiają człowiekowi, Ŝe cokolwiek waŜnego dzieje się w jego Ŝyciu, jest niejako
powtórzeniem archaicznego scenariusza.
Wolność i prawda są wewnętrznie powiązane, jedna jest warunkiem istnienia drugiej. Zresztą
Wielkie narracje kształtują nas od najmłodszych lat. Podania, legendy, bajki, historie,
nikt nie chce być okłamywany. Nikt nie chce formalnych norm, narzuconych siłą. Dla
mity, opowieści - poprzez wyrazistych bohaterów i ich pasjonujące zmagania, z ukaranym
poszukiwania prawdziwych wartości, które dają Ŝycie i przyszłość, nie ma alternatywy.
złem i nagrodzonym dobrem - przekazują nam wartości i nakazy moralne. Stanowią podłoŜe
Panujący relatywizm etyczny postuluje, Ŝe wielkie problemy człowieka nie opierają się na
do budowania narracji małych. Opowieści indywidualne osadzone są bowiem na wzorcach
racjonalnej prawdzie, lecz na wypracowanym konsensusie. To jednak wystawia człowieka na
obecnych w danym społeczeństwie. Małe i wielkie narracje splatają się z sobą.
samowolę sprawujących władzę. Demokratyczne procedury nie zabezpieczają przed
Badaczy mówią o tym, Ŝe dziś mamy do czynienia z „przesunięciem narracyjnym”:
naduŜyciami. Prócz tego, w imię czego uzasadnia się prawość tych procedur? Bez
następuje słabnięcie wielkich narracji na rzecz narracji autobiograficznych, czasami nawet
autentycznych wartości one są równieŜ arbitralne.
egocentrycznymi, wręcz „narracyjnego narcyzmu”. Proces tego przesunięcia ma początek w
Szukanie prawdziwych wartości, podstawowego prawa ludzkiego, umoŜliwia dialog.
oświeceniu,
opiewającym
indywidualizm
człowieka.
Wielkie
narracje
tracą
moc
„Prawda jako taka jest dialogiczna" (Benedykt XVI), poniewaŜ szukający prawdy usiłuje
podtrzymywania porządku społecznego, regulowania relacji międzyludzkich wskazywania
lepiej poznać, lepiej zrozumieć i dąŜy do tego w dialogu z innymi. Dlatego szukanie, gdzie
źródeł sensu Ŝycia.
leŜy prawda i prawdziwa godność człowieka, jest najlepszą obroną wolności. „Prawda was
wyzwoli!"
Historia Izraela i Ŝycie Jezusa z Nazaretu tworzą „wielka narracja” Odkupienia
Świata. Dla wierzącego człowieka splata się ona z „małą narracją” własnego spotkania z
Dialog prowadzony przez ignoranta prowadzi do zamętu. Otwartość wymaga rzetelnej
Jezusem Chrystusem. Do tej jednej Jedynej Opowieści stale powraca Kościół, by ją jeszcze
wiedzy. Wierność wobec Mistrza prowadzi do wsłuchiwania się w Jego słowa. Nie sposób,
raz przybliŜyć swoim wiernym. Ta historia pozwala z radością Ŝyć i umierać. W okresie
by dialog z niewierzącymi był owocny, jeŜeli dogłębnie nie poznało się nauczania Kościoła.
Adwentu i świąt słuchajmy tej Opowieści, jakby to było po raz pierwszy. Tak słuchają dzieci.
Na szczęście jest ono dostępne i klarowne. Wystarczy chcieć po nie sięgnąć. Szukać u źródeł,
Pewno dlatego Jezus stawia jako warunek wejścia do Królestwa, byśmy się stali jak jedno z
a nie za pośrednictwem mainstreamowych mediów.
nich.
17-XII-2011
4-XI-2011
177
178
170. Przedpola
171. Język
Włoska sieć farmaceutyczna umieściła na swych reklamówkach „dekalog dla zdrowej
WieŜa Babel skutecznie nam namieszała. Megaprojekt pozostał na zawsze
rodziny”. Inicjatywa była owocem troski właściciela sieci o pełne zdrowie duszy i ciała
niedokończony. Ludzie przestali się nawzajem rozumieć i musieli porzucić pomysł
swych klientów. Oto podane zasady: „ 1 . Grafik. Określone godziny posiłków. Nie
budowania „miasta z wieŜą, której wierzchołek sięgałby do nieba, i w ten sposób zdobycia dla
zaczynać, zanim nie przyjdą wszyscy przewidziani uczestnicy. Zawiadomić, gdy nie zdąŜy się
siebie imienia zabezpieczającego przed rozproszeniem po całym świecie" (Rdz 11).
na czas. 2. Posiłki. Unikać telewizyjnego szumu. Nie odbierać telefonów. Nie czytać gazet,
Integracja na takich zasadach nie sprawdziła się. W międzynarodowych gremiach,
magazynów ani ksiąŜek. 3. Słuchać. Unikać zaciętych dyskusji. Pozwalać, by kaŜdy wyraŜał
jakim jest np. Parlament Europejski, zdarza się, Ŝe podczas wystąpień jest więcej ludzi
swe opinie. Szanować odmienne zdania. 4. Goście. Rodzina otwarta na przyjaciół i dalszych
obsługujących tłumaczenia niŜ słuchających. A ci, którzy są obecni, czekają na swoją kolej do
krewnych. 5. Rozrywka. Proponować ciekawe filmy, wspólne wyjścia lub wycieczki. Od
przemówienia. Na sporządzenie wielojęzykowej dokumentacji idą tony papieru. Z drugiej
czasu do czasu spędzać wspólnie czas przy grach planszowych. 6. Tradycje. Przekazywać
strony uprzywilejowanie jakiegoś języka względem innych pozostawia posmak dyskryminacji
historie ojczyzny, rodziny lub środowiska. Świętować, co się da: rocznice, imieniny,
i utraty bogactwa kultur.
urodziny. 7. Decyzje. Pozwalać, by wszyscy mieli wpływ na waŜne decyzje. 8. Zadania.
W XXI wieku mało kto pokłada nadzieję w sztucznie stworzonym języku. ChociaŜ
AngaŜować równieŜ małe dzieci w naprawy, dyŜury, pomoc. 9. Prywatność. Nie być
pewno i tym razem Ojciec Święty skieruje kilka słów do garstki ludzi trzymających dziewięć
zaborczym, szanować intymność kaŜdego członka rodziny (nie czytać SMS-ów, e-maili itp.).
wielkich Ŝółtych liter na zielonym tle w układzie: E-S-P-E-R-A-N-T-O. Dziś uczenie się tego
10. Dialog. Podczas posiłków dzielić się wydarzeniami z dnia.”
języka to zajęcie dla hobbistów.
Podobne inicjatywy są dziś potrzebne, aby umacniać przedpola podstawowych
Technologia wychodzi naprzeciw tym kłopotom. Programy typu Google translate
wartości. Niestety, mainstreamowe kanały kultury są pod wpływem ideologii otwartej na
radzą sobie juŜ z językiem pisanym. Niestety - kosztem wyprania przekazu z wielu ludzkich
wszystko - z wyjątkiem prawdziwych wartości. Przedstawiają świat w wypaczonych
niuansów. Następny krok to translatory mowa-mowa. Dziś juŜ w uŜyciu dla wojska. Krótkie,
proporcjach. Tym samym wręcz promują zachowania patologiczne. Dlatego trzeba szukać
jednoznaczne teksty na linii walki moŜna automatycznie przekazywać w róŜnych językach.
innych sposobów oddziaływania i docierania ze zdrowym przekazem do wielkiej liczby
Błędy mogą wiele kosztować, ale w sytuacjach dramatycznych moŜna takie koszty ponieść. Z
odbiorców.
wojska urządzenia przeniosą się do słuŜb ratowniczych, na lotniska i do sklepów.
Od ponad pół wieku dialektyka marksistowska obecna jest ze swą walką na terenie
„Wielokrotnie i na róŜne sposoby przemawiał Bóg do ojców przez proroków”
kultury. W wielu krajach rewolucja obyczajowa zmiata po kolei wszystkie pewne odniesienia:
(Hbr1,1a). Uczynił to w wybranym kontekście kulturowym. Wybrał mały naród, który był
stabilną rodzinę, szacunek dla Ŝycia, wstydliwość, bogobojność, prawdomówność... Wobec
równieŜ pod wpływem innych otaczających go ludów. Z tej przyczyny znajomość tych
tego potopu nie moŜemy pozostać bezczynni. Musimy pokazywać, gdzie tylko się da,
staroŜytnych języków pozwala głębiej zrozumieć BoŜy przekaz. Do tego dochodzi greka i
normalne zachowania, czyli te zgodne z normą BoŜą, przykazaniami.
łacina, niezbędne ogniwa, by zachować ciągłość przekazu i zrozumieć okres wielkich
Pierwsi chrześcijanie poradzili sobie z nieprzychylnym światem. Ich siłą była pozorna
interpretatorów, czyli Ojców Kościoła.
niemoc Boga urodzonego w stajence. Sól betlejemska była samą słabością. Tak Pan Bóg
„W ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna” (Hbr 1,1 b). Dla swego
„Rozproszył dumne myśli głów pychą nadętych. Wyniosłych złoŜył z tronu, znikczemnił
przekazu wybrał język serca: „Dziecko owinięte w pieluszki, leŜące w Ŝłobie" (Łk2,12).
wielmoŜne, bogaczów z torbą puścił i nędznie rozproszył" (Magnificat w starym
Przemawia w sposób zrozumiały dla wszystkich ludów wszystkich czasów. Aby je
tłumaczeniu). I dziś Bóg puści z torbami - moŜe z kartonami lub reklamówkami, jak kto woli
zrozumieć, trzeba się zatrzymać i nastawić duchowe ucho. Mówi nam o sensie Ŝycia
- mocnych tego świata.
ludzkiego i o BoŜej dobroci. Jest to przekaz dla wszystkich ludzi dobrej woli.
25-XII-2011
18-XII-2011
179
180
172. Omega
173. Gwiazda
KaŜda ideologia redukuje świat do wybranej idei. Materializm sprowadza wszystko do
Od stuleci trwają dyskusje. CóŜ to była za gwiazda, którą ujrzeli mędrcy? A moŜe był
materii, chociaŜ nie potrafi objaśnić, czym dokładnie ta materia jest. Dziś na jego miejsce
to meteoryt lub kometa albo pozorne połączenie Jowisza i Saturna? Dziś wielu się skłania, Ŝe
wchodzi konsumpcjonizm. Ma ułatwione zadanie, bo nikt nie oczekuje wyjaśnienia racji
była to „supernowa", to znaczy potęŜny wybuch kosmiczny, lub tylko „nowa", to jest jedna z
samej konsumpcji. Po co zadawać sobie pytanie, dlaczego człowiek ma jakieś potrzeby, które
całkiem słabych gwiazd, których potęŜna wewnętrzna eksplozja wywołuje niesamowity blask.
musi zaspokoić? A jeŜeli takich potrzeb nie odczuwa, to moŜna je przecieŜ sztucznie
Dyskusje interesujące, ale nie prowadzą do samego sedna wydarzenia. Bohaterami
stworzyć... i świat dalej się kręci: „konsumujmy póki czas, bo za sto lat nie będzie nas!".
tekstu Mateusza nie są gwiazdy, ale mędrcy i ich poszukiwania śladów Boga w widzialnym
Hasto „czas to pieniądz" przemieniło się w „czas to zabawa". Tabuny singli i
świecie. Byli przekonani, Ŝe niebo głosi chwałę Boga, Ŝe On moŜe być dostrzeŜony w
wszelkich maści „globalnych sierot" świętują, jak świat długi i szeroki, nową porcję czasu,
stworzeniu. Do tego nie potrzeba im było naszych potęŜnych teleskopów i komputerów o
jaką przynosi Nowy Rok. Dlaczego się tak cieszą? Wygląda na to, Ŝe są głęboko przekonani
wysokiej mocy obliczeniowej. Wystarczyła im „luneta serca" (Benedykt XVI) i pełna wiary
co do tego, Ŝe wszelkie „łzy i trudy na zawsze przeminęły". „Nowy" dostarczy kolejną dawkę
tęsknota, aby wyrwać się w kierunku Boga.
wspaniałej zabawy. PrzecieŜ przyszłość z definicji jest lepsza. Postęp techniczny zapewnia, Ŝe
Świat nie jest produktem przypadku i konieczności. Nie dajmy się omamić róŜnymi
wszystko rozwija się ku lepszemu. A skoro będzie lepiej, cieszmy się aŜ do granic trzeźwości!
teoriami, które mogą dojść tylko do pewnego punktu i nic więcej nam nie mogą powiedzieć.
Niestety, nie wszystkim się udaje. Kryzys, wypalenie, zmęczenie kaŜdego moŜe
One nie są konkurencją dla wiary! MoŜemy - i powinniśmy - podziwiać piękno tego świata,
dopaść. Medycyna nie radzi sobie z biologią i na razie starość nie radość. JeŜeli brak ci sił na
wgryzać się w jego tajemnicę, jego potęgę, jego racjonalność. Ale to wszystko nie powinno
dalszą zabawę, moŜesz wycofać się z gry. Poszukać sobie jakieś dalekowschodniej
przesłaniać Tego, który jest samym Pięknem, Mocą i Rozumem. On przez ten świat wciąŜ do
nihilistycznej
nas przemawia i nas prowadzi.
filozofii
lub
zakończyć
Ŝywot.
Eutanazja
to
uboczny
produkt
pankonsumpcjonizmu (nieznane jeszcze słowo: wszechkonsumpcjonizm).
Gwiazda nie tylko doprowadziła mędrców do konkretnego miejsca, Betlejem, ale
Taki schemat jest sprzeczny z Ewangelią. Dla ucznia Chrystusa czas to przestrzeń
równieŜ do Osoby, Jezusa. Gwiazdy, które w tradycji pogańskiej były obrazem ślepego
miłości. Liczymy go od Jego przyjścia na ten świat. Oczywiście, moŜna sobie ustalać inną
przeznaczenia, w chrześcijaństwie stały się obrazem osobistego powołania kaŜdego
cezurę czasową: np. od Rewolucji Francuskiej, od wprowadzenia waluty euro, od zwycięstwa
człowieka, aby spotkać się z Jezusem.
Legii w Lidze Europejskiej... Problem z takim datowaniem to bezsens tego czasu.
Odkrycie gwiazdy plus pragnienie dotarcia do nowonarodzonego Króla zmobilizowało
Chrześcijanie liczą od przyjścia Chrystusa, ale oczekując na Jego powtórne przyjście. „Jam
mędrców do porzucenia spokojnego Ŝycia. Nie powstrzymały ich trudy długiej podróŜy. Nie
jest Alfa i Omega, Początek i Koniec" - trzy razy w księdze Apokalipsy pojawia się ten zwrot
zniechęcili się zniknięciem gwiazdy. Nie załamali się obojętnością, jaką zastali w Jerozolimie
wskazujący na kres, na sens czasu.
ze strony moŜnych tego świata - władzy i kapłanów. A gdy dotarli do stajenki, zaczęła się
Nowy Rok sam z siebie nic nie zmieni. Nawet nie zmienia się sposób świętowania: te
same sceny, te same aktorskie twarze, te same maski. Czas ma sens, jeŜeli jest w nim BoŜe
błogosławieństwo. Dlatego pierwsze czytanie mszalne pierwszego dnia roku o tym mówi.
druga droga. Droga wiary: przejścia od własnych oczekiwań i wyobraŜeń o zbawicielu do
BoŜego planu.
Dla zasiedziałego człowieka XXI wieku trudno przyjąć do wiadomości, Ŝe BoŜy
Cały pierwszy dzień jest poświęcony „Pierwszej Błogosławionej". Z tym ładunkiem nadziei
scenariusz dla jego własnego Ŝycia moŜe być inny niŜ ten, który on sam napisał. Trudno
moŜemy odwaŜnie wejść w Nowy Rok. Damy sobie rady z Anno Domini 20t2!
przyjąć, Ŝe scenariusz ten jest jeden jedyny i wymaga szczerego poszukiwania, a potem
wierności. Jeszcze trudniej, Ŝe idzie on pod prąd róŜnym modom i otoczeniu. Niemniej
1-I-12
doświadczenie mędrców będzie z łaską BoŜą i naszym doświadczeniem!
181
182
174. Filozofia
175. Pięć umysłów
Jak odróŜnić jawę od snu? ChociaŜ „nauka odczarowała rzeczywistość" (Max Weber),
Dobry wybór nie wystarczy. Potrzeba teŜ odpowiednich zdolności, by realizować
stare filozoficzne pytanie nie utraciło aktualności. Współczesność pojęcie „realnego świata"
szlachetne postanowienia. Umiejętności te, wrodzone lub nabyte, pozwalają prowadzić się
traktuje jako infantylne. Powinno on zostać poddane krytyce, aby nie dać się uwieść pozorom.
dobrze. Tradycyjnie ten zespół nawyków określa się jako cnoty. Katechizm podkreśla ich
Trzeba odróŜniać obraz od samych rzeczy. Jednak moŜna równieŜ popaść w pułapkę
stabilność: „habitualna i trwała dyspozycja do czynienia dobra”. Dodaje jeszcze, Ŝe
skupienia się na obrazie i zapomnienia o rzeczywistości.
„pozwalają osobie nie tylko spełniać dobre czyny, ale dawać z siebie to, co najlepsze"
Dziś sieć reprezentacji świata podawanych przez nauki zastąpiła samą rzeczywistość.
(KKK1803).
Rzeczywistość stała się daleka, niemal nieosiągalna. Do tego dochodzi fakt, Ŝe obrazy świata
Chrześcijańska antropologia wychodzi od pojęcia dobra. Ono musi być rozpoznane
moŜna łączyć ze sobą, obrabiać je. W ostateczności opinie i strategia korzyści określają i
jako dobro dla mnie i ukierunkować moje zachowanie. W tych obszarach działa nawyk
determinują naszą wizję rzeczywistości. Mówiąc językiem informatycznym: „wirtual
roztropności. Późnej dochodzą relacje z innymi - kaŜdemu dawać to co mu się naleŜy, czyli
zastępuje real" - a przy wirtualu moŜna majsterkować.
być sprawiedliwym. Trzeba przezwycięŜać przeszkody na dobrej drodze, to znaczy być
W takiej wizji świata podmiot odgrywa juŜ inną rolę niŜ w przeszłości. Własne „ja"
przestaje być samopoznaniem duszy. Staje się enklawą reprezentacji i obrazów.
męŜnym. Równocześnie poradzić sobie z popędami i emocjami, a tu wchodzi w grę
umiarkowanie. Wokół tych czterech filarów buduje się tradycyjny model człowieka dobrego.
Rzeczywistość nie jest niczym innym jak wynikiem działania własnego „ja". To człowiek
Empiryczne nauki o człowieku szukają modeli opisowych jego zachowania. Skoro a
kreuje świat i jest dla niego ostatecznym punktem odniesienia. Tak dochodzimy do sedna
priori nie moŜna mówić o dobru, bo byłoby to mieszanie jakiejś religijnej prawdy o
relatywizmu: sen lub jawa to konwencja, wybór.
człowieku, stosuje się inne ostateczne kryteria: zdrowie, rozwój intelektualny, sztuka
Do tego dochodzi materializm pojmujący rozum jako komputer. Maszyna sprawnie
nawiązywania kontaktów. Mówi się o róŜnych umiejętnościach, zazwyczaj łączonych z
stosuje narzędzia matematyczne, ale nie jest w stanie poznawać. Operuje tylko konkretami,
mózgiem: róŜnorakie pamięci lub inteligencje. Takie modele, zwykle dość arbitralne, słuŜą
nie jest zdolna do abstrakcji. Tą drogą nie da się nic powiedzieć o istocie człowieka, o
jako fundament do warsztatów edukacyjnych.
dobrym lub złym jego zachowaniu. Pojęcie prawa naturalnego staje się czymś
Ostatnio popularność wśród poradników zyskała tezy mówiące o wielorakich
niezrozumiałym, skoro nie ma natury niezaleŜnej od wyborów, ideologii lub kontekstu
sposobach korzystania z umysłu. 1. Umysł dyscyplinarny - opanowanie waŜnego przedmiotu i
kulturowego. Dlatego nie moŜna juŜ przyjąć moralności uniwersalnej, obowiązującej dla
przynajmniej jednej dyscypliny zawodowej. 2. Umysł syntetyzujący - umiejętność
kaŜdego człowieka.
wyławiania koncepcji pochodzących z róŜnych dyscyplin i sfer, aby utworzyć spójną całość
Siła relatywizmu wynika ze słabej filozofii. Niestety, nauki filozoficzne zrezygnowały
moŜliwą do przedstawiania innym ludziom. 3. Umysł kreatywny - zdolność odsłaniania i
z szukania prawdy o świecie, zawęŜając swe zainteresowania do erudycji histograficznej,
wyjaśniania nowych problemów pytań i zjawisk. 4. Umysł respektujący - świadomość i
refleksji wokół nauk pozytywistycznych, logiki lub innych narzędzi myślowych. Ostatnio do
szacunek wobec róŜnic między ludźmi. 5. Umysł etyczny - wywiązywanie się z obowiązków
tych zainteresowań trzeba dołączyć modną - czy równieŜ intratną? - ideologię gender,
pracowniczych i obywatelskich.
szczególnie w wersji krytyki wobec tradycyjnych pojęć seksualności i małŜeństwa.
Pragmatyczny świat szuka skutecznych metod, by poradzić sobie ze zmianami, z
Filozofia zawsze była zwierciadłem kultury narodów. Filozofia, która rozwija się
jakimi człowiek boryka się w szkole, biznesie lub innej działalności zawodowej. Coraz
zachowując współbrzmienie z wiarą, stanowi część ewangelizacji kultury. Nowa
częściej w tych teoriach pojawiają się wątki niematerialistyczne, nawiązujące do wartości
ewangelizacja wymaga „obudzenia" filozofii, jej wyjścia z utopijnych snów i ideologicznych
etycznych. Kiedy osoba wierząca czyta takie teksty, przychodzi pokusa powiedzenia: „A nie
zaczadzeń. Ponownego zafascynowania się samą rzeczywistością, a nie jej podróbkami.
mówiliśmy! PrzecieŜ człowiek jest czymś innym niŜ zdolną małpą”.
22-1-2012
15-I-2012.
183
184
176. Dezintegracja
177. Cyfryzacja
Czy w tej nowej pracy są wyjazdy integracyjne? - zapytała młoda kobieta swego
Digitalizacja na dobre wkroczyła do bibliotek i archiwów. KaŜdy świstek moŜe być na
przyszłego szefa. Odetchnęła z ulgą, gdy się dowiedziała, Ŝe nie. Ze szczerością dodała: - Jak
zawsze
się cieszę! Mam wiele przyjaciółek, którym firmowa integracja zdezintegrowała małŜeństwo.
nieproporcjonalnie duŜo miejsca w stosunku do treści istotnej z punktu widzenia
utrwalony.
Samo
skanowanie
jednak
nie
wystarczy.
Bitmapy
zajmują
Przytoczony dialog opisuje jeden z paradoksów współczesności. Nigdy człowiek nie
uŜytkownika. Do tego nie pozwalają na przeszukiwanie treści lub wyodrębnienie ilustracji.
dysponował takimi środkami do komunikacji ani taką wiedzą teoretyczną na temat budowania
Bardzo istotnym procesem po skanowaniu jest obróbka cyfrowa. Aby archiwa wprowadzić na
więzi międzyludzkich, a równocześnie tak boleśnie nie doświadczał poraŜki na tym polu.
cyfrę, pracy starczy na kilkadziesiąt lat. NajwaŜniejsze to interpretacja i zrozumienie tego
Dezintegracja społeczeństwa, jaką niestety obserwujemy, wskazuje na kruchość kaŜdej
ogromnego materiału.
konstrukcji pozbawionej fundamentów. Technokraci czy biurokraci nie są w stanie jednoczyć
Cyfryzacja ruszyła równieŜ w dziedzinie usprawnienia administracji publicznej.
w sposób trwały ludzi. Ich misterne i skomplikowane pomysły w przyspieszonym świecie, w
KaŜdy ekran podłączony do sieci stanie się potencjalnym okienkiem do obsługi obywatela.
jakim Ŝyjemy, rychło okazują się kolejną utopią.
Ten zaś coraz więcej będzie „wklepywał" na swój temat. Zajmie mu to sporo czasu, ale zrobi
Upadły stan człowieka sprawia, Ŝe nawet jego najszlachetniejsze działania łatwo się
wypaczają. Oczywiście, nie kaŜdy czyn niewierzącego człowieka jest zepsuty. Niemniej, bez
pomocy łaski BoŜej trudno, by ułomność nie data o sobie znać. I tak na przykład ten, kto ma
to chętnie. Szkoda takiego dobrowolnego pracownika nie wykorzystać... Biurokracja
przemieni się w sieciokrację lub jak tam zechcemy to nazwać.
Informatyka pod róŜnymi nazwami: cyfryzacja, digitalizacja - przedstawia się jako
władzę, zaniedbuje słuŜbę, a kto się wzbogacił, puszcza w niepamięć odpowiedzialność za
panaceum na społeczne bolączki. W niezmiernie złoŜonej rzeczywistości konieczne jest stałe
innych. Ewangelia, choć nie zawiera modelu Ŝycia społecznego, jest skutecznym lekarstwem
odkrywanie nowych ścieŜek do rozwiązywania problemów. Faktycznie, dynamika nowego
dla zranionego serca człowieka i daje mu impuls do działania.
społeczeństwa wymaga stałej innowacji. Inaczej przychodzi stagnacja, ryzyko przesycenia z
Człowiek nie jest w stanie kierować własnym postępem, poniewaŜ nie moŜe sam z
siebie ustanowić prawdziwego humanizmu. Ideologiczne zamknięcie się na Boga oraz
towarzyszącymi mu konfliktami. Dziś tkanka społeczna ogniskuje się wokół państwa, rynku i
środków komunikacji, a relacje między nimi moŜna usprawnić nowymi technologiami.
obojętność ateizmu niosą niebezpieczeństwo lekcewaŜenia wartości ludzkich i przeszkadzają
Warto pamiętać, Ŝe pragmatyzm na dalszą metę nie ma mocy oŜywczej. To miłość do
autentycznemu rozwojowi. Tylko gdy uznamy, Ŝe jesteśmy powołani, jako pojedyncze osoby i
prawdy na przestrzeni wieków była bodźcem dla szukania nowych rozwiązań. Poszukiwanie
jako wspólnota, do uczestnictwa w rodzinie Boga, będziemy zdolni zrodzić nową myśl i
prawdy stanowiło dominującą pasję kaŜdego społeczności innowacyjnej. Niestety, od ponad
zaangaŜować nowe siły w słuŜbę prawdziwego i pełnego humanizmu.
wieku samo pojęcie prawdy jest kwestionowane. Nie jest juŜ doskonałością osoby, lecz
Humanizm chrześcijański nadal jest główną siłą słuŜącą rozwojowi. OŜywia go miłość
niebezpieczną
iluzją
prowadzącą
do
szkodliwego
dogmatyzmu
lub
pozycji
i kieruje się prawdą, przyjmując je jako trwały dar BoŜy. Dyspozycyjność wobec Boga
fundamentalistycznych. Prawda jest przyjmowana tylko w formie zrelatywizowanej, czyli
otwiera na dyspozycyjność wobec braci i wobec Ŝycia, pojmowanego jako odpowiedzialne i
niepełnej lub fragmentarycznej.
radosne zadanie. Mocne przekonanie co do nauki społecznej Kościoła da nam siłę, aby
Tylko wizja człowieka przekraczająca pragmatyczny materializm, który dziś wydaje
wytrwale i bez kompleksów działać w Ŝyciu społecznym. A sól Ewangelii odegra rolę
się całkowicie panować, pozwoli na odkrywanie tych nowych ścieŜek, na nasze czasy. Chodzi
zachowującą od zepsucia. Inaczej piękne hasła łatwo w praktyce stają się zaprzeczeniem
o to, by wszelkie ośrodki kształcenia odnalazły swoją duszę, wyzwalając się ze
pierwotnego ich znaczenia: integracja - dezintegracja, wolność - zniewolenie, rozwój -
schizofrenicznego podziału przeciwstawiającego postęp naukowo-techniczny tradycji
humanistycznej. Same komputery niewiele zmienią w państwie i społeczeństwie. Ba! nawet
regres...
wszystkich mogą bardziej ogłupić.
29-I-2012
5-II-2012
185
186
sztuki lub dziwne pamiątki. Zazwyczaj nie jest to problem, gdyŜ darczyńcę moŜna
178. Żonglerka
zmotywować równieŜ grając na emocjach, pozytywnych lub negatywnych, wzbudzając
Wyobraźmy sobie, Ŝe Ŝycie jest grą, podczas której Ŝonglujemy pięcioma piłeczkami.
Są to: praca, rodzina, zdrowie, przyjaciele i uczciwość. Przez cały czas staramy się utrzymać
je wszystkie w powietrzu. Pewnego dnia dochodzimy do wniosku, Ŝe praca to piłka z gumy.
Nawet jeŜeli się ją upuści, odbije się i wróci. Pozostałe cztery - rodzina, zdrowie, przyjaciele i
uczciwość - zostały wykonane ze szkła. Gdy któraś z nich upadnie, nieodwracalnie porysuje
się, pęknie lub, co gorsza, moŜe się nawet rozbić.
Historyjka o Ŝonglerce Ŝycia funkcjonuje w odmiennych wersjach, przypisana
róŜnym autorom. Pracę przedstawia się tam jako niezniszczalną piłeczkę, która zawsze wraca
cała i z którą człowiek łatwo sobie radzi. Pozostałe sfery są bardziej delikatne i moŜna coś w
nich nieodwracalnie zepsuć.
Ze względu na złoŜoność spraw, w trzecim tysiącleciu Ŝycie stało się trudniejsze.
Kiedyś wiele dziedzin przyjmowało się jako przeznaczenie - lub powołanie - i nikt nie
usiłował go zmieniać: dziadek był piekarzem, syn piekarzem, wnuk od kolebki wiedział, Ŝe
piekarzem zostanie... Dziś niewielu ma taki komfort. Piłeczek do utrzymania w powietrzu
przybywa i większość z nich jest kruchych. Sporo trzeba się natrudzić, aby utrzymać ten kram
w ruchu. Nie jest łatwo Ŝonglować taką liczbą przedmiotów. Dlatego niepotrzebne piłeczki
warto usuwać, a naleŜą do nich te, które zostały wytworzone przez egoizm, zmysłowość,
pychę...
Piłeczka pod nazwą „zdrowie” jest dziś wystarczająco wyeksponowana. Troszczą się
o to lekarze i koncerny farmaceutyczne, skutecznie przypominając, jak delikatną stanowi ono
sprawę. Paradoksem jest, Ŝe współczesna kultura masowa, ceniąc wysoko zdrowie,
równocześnie promuje ekscesy. PrzecieŜ szalona konsumpcja z pewnością nie wpływa
pozytywnie na zdrowie! Piłeczka zwana rodziną w ubiegłych pokoleniach mogła się wydawać
niezniszczalna. Dziś wielu ludzi nie radzi sobie z utrzymaniem jej w powietrzu. Niejednemu
ląduje na ziemi i tłucze się bezpowrotnie. Dlatego warto tę piłeczkę szczególnie trzymać na
oku. W codziennym rachunku sumienia w jakiś sposób temat rodziny powinien się pojawiać.
hojność lub próŜność.
System licytacji, przy odpowiedniej atmosferze i moŜe odrobinie alkoholu, pozwala na
uzyskanie niezłych rezultatów. Przedmioty, często same w sobie mało wartościowe, stają się
obiektem zaŜartych walk. Przekaz telewizyjny pokazuje promieniującą twarz zwycięzcy.
Interesujące by było spotkać się ze szczęśliwymi nabywcami lub ich rodziną dzień po udanym
zakupie, gdy emocje opadły i wzrasta świadomość, co i za ile zostało zlicytowane. Czasami te
spotkania odbywają się z prawnikami - gdy delikwent chce się wycofać z zawartej ustnie
umowy.
Systemem aukcyjnym od wieków sprzedaje się dzieła sztuki, kolekcjonerskie
przedmioty, zwierzęta hodowlane lub inne rzadkie towary. W internecie równieŜ prosperuje
ten system sprzedaŜy. W sieci emocje działają nieco inaczej. Wielu ludzi poświęca sporo
czasu, by z wypiekami na twarzy śledzić ceny i uczestniczyć w róŜnych licytacjach on linę. I
w tym przypadku kij ma dwa końce: moŜe to być zarówno źródłem wielkich oszczędności,
jak i zmarnotrawienia pieniędzy i sporej ilości czasu.
W relacjach rodzinnych równieŜ występuje pewien rodzaj licytacji, czyli emocjonalne
podbijanie stawki. Na przykład: kto robi więcej na rzecz innych, kto się bardziej poświęca,
kto ma trudniej lub kto więcej cierpi w Ŝyciu. Zwycięstwo w takich zawodach nie daje nic,
absolutnie nic, i zatruwa rodzinną atmosferę.
Pismo Święte opowiada o licytacji w dół pomiędzy Abrahamem i Bogiem. Chodziło o
pośrednictwo wobec sprawiedliwych z Sodomy. Początkowo Abraham stawiał na
pięćdziesięciu sprawiedliwych. Dalej argumentował: „Gdyby wśród tych pięćdziesięciu
sprawiedliwych zabrakło pięciu, czy z braku tych pięciu zniszczysz całe miasto?". „A moŜe
znalazłoby się tam czterdziestu?" Stawka się obniŜa aŜ do ostatniej prośby: „O, racz się nie
gniewać, Panie, jeśli raz jeszcze zapytam: gdyby znalazło się tam dziesięciu?".
KaŜdy wie, Ŝe Ŝonglerka nie jest łatwa. Na szczęście moŜemy liczyć na BoŜe
miłosierdzie. Stłuczone kule da się posklejać. Z łaską BoŜą sprostamy Ŝyciowym zmaganiom.
Warto równieŜ pamiętać, dla kogo prowadzimy tę grę: to Bóg jest naszym widzem. My ze
swej strony szczerze powinniśmy stosować jego rady: „Bądź wola Twoja!”.
Jezus zachęca do hojności bez targowania się. Kiedy kupiec znajduje piękną perłę,
idzie i z radością sprzedaje wszystko, aby ją nabyć. Kiedy w grę wchodzi miłość, nie ma
miejsca na licytacje, trzeba iść na całość! A Bóg w udzielaniu nagrody nie pozwala, byśmy
Go prześcignęli w hojności (św. Teresa z Aviii).
12-II-2012
19-II-2012
179. Licytacja
Rozpalić ambicje, podkręcić próŜność i... stawka szybuje pod niebiosa! System
aukcyjny skutecznie działa w zbiórkach na szlachetne cele. Przedtem trzeba uzyskać dzieła
187
188
180. Letniość
181. J@łmużna
Czy mu się nie chce, czy nie potrafi? Szekspirowskie pytanie pojawia się niemal w
kaŜdym zadaniu, gdy człowiek musi dać siebie to co najlepsze, czyli zaangaŜować talenty,
rozum i wolę. Zestaw zdolności wrodzonych lub nabytych określa się jako kompetencje.
Motywacje to wola działania. Wiele jest sytuacji granicznych, w których nie do końca da się
odróŜnić, czego brakuje lub czego jest za duŜo - lenistwa czy obojętności. Inne sytuacje są
całkiem klarowne, na przykład, pomimo dobrej woli i zaangaŜowania, nie kaŜdy moŜe być
Wydaje się dalece niestosowne, moŜe dla niektórych irytujące, łączenie słowa
„jałmuŜna" z tym symbolem współczesnego świata, jakim jest internetowa „małpa". AŜ
dziwne, Ŝe redakcyjna korekta „Idziemy" dopuściła do druku taki tytuł. Wielu czytelnikom
jałmuŜna kojarzy się moŜe ze stęchłą i mroczną atmosferą zakrystii. Jest dla nich owocem
słabej psychiki lub niejasnych intencji: chęci pozbycia się natrętnego Ŝebraka, wstydu z
własnej pozycji lub pogoni za uznaniem innych.
dyrygentem chóru lub baletnicą.
Zagadnienie to moŜna opisać wykresem. Umieszczamy kompetencje (K) i motywacje
W wydaniu świeckim takŜe mamy objawy takich „słabości serca". Są one bardziej
(M) na współrzędnych i dwiema przecinającymi się liniami wyodrębniamy cztery pola.
sterylne i politycznie poprawne. Z wygodnej kanapy moŜna wysłać SMS wspierający chorych
Idealna przestrzeń jest tam, gdzie są kompetencje i motywacja (+K, +M) - im wyŜsze, tym
na AIDS, ustawić stały przelew na konto Greenpeace lub przeznaczyć na wybraną instytucję
lepiej. Po przekątnej będziemy mieli najgorszą sytuację (-K, -M). Pozostałe pola to niska
1 proc. przy wypełnianiu rozliczenia podatkowego - pieniądze, których i tak nie da się
motywacja lub niska kompetencja. Specjaliści od zarządzania ludzkim kapitałem wiedzą, Ŝe
odzyskać. Albo wybrać towar, którego producent zapewnia poszanowanie lasów w Amazonii
kluczem do wzmocnienia motywacji są nie tylko pieniądz i awans w firmie. Szukają róŜnych
lub ochronę ginącego gatunku Ŝab na Mazurach. Zazwyczaj w jednym i w drugim przypadku
sposobów, by przesuwać pracowników w stronę idealnego pola (+K, +M). Kursy szkoleniowe
darowana kwota jest śmiesznie mała. Racjonalizuje się ten niedobór, mnoŜąc datek przez
to sposób na poprawę kompetencji. JeŜeli motywacje do nauki są wielkie, to kursy się
domniemane wielkie liczby darczyńców: ileŜ moŜna by uzbierać, gdyby inni byli tak
sprawdzają. Dość istotna w tej ćwiartce jest wcześniejsza selekcja przy naborze. W
wraŜliwi, jak my jesteśmy! Na szczęście jałmuŜna chrześcijańska nie sprowadza się do
bezwzględnym świecie pracowników z najgorszej ćwiartki (-K, -M) zwalnia się lub odsyła do
dawania kilku miedziaków i starej odzieŜy. Chodzi o rozpoznawanie Jezusa w obliczu
konkurencji.
cierpiącego i naśladowanie miłosierdzia Ojca.
W języku duchowym zaangaŜowanie to gorliwość, a jej brak to letniość. Kompetencje
w działaniu to cnoty, a w aspekcie znajomości doktryny to formacja. Cechy te są głęboko ze
Skoro została poruszona wysokość przekazanej kwoty, warto się na tym zatrzymać.
sobą splecione - znajomość Ewangelii powinna prowadzić do Ŝycia według niej. Kościół
DŜentelmeni nie mówią o pieniądzach, ale na pewno je liczą, inaczej trudno, by nadal
poprzez stałą formację stara się podnosić zaangaŜowanie i kompetencje. Głoszenie Słowa ma
pozostali dŜentelmenami. W świecie, w którym coraz więcej jest rozbieŜności miedzy
na celu mobilizację do gorliwszej odpowiedzi. I tak samo jak w innych instytucjach nie
bogatymi i ubogimi, trzeba zadawać sobie pytanie, czy moja pomoc jest proporcjonalna do
moŜna spocząć na laurach. Nikt nie ma zagwarantowanego na zawsze bycia w ćwiartce
mojej pozycji i zarobków? Albo lepiej: z czego mogę zrezygnować, aby hojniej wspierać
idealnej (+K, +M). Zresztą w tej przestrzeni zawsze moŜna wzrastać, czyli szukać na serio
potrzebujących?
świętości.
RównieŜ Kościół ma problemy z tymi, którzy słabo się angaŜują i nie chcą się wysilać.
Z miłosiernej woli BoŜej nie moŜe się ich pozbyć lub być wobec nich obojętnym. Usilnie
proponuje im wejście na ścieŜkę nawrócenia. Wielki Post to czas dla poprawy parametrów
zaangaŜowania i pogłębienia kompetencji miłowania. Podręcznik tego „kursu szkoleniowego"
Na przykład na Wielki Post moŜna ograniczyć czas na oglądanie filmów i telewizji i
przeznaczać go na fundraising. Nie chodzi tu o wciskanie na siłę raz do roku nalepki z
czerwonym serduszkiem przypadkowo spotkanym ludziom ani o kwestowanie w Zaduszki na
cmentarzach na remont zabytkowych grobów, ale o realne i trwałe wsparcie inicjatyw
charytatywnych lub apostolskich. Stać się natrętnym „Ŝebrakiem" wśród znajomych i
to Męka Pańska. Nie zmarnujmy tej okazji, moŜe być ostatnia...
krewnych nie dla własnego dobra, ale dla dobra bliźniego. Tłumacząc im w sposób
26-II-2012
zrozumiały, Ŝe nie mogą obojętnie zamykać się we własnym, konsumpcyjnym świecie.
189
190
4-III-2012
183. Być i wyglądać
Powoli nie tak prędko / proszę się nie pchać / najpierw moŜna wyglądać na świętego
182. Pokolenie LP
ale nim nie być / potem ani świętym nie być ani na świętego nie wyglądać / potem być
Od marudnego kwękania do słów: nienawidzę cię - taki tytuł nosi ksiąŜka o
marketingu rynku dziecięcego opisująca „siedem stopni wymuszania zakupu". Tego typu
publikacje uświadamiają, jak podatne są maluchy na manipulacje i jak bezwzględnie się te
słabości wykorzystuje w kampaniach reklamowych. Dzieci to łatwa grupa do uzaleŜnienia od
marki i produktu. To grupa, w której nie zdarzają się nigdy bojkoty konsumenckie.
