badanie wpływu niezawodności wewnętrznej sieci geodezyjnej na

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I WA R S Z AW S K I E J
z. 49
Geodezja
2012
Mieczysław Kwaśniak
Wydział Geodezji i Kartografii
BADANIE WPŁYWU NIEZAWODNOŚCI
WEWNĘTRZNEJ SIECI GEODEZYJNEJ
NA EFEKTYWNOŚĆ WYBRANYCH PODEJŚĆ
DO WYKRYWANIA BŁĘDÓW GRUBYCH
Rękopis dostarczono 28.06.2012 r.
Już w 1777 roku Bernoulli pisał o konieczności analizy wyników pomiarów i odrzucania obserwacji odstających. Pierwsze próby opracowania statystycznych metod diagnozowania błędów grubych odnotowano około 1850 roku. W 1964 roku Huber zaprezentował nowe, odporne na błędy grube, podejście do opracowania obserwacji, które w ostatnich latach zyskuje coraz większą popularność.
Do chwili obecnej w światowej literaturze statystycznej, również i w geodezyjnej, pojawiło się bardzo
dużo różnych metod wykrywania błędów grubych. Metody te różnią się założeniami oraz strategią postępowania. Jednakże, jak wynika z różnych badań, żadna z nich nie cechuje się 100% skutecznością.
W ostatnich latach w geodezji coraz większego znaczenia nabiera zagadnienie odporności sieci
geodezyjnych na zaburzenia błędami grubymi. Odporność ta wyrażana jest miarami tzw. niezawodności wewnętrznej obserwacji.
W niniejszej pracy przeprowadzono analizę wpływu niezawodności wewnętrznej sieci na skuteczność wykrywania błędów grubych dla kilku najbardziej popularnych w praktyce strategii diagnostycznych. Analizie poddano również zaproponowaną w pracy strategię wykrywania obserwacji
zaburzonych błędami grubymi, opartą na klasyfikacji wzorców zaburzeń układu obserwacyjnego.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że istnieje wyraźna zależność skuteczności wszystkich badanych metod diagnostycznych od poziomu niezawodności wewnętrznej sieci geodezyjnej. Przeprowadzone badania numeryczne pokazały, że skuteczność metod diagnostycznych zależy szczególnie
od poziomu niezawodności wewnętrznej obserwacji zaburzonych błędami grubymi.
W pracy wykazano również, że w przypadku sieci niejednorodnych niezawodnościowo skuteczność wykrywania błędów grubych obniża się z racji występowania efektów maskowania wpływu
błędów grubych oraz przenoszenia ich na poprawne obserwacje. Zwrócono również uwagę na możliwość zaistnienia w sieci sytuacji, w których błędy grube są nieidentyfikowalne, a nawet absolutnie
niewykrywalne. Możliwość wystąpienia takich sytuacji, jak również wspomnianych efektów, maleje wraz ze wzrostem poziomu niezawodności wewnętrznej sieci.
Najprostszym i najskuteczniejszym sposobem na efektywne wykrywanie ewentualnych błędów
grubych w sieci geodezyjnej jest więc zapewnienie odpowiednio wysokiego poziomu niezawodności wewnętrznej już na etapie jej projektowania. Stosowne kryterium niezawodnościowe powinno
znaleźć się w obowiązujących instrukcjach technicznych.
Słowa kluczowe: błąd gruby, niezawodność sieci, skuteczność metody