Program profilaktyki

PROGRAM PROFILAKTYKI
AKADEMII DZIECKA
NIEPUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Miarą poczucia bezpieczeostwa człowieka
jest jego zaufanie do siebie i otoczenia,
natomiast miarą poczucia bezpieczeostwa rodziny
jest wzajemne zaufanie członków rodziny do siebie.
Zbigniew B. Gaś „Profilaktyka uzależnieo”
Spis treści
1. Wstęp……………………………………………………………………………………………………..3
2. Podstawa prawna……………………………………………………………………………….…..3
3. Cele programu profilaktycznego………………………………………………………………3
4. Diagnoza problemów występujących w społecznościach szkolnych………...4
5. Formy i metody pracy………………………………………………………………………………4
6. Strategie oddziaływao na środowisko dziecka.…………………………………………4
7. Osoby odpowiedzialne za realizację…………………………………………………………5
8. Podstawowe obszary działalności profilaktycznej szkoły…………………………..5
9. Rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowanków.……9
10. Współpraca z rodzicami……………………………………………………………………………9
11. Współpraca ze środowiskiem lokalnym…………………………………………………….9
12. Przewidywane efekty działao profilaktycznych……………………………………....10
13. Ewaluacja ……………………………………………………………………………………………….10
1. Wstęp
Profilaktyka w szkole stanowi „proces wspomagania” ucznia w radzeniu sobie z
trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także
ograniczanie i likwidowanie czynników, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują
zdrowe życie dziecka oraz wprowadzanie i rozwijanie czynników, które sprzyjają
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu.
Program profilaktyki Akademii Dziecka Niepublicznej Szkoły Podstawowej wynika ze
statutu Szkoły i wspólnie z programem wychowawczym realizuje cele wychowawczoopiekuocze oraz profilaktyczne. Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko
rozumiana działalnośd Szkoły na rzecz zapobiegania zachowaniom ryzykownym oraz
interwencja w sytuacjach wymagających zdecydowanej reakcji na niepożądane zjawiska
i zachowania uczniów.
Program profilaktyki w swoich założeniach ma na celu wspomóc wychowawczą rolę
rodziców oraz przygotowad uczniów do życia w dorosłym świecie ludzi odpowiedzialnych za
swoje zachowania.
Program został opracowany w oparciu o wytyczne zawarte w Rządowym programie na lata
2014–2016 „BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA”.
2. Podstawa prawna:
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78
poz. 483 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572
ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie
szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej
wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26 poz. 226),
3. Cele główne programu:
Szkoła stanowi jedno z najważniejszych środowisk życia dziecka. Ze względu na swą specyfikę
jest miejscem:
- intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego
w grupie rówieśniczej;
- działalności zadaniowej uczniów, co często ujawnia trudności dzieci i młodzieży związane
z przyjmowaniem odpowiedzialności za własne życie;
- konfrontacji autorytetów i kształtowania się poczucia własnej tożsamości ucznia.
Zatem głównym celem programu profilaktyki jest:
• wspomaganie dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu
rozwojowi i zdrowemu życiu,
• ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój
i dezorganizują zdrowy styl życia,
• inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu
rozwojowi i zdrowemu życiu.
Cele operacyjne:
Szkoła tworzy :
- warunki bezpiecznego funkcjonowania;
- atmosferę akceptacji i poczucia bezpieczeostwa wszystkim uczniom;
- kształtuje czynne postaw wobec zdrowia i bezpieczeostwa swojego oraz innych;
- wyrabia prawidłowe nawyki oraz postawę warunkującą zachowanie i pielęgnowanie
zdrowia;
- kształtuje osobowośd dziecka oraz umiejętnośd współżycia z otoczeniem;
- kształtuje umiejętności radzenia sobie w trudnych i niebezpiecznych sytuacjach, a także
zapobiegania ich powstaniu;
- buduje poczucie własnej wartości i wiary w siebie oraz akceptacji innych poprzez
budowanie właściwych relacji z rówieśnikami i najbliższym otoczeniem;
- rozpoznaje możliwości rozwojowe wychowanków oraz podejmuje wczesną interwencję
specjalistyczną w przypadku dzieci wymagających wsparcia specjalistów;
- ogranicza i likwiduje bariery, które blokują prawidłowy rozwój dziecka.
4. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej
Program profilaktyki został opracowany na podstawie diagnozy potrzeb i zachowao uczniów
w szkołach podstawowych, po konsultacji z nauczycielami i rodzicami, na podstawie
wywiadów i rozmów wychowawczych oraz analizy dokumentów szkoły. Przeprowadzona
diagnoza wykazała, że największe trudności dzieci na tym etapie ymi problemami w szkole
są:
• umiejętności komunikacji interpersonalnej,
• przypadki stosowania przemocy i agresji, w tym słownej,
• trudności z właściwym wyrażaniem emocji,
• brak znajomości zasad współżycia w grupie,
• radzenie sobie w sytuacjach trudnych i znoszenie porażek.
5. Formy i metody pracy:
- praca w parach i małych grupach;
- gry i zabawy dydaktyczne;
- mini wykłady, rozmowy indywidualne, rozmowy kierowane, dyskusje;
- „burze mózgów”;
- dwiczenia integracyjne;
- zajęcia w ramach godzin wychowawczych i na poszczególnych przedmiotach;
- warsztaty;
- drama;
- projekcje filmów;
- gazetki ścienne;
- zajęcia pozalekcyjne;
- uroczystości szkolne, apele okolicznościowe i porządkowe.
6. Strategie oddziaływao na środowisko dziecka.
Działania profilaktyczne powinny byd prowadzone już od najmłodszych lat życia dziecka
i obejmowad wszystkie sfery jego osobowości
Stosowane w szkole strategie profilaktyczne:
 działania informacyjne - dostarczanie informacji dotyczących zagrożeo i sposobów
radzenia sobie z nimi;
- kształtowanie postaw, wartości i umiejętności prozdrowotnych;
- skuteczne wykorzystywanie programów profilaktycznych.
 działania edukacyjne – uczenie umiejętności zaspokajania najważniejszych potrzeb:
miłości, bezpieczeostwa, przynależności i szacunku;
 działania o charakterze alternatywnym – poszukiwanie alternatywy dla zachowao
problematycznych dzieci, tj. organizowanie działao dających możliwości nabywania
pozytywnych doświadczeo wzmacniających poczucie własnej wartości oraz wskazanie
aktywnych sposobów spędzania czasu wolnego i włączanie do działao prospołecznych;
- organizowaniu zajęd: sportowych, artystycznych, pozalekcyjnych, społecznych wdrażających
uczniów do aktywnego i twórczego trybu życia.
 działania interwencyjne – wspierające uczniów doświadczających różnego rodzaju
dysfunkcji w formie poradnictwa indywidualnego dla rodziców, programów dla klas.
- praca indywidualna z dzieckiem i rodziną;
- organizowanie zajęd wspierających rozwój;
- wsparcie pedagogiczno – psychologiczne;
- interwencje wychowawcze;
- korzystanie z pomocy specjalistów.
7. Osoby odpowiedzialne za realizację:
• dyrektor,
• wychowawcy klas,
• nauczyciele pozostałych przedmiotów,
• pedagog szkolny/psycholog szkolny,
• rodzice.
8. Obszar działao profilaktycznych



Profilaktyka obejmuje następujące obszary działao:
pierwszoplanową, tj. wspomaganie prawidłowych procesów rozwoju fizycznego,
społecznego, psychicznego i duchowego, w szczególności tworzenie nawyków
prozdrowotnych i motywowanie do zachowao wspierających zdrowie;
drugoplanową , czyli działania skierowane do uczniów, u których pojawiają się pierwsze
symptomy zaburzeo zachowao i postaw, w tym szczególnie tworzenie warunków, w
których możliwe jest zahamowanie rozwoju postaw nieakceptowanych;
trzecioplanową, tj. działania skierowane do uczniów, u których występuje już
zdiagnozowana choroba somatyczna lub problemy patologiczne. Celem tych działao
jest zapewnienie wsparcia w powrocie do akceptowanego społecznie użytecznego
trybu życia.
