docWiedza o morzu przydaje się zwłaszcza na śródlądziu Kraków leży
download 
Reklamacja Transkrypt
Wiedza o morzu przydaje się zwłaszcza na śródlądziu Kraków leży
WARTO WIEDZIEĆ WARTO WIEDZIEĆ W wyniku spotkania poświęconego tematyce morskiej, które odbyło się na naszej Uczelni w połowie listopada, zrodził się pomysł utworzenia na naszym Uniwersytecie lobby morskiego. W planach na najbliższą przyszłość jest wprowadzenie do programu studiów elementów nauczania o gospodarce morskiej we współpracy ze środowiskiem naukowym i praktykami biznesu morskiego Trójmiasta. W ramach upowszechniania wiedzy o gospodarce morskiej i rzecznej planuje się także zorganizowanie na UEK cyklu konferencji, debat, wykładów otwartych, a w przyszłości wykładów do wyboru dla studentów studiów magisterskich i podyplomowych. Poczynaniom tym towarzyszyć ma stała współpraca z Uniwersytetem Bałtyckim. Dlaczego ta – jak się okazuje – nie całkiem nowa inicjatywa jest tak ważna – wyjaśnią poniższe teksty. „Siła narodów morskich leży nie w masie, lecz w ruchu” Kraków leży nad Bałtykiem Gospodarka morska w programach studiów ekonomicznych w Krakowie w latach międzywojennych Tytuł niniejszego artykułu może zaskakiwać Czytelników „Kuriera UEK”. Intencją moją nie było jednak socjotechniczne przyciągnięcie uwagi i zachęcenie do zapoznania się z materiałem, lecz – zgodnie z podtytułem – przybliżenie problematyki morskiej studentom oraz pracownikom naukowym UEK, poprzez przypomnienie zapomnianych już dzisiaj obszarów wykładanej wiedzy, studiów i przemyśleń związanych z szeroko rozumianą gospodarką morską, handlem morskim i organizacją żeglugi. Tematy te wchodziły w zakres studiów ekonomicznych w ówczesnej Akademii Handlowej w Krakowie oraz jeszcze wcześniej – w Wyższym Studium Handlowym w Krakowie, będąc w latach 30. ubiegłego wieku ich szczególnym wyróżnikiem. Problematyka morska w programach studiów ekonomicznych w Krakowie związana jest z nierozerwalnie z osobą prof. dr. Zygmunta Sarny – jednego z założycieli Wyższego Studium Handlowego oraz Rektora Akademii Handlowej w latach 1946–1948. Prof. Sarna kwestii morskiej poświęcił wiele publikacji jako efekt studiów i analiz, a przede wszystkim bogatej działalności dydaktycznej. W Wyższym Studium Handlowym w Krakowie 16 prowadził trzy obszerne wykłady z zakresu dyscyplin handlowych i gospodarki morskiej: organizację handlu krajowego (I rok studiów), organizację handlu międzynarodowego (II rok studiów) i organizację handlu morskiego (III rok studiów). Śledząc rozwój zainteresowań naukowo-badawczych i dydaktycznych prof. Sarny, można zastanawiać się, dlaczego skoncentrował on uwagę właśnie na problematyce morskiej. Niewątpliwie wpływ na to miały czynniki osobowe – własne zainteresowania i zdobyte doświadczenia, środowisko Katedry Prawa Politycznego i Prawa Narodów UJ, funkcja dyrektora Szkoły Nauk Politycznych na Wydziale Prawa i Administracji UJ oraz udział w charakterze obserwatora i przedstawi- ciela Ligi Narodów podczas Plebiscytu na Śląsku. Problematyka morska, jej rozwijanie i propagowanie w środowisku akademickim związana była także z uwarunkowaniami zewnętrznymi. W latach 20. i 30. ubiegłego wieku polityka i gospodarka morska nowego państwa polskiego należały do szczególnie ważnych, ale i kontrowersyjnych tematów. Sformułowano wiele projektów i koncepcji gospodarczego wykorzystania morza. Polskie morze to Gdynia i Gdańsk, a jego zaplecze gospodarcze sięga po Tatry Prof. Sarna był zwolennikiem tezy, iż gospodarczą siłę Polski należy zdecydowanie budować i kształtować na dostępie do morza. Dzięki temu porty i transport morski umożliwiać będą rozwój kontaktów handlowych Polski z całym światem. Znamienne są słowa, które wypowiedział w Szkole Nauk Politycznych UJ: „Polskie morze to Gdynia i Gdańsk, a jego zaplecze gospodarcze sięga po Tatry”. Dobrym przykładem uznania, jakim cieszyły się osiągnięcia naukowe i poglądy prof. Sarny w kwestii prawa oraz gospodarki morskiej, było zaproszenie go wraz z gronem profesorów WSH przez Ligę Morską i Kolonialną w Krakowie na wspólną naradę i dyskusję. Intencją organizatorów i całego zaproszonego gremium latem 1933 roku było wypracowanie oraz skompletowanie materiałów niezbędnych w wypadku, gdyby Polska uzyskała mandat „państwa kolonialnego”. Powrót do lat 30.? W latach 30. WSH w Krakowie dzięki