świętym tak Ŝeby tego wcale nie było widać / i dopiero na samym końcu / święty staje się
podobny do świętego (ks. Jan Twardowski, „W kolejce do nieba").
Wiersz nawiązuje do tradycyjnej mądrości: iuvenes videtu sancti sed non sunt: senes
non videtur sed sunt (młodzi wyglądają na świętych, ale nie są, starzy nie wyglądają, ale są).
Gorąca miłość tych, którzy idą za Jezusem juŜ we wczesnym wieku, jest jak piękne kwiaty.
Marketing dziecięcy stara się wkroczyć do przedszkoli. PoniewaŜ bezpośrednie
natarczywe działania są negowane przez rodziców, coraz częściej kampania określonego
produktu połączona jest z wartościami edukacyjnymi. Kampania typu „od ziemniaka do
frytki" oswaja z marką tych ostatnich, a producenci past do zębów uczą, jak dbać o higienę
jamy ustnej. Z okazji św. Mikołaja moŜna „hojnie" rozdać małe prezenciki, które się odzyska
z naddatkiem w okresie BoŜego Narodzenia.
Ładnie wyglądają, ale na razie są tylko obietnicami. Potrzeba wiele lat wytrwałej pracy w
słuŜbie Pana, by pojawiły się dojrzałe owoce świętości.
Piękny Ŝar młodzieńczych ideałów przemija. JeŜeli towarzyszy mu pokorne staranie o
autentyczność, wprowadzi to duszę w kolejne etap wytrwałej walki o prawdziwą cnotę. Bez
tego naturalnego wzrostu moŜe spełnić się fraszka Sztaudyngera „Mistyk wystygł / Wynik:
cynik". Cynizm to przykry stan zgorzknienia. Prowadzi często do szydzenia z tych, którzy
Są teŜ kursy marketingu uczące, jak obejść kwestie prawne broniące praw rodziców.
Tym, czego nie mówi się głośno, jest to, Ŝe większość reklam ma na celu wywołać u odbiorcy
niskie poczucie wartości. I skompensować je zakupem reklamowanego produktu. Starsza
osoba jest bardziej odporna na takie bodźce. Dziecko, które marketingowcy często znają
lepiej od jego własnych rodziców, jest absolutnie bezbronne. Mały człowiek wychowany
przez reklamy wszelkie trudności rozwiązuje zakupami, co sprowadza się do wymuszenia ich
na rodzicach. Tych rzadko stać na stanowcze „nie" i dla świętego spokoju ulegają kaprysom
swych pociech. Sprawy bardziej się komplikują, gdy rodzice nie mają czasu dla dzieci i
poprzez dogadzanie ich zachciankom starają się zdobyć ich miłość.
nadal wierzą w moŜliwość Ŝycia według wymagań Jezusa. W skrajnych przypadkach
prowadzi do agresywnego krytykowania tego wszystkiego, co kiedyś stanowiło ideał
własnego Ŝycia. Wiele krąŜącej literatury antykościelnej wynika z takiej „zawiedzionej
miłości", która nie poradziła sobie z dojrzewaniem.
Ciekawy w wierszu ks. Twardowskiego jest etap „bycia świętym tak, aby tego nie
było widać". Oczywiście nie chodzi o celowe wyglądanie na gorszego, niŜ się jest w
rzeczywistości lub afiszowanie się złym postępowaniem. Święci nigdy nie wyglądali na
łajdaków, przynajmniej dla tych, którzy dobrze ich znali i oceniali ich zachowanie w sposób
prawy. Chodzi o długi etap na drodze do świętości - oczyszczania intencji. Szukania
Dziecko „mamokup" nie radzi sobie z trudnościami. Czy potem zmęŜnieje? Czy w
młodości, gdy rodzice lub państwo nie będą w stanie odpowiedzieć na jego konsumpcyjne
kaprysy, będzie w stanie zacisnąć pasa? A moŜe wtedy wyjdzie na ulice, niszcząc co
popadnie, aby okazać swoje oburzenie? Na naszych oczach powstaje pokolenie, które moŜna
roboczo nazwać „pokoleniem lelum-polelum" - czyli „sierot" niezdolnych do podjęcia
odpowiedzialności za Ŝycie.
autentycznej miłości BoŜej, a nie własnej realizacji i chwały. Współpracy z łaską, aby dojść
do tego, Ŝe juŜ „nie ja Ŝyję ale Ŝyje we mnie Chrystus" (Ga 2, 20).
W świecie, gdzie pozory mocno się liczą i niemal wszystko jest na pokaz,
chrześcijański ideał świętości jest mocno naraŜony na wypaczenie. Walka wewnętrzna moŜe
okazać się szukaniem samospetnienia - a nie woli BoŜej. W XXI wieku stara jak świat pokusa
pychy przebiera się w miłą otoczkę medialnego sukcesu, korzystnych statystyk lub akceptacji
Oczywiście, nie moŜna demonizować marketingu, ale równieŜ nie moŜna go
kanonizować. Ani zostawiać waŜnego elementu, jakim jest umiarkowanie, w rękach tych,
których specjalnie nie interesuje rozsądny konsument. Szukajmy sposobów, aby przekazać
ze strony wyznawców modnych trendów. Wzrost w pokorze daje gwarancję, Ŝe się nadal jest
na dobrej drodze, czyli w „kolejce do nieba".
18-III-2012
następnemu pokoleniu sens i wartość tej cnoty. Bez niej człowiek staje się zakładnikiem
świata.
191
192
184. Praca
185. Przeszłość
Działo się to na wielkim placu budowy. Zwiedzający zagadnął murarza, dopytując o
George Orwell w powieści „Rok 1984" opisywał manipulacje dokonywane z
jego zajęcie. Ten pochmurnie odpowiedział, Ŝe stale układa cegły. Nieco dalej przybysz zadał
starymi gazetami, by dostosowywać historie, do panującej ideologii. Fakty, które miały
to samo pytanie kolejnemu robotnikowi. Ten z rezygnacją odparł, Ŝe zarabia na chleb dla
być dozwolone, to nie te, które miały miejsce, ale te, które pasowały do obowiązującej
siebie i swoich bliskich. Gdy po raz kolejny skierował takie samo pytanie do jeszcze innego
narracji. W innej skali moŜna dziś pomyśleć o majsterkowaniu wokół własnej Ŝyciowej
pracownika, ten wyprostował się i z nieukrywaną dumą odpowiedział: - No, jak widać,
historii. Dyskutuje się o prawie do usuwania osobistych informacji np. z Google lub
uczestniczę w budowie tej wspaniałej katedry dla mego Boga!
Facebooka oraz prawie do zatuszowania wpisu do ksiąg parafialnych tych, którzy chcą
Historyjka opowiadana w róŜnych wersjach uwypukla paletę motywacji przy
wykonywaniu takiego samego zajęcia. Perspektywa moŜe koncentrować się na samej
Ŝmudnej czynności lub wznosić się do samej wieczności. MoŜna działać jak niewolnik lub
przeŜywać wielką miłość. Ewangelia pracy, jak mawiał Jan Paweł II, wyzwala człowieka z
ciasnej perspektywy i pozwala odkrywać w codziennych zajęciach nie tylko własne
człowieczeństwo, ale i Jezusa, a z Nim uczestniczyć w pojednaniu świata z Bogiem.
przestać być katolikami. Ale czy decyzje Ŝyciowe są zawsze odwoływalne?
Zarówno dowolność i zmienność świata wirtualnego, jak i łatwość wprowadzania
zmian w urzędach stanu cywilnego tworzą ułudę, Ŝe przeszłość nie obowiązuje, Ŝe o
wszystkim moŜna zapomnieć. śycie jednak pozostawia Cookiem bardzo trwałe, które
pojawiają się w pamięci społecznej, gdy najmniej tego oczekujemy. Nie da się przeszłości
usunąć tak prosto, jak na komputerze usuwamy historię zwiedzanych stron internetowych.
Dla osoby świeckiej praca zawodowa jest częścią BoŜego powołania. Takie podejście
do spraw tego świata stanowi remedium na stereotyp, w którym to, co związane z
katolicyzmem, ze swej natury jest skazane na bylejakość; przecieŜ juŜ przysłowie głosi, Ŝe nie
święci garnki lepią. Niektórzy opacznie tłumaczą w tym duchu napis z warszawskiego Traktu
Królewskiego: Res sacra miser - Ŝe sprawa sacra jest zawsze mizerna (w rzeczywistości napis
oznacza: „Biedny to rzecz święta”).
Sieci społeczne karmią się wpisami, które sam uŜytkownik, czasami nieroztropnie,
wprowadził. RównieŜ „Ŝyczliwi przyjaciele" mogą rozpowszechniać, mniej lub bardziej
złośliwie, informację prywatną szkodliwą dla kariery zawodowej lub dla rodzinnych
relacji. Do tego dochodzi fakt, Ŝe w sieci jest bardzo duŜo informacji rozproszonych.
Wyszukiwarki łączą te dane w często dziwacznych konfiguracjach: wypowiedź sprzed
pięciu lat o jakimś filmie z niezapłaconym mandatem i kompromitującym zdjęciem.
Gdy się pracuje dla Pana Boga, to oczywiste, Ŝe zadania powinny być dobrze
wykonane. MoŜna to zawrzeć w punktach: 1. ZaangaŜowanie, czyli pracować z sercem. 2.
Ambicja, czyli chcieć się doskonalić. 3. Inicjatywa, czyli mieć pomysły. 4. Spojrzenie
całościowe, by nie zaplątać się w drobnostkach zaniedbując ogół. 5. Duch słuŜby, aby egoizm
nie zniszczył wszystkiego. 6. Dokładność, czyli dbałość o szczegóły. 7. Zawodowa
fachowość. 8. Wytrwałość, czyli męstwo, by radzić sobie ze zniechęceniem. 9.
Systematyczność i porządek. 10. Radość i spokój, bo pracowitość to nie to samo co
Informacja z sieci nie ma wymiaru czasowego. Sieci społeczne, z niemalŜe boską
wszechwiedzą i wszechobecnością, utrzymują jako teraźniejsze fragmenty Ŝycia
konkretnych ludzi w róŜnych rolach i okresach Ŝycia. Najbardziej dramatycznie pokazują
to poraŜki małŜeńskie lub zgon. W wielu krajach łatwiej uzyskać rozwód lub zmienić płeć
w urzędzie stanu niŜ usunąć z sieci profil zmarłej osoby.
Te i inne trudności z wymazywaniem przeszłości przypominają o ograniczeniach
człowieka. „Kto z was przy całej swej trosce moŜe choćby jedną chwilę dołoŜyć do wieku
„stresowitość".
Układać cegły dla Boga, ale układać je dobrze. Przynajmniej tak samo dobrze jak ci,
swego Ŝycia?" ( Mt 6, 27). Wolność człowieka, wbrew temu, co głosi modna ideologia,
którzy układają je dla własnej chwały, dla pieniędzy lub innego mniej lub bardziej
nie jest absolutna. Człowiek nie jest w stanie zmienić swoich przodków, genetycznego
szlachetnego celu. Od tego zaangaŜowania świeckich zaleŜy ich zawodowy prestiŜ, a od
zapisu swojej płci i wielu innych rzeczy. RównieŜ nie moŜe się pozbyć odpowiedzialności
niego skuteczność ich apostolstwa. Partanina w pracy zawodowej sprawia, Ŝe otoczenie nie
za własne czyny. MoŜe to czasami być cięŜar nie do zniesienia. Dla człowieka wierzącego
przyjmie ich świadectwa. Nie moŜna przecieŜ „ukryć miasta połoŜonego na górze”.
stanowi to o jego godności. Nawet nieudane odcinki mają bowiem sens, gdy się
przyjmuje BoŜe miłosierdzie.
25-III-2012
193
194
1-IV-2012
Tym nieprzemijającym Newsem Ŝyje wspólnota uczniów Jezusa od niedzielnego poranka
pierwszej Wielkanocy. Ta wiadomość daje prawdziwą radości i nadzieję.
186. Newsy i newsiki
Dziadek kolegi był człowiekiem starej daty. Do wszystkiego podchodził bardzo
solidnie. Chwalił się tym, Ŝe przez całe swe Ŝycie dzień w dzień czytał prasę od deski do
deski, bo przecieŜ trzeba się orientować, co na świecie się dzieje… Pod koniec Ŝycia
stwierdził, Ŝe nic mu to nie dało i była to jedna wielka strata czasu.
8-$-2012
187. Non possumus
Internet utworzył bezgraniczną przestrzeń, aby zaspokajać potrzebę dzielenia się
przeŜyciami. Nie ma tam limitów ani ograniczeń co do formy. MoŜna produkować się w
Dziadek kolegi miał duŜo szczęścia, gdyŜ za jego Ŝycia maszyna od produkcji
przydługich tekstach lub króciuteńkich komentarzach. Wysłać emocjonalny e-mail - co ślina
wiadomości była dopiero w rozruchu. Nikt wtedy jeszcze nie myślał o tabloidach,
na język przyniesie, ale w wersji zapisowej - lub leniwie wymieniać zdania na Gadu-Gadu.
portalach informacyjnych, twitterach, facebookach… Nie sposób, aby dziś ktoś mógł
Dziś sporo ludzi na ten cel poświęca multum czasu i energii; wprost nie mogą powstrzymać
śledził wszystko. Informacja stała się towarem do konsumpcji, często wytworzonym, aby
się od przekazywania tego, co czują. Inna sprawa, czy ten potok przekazu ma równieŜ tak
zaspokoić potrzeby rozbudzone sztucznie. Skoro jest tego tyle, trzeba dotrzeć do
mocno zaangaŜowanych odbiorców.
konkretnego odbiorcy. Odbiorca ze swej strony szuka tylko tego, co go rzeczywiście
Potrzeba dzielenia się Dobrą Nowiną leŜy u początków Kościoła. Po przeŜyciach
paschalnych apostołowie odczuwali wewnętrzne przynaglenie do głoszenia Chrystusa.
dotyczy.
Piękne są niedziele bez natłoku informacyjnego, bez gazet, z wyciszonym
dostępem do wiadomości. Gdy zaczyna się tydzień, newsowy aparat rusza. Wcześnie w
poniedziałek produkt jest trochę schematyczny i szablonowy: coś trzeba przekazać, aby
zainteresować, aby zaistnieć. Podobnie dzieje się po świętach lub okresach odpoczynku.
Warto by było przestudiować typ informacji o takiej samej porze roku, lud dnia tygodnia,
Czytamy w Dziejach Apostolskich, Ŝe gdy zakazano im w ogóle przemawiać i nauczać w
imię Jezusa, Piotr i Jan odpowiedzieli: „Rozsądźcie, czy słuszne jest w oczach BoŜych
bardziej słuchać was niŜ Boga? Bo my nie moŜemy nie mówić tego, cośmy wi- dzieli i
słyszeli". Nie moŜemy nie mówić, czyli non possumus trwać bezczynnie i siedzieć cicho.
Zestawienie tych dwóch tak odmiennych sytuacji, pierwszej ewangelizacji i
wyŜywania się na forach lub portalach społecznościowych, jest uzasadnione. OtóŜ dzielenie
niezaleŜnie od daty.
się z innymi tym, co w sercu gra, jest ludzką potrzebą. Kto naprawdę odkrył ciepło i piękno
Niedziela bez medialnego szumu pozwala powracać do prawdziwego Wydarzenia:
zmartwychwstanie Jezusa z Nazaretu. Ono dotyczy kaŜdego człowieka. To nie jakaś
efektowna reanimacja z przeszłości. Gdyby tak było, nie miałoby ono znaczenia
większego niŜ reanimacja klinicznie martwych ludzi, dokonywana dzięki umiejętności
lekarzy. W świecie jako takim i w naszej egzystencji nic by to nie zmieniło. Byłoby
czymś podobnym do wskrzeszeń opisanych w Ewangelii. Po krótkiej przerwie tamci
ludzie wracali do swego dotychczasowego Ŝycia, Ŝeby później któregoś dnia na koniec
umrzeć.
wiary, nie moŜe zachować tego dobra wyłącznie dla siebie. Apostolstwo nie jest jakimś
opcjonalnym dodatkiem dla grających w kościelnej champions teague. Brak gorliwości
apostolskiej u człowieka, który w innych sprawach, często błahych, nie moŜe oprzeć się
potrzebie dzielenia się nimi, wskazuje na niespójność jego zachowań, a w ostateczności na
letniość jego wiary. Niezrozumiałe jest, dlaczego w wielu obszarach nie moŜe nie mówić o
tym, co przeŜywa, a w istotnych kwestiach - jak sprawy zbawienia duszy - zachowuje to tylko
dla siebie samego.
Na początku trzeciego tysiąclecia nie moŜemy - non possumus - obojętnie patrzeć, jak
Zmartwychwstanie Jezusa było przejściem do całkowitego innego rodzaju Ŝycia.
coraz większe rzesze Ŝyją daleko od Boga. Przekaz wiary trzeba łączyć ze świadectwem
Do Ŝycia niepodlegającego juŜ prawu śmierci i stawania się. „W Zmartwychwstaniu
autentycznej miłości okazywanej w bezinteresownej przyjaźni i trosce o bliźniego. A to
Jezusa zostały zrealizowane nowe moŜliwości bycia człowiekiem, które mają znaczenie
zazwyczaj wymaga bezpośredniego kontaktu z ludźmi „w realu". Dla skuteczności
dla wszystkich i otwierają przez ludźmi przyszłość, nowy rodzaj przyszłości” (Benedykt
apostolstwa nie wystarczy produkować się w internecie. Potrzebne są spotkania i rozmowy,
XVI). Jest to News, który czyni nowy cały świat. Otwiera dostęp do Ŝycia wiecznego.
195
196
jak pokazuje Jezus swoją postawą wobec zagubionych i smutnych uczniów na drodze do
nich z wielką szkodą dla wspólnoty państwa lub Kościoła. śadnej pociechy nie daje
Emaus w dniu Zmartwychwstania.
powiedzenie: mądry Polak po szkodzie, szczególnie gdy straty są nie do odrobienia. Mą- dry
15-IV-2012
człowiek inwestuje w bezpieczeństwo przed szkodą.
22-IV-2012
188. Bezpieczeństwo
KaŜdy student inŜynierii wie, Ŝe podczas projektowa- nia wprowadza się
189. Street View
poniewaŜ z reguły nie jest moŜliwe dokładne określenie
Kiedyś człowiek zazdrościł ptakom moŜliwości oglądania ziemi z nieba. AŜ do
wszystkich moŜliwych obciąŜeń konstrukcji. Metody obliczeniowe zawierają pewien błąd,
czasu lotniczych fotografii mapy mogły być tylko rysowane. Pod koniec ubiegłego wieku,
współczynnik bezpieczeństwa,
materiały nie są idealnie jednorodne, ich parametry cechuje pewien rozrzut, mogą wystąpić
dzięki Google Maps i Google Earth, moŜna było juŜ oglądać dowolne miejsce na ziemi z
niedokładności związane z technologią wykonania, a elementy ulegają zuŜyciu, korozji itp.
lotu ptaka. Funkcje te wciąŜ są wzbogacane siatką zdjęć zbliŜeniowych. W niektórych
Współczynnik bezpieczeństwa jest zmienny i uwzględnia wartości technologiczne, warunki
obszarach do płaskiego satelitarnego widoku dodaje się równieŜ rzut ukośny, pozwalający
pracy i dopuszczalne błędy.
podziwiać elewacje.
W przypadku urządzeń zabezpieczających powiększa się ich skuteczność poprzez
Google Street View spełnia następne marzenia: widoki z poziomu ulicy. Wyświetla
zwielokrotnienie ich liczby lub instalowanie róŜnego typu systemów. Szans e, by wszystkie
zdjęcia, wcześniej wykonane przez kamery zamontowane na samochodzie. Funkcja
równocześnie zawiodły, są znikome. Po u pływie okresu gwarancji producenta, pomimo
początkowo obejmowała tylko pięć amerykańskich miast, potem dołączyły waŜne stolice
Ŝe systemy te nadal są s prawne i moŜna by je eksploatować, usuwa się je i wymienia na
światowe. Od niedawna równieŜ główne miasta Polski. MoŜna np. spacerować po Ostrowie
nowe.
Tumskim w Poznaniu i podziwiać tamtejszą katedrę lub krąŜyć po gdańskiej starówce.
Gdzie w grę wchodzi czynnik ludzki, w dziedzinie nie- zawodności mnoŜą się Ŝmudne
UŜytkownik korzysta z myszki. MoŜe zmieniać kierunek i kąt patrzenia - program
z
zapewnia niemalŜe panoramiczny, czyli 360°. WzdłuŜ ulic biegną na ekranie linie
przeszłości. Opracowuje się takie metody, by nic nie za- leŜało od jednego tylko człowieka,
pomocnicze wskazujące moŜliwy kierunek dalszego ruchu. RóŜnica w stosunku do
który z róŜnych przy- czyn moŜe zawieść. CięŜar zabezpieczeń przenosi się na pedantycznie
zwykłego spaceru jest taka, Ŝe tu moŜna dokonywać zbliŜenia wybranego punktu. Ze
określone wymagania konkretnych procedur. Ich lekcewaŜenie ze strony personelu jest
względów prawnych są zamazane twarze przechodzących ludzi i numery rejestracyjne
traktowane jako powaŜny brak odpowiedzialności.
samochodów. Dla miłośników architektury jest to istne cudo!
procedury. Zazwyczaj zo- stały one wypracowane na podstawie analizy wypadków
W krajach rozwiniętych pewne wypadki nie mogą mieć miejsca. Te zaś, które się
Pozostaje chęć wejścia w boczne uliczki i zaułki. Prawdopodobnie będzie to
zdarzają, juŜ nigdy się nie powtarzają, bo się stosuje skuteczne środki zapobiegawcze.
realizowane kamerami przenoszonymi pieszo. Kolejny krok w rozwoju programu pozwoli
RównieŜ odpowiedzialni za zaniedbania są odpowiednio karani. Powaga, z jaką się traktuje
wejść do wybranych lokali. Wiele muzeów juŜ jest dostępnych w projekcie GoogleArt.
normy bezpieczeństwa, świadczy o jakości instytucji i o jej szacunku wobec człowieka. To
MoŜna je dokładne zwiedzać, korzystając przy okazji z przewodników. Z czasem dołączą
tak zwane republiki bananowe słyną z róŜnych katastrof, których łatwo moŜna było uniknąć.
kościoły i inne zabytki. Pewno kiedyś pojawi się moŜliwość wycieczek po miastach w innej
Największe dobra człowieka - a takimi są wiara, więzi rodzinne, zdrowie duchowe koniecznie trzeba zabezpieczać. W środowisku zlaicyzowanym wiarę moŜna stracić. Liczba
poraŜek małŜeńskich pokazuje, jak krucha i delikatna jest rodzina. RównieŜ nie ma mocnych
epoce. A gdy minie wiele lat, będzie do dyspozycji materiał archiwalny, aby pokazywać
wybrane miejsce sprzed np. 30 lat.
Postęp techniczny umoŜliwił nam spacery niemal wszędzie. Jest to spacer wirtualny,
ale bardzo zbliŜony do realnego. Idziemy na ten spacer nie ruszając się z fotela i za darmo!
na choroby duchowe.
Jeśli w bezpieczeństwo się nie inwestuje lub lekcewaŜy się elementarne normy
Pozostanie pytanie: po co to wszystko? Dla wielu wystarczająca odpowiedź brzmi, Ŝe
roztropności, to nie naleŜy potem dziwić się, Ŝe mamy autentyczne katastrofy. Niektóre z
piękno jest celem samo w sobie. Ale czy człowiek w pielgrzymowaniu i podziwianiu
197
198
otoczenia wyczerpuje sens swego istnienia? Czy Ŝycie jest tylko wałęsaniem się po róŜnych
Parafrazując studencką definicję plagiatu, wydaje się, Ŝe kłamstwo jest dziś potępiane
opcjach? Wierzący człowiek wie, Ŝe piękno otoczenia odsyła do Tego, kto jest samym
wtedy, gdy tylko jedna osoba zostanie na nim przyłapana. Wystarczy pomnoŜyć podmioty i
Pięknem. ŚcieŜki Ŝycia powinny prowadzić do Boga.
przedmioty, by kłamstwo zyskało inną nazwę: PR, śledztwo, wolność słowa... Diabeł się
ubrał w ornat i ogonem na mszę dzwoni.
190. Plagiat
6-V-2012
Słowo ze swej natury jest bezbronne. Współczesne narzędzia komunikacji
paradoksalnie mogą niszczyć komunikację u samych podstaw. Prawdomówność i zaufanie są
warunkami sine qua non rzetelnego przekazu. Braku jakości nie nadrobi się ilością. Ogrom
191. Gliniane nogi kolosa
Ludzkość dysponuje dziś kolosalnym potencjałem. Kiedyś ziemia, praca i kapitał były
dostępnego materiału na dany temat moŜe zniechęcać do głębszej refleksji. Jaki ma sens
podstawowymi zasobami. Ich obecność lub brak warunkowały rozwój lub upadek. Obecnie
podejmować wysiłek intelektualny, jeŜeli jest tego tyle...? Przypomina się studencki Ŝart:
wiedza i technologia radykalnie zwiększyły wydajność, stając się kluczowym elementem
karane są plagiaty, czyli ściąganie z jednego źródła. Kompilacje mogą przejść, jeŜeli zręcznie
organizacji Ŝycia społecznego. Poziom technologii i bogactwa poszczególnych gospodarek
pomiesza się dwa teksty. Od trzech tekstów w górę są to juŜ prace badawcze cenione w
świata jest na tyle wysoki, Ŝe efekt pracy zaledwie jednej trzeciej wszystkich organizacji
środowisku naukowym.
mógłby zapewnić całej ludzkości wysoki poziom dobrobytu.
W świecie nieoŜywionym istnieje pewien rodzaj komunikacji. Kamień „wie", gdzie
Niestety, doświadczana rzeczywistość kontrastuje z takim sielankowym obrazem.
jest ziemia i jak powinien upaść. Elektron „rozpoznaje" pole magnetyczne i porusza się w
ZauwaŜamy znaczący wzrost poziomu dobrobytu i luksusu, lecz towarzyszy mu ostra
prawidłowy sposób. Świat oŜywiony ma jeszcze bogatszy i bardziej złoŜony system kodów
tendencja do koncentrowania bogactwa. Pomimo nowoczesnych narzędzi wzrasta atomizacja
komunikacyjnych. Człowiek, równieŜ naleŜący do świata materialnego, posiada dzięki swej
społeczeństwa. Globalizacja sprawiła, Ŝe cały świat znajduje się w zasięgu ręki. Technika
duchowej duszy moŜliwość komunikowania się poprzez umowne znaki. Dar słowa pozwala
umoŜliwiła szybkie podróŜe i komunikację, ułatwiła w ten sposób nawiązywanie i
mu nawiązywać kontakt z bliźnim na płaszczyźnie ducha. MoŜe dzielić się z innymi
utrzymywanie relacji z kaŜdym miejscem na Ziemi. A jednak konkretny człowiek coraz
abstrakcyjnymi pojęciami i wzajemnie się wzbogacać.
bardziej traci umiejętność oraz chęć utrzymywania bezpośredniego kontaktu z innymi.
W przekazie informacji w świecie materialnym zdarzają się błędy. Wśród istot
Potęga współczesnego świata przypomina o kolosie z Księgi Daniela: „Posąg był
oŜywionych błędy mogą być wewnętrzne, jak na przykład utrata informacji genetycznej, lub
bardzo wielki, o nadzwyczajnym blasku. Widok jego był straszny. Głowa tego posągu była z
błędy w relacjach z otoczeniem. W świecie ludzkim, niezmiernie złoŜonym, nieporozumienie
czystego złota, pierś jego i ramiona ze srebra, brzuch i biodra z miedzi, golenie z Ŝelaza, stopy
jest bardziej prawdopodobne. Pomieszanie języków to nie sprawa naleŜąca wyłącznie do
zaś jego częściowo z Ŝelaza, częściowo z gliny". Posiadamy wszystko, by się dobrze rozwijać
prastarej
historii
miasta
Babel.
Dotkliwie
dotyka
człowieka
równieŜ
w
erze
szerokopasmowego internetu.
i by rozwój ten prowadził do poczucia szczęścia. Dlaczego jednak podejmowane działania nie
spełniają oczekiwań?
Do tego dochodzi wolność dająca człowiekowi moŜliwość celowego wypaczania,
W latach 60. ubiegłego stulecia papieŜ Paweł VI przypominał, Ŝe samo pomnaŜanie
obszernie
dobrobytu jest daleko niewystarczającym wyznacznikiem dla rozwoju. Rozwój słuŜy
przypomina o wykroczeniach wobec prawdy. MoŜna tam wyczytać o fałszywych
człowiekowi, gdy towarzyszy mu miłość do prawdy. W przeciwnym wypadku prywatne
świadectwach, krzywoprzysięstwach, pochopnych sądach, obmowach i oszczerstwach. Nawet
interesy i logika władzy zatruwają relacje społeczne. Bez wymiaru etycznego potęga rozwoju
szlachetny cel nie usprawiedliwia korzystanie z dwuznaczności języka. Pochlebstwo i
jest tak pozorna jak siła kolosa z Księgi Daniela. Wystarczyło, by „kamień ugodził posąg w
zamierzonego
kłamstwa.
Katechizm
Kościoła
Katolickiego
(2475-2487)
słuŜalczość, czyli utwierdzanie drugiego człowieka w złych czynach i zachęcanie do nich,
jego stopy z Ŝelaza i gliny, i połamał je. Wtedy natychmiast uległy skruszeniu Ŝelazo i glina,
równieŜ są naganne.
miedź, srebro i złoto - i stały się jak plewy na klepisku w lecie; uniósł je wiatr, tak Ŝe nawet
ślad nie pozostał po nich".
199
200
Nie chodzi jednak o bierne oczekiwanie na upadek „materiali-stycznego relatywizmu".
Świat staje się pragmatyczny aŜ do bólu. Wszystko pięknie wygląda, dopóki
Chrześcijaństwo zawsze się angaŜowało w budowanie cywilizacji. Nauka społeczna Kościoła
posiadamy odpowiedni „kod dostępu”. Strach pomyśleć, Ŝe selekcja mogłyby się oprzeć na
nie jest sztuką dla sztuki lecz zadaniem, z którego kaŜdy uczeń zostanie rozliczony: „Jaki był
innych kryteriach: zdrowie, rasa, religia... Oczywiste, Ŝe nie w sposób jawny, lecz ukryty w
twój wkład w uzdrowienie Ŝycia społecznego?".
algorytmie. Zrozumiałe jest zatem, Ŝe Benedykt XVI przypomina o pilnej konieczności
Idziemy 13-V-2012
wprowadzania miłości do pragmatycznego świata. Takie zresztą jest kryterium selekcji, by
dostać się do Nieba: „pod wieczór będziemy osądzeni z miłości" (św. Jan od KrzyŜa).
192. Selekcja
Podania o pracę zalewają firmy ogłaszające nabór. Młodzi ludzie sprawni w
korzystaniu z narzędzi informatycznych, wysyłają CV w odpowiedzi na wszystkie oferty.
20-V-2012
193. Otwartość
Wiele firm nie daje sobie rady z nadmiarem petycji i odpowiada ciszą na większość zgłoszeń.
Pierwszą wizytówką Kościoła jest jego uniwersalność" (Joseph Ratzinger). Tak
Według statystyk, ponad połowa podań pochodzi od osób z kwalifikacjami nieodpowiednimi
Kościół zaprezentował się na samym początku. Łukasz, aby to wyrazić, sporządził listę
na aplikowane stanowisko. Ostatnio niektóre przedsiębiorstwa zaczęły stosować filtry
dwunastu narodów: „Partowie (1) i Medowie (2), i Elamici (3), i mieszkańcy Mezopotamii
informatyczne. Program komputerowy zatem jako pierwszy dokonuje naboru do pracy.
(4), Judei (5) oraz Kapadocji (6), Pontu (7) i Azji (8), Frygii (9) oraz Pamfilii (10), Egiptu
Kiedyś programy stosowane w działach HR miały na celu stworzenie bazy
(11) i tych części Libii, które leŜą blisko Cyreny (12)". Lista ogranicza się do części Azji i
potencjalnych pracowników. Natłok danych spowodował, Ŝe programy te zostały zastąpione
północy Afryki, jest uporządkowana ze wschodu na zachód i z północy na południe. Autor
innymi, dokonującymi pierwszej selekcji. Odrzucają one podania o pracę, które nie zawierają
prawdopodobnie przyjął ją z kalendarzy, łącząc ludy z gwiazdozbiorami - liczba dwanaście to
pewnych słów lub wyraŜeń, np. przykład nazw konkretnych miejsc, gdzie juŜ się pracowało,
znak powszechności.
renomowanych uczelni, lat doświadczenia itp. Punktując konkretne elementy, program
sporządza listę preferencyjną nadesłanych zgłoszeń.
Do wymienionych nacji Łukasz dodaje trzy człony. „Przybysze z Rzymu" to świat
zachodni aŜ po Brytanię i Germanię. „śydzi oraz prozelici” to nowa jedność złoŜona z Izraela
Osoby, które wiedzą o tych mechanizmach, szukają ścieŜek, by przechytrzyć maszynę,
i ludów świata. Wreszcie „Kreteńczycy i Arabowie” jako symbol Zachodu i Wschodu, wysp i
a prośba o pracę trafiła na biurko dyrektora HR. Jeden ze sposobów na to polega na włączeniu
lądów. Wszyscy oni słyszeli Galilejczyków - jak postrzegano do tej pory uczniów Jezusa - we
do podania synonimów stów kluczowych, które są w opisie oferty. Jednak trzeba unikać
własnym języku ojczystym. Od tego dnia we wszystkich kręgach kulturowych Kościół staje
dokładnego ich powtarzania. Według ekspertów wpisanie słowo w słowo tekstu ogłoszenia
się katolicki; staje się domem dla wszystkich, w którym wszyscy się odnajdują i rozumieją.
oznacza natychmiastowe odrzucenie podania przez program filtrujący.
Duch Święty wciąŜ „odnawia oblicze ziemi". On pozwala Kościołowi dziś
MoŜna za to np. wpisać prestiŜową uczelnię, chociaŜ tylko się uczestniczyło na niej w
nawiązywać kontakt ze światem oddalonym juŜ nie geograficznie, ale ze względu na
jakimś krótkim kursie. Niektóre bowiem programy skanują podania, szukając konkretnych
sekularyzację. Tak jak tamtego dnia dziś takŜe da się usłyszeć drwiny: „Upili się młodym
uczelni, i automatycznie pozytywnie punktują podania zawierające ich nazwy. Inny trick to
winem”. Mają słabą głowę... Na co Piotr, nie bez pewnej dozy humoru, odpowiada: „Ci
dostosowanie CV do wartości głoszonych przez firmę. Trzeba wejść na firmową stronę i
ludzie nie są pijani, jak przepuszczacie, bo jest dopiero trzecia godzina dnia”, czyli o poranku
wczytać się - aŜ do zaraŜenia się kulturą korporacji. W rubryce „Zainteresowania" wpisać
za wcześnie na pijaństwo. Owszem, wiele zarzutów wobec Kościoła moŜna tłumaczyć jako
takie rzeczy, które najbardziej pasują do stylu firmy. Nie chodzi o sprawienie dobrego
„drwiny świata”. Nie zwalnia to jednak z nakazu dawania świadectwa. RównieŜ nie zwalnia
wraŜenia, ale o przejście przez bramkę zaporową, która moŜe właśnie tak została
od pytania, dlaczego tak często jesteśmy postrzegani jako osoby zamknięte.
oprogramowana.
Uczniowie Jezusa tak samo jak dwa tysiące lat temu są wezwani do przezwycięŜania
ciasnoty własnego serca i szukania zrozumiałego języka, aby głosić „wielkie dzieła BoŜe”
201
202
(magnalia Dei). Słyszą wezwanie do otwartości w duchu Pięćdziesiątnicy, czyli odwaŜnego
się zabobonem lub fanatyzmem. Jednak w wydaniu chrześcijańskim wiara potrzebuje
głoszenia pełnej prawdy o Zbawieniu. „Niech więc cały dom Izraela wie z niewzruszoną
rozumu. RównieŜ staje się bodźcem, aby nie pogubić się w meandrach subiektywizmu ani nie
pewnością, Ŝe tego Jezusa, którego wyście ukrzyŜowali, uczynił Bóg i Panem, i Mesjaszem” -
dryfować w stronę cynizmu. Zdrowa „dieta informacyjna" nie oznacza głodówki, lecz
mówi Piotr do zgromadzonych. Dziś to samo credo trzeba głosić światu tak samo lub bardziej
wybieranie z głową źródła informacji.
muiti culti, jak ten opisany w drugim rozdziale Dziejów Apostolskich.
3-VI-2012
194. Dieta informacyjna
195. Być na sto procent
Radykalny relatywizm rodzi sceptycyzm. Skoro jest tak wiele sprzecznych narracji,
Nikt nie daje tego, czym nie jest! Jest to luźne tłumaczenie przysłowia: nemo det quod
po co męczyć się poszukiwaniem tej prawdziwej? Do tego fajniej przecieŜ jest utwierdzać się
non habet (nie da, kto nie ma). Posiadać moŜna na róŜne sposoby, jest równieŜ wiele
co do własnych poglądów. Przyjmować taką wizję świata, jaka pasuje do własnych
moŜliwości przekazywania czegoś. MoŜna mieć duŜą wiedzę co do wartości, moŜna równieŜ
uprzedzeń. Po co szukać rzetelnej informacji, jeŜeli moŜna poprawić sobie samopoczucie,
„mieć gadane” na te tematy. Jednak gdy się jest - szlachetnym, prawdomównym, uczciwym -
słysząc, Ŝe się ma całkowitą rację?
przekazuje się te wartości niczym przez osmozę, nawet wbrew woli, gdy się je chce ze
Media mają nas chronić przed takim subiektywizmem. Podejmują tematy, którymi
skromności ukrywać. Otoczenie z czasem, zawsze dosłyszy, co komu w duszy gra.
interesuje się społeczeństwo i dzięki temu obywatele mogą trafnie decydować. Czy jednak
W świecie marketingu i liftingu, gdzie przede wszystkim liczy się, jakie wraŜenie się
relatywizm nie niszczy tego mechanizmu? Ludzie dziś poznają wydarzenia poprzez media
wywiera na innych, warto przypomnieć, Ŝe w stałym przebywaniu face to face trudno kogoś
tradycyjne i społecznościowe. Rozproszenie i ekonomiczny kryzys przynagla do walki o
oszukać. Jak mawiał pewien psycholog, dziś problemy w relacjach nie wynikają z tego, Ŝe
odbiorcę. Ta presja tworzy pokusę schlebiania mu: „damy ci takie wiadomości, jakie chcesz
jest deficyt komunikacji, ale z tego, Ŝe jest za dobry przekaz. Mówiąc inaczej, ludzie mają
usłyszeć, dla kaŜdego coś miłego!”. Dziś juŜ nikogo nie dziwi, Ŝe radio i antyradio, kanały
swój rozum i zgadują, co kryje się za piękną fasadą. Nawet człowiek nie zbyt bystry szybko
religijne i porno, czasopisma konserwatywne i libertyńskie mogą naleŜeć do tego samego
wyczuje, kogo ma przed sobą, co ten ktoś sobą reprezentuje. Szczególnie, gdy chodzi o
koncernu, ba, nawet nawzajem się promują!
rodziców, nauczycieli, przełoŜonych, kapłanów… Im wywyŜsza funkcja, tym bardziej osoba
Kiedy odbiorca tworzy sobie własne „menu informacyjne”, zgodne z osobistym
upodobaniem, łatwo traci równowagę. Korzysta wyłącznie z tych źródeł, które utwierdzają go
ta jest wystawiona na oceniające spojrzenie podwładnych, którzy coraz bardziej się
uodparniają na jej PR-owe sztuczki.
we własnych przekonaniach. Otacza się sieciami społecznymi, gdzie ludzie podobnie myślący
nawzajem się nakręcają. Internet, paradoksalnie, zamiast generować przestrzeń wymiany
myśli, wytwarza zamknięte „bańki światopoglądowe”. Polaryzacja prowadzi do Ŝycia w
równoległych światach, między którymi nie ma Ŝadnego dialogu. Debata staje się pyskówką i
wzajemnymi pretensjami.
Chrześcijaństwo nosi autentyczność w genach. Ewangeliczny tak tak, nie nie, nie
oznacza zacieranie niuansów, lecz alergia na wszelkie rodzaj kłamstwa, nieszczerości,
dwulicowości… Zdrowa wspólnota kościelna, wcześniej czy później, wyrzuca jako obce ciało
obłudnika prowadzącego podwójne Ŝycie. Inaczej całe ciało zaczyna chorować. W piąty
rozdziale Dziejów Apostolskich moŜna przeczytać budzącą dreszcze histoirę o tym, jak św.
Mnogość moŜliwości wyboru nie zapewnia sama w sobie większego obiektywizmu, a
niezrównowaŜona „dieta informacyjna" prowadzi do upośledzenia zdolności poznawczych.
Piotr zareagował na kłamliwe działanie Ananiasza i Safiry: „ nie ludziom skłamaliście, lecz
Bogu”.