Podstawowe obszary działalności profilaktycznej szkoły:
I. Zdrowe, bezpieczne i przyjazne środowisko szkoły
II. Zachowania problemowe uczniów
III. Zdrowy styl życia
Obszar działao
profilaktycznych
Zadania do realizacji
Zdrowe,
bezpieczne
i przyjazne
środowisko szkoły
1. Budowanie pozytywnych relacji społecznych, rozwijanie kompetencji
społecznych uczniów, wspieranie prawidłowego rozwoju osobowości
dzieci oraz uspołecznianie uczniów:
- program adaptacyjno –integracyjny „Będę/Jestem pierwszakiem”- klasy
0i1
- program profilaktyczny „Jestem wolny, czuję się bezpiecznie” – klasy IVI
- gry, zabawy , warsztaty, wycieczki, zielone szkoły integrujące zespół
klasowy
- zajęcia integracyjne w różnych grupach wiekowych,
- uczestnictwo we wspólnych projektach,
- wolontariat: organizowanie akcji charytatywnych: loteria fantowa,
złotówka za książkę, kosz na Boże Narodzenie i Wielkanoc, Wielka
Orkiestra Świątecznej Pomocy,
- działania Samorządu Uczniowskiego,
- wspomaganie wychowawców w procesie integracji zespołów
klasowych
2. Rozwijanie potencjału szkoły w zakresie bezpiecznego
funkcjonowania uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi
- wzmacnianie nawyków bezpiecznego poruszania się i funkcjonowania w
szkole
- wpajanie zasad i uczenie właściwych zachowao na wycieczkach, w
pojazdach, na spacerach- pogadanki oraz praktyczne dwiczenia,
- wyposażenie uczniów klas I w odblaski,
- rozmowy na temat zagrożeo i wskazywanie właściwych zachowao przed
feriami, wycieczkami, świętami, wakacjami.
- zwracanie uwagi na bezpieczne i właściwe wykorzystanie przerw
międzylekcyjnych
- monitoring wewnątrz i na zewnątrz szkoły, zewnętrzna firma
ochroniarska
- realizacja statutowych obowiązków w zakresie zapewnienia
bezpieczeostwa uczniów, sumienne wypełnianie dyżurów nauczycieli
podczas przerw
- reagowanie na zagrożenie bezpieczeostwa według ustalonych procedur
i Statutu Szkoły
- przeprowadzenie próby ewakuacyjnych z budynku szkoły
- przegląd budynku pod względem BHP
Zachowania
problemowe
uczniów
1. Profilaktyka agresji i Przemocy
-program zapobiegający stosowaniu agresji i przemocy „Potrafię byd
sobą”- kl. I-III,
- zajęcia edukacyjne „ Agresji mówimy - STOP!- kl. IV – VI,
- profilaktyczno-wychowawczy program przeciwdziałania agresji
u dzieci w młodszym wieku szkolnym realizowany przez wychowawców
kl. IV-VI,
- zapewnienie pomocy ofiarom i sprawcom przemocy rówieśniczej,
- psycholog, policjant – ciekawe zawody,
- kształtowania świadomości przynależności społecznej do rodziny, grupy
rówieśniczej, wspólnoty narodowej,
- organizowanie tradycyjnych uroczystości i świąt w szkole,
- organizowanie spotkao z ekspertami i rozpowszechnianie materiałów
edukacyjnych dotyczących tematyki przemocy dla nauczycieli i rodziców.
2. Przeciwdziałanie nadużyciom - w tym używaniu substancji
psychoaktywnych
- realizowanie na lekcjach zagadnieo z zakresu profilaktyki uzależnieo,
- program profilaktyki palenia tytoniu „Nie pal przy mnie, proszę”,
- zajęcia z zakresu profilaktyki uzależnieo „ Chcę byd zdrowy i zdrowo się
odżywiad” – klasy III,
- wdrażanie do właściwego odżywiania i spędzania wolnego czasu w
programie „Owoce i zabawa zamiast cukierków i komputera”,
- zajęcia warsztatowe na temat leków, alkoholu, papierosów, dopalaczy,
narkotyków
- zajęcia edukacyjne „Głupim pomysłom mówimy NIE” dla klas I – VI.
3. Kształtowanie umiejętności w zakresie prawidłowego wykorzystania
tzw. nowych mediów
- wdrażanie do racjonalnego korzystania z mediów, komputera, gier itp.
w szkole i w domu,
- uwrażliwianie na zagrożenia na jakie narażone jest dziecko w Internecie,
- opracowanie i rozpowszechnianie wśród dzieci i rodziców materiałów
edukacyjnych dotyczących odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania
z nowych mediów.
4. Rozwiązywanie kryzysów rozwojowych i życiowych uczniów w
trudnych sytuacjach życiowych
- w sytuacjach przemocy domowej wdrażanie procedury „Niebieskiej
Karty”
- indywidualna i grupowa terapia dla dzieci w trudnych
sytuacjach życiowych (śmierd bliskiej osoby, rozwód rodziców,
choroba, wyjazd rodziców za granicę, przemoc w rodzinie)
- wspieranie uczniów w sytuacjach trudnych, udzielanie wzmocnieo
pozytywnych jako zachęty do pokonywania trudności
- zajęcia warsztatowe „Jak poradzid sobie z emocjami?”
