2016 01 07 - Rzecznik Praw Dziecka

Warszawa, 07 stycznia 2016 roku
RZECZPOSPOLITA POLSKA
Rzecznik Praw Dziecka
A”JĆ1JLk A”JicIu.i/uk
ZSS.422.2.20 I 6.EK
Pan
Konstanty Radziwiłł
Minister Zdrowia
J
.•
\
-
L
„/
dobry stan zdrowia jamy ustnej u dzieci, to jeden z ważnych celów, o realizację
którego od lat zabiegam w ramach swoich kompetencji. W ostatnich latach skierowałem
wiele wystąpień do Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, apelując w nich
o podjęcie niezwłocznych działań, które w skuteczniejszy sposób zabezpieczą zdrowie jamy
ustnej najmłodszych obywateli. Odrębne pismo w sprawie (znak ZSS.422.25.2015, 30 lipca
201 5 r.) przekazałem na ręce Prezesa Rady Ministrów.
Wyniki Ogólnopolskiego Monitoringu Zdrowia Jamy Ustnej (2008
—
2012) nie
pozostawiają wątpliwości, iż jesteśmy świadkami epidemii próchnicy. Aż 95 proc. 1 8-latków
i ponad 85 proc. 6-laktów zmaga się z
tą chorobą, a to tylko fragment niepokojących danych.
W opinii Rzecznika Praw Dziecka dotychczasowe działania podejmowane na rzecz
poprawy stanu zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży były mało skuteczne, być może
nieadekwatne
do
diagnozy
i
skali
problemu.
Prowadzone
od
wielu
lat
badania
epidemiologiczne obrazują zły stan zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży i wskazują
kierunki niezbędnych działań profilaktycznych i leczniczych. W ciągu około dwudziestu lat
zauważa się powolną, niewielka poprawę, jednak wciąż niewystarczającą. W związku z tym
wyrażam przekonanie, że niezbędne jest dokonanie analizy podejmowanych działań, ich
ocena i modyfikacja, zgodnie z rozpoznanymi jej słabymi stronami bądź niepełnym
wykonaniem.
W mojej opinii konieczne jest pilne stworzenie Strategii Walki z Próchnicą wśród
Dzieci. Stanowiłaby ona najważniejsze ogniwo rozwiązywania tego ważnego społecznie
problemu, jakim jest epidemia próchnicy. W opracowanie i realizację Strategii powinni
s
•
2 i Lu KoIwLnLj
Prjwch
włączyć się nie tylko najważniejsi eksperci w zakresie stomatologii ale także specjaliści
z zakresu zdrowia publicznego i zarządzania. Mam świadomość, że wdrożenie efektywnej
strategii proflaktyki i leczenia próchnicy wymaga wysłuchania wszystkich zainteresowanych
grup, w tym rodziców i lekarzy dentystów.
Polscy stomatolodzy należą do światowej czołówki specjalistów w swoim zawodzie,
a ich gabinety spełniają najwyższe standardy wymagane w tej dziedzinie. Od lat, jako
Rzecznik Praw Dziecka współpracuję ze środowiskami stomatologów dziecięcych m.in. prof.
dr hab. n. med. Barbarą Adamowicz
-
Klepalską, wieloletnim Konsultantem Krajowym
w dziedzinie stomatologii dziecięcej oraz prof. dr hab. n. med. Dorotą Olczak
-
Kowalczyk,
obecnym Konsultantem Krajowym w tej dziedzinie, która jest jednocześnie Społecznym
Doradcą Rzecznika, Z opinii konsultantów wiem, że brakuje zainteresowanych realizacją
świadczeń stomatologicznych dla najmłodszych. Wielu stomatologów wskazuje, że wizyta
małego pacjenta istotnie różni się od wizyty dorosłego, wymaga większej cierpliwości,
a zawsze jest mniej korzystna finansowo niż leczenie dorosłego. Nie będzie sprawnej
realizacji Strategii Walki z Próchnicą bez wyższej wyceny procedur znajdujących się w
koszyku świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży. W toku dyskusji warto
rozważyć wprowadzenie tzw. współczynnika korygującego dla stomatologów leczących
dzieci. Należy także zapewnić im możliwość wykonywania zdjęć pantomograficznych
dzieciom w ramach kontraktu ogólnostomatologicznego dla dzieci i młodzieży. Jestem
przekonany, że Pan Minister, jako osoba, która przez wiele lat współpracowała z lekarzami
dentystami w ramach Samorządu Lekarskiego, w tym z członkami Komisji Stomatologicznej
Naczelnej Rady Lekarskiej, doskonale rozumie te postulaty.
W ostatnich miesiącach wiele mówiło się o konieczności tworzenia szkolnych
gabinetów stomatologicznych, które już w przeszłości miały swoje miejsce w rzeczywistości
systemu ochrony zdrowia. Stoję na stanowisku, że szkolne gabinety dentystyczne mogą
stanowić element frontu walki z próchnicą, ale wyłącznie w sytuacji, kiedy ich
funkcjonowanie będą określały rozsądne przepisy. Nie można bowiem stawiać znaku
równości pomiędzy gabinetem, w którym pracują stomatolodzy ze specjalizacją w zakresie
stomatologii dziecięcej, dysponujący zaawansowanym sprzętem, zlokalizowanym w pobliżu
placówki edukacyjnej z gabinetem, który choć jest umiejscowiony w szkole, głównie
realizuje opiekę stomatologiczną nad dorosłymi, a tę nad dziećmi prowadzi w sposób
ograniczony. Wielokrotne dyskusje z lekarzami dentystami, specjalistami w zakresie opieki
stomatologicznej nad dziećmi pozwalają na postawienie tezy, iż nieważne gdzie mieści się
2
gabinet lekarza dentysty, ważne jest przede wszystkim, aby dziecko do niego trafiło.
W dyskusji o szkolnych gabinetach dentystycznych warto pamiętać o roli samorządów
lokalnych oraz ich dobrych, wypracowanych już praktykach. Ważna jest także wyraźna
regulacja prawna
—
jakie czynności lekarz może wykonać bez obecności rodziców
-
za ich
pisemną zgodą. ajakie tylko w obecności opiekuna prawnego.
W ramach Strategii Walki z Próchnicą wśród Dzieci konieczne jest wyodrębnienie
działań edukacyjnych, których odbiorcami byliby przede wszystkim rodzice dzieci. Powinny
obejmować nie tylko wskazówki dotyczące właściwej pielęgnacji jamy ustnej i zębów, ale
także propagujące zdrowy tryb życia (dieta dziecka, nawyki w zakresie zaspokajania
pragnienia, rodzaje i częstotliwość spożywania słodyczy). Istotne również
uświadamiające
rodzicom
zależności
między
występowaniem
są działania
próchnicy
u
dzieci,
a możliwością zachorowania na inne choroby. Ważne jest, aby treści programów
profilaktycznych skierowanych pozwalały uzyskać konkretną wiedzę i umiejętności, a nie
były jedynie teoretycznymi pouczeniami. Duży nacisk należy położyć na upowszechnianie
informacji, że zęby mleczne również należy leczyć. Rodzice powinni być świadomi, że
nieleczone próchnica zębów mlecznych może być przyczyną bólu, zaburzeń odżywiania wad
zgryzu i wad wymowy a także próchnicy zębów stałych.
Odrębnym
zagadnieniem
jest
konieczność
rozwiązania
problemu
leczenia
stwierdzonej próchnicy u dzieci i młodzieży. Leczenie zaawansowanej próchnicy u dzieci
i młodzieży wymaga zachęcenia rodziców dzieci do jego podjęcia, zapewnienia dostępności
bezpłatnego leczenia oraz pracy na rzecz podtrzymania pozytywnej motywacji w tym zakresie
do zakończenia leczenia. Leczenie próchnicy nie jest działaniem doraźnym, jednorazowym,
może wiązać się zabiegami połączonymi z odczuwaniem bólu przez pacjenta. Dlatego
działania w tym zakresie powinny być starannie przygotowane, zaplanowane, wykonane
i ocenione.
Konieczne jest wypracowanie takich mechanizmów, które uwzględniając
przemiany w ochronie zdrowia, umożliwią szybką poprawę stanu zdrowia jamy ustnej dzieci
i młodzieży. Ważne jest także wypracowanie mechanizmów współpracy z rodzicami, które
pomogą im uzyskać poprawę stanu zdrowia jamy ustnej dzieci, bez podkreślania ich winy
i popełnionych dotychczas zaniedbań. Bywa, że zaniedbania te wynikają z braku wiedzy,
niewystarczających środków finansowych, czy utrwalonych nawyków.
Reasumując, w mojej opinii Strategia Walki z Próchnicą wśród Dzieci powinna
obejmować takie zagadnienia jak: promocja profilaktyki zdrowia jamy ustnej (higiena,
fluoryzacja itp.), edukacja dzieci oraz rodziców i opiekunów (dieta, zdrowie jamy ustnej
3
w okresie ciąży, leczenie zębów mlecznych itp.), wyższa wycena procedur znajdujących się
w koszyku świadczeń stomatologicznych dla dzieci, wprowadzenie tzw. współczynnika
korygującego dla stomatologów leczących dzieci, jako mechanizmu motywującego do
podejmowania pracy z dzieckiem, edukacja lekarzy dentystów w zakresie kształcenia
umiejętności ułatwiających pracę z małym pacjentem, zabezpieczenie zdrowia jamy ustnej
dzieci w placówkach edukacyjnych, leczenie rozpoznanej próchnicy u dzieci i młodzieży.
Mając na względzie dobro dzieci i konieczność zapewnienia im bezpieczeństwa
zdrowotnego, powołując się na upoważnienie Rzecznika Praw Dziecka do podejmowania
działań w interesie dzieci określone przepisami art. 3, lOa i 11 ustawy z dnia 6 stycznia
2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z 2015 r., poz. 2086) proszę o dokonanie analizy
przedstawionej problematyki oraz zajęcie stanowiska w sprawie.
G
4