Stosowanie „diety" wymaga intelektualnej pokory, by własne „ja” nie zniekształcało odbioru
rzeczywistości, wymaga teŜ zdrowego dystansu względem własnych przekonań i uprzedzeń.
Chrześcijaństwo w wersji light, nastawione wyłącznie na wywieranie dobrego
wraŜenia i nie sprawiania sobie i innym przykrości, szybko okazuje się mało przeciągające.
Wymaga nieulegania próŜności, tak podatnej na pochlebstwa, mody i kaprysy.
Relatywizm sam przedstawia się jako obrońca otwartości. Według niego to człowiek
wierzący, uznający Prawdę zamyka się w swoich przekonaniach. Owszem, wiara moŜe stać
203
Swą letniością odrzuca młodych idealistów, a obojętnych wcale nie poruszy. Świadectwo
miłości połączone z prawdą to właśnie było „to coś” co przyciągało do Kościoła. Caritas &
204
veritate - miłość i prawda - to dwa filary, z których nie moŜna zrezygnować. Miłość bez
Nie kaŜdy luz jest poŜądany, zarówno w urządzeniu technicznym, jak i w organizacji.
prawdy dryfuje w tandetny sentymentalizm tolerujący niesprawiedliwość. Prawda bez miłości
W precyzyjnej maszynie nie moŜna pozwolić na luźne części. W Ŝyciu człowieka toksyczny
staje się pustosłowiem. Prawda ma się przejawiać nie tyko w głoszonej doktrynie, ale i w
jest luz nieumiarkowania i egoizmu, a wynikające zeń straty są nie do odrobienia, bo
autentycznym wysiłku, aby nią „być”, bez taryfy ulgowej na jakimkolwiek odcinku. Sto na
utrwalone wady stają się odporne. To dobre nawyki dają pozytywny luz: „człowiek cnotliwy
sto!
jest szczęśliwy" (KKK 1810). Nad nimi trzeba zacząć pracować niemalŜe od kolebki.
17-VI-2012
10-06-12
197. Kontrrewolucja
196. Toksyczne luz
Trudno być dzieckiem w XXI wieku. Obszernie udowadnia to Sue Palmer, brytyjski
Pięćdziesiąt lat po rewolucji obyczajowej nadszedł czas na kontrrewolucję.
autorytet w pedagogice. Po długich badaniach doszła do wniosku, Ŝe coraz liczniejsze
Pielęgnowanie cnoty czystości staje się pilnym zadaniem dla kaŜdego ucznia Jezusa. Nie
przypadki zaburzeń emocjonalnych, uzaleŜnień od gier komputerowych, otyłości, depresji,
moŜna zdezerterować. Zadanie to wymaga osobistej walki i odwaŜnego głoszenia zdrowej
ADHD, dysleksji etc. wśród młodzieŜy wynikają z „toksycznego dzieciństwa". Pani pedagog
nauki. Do tego potrzeba determinacji nieraz na miarę męczenników. Siły charakteru i odwagi
zachęca do odzwyczajania maluchów od niezdrowej Ŝywności, do organizowania im
apostoła pogan: „Nie łudźcie się! Ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołoŜnicy, ani
właściwych zabaw i wprowadzenia dyscypliny snu. Krótko mówiąc: stop kaprysom!
rozwięźli, ani męŜczyźni współŜyjący z sobą, ani złodzieje, ani chciwi, ani pijacy, ani
Z pewnym patosem autorka wyodrębnia trzy podstawowe zasady, które stanowiły w
oszczercy, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa BoŜego” (1 Kor 6, 9-10).
historii ludzkości jądro cywilizacji. Po pierwsze: umiejętność skupienia uwagi takŜe na
Teorie genderowskie przedstawiające się tęczowo są takimi tylko pozornie. Często za
czymś, co nie wzbudza specjalnego zainteresowania. Dziecko powinno stopniowo w miarę
parawanem wesołkowatości kryją się dramaty, poranienia, Ŝale... Natomiast osoba Ŝyjąca w
socjalizacji nauczyć się skupiać na wyborach innych ludzi. Druga zasada to odsunięta w
czystości zachowuje integralność sił miłości. Czystość chroni ją przed podwójnym Ŝyciem.
czasie nagroda. Dziecko musi się nauczyć, Ŝe nagroda nie zawsze jest natychmiastowa.
Ostatecznie nie ma wyjścia: albo człowiek panuje nad swoimi namiętnościami i osiąga
Czasami trzeba wykonać jakąś okropnie nudną czynność, aby później cieszyć się zapłatą.
pokój, albo pozwala zniewolić się przez nie i staje się nieszczęśliwy. Godność człowieka
Trzeci filar - harmonia w grupie - jest moŜliwa, gdy własne potrzeby są zbilansowane z
wymaga, aby działał z wolnego wyboru, a nie pod wpływem ślepego popędu.
potrzebami innych.
Czystość nie jest gratisowym dodatkiem do poboŜności. Osiągnięcie kaŜdego celu
W świecie o niezmiernie przyśpieszonym tempie, gdzie współzawodnictwo wcześnie
się zaczyna, zrozumiałe jest, Ŝe rodzice pragną złagodzić swoim pociechom trudności Ŝycia.
Dać im luz, nie wprowadzać niepotrzebnych wymagań, niech się cieszą, póki mogą...
Niestety, takie podejście nie sprzyja wpisanemu w dojrzewanie zrozumieniu, na czym polega
wymaga stosowanie odpowiednich środków. Kto chce pozostać wierny obietnicom chrztu,
powinien „praktykować ascezę odpowiednią do spotykanych sytuacji” jak to pięknie ujmuje
Katechizm. Cnota czystości pozostaje w zaleŜności od cnoty umiarkowania, która zmierza do
przeniknięcia rozumem uczuć i popędów ludzkiej zmysłowości.
prawdziwe dobro, oraz jak ukierunkowywać wolność, która stopniowo staje się Ŝyciowym
Czyli wszelkie ekscesy nie sprzyjają czystości. Warto pamiętać, Ŝe panowanie nad
zadaniem.
Z drugiej strony, w kulturze mylącej wolność z dowolnością lub wręcz zachcianką, nie
sposób uzasadnić, dlaczego właśnie maluchom trzeba stawiać jakieś wymagania. MoŜe dzieci
są ciągle rozproszone, bo taki jest świat dorosłych? MoŜe ich zaburzenia w odŜywianiu czy w
sobą jest zadaniem długotrwałym. Trzeba walczyć o nie we wszystkich okresach Ŝycia.
Dlatego nigdy nie naleŜy uwaŜać, Ŝe pokusy nieczystości „juŜ mnie nie dotyczą”.
ChociaŜ czystość jest zadaniem osobistym, zakłada wysiłek kulturowy. Rewolucja
odpoczynku wynikają z całkowitego braku samodyscypliny otaczających ich starszych? Jak
obyczajowa ubiegłego stulecia wyrządziła wiele szkód, równieŜ w środowiskach kościelnych.
oczekiwać od dziecka szacunku dla innych, jeŜeli jest zanurzone w świecie samolubów?
Ile to przykrych spraw byśmy uniknęli, gdyby temat czystości był obecny na homiliach i
katechezie. Oczywiście, błędem jest obsesyjne stawianie czystości jako najwaŜniejszy temat,
205
206
ale równieŜ błędem jest unikanie go z tchórzostwa czy lenistwa. Nowa ewangelizacja musi
podejrzliwość nie wystarczy. Stereotyp czubków gór lodowych moŜe teŜ wynikać z zwykłego
odrobić braki w tym temacie.
lenistwa, któremu niestety czasami towarzyszy zła wola.
24-VI-2012
199. W realu nie da rady
Na Facebooku non stop się wypowiada, ale gdy się z nim rozmawia to ani be ani me,
198. Wierzchołek góry lodowej
Ekspertów od gór lodowych jest multum, chociaŜ większość z nich na oczy nigdy nie
nic nie potrafi wykrzesać, ślizga się po powierzchni… Podobne skargi moŜna usłyszeć od
widziała prawdziwego iceberga. JuŜ w podstawówce niektórzy brylowali na lekcjach
rodziców, wychowawców lub ojców duchownych. RównieŜ niejeden/a poszukujący/a drugiej
geografii, pokazując wiedzę w tej wąskiej specjalizacji. Na blachę znali genezę gór lodowych
polówki rozczarował/a się, gdy miłego człowieka z portalu randkowego spotkał/a w realnym
- oderwały się od lodowca i kształty gór lodowych - stołowe, piramidalne, kopułowate i
świecie A tak fajnie wyglądał/a na profilu!
nieregularne. Oczywiście istotnym parametrem jest ich zanurzenie. Pod wodą moŜe nawet
Zdobyczy internetu doprowadziło do tego, Ŝe się go niemal ubóstwia. Dla wielu jest
być 90% masy lodowej! Na proporcje wynurzenia/zanurzenia wpływają trzy czynniki:
czymś prawie obrazoburcze powątpiewać w walory wychowawcze wirtualnych umiejętności.
gęstość lodu, wody, w której ów pływa, i jego kształt. Gęstość lodu zaleŜy od pochodzenia. W
Nie dajmy się omamić błyskającym ekranem, stąpajmy po ziemi! To w realu człowiek się
przypadku, gdy góra się wywróci, staje się „górą niebieską”. Ze względu na ciemny kolor
rodzi, Ŝyje, kocha i umiera. Nie jest oczywiste, Ŝe brylowanie w netosferze jest zawsze
trudniej ją zobaczyć. Za to zjawisko odpowiada warstwa soli, która rozprasza padające
poŜyteczne. Mało tego, w wielu wypadkach oczywista jest szkodliwość. Czy to jest bez
znaczenia, Ŝe się fantazjuje bez umiaru podszywając się pod fikcyjną postać? śe ktoś jest
światło. Taka góra lodowa spowodowała katastrofę „Titanica”.
W naszym codziennym Ŝyciu częstotliwość pojawiania się „gór lodowych” nie wynika
kimś całkiem innym? Np. dziewczyna, która występuje jako chłopak, dopisuje mu cały
z młodzieńczych zainteresowań, ale ze stereotypu, na który cierpią nawet fachowi
Ŝyciorys: wiek, rodzinę, sukcesy sportowe i zawodowe, historie sercowe i ukochanego psa…
dziennikarze. Dla badaczy pokusą jest redukcja ogółu do studiowanego tematu. W przypadku
Czy agresywne wpisy, które dokonywane są pod pseudonimem zmniejszają ich skutki? Czy
zatrudnionych przy informacji - odwrotnie: łatwo popaść w pułapkę przekonania, Ŝe to, o
wirtualne wścibstwo, próŜność, zazdrość, przemoc są zawsze niewinną zabawą? Czy nie w
czym akurat się informuje, jest obrazem całej rzeczywistości. Czyli, Ŝe trafiło się na ogromną
tym tkwi przyczyna powstawania pokolenie BCB - Bardzo Cienkich Bolków - niezdolnych
ukrytą górę lodową, chociaŜ de facto ma się pewność tylko co do jej czubka. MoŜna tego
do podejmowania zwykłych trudów?
wprost nie pisać, lecz między wierszami zasugerować: czytelniku, to tylko mała próbka tego,
o czym my w redakcji wiemy o wiele więcej.
Osoba niezadowolona z Ŝycia łatwo ulega pokusie uciekania do nierealnego świata.
Tym samem staje się dla niej trudniejsze podejmowanie BoŜych wymagań. Nawet nie zdaje
Zniekształcenie nasila się, gdy chodzi o sensacje, gdy wmiesza się ideologia lub są
sobie z nich sprawy. Serce moŜe się przywiązać nawet do fikcyjnych postaci. Zniewolone
inne interesy. Wtedy proporcje jeden do dziesięciu nie wystarczają dla efektu informacyjnego.
serce, a moŜe splamione, nie jest w stanie wznosić się ku wyŜynom miłości. Realizacja
A więc trzeba je wzmocnić: za kaŜdym opisanym przypadkiem jest kilka tysięcy
BoŜego powołania do świętości oznacza rezygnację z egoizmu. Ten zaś bardzo dobrze
nieopisanych... Oczywiście, nie odpowiada to juŜ proporcjom gór lodowych. Ale co z tego,
dostosowuje się do świata wirtualnego, gdzie kaŜdy jest bogiem dla siebie.
stereotypy właśnie tak działają i mocno się trzymają. Paradoks, Ŝe wielu z tych, którzy z nimi
walczą, ulega im.
Umartwienia wewnętrzne to tradycyjna pozycja w rozwoju duchowym. Polega na
porządku serca, aby unikać tego wszystkiego, co rozprasza w stałej świadomości obecności
Często opisanej góry lodowej po prostu nie ma, nie istnieje. Opisany przypadek był
wyjątkiem i nie wskazuje na inne. Czasami, na odwrót, smutny przypadek pokazuje ogrom
dobrych sytuacji, na które zazwyczaj nie zwraca się uwagi. Oczywiście, mogą być sytuacje, w
których ogrom zła jest całkiem ukryty. Jednak trzeba udowodnić, Ŝe tak jest. Sama
207
BoŜej. Dzięki tej ascezie zamyka się źródło wielu pokus: zmysłowość, próŜność, urazy …
Gdy pozwala się by „domowa wariatka” szalała - tak św. Teresa nazywała nieokiełzaną
wyobraźnię - powstaje rozdwojenie pomiędzy światem wewnętrznym i Ŝyciem. W realnej
przestrzeni wykuwa się święty, w wirtualnej - co najwyŜej świątek.
208
8-7-2012
Ona dziczeje, gdy się zapomina, gdzie znajduje się prawdziwe dobro, na czym polega miłość,
gdzie jest nasza nadzieja.
200. Dwusetny odcinek
śyczliwa osoba mówiła mi niedawno: „Regularnie czytam księdza felietony. Bardzo
często ksiądz cytuje słowa Jana Pawła II z Westerplatte. Widać, Ŝe ksiądz bardzo je lubi …”
15-VII-2012
201. K2
Komentarze tego typu pomagają utrzymać dystans do własnych tekstów. Unaoczniają, Ŝe
Wysokogórska wspinaczka to ikona wielkiego wezwania. Niestety, juŜ nie ma
czytelnik nie zawsze jest uwaŜnym czytelnikiem. Utwierdzają w przekonaniu, Ŝe powtórki są
niepokonanych szczytów, pozostaje kilka ośmiotysięczników niezdobytych zimą. K2 to
jak najbardziej dozwolone. A więc, z okazji dwusetnego odcinka, powiedzmy raz jeszcze:
najwyŜszy z nich. Nietypową swą nazwę zawdzięcza temu, Ŝe gdy w 1856 dokonano jego
„KaŜdy ma swoje Westerplatte… od którego nie moŜna się uchylić”.
pomiaru, zgodnie z polityką Indyjskiego Urzędu Mierniczego starano się nazywać szczyty
Dziś nam nie brakuje usprawiedliwień, aby uchylać się od własnych powinności.
według ich lokalnych nazw. Ten jednakŜe, ze względu na wyjątkowe odosobnienie, nie był
„KaŜdy święty ma swoje wykręty”, równieŜ w XXI wieku. Współczesność tylko dała nam
widoczny z Ŝadnych zamieszkałych okolic i nie miał miejscowej nazwy. Ostatecznie przejęto
nowe argumenty, aby omijać szerokim łukiem to, co wymaga ofiary. PrzecieŜ świat Internetu,
jego robocze określenie.
GPS, 3D, mp3, tanich lotów, Googla, Wikipedii to juŜ nie ten sprzed stuleci, ba dziesięcioleci! Tak! Świat się zmienił, ale nie słabe serce człowieka.
K2 to legenda gór. Z powodu wysokiego odsetka śmiertelnych wypadków
bywa nazywany Górą Mordercą. Zdarzało się, Ŝe przez wiele lat nikt nie stawał na jego
To, Ŝe dziś obrona Westerplatte inaczej by wyglądała, nie oznacza, Ŝe bohaterom
szczycie. Po pierwszych zdobywcach z roku 1954 następni ludzie stanęli na wierzchołku
dziękujemy. Człowiek musi zmagać się o dobre wybory. Świat pełen nowych przedmiotów i
dopiero po 23 latach. Kilka polskich wątków wiąŜą się z tą górą. Wanda Rutkiewicz była
gadŜetów, o których nie marzyli futuryści z ubiegłego stulecia, nic nie zmienia pod tym
pierwszą kobietą, która ją pokonała. Polacy wytyczyli lub dokończyli cztery z dziewięciu
względem. Westerplatte wciąŜ potrzebuje obrońców. Do tych zmagań jest wezwany kaŜdy
dróg wiodących na szczyt.
uczeń Jezusa Chrystusa. Potrzeba tylko młodego ducha: „KaŜdy z was, młodzi przyjaciele…”
(Jan Paweł II).
KaŜdy człowiek w dzieciństwie i w wieku dorastania, marzy o heroicznych
przygodach. Dojrzewanie polega na ukierunkowaniu tych ambicji na rzeczywiste Ŝyciowe
Obrona Westerplatte trwa, bo wolność człowieka pozostaje krucha. Na tym świecie
zmagania. Nie kaŜdemu pisane są kosztowne wyprawy, ale kaŜdy człowiek spotyka wezwania
nie zaistnieje definitywnie ugruntowanie królestwa dobra. MiraŜ lepszego świata trwającego
o istotnym znaczeniu dla siebie i dla bliskiego otoczenia. Rolą rodziców i wychowawców jest
nieodwołalnie jest fałszywą obietnicą. „Wolność musi wciąŜ być zdobywana dla dobra”
wpojenie tej podstawowej mądrości - nie bujaj w obłokach, weź się do tego, co jest w twoim
(Benedykt XVI). Jeśli istniałyby struktury, które nieodwołalnie ustanowiłyby jakieś określony
zasięgu! Pewna matka, aby motywować swe dorastające dzieci, ustanowiła rodzinną nagrodę
dobry stan świata, zostałaby zanegowana wolność człowieka, z tego powodu ostatecznie
„zdobywca K2”. W taki to sposób zagrzewała do wysiłku - „Słuchajcie, jest to wasze K2; aby
struktur takie nie byłyby dobre.
je zdobyć, potrzebne jest K razy dwa, czyli kompetencja i klasa”.
Choć nauka i jej zastosowania techniczne wiele wnoszą w humanizację świata, nie są
Oczywistą sprawą jest, Ŝe wspinaczka wymaga kompetencji: bez nauki nie da się
zbawienne. Narzędzia pozwalają na wiele, ale nie zastępują w zmaganiach o właściwe
daleko dotrzeć w Ŝyciu. ChociaŜ Ŝyjemy w świecie o mocnej konkurencji, nie zawsze
wybory. Nie zwalniają od mniej lub bardziej bohaterskiego Westerplatte: nie pozwolić by
potrafimy od siebie odpowiednio wymagać. Wiele poraŜek jest skutkiem zwykłego lenistwa.
rzeczy przesłaniały osoby, nie traktować ich instrumentalnie, jakby ludzie byli kolejnym
Druga cecha to klasa, czyli szacunek dla siebie i dla bliźniego, zachowanie Ŝyciowego fair
gadŜetem. Walka o Westerplatte ma sens, bo jest to walka o to, by wśród współczesnych
play. Troski o własny rozwój nie moŜna zabezpieczać kosztem zamknięcia się w egoistycznej
zabawek i niezmiernie rozwiniętych nauk humanistycznych nie dziczała dusza człowieka.
skorupie. Zwracanie uwagi na normy dobrego wychowania daje wraŜliwość na innych i na
ich potrzeby.
209
210
Parafrazując Jana Pawła II, moŜna powiedzieć, Ŝe „kaŜdy w Ŝyciu ma swój K2, od
kuszącego śpiewu syren - trzeba pozostawić w domu laptopa, komórkę... Ktoś zmęczony
którego nie moŜe zdezerterować”. Młodzieńcze ambicje są czymś dobrym,, bo wyzwalają
tempem współczesnego świata tak sobie tłumaczył zalecenia Kazania na Górze:
Ŝyciowe siły. Trzeba je tylko ukierunkować na odpowiednie tory, a te odnajdujemy, gdy
„Błogosławieni, którzy nie mają stałych łączy, albowiem tylko oni potrafią odpoczywać".
szczerze szukamy woli BoŜej.
29-7-2012
22-VII-2012
203. Budować
Poczciwy inŜynier, Polak mieszkający od czasów wojny w Wenezueli, opowiadał ze
202. Syreny XXI wieku
Dyktatura liczb to uboczny produkt zwycięstwa nauk ścisłych. Technika wymaga
łzami w oczach o swoim spotkaniu z Janem Pawłem II na amerykańskich ziemiach. Po
wymierzenia, obliczenia, przewidzenia. Excel w swoich róŜnych mutacjach nieustannie gnębi
przedstawieniu się i krótkim opisie losów emigranta papieŜ serdecznie zapytał: „Synu, coś
człowieka: tabele, wykresy, raporty. Kolory i kształty nie zmieniają ich bezbarwności i
dobrego uczynił dla tych ludzi?". Szybko odpowiedział: „Ojcze Święty, jestem budowlańcem.
bezduszności. Pracownicy zostali przeniesieni z taśmy produkcyjnej do klawiaturowej.
Ja buduję, ja nie burzę!". Na co otrzymał prostą i pełną treści radę: „Dobrze, bardzo dobrze!
śmudna mechaniczna praca fizyczna zamieniała się na rutynowe wpisywanie cyferek w
Tak trzymać!".
Budować, nie burzyć. W ostatnich latach jesteśmy świadkami upartego niszczenia
odpowiedniej komórce AY325, czyli styk kolumny AY z wierszem 325.
Panowaniu cyfr towarzyszy tykający zegar. Czas to pieniądz, a pieniądz to inwestycje,
świata opartego na tradycyjnych fundamentach. Rozprzestrzeniają się dziwaczne ideologie,
procenty, zyski. Taki świat wymaga dokładności i czuwania nad wieloma sprawami. Nie
mniej lub bardziej owinięte w naukowy dyskurs,
moŜna stracić kontroli ani na chwilę... a kontrola jest coraz trudniejsza. Wzrastają powiązania,
zastanego porządku. Nie osądzając intencji konkretnych osób, de facto niszczy się sens i
wzajemne relacje, wpływy kolejnych czynników. Trzeba te przyczyny określić, zmierzyć,
relacje dotychczasowych pojęć.
przewidzieć ryzyko, ubezpieczyć się. Zapanować nad Ŝywiołem, który sami wciąŜ
dostosowanie do nowych realiów pewnych aspektów Ŝycia społecznego, ale o zmianę u
wytwarzamy!
samych fundamentów. Dekalog i inne zasady wypracowane przez staroŜytne kultury straciły
Z drugiej strony ten sam świat nieustannie coś oferuje i od nas oczekuje: spójrz tu,
prowadzące radykalną dekonstrukcję
Nie chodzi o jakąś fragmentaryczną przebudowę, o
swą aktualność.
posłuchaj tego, konsumuj tamto! Pikselowe błyski, reklamowe fajerwerki. Nie trać tej jedynej
Pierwsza tablica Dekalogu, tych przykazań bezpośrednio odnoszących się do Boga,
okazji! MoŜliwości rozproszenia, zejścia na boczne tory, wejścia w szalenie ciekawe linki
zaczyna być wymazywana poprzez stawianie ograniczeń Panu Bogu. śeby był tylko taki,
czyhają przy kaŜdym kliknięciu i na kaŜde muśnięcie dotykowego ekranu. „Syreny XXI
jakim człowiek pozwala Mu być. Nie ma miejsca dla Boga śywego. Religia staje się sprawą
wieku" nieustannie i wszędzie śpiewają. NiemoŜliwe jest dziś zatkać sobie woskiem uszy, aby
prywatnych doznań, których nie naleŜy dzielić z innymi. KaŜda religia zinstytucjonalizowana
nie słyszeć ich czarującego głosu lub mieć odwagę Ulissesa i poprosić współtowarzyszy
to niebezpieczny fundamentalizm. Podstawowe pojęcia dobra, zła, grzechu, odkupienia tracą
Ŝyciowej Odysei, by przywiązali nas do okrętowego masztu. Taki to pomysł miał bohater
swą treść. Objawiający się Bóg, wkraczający w historię świata, wzywający do nawrócenia
Homera, by nie ulec pokusom i szczęśliwie dotrzeć do Itaki.
jest nie do przyjęcia. Tak sprzeczny jak kwadratowe koło.
Czas wakacji to okazja, by odzyskać właściwą perspektywę, harmonię i równowagę.
Co do drugiej tablicy Dekalogu, pozostałych siedmiu przykazań, skutecznie są one
Powrócić do początków, które nadają sens. Zastanowić się raz jeszcze, dlaczego Księga
poddawane erozji. Trudno mówić o przykazaniu „czcij ojca swego i matkę swoją", gdy
Rodzaju juŜ na pierwszych kartkach opisuje odpoczynek Pana Boga i tym samym prawdziwy
monogamiczne małŜeństwo zanika, gdy rodzicielstwo-gubi się w meandrach biologicznych,
odpoczynek człowieka - nicnierobienie, by cieszyć się radością Pana Boga. Taka postawa
prawnych, uczuciowych. MoŜna po kolei opisywać podwaŜanie innych przykazań: brak
pozwala odkrywać autentyczne piękno i cieszyć się nim.
szacunku dla Ŝycia, promocja zgorszenia, kult pieniądza...
Stałe łącza ze światem liczb zabijają zdolność kontemplowania i radość Ŝycia.
Dokument Soboru o Kościele w świecie współczesnym sprzed pół wieku zaczynał się
Patologiczne przypadki wymagają szokowej terapii Ulissesa. Całkowitego odłączenia od
słowami „Gaudium et spes (radość i nadzieja) smutek i lęk...". No właśnie, nie wszystko, co
211
212
opakowane w nowoczesność, napawa radością i nadzieją. Wiele spraw sprawia smutek i lęk:
pomimo ubiegłych sukcesów i wspaniałego CV?". Będzie to weryfikacja, czy szukamy
rzesze, które Ŝyją, jakby Boga nie było, jakby grzechu nie było. I w takim świecie wezwani
„niewiędnącego wieńca chwały" (1 P 5,4), czy dymu ziemskiego uznania.
jesteśmy do budowania Królestwa BoŜego. Zawsze budować, nie burzyć!
12-VIII-2012
5-VIII-2012
205. Klarowny komunikat
Reklamowy potop - tak moŜna określić ostatnie pół wieku. Nadprodukcja dóbr
204. Życiowy test
Męczennik nadziei - mówi się o człowieku, który przez całe lata oczekuje awansu i
konsumpcyjnych i kryzys zbytu zmusiły do poszukania reklamowej perfekcji. Przekonać
nie moŜe się doczekać zauwaŜenia ze strony przełoŜonych. Zwykle jest to jednostka, którą
kaŜdego potencjalnego klienta, aby w rosnącej palecie ofert wybierał nasz produkt. Zdobyć
na początku kariery zaliczano do „młodych wilków". Ta niespełniona nadzieja doprowadziła
jego serce, aby pokochał naszą markę, był jej zawsze wierny, nie dając się uwieść ofertami
ją do stanu głębokiej frustracji. Przebiera postawę dystansu wobec tego wszystkiego, co
konkurencji.
kiedyś ją pasjonowało. Patrzy sceptycznie na pozytywne działania kolegów. Cechuje ją
W marketingu nie ma miejsca na improwizację. Dawno zniknęła prosta reklama.
ogólny stan zgorzknienia, a w skrajnych przypadkach - cynizmu. Badania socjologiczne
Potrzeba dalekosięŜnej strategii - mądrej i spójnej. Nawet trwający kilkadziesiąt sekund spot
wskazują, Ŝe „męczenników nadziei" moŜna spotkać nie tylko w środowiskach pracy, lecz
telewizyjny wymaga długiej i Ŝmudnej pracy. Pierwszy etap to sporządzenie kreatywnego
takŜe w innych strukturach: wśród polityków,
działaczy społecznych czy sportowych.
brieftu, czyli opisu głównego przekazu i określenia docelowej grupy. Powinien mieć mocny
Niektórzy odchodzą ze stanowiska „umęczeni nadzieją" i resztę swojej Ŝyciowej energii
RTB (Reason To Believe), czyli argumenty - emocjonalne lub naukowe - aby odbiorca
angaŜują w krytykowanie tego, co kiedyś kochali. Tekst powyŜszy to hasło w opracowaniu,
uwierzył w wartość reklamowanego produktu. Siłą kaŜdej marki jest jej związek z konkretną
na razie jeszcze nie umieszczone we słownikach frazeologicznych.
okazją do konsumpcji. Na przykład producenci piwa walczą o skojarzenie ich produktu z
Niestety, w świecie promującym indywidualizm, podany scenariusz coraz częściej się
sprawdza. Taki jest końcowy
rezultat rozdętego ego plus nadziei zredukowanej do
zasłuŜonym relaksem po cięŜkiej pracy-jestem umęczony, naleŜy mi się piwo!
Zamawiający dopilnuje, aby produkcja spełniała zamierzenia. Przekaz mógłby się
zawodowego sukcesu. JeŜeli tylko oczekuje się zwycięstwa nad pozostałymi konkurentami,
pogubić w artystycznej formie. CóŜ z tego, Ŝe jest arcydziełem i realizator jest z niego dumny,
z oczywistych przyczyn moŜe ono naleŜeć do niewielu i na krótki czas. Natomiast prawdziwa
gdy nie ma klarownego komunikatu? W tym celu prowadzi się badania rzeczywistego
nadzieja nie zamęcza. To ona w Ŝyciowej pielgrzymce daje siłę, aby iść dalej aŜ do samego
wpływu spotu na wzrost sprzedaŜy. Niełatwe to badania, dział marketingu lub agencje
końca - usque ad mortem. Wyzwala od ciasnych oczekiwań, wprowadzając dystans do
reklamowe nie są zbyt skłonne do uznania poraŜki, gdy się utopiło fortunę w nieskuteczną
wszelkich awansów i sukcesów, jest lekarstwem na zawiść i niezdrowe współzawodnictwo.
kampanię.
Dla człowieka prawdziwie wierzącego na tym świecie celem nie jest szukanie własnej
Wydawane na reklamę na całym świecie miliardy dolarów pokazują przekonanie, Ŝe
chwaty, lecz chwaty BoŜej. Teoretycznie jest to łatwe do zaakceptowania. W praktyce
oglądane obrazy i słuchane historyjki wpływają na zachowania rzesz. Na dobre i na złe,
weryfikuje to Ŝycie, gdy przychodzi moment zejścia ze sceny i nauczenia się radości z tego,
otrzymany komunikat kształtuje wybory kaŜdego człowieka. Niestety, złe przekazy ubrane w
Ŝe ktoś inny błyszczy. Nieunikniona konieczność przekazania następnemu pokoleniu kaŜdej
przyciągającą formę stają się czymś bardzo szkodliwym, tym bardziej, gdy docierają do
funkcji i zaszczytu jest więc naturalną okazją do oczyszczania intencji.
wielkiej liczby odbiorców. Jak moŜna twierdzić, Ŝe np. przemysł pornograficzny lub
ZbliŜający się kryzys ekonomiczny będzie dla wielu Ŝyciowym testem. Trzeba będzie
się nauczyć akceptować sytuacje obiektywnie trudne i upokarzające. Być moŜe akceptować
propagowanie narkotyków to sprawa obojętna i nieszkodliwa?
Bóg w swej dobroci zechciał, aby Najlepsza Nowina docierała do kaŜdego człowieka
wezwania, aby podejmować zajęcia o mniejszym prestiŜu, i doświadczenia niezrozumienia
poprzez Ŝywych świadków: oni są niczym „Ŝywa reklama". Odbiorcy zwracają uwagę na
nawet wśród najbliŜszych: - „jak to moŜliwe, Ŝe nie daje sobie radę w Ŝyciu zawodowym,
całokształt przekazu. Musi on być spójny, powinien mieć argumenty budzące zaufanie (RTB).
Marka musi dobrze się kojarzyć... Oczywiście zaleŜy to od łaski BoŜej, ale teŜ od
213
214
zaangaŜowania chrześcijan. Na polu jakości naszego świadectwa nie moŜna pozwalać sobie
na fuszerkę.
rozrywki i odpoczynku. Kultura osobista umoŜliwi innym oddychanie atmosferą bonus odór
Christi (2 Kor 2,15) - miłej woni Chrystusa. Wymaga odwagi kroczenia pod prąd
19-VIII-2012
lansowanemu chamstwu. Jest waŜną częścią nowej ewangelizacji i jest w zasięgu kaŜdego
chrześcijanina.
206. Kultura osobista
Punkt widzenia zaleŜy od punktu siedzenia. Na ocenę zachowania konkretnego
człowieka wpływa nastawienie wobec niego. Z emocjonalnego dystansu ocenia się surowo.
O dziecku dłubiącym w nosie obca osoba powie: „źle wychowany, brudas!”. Dziadek lub
babcia: „Nasz maluch wszystkim się interesuje, gdy dorośnie pewno będzie naukowcem!”.
26-VIII-2012
207. Nowe rozdanie
Wrześniowy dzwonek wzywa do pracy. ChociaŜ nowy rok rozpoczyna się w styczniu,
we wrześniu patrzymy dalej. Podejmujemy Ŝmudne długoterminowe zadania. Dochodzą nas
Serdeczne spojrzenie wiele usprawiedliwi, szczególnie wobec dzieci. Dla dorosłych
juŜ pierwsze powiewy jesieni, krótsze i chłodniejsze dni. W panującej kulturze konsumpcji i
nie będzie zawsze takiej taryfy ulgowej. W świecie nauki, sportu lub wysokiej kultury
ciągłego dogadzania sobie taka perspektywa przytłacza i zniechęca. Nic dziwnego, Ŝe stałą
spontaniczność jest dozwolona dopiero po osiągnięciu wysokiego poziomu umiejętności.
prasową pozycją na ten okres są psychologiczne porady o pourlopowej depresji wynikającej z
Poszerzanie horyzontów i zainteresowania wymagają trudu. Czas poświęcony lekturze,
ponownego narzucenia sobie rygoru. Logiczne, Ŝe powrót do szarej rzeczywistości po dwóch
odpoczynkowi kształtuje gusty, pasje i motywacje. Sztuka z górnej półki staje się zrozumiała,
czy trzech tygodniach urlopowania moŜe się okazać przykrym doświadczeniem.
Rozgrzewka jest konieczna przed kaŜdym startem. Przedwakacyjny poziom
gdy mamy z nią bliski kontakt.
Paradoksalnie tym wysokim wymaganiom towarzyszy zjawisko tolerowania niemalŜe
wydajności zawodowej osiągamy dopiero po trzech, czterech dniach od powrotu. Poleca się
kaŜdego zachowania w sprawach codziennych. Wiele zachowań, kiedyś negatywnie
więc nie iść do pracy prosto z urlopu, wracać z wakacji w piątek lub sobotę. Jeszcze przed
ocenianych, dziś przyjmuje się jako „wychowanie inaczej”. W wielokulturowym świecie
urlopem załatwić u przełoŜonych, by w pierwszych dniach pracy nie zlecano nam cięŜkich za-
rzekomo juŜ nie ma miejsca dla starych norm dobrego wychowania. W imię kreatywności i
dań lub spotkań. Wtedy moŜna zająć się czymś prostym i niewymagającym duŜej
spontaniczności burzy się tradycyjne reguły. Niech kaŜdy rozwinie maksymalnie swój
koncentracji - porządkowaniem papierów na biurku, przeglądaniem notatnika, sprawdzeniem
potencjał i pokaŜe wszystkim, na co go rzeczywiście stać!
maili. Zaległości urlopowe naleŜy nadrabiać pomału, bez stresu, ale za to systematycznie. Dać
No właśnie, raporty oglądalności mediów wiele pokazują: czy to moŜliwe, Ŝe
sobie czas na powrót do pracy na normalnych obrotach i zaakceptować takie uczucia, jak
teleśmieci mają najwyŜszą oglądalność? Czy ludzie nie mają lepszego pomysłu na
lekkie rozleniwienie, gorszy humor, spadek nastroju. Po pracy wypoczywać aktywnie: basen,
odpoczynek niŜ
tenis, squash, rower lub spacer. Zaplanować następny krótki wyjazd juŜ na najbliŜszy czy
podglądanie nieprzyzwoitych rzeczy? Wulgarność przebrana w szaty
nowoczesności wkroczyła na dobre do telewizji, do kina i do reklam. Stała się epidemią XXI
kolejny weekend.
Są to cenne i dość banalne porady, które niestety nie kaŜdy moŜe zastosować, bo nie
wieku.
Powiedzmy jasno: wulgarność w markowych ciuchach nowoczesności dalej pozostaje
od niego wszystko zaleŜy. Uczeń Jezusa powinien jednak pamiętać, Ŝe mottem jego Ŝycia nie
wulgarnością. Szacunek wobec drugiego człowieka jest ponadkulturowy, a zachowania, które
moŜe być: „unikać szerokim łukiem kaŜdej ofiary". Dla przypomnienia nauki o miłości, w
zawsze ranią bliźniego, pozostają niezmienne. Czy lekcewaŜenie norm wychowania jest
połowie tego miesiąca obchodzimy święto KrzyŜa Świętego.
„odwagą bycia sobą”? Niestety, często jest objawem egolatrii, egoizmu rozdmuchanego do
Dopóki Ŝyciowa pielgrzymka trwa i do raju jeszcze daleko, trzeba się wysilać.
granic uwielbiania siebie samego (ego-latria), patologicznego pragnienia zwracania na siebie
Zniechęcenie, a moŜe nawet i depresja, mogą wynikać z braku asymilacji tej podstawowej
uwagi za wszelką cenę.
nauki ewangelicznej - mądrości krzyŜa. Nowe rozdanie moŜe przynieść lepsze lub gorsze
Miłość szuka znaków. Wzajemny szacunek wyraŜa się poprzez odpowiedni strój,
karty. Jak w prastarym opisie: są okresy tłustych krów, ale i teŜ chudych, sytuacje prosperity i
dobór tematów rozmów, zachowanie ducha radosnej słuŜby w domu, w pracy, miejscach
sytuacje kryzysu. We wszystkich tych okolicznościach gromadzimy skarby w niebie. Wieniec
215
216
zwycięstwa będzie dla tych, którzy walczyli ofiarnie kaŜdego dnia, aŜ do samego końca.
człowieka na człowieka. Zwracajmy więc uwagę innym na ich zachowanie i przyjmujmy ich
Świadomość BoŜego zadania dodaje prawdziwej otuchy. Złudzeniem jest czerpać siły z faktu,
uwagi. Przekazujmy te' oczywiste oczywistości, inaczej grozi nam zalew „pokolenia cepów”.
Ŝe za jakiś czas będzie kolejny urlop i wtedy sobie odbijemy...
Idziemy, 9-9-2012
2-IX-2012
209. Otwartość rozumu
208. Oczywiste oczywistości
Mój skalpel nigdy nie natknął się na duszę". „Byłem w kosmosie i nie widziałem Pana
DzierŜak, bijak, gązwa lub gacek - z czym się te słowa kojarzą? Niewielu odpowie
Boga". Od ponad wieku, podobne teksty funkcjonują jako krytyka wiary. Dziś te same
prawidłowo. Paradoksalnie, większość z zapytanych zna zwrot: „proste jak budowa cepa".
argumenty, w wersji szyderczo-rozrywkowej, pojawiają się na ustach lansowanych
Właśnie to narzędzie tworzą dwa kije, długi zwany dzierŜak i krótki, zwykle dębowy, bijak.
celebrytow. Rzekomo nauka juŜ dawno ukazała fikcję istnienia Pana Boga, nieśmiertelności
Cieńsze końce dzierŜaka i bijaka łączy się wysuszoną skórą z węgorza lub metalowym
duszy, godności nienarodzonego lub upośledzonego człowieka.
przegubem nazywanym ósemką, gązwą lub gackiem. Inne pytanie z tego samego zestawu:
Dlaczego cep to pogardliwe określenie na człowieka głupiego i tępego?
Warto prowadzić kampanię uświadamiania ograniczeń nauk ścisłych: one nie
posiadają monopolu na obiektywność. MoŜna mówić o kilku poziomach tejŜe obiektywności.
Dziś równieŜ niewielu potrafi prawidłowo korzystać z tego prostego urządzenia.
Pierwszy poziom to ten najbardziej oczywisty, wynikający z prostego doświadczenia. Nim
Trzyma się cep za dzierŜak i uderza bijakiem w rozłoŜone zboŜe na klepisku lub innym
pojawi się wiedza o geografii, wiemy, czym jest góra, jezioro lub pogoda. De facto cała nasza
twardym płaskim podłoŜu. Ale uwaga, trzeba tak machać, aby za kaŜdym razem bijak uderzał
wiedza o rzeczywistości jest oparta na zwykłym doświadczeniu. Nawet nauki najbardziej
całą swoją długością o podłoŜe, na którym zboŜe leŜy. W przeciwnym przypadku pojawiają
abstrakcyjne muszą korzystać z prostych porównań, dostosowanych do tego podstawowego
się mocne siły odbicia na dzierŜaku, boli łokieć i moŜna uszkodzić ziarna. A więc machanie
poznania świata.
cepem nie jest wcale takie proste!
Następny stopień poznawania rzeczywistości to ten właściwy naukom ścisłym. W
Utraciliśmy zdolność korzystania z pradawnych narzędzi rolniczych, bo nie są one juŜ
wielkiej mierze jest to obiektywność skonstruowana. Badacz nie jest juŜ wobec świata
nam do niczego potrzebne. Proste umiejętności łatwo opanować Ŝyjąc wśród ludzi, którzy je
słuchającym uczniem, lecz przybiera postawę odpytującego nauczyciela. Prowadzi to do
posiadają. Ale moŜna ich nigdy na dobre nie zdobyć. Na przykład coraz częściej moŜna
selektywnego poznawania. Obrany punkt widzenia i metodologia zawęŜają umysł. JeŜeli będę
spotkać młodych ludzi, którzy nie radzą sobie z noŜem i widelcem przy posiłkach. Dla ich
badał ryby Ŝyjące w jeziorze Śniardwy, korzystając z sieci mającej oczka na kilka
usprawiedliwienia moŜna dodać, Ŝe pewno w dzieciństwie nikt im nie zwracał na to uwagi lub
centymetrów, nie będę w stanie złapać mniejszych rybek. Oczywiście to nie pozwoli mi na
w ich rodzinach nie było wspólnych posiłków...
twierdzenie, Ŝe takich rybek w jeziorze w ogóle nie ma. Tylko mogę stwierdzić, Ŝe obrana
Panująca ideologia relatywizmu sprowadza wolność do całkowitej dowolności.
Rodzice z przekonania lub lęku nie zwracają uwagi swoim pociechom i tym samym - nie
metoda badawcza nie pozwala mi na ten temat się wypowiadać.
Trzeci poziom obiektywności nie jest ani „zastany", ani „skonstruowany", jest to
przekazują im wielu podstawowych zasad współŜycia, jakimi są m.in. punktualność, dobre
„obiektywność
maniery, dbałość o porządek, panowanie nad nastrojami itd. Z czasem, gdy dzieci dorosną,
rzeczywistości, szczególnie dotyczy człowieka i jego przeznaczenia. Wnika do tajników,
będą zmuszone do nadrobienia braków, uczestnicząc w kosztownych kursach savoir-vivre'u,
przekracza to, co natychmiastowe, dociera do samego sedna. To poznanie nie podlega
team-buildingu, wyrabiania charakteru.
weryfikacji technicznej, co nie oznacza, Ŝe opracowane pojęcia są fikcyjne. Prawda nie równa
Internet i jego wszelkie mutacje - portale społecznościowe, twittery itp. - nie przekaŜą
podstawowych zasady delikatności i szacunku wobec bliźniego. Po niespełna kilkunastu
poszukiwana".
Usiłuje
odkryć
sens
całościowy
dla
poznawanej
się weryfikacji. Jest wiele pojęć całkiem realnych, jak dobro, dusza lub Bóg, na które nie ma
pomiarowych narzędzi.
latach istnienia sieci juŜ moŜna wysunąć tę tezę. Ekran, co najwyŜej, stworzy sprawnego
Otwartość rozumu ludzkiego polega na współpracy wszystkich poziomów
uŜytkownika - konsumenta. Tylko człowiek, który prawdziwie kocha, wychowa drugiego
poznawania. Do nich dochodzi wiara jako światło darowane od Pana Boga. Harmonizuje ona
217
218
z pozostałymi sposobami docierania do prawdy. Trzeba więc globalizować wiedzę i mieć
chwalić rodziców decydujących się na kolejne dziecko, mobilizować wspólnotę do
odwagę mądrości - sapere audere.
solidarności z nimi. Bez dzieci nowa ewangelizacja staje się pustym hasłem.
16-IX-2012
23-IX-12
210. Nieolimpijska dyscyplina
211. No Life
Zakończenie letnich igrzysk olimpijskich otwiera dyskusję dotyczącą dołączenia lub
Normalne zachowanie? - takie pytanie stało się dziś tabu. Oderwanie wolności od
usunięcia dyscyplin sportowych przy następnej edycji. Na razie uczestnicy olimpiady w Rio
prawdy doprowadziło do całkowitej erozji pojęcia normalności. Ideologiczne mody wciąŜ
de Janeiro w roku 2016 będą rywalizować w 28 dyscyplinach. Do programu mają powrócić
zmuszają lekarzy psychiatrów do skracania listy patologicznych zachowań. Od ponad wieku
rugby - w wersji siedmioosobowej - i golf. Nie znajdą się natomiast dyscypliny takie jak
etyka, nauka o dobrym zachowaniu, skupiła się wyłącznie na aspektach społecznych. Tą
karate, squash i sporty wrotkarskie, które ubiegały się o włączenie w poczet sportów
drogą doszliśmy do tego, Ŝe nie da się juŜ ocenić osobistych wyborów. KaŜde zachowanie,
olimpijskich, oraz baseball i softball, które z programu usunięto po igrzyskach w Pekinie.
które nie rani innych, jest równowartościowe. Pomimo całej tej retoryki osobiste wybory
Kitesurfing dołączy do konkurencji Ŝeglarskich, zastępując windsurfing. Te dyscypliny róŜnią
wpływają na zachowanie społeczne. Dziwactwa, chociaŜ ukryte, są zawsze toksyczne.
się tym, Ŝe zamiast klasycznego Ŝagla uŜywana jest odmiana latawca.
MłodzieŜowy język określa jako „nolife'a" osobę dobrowolnie izolującą się od reszty
KaŜda dyscyplina stara się o włączenie w tę światową elitę. Są jednak takie, które
społeczeństwa. Rezygnacja z Ŝycia - ang. no life - by poświęcić się jednej jedynej czynności.
nigdy nie zostaną dopuszczone do tego ścisłego grona. A szkoda! Na przykład rozwoŜenie
ChociaŜ takie przypadki zawsze się zdarzały, ostatnio cyfrowy świat umoŜliwił całkowite
dzieci do szkoły jest dla rodziny wielodzietnej niemałym wyzwaniem i z pewnością niejeden
porzucenie realnego świata na rzecz wirtualnego. Atrakcyjność gier komputerowych
przebojowy singiel odpadłby przed startem. RównieŜ pójście na zakupy i powrót do
namnoŜyła zawodowych graczy zdolnych do spędzenia długich okresów bez Ŝycia
mieszkania na czwartym piętrze bez windy dla matki z dwójką lub trójką maluchów jest nie
społecznego. Wakacje są idealnym polem dla takich ekscesów. Gdy rówieśnicy spędzają
lada wyzwaniem. I niestety nikt nie myśli o zawieszaniu jej medali i promocji w kolorowej
wspólnie czas, „noliferzy" zamykają się w swoich norach, ograniczają spanie i jedzenie, by
prasie.
rozwijać swoją bezuŜyteczną pasję. Takie jednostki da się poznać po wyglądzie
Nieolimpijska dyscyplina posiadania licznych dzieci nie ma równieŜ sponsorów.
Wręcz przeciwnie, wydaje się, Ŝe rodzice pragnący podjąć takie wyzwania muszą dodatkowo
zewnętrznym: bladość, przygarbienie, ponurość... „Nolife'y", jak sama nazwa wskazuje, są
bez Ŝycia - chodzącymi trupami.
płacić za „fanaberię" rodzenia dla społeczeństwa. Z powodu tych i innych trudności, Polska,
Kiedyś zdrowe środowisko pomagało wyrastać z młodzieńczych oryginalności.
katolicki kraj i - moŜna powiedzieć - wychowanek bł. Jana Pawła II, jest w światowym
Niestety, gdy zabraknie odniesienia do obiektywnej normy lub gdy ona buduje się wyłącznie
ogonie dzietności. Na wiele tych spraw zwykły obywatel niestety nie ma większego wpływu.
na podstawie zachowania większości, lub ulotnej mody arbitralnie wykreowanej, z biegiem
KaŜdy jednak moŜe być zagorzałym kibicem rodzin z małymi dziećmi.
lat dziwactwa co najwyŜej mogą się zamienić na inne. W takim kontekście kulturowym
Na pierwszym miejscu starsze pokolenie. Broń BoŜe, nie naleŜy zniechęcać młodych
zanika równieŜ pojęcie ludzkiej dojrzałości. Człowiek zmuszony jest do skupienia się na
rodziców, sprzedając im przeróŜne czarne scenariusze, gdy mówią o kolejnym dziecku.
kolejnych wyborach tak samo arbitralnych jak te młodzieńcze. śycie traci ciągłość i spójność.
PowaŜne badania socjologiczne wskazują na negatywny wpływ pokolenia 50+ w promowaniu
Mówiąc językiem współczesnym, wciąŜ trzeba naginać rzeczywistość, by wypełniać pustkę
dzietności. Być moŜe niektóre demobilizujące postawy teściów lub rodziców wynikają z
własnej duszy.
własnej frustracji, bo im samym zabrakło hojności w odpowiednim czasie... W oczach
BoŜych moŜna nadrobić hojnie przeznaczając czas, spokój (i pieniądze!) na rzecz wnuków.
KsięŜa równieŜ mogą mocno kibicować, odmieniając na wszystkie moŜliwe przypadki
Pismo Święte uczy, Ŝe normą dla człowieka i pełnią Ŝycia jest Pan Bóg. Stąd pierwsza
i podstawowa zasada: kochać Pana Boga ponad wszystko. Szukać Go z całych sił. Ściśle
połączona z tym przykazaniem jest miłość do bliźniego. Te dwa przykazania stanowią
słowa Jezusa: „pozwólcie dzieciom przyjść do Mnie i nie zabraniajcie im". Przy kaŜdej okazji
219
220
postawę normalności i równowagi. Bez Pana Boga, bez Jego łaski człowiek marnieje. Jego
Słowem wszystkie te menadŜerskie chwyty moŜna spokojnie stosować. Nowa
ewangelizacja wymaga odnowionego entuzjazmu. Rolą Pasterzy i osób im pomagającym na
Ŝycie staje się Ŝyciem bez Ŝycia.
kierowniczych stanowiskach to uskrzydlanie wiernych. Przykład sprawnych organizacji XXI
212. Trwała efektywność
wieku moŜe być materią rachunku sumienia i poprawy.
Uskrzydlone jednostki kreują sukces zespołu. Bez wypalenia funkcjonują na wysokich
obrotach. Stan oŜywienia i chęci uczenia się to dwa skrzydła trwałej efektywności.
213. Funkcja zoom
Emocjonalny stan podniecenia wyzwala entuzjazm. Wynika z przekonania, Ŝe to co się na co
Wiedza stała się bardziej dostępna. Twardym danym towarzyszą róŜne punkty
dzień robi ma wielkie znaczenie. Drugim skrzydłem jest rozwój wynikający z przyswajania
widzenia i mniej lub bardziej arbitralne opinie. Pozwala to zauwaŜyć złoŜoność danej kwestii
wiedzy i umiejętności. Nauka uruchamia pozytywną spiralę: ludzie, którzy wykształcili w
i uniknąć stereotypowego podejścia. Wielość i rozbieŜność zdobytej wiedzy mogą teŜ stać się
sobie nowe wartości wierzą, Ŝe są w stanie dalej się rozwijać. Te dwa skrzydła wzajemnie się
przeszkodami na drodze poznania rzeczywistości. Rzetelne poznanie nie jest ani wypadkową,
uzupełniają. Potrzebują się nawzajem, jeden bez drugiego moŜe nawet wpłynąć negatywnie
ani średnią zebranych informacji. Jak zbilansować i wywaŜyć róŜne podejścia? Jak nie popaść
na wynik zespołu.
w sceptycyzm i nie zniechęcić się w dalszym poszukiwaniu w obliczu takiego zróŜnicowania?
Na kaŜdą sprawę moŜna patrzeć bardziej ogólnie lub z bliska. Stosując analogię
MenadŜerowie głowią się, szczególnie w czasach kryzysu, jak uzyskiwać taki trwały
uskrzydlenie pośród pracowników. Dla poprawy zaangaŜowanie personelu wypracowano
cztery kroki. 1. UmoŜliwienie członkom zespołu samodzielnego podejmowania decyzji. 2.
Dzielenie się informacjami. 3. Minimalizowanie nieuprzejmości. 4. Przekazywanie opinii
zwrotnych na temat osiąganych wyników. Mechanizmy te w pewnym stopniu się zazębiają.
KaŜdy oddzielnie pozwala na wzrost zaangaŜowania, ale tylko wszystkie razem tworzą
kulturę uskrzydlenia.
cyfrówek, przycisk zoom umoŜliwia zobaczyć ten sam obraz z róŜnych perspektyw.
PrzybliŜona perspektywa odkrywa szczegóły, ale odcina szanse zrozumienia całości.
Oddalona perspektywa pozwala na pełny obraz, ale z ryzykiem przeoczenia subtelności i
niuansów. Niektórzy wolą na wszystko patrzeć z bliska, inni zaś - z daleka. Obie te
perspektywy - z poziomu Ŝaby i z lotu ptaka - mają swoje zalety i wady.
Analogię funkcji zoom moŜna równieŜ stosować, aby opisywać strategię zarządzania.
Przy zbliŜeniu wszystkie szanse wydają się duŜe i kuszące, choć brak szerokiego kontekstu.
Inicjatywy apostolskie, charytatywne lub wychowawcze prowadzone przez Kościół
Spojrzenie z dystansu jest istotne przy podejmowaniu decyzji z uwzględnieniem szerszego
róŜnią się od zwykłej firmy tym, Ŝe mają nadprzyrodzony wymiar. Dlatego ostatecznym
kontekstu. Poszczególne wydarzenia postrzega się jako elementy całej sekwencji wydarzeń,
miernikiem ich efektywności jest stopień świętości osiągniętych nie tylko przez tych, do
nie jako jednostkowe incydenty, nie patrzy się teŜ na nie przez pryzmat swoich interesów
których są ukierunkowane, ale równieŜ rozwój duchowy tych, którzy się w nich udzielają.
osobistych. Ludzie umiejący obserwować świat z tej perspektywy umieszczają decyzje w
Niemniej jednak, doświadczenie kaŜdej zdrowej ludzkiej organizacji moŜna zastosować do
odpowiednim kontekście i odwołują się do zasad.
Intelektualna pokora pozwala zachować szacunek dla świata. Odkrycie bogactwa
inicjatyw Kościoła, szczególnie do tych prowadzonych przez osoby świeckie.
rzeczywistości, odczytywanie szczegółów w szerszym kontekście, świadomość złoŜoności i
Wyliczone mechanizmy uskrzydlania personelu mają posmak jak najbardziej
dynamiczności zdobytego obrazu prowadzi do tej Ŝyciowej mądrości. Wielkość człowieka i
ewangeliczny. Samodzielne podejmowanie decyzji zawsze towarzyszyło chrześcijańskim
jego osiągnięć wymaga rozwoju takiej postawy. Upojenie sukcesami prowadzi do pychy, jest
inicjatywom. Nauka o wolności, odpowiedzialności i osobistej zasłudze temu sprzyja. Stała
niczym zacięcie się funkcji zoomu, zawęŜenie całego świata do własnego punktu widzenia i
formacja we wszystkich aspektach pomaga w obiegu informacji, równieŜ atmosfera
do własnych proporcji. Oznacza utratę zdolności akomodacji.
wzajemnego zaufania ułatwia zwrotną informację. Miłość, przebaczenie i duch słuŜby
minimalizują nieuprzejmości.
Dzięki pokorze intelektu człowiek zachowuje otwartość na Tego, którego nie da się
ogarnąć i który stworzył ten fascynujący świat. Paradoksalnie relatywizm, w swojej
rezygnacji z wszelkich odniesień do Boga i do ostatecznej prawdy, prowadzi do zawęŜenia
221
222
spojrzenia. Zacina się funkcja zoom i człowiek staje się podatny na zauroczenie modnymi
ideologiami.
Dla prawdziwego odnowienia jakości w tych dwóch aspektach - więzi z Chrystusem i
metodach - potrzeba mocnego zaangaŜowania. Bez ofiarnego nastawienia, ze zblazowanym
14-X-2012
podejściem, świat nie będzie chciał nas słuchać. Mocna wola walki jest warunkiem, aby
sportowy potencjał przekuć w czyny i pokonywać niepokonane bariery.
214. Skoki wzwyż
21-X-2012
Sobór Watykański II postawił sobie cel duszpasterski: odpowiedź na pytanie, jak
głosić Ewangelię we współczesnym świecie. Przełom tysiącleci okazał się przełomem
215. Sieć czy pajęczyna?
cywilizacyjnym: oznaczają go mobilność i przemieszanie kultur, niebywały rozwój nauk i
Internet osiągnął pełnoletność. Przyszedł na świat dwadzieścia lat temu i
techniki, zmiana paradygmatów ekonomicznych... Odpowiedzią na te wyzwania ma być
błyskawicznie się rozwinął. Nadal zachowuje młodzieńcze cechy, rozszerzając wciąŜ swe
„nowa ewangelizacja". Ale jak zrobić, by nie stała się pustym, klerykalnym sloganem? Jakie
moŜliwości. Obiecuje dać wszystko, czego tylko dusza zapragnie: najnowszy film, którego
zmiany wprowadzić, by moŜna było mówić o nowości, a jakie granice zachować dla
jeszcze nie ma w kinach, dostęp do najwspanialszych kolekcji, bieŜącą informację na
wierności Ewangelii?
dowolny temat, muzykę ulubionych zespołów... Nie sposób tego wyliczyć, istne cudo!
W sporcie moŜna znaleźć analogię radykalnych zmian w ciągłości. Zerwanie ciągłości
No właśnie, ale czy producenci i wykonawcy wyrazili zgodę na udostępnienie ich
oznaczałoby porzucenie konkretnej dyscypliny. Na przykład w skoku wzwyŜ długo
prac? Czy opinie tam wyraŜane są sprawiedliwe? Czy nie dokonuje się tam manipulacja i
dominował „styl noŜycowy”. Przypominało to skok w biegu z przeszkodami. Wszyscy
celowe wprowadzanie w błąd? Czy sieć nie udostępnia kaŜdemu, w kaŜdej chwili wiele
stosowali technikę noŜycową, toteŜ wygrana oznaczała wierność metodzie. Miała ona
śmieci i paskudztwa? Czy nie jest, jak to ktoś brutalnie wyraził, „darmowym całodobowym
powaŜne ograniczenia, gdyŜ środek cięŜkości skoczka musiał być umieszczony znacznie
burdelem bez ograniczeń wiekowych”? „Ale taki jest ten świat” - odpowiadają obrońcy status
powyŜej poprzeczki. Okazało się, Ŝe dla przełamania rekordów trzeba było stworzyć coś
quo. „Internet jest jak ulica, jest tam wszystko, jak w Ŝyciu - i dobre, i złe rzeczy”.
nowego.
Tak, ale jest to ulica bez prawa i porządku. W wielu rzeczach przypomina słowa św.
Najpierw wymyślono „technikę obrotową”: skoczkowie odbijali się i lądowali na tej
Pawła: „W tym, co złe - pomysłowi” (Rz 1,30).
samej stopie oraz tyłem do poprzeczki. Następnie odkryli styl przyrzutowy - skoczkowie
Na razie nie zanosi się na koniec dyskusji dotyczącej regulacji w sieci. Debacie
odbijali się z jednej stopy i lądowali na drugiej przodem do poprzeczki. Wreszcie na
zazwyczaj towarzyszy podniesiona temperatura emocjonalna. Szczególnie intensywna ze
olimpiadzie w 1968 r. Dick Fosbury stworzył zaskakujący „flop Fosbury'ego", który wymaga
strony tych, którzy nie zgadzają się na wprowadzenie jakichkolwiek prawnych ograniczeń.
obrotu o 180 stopni i wylądowania na głowie. By odnieść sukces, Fosbury musiał zapomnieć
Mocne ich reakcje skłaniają do podejrzeń, Ŝe stali się takimi „wielbicielami sieci”, którzy nie
o wszystkim, czego nauczono go o prędkości, kącie podejścia i technice. KaŜdy nowy styl
mogą zgodzić się na najmniejszy nawet cień na obiekcie swego kultu. A moŜe to cecha
przekształcał branŜę skoków wzwyŜ. Innowatorzy musieli wypracować nowe nawyki. Ci,
zwykłego uzaleŜnienia: nieokiełzana ciekawość, zmysłowość, lenistwo...
którzy kurczowo trzymali się dotychczasowych praktyk, tracili konkurencyjność. Nowość nie
W środowiskach kościelnych często słychać argument, Ŝe połączenie internetowe to
współczesna sieć rybacka. Niezmierne pole apostolskie, gdzie uczniowie Jezusa są wezwani
oznacza więcej tego samego, lecz radykalną zmianę dającą inną jakość.
W przypadku ewangelizacji, nowej jakości moŜna szukać w poprawie więzi z
do wypłynięcia na głębię. Nie ma wątpliwości co do szansy dostępu do religijnych treści i
Chrystusem. Dla zjednoczenia z nim mamy zawsze te samy środki: Ewangelię, sakramenty i
docierania z nimi do niezmiernej rzeszy dusz. Jednak te moŜliwości same z siebie nie
KrzyŜ. MoŜna z nich korzystać w odnowiony sposób. Nowość moŜe być teŜ w metodach.
„uświęcają” sieci w całości. Niestety, sieć dla wielu stała się pajęczyną, gdzie zatracili swą
Trzeba wypracować odpowiednie duszpasterskie „know-how" na wysoką poprzeczkę, jaką
wolność dzieci BoŜych.
dziś stawia nam świat.
Przy korzystaniu z sieci stają się aktualne porady z listu do Efezjan. „Błądźcie mocni
w Panu - siłą Jego potęgi. Obleczcie pełną zbroję BoŜą, byście mogli się ostać wobec
223
224
podstępnych zakusów diabła. W kaŜdym połoŜeniu bierzcie wiarę jako tarczę, dzięki której
Duch Święty przekona świat o grzechu niewiary w Chrystusa. My równieŜ
zdołacie zgasić wszystkie rozŜarzone pociski Złego. Weźcie teŜ hełm zbawienia i miecz
potrzebujemy tego przekonania, aby rzeczy tego świata były w naleŜącym do nich miejscu:
Ducha. Przy kaŜdej sposobności módlcie się w Duchu!”.
one nie mają zbawiennej mocy. Bez tego nawrócenia Rok Wiary pozostanie tylko pięknym
28-X-2012
hasłem.
4-XI-2012
216. Zeświecczenie
Technologia podkręciła Ŝyciowe tempo. NamnoŜyła się oferta świecidełek, eventów,
newsów. IleŜ to jest ciekawych spraw, których współczesny człowiek nie powinien
217. Interdyscyplinarność
Nadzieja
i
optymizm
oraz
obawy
i
cierpienia
od
początku
towarzyszą
przeoczyć! Niestety, nie sposób wszystkiego ogarnąć: kaŜdy wybór to rezygnacja z wielu
ewangelizacyjnej misji Kościoła. Pierwsze pokolenie chrześcijan nie mogło uniknąć
innych. Poszukiwane doświadczenia moŜna tylko rozłoŜyć w czasie. A to wymaga ciągłych
zderzenia z dekadencką atmosferą panującą w rzymskim imperium. Mocna wiara popychała
zmian i niesie niebezpieczeństwo utraty toŜsamości. Wszystko moŜe stać się tymczasowe:
ich do odwaŜnego składania świadectwa Ŝycia. Stopniowo udało się uzdrowić ówczesny
wartości, rodzina, religia. MoŜna utracić egzystencjalny grunt i przemienić Ŝyciową
klimat społeczny.
pielgrzymkę w bezsensowne krzątanie.
Optymizm i ufność w moc Ewangelii nie oznacza lekcewaŜenia obiektywnych
Ten zabiegany tryb Ŝycia doprowadził wielu do religijnej obojętności. Wymazał
trudności, jakie dziś spotyka człowiek pragnący Ŝyć wiarą. W ostatnich dziesięcioleciach
świadomość podstawowych prawd z pierwszych stron Pisma Świętego: człowiek obrazem
doświadczamy zalewu erotyzmu, a czasami nawet promocji rozwiązłości. Wśród powaŜnych
Boga, tęskniący za utraconym Rajem, potrzebujący odkupienia. JeŜeli nie ma ostatecznego
szkód, jakie powoduje ta sytuacja, rzuca się w oczy wzrost rozpadów związków małŜeńskich i
celu w Bogu, równieŜ nie moŜna oceniać poszczególnych zachowań, nie ma grzechu ani
narastające trudności, Ŝeby młodzi ludzie byli w stanie usłyszeć BoŜe wezwanie do
nawrócenia. Potrzeba zbawienia staje się czymś niezrozumiałym, jeŜeli juŜ to szuka się go w
całkowitego oddania w celibacie apostolskim. Z tej przyczyny pilne stają się wszelkie
przemijających sprawach.
inicjatywy „ekologii dla ducha", potrzebne do tego, by oczyścić społeczeństwo z moralnego
Kościół ma zadanie głosić Ewangelię, teraz - w takim kontekście kulturowym. W
zaśmiecenia.
historii przyjęciu wiary zawsze towarzyszyło nawrócenie, rozpoczęcie „nowego Ŝycia".
Punktem wyjścia do tego zadania „oczyszczania klimatu społecznego" (KKK 2525)
Poznanie dobroci Boga i zrozumienie marności doczesności, gdy ona oddala od Boga.
jest delikatność w osobistym praktykowaniu cnoty czystości. Jest ona pozytywną i radosną
Radykalność chrześcijaństwa nie oznacza zobojętnienia wobec świata, lecz przyjęcie go jako
cechą, dającą skrzydła dla prawdziwej miłości. Miłością przecieŜ Ŝyje się zarówno w
zadanie: pojednanie go z Bogiem. Wszelkie zdobycze ludzkie mają pozytywny sens, tylko
powołaniu małŜeńskim, jak i w celibacie dla Królestwa BoŜego! Osobisty przykład ma
jeŜeli wpisują się w porządek odkupienia. W Chrystusie Odkupicielu człowiek odkrywa
niezmierny wpływ na otoczenie, niczym ewangeliczna sól, chroniąca od zepsucia.
równieŜ wartość świata. Uczy się kochać świat - tak jak Bóg go kocha - i realizować tę miłość
poprzez swe pozytywne działanie.
Jednak dzisiejsza sytuacja wymaga o wiele więcej niŜ działania we własnym
środowisku. W złoŜonym i mocno zatomizowanym świecie, w jakim przyszło nam Ŝyć,
Dystans do świata wynikający z przyjęcia eschatologii chrześcijańskiej nie jest
okazuje się konieczny skoordynowany wysiłek i interdyscyplinarna praca dla uzdrowienia
odmianą nihilizmu, lecz przekonaniem, Ŝe świat w obecnym kształcie potrzebuje naprawy.
obyczajów. Potrzeba wypracowania nowych wzorców kulturowych, nowego prawa, nowej
Wiara niesie ze sobą sprzeciw wobec zepsucia. Prowadzi ona do angaŜowania się w
wraŜliwości na ten waŜny aspekt Ŝycia człowieka, jakim jest porządek moralny. Potrzebna
rewolucję, głębszą i radykalniejszą od świeckich rewolucji. Do takiej wzywał Piotr w dniu
jest nowość spojrzenia, która uwzględniałaby róŜne aspekty i niuanse wynikające z rozwoju
Pięćdziesiątnicy: „Nawróćcie się i niech kaŜdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na
nauk humanistycznych i przemieszania się tradycji kulturowych. Interdyscyplinarność
odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego". I dodawał:
zadania to nie tylko zbiór róŜnorakich analiz i argumentów, lecz takŜe spójnie przygotowany
„Ratujcie się spośród tego przewrotnego pokolenia!”.
projekt pokazujący prawdę i piękno doktryny moralnej Kościoła.
225
226
Ten ambitny plan wymaga wytrwałej mobilizacji na wielu polach. Potrzeba
„uczciwych ludzi". Trudne czasy sprzyjają wykuwaniu się takich ludzi, podczas gdy w epoce
socjologów, psychologów, prawników, historyków, pedagogów myślących po katolicku i
prosperity róŜnie bywa... Wynika to stąd, Ŝe wykształcenie takiej solidności Ŝycia wymaga
gotowych podjąć wielkie wyzwanie, jakim jest obrona godności człowieka i jego duchowego
ofiary i wewnętrznej prawości. Takie osoby zasługują na niebieską nagrodę fair play, którą na
wymiaru. Oczywiście lista wymienionych zawodów jest otwarta na wiele innych
pewno dostaną, jeŜeli wytrwają aŜ do mety.
humanistycznych specjalizacji. Zadanie jest tak rozległe, Ŝe wymaga wielu tęgich umysłów i
219. Nowa apologetyka
duŜo serca do wytrwałej pracy.
Czy wiara jeszcze ma sens w świecie, w którym nauka i technika otwarty horyzonty,
11-XI-2012
które do niedawna były jeszcze nie do pomyślenia? - pytał Benedykt XVI podczas niedawnej
katechezy z okazji Roku Wiary. Bynajmniej nie jest to pytanie czysto retoryczne, gdy się ma
218. Fair play
Dwie cechy charakteryzują solidnego człowieka. Na zewnątrz - pełne oddanie
na uwadze skalę wynikających z rozwoju nauki i techniki zmian w sposobie patrzenia na
obowiązkom. Wewnątrz - wymagająca prawość sumienia. Najbardziej widoczną jego cechą
świat i organizowania codziennego Ŝycia. Dla wielu odpowiedź na pytanie Ojca Świętego jest
jest jego mocne poczucie obowiązku. Przejawia to się w solidnej pracy i realnym oddaniu
jednoznacznie negatywna: wiara jest przeŜytkiem!
innym. Wobec siebie samego człowiek solidny jest surowy, ale w sposób naturalny, bez
Takie rozpowszechnione odejście od wiary wynika, przynajmniej częściowo, z faktu,
Ŝe stereotypy scjentyzmu wciąŜ mają się dobrze. W swej pierwotnej wersji scjentyzm
patosu. Nie Ŝąda dla siebie wiele, nie biega od razu po wypłatę za poniesione ofiary.
Osoba taka wykształciła w sobie poczucie sprawiedliwości. Objawia się to w mocnej
przedstawiał naukę jako religię, a uczonych jako kapłanów. Nowoczesność to dla wielu
skłonności do spełniania tego, co zostało ustalone - szanuje reguły gry. Przyjmuje osobistą
sprawność w korzystaniu z narzędzi technicznych plus zawierzenie tym naukom
odpowiedzialność za wszystko, co zrobił lub w czym - w jakimś stopniu - uczestniczył.
humanistycznym, które wykluczają wymiar duchowy. Człowiek teŜ musi podlegać
Przyznaje się do własnych błędów oraz jest gotowy dźwignąć ich konsekwencje. W jego
racjonalnemu umysłowi, nie ma natury danej od Stwórcy, ale sam się tworzy. Religijność w
Ŝyciu „słowo to słowo". Jeśli dał słowo, to oddał samego siebie. Ta autentyczność przejawia
tradycyjnym sensie jest kapitulacją takiego rozumu, wycofaniem się intelektualnym. NaleŜy
się w jego postawie: pokazuje się takim, jakim jest. Odczuwa wstręt do wszelkiego krętactwa,
więc do przeszłości, wynika z lęków i kurczowego trzymania się starych przesądów.
fałszywości i pozorów. Nawet się dziwi, gdy dostrzega u innych udawanie, przewrotności lub
Wiele jest dobrych stron świata stworzonego przez rozum techniczny. Ale ten dorobek
naleŜy do wszystkich, nie jest własnością umysłu zamkniętego na wiarę. Mało tego, warto
kłamstwa, co przez wielu jest odczytywane jako naiwność.
Do tych pozytywnych cech dochodzi solidarność ze wspólnotą, do której naleŜy. Ma
dziś pokazywać, jak zamknięcie na Tajemnicę prowadzi do powstawania obszarów
mocne poczucie równości, dzięki któremu trafnie ocenia część zadań społecznych, które na
pustynnych, gdzie nie da się Ŝyć. Idee postępu i dobrobytu wykluczające Boga szybko
niego wypadają. Czuje się niewygodnie, dopóki nie spełni cięŜących na nim zobowiązań. Jest
ukazują swoje ciemne strony. Świat oparty wyłącznie na logice technicznej, czyli
wdzięczny i skłonny do wyrównania otrzymanych przysług. Nie lubi wykorzystywać
funkcjonalnej i pragmatycznej, nie podąŜa ku zbudowaniu bardziej braterskiej i pokojowej
przewagi, jeŜeli taka zaistnieje. Nie dąŜy do stawania ponad innymi i zwracania na siebie
wspólnoty. Pomimo wielkości odkryć nauki i pomimo sukcesów techniki nie wydaje się, Ŝe
uwagi. Czuje się zobowiązany do wyciągania innych z tarapatów, słowem: daje z siebie to, co
człowiek dzisiaj byłby naprawdę bardziej ludzki. Trwają nadal rozliczne formy manipulacji,
najlepsze! Co ciekawe, wydaje się, Ŝe taka osoba nie widzi moŜliwości zachowania się w inny
przemocy, niesprawiedliwości... Mało tego, technika daje nowe narzędzia, które skuteczniej
sposób. To silne poczucie obowiązku jest często zainspirowane głęboką religijnością. A
mogą niszczyć człowieka.
nawet gdy tak nie jest, ewangeliczne przykazanie miłości jest mu bardzo bliskie.
Tradycyjna apologetyka broniła sensowności wiary wobec błędów doktrynalnych,
szczególnie tych wynikających z ateistycznych ideologii. Upadek tych doktryn doprowadził
Chrześcijański styl miłosierdzia napotyka na szczególnie dobrą glebę w jego osobowości.
Najlepsze w tym wszystkim jest to, Ŝe w realnym świecie takie solidne osoby istnieją.
do obojętności. Postęp pojmuje się wyłącznie jako mnoŜenie narzędzi lub zabawek, rezygnuje
Grzebiąc w pamięci, spotykamy wiele szlachetnych osób, które wspominamy po prostu jako
227
228
się z dalszych pytań. Ale właśnie tu jest przestrzeń dla wiary. Wiara to nie religioznawstwo,
przestrzeniami dla wzrostu i dojrzewania relacji rodzinnych i przyjacielskich; gdzie nie
ale zbawienne doświadczenie spotkania z Bogiem otwierające na prawdziwe Ŝycie.
powinny zabraknąć głębokich, apostolskich rozmów.
3-XII-2012
25-XI-2012
220. Parki i ogrody
221. In vitro
Koniec jesiennego festiwalu kolorów. Codziennie, przez kilka miesięcy, roślinność
Debata o in vitro ujawnia płytkość dyskursu społecznego, jak i słabą formację
stroiła się w najróŜniejsze barwy. Dodatkowe zmiany wprowadzała pogoda i pory dnia o
wiernych. Większość argumentów za tą metodą opierają się na szlachetnym współczuciu
róŜnym świetle. KaŜda otwarta przestrzeń ukazywała swe estetyczne bogactwo. Trudno było
wobec tych, którzy cierpią na niepłodność. Dlaczego nie ułatwić im Ŝycia, skoro nauka jest w
uwierzyć, Ŝe miejsca dobrze nam znane z powszedniej krzątaniny zawierają w sobie aŜ taki
stanie pomóc? Dlaczego Kościół trzyma się doktryny, Ŝe istnieją działania zawsze
potencjał piękna.
niegodziwe, chociaŜ moŜliwe? Czy dobre intencje, jakie niewątpliwie towarzyszą chęci
Techniczny postęp ostatnich lat umoŜliwia odpowiedzialnym za zieleń realizowanie
posiadania dziecka, nie usprawiedliwiają stosowania metody in vitro?
najśmielszych pomysłów. Rzadkie gatunki stały się dostępne niemal dla kaŜdego. RównieŜ
Szukając argumentów, aby pokazać niestosowność in vitro, łatwo się skupić na złych
wiedza się spopularyzowała: jak dobrać kolorystycznie gatunki? Jakie wzory warto
skutkach wynikających z niedoskonałości stosowanych obecnie technik. Ale co będzie, gdy
naśladować? Dziś, przy stosunkowo niskich budŜetach, moŜna zatrudnić prawdziwych
zostaną one tak udoskonalone, Ŝe nie będzie zbytecznych zamroŜonych zarodków? Czy w
fachowców, aby zakładali domowe ogrody. Niebagatelne są równieŜ zmiany w ogrodniczym
takim hipotetycznym przypadku zapłodnienie pozaustrojowe stanie się czymś godziwym?
sprzęcie. Zbieranie liści, na przykład, to juŜ nie katorga sprzed lat. Dmuchacze z przemyślną
W panującej kulturze wolność nie ma innych barier jak moŜliwości techniczne i
śrubą i obiegiem liści, które nie tylko wciągają, ale mielą i gromadzą. Specyficzny sprzęt, aby
przewidziane złe skutki. To, co da się zrobić, moŜna wykonać pod warunkiem, Ŝe nie szkodzi
utylizować odcięte gałęzie. Praca w ogrodzie stała się samą przyjemnością, a ogrodnicy
innym. Etyka pokrywa się z etyką społeczną: granice działania to prawa bliźniego. Ale jak
często wyglądają jak pracownicy jakiegoś kosmicznego laboratorium.
ustalić te prawa? Czy chodzi tylko o jakiś konsensus tych, którzy obecnie mają prawo do
Per saldo, dwudziesty pierwszy wiek przyniósł wielkie zmiany w jakości otwartej
głosu? Trudno taką drogą, unikającą pojęcia prawdy o człowieku, nie popaść w arbitralne
przestrzeni. Trzeba teŜ zwrócić uwagę na zmiany in plus, w tym co dotyczy zarówno
rozwiązania. A skoro Ŝycie dalej się toczy, trudno nie przyzwolić na rozwiązania typu: „nie
układania alejek, estetyki oświetlenia, jak i innych dodatków: placów zabaw, tablic z opisami,
szukajmy dziury w całym, niech kaŜdy działa według swego sumienia”.
ławeczek, ozdób... Tyle w wymiarze materialnym. Ale jak zrobić, by te przestrzeni nie
KaŜde działanie, równieŜ techniczne, jest dobre na tyle, na ile słuŜy dobru człowieka.
pozostały jedynie wielką makietą, w skali jeden do jednego, gdzie nie toczy się prawdziwe
Szczególnie widać to w medycynie: ona moŜe się rozwijać tylko wtedy, gdy szanuje naturę
ludzkie Ŝycie? Jak oderwać młodzieŜ od komputerów i innych gadŜetów, aby chciała się
człowieka. Leczenie ma odniesienie do dobra człowieka, jego szczęścia doczesnego i
spotykać ze sobą i korzystać z tych pięknych otwartych przestrzeni? Co zrobić, aby te
wiecznego. Leczenie płonności, jak kaŜde inne, nie moŜe skupić się tylko na rezultatach, ale
wspaniałości nie pozostawały miejscem szybkiego przebiegu zaganianych dorosłych osób?
musi szanować pełną prawdę o człowieku równieŜ w wymiarze społecznym.
PrzecieŜ dziś wiele rodzin ma wspaniałe domowy ogrody, z których prawie nie moŜe się
cieszyć z braku wspólnego czasu.
Do pełnego zdrowia zarówno jednostki, jak i społeczeństwa rodzina jest niezbędnie
potrzebna. Naruszenie podstawowych zasad ojcostwa i macierzyństwa poprzez techniki
Piękniejące zielone przestrzeni potrzebują równieŜ soli chrześcijaństwa. Wyrazi się to
pozaustrojowe przekracza bariery, które w historii ludzkości nigdy nie zostały dotknięte.
w dyskretnej obecności kapliczek lub krzyŜy. Ale jeszcze bardziej powinno się okazywać w
Podkopuje podstawowe relacje pokrewieństwa i promuje inne działania eugeniczne. Mówi
sercach ludzi z nich korzystających. W ten sposób staną się one przestrzenią Ŝycia
się, Ŝe Bóg zawsze przebacza, ludzie czasami, a natura nigdy! Głoszenie Ewangelii śycia jest
społecznego, gdzie dzień po dniu praktykowana będzie autentyczna miłość. Są one więc
dziś pilnym zadaniem wiernych. Pogłębiajmy formację i szukajmy sposobów, aby bronić
godność człowieka przy jego poczęciu, zanim natura zacznie wystawiać słony rachunki.
229
230
9-XII-2012
wspólnoty, a przykład świętych zachęca do wierności. Rok wiary jest okazją dla wielu
inicjatyw w tym kierunku, tak aby poznać dzieje Kościoła powszechnego i na ziemiach
222. Historia
polskich.
Co daje dzieciom nauka historii? Paweł Skibiński podaje cztery powody, dla
17-XII-2012
których warto jej nauczać, nawet jeśli system edukacyjny to utrudnia. Znajomość
własnych korzeni narodowych, jak i korzeni rodziny, zwiększa szanse poradzenia sobie w
Ŝyciu. Historia ułatwia wewnątrzwspólnotowy kod porozumienia (1) i cementuje
wewnętrzne więzi (2). Jest
lekarstwem zapobiegającym indywidualizmowi (3), jest
223. Szczelina nieskończoności
Dlaczego świętujemy BoŜe Narodzenie akurat 25 grudnia? Dość powszechna jest
teza, Ŝe data wynika z rzymskiego pogańskiego święta Sol Invictus. Jednak twierdzenie,
Ŝe Jezus urodził się 25 grudnia, znajdujemy po raz pierwszy w komentarzu do Księgi
szkołą wierności ideałom (4) w moŜliwych zawirowaniach dziejowych.
W dobie zmiany cywilizacyjnej, dla zachowania moŜliwości porozumienia między
pokoleniami, trzeba wypracować i nauczyć się kodu kulturowego narodu i rodziny.
ToŜsamość kulturowa potrzebuje pamięci, a ta - odpowiedniego języka. Bez wspólnego
Daniela Hipolita z Rzymu - duŜo wcześniej niŜ nakaz cesarza Aureliana, by obchodzić
święto Słońca.
Ewangelia Łukasza łączy narodzenie Jezusa z narodzeniem Jana Chrzciciela. Był
zasobu pojęciowego nie ma zrozumienia wzajemnego. A do tego niezbędne są literatura i
on synem Zachariasza, kapłana Ŝydowskiego. Podczas słuŜby w świątyni dowiedział się,
historia.
Ŝe zostanie ojcem. Łukasz informuje, Ŝe Jezus został poczęty pół roku po Janie. MoŜna
Zapewnienie nowym pokoleniom lepszej przyszłości zaleŜy nie tylko od strategii
spróbować obliczyć datę urodzenia Jezusa na podstawie tego, Ŝe Zachariasz pełnił słuŜbę
ich indywidualnego rozwoju, wykształcenia, umiejętności praktycznych, nawet formacji
w oddziale Abijasza, ósmym z kolei. ZłoŜone obliczenia prowadzą do dwóch moŜliwych
duchowej. Los przyszłych pokoleń zaleŜy od losu wspólnoty, chociaŜ ta teza jest
dat marzec/kwiecień lub wrzesień/październik. Jak widać, tą drogą nie ma wytłumaczenia
całkowicie politycznie niepoprawna. Wzmocnienie więzi wspólnoty polepsza szanse jej
obranej daty grudniowej.
rozwoju. Do tego z kolei konieczna jest rzetelna świadomość historyczna zdobyta
Niektórzy bibliści wskazują, Ŝe św. Łukasz po prostu przyjmował dzień 25 grudnia
jako datę narodzin Jezusa, dlatego łączy opowiadania o dwóch narodzinach: Jana i Jezusa.
powaŜnym wysiłkiem edukacyjnym.
Dobro wspólnoty zaleŜy od bezinteresowności, ducha słuŜby, solidarności
W tym dniu, 25 grudnia, obchodzono Święto Poświęcenia Świątyni. Data narodzin Jezusa
jednostek tworzących daną wspólnotę. Młody pokolenia potrzebują dobrych przykładów z
miałaby zarazem symbolizować fakt, Ŝe wraz z Jezusem, światłem Boga, które rozbłysło
przeszłości, które będą mogły naśladować i które będą im przypominać, Ŝe szlachetne
zimową nocą, dokonało się prawdziwe poświęcenie świątyni - przybycie Boga na ziemię.
postawy są moŜliwe do realizacji. RównieŜ pouczający jest dramat mniej pięknych
Ciekawszy argument to wyjście z najwaŜniejszego święta, jakim było od samego
początku Zmartwychwstanie Jezusa. Nie polegało ono na zwykłym powrocie do Ŝycia, ale
postaci.
Nie jesteśmy w stanie zagwarantować młodzieŜy na przyszłość warunków jedynie
wprowadzało człowieczeństwo w nowe Ŝycie. Stało się to moŜliwe dzięki wcieleniu
pomyślnych i dostatnich. Nauczanie historii jest konieczne, jeŜeli pragniemy, by młodzieŜ
Słowa BoŜego. Wcielenie i Zmartwychwstanie były dla świata dwie przełomowymi
miała szeroką perspektywę i doświadczenie, które pomogą jej poradzić sobie we
chwilami. MoŜna by powiedzieć, Ŝe są to szczeliny otwierające stworzony kosmos na
wszystkich okolicznościach Ŝyciowych. Powinniśmy uświadomić młodym ludziom
nieskończoność. Te dwa święta we wczesnym chrześcijaństwie obchodzono 25 marca. W
zmienność historycznych kolei losu i wskazać przykłady osób, które zdołały przetrwać
tradycji judaistycznej data ta uznawana była za dzień stworzenia świata. A chrześcijanie
nawet najtrudniejsze warunki, godnie i zachowując wierność własnym ideałom.
obchodzili ten dzień jako wspomnienie poczęcia Jezusa (święto Zwiastowania) oraz jego
Cztery argumenty, dla których warto uczyć historii, moŜna jak najbardziej
męczeńskiej śmierci.
zastosować w sprawach religijnych. Podstawą chrześcijaństwa to historia Zbawienia.
Chrześcijaństwo nie jest religią kultu kalendarza, precyzji i cyferek. W Jezusie
PrzedłuŜa się ona w dziejach Kościoła. Znajomość tej historii pozwala zrozumieć język
Chrystusie czas stał się BoŜym czasem, czasem zbawienia i łaski. Bez BoŜego wymiaru
231
232
święta pozostają chłodne i puste, nawet gdyby obfitowały w emocjonalne i konsumpcyjne
6-I-2013
przeŜycia. Rok Wiary jest szczególną okazją, aby „w naszych czynach odbijało się
225. Acies bene ordinata
światło, które przez wiarę jaśnieje w naszych duszach” (Kolekta z Mszy o świcie).
Zwycięstwo omija tego, komu brakuje ducha walki. Nadzieja na sukces jest
23/30 XII 2012
konieczna dla kaŜdego działania, równieŜ apostolskiego. Nowa ewangelizacja stanie się
faktem, jeŜeli nie zabraknie mocnego przekonania, Ŝe Ewangelia takŜe dziś posiada
224. Innowacyjność
Specjaliści od wizerunku nauczają, Ŝe pewne słowa nie powinny nigdy paść w oficjalnym
przemieniającą moc. Świat nie jest skazany na sekularyzację. Z pomocą BoŜą uda nam się
przekazie. Dyskurs moŜe być absolutnie nijaki pod warunkiem, Ŝe uniknie się tych kilku wyrazów -
zahamować, ba, odmienić tendencje zmian kulturowych. Do tego jednak potrzeba
tabu dla danej branŜy. I tak na przykład, gdy giełda leci na „zbity pysk”, odpowiedzialni za nią nie
mobilizacji wszystkich członków Kościoła.
mogą mówić o kryzysie, załamaniu lub bessie. PR-owcy doradzają, by prezes giełdy spokojnie
Ale uwaga - nie naleŜy mylić powszechnego wezwania do apostolstwa z
powtarzał, Ŝe giełda funkcjonuje prawidłowo i zgodnie z jej wewnętrznymi zasadami. Oczywiście nie
chaotycznym pospolitym ruszeniem. Zadania trzeba realizować w zgranych akcjach
pasuje, by się wtedy uśmiechał, ale nie powinien unikać kontaktu wzrokowego. Wypada, by patrzył
wpisujących się w całościowy plan: „Idźcie na cały świat i nauczajcie wszystkie narody".
na ludzi łub do kamery, aby wszystkich uspokajać, gdy tracą swoje pieniądze... Powinien być
Jest to plan rozpisany na cały świat i całą historię! Tradycyjnie, aby mówić o dyscyplinie
zrelaksowany i uwaŜać, aby krople potu nie pojawiły się na jego czole. To ostatnie jest moŜliwe
w Kościele, korzystało się z analogii do wojska, czego przykładem jest zaczerpnięty z
przy dobrym treningu lub dobrym makijaŜu.
Pieśni nad Pieśniami zwrot sicut acies ordinata -jak zbrojne zastępy (Pnp 6,4 i 6,10).
Dla większości branŜ rozpoczynający się rok 2013 będzie bardzo trudny. Nasłuchamy się
Często tekst był uzupełniany słowem bene, aby podkreślić porządek.
pustej narracji naszpikowanej optymistycznymi akcentami bez większego oparcia w twardych
Obraz sprawnego wojska - choć dziś mówilibyśmy raczej o rentownej korporacji
liczbach. Nie oczekujmy jednak, Ŝe usłyszymy wezwania do większej pracowitości, oszczędności i
lub o skutecznej druŜynie Champions League - moŜna stosować do inicjatyw
rezygnacji z konsumpcyjnego stylu Ŝycia - ponad stan i na kredyt. Takie teksty są wygłaszane, gdy
apostolskich. Ich skuteczność wymaga czterech cech. Są to: mocna jedność (1), jasna
nie dotyczą bezpośrednio odbiorcy przekazu. Współczesny świat odrzuca tych, którzy od niego
strategia, by dojść do celu (2), operatywność w działaniu (3) i waleczność kaŜdego
wymagają poświęcenia i wytykają mu jego słabości i egoizm. Co najwyŜej, chętnie słucha o
uczestnika, czyli przykład jego Ŝycia (4).
Mocna jedność wynika z realizacji przykazania miłości. Zaczyna się ona wobec
potrzebie nowych rozwiązań, aby wyjść z coraz bardziej pogłębiającego się kryzysu.
Na szczęście Kościół nie musi unikać pewnych tematów, aby budować swój medialny
braci i sióstr, z którymi się współpracuje lub nie. RóŜnorodność inicjatyw i działań,
wizerunek. Ba, istota jego autentycznego wizerunku polega na tym, by być znakiem sprzeciwu i
logiczna konsekwencja katolickości Kościoła nigdy nie moŜe prowadzić do szkodzenia
odwaŜnie głosić niewygodne treści. MoŜe więc swobodnie przypominać o grzechu i wzywać do
lub przeszkadzania sobie nawzajem. Inicjatywy, zachowując swoją róŜnorodność i
głębokiej przemiany i do nawrócenia. W dniu zmartwychwstania został obdarowany Duchem
naleŜytą autonomię, powinny nawzajem się sumować.
Świętym, aby prowadzić rozległą katechezę o BoŜym przebaczeniu. Ten przekaz jest taki sam
Nie moŜna nigdy tracić sprzed oczu poszukiwanych celów apostolskich. Z nich, w
jakiś sposób, warto się rozliczać. Raporty wewnętrzne róŜnych instytucji nie zostały
zarówno dla tych z zewnątrz, jak i dla swoich wiernych.
Na wielki kryzys, jakim był bunt człowieka, Bóg odpowiedział innowacyjną drogą
wymyślone po to, aby dokuczać pracownikom. Są potrzebne, aby nie popaść w
odkupienia w Jezusie Chrystusie. Ta radykalna odnowa realizuje się w czasie. Nowy rok będzie
bezczynność i by nie zatrzymać się na samym działaniu, na pokaz lub dla własnego
rzeczywiście pomyślny, nie dzięki optymistycznemu makijaŜowi speców od medialnego
zadowolenia.
wizerunku, lecz dzięki BoŜemu błogosławieństwu. Ono towarzyszy ludziom dobrej woli, czyli tym,
Siłą apostolstwa świeckich jest bezpośredni kontakt osobisty z ludźmi o róŜnym
którzy szczerze szukają nawrócenia. Nowy rok to wezwanie do odnowionego zaangaŜowania we
nastawieniu do wiary. Jest drogą do prawdziwych „cudów łaski". Ze strony apostoła
współpracy z łaską. Ona jest źródłem prawdziwie innowacyjnych działań.
potrzeba otwartości na dialog. Niezbędna jest teŜ autentyczna bezinteresowność.
233
234
Prawdziwego apostoła nie interesują pieniądze lub wpływy bliźniego. Interesuje go, aby
tych, których „nikt nie najął i stoją bezczynnie na rynku”. MoŜna robić naprawdę
spotkał się z Jezusem i stał się szczęśliwym człowiekiem.
wszystko, co w naszej mocy, by pomóc tym, którzy doświadczają tej trudnej próby.
20-I-2013
226. Bezrobocie
Nawet firmowa gwiazda nie ma dziś pewności co do swojego miejsca pracy. Na
227. Operatywność ku dobru
półkach w księgarniach zaroiło się więc od poradników, które piszą jak przygotować się
Czy jesteśmy skazani na równanie: „MoŜe być” = „byle jak”? Niestety, słabość
na taką ewentualność. Większość z nich krzyczy: „Zwolnili nas i to najlepsza rzecz, jaka
natury ludzkiej czyni, Ŝe człowiek obniŜa wymagania i zadowala się tym, co łatwiejsze. Z
nam się przydarzyła!”. Eksperci od HR zwracają uwagę, Ŝe utrata pracy moŜe
tej przyczyny, pewien rzutki biznesmen, aby mobilizować swoich pracowników umieścił
paradoksalnie być okazją do zmiany na lepsze.
na drzwiach wejściowych do biura przekreślony napis: BYLE JAK otoczony czerwonym
Porady, rodem ze sportu, moŜna sprowadzić do następujących: 1. Potrzebna
kręgiem, czyli zakaz dostępu bylejakości.
kultura odejścia - nie palić za sobą mostów. Nie tracić panowania nad sobą i nie wygarnąć
Miłość Boga równieŜ oczekuje mistrzowskiej klasy: „będziesz miłował, całym
na poŜegnanie nielubianym kolegom lub szefom, co o nich akurat myślimy. Uwaga:
sercem, całą duszą, całym umysłem…”. JuŜ w starym przymierzu wzywał Bóg do
ścieŜki zawodowe jeszcze mogą się spotkać… Zwykle nie ma sensu angaŜować się w
szukania dobra. „Przestańcie czynić zło! Zaprawiajcie się w dobrem!” (Iz 1, 16). Te
procesy, sądy pracy, złośliwe wpisy w Internecie. 2. Wychodzić do ludzi. Nie uŜalać się
ostatnie słowa lubił św. Josemaria Escriva - discite benefacere. Nie wystarczy chcieć
nad sobą. Nie tracić energii na rozpamiętywanie przyczyn pechowej sytuacji lub
czynić dobro, ale trzeba się nauczyć je czynić. Ta nauka trwa do końca Ŝycia, bo
popełnionych błędów. 3. Optymizm. Nie zatruwać sobie i innym Ŝycia. Unikać
okoliczności się zmieniają.
malkontentów, szczególnie tych, którzy doznali podobnych - prawdziwych lub urojonych
Powtarzanie dobrych uczynków zostawia pozytywny ślad, czyli wypracowuje
- krzywd. 4. Samodyscyplina. Zainwestować w formę fizyczną i psychiczną. Unikać
nawyk, który nazywamy cnotą. Niestety, to słowo wzbudza dziś negatywne skojarzenia.
marnowania czasu na demobilizujących zajęciach jak długie spanie, bezcelowe
Jaka reklama, aktor lub polityk pozwoli sobie na uŜycie tego staromodnego słowa? Czy
serfowanie w Internecie, oglądanie TV… i uwaga na alkohol! 5. Solidne szukanie pracy.
ostatnio czytaliśmy np. o cnotach obywatelskich, lub Ŝe jakiś celebryta posiada wiele
Przygotować profesjonalne CV i przekonać się, Ŝe ma się juŜ bardzo konkretną pracę
cnót? W słowniku moŜemy znaleźć, Ŝe to słowo równieŜ oznacza: „«dziewictwo,
polegającą na „szukaniu pracy”.
dziewiczość, niewinność, czystość» Panieńska cnota. Bronić swej cnoty. Trwać w cnocie.”
W świecie kredytów i świata podwójnego obiegu, insiderów i outsiderów,
Prawdziwa cnota ze swej natury jest bardziej operatywna niŜ zachowawcza. Jest
bezrobocie jest jednym z najpowaŜniejszych wezwań. Wpływa na tyle spraw, Ŝe nie da się
siłą wewnętrzna, która odkrywa prawdziwe dobro, i bodźcem do tego, by je wybierać. Jest
ich zawrzeć w prostej ksiąŜce samopomocy. Utrata pracy, szczególnie, gdy kariera
zaangaŜowanie rozumu, by odnajdywać jakość, i nastawieniem woli, aby konwertować
stanowiła jedyny Ŝyciowy cel, jest „trzęsieniem ziemi” u samych fundamentów. Jak kaŜde
teorię w konkrety. AngaŜuje psychikę i ciało, bo trzeba się ruszyć. Rzetelna cnota to nie
powaŜne cierpienie jest okazją do tego, by przewartościować wiele spraw. TakŜe odkryć
automatyzm tresury. Rozpoznaję dobro w zmiennych sytuacjach Ŝycia i chcę je wybierać.
pokorę, tę staroświecką chrześcijańską zapomnianą cnotę. To właśnie ona pozwala
Nie dlatego, Ŝe ktoś mi je narzuca lecz dlatego, Ŝe jestem głęboko przekonany o
człowiekowi podjąć z radością i bez kompleksów zajęcia poniŜej własnych kwalifikacji i
wspaniałości mego wyboru. Jest on najbardziej korzystny dla mnie dlatego, Ŝe czyni mi
oczekiwań. „KaŜda praca przyciąga kolejną pracę” i jest sposobem, aby nie popadać w
lepszym człowiekiem.
niszczącą demobilizację.
Cnoty nie blokują inicjatywy. Wręcz przeciwnie - przenoszą człowieka na wyŜszy
Bezrobocie jest równieŜ wezwaniem dla tych, których nie dotyka bezpośrednio.
poziom operatywności. Oczywistością jest, Ŝe kto nie ma garbu uzaleŜnień jest
Wzywa do solidarności i niesienia realnej pomocy. Przypowieść o dobrym Samarytanie
swobodniejszy w swych wyborach. A co dopiero ten, który stale trenuje dobre uczynki!
moŜna połączyć z przypowieścią o właścicielu winnicy. MoŜna tak jak on martwić się o
Dlatego warto
235
wprowadzić nową terminologię dla tych pozytywnych nawyków. Na
236
przykład idąc za łacińskim virtus, vis moŜna, by spolszczyć angielski power i nazywać
1978. Świat się zmienił, ale to nie oznacza, Ŝe zniknęły trudności. Nowa Ewangelizacja
cnote powerami, lub poszukać innego wyrazu typu aktywa, moce, operatory... Wybór
oznacza, Ŝe juŜ nie wystarczy bronić Westerplatte. Trzeba zdobywać nowe pozycje. A bez
naleŜy do polonistów i „marketingowców dobra”.
walki „mały mięczak”, który kaŜdy niesie w sobie, staje się demobilizującym tyranem.
27-I-2013
10-II-2013
228. Odwaga
229. Intelektualne mody
Pikselowy świat non stop łudzi Ŝyciem bez trosk. Indoktrynuje wytrwale przez
Elegancja oznacza, Ŝe podąŜa się krok za tym, co akurat jest w modzie. Tak radzą
róŜne media: wystarczy byś był bogaty, a wszystko pójdzie jak po maśle. Codzienne
eksperci: to, co nowe, musi przejść przez swoisty filtr kanonów estetyki, praktyczności,
doświadczenie wskazuje jednak, Ŝe z raju zostaliśmy wygnani. Kolorowa sielanka w
rozsądku. W ostateczności pełna dowolność zmieniających się mód zostaje ograniczona do
zasięgu konsumenta jest współczesnym mitem, na który wielu daje się nabrać. JeŜeli
kilkunastu stylów, które co jakiś czas się powtarzają. Na bok idą ekstrawaganckie dziwactwa,
człowiek w tę bajkę uwierzy, traci zdolności do kochania. Prawdziwa miłość jest ofiarna.
niepraktyczne rozwiązania i rozrzutne pomysły. Dobrobyt pozwala na to, by niemalŜe we
Kto nigdy nie cierpiał, prawdopodobnie nie nauczył się jeszcze kochać.
wszystkich sektorach pojawiły się mody: design samochodów, style architektoniczne,
Odwaga chroni nas przed ucieczką w utopię łatwego Ŝycia. Jednak moŜe być źle
literackie trendy.
wykorzystana. Odwaga staje się prawdziwą cnotą, gdy pomaga w podejmowaniu dobrych
Nauki o człowieku równieŜ ulegają modom. Wynika to z bogactwa jego natury i z
wyborów. Ściśle mówiąc, nie jest odwaŜny gangster w swoich niecnych celach ani reŜyser
tego, Ŝe nauki humanistyczne nie podlegają takiej weryfikacji, jak nauki ścisłe. Daje to sporą
przekraczający kolejny bariery obyczajowości. Odwaga powinna równieŜ być połączona z
moŜliwość radosnej twórczości ekstrawaganckich teorii. Zwykła nowość i kontestacja tego,
roztropnością. Nie jest ona ucieczką w przyjemność podwyŜszonej adrenaliny. Dlatego
co było, nie mogą być ostatecznym kryterium weryfikacji teorii o człowieku. Idąc tą drogą,
brawurowa jazda samochodem, bijatyka pseudo kibiców czy pyskówka pieniacza to
łatwo popaść w tak bardzo wychwalaną dziś pseudoodwagę, która w rzeczywistości jest
zachowanie pokazujące złe, a nie dobre cechy.
naiwnym flirtem z opinią publiczną. Jaka to odwaga: uderzać w ustalone kozły ofiarne, by
Odwaga jest potrzebna do przezwycięŜania róŜnych lęków i kompleksów. Instynkt
potem wzajemnie sobie gratulować dzielności?
samozachowawczy, sam z siebie dobry, często prowadzi człowieka do systematycznego
Nieuniknione było dla pierwszej ewangelizacji zmierzenie się z ówcześnie modnym
omijania wszelkich trudności na dobrej drodze. Ile to spraw pozostają niezakończonych,
pogaństwem. StaroŜytne religie juŜ dawno się skompromitowały na skutek zerwania z prawdą
bo brakowało odwagi, aby je rozpocząć. A jakŜe często zostały pominięte z czystego
o człowieku nakreśloną w głębi duszy przez Boską Mądrość. Dlatego ich zmierzch był
tchórzostwa. Mogą to być wielkie tchórzostwa - jak np. lęk młodego męŜczyzny przed
nieunikniony. Zostały sprowadzone do niejednorodnego zbioru ceremonii, konwencji i
ślubem albo rodziców, przed kolejnym dzieckiem - lub małe tchórzostwa, gdy boimy się
zwyczajów. Pisarze chrześcijańscy dokonali wyboru na rzecz „prawdy bytu” w opozycji do
tego, co inni o nas powiedzą lub pomyślą.
„mitu zwyczaju”. Tertulian tak to opisywał: Christus veritatem se, non consuetudinem,
Człowiek, który rozwija cnotę odwagi, z czasem odnajduje radość w samej
cognominavit - Chrystus powiedział, Ŝe jest prawdą, a nie zwyczajem. Benedykt XVI zwracał
trudności. Cieszy się, Ŝe ma przed sobą szczyt do zdobycia. Powtarza sobie: „to nie byle
uwagę, Ŝe wyraŜenie consuetudo, uŜyte w odniesieniu do religii pogańskiej, moŜna
jaka góra, to jest Everest!” Okazji do tego swoistego „fitnessu ducha” jest wiele. W
przetłumaczyć we współczesnych językach jako „modę panującą w danej kulturze”.
odwadze ćwiczymy się, gdy przyznajemy się do niewygodnej prawdy o sobie. OdwaŜni
Oblicze panującego dziś w kulturze relatywizmu nie róŜni się wiele od staroŜytnego
jesteśmy, gdy nie przyjmujemy nieuczciwej propozycji. Gdy nie rezygnujemy z naszych
pogaństwa. JeŜeli jedynym jego odniesieniem jest panująca moda, przeminie tak samo jak
praw, które są w rzeczywistości obowiązkami - na przykład: gdy w pracy oczekują byśmy
staroŜytne pogaństwo. W swej istocie mody są przemijające, szybko nudzą swych
siedzieli za długo, potrafimy powiedzieć: - „mam rodzinę, cześć, idę do domu!”
wyznawców. Jak długo, na przykład, moŜna słuchać genderowych bredni? Relatywizujmy
„Nie lękajcie się” Jana Pawła II, dziś jest bardziej aktualne niŜ w październiku
siłę relatywizmu! Ten sposób wprowadzania w błąd tak wielu ludzi ostatecznie zawali się,
237
238
dlatego Ŝe nie jest zakotwiczony w prawdzie Boga Stwórcy i Jego Opatrzności, która kieruje
własnego doświadczenia. Oznacza takŜe powaŜne traktowanie pytań ludzi poszukujących i
drogami historii.
ich obiekcje. Słowem jest to przymus miłości, która nie pozwala sobie na obojętność.
17-II-2013
24-II-2013
230. Compelle intrare
Czy Bóg moŜe stworzyć kamień, którego potem nie udźwignie? - pytała
dwunastoletnia dziewczynka. Uśmiechała się, gdyŜ czuła, Ŝe katecheta nie wybrnie z
intelektualnej pułapki. - Tak! JuŜ to uczynił! - szybko odpowiedział młody duszpasterz. Stworzył ciebie, z twoją wolną wolą. Gdy się uprzesz, nikt nie potrafi cię ruszyć, abyś
zmieniła twe zdanie.
231. Blask prawdy
„Prawda nie odnosi sukcesu, bo chodzi źle ubrana - mawiał pewien znajomy. I
dodawał swoisty akt strzelisty: „Panie, przemień złych ludzi na dobrych, a dobrych na
sympatycznych”. WciąŜ dręczyło go pytanie: „Dlaczego tak wielu nie lubi katolików?". Nie
zadowalał się odpowiedzią Apologety z trzeciego wieku: „Przestają nienawidzić, gdy lepiej
poznają".
Faktycznie, takim kamieniem nie do ruszenia, nawet przez samego Boga, jest wolna
wola człowieka. Pozostanie tajemnicą, jak pogodzić dobroć Boga ze złą decyzją człowieka.
Do jakiego stopnia Bóg moŜe nalegać, gdy człowiek uparcie Go odrzuca? Parafrazując
Pascala, Bóg na tyle nalega, by pozostać Dobrym i Miłosiernym, i na tyle się wycofuje, aby
człowiek mógł go pokochać całkowicie dobrowolnie. Przypowieści o zaproszonych na ucztę
obrazują napięcie pomiędzy dobrocią darczyńcy i niewdzięcznością zaproszonych.
Kościół wciąŜ ma to samo zadanie - ukazywać piękno Ewangelii. Nadal jego
wspaniała oferta nie jest znana. Są jednak tacy, którzy ją dobrze znają, ba, nawet
doktoryzowali się na uczelniach katolickich lub kiedyś na nich wykładali, a dziś zwalczają
Kościół. No cóŜ, takie jest Ŝycie... śadna osoba lub instytucja nie moŜe podobać się
wszystkim, Ŝadna nie stawia sobie tego za cel. KaŜda znajduje dezaprobatę lub nawet
odrzucenie u niektórych osób lub środowisk. Im mocniejsza toŜsamość, tym bardziej zyskuje
Łukasz obszernie opisuje jak ci, którzy mimo tak wielkiego honoru, jaki ich spotkał,
zaczęli się wymawiać. KaŜdy z nich ma jakieś wytłumaczenie. Gospodarz szuka więc innych
gości: „Wyjdź co prędzej na ulice i zaułki miasta i wprowadź tu ubogich, ułomnych,
niewidomych i chromych!". To jednak nie wystarczy, bo jeszcze pozostają wolne miejsca.
Pada nakaz, aby poszukiwał dalej: „Wyjdź na drogi i między opłotki i zmuszaj do wejścia,
aby mój dom był zapełniony (Łk 14,23)”.
szacunek i przyjaźń w pewnym sektorze społeczeństwa, a dystans i niechęć w innym. Osoby,
która siedzi cicho i nie wychyla nosa na ulicę, nikt nie odrzuci, ale równieŜ nie zyska ona
zwolenników i przyjaciół.
Otwarte pozostaje pytanie: Jak atrakcyjnie ubrać naukę głoszoną przez Kościół? W
face-a-face nie jest to tak trudne zadanie - kto by nie chciał, aby jego dziecko załoŜyło
stabilną normalną rodzinę, by było człowiekiem o dobrym sercu, pracowitym, ofiarnym,
Formuła łacińska compelle intrare - 'zmuszaj ich do wejścia!' - stała się przedmiotem
sporów interpretacyjnych, gdyŜ niektórzy widzieli w niej usprawiedliwienie mocnego
działania przeciw heretykom dla wzmocnienia Kościoła i teologiczną podstawę do
przymusowych konwersji. Na jej podstawie Św. Augustyn, jako pierwszy z Ojców Kościoła,
ukuł imperatyw stosowania pewnego przymusu wobec błądzących, aby weszli do arki
Kościoła, jedynej przystani zbawienia. Nie moŜna jednak posądzać tego wielkiego Doktora
Kościoła o niezrozumienie kluczowego znaczenia ludzkiej wolności.
lojalnym? By w młodych latach dobrze się uczyło, angaŜowało się na rzecz potrzebujących i
radziło sobie w Ŝyciu. Dlaczego ten przekaz tak oczywisty w małym środowisku nie udaje się
w sprawach społecznych, w prawodawstwie, w masowej kulturze, w modzie?
Dla wielu takie wartości w Ŝyciu społecznym to skamieliny przestarzałej religii,
promowane przez środowiska szarych ludzi, o wstecznej mentalności, którzy pragną narzucić
wszystkim swą średniowieczną stęchłą ideologię. JeŜeli ktoś wychodzi z takimi
uprzedzeniami, trzeba będzie uzbroić się w cierpliwość, poświęcić mu sporo czasu i starać się
Compelle intrare jest wezwaniem skierowanych do sług, aby nie popadali w
obojętność wobec zagubionych dusz i aktywnie współpracowali w głoszeniu Dobrej Nowiny.
Nie ma mowy o stosowania przymusu fizycznego lub psychicznego. Chodzi o obfitość
światła i doktryny poprzez naukę i przykład własnego Ŝycia. Dzielenie się radością płynącą z
dotrzeć do jego głowy i serca, by cierpliwie pokazać mu jego stereotypowe myślenie.
Nowa Ewangelizacja wzywa do refleksji - jak to zrobić, by pokazywać Ewangelię
jako dobrą nowinę, która zmienia świat na lepsze i daje szczęście? Czyli jako naukę, która
swoim pięknem mobilizuje człowieka, szczególnie młodego, by nie zmarnował Ŝycia. Nie
znajdziemy do jej uruchomienia jednego jedynego „klawisza Enter”, cudownego rozwiązania,
239
240
lecz wiele drobnych spraw, które uruchomione w całości pozwolą nam pokazywać blask
prawdy.
233. Skała
Warszawiacy juŜ przyzwyczaili się do tego, Ŝe co pewien czas przesuwa się termin
oddania do uŜytku drugiej linii metra. Przyczyna, jaką się zwykle podaje, to nieodpowiedni
232. Sede vacante
grunt. Piaski i gliny okazują się czymś trudniejszym dla takich budowli niŜ lita skała. Tak
Na ostatnim swoim spotkaniu z duchowieństwem rzymskim, poniekąd poŜegnaniu z
klerem całego świata, papieŜ Benedykt XVI wskazał, jakie trudności napotkał sobór, aby stać
się prawdziwą odnową Kościoła. „Sobór wirtualny był silniejszy niŜ sobór realny" - mówił
PapieŜ. Świat pojmował Vaticanum II poprzez środki przekazu. To, co docierało do ludzi, to
był „sobór mediów". Podczas gdy realne zgromadzenie Ojców Soborowych dokonywało się
w obrębie wiary, to „sobór dziennikarzy” toczył się w hermeneutyce współczesnych mediów,
w języku polityki. Dla mediów zgromadzenie soborowe było walką o władzę w Kościele
róŜnych nurtów. Media brały stronę tych, którzy odpowiadali ich sposobowi widzenia świata.
Tydzień wcześniej, w podobnym poŜegnaniu z klerykami, Benedykt XVI odróŜniał
optymizm wiary od fałszywego. Błędny optymizm lat 60. polegał na tym, Ŝe „kiedy
zamykano klasztory i seminaria, mówiono: nic się nie dzieje, wszystko w porządku... Nie!
Nie wszystko jest dobrze. Są równieŜ powaŜne, niebezpieczne upadki i musimy przyznać ze
zdrowym realizmem, Ŝe nie jest dobrze, nie jest dobrze tam, gdzie popełnia się błędy. Ale
równocześnie trzeba mieć pewność, Ŝe jeśli tu czy tam Kościół umiera z powodu grzechów
ludzi, z powodu ich niewiary, to jednocześnie rodzi się na nowo". Optymizm wiary daje
pewność co do tego, Ŝe „przyszłość naprawdę naleŜy do Boga: jest to wielka pewność
naszego Ŝycia, wielki, prawdziwy optymizm, jaki znamy. Kościół jest drzewem Boga, który
Ŝyje na wieki i niesie w sobie wieczność i prawdziwe dziedzictwo: Ŝycie wieczne”.
przynajmniej mówią eksperci, a tych ostatnio akurat nie brakuje. Tego typu problemy
napotykamy równieŜ przy budowie innych pokaźnych inwestycji.
Pomimo wielkiego postępu technologicznego w dziedzinie projektowania i
budowania, analogia przedstawiona niegdyś przez Jezusa, dotycząca dobrej i złej budowy,
nadal zachowuje pełną aktualność. Mocny grunt jest nie do zastąpienia, a gdy go brak,
budowla się sypie. Kościół, jak kaŜda budowa istniejąca w świecie realnym, potrzebuje
solidnego punktu oparcia. Z postanowienia ZałoŜyciela tej instytucji tym szczególnym
punktem odniesienia jest Piotr i jego następcy. „Na tej skale zbuduję mój Kościół, a bramy
piekielny go nie przemogą".
Solidność tego fundamentu jest BoŜym darem. To Jezus wybiera, utwierdza i daje
moc. Piotr i jego następcy sami z siebie nie są w stanie takiego cięŜaru znieść ani takiej
solidności osiągnąć. Wiara w Kościół nie wymaga pomijania świadomości kruchości kaŜdego
ludzkiego fundamentu. To Jezus jest tym, który prowadzi swój Kościół i o niego się troszczy
w kaŜdym czasie. KaŜdy następca Piotra jest nieuŜytecznym sługą, który staje się poŜyteczny
dzięki modlitwie Jezusa: „Ja prosiłem za tobą, Ŝeby nie ustała twoja wiara. Ty ze swej strony
utwierdzaj twoich braci" (Łk 12,32).
Rok Wiary okazał się rokiem lekcji o papiestwie. Papiestwo to fundament nadający
siłę Kościołowi. PapieŜ nadaje „power katolicyzmowi", jak to ujmował pewien student. Siłę
Zarówno dla wielkich świętych róŜnych czasów, jak i dla wszystkich tych, którzy
głęboko kochali Kościół, okresy sede vacante byty wezwaniem do totalnej wierności.
Wynikało to z przekonania, Ŝe w Rzymskiej Stolicy w szczególnie wraŜliwy sposób styka się
historia ludzka z Historią, pisaną wielką literą - BoŜym planem zbawienia. Parafrazując
Benedykta XVI, moŜna mówić o „medialnym konklawe", które juŜ się zaczęło i które
niekoniecznie odzwierciedla to rzeczywiste, prowadzone przez Pocieszyciela.
doktrynalną, dyscyplinarną, duchową... Ma to teŜ wymiar uczuciowy - następca Piotra jest
Ojcem Świętem. Kochamy go jak ojca! Kochamy go nie dlatego, Ŝe jest komunikatywny, Ŝe
jest intelektualistą czy z powodu tego lub innego pochodzenia. Kochamy go niezaleŜnie od
tego, czy wychował się i wzrastał w bliskiej nam duchowości, czy dalekiej.
Zwykła budowa opiera się na fundamencie i tyle. W przypadku budowy złoŜonej z
Ŝywych członków wymaga to stałego szukania tego fundamentu poprzez posłuszeństwo. Jest
Opatrzność chciała, byśmy w tym Roku Wiary doświadczyli ogłoszenia sede vacanłe.
Optymizm wiary zapewnia, Ŝe Duch Święty poradzi sobie z wirtualnym konklawe. Nie
zwalnia nas to nas jednak z czujności, by nie popaść w pokusę patrzenia na Kościół jak na
inne ludzkie instytucje. Jest to szczególny czas, by uświadomić sobie, co oznacza Credo in
unam, sanctam, całholicam et apostolicam Ecclesiam.
to dziś niemodna cecha, niezbędna jednak u naśladowców Jezusa. Te dni są okazją, by
zrewidować, czy nasze posłuszeństwo PapieŜowi jest nadprzyrodzone, czyli wynikające z
wiary, dobrowolne, inteligentne, radosne... Tylko wtedy zapełnią się sieci rybaków dla nowej
ewangelizacji.
17-III-2013
10-III-2013
241
242
234. Chrześcijański minimalizm
235. Buenos Aires
Następstwa trzęsienia ziemi z marca 2011 roku pomogły wielu Japończykom
Wywołuję w pamięci dalekie juŜ spotkania wielkanocne na Urbi et Orbi z Janem
otrząsnąć się z materialistycznego patrzenia na Ŝycie. Rozwinął się tzw. świat Muji. Ta nazwa
Pawłem II - oczekiwanie wszystkich na ostatnią część, bardziej związaną ze sprawami
to skrót od japońskiego mujirushi ryohin - dobry produkt bez marki. Jakość liczy się bardziej
bieŜącej historii świata: Solidarnością, wojną w Iraku, konfliktami w Ziemi Świętej. Potem
niŜ marka, funkcja jest waŜniejsza od opakowania, a prostota - od dekoracji. Muji stało się
niekończące się pozdrowienia w róŜnych językach - znak katolickości Kościoła -
symbolem minimalizmu, zarówno w procesie produkcji, jak i dostawy oraz sprzedaŜy.
pozostawiające jednak pytanie, czy są aŜ tak potrzebne, skoro wszyscy odbierają transmisję z
Świetny wygląd połączony z funkcjonalnością. Muji określa równieŜ japońską pomysłowość
własnym tłumaczeniem.
oraz proekologiczne myślenie. Dla wielu stał się symbolem filozofii Ŝycia, bo zwraca uwagę
na potrzebę przekształcenia Ŝądzy posiadania w bardziej racjonalne działanie.
Potem przyszedł pontyfikat Benedykta. Jego teksty z mocnym ładunkiem
teologicznym: radość poranka Zmartwychwstania nie wynika z jakiegoś superefektu
Wzrost nadmiernej konsumpcji dóbr oraz coraz większy nacisk na ich promocję budzi
specjalnego Pana Boga. To nie zwykły powrót do Ŝycia jakiegoś człowieka sprzed dwóch
obawę, Ŝe pewnego dnia społeczeństwo skonsumuje samo siebie. Paradoksem jest przecieŜ,
tysięcy lat. To wprowadzenie nas w Nowe śycie, to Nowy Adam. Poranek Niedzieli
Ŝe produkty non-logo, jakim miało być Muji, stało się de facto na zachodzie cenną marką
Wielkanocnej to światło, które juŜ rozpraszało ciemności na BoŜe Narodzenie. Jest to światło
poszukiwaną przez bogatych snobów. Prostota i umiar tracą więc swój najgłębszy sens, gdy
wiosny, budzące całe stworzenie do nowego Ŝycia. On Ŝyje i daje nam swoje Ŝycie.
stają się skomplikowanym sposobem zwracania na siebie uwagi lub środkiem poprawiania
Co powie nam na Wielkanoc papieŜ Franciszek? Czy będzie mówił wieloma
sobie samopoczucia: jestem lepszy niŜ zwykły wyjadacz i konsument, którego po prostu nie
językami? A moŜe da sobie spokój z tym trochę dziwacznym pobijaniem rekordów liczby
stać na takie kosztowne umiarkowanie.
języków w pozdrowieniach wielkanocnych? Czy nawiąŜe do roŜnych punktów zapalnych na
Nie ma wątpliwości, Ŝe ponowne odkrycie umiaru przez niektóre obecne trendy
ziemi, czy moŜe pozostawi to kaŜdemu, by sam się zreflektował: ile to niepokoju jest jeszcze
kulturalne jest pozytywnym zjawiskiem. Jednak bez odniesienia do trwałej antropologii
na ziemi? Będzie czytał czy powie od serca, bez kartki? Inni będą pytali: Dlaczego załoŜył
mówiącej o naturze człowieka, o dobro i złu, odkrycie to jest powierzchowne. Umiar w wersji
takie, a nie inne szaty liturgiczne albo czy okadził krzyŜ dwa lub trzy razy?
tradycyjnej nie jest wystawiony na niebezpieczeństwo takiej utraty toŜsamości. A to dlatego,
Nie ma wątpliwości, Ŝe PapieŜ przybyły z Buenos Aires przyniósł ze sobą nowy
Ŝe dla uzasadnienia tej wartości nie ma obawy przed głoszeniem obiektywnej prawdy. Nie
powiew, świeŜe powietrze. PrzecieŜ nawet nazwa tego miasta dosłownie to oznacza. Powiew
wynika to z jakiejś mody, ale z poznania natury człowieka i jego zmagań o prawe Ŝycie.
Ducha Świętego, który uwalnia nas od skoncentrowania się na formach - co nie oznacza ich
Wiara dopełnia naturalne poznanie dobra przez człowieka. Umiarkowanie ma swoje
lekcewaŜenia - a pozwala szukać treści. Dziś nowe formy niepozwalające widzieć
dopełnienie w tajemnicy KrzyŜa. Zmagania z poŜądaniem stają się sposobem, by miłować
rzeczywistości to poprawność polityczna. Pewnych rzeczy nie wypada mówić. PapieŜ
Boga i bliźniego.
Franciszek pomoŜe nam wyzwolić się z obłudy współczesnej kultury.
Zakończenie okresu pokuty nie powinno być przejściem do okresu „hulaj dusza, to ci
W Buenos Aires przypominał wszystkim o wielkim procencie mieszkańców
się naleŜy, przecieŜ juŜ zaliczyłeś twoje religijne zobowiązania". Laska nawrócenia
wykluczonych. Co dla nich robicie? - pytał rządzących i zwykłych obywateli. O aborcji jasno
wprowadza na wyŜszy poziom, gdzie moŜna w pełni docenić prostotę Ŝycia. MoŜna cieszyć
mówił: „PrzecieŜ to nie usunięcie guza lub szczotki do zębów, to człowiek!", a o zmianach
się dobrami tego świata, odkrywając swoisty „minimalizm chrześcijański". Jest to elegancka i
legislacyjnych wokół rodziny: „Nie oszukujmy się, za tym stoi diabeł". Niedawno powiedział
nieprzemijająca marka dająca szczęście tu na ziemi i ułatwiająca dostęp do Ŝycia wiecznego.
do kardynałów: „Bez budowania na Jezusie będziemy tylko poboŜną NGO". To jest ten
świeŜy powiew Wielkanocy Anno Domini 2013. Ale trzeba otworzyć na ościeŜ okna naszej
24-III-2013
duszy!
31-III-2013
243
244
236. Buona sera
237. 153 wielkich ryb
Google translate, lvona lub podobne programy do tłumaczenia lub czytania nie
Chłodny poranek nad Jeziorem Galilejskim. Piotr mówi lakonicznie: idę łowić ryby.
zastąpią Ducha Świętego. On działa podczas całego procesu transmisji. Wspiera
Jednomyślna odpowiedź pozostałych apostołów: i my idziemy z tobą. Powiew wiosny
przekazującego, by nie zniekształcał przesłania; pomaga odbiorcy, by dobrze rozumiał, co mu
pozwala poczuć radość powstającego Kościoła. Wszystko tam jeszcze jest ruchem, Ŝyciem,
jest przekazywane. BoŜa asysta nie zwalnia jednak ucznia Jezusa od wysiłku doskonalenia
początkiem, nadzieją. Ewangelista przekazuje dokładną liczbę złowionych ryb. Numer 153
swych metod. Dlatego Kościół na przestrzeni wieków niestrudzenie szukał sposobów, by
pewno nie jest wyłącznie anegdotyczny. Autor Ewangelii i Apokalipsy stale korzysta z
wyraŜać orędzie Chrystusa za pomocą pojęć róŜnych ludów. Korzystał równieŜ z mądrości
symboliki liczb. Pewno słusznie Ojcowie Kościoła szukali zakodowanej nauki w tej liczbie.
filozofów, aby dostosować przepowiadanie Ewangelii zarówno do zdolności pojmowania
Pewności co do interpretacji nigdy nie uzyskamy, na tym właśnie polega nauka przez
ogółu, jak i do wymagań ludzi wykształconych. MoŜna powiedzieć, Ŝe poszukanie
symbole. One słuŜą do przekazania tego, czego nie da się zamknąć w innych sposobach
odpowiedniego języka stanowi „prawo wszelkiej ewangelizacji”.
przekazu.
Chrześcijaństwo trzeciego tysiąclecia przyjmuje oblicze wielu kultur, staroŜytnych i
Augustyn zwrócił uwagę, Ŝe 153 wynika z podsumowania pierwszych 17 liczb. Jest to
nowoŜytnych, których specyficzne wartości nie są odrzucane, ale oczyszczane i prowadzone
liczba narodów, o której wspomina się w Dziejach Apostolskich w dniu Pięćdziesiątnicy.
do ich własnej pełni. W ten sposób ewangelizacja szanuje Ŝyciową wędrówkę kaŜdej osoby,
Liczba całości, pełni. Do tej liczby teŜ moŜna dojść: 3x3x17. Liczba wskazuje na rozległość
róŜniącą się od dróg innych ludzi. Zwraca uwagę na róŜnorodność, pozostając przy tym
Kościoła Jezusa Chrystusa, obejmując wszystkie rodzaje ryb. Inni zauwaŜają, Ŝe w
całkowicie wierna własnej historii i tradycji - rozwój w ciągłości.
staroŜytności sądziło się, Ŝe 153 to liczba róŜnych gatunków ryb. A więc Ewangelista
Media sprawiły, Ŝe dziś wszystko jest natychmiast dostępne dla wszystkich. KaŜdy
obrazowo
mówi
o
katolickości
Kościoła,
o
jego
powszechności
od
samego
gest, kaŜdy znak dociera wszędzie. Paradoksalnie, ta ogólna dostępność moŜe sprawić wiele
zmartwychwstania. Kościół wielu ryb, gdzie jest miejsce dla wszystkich. Tak wielka liczba
kłopotów, jeŜeli się zapomni o tym, Ŝe znaki wymagają prawidłowej interpretacji. Ten sam
róŜnorodnych ryb nie rozrywa jednak sieci. Powszechność w jedności.
gest moŜe być dla jednych jest wyrazem bliskości i bezpośredniości, a dla innych -
Inna moŜliwa interpretacja pochodzi od pewnego uczonego Ŝydowskiego. Zwrócił
lekcewaŜenia i braku szacunku. Z takimi problemami borykają się od lat wielkie korporacje.
uwagę na to, Ŝe 153 jest sumą wartości liczbowych liter tworzących słowa Simon (76) i Ichtys
Wkładają wiele wysiłku w tworzenie własnego kodu kulturowego nie z fanaberii, ale aby
(ryba 77). Taka lektura teŜ wskazuje na jedność Kościoła i jego katolickość, ale naświetla
uniknąć jeszcze kosztowniejszych nieporozumień. RównieŜ szkoły biznesu organizują kursy,
dokładnie historyczny charakter tej jedności. Właściwą jednością Kościoła jest zawsze ta
na których przekazuje się treści, które mogą się wydawać banalne: uczą odczytywać
jedna Ryba, Jezus Chrystus. Ale on siebie samego i jedność swojego Kościoła związał z tym,
niewerbalne kody kulturowe.
którego nazwał Piotrem, skałą. Cały opis spotkania kończy się na odpytaniem Piotra co do
Wybór papieŜa Franciszka nie tylko zaskoczył wszystkich, ale i okazał róŜnice
jego miłości i przekazaniu mu misji pasterskiej nad Jego trzodą.
kulturalne środowisk, w których wzrastali Karol (ur. 1920), Józef (ur. 1927) i Jorge (ur.
PapieŜ Franciszek często streszcza naukę w trzech słowach. MoŜna się pokusić o takie
1936). Buona sera to nie Sia lodato Gesu Cristo. W róŜniących się znakach zawiera się
streszczenie: 153 wielkie ryby, czyli połów, katolickość, jedność. Pierwszy punkt jest
podobna miłość do Jezusa i jego Ewangelii, podobny zapał apostolski z pragnieniem dotarcia
niezbędny dla zaistnienia pozostałych. Jaki to Kościół, który nie apostołuje, nie wypływa na
do serc wielkiej rzeszy odbiorców. Odkrywanie tych róŜnic kulturowych jest wezwaniem dla
głębię? Jacy to uczniowie, którzy siedzą cicho, bo boją się popaść w niepoprawność
wszystkich do niezaprzestawania nauki szukania porozumienia, aby dzielić się radosną
polityczną? Jaki to uczeń Chrystusa, który przechodzi obojętny wobec błądzącego brata lub
nowiną. Katoliku, bądź bardziej katolicki!
siostry? Zapał apostolski jest znakiem zdrowia i uzdrawia, czyli leczy z wszelkiego egoizmu.
7-IV-2013
245
246
238. Gasić światła
239. Rydwan zwycięzcy
Jednego z pierwszych dni zwykłej pracy papieŜ Franciszek przyszedł do biur
Subirse al carro del vencedor - wejść na rydwan zwycięzcy. To argentyńskie
sekretariatu stanu kilka minut po ósmej. O tak wczesnej dla włoskiego Ŝycia porze nie było
przysłowie jest bardzo podobne do polskiego „sukces ma wiele ojców". Wersja latynoska jest
jeszcze Ŝadnego prałata ani pracownika niŜszego szczebla, zastał tylko portiera. Jednak
dobitniejsza: chodzi o to, by wyczekać przejście generała wkraczającego do miasta w
wszystkie światła juŜ były włączone. PapieŜ spytał, dlaczego światła niepotrzebnie się palą.
zwycięskim pochodzie i wdrapać się na jego wóz, aby razem z nim odbierać hołd tłumu, czyli
Na co usłyszał, Ŝe „tak zwykle jest". Franciszek odpowiedział, Ŝe „tymi zmarnowanymi
stać się ojcem sukcesu, niezaleŜnie od tego, czy jest się nim naprawdę. Kinomani pamiętają,
pieniędzmi moŜna by utrzymać jednego księdza" i zaczął wyłączać światła w pomieszczeniu.
jak filmowy Juda Ben Hur został zaproszony przez generała, którego ocalił na morzu, aby
Anegdota szybko się rozeszła po watykańskiej kurii i doprowadziła do tego, Ŝe pracownicy
razem z nim odebrać w Rzymie koronę zwycięstwa. A skoro o Argentynie mowa - teraz się
zaczęli zwracać uwagę na oszczędzanie.
okazuje, Ŝe tam wszyscy byli przyjaciółmi i współpracownikami kardynała Bergoglio...
Biura kurii watykańskiej bynajmniej nie są odosobnione w marnotrawstwie.
Ale Ŝarty na bok. KaŜdy wie, jak istotne jest, by w pracy czuć się docenianym przez
Wystarczy w godzinach nocnych pojeździć po Warszawie, by zauwaŜyć włączone światła w
przełoŜonych i mieć poczucie, Ŝe się ma realny wpływ na ostateczny sukces. W poradnikach
wielkich biurowcach, moŜna równieŜ poszperać w budŜetach instytucji państwowych i
dla menedŜerów moŜna wyczytać, jakie zachowania sprawiają, Ŝe praca traci znaczenie dla
znaleźć tam spore sumy wydawane na przeróŜne, podejrzane akcje edukacyjne, absurdalne
podwładnego, który przestaje się w nią angaŜować. Oto kilka konkluzji. 1. PrzełoŜeni
programy promocyjne, dziwaczne imprezy. Grzech marnotrawstwa nie jest tylko sprawą
lekcewaŜą znaczenie konkretnej pracy lub pomysłów pracowników. 2. Odbierają im poczucie,
zasiedziałych urzędników kościelnych instytucji, jest problemem zmaterializowanego i sytego
Ŝe wykonywana praca jest równieŜ ich własnością; do takich efektów prowadzą częste i
człowieka cywilizacji zachodu. A do tego nikt nie wychowuje w duchu oszczędności nowego
gwałtowne zmiany wyznaczonych zadań. Następuje utrata poczucia, źe „projekt jest twój;
pokolenia, nikt dzisiaj juŜ nie słyszy od swych mam: synu, czy zgasiłeś światła? Czy
kiedy pracujesz nad czymś i gdy jesteś blisko końca, ci to odbierają. 3. MenedŜerowie
przekręciłeś kaloryfer?
komunikują, Ŝe praca wykonana przez podwładnych nigdy nie ujrzy światła dziennego. Mogą
Czy to oznacza, Ŝe jesteśmy skazani na sknerstwo i dziadostwo? Czy trzeba pozbyć się
to bezwiednie sygnalizować, zmieniając priorytety lub decyzje. „
wszelkich samochodów, pałaców, dzieł sztuki etc? Dalekie jest chrześcijaństwo od ogólnego
PapieŜ Franciszek pewnie nie czyta poradników dla menedŜerów, ale na róŜne
potępiania dóbr doczesnych. Zmartwychwstanie Chrystusa od najwcześniejszego przekazu
sposoby daje klarowne komunikaty dodające skrzydeł wszystkim wiernym, aby bardziej się
związane było z pustym grobem. Nastąpiło zmartwychwstanie, czyli oŜywienie zwłok.
angaŜowali. Na przykład ostatnio odwiedził Sekretariat Stanu i spotkał się z blisko trzystoma
Oczywiście, nie oznacza to powrotu do tego samego śmiertelnego Ŝycia, ale wprowadzenie
pracownikami. Przyczynę wizyty sam wyjaśnił: „Dlaczego tutaj dzisiaj jestem? Aby wam
materii w nowy obszar Ŝycia. O to właśnie chodzi, o nowy sposób patrzenia na świat materii.
podziękować, poniewaŜ wiem, Ŝe w tych dniach - a jutro będzie juŜ miesiąc - mieliście bardzo
Nie jest to potrzebne dla własnej chwały i próŜności, nie daje zbawienia. Trzeba się troszczyć
duŜo pracy, wiele godzin dodatkowych, za które się nie płaci, poniewaŜ pracowaliście z serca,
o sprawy materialne, ale nie moŜna zapomnieć o tym, Ŝe pielgrzymujemy do ostatecznej
a za to płaci się tylko słowami "bardzo dziękuję-, ale teŜ płynącymi z serca. Dlatego chciałem
Ojczyzny.
tutaj przyjść, by was pozdrowić i podziękować kaŜdemu z osobna za całą tę pracę, którą
Dobra materialne mają tę cechę, Ŝe gdy nie są dzielone z innymi, zagracają serce, stają
się przeszkodą. Pierwsze lekcje papieŜa Franciszka są dla nas wszystkich wezwaniem do
rachunku sumienia, który w tym przypadku zachęca do prowadzenia rachunków wydatków.
Zastanowić się, ile i na co idą pieniądze. RównieŜ na co przeznaczamy nasz czas, szczególnie
wykonaliście. Bardzo dziękuję, z całego serca!".
Generał musi pozwalać na to, by inni mogli wejść na jego zwycięski wóz... Jest to
sztuka dla rodziców i przełoŜonych, by wszyscy odczuwali radość z sukcesu.
28-IV-2013
ten, który ze względu na sprawiedliwość juŜ nie do nas naleŜy, ale do pracodawcy, rodziny,
bliźniego.
21-IV-2013
247
248
Dyskurs papieŜa Franciszka jest prosty w formie, ale niezmiernie zaskakujący w treści.
240. Violenti rapiunt
Kuria w Buenos Aires odebrała pismo od prawników Ŝądających 600 000 dolarów pod
Typowy dla człowieka z Buenos Aires; porteńos ich nazywają. Jest to osobowość, którą
groźbą wejścia na drogę prawną. Pismo zawierało oskarŜenie dwóch kapłanów o czyny
moŜna scharakteryzować jako mieszankę przedwojennego lwowiaka i warszawiaka: duŜa
lubieŜne wobec dzieci. Kardynał Jorge Mario Bergoglio dobrze znał księŜy i nie mógł
pewność siebie na granicy pychy, połączona z przenikliwym duchem obserwacji i dystansu do
uwierzyć w takie ich zachowania. Wyczuł, Ŝe w sprawie tej chodzi o wyłudzenie
świata. Do tego dochodzi radykalna ignacjańska miłość do Jezusa i wraŜliwość na drugiego
odszkodowania przy wykorzystaniu słabości niektórych hierarchów wobec szumu
człowieka, szczególnie tego spośród słabych i wykluczonych.
medialnego. Jako wierny duchowy syn św. Ignacego miał odwagę podjąć wyzwanie i nie
Kilka tygodni temu PapieŜ nauczał, Ŝe Kościół nie moŜe pełnić roli „niani usypiającej
wchodzić na tchórzliwą drogę pasterzy biegnących szybko do kasy, aby zamieść po cichu
dzieci". Gdyby tak było, to „Kościół stałby się uśpionym Kościołem". Ten, kto poznał Jezusa,
wszystko pod dywan. Sprawa była powaŜna i wymagała wyjaśnienia. Po rozmowie z
ma siłę i odwagę głoszenia Go wszystkim. Ten, kto otrzymał chrzest, ma siłę iść naprzód i
kapłanami, których poprosił o przysięgę co do swej niewinności, po rozmowie z innymi
ewangelizować. Wtedy Kościół staje się matką, która rodzi dzieci zdolne do ponie- sienią
bliskimi świadkami kardynał osiągnął moralną pewność, Ŝe kapłani są niewinni. Wtedy
Chrystusa w świat. Inaczej idzie za trendem zmaterializowanego świata, gdzie juŜ nie rodzą
zaangaŜował prawników, by odpisali, Ŝe Kuria wytoczy proces o zniesławienie i wystąpi o
się dzieci...
Zanieść Chrystusa do świata! To wymaga otwartości wobec tego, co szlachetne we
odszkodowanie wartości miliona dolarów. Wobec takiego obrotu sprawy oszczercy wycofali
współczesnej kulturze, a są to: poszanowanie kaŜdego człowieka, opieka nad przyrodą,
się ze swoich zamiarów, a pasterz zyskał niesamowity mir wśród swoich księŜy.
Taka ojcowska troska ordynariusza wobec swoich kapłanów wpływa na ich wierność i
otwartość na racjonalne rozwiązania, powszechne uczestnictwo w Ŝyciu społecznym,
wytrwałość na drodze kapłańskiego powołania. Wytrwałość nigdy nie była mocnym punktem
przezwycięŜanie ciasnego widzenia własnych interesów rodzinnych, klanowych lub
kleru latynoskiego. Statystki mówią jednak o jej znacznej poprawie w Buenos Aires na
narodowych etc. Chrystus jednak wymaga oczyszczenia tych rzeczywistości od grzechu.
przełomie tysiącleci. Wiele jest czynników wpływających na wierność księŜy. Bez wątpienia
Niestety, słabości ludzkie mają wielką zdolność adaptacyjną. Stare grzechy lubią robić sobie
szczera troska i serdeczność własnego biskupa, czyli realizacja w praktyce tego, co znajduje
makijaŜ, by ukrywać swe paskudne oblicze. Zmysłowość moŜe nałoŜyć maskę wolności,
się w dokumentach i nauczaniu Kościoła. Czasami oficjalna narracja moŜe nie pasować do
egoizm ukryć się pod samorealizacją, a pycha występować w stroju naukowości.
codziennych realiów. W krajach takich jak Argentyna, gdzie Kościół jest stosunkowo słaby,
Kluczem do nauczania papieŜa Franciszka nie jest lewicowość czy prawicowość,
usprawiedliwieniem moŜe być niemoŜność pomocy. W krajach, gdzie kapłanów jest duŜo,
liberalizm czy tradycjonalizm, postępowość czy wsteczność. To są stare schematy, całkiem
passe. Nie da się papieŜa Franciszka w nich zamknąć. Kluczem interpretacyjnym jego gestów
moŜna ich de facto lekcewaŜyć.
Aby innych wspierać, trzeba samemu być mocnym. I aby od innych wymagać, trzeba
są słowa: Droga, Prawda i śycie. Droga, na której nie moŜna się zatrzymać; Prawda, którą
od samego siebie wymagać. Męstwo jest potrzebne, by świadczyć w trudnych sytuacjach.
trzeba szanować i nie naginać jej do własnych interesów; śycie, które jest pełnią i dla którego
Jednak nie da się go zaimprowizować. Wynika z codziennego treningu. Na trudne czasy Duch
warto zostawić wszystko.
Święty zechciał powołać na swe boisko na katedrze Piotra twardego zawodnika z Buenos
Niania opiekuje się dziećmi kilka godzin i zazwyczaj za pieniądze. Kościół jest matką.
Aires. Naśladujmy jego przykład, promując, gdzie tylko się da, męŜne postawy. W Kościele
Dobra matka nie pozwala na infantylizację swych dzieci, szuka ich wzrostu i dojrzałości. Czy
świętym teŜ są potrzebne... Inaczej nowa ewangelizacja stanie się kolejnym pustym hasłem.
nauczanie papieŜa Franciszka mnie obudziło? Co się zmieniło w moim Ŝyciu od 13 marca
Violenti rapiunt! Królestwo niebieskie zdobędą gwałtowni (Mt 11, 12).
2013?
241. Niania
242. Lustro i okno
Zawołanie „Buonasera” z 13 marca 2013 r. było zwiastunem nowego języka na
W literaturze dla menedŜerów, aby opisywać fundamentalne cechy działania
katedrze świętego Piotra. Nie jest to język Karola z Wadowic czy profesora z Bawarii...
kierowniczego, zazwyczaj podaje się przykłady. Powszechnie znana jest podana przez
249
250
Collinsa analogia cech przywództwa. Autentyczny lider, gdy bada problemy swego teamu,
obcęgi powinny sprawnie otwierać się i zamykać. Im bardziej skomplikowane narzędzie, tym
gdy poszukuje odpowiedzialnych za sprawy źle idące - spogląda w lustro, czyli wewnątrz
trudniej
siebie lub we własnej organizacji szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego sprawy nie idą
niekompatybilność systemu oznacza po prostu, Ŝe są kłopoty z jednością działania.
skoordynować
współgranie
jego
części.
W
sprzęcie
elektronicznym
dobrze. Rasowy lider analizując z kolei tajniki sukcesu i jego twórców - patrzy przez okno,
śywe istoty mają większe wymagania co do jedności niŜ sztuczne twory techniki.
czyli analizuje czynniki zewnętrzne, które do sukcesu doprowadziły. Lustro wskazuje na
Choroby zaś to brak jedności. MnoŜące się komórki rakowe, choć niezmiernie witalne,
odpowiedzialność, a okno na zasługi. Przypomina teŜ Collins, Ŝe mierni przywódcy działają
szkodzą całości organizmu. Dysfunkcji nie moŜna sprowadzać do zwykłych usterek jak w
dokładnie odwrotnie: szukają w przyczynach zewnętrznych źródła własnych problemów i
urządzeniu technicznym: wymiana części nie wchodzi w grę. Organy, choć mają własną
niepowodzeń, a sobie przypisują wszelkie zasługi co do sukcesów. Lustro jest obrazem ich
jedność, są czymś więcej niŜ częściami organizmu.
próŜności, a za oknem widzą winnych niepowodzeń. Jaki ja jestem wspaniały, a inni jacy
kiepscy!
W
Ŝyciu
społecznym
skoordynowane
działanie
jest
o
wiele
trudniejsze.
Doświadczamy, jak łatwo moŜe się rozpaść i stracić swą jedność rodzina lub wspólnota
Dla człowieka wierzącego wdraŜającego dzień w dzień swą wiarę w Ŝycie lustro jest
obrazem rachunku sumienia. Bez dokładnego badania własnego zachowania nie sposób
narodowa. Majstrowanie w tych sprawach za pomocą róŜnorakich ideologii ma opłakane
skutki.
postępować za Jezusem. Zaniedbanie rachunku sumienia nieubłaganie prowadzi do letniości.
Jedność Kościoła nie wynika z pomysłowej organizacji, lecz jest owocem BoŜego
Popada się w daltonizm sumienia, nie odróŜnia się juŜ kolorów ani odcieni własnego
działania, darem Ducha Świętego, wielkim cudem Pięćdziesiątnicy. Ciekawe, Ŝe ten sam
postępowania. Natomiast szczery rachunek sumienia pozwala mieć ostrą wizję własnego
Duch jest sprawcą róŜnic i bogactwa, czyli charyzmatów, a równocześnie On jest tym, który
postępowania, tak aby nie tracić kontaktu z rzeczywistością i nie odlatywać w wirtualny świat
jednoczy. Kościół tak jak ludzkie ciało zachowuje swoją jedność dzięki oŜywiającej mocy
wykreowany przez pychę.
Ducha.
Okno jest obrazem doceniania talentów i zasług innych. Nie jesteśmy pępkiem świata,
Dzisiejsza indywidualistyczna kultura podejrzliwie patrzy na mocne wspólnoty.
ani indywidualnie, ani grupowo. Moje dziedzictwo kulturowe jest wspaniałe, ale jest wiele
Wytacza oskarŜenie o sekciarstwo lub posiadanie struktur niszczących ludzi. Oczywiście,
rzeczy do poprawy. Historia nie zaczęła się z nami, co najwyŜej na nas moŜe się skończyć.
mogą być sytuacje, w których naduŜycia się zdarzają, jednak pytania pozostają otwarte: czy
Bez wkładu innych ludzi niewiele albo zgoła nic nie moŜemy zdziałać. Dostrzeganie wartości
jedność Wieczernika jest sekciarstwem? Czy cena mocnego braterstwa wśród wierzących to
i komplementarności innych pozwala wkomponować nasze talenty i zadziałać synergicznie:
szkoda tych, którzy są poza wspólnotą? Jak chrześcijaństwo sobie radzi z dylematem:
razem moŜemy o wiele więcej.
otwartość versus zachowanie toŜsamości?
Rodzice, przełoŜeni i wychowawcy powinni wypracować ten dobry nawyk: poraŜki
Warto zwrócić uwagę, Ŝe od najwcześniejszych czasów Kościół był nazywany
naleŜą do mnie, zasługi do nich. Częściowo do tego nawiązuje włoskie przysłowie // sangue
katolickim, czyli powszechnym. Sekty natomiast, pomimo początkowej witalności, stawały
del soldato fa grandę ii capitano - krew Ŝołnierza czyni wielkiego kapitana. JeŜeli przywódca
się czymś zamkniętym w sobie. Witalność Kościoła wynika z mocy Ewangelii, nie pozwala
o tym stale pamięta, podwładni ofiarnie walczą. Nic nie zniechęca bardziej niŜ nadęci i próŜni
na zakleszczenie się w ludzkich strukturach. Sekret ekspansywności tkwi w nakazie
liderzy, chorzy na gwiazdorstwo: coraz bardziej zapatrzeni w lustro i obraŜeni na wszystko,
bezwarunkowej miłości, równieŜ wobec tych, którzy prześladują lub krytykują. Nakaz
co dzieje się za oknem.
misyjny wymusza otwartość na wszelkie kultury, włącznie z rozsadzaniem ciasnych ram
19-V-2013
własnych paradygmatów myślowych.
243. Ekspansywność
244. Klei i smar
KaŜde narzędzie działa sprawnie pod warunkiem, Ŝe się nie rozpadnie. W przypadku
Zespól osiągnie lepsze wyniki, jeŜeli kaŜdy z uczestników traktować będzie wspólne
prostych urządzeń, na przykład młotka, wystarczy, aby trzonek był połączony z obuchem;
cele jako wtasne. Czyli trzeba wytworzyć pewną zbiorową ambicję, powinien zaistnieć rodzaj
251
252
„kleju" spajającego wszystkich uczestników. Niemniej jednak w pracy zespołowej nie
sypialnia to dormitorium, portier to furtian, przerwa w pracy to rekreacja. Gdzieniegdzie,
wystarczą mocne więzi, potrzebna teŜ jest inicjatywa zmiany, zdyscyplinowane realizacji tych
zaleŜnie od lokalnej tradycji, moŜna natrafić na takie cudactwa jak mówienie: tonsur na
ulepszeń, rodzaj „smaru" pozwalający na dynamiczny rozwój.
fryzjera, coquus na kucharza, piktor na fotografa...
Paradoks polega na tym, Ŝe klej i smar muszą współdziałać. Jedność i spójność
Wśród dojrzałych księŜy największe emocje wywołuje słowo „translokacja". Określa
zespołu nie moŜe być budowana na zasadzie paraliŜującego ujednolicenia i usuwania
się w ten sposób personalne przenosiny w ramach kościelnych placówek. Nie ma
wszystkich niewygodnych róŜnic. Równocześnie dynamika rozwoju i zmiany nie mogą
wątpliwości, Ŝe ma to ogromny wpływ na Ŝycie kaŜdego księdza - i dlatego wzbudza takie
niszczyć ciągłości i własnej toŜsamości. Na przykład nie moŜna budować jedności rodziny
poruszenie. To nie to samo: mieszkać w urządzonej i dobrze prosperującej parafii, mieć
lub wspólnoty zabijając witalne elementy. Z drugiej strony witalność nie moŜe być
dobrych współpracowników - co klepać biedę w nieprzyjaznym środowisku i być skazanym
niekontrolowana, byt by to rozwój nowotworowy, śmiertelnie niebezpieczny.
na niezrównowaŜonego kolegę...
We wspólnocie uczniów Jezusa wiele jest czynników odgrywających rolę kleju.
Pewien biskup klasyfikował księŜy według czterech kategorii; tych, którzy
Mnóstwo zwyczajów przeŜywanych w przeszłości przez naszych przodków z całkowitą
odpowiadają: 1. Ślubowałem posłuszeństwo i zawsze mi to wyszło na dobre; idę tam gdzie
naturalnością pełniło w ostateczności taką funkcję. Byta to wiara okazywana w konkretnej
ksiądz biskup wskaŜe! 2. Bardzo chętnie się przeniosę, ale jestem chory i muszę mieszkać w
poboŜności - śpiewy, obrzędy, zwyczaje. Wspólna historia tworzona i przekazywana poprzez
wielkim mieście, gdzie mam dostęp do lekarza. 3. Oczywiście, podjąłbym nowe zadanie, ale
świętowanie. Pamięć, która umacniała toŜsamość. W naszym zatomizowanym świecie,
ksiądz biskup pewno nie wie, Ŝe mam rozpoczętą budowę (lub inne inicjatywy) i szkoda to
mocno sfragmentaryzowanym, klej jest szczególnie potrzebny, aby przekazać wiarę nowym
zostawiać rozbabrane. 4. Gdzie jest ta parafia o której ksiądz biskup mówi? Nie, nie interesuje
pokoleniom. Otwartość na nowe formy nie powinna prowadzić do lekcewaŜenia tego co
mnie, jest gorsza od tej, gdzie teraz pracuję.
dawne, bo to niosłoby ryzyko takiego rozluźnienia więzi, który zabiłoby wspólnotę.
Lata posoborowe zbiegły się z okresem powszechnej kontestacji wszelkiego
Kościół pielgrzymujący oznacza, Ŝe jest w ruchu. śle by się działo, gdyby się
autorytetu. DuŜo się wtedy mówiło o kryzysie posłuszeństwa. Święty Josemaria Escńva,
zatrzymał! - przypominał papieŜ Franciszek w pierwszej homilii po wyborze. Smar wtaśnie
załoŜyciel Opus Dei, zwykł poprawiać: „Jaki tam kryzys posłuszeństwa; niestety, jest to
utatwia ruch. Zmiany cywilizacyjne, z jakimi musi się zmierzyć wspólnota uczniów Jezusa,
kryzys wiary!". Posłuszeństwo wynika z naśladowania Jezusa, który stał się posłuszny aŜ do
wymaga dziś sporo dobrego smaru. Na pierwszym miejscu, by przełamywać przyzwyczajenia
śmierci. Prawdziwa miłość szuka posłuszeństwa. Ile to „bezrozumnych rozumowań", by nie
dawnego człowieka. Bez własnego stałego nawracania się nie sposób dynamizować innych.
czynić tego, co Bóg od nas oczekuje i co dociera do nas poprzez przełoŜonych.
W języku chrześcijańskiej tradycji to olejek pełni rolę smaru. Balsam nie tylko dla
Posłuszeństwo nie jest artykułem luksusowym, zarezerwowanym na translokacje
chorych i słabych, ale równieŜ dla wszystkich, którzy podejmowali zmagania. Od początku
księŜy. KaŜdy uczeń Jezusa na jakimś etapie Ŝycie spotyka się z powaŜniejszą alternatywą:
mocna była świadomość, Ŝe uczeń Jezusa jest wezwany do takiej walki jak atleci na arenie.
albo-albo. Albo idę za Jego wolą, albo moim widzimisię. Wola BoŜa zwykle dociera poprzez
Przed walką nacierali swe ciata olejkiem dającym im moc i zwinność. RównieŜ nam potrzeba
rodziców, wychowawców lub poprzez wierność złoŜonych kiedyś ślubowań, np. małŜeńskich.
wiele sit, aby nie skapitulować w wierze; potrzeba zwinności, aby nie dać się wplątać w
RównieŜ poprzez nauczanie Kościoła. Rok Wiary jest okazją do rachunku sumienia co do
pogański świat.
naszego posłuszeństwa.
9-IV-2013
2-VI-2013
245. Translokacje
246. W oceanie danych
W środowisku kapłańskim funkcjonują słowa otoczone dla laika aurą tajemniczości:
Uświadomienie sobie niezmiernych wymiarów Kosmosu połączone ze znikomością
portator, sacelan, asysta... Większość pochodzi z łaciny. Są to określenia uŜywane w polskich
naszej planety dla wielu stanowi powaŜne pytanie dla ich wiary. Czy Bóg moŜe się
seminariach. Panuje tam moda na nazywanie wszystkiego po swojemu: stołówka to refektarz,
interesować takim pyłkiem, jakim jest Ziemia, a na niej takim znikomym człowieczkiem,
253
254
jakim jestem ja? Podobne trudności mogą wynikać z refleksji nad czasem: czym jest czas
Ŝycia człowieka w porównaniu z wiekiem Kosmosu?
mocno wpływają na postawę młodzieŜy, jednak w młodym człowieku jest pewien
niezniszczalny potencjał. To bogactwo moŜna scharakteryzować jako pragnienie wielkich
Do tych egzystencjalnie mocnych pytań, wynikających z nauk astrofizycznych,
rzeczy, głód dobra i prawdy.
dochodzą kolejne niepokojące zagadnienia. Ostatnio- refleksja nad wielkimi zbiorami danych.
Zachowanie młodzieŜy niemal całkowicie zaleŜy od przykładu i działania starszych.
Na świecie powstaje codziennie około 2,5 eksabajtów danych. W internecie w kaŜdej
Trudno, by nowe pokolenie nie powielało takich wzorców, jakie widzi. W egoistycznym,
sekundzie przepływa więcej danych, niŜ 20 lat temu zgromadzono we wszystkich zasobach.
zapatrzonym w siebie środowisku egoistyczne postawy przekazują się niemal w genach. A
Wielka sieć marketów gromadzi kaŜdej godziny ponad 2,5 petabajtów danych dotyczących
młody człowiek je poprawia i rozszerza. Pozytywnie z kolei moŜna powiedzieć za Janem
transakcji konsumenckich. Petabajty to tryliony bajtów, czyli inaczej około 20 milionów
Pawłem II, Ŝe „święci rodzą świętych". Oddani rodzice, ofiarni nauczyciele, gorliwi
szafek wypełnionych dokumentami. Eksabajt to jednostka tysiąc razy większa, oznaczająca
duszpasterze budzą takie postawy w następnym pokoleniu.
MoŜna zasygnalizować pięć istotnych cech młodego człowieka, które szczególnie
miliard gigabajtów.
Telefony komórkowe, sklepy internetowe, sieci społecznościowe, komunikacja
warto pielęgnować, aby wyrósł na ludzi i oddanego ucznia Jezusa, czyli by hojnie
elektroniczna, GPS i oprzyrządowane urządzenia - wszystkie te systemy generują strumienie
odpowiedział na swoje powołanie: 1. Szlachetność. 2. Pracowitość. 3. Hojność. 4.
danych jako produkty uboczny normalnego funkcjonowania. KaŜdy z nas jest dziś chodzącym
Normalność. 5. PoboŜność.
Niedzisiejsze stówo „szlachetność” jest antytezą popularnych i promowanych postaw
wytwórcą danych.
Dostępne dane są często nieuporządkowane i trudne do zagospodarowania, ale w tym
cwaniactwa, krętactwa, rozwiązłości. Szlachetność to poszukiwanie autentyczności, szczerość
szumie informacyjnym istnieje mnóstwo sygnałów, które czekają na rozszyfrowanie. A
połączona z czystością serca. To, co kiedyś pozwalało określić człowieka formułą , Ŝe
pośród tego wszystkiego - kaŜdy konkretny człowiek. Czy jego Ŝycie, decyzje mają jakieś
„dobrze mu patrzy z oczu”. Co wyrośnie z młodzieniaszka, który po kryjomu karmi się
znaczenie w tym oceanie danych?
pornografią, oczernia wychowawców na Facebooku i oszukuje rodziców?
Bóg jest całkiem inny. Jego nie dotyczy ani czas, ani przestrzeń, ani nasze algorytmy
JeŜeli młodzieŜ potrafi się wysilić tylko wtedy, kiedy świetnie się bawi, łatwo
informatyczne. On nie jest ani Wielkim Architektem, ani Wielkim Zegarmistrzem, ani Big
przewidzieć, Ŝe na jakimś etapie Ŝycia zabawa ta się skończy albo inni będą mieli dość takich
Data Scientist. On jest sobą, czyli Bogiem miłości! Jego wielkość na tym polega, Ŝe
niedojrzałych ludzi. Natomiast pracowitość bez hojności prowadzi do zapatrzenia w siebie i
przekracza te nasze myślowe schematy i towarzyszy nam bliŜej nas niŜ my sami sobie. Aby
własny sukces. Zasila się wtedy oddziały współczesnej SS, czyli Sukces + Samotność. A
stać się bardziej dostępnym, stał się człowiekiem, jednym z nas. A to oznacza, Ŝe cała BoŜa
zatem nie moŜna pozwolić młodemu człowiekowi, by zapomniał o innych.
miłość dociera do nas poprzez ludzkie serce Jezusa.
O normalności dziś trudno mówić, gdy się lekcewaŜy wszelkie normy. Jest to
Podejmujmy często rozmowy z naszymi kolegami o sensie Ŝycia, śmierci, miłości. Po
równowaga emocjonalności, ducha sportowego, fantazji, sympatii. Zdolność zrozumienia
co i dla kogo Ŝyjemy? Czy tylko dlatego, Ŝe trzeba zaliczyć kolejny etap Ŝycia? MoŜe Ŝyjemy,
innych, nie tylko z własnego środowiska. Dialogu ze starszymi lub tymi, którzy mają
jak kiedyś opisał CS. Lewis, wypełniając z zaangaŜowaniem jakieś Ŝyciowe zadania, aby
odmienny sposób rozumienia świata.
otrzymać obiecaną nagrodę? A nagroda to... kolejne zadanie. Świat Big Data, bez Boga
PoboŜność pozwala nawiązywać kontakt z Bogiem. Poznanie Jezusa i zawarcie z Nim
tak mocnej przyjaźni, by być w stanie, jeŜeli taka jest Jego wola, zostawić wszystko i pójść za
miłości, jest przeraŜająco pusty!
Nim. Warto iść na całość!
247. Zdrowa młodzież
Vittorio Messori zapytał kiedyś Jana Pawła II, czy aby na pewno młodzieŜ jest
248. Katalizatory i odżywki
nadzieją Kościoła. PrzecieŜ patrząc na pewne zachowania współczesnej młodzieŜy moŜna
Nauka o zarządzaniu stawia ciekawe pytanie równieŜ dla innych zawodów: Co mogą
dojść do wniosku, Ŝe sytuacja jest... beznadziejna! Dobry papa odpowiedział, Ŝe choć czasy
robić menedŜerowie (czytaj przełoŜeni, wychowawcy, duszpasterzy), by ich podwładni czuli
255
256
się zmotywowani, zaangaŜowani i szczęśliwi? Jak powinni ułatwiać im osiąganie
rodzącego się nowego świata? Przekaz wiary wymaga dziś duŜo większej koordynacji działań
codziennych postępów w pracy? Spece od zarządzania doradzają korzystaniu z tak zwanych
niŜ w przeszłości, realnego zaangaŜowania wszystkich wiernych.
„katalizatorów ” i „odŜywek”.
Era samotnych wojowników dawno się zakończyła. Prorok wołający na pustyni dziś
„Katalizatory” to działania, które ułatwiają pracę. NaleŜą do nich: wytyczanie
do nikogo nie dociera - po prostu nie słychać go, a jeŜeli juŜ, to dla większości jest
konkretnych celów, przyznawanie pracownikom autonomii, zapewnianie im wystarczających
niezrozumiały. Dzieje się tak w nauce, w polityce, w sporcie, równieŜ w informatyce. W tej
zasobów i czasu, pomoc w wykonywaniu pracy, otwarte wyciąganie wniosków z poraŜek i
mocno rozwojowej gałęzi od początku tysiąclecia stały się powszechne zjazdy informatyków,
sukcesów oraz umoŜliwianie swobodnego wymieniania się pomysłami. Ich przeciwieństwem
aby wspólnie pracować nad jakimś tematem. Firmy szybko odkryły je jako klucz do rozwoju
są „inhibitory”, takie jak brak wsparcia lub, o zgroza!, aktywne utrudnianie pracy.
innowacyjnych rozwiązań.
„OdŜywki” to akty osobistego wsparcia, jak: szacunek i uznanie, poparcie, komfort
Takie zgromadzenia „szalonych informatyków" to hackathony - nazwa to połączenie
emocjonalny i moŜliwość nawiązywania bliskich więzi. W przeciwieństwie do nich „toksyny”
słów hack i marathon, gdzie hack jest uŜywane w sensie Ŝartobliwym na określenie
objawiają się brakiem szacunku, zniechęcaniem, lekcewaŜeniem cudzych emocji i
programowania odkrywczego, nie jako przestępczość komputerowa. Zazwyczaj organizuje
konfliktami między ludźmi. „OdŜywki” i „toksyny” bezpośrednio i natychmiast wpływaj ą na
się hackathon jako wydarzenie tylko dla wtajemniczonych, w którym programiści, graficy,
wewnętrzne stan pracowników.
projektanci interfejsów gromadzą się na ostrą współpracę. Niektóre hackathony mają cele
„Katalizatory” i „odŜywki” - oraz ich przeciwieństwa - oddziałują na jakość pracy
edukacyjne, choć w wielu przypadkach celem jest stworzenie uŜytecznego oprogramowania.
ludzi, poniewaŜ wpływaj ą na to, jak postrzegają oni wykonywane zadania, a nawet samych
Takie zloty zwykle rozpoczynają się prezentacjami na temat zdarzenia. Następnie
siebie. Kiedy, na przykład, menedŜer dba o to, by jego pracownicy mieli potrzebne zasoby,
uczestnicy sugerują pomysły i zespoły na podstawie indywidualnych zainteresowań i
sygnalizuje, Ŝe to, co robią, jest waŜne i cenne. Gdy chwali podwładnych za wykonywaną
umiejętności. Główna praca moŜe trwać od kilku godzin do kilku dni. Jedzenie jest
pracę, sygnalizuje, Ŝe są oni waŜni dla firmy.
nieformalne, czyli „śmieciowe" - pizza i napoje energetyczne. Nocleg swobodny, na miejscu,
Poradniki dla menadŜerów są konkretne do bólu. MoŜna w nich znaleźć raporty do
w śpiworach. O warunkach higieny lepiej nie wspominać... Hackathony kończą się
codziennego wypełniania w celu doskonalenia pracy kierowniczej. Jest to rodzaj „rachunek
demonstracją wyników i rozdawaniem nagród. Wszyscy obiecują przyjechać na następne
sumienia”, aby poprawiać własne działanie katalizatora i nawracanie się od zachowań
spotkanie i powracają wyczerpani do swych miast.
właściwych dla inhibitora. Umacnianie takich działań, który dodają podwładnym siły, czyli
Wiele inicjatyw ewangelizacyjnych równieŜ ma taki model ostrej pracy: wyjazdy
stosowania odŜywek dla podwładnych dojących im skrzydła i tępienia wszelkich zachowań
formacyjne, konwiwencje, pielgrzymki etc. Zrozumiałe, bo czas przynagla. JeŜeli w winnicy
toksycznych, czyli demobilizujących.
jest mało pracowników, a do tego pozwolą sobie na lenistwo, za kilkanaście lat zerwie się
Porady ze świata menedŜerów moŜna zestawić z zakończeniem przypowieści o
przekaz wiary. Przy dzisiejszej perspektywie sekularyzacji szkoda czasu i pieniędzy na
obrotnym rządcu „Pan pochwalił nieuczciwego rządcę, Ŝe roztropnie postąpił. Bo synowie
wyjazdy bezproduktywne. Jaki ma sens wyjazd konsumpcyjny do obcego kraju, z nieznanym
tego świata roztropniejsi są w stosunkach z ludźmi podobnymi sobie niŜ synowie światłości”.
środowiskiem? Nikogo się nie pozna, nic specjalnego nie da się nauczyć. Miłość Chrystusa
(Łk 16,8). Pozwoli nam stawiać sobie wysoko poprzeczkę co do własnych zachowań w
przynagla nas do treściwych wakacji, pełnych inicjatyw apostolskich.
7-VI-2013
zadaniach jakich Pan nam powierza.
249. Hackathony
250. Formacja apostolska
Podczas wakacji zmienia się rytm pracy. Lato to czas zaskarbiania pomystów, nowych
Apostolstwo to nie powtarzanie wyuczonych tekstów czy stosowanie „religijnego
znajomości i energii na kolejny rok. Nowa Ewangelizacja wzywa do zadania sobie bardzo
marketingu". Zmieniający się świat rzuca wciąŜ nowe wezwania dla przekazu wiary. Nie
osobistych pytań: Co jeszcze mogę zrobić, aby uczestniczyć aktywnie w chrystianizacji
chodzi o redefinicję nauki Kościoła, ale o uchwycenie zastrzeŜeń, jakie stawia dominująca
257
258
kultura, i odnalezienie na nie odpowiedzi. Dopracowanie języka trafiającego do serca i
rozumu odbiorcy, ukazującego piękno i spójność BoŜej oferty.
To „coś", co scala całe Ŝycie i pozwala na proste określenie Ŝyciorysu danego
człowieka, potocznie nazywamy powołaniem. Mówimy na przykład o lekarzu z prawdziwego
Fakt, Ŝe to Jezus powołuje apostołów i On działa w duszach odbiorców, nie zwalnia
zdarzenia - czyli z powołania. Powołany to ten, kto znajduje swoje miejsce w świecie i wie,
powołanych do apostolstwa od wysiłku, aby wciąŜ szukać sposobów, jak to zadanie najlepiej
po co i dla kogo Ŝyje. Człowiek nie moŜe się rozwijać we wszystkich kierunkach. Łączenie
realizować. Apostołem się jest przez sam fakt bycia uczniem Jezusa, ale teŜ trzeba się
róŜnych kierunków, na przykład muzyki i medycyny, rzadko pozwala na wybitne osiągnięcia.
nauczyć bycia apostołem. Paradygmatem w tej nauce są święci, którzy doskonale spełnili
Często kończy się na tym, Ŝe jest się najlepszym muzykiem wśród medyków lub medykiem
zadanie powierzone przez Jezusa.
wśród muzyków, czyli przeciętniakiem w obu spra- wach. Prócz tego wiele kierunków
Od pewnego czasu w nauczaniu Kościoła pojawia się pojęcie „formacji apostolskiej",
wyklucza się nawzajem, nie da się równocześnie być mistrzem boksu i wybitnym chirurgiem.
czyli stałego uczenia się, jak głosić Ewangelię, jak spełniać tu i teraz zadanie bycia solą,
PapieŜ Franciszek w pierwszej encyklice zwraca uwagę, Ŝe wiara oznacza: zobaczyć,
zaczynem i światłem. Takie studiowanie zakłada pokorę, przyjęcie do wiadomości, Ŝe
usłyszeć, dotknąć, spotkać - doświadczenie prowadzące do egzystencjalnego ukierunkowania.
nieporozumienia z ludźmi niewierzącymi nie zawsze wynikają z niechęci odbiorcy; mogą być
Wiara jest więc tym pierwszym powołaniem, światłem, głosem, spotkaniem dającym sens
owocem braku wysiłku, aby zrozumieć współczesny świat i znaleźć sposób, jak przeŜywać w
całemu Ŝyciu. Człowiek wierzący w tych ramach odkrywa własną ścieŜkę. Inicjatywa
nim Ewangelię.
pochodzi od Boga. To On, Bóg miłości, ma konkretny scenariusz dla kaŜdego z nas.
Studium potrzebuje sprzyjającego otoczenia. Gdy ludzie są zbyt zajęci lub nadmiernie
Rozpoznanie i hojna odpowiedź na tę BoŜą propozycję jest najlepszą rzeczą, jaka
obciąŜeniem stresem, mają mniejszą umiejętność analitycznego i kreatywnego myślenia.
człowiekowi moŜe się zdarzyć. BoŜe powołanie staje się wtedy potęŜnym światłem, mocnym
Warto więc podczas wakacyjnej przerwy zastanowić się nad naszym działaniem apostolskim.
bodźcem, by odwaŜnie i z radością kroczyć przez całe Ŝycie. ChociaŜ nie zabraknie trudności,
Zadać sobie szczerze kilka pytań: dlaczego dane środowisko lub osoba nie chcą przyjąć
Ŝycie staje się pasjonującą przygodą prowadzącą do poczucia spełnienia.
Dobrej Nowiny? Dlaczego nie są w stanie zrozumieć tego, co dla mnie i dla wielu innych
Tajemnicą ludzkiej wolności jest to, Ŝe moŜemy się rozminąć z powołaniem. MoŜemy
wierzących jest tak oczywiste? Jakie aspekty nauczania Kościoła odrzucają i dlaczego tak
nie chcieć zobaczyć tego, czego od nas oczekuje Bóg, lub świadomie powiedzieć Mu, Ŝe nie
jest? Być moŜe nasz sposób przekazywania jest nieudolny, toporny, moŜe brakuje nam
chcemy pełnić Jego woli. I chociaŜ, ściśle mówiąc, powołania nie moŜna utracić, bo Bóg jest
wyczucia i pomysłów?
wierny i Jego dary są na zawsze, to człowiek moŜe zlekcewaŜyć BoŜy dar i zamienić go na
Do wiernych świeckich naleŜy podejmowanie dialogu na samym froncie. Znają języki
- nauki, biznesu, rozrywki, Ŝycia rodzinnego i społecznego. Znają świecki język, bo do świata
miskę soczewicy jak nieszczęsny biblijny Ezaw. Nie dajmy się oszukać przez medialny szum
- wierność powołaniu jest źródłem szczęścia, a niewierność zawsze jest Ŝyciową poraŜką!
naleŜą, ale znają teŜ język Ducha. Wytrwale powinniśmy więc poszukiwać sposobów, aby
głosić Ŝyciem i przykładem magnalia Dei - wielkie dzieła BoŜe. To pasjonujące zadanie
wymaga jednak szukania sposobów komunikacji. Wytrwałość w ich poszukiwaniu moŜe być
252. Centymetr i waga
By zachować szczupłą sylwetkę, nie wystarczą odpowiednia dieta lub ćwiczenia
fizyczne - trzeba korzystać teŜ z centymetra i wagi. Paradoksalnie, czas zdrowego trybu Ŝycia
motywowana miłością do Jezusa i do bliźniego.
moŜna mierzyć w centymetrach. Zdarza się, Ŝe nie potrzeba pomiaru, aby zauwaŜyć, jak wiele
ubyło. Gdy spotykamy kogoś po dłuŜszym okresie niewidzenia, czasem mamy pokusę
251. Powołanie
Lubimy doskonałość nie tylko w rzeczach. Zadziwia nas perfekcyjny sprzęt, ale
jeszcze bardziej mistrzostwo sportowca, kreatywność wynalazcy, talenty artystów. Chętnie
przywitać go: „Cześć, dawno Ciebie nie widziałem - jakieś pięć kilogramów temu!”
MoŜna uŜywać taśmy centymetrowej takŜe do odmierzania czasu w inny sposób.
czytamy biografie ukazujące ścieŜkę bohatera na szczyt sukcesu, nawet gdy wiemy, Ŝe tekst
Czasami młode osoby odliczają dni do waŜnego wydarzenia, odcinając kaŜdego dnia po
jest koloryzowany. Przyciągają nas spójne Ŝyciorysy, gdzie kaŜda kartka biografii pasuje do
centymetrze, np. dni do matury lub brakujące dni do ostatecznego opuszczenia koszarów.
całości, gdzie nie ma skoków w bok.
Istnieje równieŜ inny ciekawy sposób uŜywania centymetra - aby uświadomić sobie, jak
259
260
szybko przemija czas - który moŜna stosować po pięćdziesiątce. Zaznacza się na taśmie
zachowania? Sprawy bardziej się komplikują, jeŜeli wolność jest rozumiana wyłącznie jako
średnią długość Ŝycia dla własnej płci, potem szuka się miejsca, w którym się jest, czyli swój
wolność wyboru, czyli wybór „tu i teraz", abstrahujący od wcześniejszych decyzji. Jak w
wiek w centymetrach. Potem trzeba policzyć centymetry dzielące nas od zaznaczonego końca
praktyce realizować: va dove ti porta ii chore, czyli iść, gdzie serce cię poprowadzi?
- według statystyki pozostaje nam ten krótki odcinek. MoŜna odjąć ten segment od
JeŜeli autentyczność sprowadza się do podąŜania za kaŜdą zachcianką, człowiek staje
posiadanego wieku i zastanowić się, jak szybko minął nam tamten czas. Okres dzielący nas
się niewolnikiem okoliczności. Takie zachowanie jest jeszcze bardziej wzmacniane przez
do końca Ŝycia minie na pewno tak samo szybko lub jeszcze szybciej. Warto pamiętać, Ŝe
dominującą mentalność pragmatyczną, która kaŜe maksymalnie wykorzystać zaistniałe
taśma moŜe nam się skończyć wcześniej...
okazje. Okazuje się, Ŝe bardziej autentyczny jest ten, kto na wyjazdach integracyjnych
Wagi nie da się oszukać. Ona przypomina o tym, Ŝe pozory mogą mylić. Waga
szalowa o równych ramionach jest zaś obrazem sprawiedliwości. Liczy się cięŜar naszych
czynów. Jest to znak przypominający o sądzie i porównanie czynów dobrych ze złymi: czego
jest więcej? Wyrok będzie taki, jak wskaŜe igła wagowa.
zapomina o swojej rodzinie i pozwala sobie na róŜne ekscesy, które kiedyś nazywano
cudzołóstwem, pijaństwem, hultajstwem.
ZawęŜenie wolności tylko do samego faktu wyboru sprawia, Ŝe cele wyborów stają się
niemal obojętne - wystarczy tylko szanować takie same prawa wyboru innych, nie wchodzić
Świadomość przemijania czasu połączona z poczuciem odpowiedzialności prowadzi
im w drogę. Tym samym dobro traci siłę samo w sobie. NiezaleŜnie od tego, co się robi,
do refleksji i budzi z odrętwienia, przerywa działania powierzchowne. Nasz czas przeminie,
waŜne, by się to robiło autentycznie. Z takim podejściem jaki sens ma wychowanie,
ale od nas zaleŜy, czego w tym czasie dokonamy. Taka świadomość pomaga w nawróceniu
kierowanie innych na szlachetne cele? W imię czego zachęcić młodego człowieka, aby
się.
podejmował trud pracy nad sobą, zaakceptował porządek, dyscyplinę etc? Wspólne cele tracą
Sama wiara nie wystarczy - powinny towarzyszyć jej dobre uczynki. Wierność musi
swój sens, społeczeństwo się rozluźnia i atomizuje. Nawet pojęcia takie jak tolerancja nie
być operatywna. Z taką samą pilnością - z jaką wiele ludzi codziennie sięga po centymetr i
mają uzasadnienia: dlaczego tolerancyjne zachowania narzucać innym, jeŜeli ich wybór nie
wagę, aby utrzymać zgrabną sylwetkę - czyńmy odwaŜny rachunek sumienia. Nie jest on ani
jest taki?
zwykłą psychologiczną introspekcją, ani ekspertyzą techniczną, ani teŜ raportem dla
Człowiek tylko wtedy moŜe być autentyczny, jeŜeli szuka Pana Boga i pragnie pełnić
uspokojenia wewnętrznego. Chodzi o to, by w świetle wiary patrzeć na nasze codzienne
Jego wolę. O tej potrzebie zmagania się pisał kiedyś Andre Forssard: „Człowiek to kopia stale
zachowanie, z miłości zwracać się z błędnych ścieŜek i z nadzieją podejmować skuteczne
poszukująca swego oryginału”. Tylko wtedy serce człowieka staje się wiarygodnym
postanowienia.
drogowskazem: Dilige et quod vis fac. To św. Augustyn: kochaj i czyń, co chcesz!
5-VIII-2013
28-VII-2013
253. Autentyczność
254. Kolorowe kapelusze
Tak - tak, nie - nie. Poszukiwanie autentyczności jest zadaniem jak najbardziej
Wakacyjne rozluźnienie przynosi róŜne owoce. Nie kaŜdy pomysł, jaki człowiek moŜe
ewangelicznym. W świecie pełnym sztuczności tęsknota za prostotą jest całkiem uzasadniona.
mieć, jest sensowny. A juŜ młody człowiek jest szczególnie naraŜony na głupie pomysły. Do
Przerost technik wyuczonych zachowań i przeróŜnych chwytów marketingowych prowadzi
tego ich realizacja moŜe go drogo kosztować. Czasem dopiero po czasie przychodzi refleksja,
do podejrzliwości wobec wszelkich form: czy aby na pewno wygląd zewnętrzny nie jest
ale w wielu sprawach jest niestety za późno. śycie to nie gra komputerowa, nie da się jednym
pozorny? Czy otoczka i opakowanie odpowiadają wnętrzu? Czy TAK zewnętrzne jest TAK
kliknięciem zaczynać od nowa. Od kilku TAK i kilku NIE powiedzianych w odpowiednim
wewnętrznym, a NIE -NIE?
czasie zaleŜy przebieg całego Ŝycia.
Człowiek odczuwa w sobie wiele głosów - za którym iść? Czy za głosem lenistwa - i
Mądrość zastosowana w praktyce to roztropność. Ona jest odpowiedzialna za
nic nie robić, czy - wręcz przeciwnie - zmusić się odpowiedzialnie do pracy? Co jest bardziej
panowanie nad emocjami. Zachęca do tego, by nie opierać się tylko na własnym
autentyczne: okazywać słabości czy odgrywać rolę bohatera i narzucać sobie pewne
261
262
doświadczeniu, ale szukać dobrej rady. Ale, uwaga, trzeba jej szukać u takich ludzi, którzy
mają coś sensownego do powiedzenia: nie chodzi o szukanie wsparcia fajnego kumpla.
Od wujka z Ameryki wysyłka nie wymagała większej ofiary. Była to dla niego pestka.
- A niech się tam w kraju cieszą! - mówił w duchu. Wielką frajdę sprawiało mu odgrywać
Niestety roztropność nie ma dziś dobrej prasy. Autonomiczna kultura przekonuje, Ŝe
samemu trzeba decydować o wszystkim, wszystkiego spróbować, w kaŜdym błocie się trochę
rolę dobrego wujaszka. Tym gestem moŜna było przykryć i uzasadnić wiele posunięć
Ŝyciowych niekoniecznie szlachetnych, na przykład opuszczenie rodziny i kraju.
potarzać i - broń Panie BoŜe - nie pytać autorytetów zakorzenionych w tradycji. U nich
Nie doczekała się jeszcze naukowego opracowania postawa „dobrego wujka". Warto
znajdziemy tylko ograniczenia, które odbierają radość Ŝycia. A pełnia Ŝycia polega na
zachęcić socjologów, psychologów itp. do podjęcia prac w tym kierunku. Zresztą mając na
maksymalizacji samowoli...
uwadze, czym teraz się zajmują na uczelniach humanistycznych pod wpływem ideologii
Paradoksalnie, w innych sferach działania ludzkiego, takich jak nauka, sport, Ŝycie
genderowych, taki temat naukowej rozprawy byłby przynajmniej nieszkodliwy.
zawodowe, roi się od podręczników i poradników. Wielcy guru sukcesu, gwiazdy salonów, ci,
Postawa „dobrego wujka" nie zawsze jest bezinteresowna. Wujek z zagranicy,
którym „się udało", bezinteresownie dzielą się doświadczeniem, nota bene niekoniecznie z
wysyłający przez całe Ŝycie pieniądze, moŜe Ŝywić nadzieję, Ŝe na stare lata rodzina się nim
tych dziedzin, na których się znają. Poradniki z górnej półki zazwyczaj są drogie, tak jak
zaopiekuje. Skoro on tak hojnie wspierał wszystkich, to okaŜą mu się wdzięczni... Ale gdy
róŜne kursy treningowe prowadzone przez takich guru sukcesu.
wraca do kraju, pies z kulawą nogą juŜ o nim nie pamięta.
Na poszerzenie sposobu myślenia i otwarcie umysłu jeden z takich poradników
Jest teŜ „dobry wujek z rozmachem". Jego dzieło Ŝycia to coś w rodzaju domu opieki
proponuje metodę sześciu kolorowych kapeluszy. Reprezentują one róŜne sposoby myślenia.
społecznej we wsi, gdzie przyszedł na świat. Wspaniałe byłoby to dzieło, pod warunkiem
Biały kapelusz wiąŜe się z myśleniem nakierunkowanym na docieranie do faktów. Czerwony
jednak, Ŝe darczyńca faktycznie ma prawo do tego, by dysponować kapitałem w ten sposób i
kapelusz objaśnia reakcje emocjonalne na problemy. Czarny wiąŜe się z minusami danego
Ŝe inwestycja ma sens. MoŜe się okazać, Ŝe dom będzie miał najnowszy sprzęt, ale będzie stał
pomysłu. śółty jest przeciwieństwem czarnego i jest to myślenie pozytywne, zaś niebieski
pusty, bo nikomu to nie jest potrzebne.
jest kapeluszem procesowym, przekształcania pomysłów w działanie.
Kolejny to „wujek mafioso". Taki z filmów hollywoodzkich lub taki swojski, który
Kapelusze moŜna zmieniać, ale głowa jest jedna. śycie teŜ jest jedno i trzeba się starać
wpadł na pomysł wybudowania kościoła. Potem się okazuje, Ŝe on tylko daje teren, transakcja
o to, by zawsze myśleć. Wakacje i lato nie mogą stanowić wyrwy w całości, powinno się je
jest łączona. Proboszcz musi mu pomóc, by odrolnić tereny przylegające do kościoła, aby tam
wpisać w sensowną całość. Taką spójność w myśleniu daje światło wiary - lumen fidei.
deweloper mógł postawić osiedle. Takimi „dobrymi" wujkami chętnie zajmuje się
Pomysły na odpoczynek, które nie pasują do naszej wiary, są szkodliwe i nie trzeba ich
prokuratura.
Puenta sugerowanej pracy naukowej to: „Dobro wymaga, by wszystkie jego składniki
realizować, nawet jeśli są modne i mają dobrą prasę.
12-VIII-2013
byłe dobre. Dobre samopoczucie i kadzenie ze strony obdarowanych nie usprawiedliwiają
czynu". To Jezus przenika serca i osądza czyny, a on ma wstręt do obłudy.
255. Dobry wujek
18-VIII-2013
Klepanie lekkiej biedy ma dobre strony. Dzieciom z ubogich rodzin niewiele potrzeba
do szczęścia. Sporo ludzi z nostalgią wspomina trudniejsze okresy dzieciństwa. Wśród
256. Skóra niedźwiedzia
radosnych wspomnień znajdą się w niejednej rodzinie prezenty „dobrego wujka Sama", który
Cel jest pierwszy w zamierzeniu, a ostatni w osiągnięciu - mawiają filozofowie.
na święta przesyłał dziesięciodolarowy banknot. Wyobraźnia potęgowała oczekiwanie.
Jednak wspaniały cel nie wystarczy, aby zmobilizować człowieka do działania. Przysłowiowe
Niestety, z roku na rok darowizna wujka okazywała się coraz mizerniejsza, a z czasem jego
dzielenie skóry na niedźwiedziu jeszcze przed upolowaniem jest czymś w pewien sposób
dobroć całkiem wyblakła. WciąŜ bowiem wysyłał dziesięć dolarów, które z czasem były juŜ
potrzebnym. Przy trudnym przedsięwzięciu człowiek zadaje sobie pytania: Po co ja się w to
całkiem mizerne...
angaŜuję? Co ja z tego będę miał? Nadzieja posiadania skóry niedźwiedzia mobilizuje do
wysiłku, by go upolować.
263
264
Potrzeba teŜ pewnej dozy pewności siebie i przekonania, Ŝe jest się w stanie osiągnąć
potrzebne i nie do uniknięcia. Ich wprowadzanie wymaga odwagi, aby porzucić
zamierzony cel. Dla postronnego obserwatora taka postawa moŜe czasami być naiwnością i
bezpieczeństwo tego, co juŜ się osiągnęło. Jak mawia papieŜ Franciszek, wyjście na ulice
czystą iluzją. Zwykle jednak wielkie osiągnięcia Ŝyciowe to realizacja takich szalonych
niesie ze sobą ryzyko wypadku lub krytyki, ale lepsze to niŜ siedzieć bezpiecznie w
marzeń z młodych lat. Na tym polega młodość, Ŝe zawiera w sobie zdolność do silnych
egoistycznej izolacji.
pragnień mających moc ukierunkowania całego Ŝycia. Z biegiem lat człowiek rozumie, Ŝe nie
Obecny, dynamiczny świat ceni ludzi walczących o zmianę. Szczególnie nagłaśnia się
wszystkie pomysły da się zrealizować. MoŜe pozostać poczucie, Ŝe za wcześnie dzieliło się
działanie tych, którzy demaskują niesprawiedliwość róŜnych instytucji. Media nadały sobie
skórę na niedźwiedziu, przedwcześnie cieszyło się osiągnięciami.
rolę dawania głosu tym, którzy juŜ nie mogą dłuŜej milczeć. Ba, niektóre media nawet kreują
Problem pojawia się, gdy ktoś tylko dzieli skórę, ale nie robi nic w kierunku realizacji
takich „zawodowych reformatorów", którzy są obecni przy wszystkich moŜliwych
zamierzonego celu. Takie scenariusze moŜna spotkać zarówno w Ŝyciu konkretnych ludzi, jak
awanturach. Z czasem w wielu przypadkach okazuje się, Ŝe taka „gwiazda reformatorska"
i we wspólnych przedsięwzięciach. Szczególnie łatwo znaleźć się w sytuacji, gdy
była po prostu niezrównowaŜonym człowiekiem, który patrzył na cały świat przez pryzmat
odpowiedzialność za upolowanie niedźwiedzia jest rozproszona i nie moŜna potem wskazać
własnych niepokojów.
winnego zaniedbań. Są teŜ patologiczne sytuacje, w których skóra została podzielona
Ewangelia jest wielkim wezwaniem do działania. Pokój, który przynosi Jezus, nie jest
niemalŜe na samym starcie. Profity zostały z góry rozdane i wyznaczone. MoŜe się to zdarzyć
świętym spokojem bezczynności i obojętności. Tym bardziej nie jest kompromisem z
przy wielkich imprezach masowych, równieŜ przy realizacji bardzo szczytnych celów jak np.
grzechem i własnymi słabościami. Królestwo niebieskie zdobędą gwałtowni (Mt 11,12).
powstanie edukacyjnego muzeum czy Światowe Dni MłodzieŜy.
Violenti rapiuntl Ale gwałtowność łaski BoŜej idzie w parze z miłością i szacunkiem wobec
Stała świadomość zamierzonego celu w osobistych i zbiorowych działaniach pomaga
uniknąć nie tylko stagnacji w działaniach, ale i zagubienia sensu całego przedsięwzięcia.
Warto więc powracać często do podstawowych pytań: Po co to wszystko robimy? O co nam
w tym wszystkim chodzi? Jaki z tego ma być poŜytek? No i: Dla kogo to robimy?
bliźniego. Dlatego uczeń Chrystusa pełni zawsze rolę stabilizatora, generuje pokój i
zrozumienie wokół siebie. Nie jest jednostką konfliktową.
Aby być takim „dynamicznym stabilizatorem", potrzeba wiele cnót. Roztropności, by
odkrywać, gdzie jest prawdziwe dobro. Pokory, by nie wpaść w pułapkę „ja wiem lepiej od
PapieŜ Franciszek w swoich porannych homiliach stawia takie radykalne pytania.
wszystkich" i nie dać się wrobić przez pierwszego lepszego klakiera. Wyczucia niuansów
Wszelkie działania w Kościele mają sens, jeŜeli prowadzą do zbawienia. To, co jest
sprawiedliwości, aby dostrzec, co innym się naleŜy i pamiętać o podjętych kiedyś
dodatkiem, być moŜe jest całkowicie niepotrzebne i trzeba się tego pozbyć. Osłabienie wiary
zobowiązaniach. Męstwa, aby wytrwać na dobrej ścieŜce, która wymaga ofiary.
polega na tym, Ŝe traci się cel nadprzyrodzony, a w jego miejsce wkradają się inne cele:
Umiarkowania, by zapanować nad emocjami. Słowem, aby dziś bronić Westerplatte, nie
pieniądz, kariera, uznanie, władza.
wystarczy tylko bojowe nastawienie. Potrzeba mądrości i dojrzałości!
25-8-2013
1-IX-2013
257. Dynamiczny stabilizator
258. Hodie et nunc
Aktywność jest oznaką Ŝycia. Jednak aktywność nie moŜe być dowolna, nie kaŜda jest
Wrzesień wywołuje mieszane uczucia. Przepiękna aura, wypoczęte, radosne oblicza i
poŜądana. Dynamika Ŝycia musi być skoordynowana z całością. Rewolucyjne zmiany są
kontrapunkt - powrót do kieratu Ŝycia. W tym miesiącu powracają spory polityczne,
poŜyteczne, jeŜeli przyspieszają bieg wydarzeń w odpowiednim kierunku. Istotną sprawą jest
zabieganie zawodowe, szkolne etc. Samo Ŝycie. Z tym trzeba się zmierzyć, bo pomimo
upewnienie się, czy rzeczywiście kierunek jest dobry. Zburzenie wszystkiego, co dotychczas
rozwoju cywilizacji nie da się tego uniknąć. Tęsknota za sielankowym światem prowadzi do
się osiągnęło, nie zapewnia, Ŝe to, co wybuduje się na zgliszczach, będzie lepsze.
nostalgii lub nawet do stanu zniechęcenia, którą psychologowie określą jako „powakacyjną
Dynamika jest wpisana w świat. Nie tylko poszczególny człowiek pielgrzymuje, ale i
depresję".
cała wspólnota. Poszanowanie tradycji nie oznacza kanonizowania stagnacji. Zmiany są
265
266
Hasła typu „bądź sobą i nie zmuszaj się do niczego" mogą funkcjonować tylko w
dziecinnym świecie niedojrzałych osób. W rzeczywistym świecie tak moŜna funkcjonować
coś w tej dziedzinie zostanie wymyślone, by równieŜ ludzie ciemnoskórzy mogli korzystać z
tej estetycznej zdobyczy XXI wieku.
tylko w okresie wakacyjnym. Reality check, rzeczywistość sprawdza. Sprawdza pod wieloma
Kiedyś tatuaŜe wykonywane byty tylko wśród pewnych warstw społecznych i
względami: czy obietnice są wprowadzane w Ŝycie, czy rachunki się zamykają, czy podjęte
pewnych zawodów, w tym z marginesu społecznego: najemników i więźniów. Wydaje się, Ŝe
postanowienia są na tyle mocne, by zmobilizować do ofiary.
dziś moda na malowanie skóry rozlewa się wszędzie. Na szczęście jeszcze nie dotyka takich
Świat XXI wieku dodał do Ŝycia mocne tempo. Nie ma usprawiedliwień, aby iść przez
Ŝycie własnym tempem. JuŜ nie moŜna się tłumaczyć, np. Ŝe nie odebrałem telefonu, bo
części ciała jak głowa i twarz, ale kto wie, jak to dalej się potoczy. Wyobraźmy sobie tatuaŜ
wielkiego pająka na wielkiej łysinie lub ślimaka na buzi dziewczyny.
przecieŜ nie wiedziałem, kto dzwonił; Ŝe byłem gdzieś daleko... Wszędzie dociera Internet i
Na razie nie spotykamy księŜy z tatuaŜami. Dobrze by było zawczasu wpisać w
zasięg telefoniczny. Nie moŜna nawet powiedzieć, Ŝe o czymś zapomniałem - jak tu
dokumentach formacyjnych dla kapłanów pewne wskazówki, aby zapobiec temu dziwactwu.
zapomnieć przy tak bogatym asortymencie dodatkowych pamięci?
„To, co dziwne, jest dziwne" - mawiał pewien doświadczony ojciec duchowny - kolczyki,
Ewangelia równieŜ mówi nam o BoŜym tempie. Gtos BoŜy i szybka odpowiedź
tatuaŜe, ekstremalne, dziwaczne sporty... Prócz tego, Ŝe te sprawy są kosztowne i zajmują
wiernych mu ludzi. Apostołowie działali „natychmiast" - zostawili wszystko i poszli za
wiele czasu, często wynikają z psychiki ludzi chcących zwrócić na siebie uwagę za wszelką
Panem. Ten refleks na BoŜe wezwania w tradycji chrześcijańskiej został sformułowany jako
cenę. PróŜność niszczy kapłaństwo.
hodie et nunc - dziś i teraz. Podejmować BoŜe wezwania, nie odkładając je na potem.
Niestety, taki zapis nie moŜe być wprowadzony dla całego Kościoła katolickiego. W
PrzecieŜ nie wiemy, czy do tego „potem lub później" doŜyjemy. Jednak nie chodzi o
niektórych obrządkach wschodnich tatuaŜe na rękach naleŜą do zwyczajów związanych z
przytłaczające poczucie obowiązku, krępujące nasze serce, wprowadzające w nieustanny
wejściem w stan kapłański. Tak jak na zachodzie była tonsura, czyli wycięcie i ogolenie
stres. Chodzi o przynaglającą miłość, zdolną do wprowadzenia nas w ruch, zachowującą przy
ronda na głowie, na Bliskim Wschodzie przyszłym kapłanom tatuowano krzyŜ na
tym pokój serca.
nadgarstkach. Takie nieusuwalne znaki prócz tego, Ŝe mają symboliczne znaczenie,
Święto PodwyŜszenia KrzyŜa Świętego w samym środku września przypomina o
nawiązujące do znamienia sakramentu kapłaństwa, przypominają księdzu, kim jest -
sensie poświęcenia. Miłość do krzyŜa nie ma nic wspólnego z masochizmem. Jest
niezaleŜnie od ubrania. W przypadku tatuaŜu na nadgarstkach inni, patrząc kapłanowi na ręce,
świadomością tego, Ŝe upadły człowiek musi do dobra czasami się zmuszać. Ten wysiłek
mogą rozpoznać, Ŝe mają do czynienia z kapłanem. W okresach prześladowania takie tatuaŜe
zbliŜa nas do Jezusa, a On uczy, Ŝe ofiarna miłość jest źródłem szczęścia. I, chociaŜ
są przyczyną męczeństwa.
psychologowie radzą, aby po wakacjach za szybko nie wpadać w wir pracy, wrzesień to
Chrześcijaństwo zawsze bardziej kierowało wysiłek formacyjny do serca. To nie
miesiąc, by zdecydowanie podejmować zwykły krzyŜ punktualności, nieodkładania trudnych
skóra, ale wnętrze ma być zaznaczone miłością do Chrystusa. To tam, w rozumie, woli, w
spraw na później, angaŜowania się w codzienne drobiazgi Ŝycia rodzinnego.
emocjach trzeba wpisywać nieusuwalne cechy, które upiększą naszą naturę i pozwolą nam nie
15-IX-2013
tylko być podobnym do Mistrza, ale działać jak On. Skóra przeminie, a święte znaki na duszy
pozostaną na wieczność.
259. Tatuaże
-A co będzie, gdy minie moda na tatuaŜe?
260. Ryzyko
- Będzie za późno.
Rozdarcie osobowości moŜe wynikać z choroby lub uŜycia środków odurzających.
W świecie, gdzie wszystko jest tymczasowe - nawet to, co przez ostatnie wieki było
Gdy człowiek w swoim działaniu zapomina, kim jest, oszukuje siebie i innych. W tradycji
trwałe jak rodzina, religia, zawód czy miejsce zamieszkania - dziwna wydaje się moda na
chrześcijańskiej takie zachowanie jednoznacznie oceniane jest jako kłamstwo lub obłuda. Ta
tatuaŜe. Choć trzeba uznać, Ŝe na razie nie rozprzestrzenia się wśród populacji o bardzo
podstawowa zasada dotyczy równieŜ świata wirtualnego.
ciemnej karnacji, co zapewne jest wynikiem dyskryminacji ze strony natury. Pewnie rychło
267
268
Warto pamiętać, Ŝe równieŜ tam trzeba rozwijać chrześcijańskie cnoty. Nie chodzi
Chrześcijaństwo gtosi, Ŝe godność człowieka oznacza, Ŝe - niezaleŜnie od narzędzi, z
tylko o zachowanie jakiejś etykiety, lecz aby być człowiekiem uŜywającym rozumu,
jakich korzysta i co czyni - pozostaje on zawsze sobą i jest odpowiedzialny wobec Boga i
potrafiącym Ŝyć zawsze w BoŜej obecności. Świat wirtualny jest wspaniałym polem do
ludzi za swoje dobrowolne czyny. Oczywiście, są przestrzenie ludzkiego działania, w których
popisu dla cnót. Zwłaszcza dla umiarkowania, sprawiedliwości, roztropności, męstwa,
panuje inna konwencja, np. rozrywka. Niemniej jednak nie oznacza to, Ŝe w tych obszarach
skromności. Dla jasności warto wskazać konkretne zalecenia:
wszystko jest dozwolone, Ŝe tam nie obowiązują np. piąte i ósme przykazanie.
a) unikać afiszowania się, próŜności i samochwalstwa na profilach czy blogach;
Z punktu widzenia moralnego portale społecznościowe wprowadzają kilka ciekawych
b) ćwiczyć się w zdolności koncentracji i skupieniu, zajmując się tym, czym akurat
zagadnień. Warto zwrócić uwagę na kwestie związane z toŜsamością uŜytkownika. Dziś de
musimy się zajmować (pomaga odłączenie komunikatorów, alarmów, dzwonków itp.
facto portale stały się placem spotkań ludzi. Nie są one wyłącznie przestrzenią dzielenia się
zwłaszcza podczas intensywniejszej pracy, nauki, modlitwy, waŜnych spotkań);
myślami i informacjami. Są miejscem komunikacji człowieka z człowiekiem. Ogólnie
c) męŜnie zwycięŜać wewnętrzny niepokój, nie ulegać częstemu sprawdzaniu telefonu,
e-maila, wiadomości etc. (warto mieć wyznaczony na to oddzielny czas);
mówiąc, tam teŜ trzeba być autentycznym, zachować się zgodnie z tym, kim się jest.
Nie mają więc sensu taki styl zachowania, taki język lub takie zdjęcia, jakich by nie
d) nabrać nawyku nieodbierania telefonu i nieodpowiadania na SMS podczas
wypadało pokazać w innych sytuacjach. Dwuznaczność jest tak samo niepoŜądana w
waŜniejszych rozmów, posiłków, spotkań rodzinnych (chyba Ŝe chodzi o naprawdę waŜną
Internecie jak w rzeczywistym Ŝyciu. Konkretnie: człowiek Ŝyjący w małŜeństwie nie
sprawę);
powinien sobie pozwalać na flirty lub inne podobne zachowania. Nierozsądne by było, aby
e) umiarkowanie korzystać z moŜliwości zdobywania newsów, przezwycięŜając chęć
bycia tym, „który wszystko zawsze wie";
nauczyciel, ksiądz lub inna osoba szczególnie powołana do dawania przykładu, wysyłała
mylne sygnały, kim jest i jak myśli.
f) zachować intymność, pozostawić pewne sprawy dla rodziny i najbliŜszych, dotyczy
Nie ma wątpliwości, Ŝe sieć stała się przestrzenią do apostolstwa. MoŜna odnowić
to zwłaszcza zdjęć i nagrań (udostępnianie wszystkim wszystkiego prowadzi do
stare kontakty lub nawiązać nowe, wyjaśnić nauczanie Kościoła lub wskazać na odpowiednią
powszechnego plotkarstwa, moŜe nawet stać się patologicznym ekshibicjonizmem);
lekturę. Warto jednak pamiętać, Ŝe sieć nie zastąpi spotkania face to face, będzie tylko
g) ćwiczyć się w wewnętrznym skupieniu i umiłowaniu ciszy (stałe rozproszenie
uniemoŜliwia dialog z Bogiem i prowadzi do spustoszenia serca);
dodatkiem do osobistego spotkania offline. TeŜ nie kaŜdy musi wszędzie działać. Warto się
zastanowić od czasu do czasu, jaki ma sens prowadzenie danego blogu lub uczestnictwo w
h) zadbać o samodyscyplinę, bo chaotyczny świat wirtualny dosłownie nas zdmuchnie
jakiejś debacie. Być równieŜ świadomym dalszych skutków własnych zachowań: głupie
zapisy mogą mieć bardzo gorzkie owoce.
niczym tsunami;
i) szanować czas innych, unikając wysyłania im pocztą elektroniczną rzeczy
niepotrzebnych lub banalnych.
W XXI wieku nadal potrzeba rozsądku i wiele pokory. Techniczne umiejętności
korzystania z narzędzi automatycznie nie zapewniają umiejętności moralnego ich
j) dbać o czystość spojrzenia i przezwycięŜać niezdrową ciekawość; nie bądźmy
wykorzystania. Sposób zachowania się w sieci naleŜy do tematów rachunku sumienia. Mądry
naiwni, kaŜdy z nas musi walczyć o czystość serca; siedzenie po nocach w Internecie,
człowiek potrafi się poradzić i co najwaŜniejsze - przyjąć uwagi, gdy jego zachowanie jest
surfowanie bez celu, szczególnie gdy jest się zmęczonym, jest ryzykiem zaśmiecenia serca.
nieodpowiednie.
261. Portale społecznościowe
262. Doktor Google
Postęp technologiczny środków do komunikacji międzyludzkich sprawił, Ŝe
Rysunkowy dowcip: sala operacyjna, na stole leŜy pacjent z otwartym brzuchem,
socjologowie, psychologowie i pedagodzy mają nowe pole dla swych badań. Jak człowiek
wokół kręci się kilkoro lekarzy i pielęgniarek. Chirurg mówi do swego asystenta: - Skocz do
zachowuje się na portalach społecznośćiowych? Jaki mają one wpływ na jego rozwój? Czy
komputera w moim pokoju i zobacz w Google'u, jak to trzeba zrobić i gdzie trzeba przyczepić
takie narzędzia istotnie zmieniają społeczeństwa?
tę Ŝyłkę...
269
270
Dzisiaj sytuacja jest inna, to raczej pacjent wklepuje w Google opis własnych
Niestety, system rozdawania pieniędzy poprzez granty ma drugą stronę medalu, którą
dolegliwości i szuka diagnozy, wybiera leczenie i odpowiednie leki. Czasami zdarza się, Ŝe
moŜna roboczo nazwać „grantozą". Na taką dolegliwość moŜna chorować indywidualnie lub
pacjent przychodzi do doktora i prosi o wypisanie recepty na konkretny lek, bo przecieŜ juŜ
zbiorowo. Specjalista od zdobywania pieniędzy z róŜnych źródeł po jakimś czasie staje się
wszystko sam sprawdził w Google i nie interesuje go opinia lekarza. Sytuacje takie mogą
ekspertem tylko w tej dziedzinie. Przestaje zajmować się nauką czy oryginalnym fachem.
wynikać ze stanu słuŜby zdrowia, gdzie pacjent odczuwa samotność, będąc odsyłanym od
Instytucja lub środowisko, dotknięte grantoza, zaczynają układać całe swoje działanie
jednego specjalisty do drugiego. W Internecie przecieŜ kaŜdy moŜe znaleźć prostą receptę,
pod zdobywanie kolejnych dotacji. Pieniądz zaczyna górować nad sprawami merytorycznymi,
napisaną w zrozumiałym języku. Dostępność wiedzy medycznej ma teŜ inną stronę medalu:
do tego stopnia, Ŝe nawet rezultaty są naciągane do oczekiwań darczyńcy. Sprawa staje się
hipochondrycy łatwo znajdą jakiś niepokojące objawy groźnej choroby.
szczególnie trudna, gdy w grę wchodzą ideologie lub po prostu zwykłe układy biznesowo-
Pomimo swej nowoczesności doktor Google nie jest lekarzem godnym polecenia.
polityczne. Wtedy instytucja staje się trybikiem psującego się systemu.
Nieroztropnością jest konsultować się wyłącznie z nim i oddawać się w jego ręce. W
Świat „twardej rzeczywistości" eliminuje jednostki chore na grantozę stosunkowo
powaŜnych dolegliwościach nikt nie moŜe być lekarzem dla siebie samego. Niestety, Google
szybko. Pieniądze są rozdawane według klucza realnego postępu technicznego. Choroba jest
zawsze ci powie to, co chcesz usłyszeć, i na pewno nie weźmie odpowiedzialności za twoje
trudniejsza w naukach „miękkich", czyli humanistycznych. Sprawdzanie błędów następuje po
zdrowie i udzielone porady.
bardzo długim czasie, a za rachunki zwykle płaci następne pokolenie, i to słono.
W sprawach zdrowia duszy równieŜ potrzebujemy konsultacji u dobrego lekarza.
Grantoza rozwija się, gdy środki zdobywa się poprzez dostosowywanie się do
„Musimy szeroko otworzyć duszę - pisał św. Josemaria Escriva - by przeniknęły ją BoŜe
panującej mody. Wiele projektów poprawnie politycznych (np. związane z ideologią gender)
słońce i jasność Miłości. Brak szczerości nie zawsze wynika z niskich pobudek. MoŜe tu
bez wysiłku zdobywa hojne poparcie róŜnych agend międzynarodowych. W tych instytucjach
czasem chodzić o błąd sumienia. Niektórzy tak je sobie ukształtowali - a raczej zdeformowali
choroba prowadzi do zaniedbania innych źródeł finansowania. Czasami łatwe pieniądze się
- Ŝe zamknięcie się i brak prostoty uwaŜają za słuszne. Myślą, Ŝe milczenie jest dobrą rzeczą.
kończą, co prowadzi do upadku danych projektów.
Zdarza się to nawet ludziom o duŜej wiedzy religijnej. Być moŜe właśnie dlatego ulegają
Dziś inicjatywom broniącym Ŝycia, rodziny, moralności w przestrzeni publicznej,
zdrowego wychowania młodzieŜy etc. nie grozi grantoza. Rzadko udaje im się uzyskać
przekonaniu, Ŝe lepiej zamilczeć. Mylą się jednak. Szczerość zawsze jest konieczna”.
Duchowe sprawy wymagają większej szczerości niŜ te u lekarza ciała. Mówić na
poparcie z pieniędzy publicznych. Takie działania muszą szukać finansowania w innych
spowiedzi i kierownictwie duchowym wszystko, nawet to, o czym byśmy nie chcieli, aby o
miejscach - wśród wielu drobnych darczyńców - i wciąŜ udowadniać wartość własnego
nas się dowiedzieli. Tylko wtedy będą mogli nam poradzić. Taka szczerość będzie
działania. Brak środków ma więc swoją dobrą stronę: prowadzi do stałego angaŜowania się i
początkiem nawrócenia i powrotu do zdrowia. Słowem: mieć taką szczerość jak z doktorem
oczyszczania intencji. Z takich działań nie ma kasy i zwykle pracuje się w jakimś stopniu za
Google'em. Nikt przecieŜ przy klawiaturze nie wstydzi się wpisywać opisy swych
przysłowiowe „Bóg zapłać!"
20-X-2013
dolegliwości, nawet gdyby były wstydliwe i paskudne.
13-X-2013
264. Zawodowy prestiż
Wykonywany zawód nie moŜe sprowadzać się wyłącznie do sposobu na Ŝycie. Praca
263. Grantoza
Według słownika wyrazów obcych „grant" to „subwencja przeznaczona na projekt
badawczy dotyczący konkretnego problemu naukowego, przyznawana w drodze konkursu”.
Przy obecnej, rozbudowanej biurokracji umiejętność zdobywania grantów jest cenioną cechą.
Naukowiec posiadający taką zdolność jest szanowany w swoim środowisku. To dzięki niemu
świadczy o godności człowieka i jego panowaniu nad stworzeniem. Pozwala rozwijać własną
osobowość, budować więzi z innymi ludźmi, dawać wkład w postęp całej ludzkości. Gdy do
tego dochodzi perspektywa wiary, odkrywa się, Ŝe zajęcia zawodowe są środkiem i drogą do
świętości, sposobem naśladowania pracy Jezusa.
cały zakład moŜe prowadzić badania.
271
272
Zajęcia zawodowe kształtują i określają konkretnego człowieka. Księgowy uczy się
być dokładny w rachunkach, redaktor - piękny w ekspresji, a piłkarz uczy się łączyć
domu, w rodzinie! Tak teŜ się działo w pierwszych czasach, kiedy św. Paweł mówił do
Tymoteusza: "Pamiętaj o wierze twojej babci i twojej matki-".
współzawodnictwo ze współpracą z kolegami. Poprzez wieloletni, wytrwały wysiłek, jeŜeli
Jorgito - bo pewnie tak nazywali PapieŜa, gdy był małym dzieckiem - do babci
człowiek nie ulegnie rutynie, utrwala konkretne umiejętności, aŜ osiąga poziom, który
zwracał się pewno La Nonna. W Argentynie, gdzie jest duŜo ludzi o włoskich korzeniach, na
pozwala mu być dumnym z własnego działania. Staje się specem, specjalistą, dobrym
babcie mówi się, uŜywając zarówno hiszpańskiego określenia abuela, jak i włoskiego nonna.
fachowcem. Zaczyna kochać swój zawód i staje się pasjonatem swojej dziedziny.
Rodzajnik la podkreśla wyjątkowość danej osoby. PoboŜność babć nie jest sprawą tak
Praca zawodowa przekracza indywidualne działania i pozwala się włączać w Ŝycie
oczywistą. Opowiadał biskup z Estonii, pierwszy od czasów reformacji, jak bardzo się
społeczne. Ba, z czasem otoczenie odbiera konkretnego człowieka poprzez pryzmat tego,
zdziwił, gdy pierwszy raz odwiedził dom starców i zobaczył, Ŝe starsze panie nie miały
czym się zajmuje; jest się stolarzem, sprzedawcą, lekarzem, księdzem... Poprzez te relacje
obrazków, nie modliły się, nie byłe poboŜne... Przykry widok starszych ludzi bez nadziei. Ale
osoba wchodzi w wymianę usług. MoŜe wtedy osiągnąć rezultaty daleko przekraczające to,
w wielu dawniej komunistycznych krajach to poboŜne babcie uratowały cerkiew lub kościół;
co udałoby się w pojedynkę. Mówiąc górnolotnie - uczestniczy w budowaniu cywilizacji!
one przekazały wiarę wnukom i prawnukom.
Relacji zawodowych nie moŜna więc sprowadzać tylko do powiązań produkcyjno-
Odwiedziny grobów przodków w Roku Wiary są okazją do refleksji nad ich
konsumpcyjnych. Wielkim zadaniem współczesnych chrześcijan jest troska o to, by Ŝycie
przykładem wiary. Pewno o wielu z nich mamy podobne wspomnienia jak papieŜ Franciszek.
zawodowe słuŜyło wzrostowi kaŜdego pracownika, by stawał się on lepszym człowiekiem.
Dziadek, który długo klęczał na modlitwie; babcia, która w ostatnich latach ciągłe miała przy
Dobry pracownik to nie tylko ten, kto ofiaruje doskonałe usługi lub potrafi sprawnie wykonać
sobie róŜaniec; stary wujek, który ze względu na wiarę klepał biedę...
jakieś zadania. Oczekuje się od niego umiejętności takich jak: uprzejmość, zdolność
Cmentarze mają swój własny wymiar czasowy. Jaka to róŜnica, czy ktoś umarł w
współpracy z innymi, empatia... Współczesne czasy są bardzo wraŜliwe na pozycję
ubiegłym stuleciu, czy w tym? Spacer po cmentarzu pozwala odzyskać prawdziwie realną
zawodową. Dla człowieka wierzącego taki prestiŜ jest równieŜ niezbędny, inaczej wypada z
ocenę. Liczy się ocena Boga, Jego sprawiedliwość i miłosierdzie. Tam, na BoŜym sądzie, juŜ
gry, być moŜe teŜ i dlatego, Ŝe jest dyskryminowany ze względu na wyznawaną wiarę.
nie ma moŜliwości manipulacji, propagandy i innych PR-owych chwytów.
Jednak dzieci BoŜe nie mogą zadowalać się tylko zdobyciem dobrej i komfortowej
W takim kontekście zrozumiała jest mądrość poboŜnych starszych ludzi: „Człowieku,
pozycji zawodowej. Poprzez pracę zawodową są wezwane do tego, by zmieniać środowisko.
bój ty się Boga!". Natomiast szokująca jest zatwardziałość agresywnych niewierzących. Gdy
Uczeń Jezusa, który uwielbia swoją pracę, z taką samą siłą pragnie, by jego środowisko
się juŜ pochylają nad grobem, najbardziej logiczne byłoby podjąć pokutę i nawrócenie, póki
odpowiadało BoŜym planom. Apostolstwo wśród kolegów po fachu jest szczególnie lubianym
jeszcze czas. Głupotą jest starać się udowadniać za wszelką cenę własną wielkość i
polem jego działalności ewangelizacyjnej.
niezaleŜność od Boga i Jego Kościoła.
3-XI-2013
265. La Nonna
266. Pastorał
„Przede wszystkim to moja babcia, mama mego ojca, wpłynęła na moją wiarę - mówił
papieŜ Franciszek 18 maja 2013 r. - To ona opowiadała nam o Jezusie, uczyła nas
Katechizmu. Pamiętam, Ŝe w Wielki Piątek brała nas na procesje z pochodniami. Pod koniec
było złoŜenie Jezusa do grobu. Babcia kazała nam klękać i mówiła: "Patrzcie, dzieci, jest
martwy, ale pojutrze zmartwychwstanie". Pierwszy przekaz chrześcijaństwa otrzymałem
właśnie od tej kobiety, od mojej babci. Czy to nie jest piękne? Pierwszy przekaz wiary w
Znak jest mocniejszy od ustnego przekazu. Tak działa Bóg przez sakramenty. Znaki
wybrane przez Jezusa dla sakramentów - na przykład obmycie wodą przy chrzcie - są
ponadczasowe. Inne znaki dodał Kościół: biała szata, świeca, sól. Te ostatnie mogą się
zmieniać, mogą teŜ znikać lub wymagać wytłumaczenia.
Pastorał jest dziś uŜywany niemal wyłącznie przez biskupów. Jan Paweł II tak w
ksiąŜce „Wstańcie, chodźmy!" opisywał jego znaczenie: „Jest to znak władzy, jaka
273
274
przysługuje biskupowi dla wypełnienia zadania opieki nad owczarnią. I ten znak wpisuje się
kojarzy z telefonem inne bodźce. Problem jest w niemal fizycznej potrzebie odebrania takiego
w perspektywę troski o świętość Ludu BoŜego. Pasterz ma bowiem czuwać i chronić,
kontaktu. Depresja facebookowa. Polega na doświadczeniu głębokiej frustracji i depresji, gdy
prowadzić kaŜdą owcę »na zielone pastwiska« - na te pastwiska, na których odkryje ona, Ŝe
kontakty nie odpowiadają na nasze publikacje, lub na chorobliwym pragnieniu, by inni nas
świętość nie jest zarezerwowana dla wybranej grupy geniuszów świętości. Dostrzegam w nim
włączali w swoje zainteresowania.
symbol trzech zadań: troski, przewodnictwa i odpowiedzialności. To nie jest znak władzy w
Nomofobia. Paniczny lęk przed wyjściem na ulicę bez komórki lub utratą zasięgu.
zwykłym rozumieniu tego słowa. To nie jest znak pierwszeństwa czy panowania nad innymi,
Objawy to niestabilność emocjonalna, agresywność, problemy ze skupieniem i stres. Wariant
ale znak słuŜby. Biskup ma kierować i prowadzić".
tego schorzenia to kompulsywne sprawdzanie SMS-ów w komórce i poczty elektronicznej.
Mało znany jest stary tekst po łacinie, który tak opisywał znaczenie kaŜdej jego części:
Lunatyczny SMS. Jest wiele badań, z których wynika, Ŝe coraz więcej ludzi wysyła
In baculi forma, praesne, datur haec tibi norma: I Attrahe per primum, medio rege, punge per
wiadomości w półśnie lub catkiem nieświadomie. Oczywiście to dotyczy tych, którzy śpią z
imam. I Attrahe peccantes, rege iustus, punge vagantes. I Attrahe, sustenta, stimula vaga,
komórką. Zazwyczaj przekaz jest niezrozumiały lub wręcz kompromitujący.
morbida, lenta. Przeczytajmy po polsku: „Kształt pastorału daje ci normę postępowania.
Początkiem przyciągaj, środkiem utrzymaj, końcem zachęcaj. Odzyskaj tego, kto upada, rządź
Cyberchondria. Współczesna hipochondria. Urojone choroby wyczytane w
Internecie.
sprawiedliwymi, popychaj tych, co zostają w tyle”. A więc pętelka górna jest po to, by złapać
Googlowski zanik pamięci. Łatwość dostępu do wiadomości sprawia, Ŝe mózg nie
owieczkę za nóŜkę i przyciągnąć do owczarni, środek - by pokazywać kierunek posłusznym
jest w stanie niczego zapamiętać. DuŜo się ogląda, nic się nie zatrzymuje, czyli mózg jak sito.
owieczkom, zaś ostry koniec - by odpędzać wilki i przynaglać ociągających się.
UzaleŜnienie od gier online. Najzwyklejsze zjawisko połączenia patologicznego
Wielkie są oczekiwania wobec pasterza; nie ma miejsca na „ciepłe kluchy”. Dlatego w
pierwszych wiekach w niektórych miejscach nie moŜna było znaleźć chętnych do pełnienia
tej funkcji; podobnie jest dziś. Tak, jak się wydaje, trzeba rozumieć słowa św. Pawła do
Tymoteusza: „Jeśli ktoś dąŜy do biskupstwa, poŜąda dobrego zadania" (1 Tym, 1,3). Wielu
egzegetów tłumacząc te słowa, wyjaśnia, Ŝe przyjęcie biskupstwa w dalszej perspektywie
równało się męczeństwu.
lenistwa z nowoczesną technologią. Najgorsze przypadki mogą być śmiertelne.
Problemy fizyczne. Problemy ze wzrokiem, kręgosłupem, słuchem etc. Uszkodzenia
te wynikają z długiego przybywaniu przy komputerze lub stałego słuchania muzyki.
Profilaktyka jest lepsza od leczenia. Lepiej zapobiegać, promując umiarkowanie. Oto
kilka sposobów:
Nie mieć urazów do tych, szczególnie mniej znanych nam osób, za to, Ŝe nie odbierają
I dziś zadania biskupa wymagają od niego szczególnie męstwa. Odwagi, by głosić
telefonu natychmiast lub nie odpowiadają na kaŜde zawołanie. Ustawiać sobie dłuŜsze okresy
pełną naukę i niemal codziennie naraŜać się na ostre krytyki mediów, i takich wiernych,
postu „gadŜetowego". Na wielkie święta nie wtaczać komputera, trzymać telefon w trybie
którym nie do końca są wiernymi... Módlmy się o dzielnych pasterzy dla naszej
samolotowym. Na wakacje nie sprawdzać poczty, nie brać ze sobą komórki. Nie tolerować,
zeświecczonej Europy.
by moda i producenci stwarzali nam sztuczne potrzeby. Odrzucać bez dialogowania
10-XI-2013
superoferty zmiany sprzętu, gdy jesteśmy posiadaczami całkiem sprawnego urządzenia. Ciąg
dalszy uwag nastąpi.
267. Nonkonformis
Fascynacja nowymi gadŜetami przeŜywa kryzys. Coraz częściej słychać głosy
268. Pianie koguta
niuansujące korzyści płynące z nowych urządzeń. Kończy się owczy pęd, by przyjmować
Opowiada Klemens, Ŝe ile razy Piotr słyszał w nocy pianie koguta, tyle razy zrywał się
wszystko, co producenci rzucą na rynek. Oto syndromy wynikające z nieumiarkowania w
ze snu i głośno płakał Od kiedy na podwórzu Kajfasza po raz pierwszy zalał się łzami, nie
korzystania z telefonów, smartfonów, iPadów, laptopów eta:
utulił się, aŜ dotąd, gdy na krzyŜu zapłakał krwią. Jego oczy stały się jak dwie fontanny
Urojone telefony. Polega na przekonaniu, Ŝe telefon dzwoni, choć w rzeczywistości
tak nie jest. MoŜe to być urojone drganie komórki w kieszeni. Wynika z tego, Ŝe mózg
275
nieustannie cieknących łez, a od stałego płaczu wyryły mu się głębokie bruzdy w twarzy. Do
tego nieustającego Ŝalu Piotra nawiązuje Sienkiewicz w Quo vadis.
276
Nocne pianie koguta oznacza konieczność odróŜniania dobra od zła i nawracanie się.
Współczesny świat spłyca umysł. Ostatnio tak się mówi o trwałych efektach Internetu.
Nieprzypadkowo Jezus wybrał taką formę zapowiedzi. Nawiązał do symbolu obecnego w
Niestety to, czym większość ludzi dziś karmi intelekt, szczególnie spłyca duszę. Szybki
porannym błogosławieństwie, które mówi: „Bądź pochwalony, Panie, nasz BoŜe, Królu
dostęp do wiedzy, natychmiastowe wraŜenia i przeŜycia nie sprzyjają spokojnej refleksji. A
świata, który obdarzyłeś koguta umiejętnością rozróŜniania nocy od dnia”. Wydaje się, jakby
tylko tą drogą osiąga się głębię, co ze swej strony zapewnia ciągłość i daje moŜliwość
Jezus z bólem serca mówił do Apostoła: „Kogut ma zdolność odróŜniania dnia od nocy,
wytrwania. Nie chodzi o popadanie w skrajny racjonalizm, jednak warto pamiętać, Ŝe
światła od ciemności, czyli dobra od zła, niestety ty, Piotrze, nie masz tej umiejętności, ty,
chrześcijaństwo od samego początku związało się z Prawdą i jej poszukiwaniem. Dzięki tej
którego pomimo to uznałem za filar mojej wspólnoty, za jej trwały fundament”.
więzi udało się wchodzić w konstruktywny dialog z kaŜdą epoką.
Kogucik często jest obecny na starych budynkach, gdzie występuje z hasłem: Qui
Bez solidnej głębokiej formacji intelektualnej trudno, by nowa Ewangelizacja
primus laudat Deum lub Primus sum qui Deum laudat. Pierwszy, który chwali Boga. Poranne
przyniosła trwałe owoce. Wspólnoty protestanckie w Ameryce Łacińskiej nie zawracały sobie
pianie koguta uzmysławia, jaki jest sens czasu. Nowy dzień jest nam powierzany dla
głowy jakąś konstrukcją doktrynalną, wystarczyło głoszenie kerygmatu. Ich sukces jest
chwalenia Pana Boga. Chwalimy Go całym sobą: rozumem, sercem, wolą. Chwalimy
zarówno rozległy, jak i płytki... Same emocje nie dają paliwa, by wytrwać na długiej Ŝyciowej
dobrymi uczynkami, dobrym słowem, dobrym przykładem. Poranny budzik powinien nam o
drodze. Ba, nawet nie ma prawdziwego trwałego nawrócenia: dalej Ŝyje się w grzechu,
tym przypominać. Pierwsza myśl dla Pana Boga i pytanie, jak szukać chwały BoŜej tego dnia,
chociaŜ się mówi, Ŝe spotkało się Jezusa i za nim poszło.
który zostaje nam darowany, absolutnie bez Ŝadnej naszej zasługi.
Bez solidnej katechezy przekazującej pełne treści wiary, bez praktyki sakramentalnej,
Będzie nam łatwiej rozpocząć w taki sposób dzień, jeŜeli ostatnia myśl poprzedniego
BoŜych przykazań i Ŝycia modlitwą nie będzie autentycznego Ŝycia chrześcijańskiego,
dnia była równieŜ dla Boga - dziękczynienie i skrucha za zmarnowane okazje czynienia
Samymi doświadczeniami wspólnoty, warsztatami lub kolorowymi prezentacjami na
dobra. Niestety, w rozpraszającym nas świecie zakończenie dnia moŜe zagospodarować
pikselowych megaekranach trudno o osiągnięcie głębi wiary. Umysł trzeba karmić solidną
Internet, telewizja lub inna konsumpcja. Natomiast poranek moŜe zostać wypełniony pędem
doktryną, trzeba mu nadać format katolicki. Na to potrzeba inwestycji czasowej. Materiału do
za naglącymi obowiązkami, często połączonym z nerwowością i brakiem cierpliwości.
przerobienia jest bardzo wiele: Pismo Święte, dogmatyka, teologia moralna, historia Kościoła,
NiezaleŜnie od okoliczności, w których przyszło nam Ŝyć, wieczorna i poranna
prawo... no i, oczywiście, podstawy filozofii.
modlitwa jest tym Westerplatte, które warto utrzymać. Przypomina podstawowe pytanie:
Kto nie poświęcił czasu na solidną naukę, trudno mu będzie potem przekazywać coś
czego szukamy? Deo omnis gloria - dla Boga cała chwała - taka powinna być odpowiedź
głębokiego. Będzie miał gadane, ale nic konkretnego do powiedzenia. A co najgorsze, łatwo
człowieka wierzącego. Nie wynika to z jakiegoś szczególnego powołania, lecz jest
moŜe dać się uwieść przez błędy „słabej myśli”. IluŜ to lekarzy popełnia autentyczne
podstawowym przekazem Biblii. Dobry początek dnia i zakończenie dadzą nam busolę, aby
zbrodnie, bo nie ma czasu zastanowić się nad aspektem moralnym własnego zachowania i
nie zbłądzić w meandrach codzienności.
iluŜ dziennikarzy nie potrafi dojrzeć swojego braku spójności i całkowitej słuŜalczości wobec
24-XI-2013
panującej ideologii...
269. Płytka dusza
270. Promocja czystości
Za nami Rok Wiary. Darowany nam czas, by umocnić i oŜywić tę podstawową cnotę,
Wydarzyło się to na uniwersytecie, na wydziale humanistycznym. Młoda pani doktor,
bez której nie moŜna podobać się Bogu (por. Hebr 11.6). Byt to okres dla zgłębiania nauki
gdy weszła na salę wykładową, zauwaŜyła obok tablicy wielki sprośny plakat. Nie zawahała
naszej Matki Kościoła: zapoznania się z Jego podstawowym nauczaniem jak np. tajemnica
się zapytać, kto go tam umieścił. Jeden ze studentów, mocno zbudowany chłop, odpowiedział,
Boga Trójjedynego i Wcielenia Jednorodzonego Syna BoŜego lub aktualne tematy teologii
Ŝe to on i zaczepnym tonem zapytał: „przeszkadza Pani?” Na co młoda naukowiec, odrywając
moralnej.
plakat i dokładnie drąc go na małe kawałki, ze spokojem odpowiedziała: „Tak. Mnie
277
278
przeszkadza w prowadzeniu wykładu, a was rozprasza w słuchaniu”. Na co sala spontanicznie
zdolności rozpoznawania twarzy znajomych lub widzianych juŜ osób, a takŜe ich wyrazu
odpowiedziała gromkim aplauzem. Po wykładzie podeszła do niej studentka i serdecznie
emocjonalnego.
podziękowała jej za odwagę.
Początkowo przypuszczało się, Ŝe przyczyną zaburzenia są uszkodzenia mózgu.
Atmosfera naszych czasów niewiele się róŜni od tego, co opisywał św. Paweł w liście
Najnowsze badania sugerują jednak, Ŝe choroba moŜe być dziedziczna. Osoby mające tę
do Rzymian. Czytając ten tekst, ma się poczucie, jak mówił Andre Frossard, Ŝe to poranna
dolegliwość generalnie nie mają kłopotów ze wzrokiem ani z zapamiętywaniem innych
prasa: „Znikczemniali w swoich myślach i zaćmione zostało bezrozumne ich serce. Podając
faktów. Zwykle rozróŜniają teŜ poszczególne części twarzy, ale ich kształt i połoŜenie u
się za mądrych, stali się głupimi. Prawdę BoŜą przemienili oni w kłamstwo i stworzeniu
wszystkich ludzi wydają się im jednakowe. Szacuje się, Ŝe na prozopagnozję o róŜnym
oddawali cześć, i słuŜyli jemu zamiast słuŜyć Stwórcy. Dlatego to wydał ich Bóg na pastwę
nasileniu moŜe cierpieć nawet do 2 proc. populacji.
bezecnych namiętności: mianowicie kobiety ich przemieniły poŜycie zgodne z naturą na
Być moŜe nasze problemy z nierozpoznawaniem twarzy znajomych, których dawno
przeciwne naturze. Podobnie teŜ i męŜczyźni, porzuciwszy normalne współŜycie z kobietą,
nie widzieliśmy, ma takie podłoŜe. Zainteresowanych szczegółami tej dolegliwości odsyłam
zapałali nawzajem Ŝądzą ku sobie, męŜczyźni z męŜczyznami uprawiając bezwstyd i na
do „doktora Google'a”. W felietonie tym chcę się skupić na innych twarzach - takich, których
samych sobie ponosząc zapłatę naleŜną za zboczenie. (...) Pełni są teŜ wszelakiej nieprawości,
w Ŝyciu nie widzieliśmy, ale warto je rozpoznawać. Jest to długi szereg tych, którzy
przewrotności,
oczekiwali na spełnienie obietnicy BoŜej: Czas Adwentu, w którym jesteśmy, przypomina
chciwości,
niegodziwości.
Oddani
zazdrości,
zabójstwu,
waśniom,
podstępowi, złośliwości; potwarcy, oszczercy, nienawidzący Boga, zuchwali, pyszni,
chełpliwi, w tym co złe - pomysłowi, rodzicom nieposłuszni, bezrozumni, niestali, bez serca,
nam o tych postaciach oczekujących.
Adwent to wspomnienie długiego oczekiwania na Mesjasza. Tak intensywnie Kościół
bez litości. Oni to, mimo Ŝe dobrze znają wyrok BoŜy, iŜ ci, którzy się takich czynów
wspomina to pierwsze oczekiwanie, Ŝe moŜna mówić, iŜ staje się ono ponownie aktualne. W
dopuszczają, winni są śmierci, nie tylko je popełniają, ale nadto chwalą tych, którzy to
tym czasie oczekujemy na Zbawiciela razem z Patriarchami, królami, prorokami, razem z
czynią" (Rz 1).
całym Izraelem. Oczekujemy razem z Maryją. Uczestnicząc w przygotowaniu pierwszego
Św. Josemaria Escriva polecał taką taktykę apostolstwa: „Nie rozmawiaj nigdy, nawet,
przyjścia Zbawiciela, odnawiamy gorące pragnienie Jego drugiego Przyjścia.
by się poŜalić, o sprawach lub uczynkach nieczystych. Pamiętaj, Ŝe jest to temat bardziej lepki
Jest to dobry czas, by zagłębić się w postaciach Starego Testamentu, od tych
niŜ smoła. Zmień przedmiot rozmowy, a gdyby się to nie udawało, prowadź ją dalej, mówiąc
najstarszych, jak Adam, Ewa czy Noe, do tych bliŜszych, które częściej pojawiają się w
o potrzebie i pięknie świętej czystości, cnoty ludzi, którzy znają wartość swej duszy".
liturgii. Klasyczna sztuka sakralna przypisywała im konkretne twarze. Kiedyś artystom nie
Opanowanie Ŝądz wskazuje na godność człowieka: nie jest on tylko zwierzęciem.
mieściło się w głowie, Ŝe ich oblicze było nieczytelną plamą jak w niektórych współczesnych
Czystość zawsze będzie piękna i atrakcyjna. Nie dajmy się zapędzić do naroŜnika przez
malowidłach... Dlatego wiele z tych twarzy kojarzy się z konkretnym dziełem, np. jak Adam z
agresywną kampanię promującą rozwiązłość we wszystkich moŜliwych odmianach.
Kaplicy Sykstyńskiej.
Niepokalana Dziewica wyprosi dla nas odwagę w tej tak potrzebnej kampanii promującej
czystość obyczajów.
Pamięć i wyobraźnia twarzy powinny odsyłać do ich przykładu i do nauki, jakiej Bóg
nam przez nich udziela. Twarz moŜe być zapomniana, ale nie treść przekazana: Bóg zawsze
spełnia swe obietnice! Tobie Panie zaufałem, nie zawstydzę się na wieki!
271. Prozopagnozja
272. Pamiętać o co chodzi
Człowiek potrafi wszystko nazwać. Internet natomiast ułatwia znalezienie tych
Ludzie są śmieszni - mawiał pewien znajomy. Jeszcze dodawał: „ostatecznie kaŜdy
neologizmów. Na przykład wystarczy w Google wpisać „zapominanie twarzy", by zostać
robi to, co chce”. Tymi dwoma hasłami był w stanie opisać całe bogactwo ludzkich
skierowanym na hasło „prozopagnozja" (z greckiego 'agnozja twarzy'). Jest to zaburzenie
zachowań. Wiele prawdy jest w tej prostej antropologii. Człowiek to istota pełna
sprzeczności, obdarzona wolnością.
279
280
Czy nie jest absurdalna lub wręcz śmieszna przedświąteczna bieganina, która kończy
przybywa tylko paru mędrców. Jerozolima dowiaduje się o nowo narodzonym królu
się całkowitym nicnierobieniem? Cały ten stres, by zdąŜyć z przygotowaniami i aby bardziej
Ŝydowskim, ale nie uwaŜa za konieczne, aby wyruszyć w drogę. Nawet w samym Betlejem
zadbać o rodzinną atmosferę, sprawia, Ŝe równocześnie w tym całym sajgonie rani się innych
nikt zdaje się o niego nie troszczyć.
kąśliwymi uwagami, nerwowymi pretensjami lub podniesionym głosem.
Dlatego wiernych bardziej przyciągała wizja proroka niŜ suche opowiadanie
Okres świąteczny kumuluje sprzeczności. Konsumpcyjny styl wzmocnił to jeszcze
ewangelisty. Nasze szopki są skierowane bardziej do Izajasza niŜ do Mateusza. Są w nich
bardziej. Kupowanie prezentów i przygotowanie wyszukanych potraw lub ozdób, aby
wielbłądy, dromadery, władcy świata, którzy kłaniają się Dzieciątku i u jego stóp składają
świętować przyjście Mesjasza, który rodzi się w prostocie i ubogim Ŝłóbku... Niestety, coraz
skarby świata. Jak pisał Joseph Ratzinger, rodzi się pytanie, „czy sen nie zwycięŜa
częściej spełnia się to, o czym pisał ks. Twardowski: zamiast przeŜyć święta - przeŜuwamy
rzeczywistości, legenda nie wygrywa z historią, czy religia nie stała się tylko zwykłą grą
święta. Skoro w. ostateczności kaŜdy robi, co chce, warto wyartykułować kilka jasnych
pięknych uczuć, które niosą nam pociechę, pozwalają na moment ucieczki od smutku i nędzy
postanowień na dni, które jeszcze przed nami. Nasze Westerplatte moŜna sprowadzić do
historii”.
trzech zasad.
Na to pytanie odpowiadał przyszły papieŜ: „Opowieść Mateusza nie jest końcem, lecz
Pierwszeństwo bliźniego nad sobą. Wiele stresów wynika z chorobliwego szukania
początkiem: otwiera coś, co juŜ się nie zamyka. Ci mędrcy ze wschodu to nie ostatni, lecz
siebie samego w prezentach i przygotowaniach. Chcemy dobrze wypaść i udowodnić sobie i
pierwsi, którzy idą w długiej niekończącej się i nieprzerwanej procesji. To procesja, która
innym naszą wartość; czasami nadrobić zakupami to, czego nie daliśmy w inny sposób. MoŜe
idzie przez wszystkie stulecia. Procesja, która wciąŜ wyrusza, choć w kaŜdym pokoleniu
warto zrezygnować z pewnych dóbr materialnych i dorzucić te prawdziwie z serca: uśmiech,
niewielu idzie za gwiazdą”.
zauwaŜenie bliźniego, delikatność w obcowaniu. MoŜe warto - rada szczególnie dla męŜczyzn
Procesja trwa nadal i otwiera się na nowe ludy i kultury. Nasze czasy, szczycące się
- zamiast latać w ostatniej chwili za prezentami dorzucić taki osobisty dokument: „Ja, niŜej
szacunkiem wobec róŜnorodności, akceptacją „multi-kulti", teŜ są wezwane do tego orszaku
podpisany, zobowiązuję się w roku 2014 wracać dwa razy w tygodniu wcześniej do domu,
narodów w całym ich bogactwie. Kościół, przyswajając sobie wartości róŜnych kultur, staje
zobowiązuję się do oddanej opieki nad dziećmi i pracy nad charakterem”.
się sponsa ornatu monibilibus sui - oblubienicą strojną w swe klejnoty.
Pierwszeństwo człowieka nad gadŜetami. śałosne są świąteczne spotkania rodzinne
RóŜnorodność kulturowa nie zagraŜa jedności Kościoła. Nie jest ona nigdy czymś
wokół telewizji, aby oglądać po raz enty „Kevin sam w domu”; spotkania, w których świat
jednolitym, lecz wieloraką harmonią, która przyciąga. Ewangelizacja uznaje z radością te
wirtualny dominuje nad realnym, gdzie kaŜdy czegoś szuka w necie i nie ma czasu dla
wielorakie bogactwa. „Nie byłoby zgodne z logiką wcielenia myśleć o chrześcijaństwie
Ŝywego człowieka. Warto pójść na całość i w tym okresie nie poświęcić ani minuty na
monokulturowym i uniformistycznym” (PapieŜ Franciszek). Jedna kultura nie wyczerpuje
bezsensowne gapienie się w ekran. To dopiero byłyby święta nic do zapomnienia!
tajemnicy odkupienia Chrystusa. To Duch Święty, posłany przez Ojca i Syna, przemienia
Pierwszeństwo spraw duchowych. Nie zapominajmy, Ŝe - jak sama nazwa wskazuje
nasze serca i czyni nas zdolnymi do wejścia w doskonałą komunię Przenajświętszej Trójcy,
- są to święta BoŜego Narodzenia. JeŜeli pozwolimy Bogu narodzić się ponownie w naszych
gdzie wszystko znajduje swoją Jedność. To, co zagraŜa tej jedności, to obojętność wobec
sercach, odkryjemy prawdziwą radość. Evangelii gaudium!
posłanego nam Syna, która sprawia, Ŝe nie ruszamy w drogę za światłem gwiazdy.
274. Zadanie dla mężczyzn
Sobór Watykański II głosi: „Dobra nowina Chrystusowa odnawia ustawicznie Ŝycie i
273. Orszak narodów
„I pójdą narody do twojego światła, królowie do blasku twojego wschodu.” Wizja
kulturę upadłego człowieka oraz zwalcza i usuwa błędy i zło płynące z ciągle groŜącego
proroka Izajasza dostrzega chwilę, w której narody przyjdą z krańców ziemi i ofiarują
człowiekowi zwodzenia przez grzech. Nieustannie oczyszcza i podnosi obyczaje ludów,
Dziecięciu wszystkie kosztowności świata. Opisane przez Mateusza wydarzenie z Betlejem
skarby i przymioty ducha kaŜdego ludu czy wieku”. A Katechizm Kościoła konkretyzuje: 1.
robi mizerne wraŜenie na tle tej wizji. Nie przychodzą królowie ziemi i mocarze świata,
Permisywizm opiera się na błędnej koncepcji wolności ludzkiej; 2. Wstydliwość inspiruje styl
281
282
Ŝycia, który pozwala na przeciwstawienie się wymaganiom mody i presji panujących
Sygnał z smartfona, wszędzie i co chwilę wołający do ostatniej wiadomości na
ideologii i sprzeciwia się przedstawianiu ciała ludzkiego w pewnych reklamach posuwających
Facebooku, do nowego podglądacza na Twitterze, przekaz z WhatsAppa czy poczta
się za daleko w okazywaniu intymności człowieka; 3. Czystość chrześcijańska domaga się
elektroniczna... Wszyscy Ŝebrzą naszej uwagi, jak królik Alicji, kuszą nas, aby za nimi pobiec
oczyszczenia klimatu społecznego; 4. NaleŜy wymagać od osób odpowiedzialnych za
do krainy czarów. Mówi się o nowej obsesji - to chorobliwa potrzeba zaspokajania głodu
wychowanie, by nauczanie młodzieŜy obejmowało poszanowanie prawdy, przymioty serca
newsowego, czasami jako wręcz fizyczna konieczność skupiania uwagi równocześnie na
oraz moralną i duchową godność człowieka.
wielu sprawach. Konkret pojedynczego zajęcia nudzi!
Nowa Ewangelizacja powinna być nowa równieŜ w codziennym działaniu na rzecz
Daniel Goleman znany z bestseleru „Inteligencja emocjonalna" wydał ostatnio ksiąŜkę
oczyszczenia klimatu społecznego. WyraŜajmy naszą operatywność przez promowanie stylu,
„Focus". Poświęca ją sku- pieniu, niedocenionej cechy w świecie, w którym liczą się
który „nie daje się porwać modzie i chwilowym korzyściom”, jak mówił na ŚDM papieŜ
ilościowe wyniki. Goleman dowodzi, Ŝe skupienie jest potrzebne teŜ dla poczucia szczęścia.
Franciszek. Ta praca zaczyna się od osobistego Ŝycia i atmosfery, jaką się tworzy we
Człowiek zanurzony w czasie przeŜywa i rozwiązuje sprawy po kolei, jedną po drugiej.
własnym domu.
Dlatego potrzebuje zdolności skupiania się na nich, łączenia i rozłączania uwagi na konkretną
Paradoksalnie w rodzinie szczególny wpływ na modę mają męŜczyźni. Kobiety,
sprawę. „Fokusować" uwagę, a potem ją rozpraszać. JeŜeli posiada się zdolność do skupiania
chociaŜ do tego się nie przyznają, ze względów oczywistych zwracają uwagę na ich opinię.
się, zaangaŜowanie w działanie będzie jakościowo lepsze. Sukces idzie za zdolnością
Naturalną rzeczą jest, by męŜowie pomagali w poprawie zachowania nie tylko swoim synom,
„przełączania" uwagi.
ale teŜ Ŝonom i córkom. Tym ostatnim szczególnie w sprawach tak kobiecych jak styl ubioru.
W ten sposób „ich kobiety” będą punktem odniesienia dla innych.
Według Golemana skupienie jest jak mięsień, który trzeba ćwiczyć. Choć bodźce
wpływają na wszystkich, kaŜdy człowiek ma moc, by kierować uwagę tam gdzie chce.
Odpowiedni komentarz męŜa lub ojca - „W tej bluzce nieco lepiej wyglądasz”; „Ale
Ludzki umysł ma dwa nurty: wznoszący się (szybki, intuicyjny, nieświadomy) i schodzący
dziś elegancko się ubrałaś!”; „Fajna ta twoja nowa sukienka, ale jest o dwa rozmiary za mała”
(wolniejszy, dobrowolny i wymagający wysiłku). By opierać się kulturze pośpiechu i
- moŜe wystarczyć, aby ukochane osoby były bardziej szanowane w środowisku, w którym
zachcianki, powinniśmy pracować nad tym drugim nurtem.
przebywają. Ba, by one same bardziej się szanowały.
Skupienie jest teŜ niezbędne dla relacji międzyludzkich. Pozwala zrozumieć kontekst,
Nie wolno przegapić wieku dorastania! Jest to okres krytyczny dla nauczenia się, Ŝe
w którym się Ŝyje, i okoliczności, w których widzimy innych ludzi. Osoby, które to potrafią,
wygląd zewnętrzny ukazuje bogactwo duszy i określa osobowość. Staranny ubiór jest teŜ
mają większą inteligencję społeczną, odkrywają aspekty niezauwaŜone przez innych.
naturalną formą wyraŜania szacunku wobec innych. Czasami zwrócenie uwagi staje się
Liderami XXI w. będą ci, którzy odnajdą złoty środek pomiędzy nadmiarem informacji i
powaŜnym obowiązkiem. ChociaŜ pierwszą reakcją często bywa bunt, doświadczenie
superfokusalizacją. Oczywiście, nie wszystkie zadania wymagają takiego samego
wskazuje, Ŝe z czasem docenia się miłość i zainteresowanie tatusia lub starszego brata. Miłość
zaangaŜowania.
nie jest kompatybilna z obojętnością!
No cóŜ, stare zasady wychowania i ascetyki chrześcijańskiej okazują się wciąŜ
aktualne: „czyń, coś powinien, skupiony na tym, co czynisz".
275. Focus
Masz dwie minuty na Youtube'a? Problem jednak nie tkwi w tych zmarnowanych
dwóch minutach, lecz w tym, Ŝe przyzwyczajamy się, aby odpowiadać na kaŜdy bodziec
pochodzący z otoczenia. Odrywamy się od zajęć, które w danej chwili realizowaliśmy, i
przerywamy skupienie, co niesie za sobą trud powrotu. Coraz częściej słyszy się, Ŝe per saldo
hiperlącza niszczą naszą skuteczność i operatywność.
283
284