Zdrowy styl życia
1. Kształtowanie prawidłowych nawyków dbania o zdrowie własne
i innych osób.
- zajęcia edukacyjne na temat zdrowego żywienia, czynników, które
szkodzą zdrowiu, wdrażanie do prawidłowych nawyków higienicznych
Program promocji zdrowia klasy I-VI obejmuje tematy:
- nadwrażliwośd i alergia,
- zagrożenia i choroby jakie są związane ze zwierzętami,
- jaki udzielid pierwszej pomocy,
- wpływ hałasu na słuch i zdrowie człowieka,
- racjonalne odżywianie,
- zapobieganie wadom wzroku i prawidłowa postawa ciała,
- jak należy dbad o higienę i znaczenie odpoczynku dla zdrowia człowieka,
- jak dbad o czystośd otoczenia,
- choroby XXI wieku,
- mycie zębów po posiłkach kl. I-II
- stomatolog, lekarz, ratownik medyczny - ciekawe zawody,
- zwracanie uwagi na utrzymywanie prawidłowej postawy fizycznej,
- monitorowanie dostosowania krzeseł i ławek do aktualnego wzrostu.
2. Promowanie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej w szkole
- racjonalne posiłki w szkolnej stołówce,
- „Szklanka mleka” kl. I –VI i „Owoce i warzywa w szkole” kl. I-III,
- savoire – vivre - kulturalne nawyki, modelowanie właściwych zachowao
uczniów w szkole i po za nią,
- zapewnienie uczniom z wadami postawy możliwości korzystania
z zajęd gimnastyki korekcyjnej,
- rozgrywki, zawody i konkursy sportowe w dyscyplinach sportowych
- wycieczki, biwaki, rajdy, zielone szkoły
- przygotowanie uczniów i egzamin na kartę rowerową
3. Tworzenie warunków prawidłowego rozwoju emocjonalnego i
społecznego uczniów
- monitorowanie funkcjonowania uczniów w grupie rówieśniczej,
- wzmacnianie zachowao kulturalnych – dostrzeganie i docenianie,
promowanie uczniów z wysoką kulturą osobistą,
- przygotowanie do prawidłowego zachowania w miejscachpublicznych,
- profilaktyka logopedyczna: indywidualne zajęcia z dziedmi, współpraca z
rodzicami i nauczycielami,
- akcja głośnego czytania dzieciom w szkole „Czytadełko”,
-uczestnictwo w imprezach kulturalnych: wyjścia do ośrodków
kultury i sztuki, udział w konkursach, olimpiadach,
- wspomaganie i realizowanie zajęd z zakresu rozwoju osobowości i
komunikacji interpersonalnej,
- koła zainteresowao (koła przedmiotowe: j. polskiego, j. angielskiego,
matematyki, przyrody, informatyczne, koło europejskie, zajęcia
z twórczości ), promowane uczniów zdolnych,
- kształtowanie nawyków dbania o środowisko przyrodnicze:
pogadanki, praktyczne segregowanie odpadów na terenie szkoły
- akcja „Sprzątanie świata” klasy I-VI
9. Rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców
Nauczyciel jest:
- przewodnikiem wprowadzającym ucznia do samodzielnego życia opartego na
doświadczeniu i wartościach,
- dojrzałym człowiekiem, wolnym od nałogów, irracjonalnych schematów i nastawieo,
- autorytetem - powinien uczniom „imponowad wartościami”: wysoką kulturą i kompetencją
zawodową, realizowanymi we własnym życiu „zdrowymi nawykami”,
- osobą obdarzającą ucznia szacunkiem, respektującą jego poglądy i odmienne przekonania.
Nauczyciel w swoich działaniach zobowiązany jest do:
- prowadzenia działao wspomagających wszechstronny rozwój ucznia,
- kształtowania dobrej atmosfery w pracy zespołu klasowego,
- współdziałania ze wszystkimi nauczycielami i koordynowania ich działao profilaktycznych i
wychowawczych,
- utrzymywania ścisłej współpracy z rodzicami i wspierania ich w procesie wychowawczym,
- kreowania sytuacji, w których dziecko aktywnie rozwija wszystkie sfery swej osobowości.
