Chemiczny monitoring środowiska - BIOL

CHEMICZNY MONITORING ŚRODOWISKA
nazwa przedmiotu
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy składowe
sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Język przedmiotu
Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Chemii, Instytut Biologii
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów /semestr
Wymagania wstępne (tzw.
sekwencyjny system zajęć i
egzaminów)
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
Przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy
III rok/ V semestr
Założenia i cele przedmiotu
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
Ochrona Środowiska
Studia pierwszego stopnia
Ogólnoakademicki
Stacjonarne
0200-OS1-3CMS
Język polski
Chemia ogólna i nieorganiczna, Chemia analityczna, Analiza instrumentalna
45 godzin: wykład 15 godzin, laboratorium 30 godzin
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z organizacją, zadaniami i funkcjonowaniem
Państwowego Monitoringu Środowiska w Polsce, czynnikami powodującymi
zanieczyszczenie poszczególnych komponentów środowiska oraz jego stanem i normami
jakościowymi. Studenci zapoznają się również ze sposobami pobierania i przygotowania
próbek środowiskowych do analizy, z metodami analitycznymi stosowanymi w
monitoringu środowiska oraz sposobami sprawdzania wiarygodności wyników analiz.
Metody nauczania: wykład, laboratorium
Formy zaliczenia przedmiotu: wykład – zaliczenie pisemne na ocenę; laboratorium zaliczenie na ocenę.
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
Efekty kształcenia
1. Dysponuje podstawową wiedzą dotyczącą uwarunkowań prawnych związanych z
kontrolą środowiska, funkcjonowaniem programu Państwowego Monitoringu
Środowiska i informowaniem społeczeństwa o stanie środowiska.
2. Wymienia rodzaje i źródła zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego oraz
sposoby oddziaływania zanieczyszczeń na środowisko.
3. Dysponuje wiedzą i umiejętnościami z zakresu pobierania i przygotowania próbek
środowiskowych oraz metodami ich analizy stosowanymi do oceny stanu środowiska
naturalnego w ramach PMŚ
4. Dysponuje wiedzą i umiejętnościami dotyczącymi zasad opracowywania i
gromadzenia danych z monitoringu. Przedstawia w formie pisemnej raporty z
oznaczania zawartości wybranych zanieczyszczeń w próbkach środowiskowych.
5. Dyskutuje i pracuje w grupie nad postawionymi problemami.
6. Postępuje zgodnie z zasadami BHP
Punkty ECTS
Bilans nakładu pracy
studenta
Wskaźniki ilościowe
Data opracowania:
K_W13
K_W02, K_W11
K_W10, K_U04, K_U12
K_W10, K_W11, K_U03, K_U05
K_K04
K_K09
4
Ogólny nakład pracy studenta: 100 godz., w tym: udział w wykładzie i laboratorium: 45
godz.; przygotowanie się do zajęć i zaliczeń:49 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach:
6 godz.
Nakład pracy studenta związany z zajęciami:
Liczba godzin
Punkty ECTS
51 godzin
2,0
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
85 godzin
3,4
o charakterze praktycznym
2.09.2014
Koordynator
przedmiotu:
Prof. dr hab. Beata Godlewska-Żyłkiewicz
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
Opis
Chemiczny Monitoring Środowiska
0200-OS1-3CMS
Ochrona Środowiska
Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Chemii, Instytut
Biologii
Język polski
Rok studiów/ semestr
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
III rok/ V semestr
wykład 15 h
Treści merytoryczne przedmiotu
1. Cele i zasady monitoringu, monitorowanie kompleksowe,
zadania, struktura i organizacja programu Państwowego
Monitoringu Środowiska w Polsce. Zintegrowany Monitoring
Środowiska Przyrodniczego.
2. Źródła i rodzaje niebezpiecznych substancji chemicznych w
środowisku. Główne zanieczyszczenia powietrza, wód i gleby.
3. Charakterystyka podstawowych pojęć procesu analitycznego:
próbka, sygnał, metoda analityczna, procedura analityczna. Pojęcie
analizy śladowej i jej specyfika. Błędy analizy chemicznej i
przyczyny ich powstawania.
4. Zasady i metody pobierania próbek środowiskowych.
5. Metody przygotowania próbek środowiskowych do analizy:
mineralizacja, rozdzielanie i wzbogacanie składników próbek,
eliminacja substancji przeszkadzających i efektów matrycowych.
6. Monitoring powietrza: klasy jakości powietrza; metody
pobierania próbek powietrza do analizy, metody oznaczania
zanieczyszczeń
powietrza,
automatyczne
analizatory
zanieczyszczeń powietrza.
7. Monitoring wód podziemnych i powierzchniowych oraz
osadów: klasy jakości wód powierzchniowych i podziemnych,
wskaźniki fizykochemiczne i chemiczne; metody pobierania
próbek ciekłych, metody analityczne oznaczania zanieczyszczeń
wód.
8. Monitoring gleby i gruntów: badania fizykochemiczne gleby,
metody pobierania próbek gleby, metody oznaczania
zanieczyszczeń gleby.
9. Gromadzenie i opracowywanie danych z monitoringu: formy
prezentacji danych uzyskiwanych w sieci PMŚ. Interpretacja
wyników.
10. Ocena wiarygodności wyników analizy. Dobra praktyka
laboratoryjna. Problem wzorców i materiałów odniesienia. Badania
międzylaboratoryjne.
11. Sieć monitoringu polskiego - powiązania z monitoringiem
europejskim i światowym.