publikacjom i wystąpieniom prof. Z. Sarny było uznanym centrum akademickim, krzewiącym koncepcję gospodarki morskiej. Profesor wielokrotnie wyjeżdżał do Gdyni i Gdańska, brał udział w spotkaniach przedstawicieli nauki i praktyki. Dzisiaj możemy powiedzieć, że kierunek jego aktywności naukowej i wdrożeniowej był ze wszech miar słuszny, co pozytywnie zweryfikowało po wielu latach życie gospodarcze i późniejsze wydarzenia. Dzięki doskonałemu przygotowaniu teoretycznemu, a także znajomości praktyki handlowej, biurowej oraz bankowej Profesor mógł zaproponować studentom interesujące wykłady z organizacji handlu międzynarodowego, poruszające m.in. takie tematy, jak: rodzaje i znaczenie traktatów międzynarodowych, insty- tucje popierające polski eksport, targi i wystawy międzynarodowe, działalność Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu oraz Banku Wypłat Międzynarodowych w Bazylei, systemy łączności i komunikacji międzynarodowej, kody telegraficzne, międzynarodowy przewóz kolejowy, organizacja i znaczenie portów morskich, problemy żeglugi międzynarodowej oraz dokumentacja w przewozach morskich i ubezpieczeniach międzynarodowych. Tematy i wątki wykładów z zakresu gospodarki morskiej prowadzonych w latach 30. w WSH i AH (od 1938 r.) zadziwiają swą aktualnością i ważnością dla współczesnego biznesu morskiego. W książce zatytułowanej „Międzynarodowe publiczne prawo morskie w czasie pokoju”, wydanej nakładem własnym w Krakowie w 1932 r., prof. Sarna rozwinął m.in. kwestie prawnych aspektów okrętów oraz bezpieczeństwa i wolności żeglugi, walki z piractwem, wolności rybołówstwa, wolności zakładania kabli podwodnych, stref morza przybrzeżnego (morskiej strefy morza terytorialnego, wówczas będącego pasem trzymilowym) oraz funkcjonowania portów morskich. W wykładzie inauguracyjnym roku akademickiego 1945/1946 w Akademii Handlowej w Krakowie (30.10.1945 r.) prof. Sarna zachęcał młodzież studencką, „by na zew handlu spieszyła ku polskie- Lobby Morskie na naszej Uczelni tworzą: tQSPG ES IBC "OES[FK 4[SPNOJL – kierownik Katedry Handlu i Instytucji Rynkowych UEK tVLBT[ 4BMXBSPXTLJ – dyrektor Kancelarii Rektora UEK t8BMEFNBS 5VSTLJ – absolwent XIII Edycji Executive MBA t+BLVC PHJOPX – polski i słowacki korespondent ukraińskiego tygodnika „Dzerkało Tyżnia”, absolwent Wydziału Towaroznawstwa UEK mu morzu, by w oparciu o rzetelnie nabytą wiedzę torowała twardą i zaciętą pracą drogę rozwoju polskiemu handlowi morskiemu”. Tworzone na Uczelni lobby morskie stwarza szansę realizacji tego przesłania sprzed ponad 60 lat przez obecnych studentów naszego Uniwersytetu. Jakie są ku temu przesłanki – wyjaśnia tekst Jakuba Łoginowa. Prof. dr hab. Andrzej Szromnik – kierownik Katedry Handlu i Instytucji Rynkowych UEK Wiedza o morzu przydaje się zwłaszcza na śródlądziu Mówienie o morskim aspekcie nauczania na Uniwersytecie Ekonomicznym od razu przywodzi na myśl stary dowcip o tym, jak Czesi utworzyli Ministerstwo Gospodarki Morskiej, nie przejmując się zupełnie brakiem dostępu do morza. Bo przecież w Moskwie na podobnej zasadzie działało Ministerstwo Kultury… A tak na poważnie, to o ile łatwo jest wytłumaczyć hobbistyczne zainteresowanie morzem ze strony studentów i pracowników Uczelni (jachting, wypoczynek), to już próby włączenia tego tematu do badań naukowych i dydaktyki mogą dziwić. Jednak niesłusznie, bo wiedza o gospodarce morskiej – to integralna część wykształcenia ekonomicznego, które powinien otrzymać absolwent prestiżowej krakowskiej uczelni. Przez brak zainteresowania morzem Małopolsce uciekły inwestycje O tym, że wiedza o gospodarce morskiej ma namacalny materialny wymiar również dla mieszkańców Małopolski, świadczy przykład unijnego projektu SoNorA (South-North Axis, czyli Oś Południe – Północ). Ten projekt studyjny przewiduje wyznaczenie najdogodniejszej trasy korytarza transportowego, który ma połączyć porty Bałtyku i Adriatyku. W pracach nad tym projektem brali udział ekonomiści, przedsiębiorcy i samorządowcy nie tylko z regionów nadmorskich, ale również (a może przede wszystkim) – z kilkunastu regionów tranzytowych (np. Łódzkie, Śląsk, Morawy). Przedmiotem badań i prognoz były obecne i możliwe do wykreowania potoki ładunkowe, które będą uzasadniały włączenie do korytarza takich, a nie innych ośrodków gospodarczych leżących między Bałtykiem 17