Nauczyciel otrzymuje wsparcie poprzez:
- konferencje, warsztaty, szkolenia podnoszące kompetencje wychowawcze,
- indywidualne konsultacje z pedagogiem, psychologiem, wypracowanie metod
postępowania z uczniami w sytuacjach trudnych,
- wymiana doświadczeo podczas zespołów przedmiotowych, zespołów wychowawczych.
10. Współpraca z rodzicami
Rodzice, jako członkowie społeczności szkolnej, biorą udział w działaniach profilaktycznych
szkoły poprzez:
- uczestniczenie w zebraniach i “dniach otwartych szkoły”, uroczystościach szkolnych itp.;
- udział w szkolnych spotkaniach poświeconych zagadnieniom profilaktycznym (rodzice mogą
proponowad formy spotkao i osoby prowadzące);
-stałą i uczciwą współpracę z wychowawcą i innymi nauczycielami, w tym: rzetelne
informowanie o stanie zdrowia dziecka i przyczynach jego nieobecności na zajęciach,
indywidualne konsultacje i uzyskiwanie informacji na temat swojego dziecka, jego
zachowania, postępów w nauce, predyspozycji rozwojowych i przyczyn trudności w szkole.
- zapoznanie się z programem wychowawczym i profilaktyki szkoły, z kalendarzem imprez,
planem wychowawcy,
- udział w działaniach psychoedukacyjnych,
- opiekę terapeutyczną: spotkania stałe, okresowe, indywidualne i grupowe,
- korzystanie z materiałów informacyjnych z zakresu wychowania i profilaktyki,
11. Współpraca z podmiotami i instytucjami, które mogą wspierad działania szkoły
w środowisku lokalnym
Aby właściwie wprowadzid uczniów w role społeczne, szkoła współpracuje z następującymi
instytucjami i organizacjami społecznymi.
Władze lokalne:
- udział w akcjach typu sprzątanie świata, zbiórka surowców wtórnych,
- organizacja festynów, spotkao okolicznościowych, wycieczek,
- zapoznanie uczniów z pracą urzędów,
- nawiązywanie kontaktów z władzami poprzez spotkania z nauczycielami, uczniami z okazji
np. uroczystości szkolnych.
Instytucje społeczne (Policja, Straż Pożarna, Ośrodek Zdrowia )
- udział w zajęciach profilaktycznych prowadzonych przez przedstawicieli różnych instytucji
na temat bezpieczeostwa ruchu drogowego, przeciwdziałania agresji, zdrowia, numerów
alarmowych i przestępczości itp.
Placówki kulturalne i oświatowe ( ZOPO, Biblioteka Publiczna, Poradnia Psychologiczno –
Pedagogiczna, Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Kultury, MSCDN – korzystanie z
oferty szkoleniowej oraz konsultacji z doradcami metodycznymi)
- udział w projektach lokalnych instytucji wspierających działania szkół.
Parafia:
- udział w uroczystościach kościelnych i parafialnych
- rekolekcje.
12. Przewidywane efekty działao profilaktycznych
Wszystkie działania profilaktyczne zmierzają do lepszego przygotowania do życia młodych
ludzi, dostarczenia im odpowiedniej wiedzy i stworzenia bezpiecznych możliwości jej
sprawdzenia w rzeczywistości, w celu kształcenia umiejętności radzenia sobie z problemami
dnia codziennego.
Pragniemy, aby absolwent naszej szkoły:
- czuł się bezpiecznie w szkole i po za nią,
- współpracował z wychowawcami i szanował innych uczniów,
- był świadomy różnych zagrożeo (Internet, uzależnienia, kontakt z obcym)
- świadomy był konsekwencji w przypadku naruszania obowiązujących zasad
funkcjonowania w szkole, grupie rówieśniczej, innych społecznościach,
- potrafił zachowywad się asertywnie,
- nie używał agresji słownej i fizycznej,
- propagował i stosował zdrowy styl życia,
- potrafił reagowad właściwie w sytuacjach kryzysowych.
13. Ewaluacja programu profilaktycznego szkoły
Programy: wychowawczy i profilaktyczny szkoły podlegają ewaluacji. Jest ona oparta na
monitorowaniu efektów pracy wychowawczej i profilaktycznej, konsultacjach z
rodzicami, rozmowach z uczniami i absolwentami, sugestiach samorządu
uczniowskiego, oraz nadzoru pedagogicznego. Szkoła do w/w działao tworzy narzędzia
badawcze.
Elementy programów ujęte w planach pracy wychowawczej mają charakter ramowy, są
elastyczne, w razie potrzeby mogą byd modyfikowane przez nauczycieli
i wychowawców.