K_W02, K_W10, K_W11, K_W13, K_U04, K_U05 - zaliczenie
pisemne na ocenę
Dopuszczenie do zaliczenia: uczestnictwo w wykładach, zaliczenie
laboratorium na pozytywną ocenę.
Forma zaliczenia: zaliczenie pisemne na ocenę – pytania otwarte.
Literatura podstawowa:
1. Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 20132015
2. Rozporządzenia Ministra Środowiska dotyczące monitoringu
powietrza, wód i gleby
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich
weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
4
prof. dr hab. Beata Godlewska-Żyłkiewicz
3. Alloway B.J., Ayres D.C. 1999. Chemiczne podstawy
zanieczyszczenia środowiska, PWN, Warszawa
4. Dojlido J. 1995. Chemia wód powierzchniowych, Wyd.
Ekonomia i Środowisko, Białystok.
5. Dojlido J., Zerbe J. 1997. Instrumentalne metody badania wody i
ścieków, Arkady, Warszawa.
6. Gorlach E., Mazur T. 2001. Chemia rolna, PWN, Warszawa.
7. Hermanowicz W., Dojlido J. 1999. Fizyczno-chemiczne badanie
wody i ścieków, Arkady, Warszawa.
8. Konieczka P., Namieśnik J., 2007. Ocena i kontrola jakości
wyników pomiarów analitycznych. WNT, Warszawa.
9. Namieśnik J., Jamrógiewicz Z., Pilarczyk M., Torres L. 2000.
Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy, WNT,
Warszawa.
10. Namieśnik J., Łukasiak J. Jamrógiewicz Z. 1995. Pobieranie
próbek środowiskowych do analizy, PWN, Warszawa.
11. Poskrobko B., Poskrobko T. Skiba K., 2007. Ochrona biosfery,
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
1. Fotyma M., Mercik S. 1995. Chemia rolna, PWN, Warszawa.
2. Namieśnik J., Jamrógiewicz Z. 1998. Fizykochemiczne metody
kontroli zanieczyszczeń środowiska, WNT, Warszawa.
3. Isidorov V., Jaroszyńska J. 1998. Chemiczne problemy ekologii,
wyd. UwB, Białystok.
4. Raporty o stanie środowiska
5. Pozycje z Biblioteki Monitoringu Środowiska, Państwowej
Inspekcji Ochrony Środowiska, np. Zintegrowany Monitoring
Środowiska Przyrodniczego
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
SYLABUS
C. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Treści merytoryczne przedmiotu
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich
weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Opis
Chemiczny Monitoring Środowiska
0200-OS1-3CMS
Ochrona Środowiska
Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Chemii, Instytut
Biologii
Język polski
III rok/ V semestr
laboratorium 30 godzin
4
dr Julita Malejko, mgr Elżbieta Zambrzycka
1. Monitoring zanieczyszczeń powietrza w województwie
podlaskim.
2. Pobieranie i przygotowanie próbek powietrza. Oznaczanie
ditlenku węgla w powietrzu atmosferycznym.
3. Pobieranie i przygotowanie próbek wód powierzchniowych do
analizy.
4. Oznaczanie ChZT wody rzecznej metodą dichromianową.
5. Oznaczanie zawartości azotu amonowego metodą miareczkową
ze wstępną destylacją.
6. Oznaczanie jonów chlorkowych w wodach metodą
potencjometryczną.
7. Oznaczanie azotanów(III) i azotanów(V) w wodach metodą
spektrofotometryczną.
8. Pobieranie i przygotowanie próbek gleby do analizy.
9. Oznaczanie zawartości fosforanów(V) w glebie.
10. Badanie mobilności metali ciężkich w glebie.
K_W10, K_U04, K_U05, K_U12, K_K04, K_K09 - bieżąca ocena
podczas zajęć,
K_W02, K_W10, K_W11 - sprawdziany przed ćwiczeniami,
K_W02, K_W11, K_U03, K_U05, K_U12 - raporty z otrzymanych
wyników,
K_W02, K_W10, K_W11 - kolokwium pisemne
Zaliczenie laboratorium wymaga uzyskania pozytywnych oceny ze
sprawdzianów przed rozpoczęciem ćwiczeń, wykonania
wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i zaliczenia pisemnych
sprawozdań z wykonanych ćwiczeń, pozytywnej oceny z
pisemnego kolokwium.
Literatura podstawowa:
1. Namieśnik J., Łukasiak J. Jamrógiewicz Z. 1995. Pobieranie
próbek środowiskowych do analizy, PWN, Warszawa.
2. Namieśnik J., Jamrógiewicz Z., Pilarczyk M., Torres L. 2000.
Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy, WNT,
Warszawa.
3. Dojlido J. 1995. Chemia wód powierzchniowych, wyd.
Ekonomia i Środowisko, Białystok.
4. Hermanowicz W., Dojlido J. 1999. Fizyczno-chemiczne badanie
wody i ścieków, Arkady, Warszawa.
5. Gorlach E., Mazur T. 2001. Chemia rolna, PWN, Warszawa.
6. Namieśnik J., Jamrógiewicz Z. 1998. Fizykochemiczne metody
kontroli zanieczyszczeń środowiska, WNT, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
1. Fotyma M., Mercik S. 1995. Chemia rolna, PWN, Warszawa.
2. Dojlido J., Zerbe J. 1997. Instrumentalne metody badania wody i
ścieków, Arkady, Warszawa.
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus