Rynek Instalacyjny 11/2012
Transkrypt
Rynek Instalacyjny 11/2012
kolektory słoneczne i pompy ciepła nawiewniki powietrza zewnętrznego 11/2012 rok XX kanalizacja obszarów wiejskich promienniki i przepompownie ścieków Cena 14 zł (5% VAT) ISSN 1230-9540 Indeks 344079 Nakład 10 tys. egz. WWW.RYNEKINSTALACYJNY.PL REKLAMA » OSZCZĘDZANIE ENERGII JEST PRZYSZŁOŚCIĄ « MRÓZ: STAŃ Z RYWALEM OKO W OKO A Z NIM ZWYCIĘŻYSZ. Izolacje Techniczne z wełny kamiennej PAROC PAROC Pro Section 100 i PAROC Hvac Section AluCoat T otuliny z wełny kamiennej, przeznaczone są do izolacji termicznej i akustycznej wysokotemperaturowych instalacji przemysłowych, rurociągów parowych i ciepłowniczych, kanałów spalin oraz przewodów kominowych. PAROC Pro Combi 100 może dopasowywać się średnicą wewnętrzną do trzech różnych średnic zewnętrznych rury. Otuliny zostały sklasyfikowane jako produkty niepalne. PAROC Pro Bend 100 i PAROC Hvac Bend AluCoat T gotowe elementy z wełny kamiennej, służące do izolacji kolan rurociągów. Przeznaczone są do izolacji termicznej i akustycznej rurociągów grzewczych, c.o., parowych i wody użytkowej. Standardowo przygotowywane są dla promienia 1,5d lub 3d i kąta 90 stopni. PAROC Section Bend AluCoat T pokryte są zbrojoną folią aluminiową z zakładką samoprzylepną. PAROC Wired Mat maty z wełny kamiennej, jednostronnie obszyte siatką z drutu stalowego ocynkowanego, przeznaczone są do izolacji termicznej i akustycznej wysokotemperaturowych kotłów, zbiorników, rurociągów, kanałów spalin, kominów i wszystkich powierzchni, gdzie wymagana jest bardzo duża odporność na stałe obciążenia wysokich temperatur. PAROC Wired Mat AL1 i PAROC Wired Mat AluCoat mogą być jednostronnie pokryte niezbrojoną (AL1) lub zbrojoną (AluCoat) folią aluminiową. PAROC Pro SLAB płyty z wełny kamiennej przeznaczone są do izolacji termicznej i akustycznej powierzchni płaskich, ścian dużych zbiorników niskotemperaturowych, dużych kotłów energetycznych, elektrofiltrów, kanałów spalin, instalacji odsiarczania spalin oraz jako wypełnienie blaszanych kasetonów. PAROC Pro Lamella Mat AluCoat i PAROC Lamella Mat AluCoat maty lamellowe z wełny kamiennej, jednostronnie pokryte folią aluminiową, przeznaczone są do izolacji termicznej i akustycznej kanałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, niskotemperaturowych kotłów, małych zbiorników, rurociągów oraz powierzchni cylindrycznych. Zapobiegają również kondensacji pary wodnej, a dzięki prostopadłemu do folii ułożeniu włókien znakomicie zachowuje pierwotną grubość izolacji na ostrych krawędziach i narożnikach. Maksymalna temperatura nośnika energii cieplnej: 250°C. Izolacje akustyczne PAROC InVent płyty z wełny kamiennej przeznaczone do izolacji akustycznej i termicznej kanałów wentylacyjnych, skrzynek rozprężnych, wypełniania szczelinowych tłumików akustycznych, ekranów, kaset i paneli dźwiękochłonnych oraz jako wewnętrzna powłoka tłumiąca w urządzeniach wentylacyjnych. Zewnętrzna powłoka płyt (welon szklany w kolorze czarnym (N3) lub na specjalne zamówienie - białym (N1)) dostosowana jest do przepływu powietrza z prędkością 20m/s nie powodując przy tym porywania włókien. PAROC POLSKA sp. z o.o., ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno Telefon +61 468 21 90, Fax +61 468 23 04 www.paroc.pl System „BH-Res B2B” szczegóły na stronie 57. Od Redaktora Jesień to okres wytężonej pracy w naszej branży. Inwestorzy przypominają sobie, że niedługo już zima i dobrze byłoby mieć zmontowane i działające instalacje. Jednak tym razem odkładali decyzje bardzo długo. O ile w poprzednich latach ruch w interesie zaczynał się już w końcu sierpnia, a apogeum osiągał pod koniec września, w tym roku dopiero z końcem października zaczęło się coś dziać. Czy wszyscy zdążą przed zimą i mrozami? Pewnie nie, ale nowe technologie nie są już tak pracochłonne jak dawniej i daje to instalatorom spore szanse nadgonienia zaległości. Czy powinno nas dziwić takie zachowanie inwestorów? Raczej nie – postępują adekwatnie o informacji z tv i prasy codziennej. Codziennie prześcigają się one w doniesieniach o kryzysie – bo nie wiedzie się niektórym firmom, wieszczą koniec świata – bo tak wynika z kalendarza Majów, eskalują strach i emocje groźnymi tytułami. A jeśli przeanalizować wyniki w dłuższej perspektywie, polska gospodarka i rynek budowlany wcale nie radzą sobie aż tak źle. Zdaniem analityków budowlanka została rozregulowana przez boom w inwestycjach drogowych, kiedy okazało się, że na tak duże wyzwania nie były przygotowane ani firmy, które nie umiały poprawnie skalkulować ryzyka, ani inwestor, który bezwzględnie wykorzystał swoją przewagę, ani prawo preferujące taniochę i bylejakość. O aktualnej sytuacji branży instalacji grzewczych dowiemy się z raportu Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych podsumowującego III kwartał br. (str. 12). Widać, że choroba, która dotknęła sektor budownictwa drogowego, rozlała się na cały rynek budowlany – mamy zatory płatnicze, brak zaufania, chaos i odkładanie decyzji. Są też jednak branże, które stale odnotowują wzrosty sprzedaży. Jesień to także czas sympozjów i targów. Producenci zrzeszeni w Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła zorganizowali swój pierwszy kongres. Podsumowali na nim rynek i jego perspektywy – w tym przypadku całkiem niezłe. Szerzej o tym piszemy na str. 10 i 34. Z kolei Instytut Energetyki Odnawialnej przygotował analizę polskiego rynku kolektorów słonecznych – o najważniejszych wnioskach z niej wynikających piszemy na str. 30. W numerze listopadowym kontynuujemy temat optymalnego źródła ciepła dla domów jednorodzinnych (str. 35) i podpowiadamy, jak obniżyć koszty eksploatacji kotłowni gazowych (str. 41). Piszemy też o ogrzewaniu hal przemysłowych i pomieszczeń za pomocą promienników (str. 45). Specjalistom od wentylacji proponujemy artykuł o nawiewnikach (str. 51). Te zakończenia instalacji decydują niejednokrotnie o efekcie żmudnej pracy projektantów i instalatorów. Wracamy również do tematu wentylacji w komorach bezpiecznej pracy – str. 58. Kanalizacja terenów wiejskich przyniosła spory bagaż doświadczeń projektantom i inwestorom. Na co warto zwrócić uwagę przy takich inwestycjach i projektowaniu, piszemy na str. 64. Jerzy Kosieradzki 4 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl CIEPŁOO W TWO CIEPŁO TWOIM OIM DDO DOMU OOM M MIESIĘCZNIK INFORMACYJNO-TECHNICZNY ISSN 1230-9540, Nakład 10 000 Wydawca Dom Wydawniczy MEDIUM Bogusława Wiewiórowska-Paradowska Adres redakcji 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18 tel./faks 22 512 60 75 do 77 e-mail: [email protected] www.rynekinstalacyjny.pl Redaktor naczelny Jerzy Kosieradzki, tel. 22 512 60 75 [email protected] 26 Certyfikacja kurków kulowych do instalacji gazowych W artykule opisano sytuację powstałą po opublikowaniu w sierpniu 2011 r. w wykazie norm zharmonizowanych z dyrektywą 89/106/EEC dotyczącą wyrobów budowlanych normy EN 331:1998 wraz ze zmianą A1:2010. Zmiana w normie spowodowała, że od września br. wielu producentów kurków gazowych nie mogłoby sporządzać deklaracji zgodności na znak CE lub krajowej deklaracji zgodności. Jest jednak wyjście z tej sytuacji. Fot. Ferro Redaktorzy prowadzący Jolanta Słowińska, tel. 501 166 437 30 [email protected] Waldemar Joniec, tel. 22 512 60 76 [email protected] Sekretarz redakcji Agnieszka Orysiak, tel. 600 050 378 czych. Polska stała się jednym z liderów w sprzedaży i montażu kolektorów słonecznych, zajmując w europejskim rankingu czwarte miejsce (za Niemcami, Włochami i Hiszpanią). W 2012 r. zainstalowane zostanie kolejne ponad 200 tys. m2, a łączna wartość skumulowana przekroczy 1 mln m2 kolektorów słonecznych. [email protected] Recenzenci dr hab. inż. Witold Chmielnicki, prof. dr hab. inż. Waldemar Jędral, dr inż. Władysław Kasieczka, dr inż. Florian Piechurski, prof. dr hab. inż. Zbigniew Popiołek, prof. dr hab. inż. Władysław Szaflik, dr inż. Kazimierz Wojtas Reklama i marketing tel./faks 22 810 28 14, 512 60 70 Dyrektor biura reklamy i marketingu Joanna Grabek, [email protected] Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży Michał Grodzki, [email protected] Kierownik ds. promocji Marta Lesner-Wirkus, [email protected] Kolportaż i prenumerata tel./faks 22 512 60 74, 810 21 24 Specjalista ds. prenumeraty Jerzy Lachowski, [email protected] Fot. Viessmann Już ponad 100 tysięcy użytkowników w Polsce korzysta ze słonecznych instalacji grzew- 34 Rynek pomp ciepła Prognozy rozwoju rynku OZE w Polsce i pozostałych krajach Unii wskazują, że znaczącą rolę w wypełnieniu wymagań dyrektywy może odegrać geotermia, zwłaszcza niskotemperaturowa z pompami ciepła, które zostały uznane za urządzenia korzystające z OZE. Eksperci prognozują stały i stabilny wzrost liczby montowanych pomp ciepła w Polsce, pomimo że nie korzystają one z takiego wsparcia jak kolektory słoneczne. Fot. Junkers Redakcja Aleksandra Cybulska (red. portalu internetowego), Joanna Korpysz-Drzazga (red. językowy), Janina Myckan-Cegłowska (red. statystyczny), Jacek Sawicki (red. tematyczny), Bogusława Wiewiórowska-Paradowska (red. tematyczny) Skład, łamanie Agencja Reklamowa MEDIUM 45 [email protected] Za publikację w „Rynku Instalacyjnym” MNiSW przyznaje jednostkom naukowym 5 punktów. Dom Wydawniczy MEDIUM jest członkiem Izby Wydawców Prasy Rys. Zehnder Druk Zakłady Graficzne TAURUS Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów i nie zwraca materiałów niezamówionych. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń, ma też prawo odmówić publikacji bez podania przyczyn. Wszelkie prawa zastrzeżone © by Dom Wydawniczy MEDIUM. Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. Wersja pierwotna czasopisma – papierowa. Rynek kolektorów słonecznych Ogrzewanie promiennikowe Ogrzewanie za pomocą promienników pozwala na zmniejszenie zużycia energii w stosunku do tradycyjnych rozwiązań – zwłaszcza w obiektach wysokich, wielkokubaturowych i użytkowanych okresowo. Urządzenia te umożliwiają zapewnienie komfortu w pomieszczeniach przy niskiej temperaturze otoczenia i szybkie jego uzyskanie po okresie przerwy w pracy. SPIS TREŚCI 51 Nawiewniki powietrza w wentylacji i klimatyzacji Fot. Swegon W pomieszczeniu obsługiwanym przez wentylację i klimatyzację ze scentralizowanym przygotowaniem powietrza jedynymi widocznymi dla użytkowników elementami instalacji są nawiewniki i wywiewniki powietrza. Ważny jest nie tylko wygląd – od ich konstrukcji zależy utrzymanie określonych warunków komfortu w zakresie temperatury, prędkości, wilgotności powietrza i poziomu dźwięku w strefie przebywania ludzi. AKTUALNOŚCI Targi RENEXPO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Kongres PORT PC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Rynek instalacji grzewczych w III kwartale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Inżynier – zawód poszukiwany Rozmowa z prof. K. Wojdygą, dziekanem WIŚ PW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Inauguracja roku na WIŚ PW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Nowości w technice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Zrównoważone budownictwo przyszłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Nowa biogazownia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Podwójny jubileusz marki Purmo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 75 lat Grupy Rockwool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Viega na Antarktydzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Efektywny inkubator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Klimat w łazience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Ustawa przyjazna dla fotowoltaiki Grzegorz Wiśniewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Certyfikacja kurków kulowych do instalacji gazowych Magdalena Swat, Zdzisław Gebhardt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Skorzystaj ze szkoleń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Zapraszamy na targi i konferencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Oferty dla polskich firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ENERGIA Rynek kolektorów słonecznych w Polsce Kanalizacja ciśnieniowa i podciśnieniowa obszarów wiejskich 64 Systemy kanalizacji ciśnieniowej i podciśnieniowej to rozwiązanie alternatywne dla kanalizacji grawitacyjnej – szczególnie przy niesprzyjających warunkach hydrogeologicznych i spadkach terenu. Kanalizacja ciśnieniowa sprawdza się na obszarach o zróżnicowanej konfiguracji terenu, wysokim poziomie wód gruntowych i rozproszonej zabudowie. Z kolei podciśnieniowa zalecana jest dla terenów płaskich o zwartej bądź rozproszonej zabudowie na obszarach podmokłych i zalewowych. 70 Przepompownie – zestawienie Rys. Białogon rynekinstalacyjny.pl Białogon Ecol-Unicon Grundfos Inwap Kessel Meprozet Metalchem Warszawa Techneau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Rynek pomp ciepła w Polsce Małgorzata Smuczyńska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Rozwiązania źródła ciepła dla domu jednorodzinnego Władysław Szaflik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Nagrzewnice wodne w obiektach o małej i średniej kubaturze Michał Wajman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Możliwości obniżenia kosztów ciepła z kotłowni zasilanej gazem. Cz. 5. Osiedlowa sieć ciepłownicza – wariant podstawowy Ryszard Śnieżyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 Ogrzewanie promiennikowe Waldemar Joniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 Mocowanie i wibroizolacja pionowych rurociągów w budynkach wysokich Adam Radzimski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 Nowe izolacje techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Grzegorz Wiśniewski, Aneta Więcka, Anna Santorska, Maria Nalewajko POWIETRZE Nawiewniki powietrza w wentylacji i klimatyzacji Anna Charkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 System BH-Res B2B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Wentylacja komór bezpiecznej pracy (cz. 2) Krzysztof Kaiser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 WODA Kanalizacja ciśnieniowa i podciśnieniowa obszarów wiejskich Marek Kalenik, Tadeusz Siwiec, Piotr Wichowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Przepompownie – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 INFORMATOR Aktualności normalizacyjne, Jerzy Nowotczyński, Krystyna Nowotczyńska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Katalog firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gdzie nas znaleźć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . listopad 2012 76 77 80 82 7 AKTUALNOŚCI Targi RENEXPO D rugie Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej RENEXPO odbywały się w Warszawie 17–18 października. Zgromadziły około 90 wystawców, a co trzecia osoba spośród 3,5 tys. zwiedzających uczestniczyła również w towarzyszących targom konferencjach. Tegoroczna edycja zbiegła się z końcówką prac nad projektem ustawy o odnawialnych źródłach energii, od której wielu specjalistów oczekuje przełomowych rozwiązań. Nasz rynek OZE pozostał w tyle za czołowymi państwami UE, ale gdy dziś tam panuje stagnacja lub spadek sprzedaży, w Polsce utrzymują się lub przewidywane są duże wzrosty, np. na rynku kolektorów słonecznych, energetyki wiatrowej i fotowoltaiki czy biogazu. Z tym faktem 8 listopad 2012 Fot. WJ wiąże się z pewnością duża liczba firm zagranicznych na targach – stanowiły one 40% wystawców. Liczebnością wyróżniały się zwłaszcza te oferujące technologie związane z fotowoltaiką. Czy wsparcie dla produkcji energii elektrycznej w ogniwach będzie w Polsce rzeczywiście atrakcyjne? Okaże się po opublikowaniu ustawy – ma to nastąpić na początku 2013 r., ale bardziej realna jest połowa roku. Na targach prezentowano też biogazownie, małe elektrownie wodne i kolektory słoneczne oraz pompy ciepła i inteligentne sieci energetyczne. Wystawie towarzyszyły konferencje i fora branżowe. Szczególnymi wydarzeniami były I Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła oraz II Konferencja Fotowoltaiki. Na tym pierwszym dyskutowano o perspektywach rozwoju rynku pomp ciepła i ich znaczeniu w budynkach niskoenergetycznych i okołozeroenergetycznych, prezentowano również przykłady dobrych praktyk (szerzej na s. 10). Specjaliści od fotowoltaiki rozmawiali o perspektywach branży w Polsce i na świecie, systemach wsparcia, które ma wprowadzić ustawa o odnawialnych źródłach energii, powoływano się też na przykłady zrealizowanych inwestycji w kontekście opłacalności i bezpieczeństwa. Wiele uwagi poświęcono procesowi inwestycyjnemu, w tym wymaganym pozwole- niom, koncesjom i uzyskiwaniu zielonych certyfikatów oraz procedurom przyłączania systemu PV do sieci energetycznej. Na konferencji poświęconej biopaliwom transportowym dyskutowano m.in. o zmianach w prawodawstwie krajowym związanych z implementacją dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, kryteriach zrównoważonego rozwoju i systemach certyfikacji biopaliw, biopaliwach nowej generacji i rynku surowców do ich produkcji. Z kolei w trakcie branżowych forów dyskusyjnych poświęconych kolektorom słonecznym, małym elektrowniom wodnym i biopaliwom wymieniano się informacjami o technologiach, produktach i konwj kretnych realizacjach. rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI Kongres PORT PC Pierwszy Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła pod hasłem Perspektywy rozwoju pomp ciepła i ich znaczenie w budynkach niskoenergetycznych i okołozeroenergetycznych odbył się 18 października w Warszawie podczas Targów RENEXPO. Uczestniczyło w nim ok. 400 osób – producentów, projektantów, instalatorów, dystrybutorów i naukowców. Dyskutowano o perspektywach rozwoju rynku pomp ciepła w kraju i na świecie oraz ich pozytywnym wpływie na zwiększenie efektywności energetycznej i ekonomicznej sektora grzewczego. W wystąpieniu otwierającym konferencję prezes zarządu PORT PC Paweł Lachman wskazywał, że w krajach, w których dużą część nowych budynków stanowią obiekty energooszczędne i pasywne, pompy ciepła są już standardowo stosowane. Ponadto w wielu krajach europejskich funkcjonują systemy wsparcia dla instalacji z pompami ciepła. Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych uznała pompy ciepła za urządzenia korzystające z OZE – pompa przekazuje ok. 75% energii ze źródeł odnawialnych, a 100% dzięki „zielonej taryfie” na energię elektryczną wytworzoną ze źródeł odnawialnych. Marek Miara, Instytut Fraunhofera Prognozy wskazują, że liczba instalacji z pompami ciepła będzie rosła – do ich stosowania zachęca m.in. dyrektywa EPBD recast, która obliguje członków UE do tego, żeby od 2021 r. wszystkie nowe budynki były budowane w technologii okołozeroenergetycznej. Ponadto pompy ciepła coraz częściej będą używane do chłodzenia budynków, bo ich zastosowanie w systemie chłodzenia pasywnego jest 5–7 razy bardziej efektywne energetycznie niż instalacji z klimatyzatorami. Kolejnym ważnym dla branży wydarzeniem jest wprowadzenie od 2014 r. nowego oznakowania energetycznego urządzeń grzewczych, zgodnie z którym pompy ciepła zarówno do ogrzewania, jak i pod- 10 listopad 2012 grzewu wody użytkowej będą miały najwyższe klasy energetyczne. Prezes PORT PC zwrócił uwagę, że projekt ustawy o OZE zawiera m.in. wymóg 13-proc. udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w nowych i modernizowanych budynkach – w praktyce oznacza to, że do ogrzewania nowych budynków będą stosowane kotły gazowe (olejowe) wraz z instalacją solarną lub kotły na biomasę albo pompy ciepła. Jednak nadal zbyt mało wiemy o tych ostatnich – Polacy pytani o ekologiczne źródła energii wymieniają pompy ciepła na równi z energią jądrową i z węgla, zatem rozpropagowanie tej technologii wymaga jeszcze wiele pracy. Mariusz Radziszewski z Ministerstwa Gospodarki mówił o pompach ciepła w kontekście projektu ustawy o OZE. Ustawa ta praktycznie nie reguluje kwestii instalacji z pompami ciepła i nie będą one objęte wsparciem państwa, przepisy wspomagać bowiem będą produkcję energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, a nie ciepła. Uregulowana natomiast zostanie certyfikacja instalatorów mikro i małych instalacji, m.in. z pompami ciepła. Przez trzy lata od wejścia w życie ustawy czynności instalatora mikro i małych instalacji OZE będzie można wykonywać m.in. na podstawie dokumentów wydanych w ramach już istniejących systemów certyfikacji w zakresie budowy mikro lub małej instalacji albo na podstawie zaświadczenia o ukończeniu szkolenia u producenta danego rodzaju instalacji. Źródeł dofinansowania instalacji z pom- W trakcie niespełna dwóch lat działalności PORT PC urosło do rangi najważniejszego stowarzyszenia w branży pomp ciepła. Jest to przykład efektywnej i harmonijnej współpracy firm, które na co dzień konkurują ze sobą na rynku. Członkowie uczestniczą w działaniach na rzecz branży, m.in. w konsultacjach rządowych planów w sprawie energii odnawialnej i projektów aktów prawnych. Stowarzyszenie współpracuje z innymi organizacjami, w tym z Polską Korporacją Techniki Sanitarnej i Grzewczej, Stowarzyszeniem Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych oraz branżowymi organizacjami pomp ciepła w Europie (niemieckie BWP, szwajcarskie FWS) i jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) z siedzibą w Brukseli. W działaniach PORT PC uczestniczą specjaliści z polskich i zagranicznych uczelni technicznych oraz instytutów badawczych – m.in. z AGH, Politechniki Warszawskiej, Krakowskiej i Śląskiej oraz Instytutu Fraunhofera ISE w Niemczech. Główne cele, jakie postawiło sobie stowarzyszenie, to zwiększenie jakości wykonywanych instalacji z pompami ciepła, rozpowszechnienie wiedzy na temat tych urządzeń oraz stworzenie warunków do szybkiego i harmonijnego rozwoju rynku pomp ciepła w Polsce. PORT PC aspiruje do stania się platformą informacyjną i komunikacyjną dla wszystkich osób zainteresowanych tematyką pomp ciepła. Koncentruje się na innowacyjności, badaniach, pracach rozwojowych, szkoleniu i dokształcaniu, pracuje nad standardami technicznymi i certyfikacją fachowców. rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI pami ciepła można natomiast szukać w programie wsparcia NFOŚiGW dla budownictwa pasywnego i energooszczędnego, które będzie oferowane od nowego roku. Thomas Nowak, sekretarz generalny EHPA (Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła) omówił perspektywy rozwoju rynku pomp ciepła w Europie i ich znaczenie dla unijnej polityki energetyczno-klimatycznej. Rynek ten stale rośnie, wzrasta popularność pomp typu powietrze/woda, widać jednak duże różnice pomiędzy poszczególnymi krajami. Jeśli uwzględnić liczbę montowanych pomp na tysiąc mieszkańców, liderami są Szwecja, Norwegia, Finlandia i Szwajcaria. Coraz większy będzie udział pomp ciepła w ogrzewaniu budynków, m.in. dzięki temu, że energia do ich zasilania będzie produkowana z odnawialnych źródeł i jest powszechnie dostępna, a urządzenia te można też zastosować do magazynowania ciepła, gdy pojawią się jego nadwyżki, i wykorzystać w okresie grzewczym. Aktualną sytuację i prognozy dla polskiego rynku pomp ciepła przedstawiła dr inż. Małgorzata Smuczyńska, sekretarz zarządu PORT PC (patrz s. 34). Praktyczne znaczenie programów badawczych dotyczących pomp ciepła w Polsce i na świecie przedstawił Marek Miara z Fraunhofer-Institut für Solare Energiesysteme ISE. Otóż pompy ciepła są różnie odbierane w poszczególnych krajach – o ile w Szwajcarii ponad 95% użytkowników jest zadowolonych z ich pracy, w Wielkiej Brytanii wręcz trudno byłoby znaleźć takie osoby ze względu na liczne błędy popełnione przy instalacji pomp i budowie dolnego źródła. Z przebadanych przez Instytut kilkudziesięciu instalacji z pompami ciepła wynika, że istotny wpływ na ich sprawność ma dolne źródło ciepła i rodzaj systemu grzewczego, względnie typ budynku, i kwestie te powinny być starannie przeanalizowane przed wykonaniem instalacji i doborem pomp. W praktyce zdarzają się znaczne różnice sprawności w ramach instalacji jednego typu, co wskazuje, jak duże znaczenie ma faza instalacyjna oraz użytkowa. Najlepiej sprawdzają się proste systemy z dobrze dobranymi i poprawnie współdziałającymi elementami. Sytuację na rynku pomp ciepła można poprawić poprzez wskazanie najczęstszych błędów oraz możliwości ich uniknięcia. Dzięki współpracy Instytutu z PORT PC na stronach internetowych stowarzyszenia można obejrzeć wizualizację pracy ponad 30 obiektów z pompami ciepła. Adolf Mirowski, wiceprezes zarządu PORT PC, poinformował o stopniu zaawansowania prac nad wytycznymi dotyczącymi wykonania i odbioru instalacji z pompami ciepła. rynekinstalacyjny.pl Prace te PORT PC planuje zakończyć w styczniu 2013 r., zatem w druku wytyczne ukazać się mogą w marcu przyszłego roku. Do szybkich prac nad nimi skłoniło stowarzyszenie kilka czynników: brak na rynku polskim jednoznacznych wytycznych do wykonania i odbioru dolnych źródeł ciepła, pogarszanie się jakości ich wykonania, brak poziomu odniesienia dla służb odbiorowych i administracji orzekającej oraz powstawanie negatywnych opinii na temat technologii pomp ciepła. Wytyczne zawierać będą m.in.: aktualny stan prawny dotyczący dolnych źródeł ciepła, szeroki zakres wiedzy o technologii pomp ciepła i dziedzinach z nimi powiązanych, liczne tabele, wykresy i przy- Marian Rubik, PORT PC Małgorzata Smuczyńska, PORT PC Paweł Lachman, PORT PC kłady obliczeniowe, wymagania materiałowe, a także praktyczne informacje inżynierskie odniesione do polskich warunków. W wytycznych znajdą się zatem realne dla terenu Polski wartości jednostkowej wydajności z gruntu. Co warte podkreślenia, pojawi się w nich także obowiązek stosowania odpowiednich wypełnień w gruntowych pionowych wymiennikach oraz zalecane wymiary sond w zależności od stosowanego materiału i głębokości wymiennika pionowego, a także obowiązek prowadzenia prób ciśnieniowych z zastosowaniem wody. Będzie to obowiązkowa lektura dla projektantów, instalatorów dolnych źródeł, firm wiertniczych, kierowników budowy oraz inspektorów nadzoru, a także użytkowników instalacji. Europejski system szkoleń instalatorów pomp ciepła (EUCert) przygotowany przez EHPA zaprezentował wiceprezes zarządu PORT PC Artur Karczmarczyk. Stowarzyszenie rozpocznie takie szkolenia w przyszłym roku – będą trwać ok. 40 godzin i kończyć się egzaminem. Szkolenie teoretyczne i praktyczne będzie obejmowało m.in. zagadnienia: analizy kosztów, geologii, klimatu i uregulowań prawnych, budynków energooszczędnych, zasad działania i szczegółów technicznych pomp ciepła, systemów dystrybucji ciepła i integracji systemów hydraulicznych, doboru i instalacji dolnego źródła ciepła oraz serwisu. Stowarzyszenie planuje przeszkolenie co najmniej 120 instalatorów. Nabór będzie się odbywał poprzez członków wspierających PORT PC, a koszt szkolenia wyniesie 1400 zł (z czego 1000 zł to pomoc de minimis). Plany stowarzyszenia na przyszły rok przedstawił Paweł Lachman. Poprzeczka została zawieszona wysoko – prowadzone będą m.in. kampanie informacyjne, konkursy, wspomniane szkolenia oraz prace nad wytycznymi i polską metodą szacowania wskaźnika SPF zaadaptowaną z niemieckich wytycznych VDI 4650, która pomoże ocenić celowość inwestycji w pompy ciepła (o tych inicjatywach będziemy informować na bieżąco w RI oraz w portalu Rynekinstalacyjny.pl). Za wybitny wkład w rozwój technologii pomp ciepła w Polsce zarząd PORT PC uhonorował statuetkami stowarzyszenia dwóch specjalistów – dr. inż. Mariana Rubika i dr. hab. inż. Brunona Grochala. W trakcie kongresu ogłoszono też konkurs dla studentów uczelni wyższych na najlepszą pracę dyplomową 2012/13 o tematyce związanej z pompami ciepła. Rozstrzygnięcie nastąpi w październiku 2013 r., a nagrodą jest 1 tys. zł oraz miesięczny staż u producenta pomp ciepła – członka wspierającego PORT PC. Waldemar Joniec, fot. wj, PORT PC listopad 2012 11 AKTUALNOŚCI Z E Ś W I A T A Uponor z KWH Uponor i KWH Pipe połączyły działalność w zakresie sieci infrastrukturalnych. Nowa spółka – Uponor Infrastructure Solutions – ma się stać wyspecjalizowanym dostawcą systemów rur infrastrukturalnych w Europie Północnej i innych regionach świata. Sprzedaż rozwiązań infrastrukturalnych Uponor wyniosła w 2011 r. 150 mln euro, podczas gdy KWH Pipe odnotował sprzedaż netto na poziomie 234 mln euro. uponor.pl Ładny dom pasywny W konkursie Solar Decathlon Europe 2012, na który zgłaszano projekty przyjaznych środowisku i zrównoważonych budynków mieszkalnych w całym cyklu ich istnienia, wzięło udział 20 zespołów z 15 krajów. Zgłoszono m.in. projekt jednokondygnacyjnego budynku z dużymi przeszkleniami autorstwa pięćdziesięcioosobowej grupy studentów z Uniwersytetu Technicznego w Aachen. Obiekt jest całkowicie zautomatyzowany i wykorzystuje energię z zamontowanej na dachu o powierzchni 144 m2 instalacji fotowoltaicznej. Komponenty do budowy domu zeroenergetycznego dostarczyła firma Schüco. Schüco Ekologiczny akademik W Aarhus w Danii powstał 12-kondygnacyjny akademik dla ponad 200 studentów szkół technicznych, który nie tylko spełnia wyśrubowane wymagania programu „low-energy class 2015” (zmniejszenie zużycia energii o 1/4 w stosunku do obowiązujących regulacji), ale pozwala też na ograniczenie konsumpcji energii do absolutnego minimum. System opracowała firma Grundfos, a opiera się on na aktywnym udziale użytkowników w kontroli zużycia wody i energii. Każde z mieszkań wyposażone jest w system opomiarowania zużycia wody i prądu przez całą dobę. Przez pierwszy rok zachowania mieszkańców będą monitorowane, a później przeanalizowane – na tej podstawie powstaną rozwiązania zmierzające do dalszego zmniejszenia zużycia wody i energii. grundfos.com Wilo w Chinach W połowie października br. Wilo uroczyście otworzyło nową fabrykę w Pekinie. Niemiecka firma jest obecna na chińskim rynku od 1995 r. i jak dotąd zainwestowała na nim łącznie 24 mln euro. Nowy zakład produkcyjny spełnia najwyższe standardy w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju: specjalne wykładziny i pokrycia dachowe ograniczą emisję CO2, a dzięki pompom ciepła i klimatyzacji zasilanej z wewnętrznych źródeł obiekt będzie zużywać tak mało energii, jak to tylko możliwe. Zastosowano w nim także kolektory słoneczne, inteligentny system oświetlenia i wentylacji oraz własny system oczyszczania ścieków. wilo.com Liderzy energetyki wiatrowej USA i Chiny postrzegane są raczej jako kraje niechętne rozwojowi odnawialnych źródeł energii. Jednak to właśnie one są światowy- 12 listopad 2012 Rynek instalacji grzewczych w III kwartale W edług raportu przygotowanego przez Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych w III kwartale 2012 r. negatywne wpływy ogólnej sytuacji rynkowej miały coraz większy wpływ na branżę instalacyjnogrzewczą i całe budownictwo. Pogłębiały się problemy z przepływem płatności, a wielu inwestorów odkładało decyzje o zakupach. Dane GUS wskazują na wyraźne spowolnienie produkcji budowlano-montażowej. Wprawdzie w okresie styczeń–wrzesień br. produkcja budowlano-montażowa była o 1,4% wyższa w porównaniu do analogicznego okresu w 2011 r., to jednak od połowy roku spadała, a dotychczas regułą było, że w miesiącach letnich rosła. Problemy w sektorze budowlanym, w tym instalacji grzewczych, mogą się jeszcze nasilić w okresie zimowo-wiosennym, gdy prace budowlane i instalacyjne będą w dużym stopniu ograniczone przez warunki pogodowe. W ciągu 9 miesięcy br. upadło 200 firm budowlanych, a zatory płatnicze w branży systematycznie rosną, co szczególnie dotyczy mniejszych i średnich firm. Maleją marże, a to ogranicza możliwości mniejszych podmiotów i w konsekwencji jeszcze bardziej zmniejsza możliwości konkurowania na rynku. Branża urządzeń grzewczych i ogólnie rynek instalacji grzewczych w dużej mierze zależą od budownictwa mieszkaniowego. Wprawdzie w okresie styczeń–wrzesień 2012 r. oddano do użytku 104 621 mieszkań, co oznacza wzrost o 20,5% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 r. i o 7,1% w porównaniu z 2010 r., w tym czasie odnotowano jednak znaczący spadek, o ok. 10%, wydanych pozwoleń na budowę i rozpoczętych budów. Ten trend spadkowy w budownictwie spowodował, że także branża instalacyjnogrzewcza odnotowała stosunkowo niewielkie wzrosty, a nawet stagnację i spadek sprzedaży w zależności od segmentu rynku lub firmy. Jest to o tyle znamienne, że tradycyjnie miesiące jesienne były okresem największych obrotów w branży. Większość firm dystrybucyjnych, a wcześniej także producentów, zaostrzyła politykę finansową. W wielu miejscach Polski podaż nowych mieszkań jest na tyle wysoka, że wstrzymywane są nowe inwestycje i rynek „obiektówek” jest coraz trudniejszy z uwagi na ostrą walkę cenową i ryzyko finansowe z powodu przeciągania płatności. W tej sytuacji znane marki radzą sobie lepiej, tak samo jak dobrzy instalatorzy, choć coraz bardziej uwidacznia się tendencja spadku marż i sięgania po najtańsze oferty, co nie zawsze idzie w parze z jakością. Efektem ubocznym spadku sprzedaży mieszkań są zatory płatnicze wobec wykonawców, któ- rzy z kolei nie płacą dostawcom-hurtownikom, a ci producentom, pogarszając w ten sposób ich wyniki i płynność finansową. Trudności w ściąganiu należności powodują zaostrzanie polityki windykacyjnej u większości dystrybutorów urządzeń, którzy nie chcą podejmować ryzyka współpracy z niepewnym klientem, a wielu dystrybutorów nawet rezygnuje z dostarczenia towarów. Sygnały o takich praktykach dystrybutorów docierają do producentów od inwestorów, którzy często nie mogą zrealizować inwestycji, ponieważ wszyscy lokalni dystrybutorzy rezygnują z dostaw. Wielu dostawców decyduje się obsługiwać inwestycje bezpośrednio, zwłaszcza w przypadku elementów do instalacji zewnętrznych. Z informacji zebranych na rynku instalacji grzewczych wynika, że pomimo pesymistycznych opinii ogólna sprzedaż w III kwartale br. w porównaniu do analogicznego okresu 2011 r. nie wypadła tak źle. Jednak sierpień i wrzesień, zamiast jak co roku przynieść wzrosty, przyniosły spadki sprzedaży i pogłębiły nie najlepsze nastroje. Pewne wzrosty odnotowano dopiero pod koniec września. Czy się one utrzymają, trudno prognozować, gdyż w tym roku na rynku miało miejsce wiele odstępstw od tradycyjnego rozwoju sytuacji. Podsumowując, większość opinii wskazuje na to, że III kw. 2012 r. był okresem pewnego spowolnienia w branży instalacyjnogrzewczej. Obroty były zasadniczo niższe niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, choć nie tak znacząco, jakby na to wskazywały nastroje w branży. Sytuacja w wybranych grupach produktowych Rynek pomp ciepła w dalszym ciągu odnotowuje duże wzrosty, rzędu 10–20%, a niektórzy dystrybutorzy sygnalizowali nawet 30–40%, zwłaszcza rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI Z E w przypadku pomp do przygotowania c.w.u. Rośnie także zainteresowanie pompami powietrze/woda do c.o. Wpływ na to miały m.in. możliwości uzyskania w niektórych regionach kraju wsparcia finansowego. Na rynku pojawiają się nawet opinie, że pompy powietrze/woda będą wypierać z rynku kolektory słoneczne. Należy jednak pamiętać, że podstawą doboru urządzeń nie powinna być chwilowa dobra koniunktura dla danej technologii, ale uwarunkowania techniczne. Niemniej jednak potencjał stosowania pomp ciepła w Polsce jest jeszcze duży i niewykorzystany, zwłaszcza w perspektywie coraz większego udziału energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych (fotowoltaika, turbiny wiatrowe). W segmencie kolektorów słonecznych odnotowano wzrosty rzędu 10–15%, ale wskazywano na spadek ich dynamiki. Sygnalizowano, że słabsze marki osłabły, a mocne się wzmocniły. Może to wynikać m.in. z tego, że w przypadku inwestycji dofinansowywanych przez różne fundusze wykonawcy wolą unikać ryzyka montowania urządzeń z niesprawdzonych źródeł i mających niepewne warunki gwarancji. Jeśli chodzi o rynek gazowych kotłów wiszących, większość respondentów wskazywała na pewien spadek w porównaniu do zeszłego roku – dotyczyło to głównie kotłów konwencjonalnych. Sprzedaż kotłów kondensacyjnych powoli wzrasta, konsekwentnie zwiększając ich udział w grupie kotłów wiszących. W niektórych przypadkach były to wzrosty nawet rzędu kilkunastu procent. Jednak podobnie jak w przypadku pomp ciepła należy pamiętać o niskim poziomie odniesienia. Po okresie stagnacji w segmencie kotłów kondensacyjnych ze zintegrowanym zasobnikiem c.w.u. sygnalizowane są wzrosty rzędu 5–8%. Nadal spada sprzedaż gazowych przepływowych podgrzewaczy wody. Sygnalizowano nawet 20-proc. spadki. Jest to efekt kurczącego się rynku wymian i praktycznie całkowitego odejścia od stosowania tych urządzeń w nowych obiektach. W grupie kotłów stojących w zasadzie wszyscy ankietowani wskazywali na znaczące spadki sprzedaży, zwłaszcza w segmencie gazowych kotłów konwencjonalnych i olejowych – nawet o 30%. Na rynku grzejników spadała sprzedaż urządzeń stalowych – o ok. 10% w skali roku, a w ostatnim kwartale nawet o 25%. Kolejny raz odnotowano spadek sprzedaży instalacji miedzianych – kosztem zyskujących na znaczeniu instalacji stalowych i z tworzyw. Bardzo trudną sytuację mają producenci kotłów na paliwa stałe, zwłaszcza na ekogroszek. Podwyżki cen węgla spowodowały brak zainteresowania tymi urządzeniami. Producenci, którzy późno zajęli się produkcją tych urządzeń lub sporo w nią zainwestowali, mogą mieć kłopoty ze zwrotem poniesionych nakładów. Praktycznie wszyscy respon- rynekinstalacyjny.pl denci w tej grupie producentów, a jest ich ok. 200, wskazywali na regres. Wzrost odnotowały segmenty różnych akcesoriów instalacyjnych, w tym m.in. pomp obiegowych, zaworów termostatycznych, ogólnie armatury instalacyjnogrzewczej oraz systemów kominowych. Reasumując, należy podkreślić, że w III kwartale br. w branży wzmocniły się niepewne nastroje. Spowodowały to m.in. zatory płatnicze, malejący portfel zamówień instalatorów w dłuższej perspektywie czasowej oraz nowy trend bardzo nierównych miesięcy w analizowanym kwartale. Ponadto oceny firm dotyczących wielkości sprzedaży w tym okresie różniły się bardziej niż dotąd. Pojawiło się zjawisko eskalacji wyścigów cenowych, co widać szczególnie w sklepach internetowych. Niemały wpływ na ogólną sytuację branży instalacyjnej miało pewne osłabienie siły nabywczej deweloperów. Przedłużanie się tej sytuacji oraz spadek siły nabywczej inwestorów indywidualnych mogą przynieść negatywne efekty dla branży w przyszłym roku. Według prognoz Open Finance znaczna nadpodaż gotowych mieszkań na rynku w połączeniu z mniejszą dostępnością kredytów hipotecznych sprawiają, że deweloperzy odkładają rozpoczęcie nowych projektów, co potwierdzają też dane GUS. Z kolei duży wzrost liczby mieszkań oddanych do użytku w ostatnim roku jest spowodowany obawami deweloperów przed nowymi regulacjami dotyczącymi ochrony praw nabywców, które weszły w życie pod koniec kwietnia br. Biorąc pod uwagę dużą nadpodaż mieszkań w sześciu największych aglomeracjach (szacowaną na 60 tys. lokali), nie należy oczekiwać zmian w spadkowej tendencji rozpoczynanych przez deweloperów inwestycji. Przy obecnym tempie sprzedaży rynek wchłonie tę nadwyżkę za ok. 2 lata. Zatem kolejne miesiące przyniosą dalszy spadek liczby rozpoczynanych budów i wydawanych pozwoleń. Natomiast powinna się ustabilizować liczba mieszkań oddawanych do użytkowania, a po pewnym czasie będzie ona maleć. Na rynku pracy w branży instalacyjnej panuje praktycznie zastój. Pracodawcy nie zwiększają zatrudnienia z obawy przed kryzysem, który wieszczą media. Nie przybywa etatów i nie rosną płace. Na tę sytuację w branży urządzeń grzewczych nakłada się ofensywa lobby ciepłowniczego, m.in. w ramach projektu Ciepła Systemowego, oraz wprowadzanie przepisów ograniczających np. montaż kotłowni w piwnicy (co wydaje się oczywistym absurdem) lub niewydawanie pozwolenia na budowę czy modernizację dla obiektów publicznych wyposażonych we własne źródło ciepła, o ile w okolicy znajduje się przyłącze do sieci ciepłowniczej. Pełne raporty dotyczące oceny rynku instalacyjnogrzewczego dostępne są na stronie www.spiug.pl. mat. SPIUG Ś W I A T A mi liderami w rozwoju energetyki wiatrowej, trzecią pozycję zajmują Niemcy, a po piętach depczą im Indie. Chiny zainstalowały farmy o łącznej mocy 62,7 GW, USA – 46,9 GW, a Niemcy – 29,1 GW. Liderzy osiągnęli te wyniki dzięki mechanizmom rynkowym, a nie dotacjom. W UE po Niemczech plasują się Hiszpania (21,7 GW), Francja (6,8 GW), Włochy (6,7 GW) i Wielka Brytania (6,5 GW). Polska ma ok. 2,1 GW. wnp.pl 40% z OZE Dotacje do energii ze źródeł odnawialnych prowadzą do niepokojącego niemiecki rząd wzrostu cen. Planowano, że do 2020 r. 35% energii elektrycznej wytwarzane będzie ze źródeł odnawialnych. Jednak rozwój elektrowni wiatrowych, słonecznych i na biomasę jest tak szybki, że możliwe jest osiągnięcie 40%, a do 2050 r. nawet 80%. Berlin forsuje „energetyczną rewolucję” po rezygnacji z energii atomowej. Z powodu obawy przed niekontrolowanym wzrostem cen energii elektrycznej resort ochrony środowiska postuluje stopniowe ograniczanie dopłat do tej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. PAP Biopaliwa II generacji W fińskim Porvoo powstaje pilotażowa fabryka Neste Oil do produkcji biokomponentów z różnych odpadów przy wykorzystaniu mikroorganizmów. Będzie to olej mikrobiologiczny wytwarzany z odpadów przemysłowych, leśnych i rolniczych. Zastosowana technologia umożliwi np. przetwarzanie słomy w surowiec o jakości premium do produkcji odnawianego oleju napędowego. Rozwiązanie ma być testowane, a za 3 lata rozpocznie się produkcja na cele komercyjne. wnp.pl Soczewki Fresnela Hiszpańskie Puerto Errado 2 o mocy 30 MW to pierwsza na świecie elektrownia słoneczna, która wytwarza energię elektryczną na skalę przemysłową przy wykorzystaniu technologii soczewek Fresnela. Energia zasili 15 tys. gospodarstw domowych i obniży emisję CO2 o 16 tys. ton rocznie. Technologia oparta jest na modułowym kotle solarnym i polu z soczewkami Fresnela. Wykorzystuje bezpośrednie wytwarzanie pary (500°C) i nie wymaga wymienników ciepła ani sieci absorberów. Efektywność bloku energetycznego wynosi 38% i jest konkurencyjna dla innych konstrukcji solarnych, a koszty działania i budowy elektrowni są niskie. ABB, Novatec Solar Cła na PV z Chin Komisja Europejska wszczęła dochodzenie dotyczące nałożenia cła wyrównawczego na import paneli i podzespołów fotowoltaicznych z Chin. Skargę złożyło stowarzyszenie producentów UE ProSun, wskazując, że chińscy producenci korzystają z dotacji rządowych, co stoi w sprzeczności z zasadami uczciwej konkurencji. W 2011 r. do UE trafiły panele o wartości ok. 21 mld euro. wnp.pl listopad 2012 13 AKTUALNOŚCI W Y W I A D Inżynier – zawód poszukiwany Rozmowa z prof. Krzysztofem Wojdygą, nowym dziekanem Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej Czy w Pana ocenie zainteresowanie studiami technicznymi zwiększa się, czy raczej spada? Z pewnością popularność studiów rośnie, a mimo to w tym roku akademickim naukę na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej rozpoczęło 440 osób, podczas gdy w ubiegłym roku 540. Z liczbą studentów wiąże się ministerialna dotacja, zatem wydawałoby się, że im więcej chętnych, tym lepiej dla uczelni. Niestety, większa liczba studentów to również większe koszty. Musimy więc tak manewrować, aby te wpływy i wydatki zrównoważyć. Oczywiście sytuacja, gdy jest więcej chętnych niż miejsc na uczelni, ma też dobre strony. Możemy przyjąć studentów o wyższym poziomie wiedzy, co wyraźnie procentuje podczas późniejszej pracy dydaktycznej. Podczas studiów technicznych przekazujemy zarówno wiedzę ogólną, jak i zawodową. W latach poprzednich, kiedy na egzaminie maturalnym nie zdawano matematyki, musieliśmy uczyć studentów tego, co powinni opanować już w szkole średniej – wpływało to niekorzystnie na poziom nauczania. Fakt, że matematyka wróciła na maturę, daje się już zauważyć. A czy studia dobrze przygotowują inżynierów do późniejszej pracy, także za granicą? Na Wydziale oferujemy kilka specjalności, trzy z nich są czysto inżynierskie i ich absolwenci mają w zasadzie zagwarantowaną pracę. Pierwsza z tych specjalizacji obejmuje ogrzewnictwo, ciepłownictwo, wentylację, klimatyzację i gazownictwo, druga to instalacje wodociągowe i kanalizacyjne, a trzecia, bardzo popularna, to budownictwo wodne. Oprócz tego na kierunku ochrona środowiska proponujemy takie specjalności, jak ochrona powietrza, ochrona wód powierzchniowych i ochrona gleby. Po tym kierunku jest trochę trudniej o zatrudnienie, ale najlepsi absolwenci nie mają problemów ze znalezieniem dobrze płatnej 14 listopad 2012 pracy. Wielu z nich podejmuje też studia podyplomowe lub studia niestacjonarne na kierunkach inżynierskich. Po ich ukończeniu mogą ubiegać się o uprawnienia do projektowania i nadzoru budowlanego. Inżynieria środowiska to bardzo pojemne zagadnienie i kierunki z nią związane znaleźć można nie tylko na politechnikach, ale i na uniwersytetach czy akademiach rolniczych. Dużo się mówi o tym, że inżynieria środowiska powinna w większym stopniu nawiązywać do programów nauczania dawnych wydziałów inżynierii sanitarnej i wodnej. Ja także uważam, że powinniśmy w jakimś stopniu wrócić do programów kształcących inżynierów z tamtych czasów, jednak wymagania rynku pracy są teraz inne niż 40 czy 20 lat temu. Zdajemy sobie sprawę, że konieczne jest zwiększenie roli kierunków inżynierskich, bo takie jest zapotrzebowanie rynku. Zrobimy to na pewno, ale jeszcze nie w tym roku. Dawniej absolwenci Wydziału byli tak przygotowani do pracy, że spokojnie mogli się mierzyć np. z kolegami niemieckimi. Czy obecni absolwenci również mogą stanąć do takiej konkurencji? Zdecydowanie tak. Nasi studenci wyjeżdżają na jedno- lub dwusemestrowe stypendia w ramach programów Erasmus, Erasmus Mundus czy Sokrates. Poznają inne sposoby kształcenia, ale nadal uważają, że nasze przygotowanie merytoryczne jest lepsze niż tamtejszych studentów. Z takiej formy kształcenia korzysta ok. 10% studentów Wydziału, jednak powinno to działać w obie strony i musimy zachęcić studentów zagranicznych, by także chcieli się u nas kształcić. Jak na razie są to pojedyncze przypadki. Na uczelniach zagranicznych pojawiają się gościnnie wykładowcy, zwykle praktycy, dzielący się swoim doświadczeniem z młodymi adeptami tej „wiedzy tajemnej”, jaką Fot. JK jest technika cieplna i klimatyzacja. Jak to wygląda w warunkach polskich? Na studiach podyplomowych czasami zatrudniamy wykładowców, którzy są jednocześnie doświadczonymi praktykami. Natomiast wykładowcy studiów dziennych muszą spełniać pewne kryteria akademickie określone w rozporządzeniu ministerstwa. Staramy się również, aby pojawiali się u nas gościnnie na wykładach profesorowie z uczelni zagranicznych. Jakie ma Pan plany jako nowy dziekan WIŚ PW? Co Pana zdaniem trzeba zrobić już, a co w dalszej perspektywie? W trakcie kampanii wyborczej zadano mi pytanie, co zrobię przez pierwsze 100 dni urzędowania jako dziekan. Odpowiedziałem, że będę się przyglądał, i to robię, choć na Wydziale pracuję ponad 30 lat i wydaje mi się, że znam go dobrze. Jednak inaczej patrzy się na wydział jako zarządzający, a inaczej jako pracownik. Jednym z problemów, z którymi muszę się zmierzyć, są finanse – w zeszłym roku Wydział miał mały deficyt, w tym roku powinniśmy wypracować małą nadwyżkę. Wydział powinien zarabiać. Prace naukowe na zlecenie, ekspertyzy, projekty – to działania, które mogą przynieść korzyści, nie tylko finansowe. Weźmiemy np. udział w programie Blue Gas dotyczącym gazu łupkowego, nie przyniesie to początkowo dużych pieniędzy, ale perspektywy są obiecujące. Na Politechnice odbyły się niedawno warsztaty robocze z firmą Dalkią. Czy to zapowiedź ściślejszej współpracy? W lipcu br. prof. Włodzimierz Kurnik, rektor PW poprzedniej kadencji, podpisał umowę o współpracy pracowników wydziałów Inżynierii Środowiska oraz Mechaniki, Energetyki i Lotnictwa z Dalkią Polska. W trakcie seminarium ustalono jej ramy i obszary. Traktuję to jako początek współpracy z przemysłem, która przyniesie korzyści obu stronom. Rozmawiał Jerzy Kosieradzki rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI Prof. dr hab. inż. Waldemar Andrzej Jędral Politechnika Warszawska, Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa, Instytut Techniki Cieplnej Fot. JK Inauguracja roku na 1 października w Dużej Auli Politechniki Warszawskiej zainaugurowano nowy rok akademicki na Wydziale Inżynierii Środowiska PW. Podczas uroczystości dziekan prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga przedstawił nowo wybrane władze Wydziału: prodziekana ds. studiów stacjonarnych dr. inż. Jarosława Chudzickiego, prodziekana ds. studenckich dr. inż. Apoloniusza Kodurę, prodziekana ds. ogólnych i nauki prof. nzw. dr. hab. inż. Andrzeja Kuliga oraz prodziekan ds. studiów niestacjonarnych i podyplomowych doc. dr inż. Małgorzatę Perchuć. W prezydium zasiedli także przedstawiciele studentów i doktorantów wydziału. Wykład inauguracyjny pt. „Problemy współpracy nauki z przemysłem” wygłosił prof. dr hab. inż. Andrzej Osiadacz. Inauguracja roku akademickiego była także okazją do uroczystego wręczenia odznaczeń i nagród osobom zasłużonym dla inży- WIŚ PW nierii środowiska. Na wniosek prezesa zarządu Oddziału Warszawskiego PZITS oraz redakcji „Rynku Instalacyjnego” Ministerstwo Środowiska przyznało trzem naukowcom, autorom znanym z łamów RI, odznaki honorowe „Za zasługi dla ochrony środowiska i gospodarki wodnej”. Odznaczeni to: Waldemar Jędral (Politechnika Warszawska), Władysław Szaflik (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie) i Jerzy Sowa (Politechnika Warszawska). Wręczono również grupowe i indywidualne nagrody JM Rektora PW, a prof. dr hab. inż. Bogdan Mizieliński został honorowym członkiem europejskiego zrzeszenia REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air jk Conditioning Associations). Zdjęcia i relacja wideo na Profesor nauk technicznych od 1998 r., profesor zwyczajny od 2007 r. Specjalizuje się w efektywności energetycznej pomp i instalacji pompowych oraz sposobach jej zwiększania. Współautor lub autor ok. 80 prac naukowo-badawczych realizowanych w ramach programów rządowych (PR), problemów centralnych (CPBR) i resortowych, projektów badawczych (grantów KBN) oraz prac wykonywanych bezpośrednio dla przemysłu. Większość uzyskanych wyników zostało wdrożonych w zakładach przemysłowych, elektrociepłowniach, ciepłowniach komunalnych i przedsiębiorstwach wodno-kanalizacyjnych. Autor wielu publikacji na łamach czasopism naukowo-technicznych, m.in. „Rynku Instalacyjnego”. Prof. dr hab. inż. Władysław Zbigniew Szaflik Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji i Ciepłownictwa Profesor nadzwyczajny od 1996 r., profesor nauk technicznych od 2010 r. Specjalista w dziedzinie optymalizacji zużycia energii na potrzeby ogrzewania i przygotowania ciepłej wody oraz wymiany i przewodzenia ciepła. Autor lub współautor prac dotyczących modelowania i badania układów źródeł ciepła, instalacji geotermicznych i geotermalnych oraz zagadnienia optymalnego projektowania instalacji ciepłej wody i układów służących do jej przygotowywania. Autor licznych publikacji naukowych w specjalistycznych czasopismach polskich i zagranicznych, m.in. w „Rynku Instalacyjnym”. Dr inż. Jerzy Piotr Sowa Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Środowiska, Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa Współtwórca i organizator konferencji naukowych pn. „Jakość powietrza wewnętrznego w Polsce”, odbywających się w cyklu dwuletnim. Prowadzi badania naukowe z zakresu inżynierii środowiska, dotyczące m.in. jakości powietrza wewnątrz budynków, racjonalizacji zużycia energii w sektorze komunalnym i zrównoważonego rozwoju w budownictwie. Popularyzuje zagadnienia inżynierii i ochrony środowiska w czasopismach technicznych i innych wydawnictwach. rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 15 AKTUALNOŚCI N O W O Ś C I Sterowanie w systemach VRF Midea SIECIOWE STEROWANIE 6GTGRK9ZKXU]GTOG 9ZXUTG-ϩ´]TG SIECIOWE STEROWANIE /TZKRROMKTZSGTGMKXUL3OJKG IMM V4.0.00 Release *UI[SKTZ 'IZO\GZOUT 9INKJ[RK SGTGMKSKTZ *K\OIKSUTOZUXOTM 6XUPKIZOTLUXSGZOUT .KRV +TKXM_ KLLOIOKTI_ SGTGMKSKTZ *K\OIK JKYZOTGZUX )UUROTM .KGZOTM 'J\GTIKJL[TIZOUT +TKXM_ IUTY[SVZOUT SUTOZUX 'OXOTRKZ 3KYYGMK ]GXTOTM 6U]KXULL Administrator 9_YZKS YUR[ZOUT *OYIUTTKIZOUT +XXUX 9ZGZOYZOIGR JGZG 2UM 9INKJ[RK 2UIQ )NKIQKJ /TJUUX[TOZ F1 ,RUUX F2 ,RUUX F3 ,RUUX F4 ,RUUX ȭ 8 'JSOTOYZXGZUX 6GYY]UXJ ȭ 8 ȭ 8 ;YKXTGSK ȭ ȭ 3KKZOTM XUUS 3KKZOTM XUUS EEȭ ȭ 8 ȭ 8 8 ȭ ȭ 3KKZOTM XUUS 8 ȭ 8 ȭ ȭ 3KKZOTM XUUS 3KKZOTM XUUS ȭ ȭ 8 8 ȭ 3KKZOTM XUUS 5[ZJUUX[TOZ 51 8KYKZ =OXKIUTZXURRKX (KZZKX=UXRJ(KZZKX2OLK Midea stworzyła program umożliwiający kontrolę i zarządzanie układami VRF. System IMM (Intelligent Manager of Midea) ma zastosowanie w układach Midea V4+ i VR4+ (z odzyskiem ciepła) w dużych obiektach, a także MINI VRF w mniejszych budynkach czy pojedynczych lokalach. Oprogramowanie pozwala na sterowanie aż 1024 jednostkami wewnętrznymi oraz 256 jednostkami zewnętrznymi z jednego komputera. Jego istotną cechą 3KT[ *K\OIK SUTOZUXOTM /TZKRROMKTZSGTGMKXUL3OJKG Telefon =2'4 IMM V4.0.00 Release 5T5LL 5LL 8[TTOTM3UJK ,GT9VKKJ 9KZZOTM:KSVKXGZ[XK ȭ /TJUUX:KSVKXGZ[XK ȭ ,GT9VKKJ ,[TIZOUT2OSOZGZOUT *K\OIK/* *K\OIK4GSK 8 /TLUXSGZOUTI[K 'RGXSSKYYGMK Telefon 6) /6+ZNKXTKZ 3'> 3'> 3'> 0+*=+=4Ù:8@4' 3'> jest też możliwość sterowania wszystkimi jednostkami za pośrednictwem sieci – wykorzystując laptop, iPad czy iPhone. Dodatkową zaletą programu jest opcja rozliczania kosztów energii zużytej przez poszczególnych najemców lokali. Program daje administratorowi obiektu możliwość tworzenia raportów okresowych z podliczeniem opłat za zużytą energię dla pojedynczych pomieszczeń biurowych, pokoi hotelowych czy lokali użytkowych, w których znajduje się system klimatyzacji Midea. Wszystkie dane są zapisywane na dysku lub karcie pamięci, co pozwala prosto i szybko zweryfikować historię pracy całego układu. mat. SPS Klima 0+*@+=4Ù:8@4' Zasuwa ABS EffeX Firma Karmat oferuje zasuwę burzową montowaną na pionowej rurze odpływowej jako wygodny, tani i często jedyny możliwy sposób ochrony budynku przed zalaniem. Zawór z powodzeniem przeszedł serię badań wymaganych normą PN-EN 13564 i otrzymał znak CE, a niezależne laboratorium zewnętrzne potwierdziło sprawność i skuteczność jego działania w pozycji pionowej. Konstrukcja ręcznego zamknięcia umożliwia sprawdzenie poprawności działania zaworu bez zdejmowania pokrywy. Tak jak i pozostałe modele zasuwa burzowa do montażu w pionie działa samoczynnie i niezawodnie, zabezpieczając pomieszczenia przed zalaniem spowodowanym wstecznym przepływem ścieków. Z możliwością montażu na pionowej rurze wiąże się brak konieczności wykonania przeróbek instalacji i niższe koszty. mat. Karmat Firma Sulzer Pumps wprowadziła cztery nowe produkty z serii ABS EffeX. Do oferty pomp ściekowych dodano pompy z wirnikami 2- i 3-łopatkowymi. Wirniki Contrablock Plus zwiększają poziom odporności na blokowanie, zapewniając minimalny swobodny przelot substancji stałych 75 mm (3 cale). Seria obejmuje pompy ściekowe o zakresie mocy od 1,3 kW (1,8 KM)/DN 80 (3 cale) do w pionie Rozdzielacz TECEfloor Firma TECE proponuje rozdzielacz ogrzewania podłogowego TECEfloor. Przeznaczony do montażu system składa się z mosiężnego rozdzielacza z przepływomierzami i mieszacza z termostatycznym zaworem trójdrogowym VTA 532 zintegrowanego z trójbiegową pompą HUPA15-4.0 oraz zabezpieczeniem przed przegrzaniem powyżej 55°C. Wydajność cieplna mieszacza osiąga OP 7600 W. Instalator z dużą precyzją może określić oczekiwaną wartość temperatury wody (w zakresie 35–50°C). Rozdzielacz wyposażono w dodatkowy zawór nad pompą, dzięki czemu możliwa jest jej wymiana bez potrzeby zamykania przepływomierzy i powtórnej regulacji przepływów. Termistorowe zabezpieczenie przed przegrzaniem nie wymaga dodatkowej regulacji. Obsługę rozdzielacza ułatwia nastawa. Urządzenie może obsługiwać od 3 do 10 odrębnych sekcji obejmujących powierzchnię do 110–120 m2. Regulowany by-pass pozwala na redukcję szumów przy zbyt mocnej pompie, 16 listopad 2012 jednocześnie odciążając ją, gdy automatyka zamyka poszczególne pętle grzewcze. Dzięki dwóm termometrom instalator może w pełni monitorować temperaturę zasilania i powrotu z OP. Zastosowanie rozdzielacza wymaga zachowania różnicy 10°C pomiędzy źródłem ciepła a nastawą na zaworze. Proces jego uruchamiania poprzedzany jest napełnianiem i odpowietrzaniem wszystkich sekcji oraz odpowietrzaniem mieszacza, pompy i by-passu. mat. TECE po rewolucji 400 kW (536 KM)/DN 400 (16 cali). Wszystkie wirniki pomp są otwarte i wyposażone w regulowaną płytę dolną. W asortymencie znaleźć można mieszadła zatapialne o wysokiej, średniej i średnioniskiej prędkości obrotowej. Wykorzystano tu trzy technologie silników. Mieszadła średnioobrotowe XRW zaopatrzono w silnik z magnesami stałymi, a mieszadła wolnoobrotowe dostępne są w pełnym zakresie wielkości. Zastosowanie silnika w klasie sprawności premium zgodnej z IE3 zmniejszyło zużycie energii do 25%. Zoptymalizowano kompozytowe łopatki, 2- i 3-łopatkowe śmigła obejmują szeroki zakres zdolności mieszania. Kolejną istotną funkcję pełnią trzystopniowa przekładnia zębata i trwale nasmarowane olejem bezobsługowe łożyska o obliczeniowej trwałości powyżej 100 tys. godzin. Dmuchawy promieniowe HST 20 z napędem bezpośrednim reprezentują trzecią generację urządzeń HST do napowietrzania ścieków w pełni chłodzonych powietrzem. Łożyska magnetyczne, szybkoobrotowy silnik z magnesami stałymi, nowozaprojektowany wirnik i nowa konstrukcja uszczelnienia labiryntowego przyczyniają się do zachowania równowagi. Dmuchawa ma również intuicyjny system sterowania procesem oraz wbudowane tłumiki i inne akcesoria. mat. Sulzer Pumps rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI N O W O Ś C I Pakiety Armaflex Duct Firma Armacell proponuje izolację kanałów wentylacyjnych Armaflex Duct pokrytą srebrną folią aluminiową, która nie tylko zwiększa atrakcyjność wizualną, ale również pomaga utrzymać w czystości zaizolowane powierzchnie. Jest to ważna cecha szczególnie w przypadku miejsc, które nie są ukryte w ścianach lub suficie. Warstwa folii aluminiowej zapewnia również dodatkową ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi, na które narażony mógłby być delikatny materiał izolacyjny. Podstawę stanowi Armaflex – elastyczny materiał na bazie spienionego kauczuku syntetycznego, którego zamkniętokomórkowa struktura jest doskonałą barierą dyfuzyjną, zapobiegającą kondensacji pary wody na zimnej powierzchni kanału. Zapewnia to również bardzo dobrą izolację akustyczną. Armaflex Duct charakteryzuje się wysoką elastycznością i jest również dostępny w wersji Komplety termostatyczne Do grupy kompletów termostatycznych Ferro dołączyły zestawy: ZTV01, ZTV02, ZTV03 i ZTV04. W komplecie termostatycznym prostym uniwersalnym ZTV01 i kątowym uniwersalnym ZTV02 znalazły się: głowica termostatyczna GT10 z przyłączem M30×1,5 oraz Stiebel Eltron samoprzylepnej, co pozwala na łatwe i szybkie zabezpieczenie nawet najbardziej skomplikowanej instalacji wentylacyjnej. Umożliwia także bezproblemowe zabezpieczenie innych trudnych do zaizolowania elementów, takich jak rury o dużej średnicy czy różnego rodzaju zbiorniki, a aż pięć dostępnych grubości (9, 15, 19, 25 oraz 32 mm) pozwoli wybrać izolację, która spełni różne wymagania. mat. Armacell zawór podłączeniowy uniwersalny prosty/kątowy do grzejników typu V. Natomiast w skład kompletu termostatycznego prostego uniwersalnego ZTV03 i kątowego uniwersalnego ZTV04 oprócz zaworu podłączeniowego uniwersalnego prostego/kątowego do grzejników typu V wchodzi głowica termostatyczna 0101/B z przyłączem M30×1,5. Zestawy ZTV01 i ZTV02 pracują w maksymalnej temperaturze 100°C, przy maksymalnym ciśnieniu 10 barów i maksymalnej temperaturze otoczenia 50°C. Ich skala regulacji to 0–5, a jej zakres 0–28°C. Średnica przyłączy zaworu wynosi GZ3/4”×GZ3/4” lub po zastosowaniu znajdującego się w komplecie nypla GZ3/4”×GZ1/2”. Z kolei dla zestawów ZTV03 i ZTV04 maksymalna temperatura pracy wynosi 100°C, maksymalne ciśnienie pracy 10 barów, maksymalna temperatura otoczenia 50°C, skala regulacji 1–6 i zakres 7–30°C. Średnica przyłączy zaworu to GZ3/4”×GZ3/4” lub GZ3/4”×GZ1/2” po zastosowaniu znajdującego się w komplecie nypla. Gwarancja na wszystkie zestawy wynosi 24 miesiące. mat. Ferro Firma Stiebel Eltron zaprezentowała pompę ciepła powietrze/woda WPL 20 basic do nowobudowanych obiektów, a także modernizacji istniejących już instalacji grzewczych. Jest ona dostępna w dwóch pakietach: STANDARD oraz MODERNIZACJA. Pozwala na uzyskanie temperatury zasilania 60°C, co oznacza, że w budownictwie energooszczędnym może stanowić jedyne źródło ciepła dla systemu c.o. i c.w.u., oraz bezawaryjną pracę nawet przy temperaturze otoczenia –18°C. Konstrukcja urządzenia umożliwia ustawienie go na zewnątrz budynku. Pompa ciepła jest odszraniana, dodatkowo wyposażono ją w elektroniczny zawór rozprężny, może też pracować w kaskadzie. Moc grzewcza modelu WPL 20 basic przy A2/W35 wynosi 12,90 kW, a współczynnik efektywności COP to 3,36 zgodnie z EN 14511. Głównym elementem pakietów jest pompa ciepła wraz z obudową do zabudowy zewnętrznej, poza tym w ich skład wchodzi automatyka sterująca do montażu na ścianie, stojący zasobnik buforowy SBP 400 (STANDARD) lub KAN-therm Push Platinum Firma KAN wprowadziła na rynek nowoczesny, bezoringowy system rurowy KAN-therm Push Platinum. System łączy zalety rur wielowarstwowych z walorami samozaciskowej bezoringowej techniki połączeń „push” polegającej na nasuwaniu na połączenie mosiężnego pierścienia zaciskowego. W jego skład wchodzą specjalnej konstrukcji rury wielowarstwowe PE-Xc/Al/PE-HD Platinum oraz złączki z PPSU i mosiądzu o popularnym w budownictwie zakresie średnic: 14, 18, 25 i 32 mm. Zastosowanie rur wielowarstwowych znacznie ułatwia i przyspiesza montaż instalacji – można je łatwo i trwale formować, a to umożliwia wykonywanie estetycznych podejść pod grzejniki. Budowa rur eliminuje kłopoty rynekinstalacyjny.pl związane z wydłużalnością rurociągów i gwarantuje pełną szczelność dyfuzyjną instalacji. System zapewnia wygodę podczas montażu oraz trwałość i bezpieczeństwo w trakcie eksploatacji instalacji. Pozwala na wykonywanie pewnych połączeń w posadzkach i pod tynkiem, a można go stosować zarówno do budowy instalacji ciepłej i zimnej wody użytkowej, jak i instalacji grzewczych. Możliwość przedłużenia okresu gwarancyjnego do 15 lat ma potwierdzać trwałość i bezpieczeństwo systemu. mat. KAN SBP 700 E (MODERNIZACJA) wraz z kompaktową grupą podłączeniową, pompa buforowa, moduł zdalnego sterowania z czujnikiem temperatury wewnętrznej i trzema trybami pracy. W pakiecie STANDARD dostępny jest też stojący zasobnik c.w.u. z jedną wężownicą o powierzchni 4,8 m² z wbudowanym czujnikiem temperatury c.w.u. oraz kompaktowa grupa podłączeniowa do niego i pompa obiegowa (w pakiecie MODERNIZACJA – za dopłatą). Pakiet MODERNIZACJA przeznaczony jest do c.o., a także do współpracy z istniejącym już kotłem gazowym, olejowym czy elektrycznym w systemie biwalentnym równoległym lub alternatywnym. mat. Stiebel Eltron listopad 2012 17 AKTUALNOŚCI Zrównoważone budownictwo przyszłości Fot. PCz IV Międzynarodowa Konferencja na temat Współczesnych Problemów Architektury i Budownictwa, poświęcona zrównoważonemu budownictwu przyszłości, odbywała się 24–27 września 2012 r. w Częstochowie. Prezentowano na niej wyniki badań oraz praktyczne rozwiązania dla zrównoważonego budownictwa, ważne nie tylko z punktu widzenia naukowców i biznesu, ale także dla szerokiego grona osób i podmiotów świadomych współczesnych wyzwań o charakterze ekonomicznym, ekologicznym i społecznym. Konferencja miała wielowątkowy charakter, a rozmowy prowadzone były w blokach tematycznych. W toku dyskusji i wymiany doświadczeń wskazano różnorodne problemy stanowiące przesłankę do dalszych ba- dań i sformułowano wiele wniosków. Do najważniejszych z nich należy stwierdzenie, że stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju w budownictwie jest szansą na stałą poprawę warunków życia ludzkości, większe bezpieczeństwo energetyczne oraz poprawę stanu środowiska naturalnego. Rozwiązywanie problemów budownictwa zrównoważonego ma zdecydowanie charakter globalny, stąd potrzeba kontynuowania i rozwijania kontaktów oraz wymiany doświadczeń między specjalistami reprezentującymi różne instytucje, począwszy od instytucji naukowych po przedsiębiorstwa budowlane, z różnych krajów i kręgów naukowo-technicznych. Wskazywano też na potrzebę realizowania procesów edukacyjnych w zakresie zrów- noważonego rozwoju na poziomie szkolnictwa wyższego, rozszerzania kontaktów między uczelniami różnych krajów, między innymi w oparciu o wymianę studentów, dyplomantów i doktorantów. Wskazane jest również całościowe, systemowe podejście do problemów zrównoważonego budownictwa. Chodzi tu nie tylko o same obiekty budowlane, ale także zrównoważone funkcjonowanie podmiotów gospodarczych mających udział w projektowaniu oraz realizacji faz przedprodukcyjnych i produkcyjnych procesu budowlanego. Należy ponadto uwzględniać nie tylko aspekty ekologiczne, ale również społeczne. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele uczelni, instytutów naukowych, biur badawczych, pracowni projektowych, firm produkcyjnych oraz przedsiębiorstw budowlanych z 14 krajów: Armenii, Chin, Rosji, Czech, Gruzji, Niemiec, Włoch, Ukrainy, Białorusi, Słowacji, Węgier, USA, Rumunii i Polski. Spotkanie zorganizowały wydziały Zarządzania oraz Budownictwa Politechniki Częstochowskiej we współpracy z Yerevan State University of Architecture and Construction (Armenia) oraz Beijing University of Civil Engineering and Architecture (Chiny). Konferencja odbywa się co roku w różnych krajach, poprzednio – w Pekinie. Adam Ujma, Piotr Tomski Politechnika Częstochowska Nowa biogazownia Fot. JK W miejscowości Konopnica, 80 kilometrów od Warszawy, 5 października oficjalnie rozpoczęła pracę nowa biogazownia rolnicza o mocy 1,99 MW. Zainstalowano w niej 18 listopad 2012 dwa silniki gazowe Jenbacher firmy GR z certyfikatem ecomagination, które wytwarzają energię elektryczną i ciepło ze sprawnością elektryczną sięgającą 40,8% przy wydajności całkowitej 86,6%. Instalacja zostanie wkrótce połączona z lokalną siecią ciepłowniczą, dzięki czemu będzie dostarczać ciepło przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym w Rawie Mazowieckiej i okolicach. Biogaz produkowany jest w innowacyjnej technologii fermentacji suchej firmy F&M GmbH, przetwarzając lokalne produkty rolnicze. Biogazownia należąca do spółki Bioenergy Project charakteryzuje się roczną wydajnością przekraczającą 8000 godzin operacyjnych, co umożliwia produkcję 16 800 MWh elektryczności i 17 024 MWh ciepła. Inwestycja ma być przyjazna środowisku – przy produkcji samej energii możliwe jest ograniczenie emisji CO2 o ok. 20 000 t w skali roku, czyli o równowartość ilości wchłanianej przez 1,7 mln sosen. Dzięki produkcji biogazu w technologii suchej fermentacji opartej na kukurydzy lub trawie obiekt nie będzie wytwarzał dodatkowego hałasu ani wydzielał uciążliwych zapachów. Przedstawiciele miejscowych władz uważają, że inwestycja wpłynie także korzystnie na gospodarkę regionu jako bodziec do rozwoju i profesjonalizacji produkcji rolnej – zbiory lokalnych rolników będą paliwem do zasilania instalacji. Po części oficjalnej i uroczystym przecięciu wstęgi goście mogli zwiedzić zakład i zajk poznać się z procesem produkcyjnym. rynekinstalacyjny.pl 6]\EV]\PRQWDĪOHSV]\FK UXURFLąJyZ7UHOOHERUJ3LSH6HDOV &]\FKFHV]SURGXNRZDüUXURFLąJLZáD]\LXV]F]HONLRZ\ĪV]HMMDNRĞFLSU]\ MHGQRF]HVQ\PREQLĪHQLXNRV]WyZPRQWDĪX"8V]F]HONL7UHOOHERUJWRSURGXNWR XGRZRGQLRQHMZSUDNW\FHOHWQLHMKLVWRULLLZLRGąFHMSR]\FMLQDU\QNX]DFKRGQLHM (XURS\:VSyáSUDFXMąF]SURGXFHQWDPLZ\NRQDZFDPLLRSHUDWRUDPLUXURFLąJyZ ¿UPD7UHOOHERUJRSUDFRZDáDQDMGRVNRQDOV]HUR]ZLą]DQLDXV]F]HOQLDQLDGRUXU SODVWLNRZ\FKLEHWRQRZ\FK2EHMPXMąRQHPHFKDQL]P\]LQWHJURZDQH]VHNFMDPL UXURUD]ZVWĊSQLHQDVPDURZDQHSRáąF]HQLDPLQLPDOL]XMąFHNRQLHF]QRĞüSUDF Z\NRQ\ZDQ\FKSRGF]DVXNáDGDQLDUHGXNXMąFOLF]EĊSUREOHPyZLSRSUDZLDMąF RJyOQąMDNRĞüUXURFLąJX$E\SR]QDüGDOV]HLQIRUPDFMHRXV]F]HONDFK7UHOOHERUJ VNRQWDNWXMVLĊ]QDPLMHV]F]HG]LVLDMOXERGZLHGĨQDV]ąZLWU\QĊLQWHUQHWRZą 7HOOXEQRZDMDNRĞüZVSyáSUDF\FRP Trelleborg Pipe Seals AKTUALNOŚCI Z K R A J U Rynek budowlany Według analityków PMR w 2013 r. z powodu mniejszej liczby inwestycji infrastrukturalnych rynek budowlany odnotuje pierwsze od 10 lat spadki, o ok. 7%. Wynikać to będzie głównie z sytuacji w segmencie budowy dróg, która odpowiada za kłopoty finansowe wielu firm budowlanych. Przed większymi spadkami uchroni rynek stabilny rozwój segmentu niemieszkaniowego oraz rozwijające się budownictwo kolejowe i przemysłowe, w tym realizacja kilku dużych inwestycji energetycznych. Ożywienie w branży budowlanej powinno wrócić w 2015 r. wraz z szybszym wzrostem gospodarczym i realizacją pierwszych znaczących inwestycji współfinansowanych w ramach nowej perspektywy unijnej. pmrpublications.com Nadzieje budowlanki Zdaniem Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa rynek inwestycji energetycznych nie powinien powielać błędów przy budowie dróg i autostrad, a perspektywy rozpoczęcia realizacji kilkudziesięciu miliardowych inwestycji z nadzieją wypatruje sektor budowlany. Program budowy dróg i autostrad zamiast wzmocnić branżę budowlaną, doprowadził do jej kryzysu. Tylko kilka firm było przygotowanych na realizację tak wielkich inwestycji, GDDKiA jako zamawiający popełniła wiele błędów, a jej jedynym kryterium wyboru były ceny. PZPB Co czeka budownictwo? Za 7 lat nowowznoszone i remontowane obiekty należące do państwa będą zużywać bardzo mało energii, a od 2021 r. dotyczyć to będzie również innych nowych budynków. Obecnie w Polsce dopuszczalne jest zużycie na rocznym poziomie ok. 120–300 kWh/m2 (u naszych zachodnich sąsiadów jest to ok. 50 kWh/m2a). KAPE ocenia średni koszt termomodernizacji budynku publicznego na 400 tys. zł, a liczbę budynków, które tego wymagają, na ok. 3 tys. Oznacza to, że koszt inwestycji przekroczy 1 mld zł. Nastąpią również zmiany w konstruowaniu budynków, a rozwój budownictwa energooszczędnego ma być korzystny dla wszystkich, napędzi gospodarkę i przyczyni się do poprawy stanu środowiska naturalnego. newseria.pl Energooszczędność tylko w 6% Według danych Home Broker aż 94% wznoszonych obecnie w Polsce budynków nie ma podstawowych rozwiązań, które mogłyby obniżyć koszty utrzymania tych obiektów. Dobrze zaprojektowany i wykonany budynek z użyciem energooszczędnych rozwiązań jest droższy o ok. 5–10% w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań, jednak ten dodatkowy koszt zwraca się stosunkowo szybko dzięki taniej eksploatacji. W Niemczech koszty związane z budownictwem energooszczędnym stanowią tylko 2–5% inwestycji, gdyż rozwiązania te stały się popularne i powszechnie stosowane. newseria.pl 20 listopad 2012 Fot. Purmo Podwójny jubileusz marki Purmo R ettig ICC, firma rodzinna, w której prezesem zarządu jest Cyril von Rettig, to największy światowy wytwórca produktów grzewczych, produkujący w 15 fabrykach na terenie 11 krajów europejskich ponad 9 milionów grzejników rocznie, zatrudniający 3 tys. osób. Grzejniki firmy docierają do 50 krajów na całym świecie. Wśród nich te z najbardziej rozpoznawalną marką Purmo, które nazwę zawdzięczają niewielkiej fińskiej miejscowości. Powstał w niej 60 lat temu nieduży zakład, który z czasem przeobraził się w firmę Purmo-Produkt produkującą grzejniki płytowe. Pod koniec lat 70. firmę przejął koncern Rettig i był to pierwszy krok do ekspansji marki na światowe rynki. Dzisiaj główne zakłady produkcyjne Purmo/Radson mieszczą się w Rybniku, Zonhoven, Jakobstad, Gateshead, Meiningen, Izmirze, Dimlach oraz Biache St. Vaast. 20 lat temu Purmo zawitało do Polski. Od początku dyrektorem sprzedaży i marketingu był Wojciech Makowski, który przyczynił się do sukcesu tej marki. – Trzy podstawowe filary, które zapadły mi w pamięć jeszcze z początków mojej pracy w firmie Rettig i na których opiera się polityka firmy, to: rodzina, klienci, pracownicy – to bez wątpienia podstawa każdej firmy, ale filarem tego, co stało się w Warszawie, sukcesów biura sprzedaży Purmo, była osobowość Wojtka Makowskiego – wspominał Tomasz Tarabura, dyrektor Purmo w firmie Rettig ICC, podczas jubileuszowej gali, którą zorganizowano 27 października w warszawskim hotelu Westin. Uroczystość, na której spotkali się pracownicy i partnerzy handlowi Purmo, goście z Polski oraz z zagranicy, była jednocześnie pożegnaniem Wojciecha Makowskiego, który w styczniu 2013 r. przechodzi na emeryturę. Jego stanowisko obejmie Andrzej Iżycki. Za dotychczasową współpracę, z życzeniami dalszych sukcesów w rozwoju marki, dziękował pracownikom m.in. Elo Dhaene, dyrektor handlo- wy marek Purmo, Radson i LVI, oraz reprezentanci firm: Grupa IK, Grupa ABG, Tadmar, Onninen, TG Instalacje, Winsar, Grudnik i Sanea. O muzyczną oprawę spotkania zadbał kwartet Obsession i zejs spół Sweet Combo. rynekinstalacyjny.pl Sklepy Restauracje Szkoły Biura Fabryki Hotele Szpitale MIDEA PREZENTUJE SYSTEMY VRF V4 PLUS FULL DC INVERTER Wysoki współczynnik IPLV (zintegrowana wartość obciążenia częściowego) na poziomie 4,57, kompaktowe wymiary dla wydajności do 180 kW spełnią wymagania różnorodnych komercyjnych zastosowań: od małych obiektów po wieżowce. Wyłączny dystrybutor urządzeń marki Midea na Polskę ul. Wał Miedzeszyński 630, 03-994 Warszawa tel.: 22 518 31 27 | 22 518 31 34/36/38 | fax: 22 518 31 37 e-mail: [email protected] | www.midea-poland.pl 81.8Pa Silnik wentylatora DC Wysoki spręż 81,8Pa Praca naprzemienna agregatów Tryb automatycznego przełączania sprężarki Program serwisowy AKTUALNOŚCI Z K R A J U Paroc firmą roku Grupa Paroc została firmą roku branży izolacyjnej podczas corocznej Światowej Konferencji Branży Izolacyjnej. Nagrodę Global Insulation Company of the Year 2012 przyznano za pionierską rolę firmy w badaniu wpływu obiektów na środowisko naturalne oraz za innowacyjne rozwiązania dla renowacji. Jury podkreślało, że Paroc w swojej działalności kładzie nacisk na równoważenie skutków ekologicznych, społecznych i ekonomicznych. Paroc Klima-Therm w nowej odsłonie Strona internetowa Klima-Therm ma zupełnie nową szatę graficzną, nowy layout i prostą nawigację. Wzbogacono ją o kilka nowoczesnych rozwiązań i użytecznych narzędzi, m.in. aktywną mapę z lokalizatorem GPS firm partnerskich i formularze online w dziale Serwis. Dopełnieniem nowoczesnego wizerunku jest fanpage stworzony na portalu społecznościowym, który funkcjonuje pod hasłem Kocham świeże powietrze i propaguje świeże powietrze w szerokim ujęciu. klima-therm.pl Konkurs ESBE W ramach Klubu ESBE ruszył nowy konkurs skierowany do instalatorów „Odbierz pieniądze za zakupy produktów ESBE”. Zasady są proste – za kupno towarów ESBE, które są oznakowane specjalnym kodem promocyjnym, instalatorzy otrzymują środki finansowe na karcie przedpłaconej VISA. Wystarczy kupić produkty z kodem promocyjnym, zarejestrować się na stronie internetowej i wprowadzić kod promocyjny, po czym otrzymuje się kartę VISA, a na nią raz w miesiącu przelewane są pieniądze, które można wykorzystać na dowolny cel. Ich wysokość zależy od liczby uzbieranych punktów. klubesbe.pl Uskrzydlone kominy Firmę MK Sp. z o.o. nagrodzono „Skrzydłami Biznesu” – wyróżnieniem za wysokie zyski i stabilność finansową. Ma ona teraz prawo do używania tytułu „stabilne przedsiębiorstwo”. Najbliższe plany MK zakładają nie tylko poszerzenie oferty o nowe rozwiązania i ulepszanie obecnych produktów, ale także podbój nowych rynków, zwłaszcza Anglii i Irlandii. Firma przygotowała także nowoczesny program MKing do ofertowania i szybkiej wyceny systemów kominowych, który pomaga klientom wybrać optymalny system i jego części składowe. MK Nowe strony Ariston Nowa strona internetowa ułatwia dostęp do informacji na temat energooszczędnych produktów i usług. To podręczne vademecum dla inwestorów indywidualnych i profesjonalistów z czytelnym podziałem na sekcje dla klientów, serwisantów i instalatorów. Projekt nowej strony został nagrodzony prestiżową nagrodą IKA interactive key award 2012 w kategorii Technologie i Innowacje. Ariston 22 listopad 2012 Fot. Rockwool 75 lat Grupy Rockwool N a początku XX wieku uwagę badaczy hawajskiego wulkanu Kilauea zwrócił wiszący na tamtejszych drzewach wełnopodobny materiał. Jak się okazało, skalne włókna o szczególnych właściwościach ognioochronnych i izolacyjnych były efektem erupcji wulkanu. Ten naturalny proces stał się inspiracją dla duńskich przedsiębiorców, którzy w 1937 r. w Hedehusene otworzyli pierwszą fabrykę Rockwool, produkującą wełnę skalną. Dziś Grupa Rockwool obecna jest w 40 krajach, z fabrykami w Europie, Ameryce Płn. i Azji, a zatrudnia ponad 9 tys. pracowników. Od 20 lat Rockwool Polska Sp. z o.o funkcjonuje w naszym kraju i jako pierwszy zachodni inwestor uruchomiła tu produkcję wełny mineralnej. Ma dwie fabryki: w Cigacicach koło Zielonej Góry i w Małkini na Mazowszu. Firma zainwestowała do tej pory w proces technologiczny, rozbudowę linii i instalacje proekologiczne ok. 880 mln zł, zatrudniając blisko 1 tys. pracowników. W Cigacicach rozpoczęto właśnie następną inwestycję, o wartości ok. 100 mln zł, która da pracę kolejnym 100 osobom. Nowa linia technologiczna będzie kolejnym impulsem ekonomicznym dla regionu i odpowiedzią na wzmożony popyt na panele sufitowe nie tylko w krajach Unii Europejskiej, ale i w Rosji, na Bliskim Wschodzie, a także w Azji. Inwestycja została zaprojektowana z uwzględnieniem najnowszych urządzeń i systemów ochrony środowiska. – Rockwool w Cigacicach powstał w wyniku przejęcia fabryki izolacji w 1993 r. Od tego czasu zainwestowaliśmy już setki milionów złotych w rozwój naszej firmy, unowocześniając linie produkcyjne i tworząc nowe miejsca pracy, co istot- nie wpłynęło na rozwój i poprawę życia w regionie – stwierdził Andrzej Kielar, prezes Rockwool Polska. Po ukończeniu budowy linii produkcji sufitów podwieszanych łączna kwota zainwestowana w Polsce js wzrośnie do blisko 1 mld zł. Andrzej Kielar, prezes Rockwool Polska rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI Klimat w łazience F irma Kludi zorganizowała 10 października spotkanie prasowe, na którym zaprezentowała najnowsze produkty oraz kolejną Fot. Viega Viega na Antarktydzie I ndyjskie Narodowe Centrum Badania nad Antarktyką i Oceanami (NCAOR) uruchomiło we wschodniej części Antarktydy nową stację badawczą Bharati. Na powierzchni 2 tys. m2 powstało małe miasteczko dla 50 osób z własnym zasilaniem, kotłownią, zaopatrzeniem w świeżą wodę i oczyszczalnią. I nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie ekstremalne warunki, którym muszą sprostać niezbędne do funkcjonowania całej bazy instalacje – temperatura spada do –40°C. Za podstawową konstrukcję bazy odpowiedzialna była firma IMS Ingenieurgesellschaft z Hamburga, a szczegółowe rozplanowanie i wykończenie budynku powierzono spółce KAEFER Construction z Bremen. Instalacje grzewcze i sanitarne wykonano w oparciu o rozwiązania Viega, które sprawdziły się już w podobnych stacjach badawczych na biegunie południowym. W instalacji grzewczej użyto system Prestabo składający się z elektrolitycznie galwa- nizowanych rur stalowych o średnicach nominalnych od DN 15 do 50, o łącznej długości 2,5 tys. m. Zasilającą ją wodę zabezpieczono przed zamarzaniem dodatkiem 57% glikolu. Wymagało to wcześniejszego sprawdzenia w laboratoriach firmy reakcji elementów z EPDM uszczelek złączek zaprasowywanych na wodę z wysoką zawartością glikolu. Sprawdzono również pracę instalacji w temperaturze do –40°C przy maksymalnym ciśnieniu 6 barów. Instalację wody użytkowej wykonano w systemie Sanpress Inox, którego elementy produkowane są ze stali nierdzewnej 1.4521. Trzy nitki rur o średnicach nominalnych od DN 15 do 40 transportują wodę ciepłą, zimną i szarą. Stałą temperaturę wody na poziomie 60°C gwarantują zawory Easytop regulujące cyrkulację. Są one wyposażone w samoregulujący moduł do dezynfekcji termicznej, który stanowi skuteczne zabezpieczenie przez bakteriami Legionella. js Efektywny inkubator S łupski Inkubator Technologiczny w Specjalnej Strefie Ekonomicznej to obiekt o powierzchni 7000 m2 mający służyć rozwojowi przedsiębiorczości i innowacyjności. Nowoczesną infrastrukturę budynku oddano do dyspozycji m.in. firmom prowadzącym badania w zakresie technologii informatycznych, automatyki i robotyki, energii odnawialnych oraz metalurgii. Obiekt wyróżnia się oryginalną bryłą i wnętrzami, a zastosowany system grzewczo-klimatyzacyjny zasilają energooszczędne gazowe absorpcyjne pompy ciepła firmy Robur. Urządzenia te należą do grupy A+++ według projektu klasyfikacji systemów grzewczych opracowanego przez Komisję Europejską. System zużywa do 50% mniej rynekinstalacyjny.pl energii i ma o połowę mniejszą emisję CO2 niż w przypadku zastosowania gazowych kotłów kondensacyjnych. Słupski Inkubator Technologiczny rozpoczął oficjalną działalność 5 października. Inwestycja kosztowała 41 mln zł, a dotacje ze środmat. Robur ków unijnych wyniosły 75%. Fot. Kludi książkę wprowadzającą w arkana designu, której wydanie wsparła. Gościem spotkania była projektantka wnętrz Justyna Smolec, która opowiadała o tajnikach projektowania wnętrz łazienkowych. Przemyślany projekt jest bowiem podstawą urządzenia funkcjonalnej łazienki. Dobór urządzeń i mebli to nie tylko wybranie odpowiednich gabarytów, ale także ich optymalne rozmieszczenie. Oferta Esprit homebath concept daje wiele możliwości ustawień. Na małej powierzchni dobrym rozwiązaniem może być np. montaż natrysku KLUDI DUAL SHOWER SYSTEM, łączącego deszczownicę z tradycyjną rączką natryskową i wyposażonego w regulację siły strumienia wody. Estetyczny wygląd łazienki osiągniemy, ograniczając do minimum liczbę widocznych elementów instalacyjnych, w czym pomogą rozwiązania podtynkowe. Baterie tego rodzaju, umywalkowe, wannowe czy natryskowe, znaleźć można w ofercie KLUDI.W przypadku baterii wannowych i natryskowych uzupełnieniem może być uniwersalny moduł podtynkowy KLUDI FLEXX.BOXX pozwalający na prosty montaż i komfortowe korzystanie z rozwiązań podtynkowych. Jolanta Słowińska listopad 2012 23 AKTUALNOŚCI Ustawa przyjazna dla fotowoltaiki Komentarz do projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii z 9 października oraz projektu tzw. ustawy wprowadzającej z 11 października br. 24 listopad 2012 ustawy o OZE z podziałem na wielkość instalacji, rodzaj OZE oraz typ technologii. Pewnym paradoksem jest fakt, że w takim ujęciu docelowego wsparcia rynku OZE jest znacznie więcej wygranych (ozn. ☺) niż przegranych (ozn. ). Patrząc na wysokości taryf FiT i porównując je do maksymalnego dotychczasowego wsparcia (ok. 45–48 gr/kWh) oraz uwzględniając, które współczynniki korekcyjne są wyższe od obecnej jednolitej dla wszystkich OZE wszystkie rodzaje OZE wszystkie rodzaje OZE Wystarczy informacja do operatora z opisem instalacji, nie stanowi działałalności gospodarczej wszystkie odmiany technologiczne OZE Brak opłat przyłączeniowych, o ile mikroinstalacja ma moc mniejszą niż aktualnie wydane warunki przyłączenia – tylko zgłoszenie u operatora wszystkie odmiany technologiczne OZE przychody jednostkowe wartości (równej 1), łatwo wskazać tych, którzy zyskują i tracą (technologie, które tracą, zaznaczono na rysunku czerwoną ramką). Jeżeli proponowane w projekcie ustawy o OZE rozwiązania odnieść do stanu obecnego, to względne obniżenie wsparcia najbardziej dotyczy współspalania, a największe względne zwiększenie intensywności wsparcia ma miejsce w przypadku fotowoltaiki. Sektor OZE potrzebuje zarówno racjonalizacji (ograniczenia Mikroinstalacja Mała instalacja Instalacja OZE (duża) 10 kW 40 kW 50 kW 75 kW 100 kW 200 kW 500 kW 1 MW 5 MW 10 MW 20 MW 50 MW 1,20 0,95 0,65 0,90 1,80 1,50 1,45 0,70 0,65 1,40 0,55 1,10 0,45 0,75 0,30 0,30 0,95 1,30 1,30 1,05 1,15 1,70 1,70 1,40 1,15 1,15 1,60 0,70 2,30 1,60 2,00 1,30 2,85 1,15 2,45 1,15 2,75 1,10 1,20 1,20 Stała cena zł/kWh Wsp. korekcyjny ŚP lądowa Energetyka wiatrowa morska rolniczy ze składowisk odpadów z oczyszczalni ścieków Biogaz współspalanie biomasa stała biomasa + CHP Biomasa biopłyny Energetyka wodna na budynkach wolnostojące PV Geotermia Rodzaje OZE wymagania admin. ieskrywanym celem ustawy o odnawialnych źródłach energii jest zmniejszenie obciążeń i racjonalizacja systemu wsparcia konsumentów energii. Dopiero na drugim miejscu jest wsparcie tych technologii OZE, które mają szansę na rozwój, spadek kosztów i pełną komercjalizację przed 2020 r. Nieuchronnie plany te wiązać się będą z naruszeniem dokonanego w ubiegłej dekadzie podziału interesów w sektorze OZE. Podczas kilkuletnich prac nad Krajowym Planem Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych rynek podzielono „indykatywnie” na różne rodzaje OZE. W toku dyskusji rząd deklarował dalsze wykorzystanie biomasy na cele energetyczne, w szczególności współspalanie, duże oczekiwania (wsparte postępującymi wówczas osiągnięciami na rynku) miała też energetyka wiatrowa. Zwycięsko z walki o wyższe „deklarowane” przez rząd udziały w rynku wyszło współspalanie, ale w tle tego sporu w KPD w końcu oficjalnie doceniono termiczną energetykę słoneczną (kolektory) jako główną technologię prosumencką reprezentującą zielone ciepło (i chłód), która nie była wspierana w poprzednich dyrektywach dotyczących OZE. W KPD nie dostrzeżono jeszcze konieczności uwzględnienia fotowoltaiki jako nowej opcji technologicznej w krajowej strukturze wytwarzania zielonej energii. Kwestia ta nabrała wagi dopiero na etapie prac nad projektem ustawy o odnawialnych źródłach energii. Niniejszy komentarz do projektu ustawy o OZE z 9 października 2012 r. oraz projektu tzw. ustawy wprowadzającej z 11 października 2012 r. dotyczy tylko wąskiej części problemu nowego systemu wsparcia – zróżnicowania intensywności wsparcia dla produkcji energii elektrycznej z OZE oraz uproszczeń administracyjnych dla mniejszych instalacji. Dyskusje dotyczą zwłaszcza tej pierwszej kwestii, której wyrazem są tzw. współczynniki korekcyjne i wysokość stałych taryf typu FiT na mikro i małe instalacje OZE. W przypadku małych instalacji objętych systemem FiT ważnym czynnikiem stają się też podatki. W zależności od wielkości instalacji, jej rodzaju oraz odpowiedniej wielkości przychodów beneficjenci proponowanego w projekcie ustawy systemu wsparcia mogą w różnym stopniu korzystać z uproszczeń i niższych danin publicznych. Na rys. 1 syntetycznie przedstawiono instrumenty wsparcia proponowane w projekcie przyłączenie do sieci N Potrzebny jest wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, działalność gospodarcza Wymagana koncesja Pobierana jest połowa opłaty przyłączeniowej Pobierana jest pełna opłata przyłączeniowa Rys. 1. Zaadresowanie głównych instrumentów wsparcia w projekcie ustawy o OZE Moc kW 1 2 3 5 10 20 30 40 50 75 100 200 400 1 000 Legenda: Roczny czas pracy godz. Systemy PV Produkcja Stawka FiT energii kWh zł/kWh Przychody zł/rok Rys. IEO Systemy kogeneracyjne – mikrobiogazownie Roczny Produkcja Stawka FiT Przychody czas pracy energii godz. kWh zł/kWh zł/rok 900 900 1,15 1 035 8 000 8 000 0,65 5 200 900 1 800 1,15 2 070 8 000 16 000 0,65 10 400 1 000 3 000 1,15 3 450 8 000 24 000 0,65 15 600 1 000 5 000 1,15 5 750 8 000 40 000 0,65 26 000 1 000 10 000 1,15 11 500 8 000 80 000 0,65 52 000 1 000 20 000 1,15 23 000 8 000 160 000 0,65 104 000 1 100 33 000 1,15 37 950 8 000 240 000 0,65 156 000 1 100 44 000 1,15 50 600 8 000 320 000 0,65 208 000 1 100 55 000 1,15 63 250 8 000 400 000 0,65 260 000 1 200 90 000 1,15 103 500 8 000 600 000 0,65 390 000 1 200 120 000 1,15 138 000 8 000 800 000 0,65 520 000 1 200 240 000 1,15 276 000 8 000 1 600 000 0,65 1 040 000 1 200 1 200 480 000 1 200 000 1,15 1,15 552 000 1 380 000 8 000 8 000 3 200 000 8 000 000 0,65 0,65 2 080 000 5 200 000 obligatoryjne opodatkowanie podatkiem VAT [przychody >150 tys. zł/rok] obligatoryjne opodatkowanie podatkiem dochodowym bez możliwości ryczałtu [przychody > 150 tys. euro] Rys. 2. Porównanie modeli podatkowych dla mikro, małych i średnich instalacji OZE na przykładzie systemów fotowoltaicznych i mikrobiogazowni o tej samej mocy zainstalowanej z uwzględnieniem typowych wartości FiT dla mocy odpowiednio 100/200 kW i symulacji przychodów w systemie ŚP dla wyższych mocy [2] rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI Z K R A J U Smay innowatorem Firma Smay została laureatem konkursu „Innovator Małopolski 2012” w kategorii przedsiębiorstwo średnie za kompaktową jednostkę napowietrzającą iSWAY – ADAPTIVE wyposażoną w automatykę firmy Plum Sp. z o.o. Urządzenie jest unikalnym w skali światowej rozwiązaniem technicznym służącym do ochrony przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych w budynkach, zdolnym do samodzielnej adaptacji do zmieniających się dynamicznie warunków w eksploatowanym budynku dzięki zastosowaniu modeli dynamicznych sieci neuronowych. Smay Zmiany w BWT Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata Prezesem zarządu BWT Polska jest od sierpnia br. Andrzej Rumbuć. Pełniący od 20 lat tę funkcję Jacek Jedynak objął stanowisko członka zarządu i dyrektora sprzedaży. Andrzej Rumbuć pracował wcześniej w firmie Philips oraz Wavin-Metalplast Buk Sp. z o.o. BWT jest znane z produktów do uzdatniania wody i budowy instalacji basenowych. BWT Pion oddzieleń przeciwpożarowych Mercor SA optymalizuje strukturę organizacyjną w celu wydzielenia pionu oddzieleń przeciwpożarowych i przeniesienia go do spółki zależnej. Proces powinien zostać zakończony do końca marca 2013 r. Celem reorganizacji jest usprawnienie zarządzania pionami produktowymi w ramach Grupy Mercor. Zmiana ta umożliwi również poprawę komunikacji z klientami spółki i ułatwi inwestorom ocenę działalności Grupy. Mercor CIAT w taszkienckiej bibliotece Uzbecka Biblioteka Narodowa z muzeum książki, czytelniami, salami konferencyjnymi i magazynami księgozbiorów wymaga stałej temperatury i wilgotności – klimatyzację taką wykonała firma CIAT. Zastosowano w niej 18 jednostek uzdatniających powietrze, 28 jednostek klimatyzacji precyzyjnej, 50 jednostek wentylacyjnych i wyciągowych, 205 jednostek klimatyzacji komfortu, 4 agregaty wody lodowej, 3 uszczelniane płytowe wymienniki ciepła oraz 2 zbiorniki ciepłej wody. Wartość kontraktu wyniosła ponad 1,5 mln euro. CIAT Sprostowanie W informacji Ile kosztuje inteligentne oprogramowanie („Aktualności z kraju”, RI 10/2012, s. 22) błędnie zasugerowaliśmy, że szacunkowe koszty opomiarowania liczników energii dotyczyć będą firmy PSE Operator, a nie całego rynku. Poprawne sformułowanie powinno brzmieć: „Eksperci w raporcie przygotowanym dla PSE Operator szacują koszty wdrożenia inteligentnego opomiarowania dla 16 mln liczników na ok. 7 mld zł”. Całą informację opracowano m.in. na podstawie publikacji serwisu wnp.pl, a nie, jak podaliśmy, PSE Operator S.A. i CIRE.pl. Redakcja rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 25 AKTUALNOŚCI Magdalena Swat Zdzisław Gebhardt Certyfikacja kurków kulowych Instytut Nafty i Gazu w Krakowie do instalacji gazowych W artykule opisano sytuację powstałą po opublikowaniu w sierpniu 2011 r. w wykazie norm zharmonizowanych z dyrektywą 89/106/EEC dotyczącą wyrobów budowlanych normy EN 331:1998 wraz ze zmianą A1:2010. Zmiana w normie spowodowała, że od września br. wielu producentów kurków gazowych nie mogłoby sporządzać deklaracji zgodności na znak CE lub krajowej deklaracji zgodności. Instytut Nafty i Gazu zgłosił ten problem do komitetu CEN/TC 236 i do czasu jego rozwiązania proponuje sposób postępowania pozwalający zapewnić stabilność na polskim rynku kurków gazowych stosowanych w budynkach. I nstytut Nafty i Gazu w Krakowie od 1996 r. dokonuje oceny zgodności kurków kulowych do domowych instalacji gazowych na podstawie kryteriów technicznych KT-34-96 Armatura gazowa. Kurki kulowe do instalacji gazowych. Wymagania i badania [9]. W aktualnym wydaniu tych kryteriów w całości przywołane zostały wymagania normy PN-EN 331:2002 [4] i zgodne z nią badania, z rozszerzeniem wymagań dotyczących znakowania typu lub oznaczenia handlowego kurka, klasy temperaturowej T1, T2, T3 i znaku bezpieczeństwa. W 2005 r. Instytut uzyskał akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (nr AC 010) na wyroby budowlane w zakresie normy PN-EN 331:2005 [5], a w tym roku rozszerzył notyfikację o normę EN-331:1998 z EN 331:1998/ A1:2010 (jednostka notyfikowana nr 1450). Przeprowadzanie certyfikacji kurków kulowych do instalacji gazowych na znak bezpieczeństwa i jakości jest dobrowolne. INiG wydał do tej pory kilkadziesiąt certyfikatów na znak bezpieczeństwa obejmujących kurki kulowe produkcji krajowej i zagranicznej do instalacji gazowych w budynkach. Jak dotąd nie dochodziły z rynku żadne sygnały wskazujące na ewentualne zagrożenie bezpieczeństwa w tym zakresie. Zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach europejskich nie określono w przepisach prawnych wymagań dotyczących odporności kurków kulowych na wysokie temperatury. Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata Stan prawny 1 września 2012 r. skończył się okres przejściowy dla normy PN-EN 331:2005 [5] i zaczęła ona obowiązywać wraz ze zmianą – PN-EN 331:2005/A1:2011 [6], która wprowadza do katalogu PN normę EN 331:1998/ A1:2010. W zmianie tej dokonano harmonizacji normy EN 331 z dyrektywą 89/106/EEC [1] i w podpunkcie 5.7 wprowadzono procedurę badania „Odporność na wysokie tempe- 26 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata na rok 2013 do archiwum +dostęp RI z lat 2009-12 w internecie CENA PRENUMERATY BEZ ZMIAN: • półroczna – 80 zł • roczna studencka – 80 zł promocja • roczna – 122 zł • dwuletnia – 220 zł rynekinstalacyjny.pl specjalne +wydania w ramach serii „Biblioteka RI” Obsługa prenumeraty: Jerzy Lachowski tel. 22 810 21 24, faks 22 810 27 42 e-mail: [email protected] www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata listopad 2012 27 AKTUALNOŚCI SZKOLENIA Skorzystaj ze szkoleń Aquatherm-Polska tel. 22 321 00 00, faks 22 321 00 20, e-mail: [email protected] Szkolenia dla wykonawców, projektantów z zakresu wewnętrznych instalacji sanitarnych i grzewczych z polipropylenu PP-R (80); technika zgrzewania – ćwiczenia; zasady projektowania i montażu wodnego ogrzewania podłogowego – ostatni wtorek m-ca, Warszawa Aspol-FV tel. 42 640 73 11 Podstawy projektowania i wykonawstwa instalacji z polipropylenu: właściwości materiału, praktyczne zapoznanie się z metodą łączenia elementów instalacyjnych (zjawisko polifuzji termicznej), sposoby prowadzenia instalacji, kompensacja – obliczenia, rozwiązania praktyczne Energeo – system dolnych źródeł do pomp ciepła: podstawy doboru i wykonawstwa, praktyczne zapoznanie się ze zjawiskiem polifuzji termicznej (łączenie elementów instalacyjnych z HDPE), prezentacja komputerowego programu doborowego dolnych źródeł, płyny niskotemperaturowe HENOCK przeznaczone do instalacji dolnych źródeł Wentylacja mechaniczna – odzysk ciepła z wentylacji: podstawy wentylacji mechanicznej, zachowanie komfortu cieplnego, zasady doboru elementów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, technologia montażu, prezentacja rekuperatorów z serii RAPTOR Terminy do uzgodnienia Atlantic tel. 22 487 50 76, Sławomir Rostkowski (Dział Techniczny) e-mail: [email protected] Bezpłatne szkolenie z odnawialnych źródeł energii dotyczące: pomp ciepła typu powietrze-woda, termodynamicznych ogrzewaczy wody z wbudowaną pompą ciepła i kolektorów słonecznych Beretta tel. 56 657 16 00, faks 56 657 16 57, e-mail: [email protected] Szkolenia dla instalatorów, serwisantów – Toruń, w terenie do uzgodnienia Broen tel. 74 832 54 32 Szkolenia dla projektantów i instalatorów: zawory Ballorex w równoważeniu hydraulicznym Brötje www.broetje.pl Szkolenia instalacyjno-montażowe dla instalatorów i serwisantów kotłów BRÖTJE: Bydgoszcz – tel. kom. 605 351 402, [email protected] Gdańsk – tel. 601 775 716, [email protected] Łódź – tel. 510 022 921, [email protected] Poznań – tel. 607 689 015, [email protected] Przyszowice k. Gliwic – tel. 605 98 76 71, [email protected] Stanowice k. Oławy – tel. 695 100 194, [email protected] Szczecin – tel. 605 034 158, [email protected] Warszawa – tel. 605 987 602, [email protected] BS4 tel. 602 555 394, e-mail: [email protected] Szkolenia dla instalatorów i projektantów dotyczące projektowania i instalacji rurociągów Durapipe z ABS-u, specjalnego tworzywa m.in. do wody lodowej i glikolu w klimatyzacji i chłodnictwie. Szkolenia w siedzibie BS4 (bezpłatne) lub w miejscu wskazanym przez klienta (klient pokrywa wtedy koszt pobytu i przejazd osoby przeprowadzającej szkolenie). Terminy do uzgodnienia Centralny Ośrodek Chłodnictwa tel. 12 637 09 33 w. 105, 212, [email protected], www.coch.pl F-gazy urządzenia stacjonarne Klimatyzacja samochodowa Certyfikacja kompetencji B Budowa, obsługa i eksploatacja klimatyzatorów typu split Kurs początkowy i uzupełniający dla ubiegających się o świadectwo kwalifikacji w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi Agregaty wody lodowej Układy termodynamiczne w pompach ciepła w teorii i praktyce Clima Komfort tel. 507 017 354, e-mail: [email protected] Szkolenia dla instalatorów instalacji grzewczych z pompami ciepła z bezpośrednim odparowaniem oraz z pompami typu powietrze/woda, solanka/woda i woda/woda. Terminy do uzgodnienia Comap Polska tel. 22 679 00 25, e-mail: [email protected], www.comap.pl Szkolenia dla instalatorów i projektantów w zakresie instalacji ogrzewania podłogowego BIOfloor oraz instalacji dystrybucji wody sanitarnej i grzewczej SKINsystem – na terenie całego kraju Danfoss Poland – Ciepłownictwo tel. 58 51 29 134 Danfoss Poland – Ogrzewnictwo i Wentylacja tel. 22 755 06 01 Szkolenia i warsztaty techniczne dla instalatorów i projektantów – na terenie całego kraju De Dietrich www.dedietrich.pl Szkolenia dla instalatorów we Wrocławiu: T1A „Urządzenia grzewcze o mocy do 50 kW” – kotły De Dietrich małych mocy w technice domowej: kotły atmosferyczne DTG, kotły naścienne gazowe MS ZENA, kotły gazowe kondensacyjne AGC, EGC, MCR II, MCA, kotły olejowe GT 120, technika solarna T1B „Kotły żeliwne średnich i dużych mocy” – atmosferyczne DTG 230/330, olejowo-gazowe GT 220 do GT 530, palniki nadmuchowe olejowe/gazowe, automatyka i kaskady kotłów T2A „Kotły kondensacyjne” – kotły MCR II, MCA z Diematic i-System, GTU C 120, AGC, EGC, MCA PRO 45-115, C 230, C310/610 T4A „Pompy ciepła” – pompy ciepła PAC Możliwość odbycia dodatkowego szkolenia przy hurtowniach partnerskich w ramach trasy mobilnego laboratorium De Dietrich z zakresu: typoszereg gazowych kotłów kondensacyjnych MCR i Ecodens (warunkiem uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkolenia T2A w siedzibie firmy De Dietrich we Wrocławiu) pompy ciepła ROE ll i ROE+ – montaż i uruchamianie (warunkiem uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkoleń T1A lub T2A w siedzibie firmy) zestawy Dietrisol PRO i Dietrisol Light (warunkiem uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkolenia T1A w siedzibie firmy) 28 listopad 2012 Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska tel. 71 326 13 43, e-mail: [email protected] Szkolenia z wykorzystania termowizji w diagnostyce budowlanej: ocena energetyczna budynku, ocena stanu technicznego przegród budowlanych, samodzielne wykonanie ekspertyz budowlanych. Szkolenia z wykorzystania termowizji w diagnostyce energetycznej: ocena stanu technicznego urządzeń i sieci energetycznych, samodzielne wykonanie ekspertyz termowizyjnych. Szkolenia obejmują praktyczne ćwiczenia z użyciem kamer termowizyjnych i obsługą specjalistycznych programów do interpretacji zdjęć Dwudniowe szkolenia ze sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz audytów Ferroli tel. 32 47 33 100, 604 516 500 e-mail: [email protected] Chętnych na szkolenia zapraszamy do centrum szkoleniowego Ferroli w Sosnowcu. Zakres szkoleń obejmuje: kondensacyjne kotły gazowe wiszące i stojące, kotły gazowe wiszące i stojące, kotły stojące olejowo-gazowe, układy solarne, agregaty wody lodowej. Szkolenia odbywają się po potwierdzeniu uczestnictwa minimalnej liczby osób Flowair tel. 58 669 82 20, faks 58 627 57 21, e-mail: [email protected], www.flowair.com Szkolenia dla projektantów i instalatorów z zakresu ogrzewania nadmuchowego: nagrzewnic wodnych (LEO), nagrzewnic gazowych (ROBUR), kurtyno-nagrzewnic i kurtyn powietrznych (ELiS) Fujitsu Szkolenie dla instalatorów, projektantów, studentów: systemy klimatyzacji ze zmiennym przepływem VRF AIRSTAGE – Warszawa, tel. 22 517 36 00; Gdańsk, tel. 58 768 03 33; Wrocław, tel. 71 785 49 67; Kraków, tel. 12 341 47 07; Rzeszów, tel. 17 854 73 10; Lublin, tel. 609 690 998; Katowice, tel. 32 209 49 26; Łódź, tel. 42 685 52 94; Poznań, tel. 61 852 54 90; Białystok, tel. 605 886 475; Bydgoszcz, tel. 607 800 395 Gazomet tel. 65 545 02 20, e-mail: [email protected] Stacje gazowe – budowa i eksploatacja Technika redukcyjna i zabezpieczająca Armatura zaporowa i urządzenia ciśnieniowe Budowa i zasady działania urządzeń eksploatowanych w gazownictwie Geberit tel. 22 843 06 96 Dla projektantów i wykonawców – systemy instalacyjne, kanalizacji wewnętrznej HDPE, Public, wodociągowe Mapress i Mepla, podciśnieniowego odwodnienia dachów Geberit Pluvia Glen Dimplex Polska e-mail: [email protected] Cykliczne szkolenia dla projektantów i wykonawców instalacji grzewczych z pompami ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda oraz woda/woda o mocach 1,87–125,8 kW. Przekazywane informacje są też przydatne handlowcom chcącym poszerzyć swoją wiedzę z zakresu oferowanych produktów. Miejsce szkolenia – Poznań. Terminy oraz formularz zgłoszeniowy na www.dimplex.pl Grundfos www.grundfos.pl Całoroczne szkolenia online: Grundfos Professional/Grundfos Ecademy dla instalatorów, projektantów – ponad 10 modułów szkoleniowych, m.in. o pompach Grundfos ALPHA2, MAGNA, SOLOLIFT2, dyrektywie EuP, regulacji AUTOADAPT oraz nowych pompach cyrkulacyjnych COMFORT PM i in. Thinking Buildings Universe/Grundfos CBS e-learning dla projektantów – aplikacje w Budownictwie Użyteczności Publicznej: m.in. Koszty Cyklu Życia (LCC), obiegi mieszające, klimatyzacja, dezynfekcja wody, ścieki i wiele innych HDG Bavaria tel. 52 326 76 76, e-mail: [email protected], [email protected] Technologie spalania biomasy drzewnej w kotłach wsadowych i w kotłach automatycznych – Osielsko Hewalex tel. 32 214 17 10 wew. 376, infolinia 801 000 810, e-mail: [email protected] Cykl szkoleń technicznych z zakresu instalacji kolektorów słonecznych i pomp ciepła – co drugi piątek w siedzibie firmy (Czechowice-Dziedzice) Itron Polska (dawniej Actaris) tel. 12 257 10 28 w. 143, e-mail: [email protected] Szkolenia dla projektantów – nowoczesne systemy opomiarowania wody i energii cieplnej KAN sekretariat: tel. 85 74 99 200, faks 85 74 99 201 Szkolenia dla projektantów – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa – w każdej lokalizacji raz w miesiącu Szkolenia dla wykonawców – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa – w każdej lokalizacji raz w miesiącu Szczegóły i terminy na www.kan.com.pl Kessel tel. 71 774 67 60 Dla projektantów, wykonawców, serwisantów z zakresu zaworów zwrotnych, przepompowni, wpustów, separatorów tłuszczu i substancji ropopochodnych, oczyszczalni ścieków Kisan tel. 22 701 71 30, 22 701 71 34 Warsztaty komputerowe dla projektantów: Instal-op – program wspomagający projektowanie instalacji ogrzewania podłogowego oraz Instal-san – wspomagający instalacje c.w. i z.w. Klimosz tel. 32 475 21 77 w. 11 – Żory, 61 436 24 74 – Września k. Poznania, www.klimosz.pl Szkolenie praktyczne z zakresu kotłów na węgiel, drewno, pelety i ziarno – pierwszy i ostatni czwartek roboczy miesiąca w Żorach i raz w miesiącu we Wrześni Luxbud Elektryczne Systemy Grzewcze tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70, e-mail: [email protected] Szkolenia dla instalatorów, projektantów: ochrona przed oblodzeniem schodów, podjazdów, rur z zimną wodą, rynien i rur spustowych, ogrzewanie podłogowe: kable i Comfort Maty, termostaty, regulatory, systemy detekcji wycieków Makroterm tel. 12 37 93 781, 603 979 292, inż. Dominik Litwiński, e-mail: [email protected] Cykl szkoleń dla instalatorów, handlowców, serwisantów i projektantów z zakresu Zintegrowanego Oprogramowania: Turbokominki z płaszczem wodnym; kolektory słoneczne Turbosolar; Integratory; projektowanie systemów ZO w domach jednorodzinnych Warsztaty dla instalatorów: podłączanie Integratora Terminy do uzgodnienia Meibes tel. 65 529 49 89, e-mail: [email protected] www.meibes.pl, www.logotermy.pl, www.solar.meibes.pl www.ee-flow-control.pl Dla instalatorów: armatura grzewcza i instalacyjna, systemy solarne Dla projektantów: logotermy, węzły grzewcze, systemy solarne, efektywność energetyczna w budownictwie Nibco tel. 42 677 56 00 Szkolenie z zakresu instalacji sanitarnych PVC-C/PVC-U NIBCO dla instalatorów, projektantów i inwestorów Nibe-Biawar www.biawar.com.pl Szkolenia z zakresu pomp ciepła i systemów solarnych, obejmujące m.in. budowę i zasadę działania pomp ciepła i systemów solarnych, zasady doboru poszczególnych urządzeń, praktyczne wskazówki i przykładowe problemy Paradigma, przedst. Georg Zylka tel. 32 26 10 100 Szkolenia dla instalatorów, projektantów, architektów w zakresie techniki SOLAR (kolektory słoneczne w systemach grzewczych), podstawy techniki solar, rozwiązania systemowe, zasady doboru, planowania i rozwiązań technik solar – Dąbrowa Górnicza Prandelli Polska tel. 58 762 84 60, 604 29 25 50, e-mail: [email protected] Szkolenia cykliczne dla projektantów i instalatorów w siedzibie firmy: Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa w systemach instalacji sanitarnych firmy Prandelli; Gdańsk – pierwszy wtorek m-ca, w terenie – do uzgodnienia Raychem Polska, Tyco Thermal Controls tel. 22 33 12 950, e-mail: [email protected] Szkolenia dla projektantów, instalatorów i monterów w zakresie elektrycznych systemów grzewczych: ochrona przed zamarzaniem instalacji wodnych, kanalizacyjnych, rynien i rur spustowych; zabezpieczenie przed oblodzeniem ciągów pieszych i pojazdów; ogrzewanie podłogowe; systemy detekcji i lokalizacji wycieków Sanha Polska tel. 76 857 32 02 e-mail: [email protected] Szkolenia dla instalatorów i projektantów na terenie całego kraju – techniki połączeń zaciskowych z miedzi, stali i tworzyw sztucznych; dobór i montaż ściennych paneli grzewczych Sanit tel. 32 332 67 43 Szkolenie dot. zgrzewaczy rur PP i PE do wody i gazu, dające uprawnienia IGNiG-u oraz certyfikat na zgrzewanie systemu ELGEF+ firmy GEORG FISCHER Sotralentz tel. 46 833 30 34 e-mail: [email protected] Szkolenia techniczne dla instalatorów z zakresu przydomowych oczyszczalni ścieków, obejmujące przede wszystkim najnowsze technologie: OCZYSZCZALNIE TYPU SL BIO (połączenie złoża biologicznego i osadu czynnego) oraz oczyszczalnie drenażowe z Tunelami Filtracyjnymi (bez kamienia, rur ani geowłókniny), jak również tradycyjne oczyszczalnie drenażowe (kamień, rura, geowłóknina). Szkolenia odbywają się w ostatni wtorek miesiąca w Skierniewicach. Zapisy – drogą mailową. Termet tel. 74 854 70 50, 74 854 04 46 www.termet.com.pl Szkolenia dla serwisantów, instalatorów, projektantów, handlowców w zakresie oferty produkcyjnej Termet w ośrodkach szkoleniowych w: Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Bielsku-Białej, Aleksandrowie Łódzkim, Kielcach, Rzeszowie, Orońsku, Pile, Olsztynie, Białymstoku i Świebodzicach Tweetop tel. 510 091 445 e-mail: [email protected] Szkolenia „Systemy zaprasowywane i skręcane rur wielowarstwowych” w hurtowniach Grupy SBS Sp. z o.o. w wybranych miastach: Kielce, Łódź, Zduńska Wola, Płońsk, Płock Uponor Polska tel. 801 000 425, 22 266 82 00 Szkolenia dla instalatorów w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej wody, c.o. i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor Szkolenia dla projektantów z wykorzystaniem programów Instalsoft lub Audytor, w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej wody, c.o. i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor Viessmann tel. 71 360 71 00, www.viessmann.pl, e-mail: [email protected] Dla projektantów – aspekty projektowania nowoczesnych systemów grzewczych z zastosowaniem kotłów kondensacyjnych i niskotemperaturowych, kolektorów słonecznych i pomp ciepła Dla instalatorów – montaż, uruchomienie, serwis pomp ciepła, kolektorów słonecznych, kotłów wiszących oraz stojących małej i średniej mocy 2-letnia Szkoła Policealna Nowoczesnych Technik Grzewczych Akademii Viessmann Wavin Metalplast-Buk www.wavin.pl, e-mail: [email protected], bezpłatna infolinia: 800 161 555 Szkolenia online dla firm: Materiały elastyczne a materiały sztywne w systemach kanalizacji grawitacyjnej na podstawie porównania systemu z PVC-U z systemem z kamionki Zehnder tel. 605 885 886 Sławomir Duda (koordynator serwisu), e-mail: [email protected] Szkolenia serwisowe Zehnder: Centrale energetyczne Zehnder COMFOBOX – poziom II – 23 listopada – poziom II – 14 grudnia Systemy dystrybucji powietrza i centrale wentylacyjne Zehnder Comfoair – poziom II – 22 listopada – poziom II – 13 grudnia rynekinstalacyjny.pl AKTUALNOŚCI TARGI, KONFERENCJE, OFERTY Zapraszamy na targi i konferencje LISTOPAD LISTOPAD POLEKO Targi Ochrony Środowiska 20–23 listopada 2012 r., Poznań GET NORD Specjalistyczne Targi Elektrotechniki, Techniki Sanitarnej i Grzewczej oraz Klimatyzacji 22–24 listopada 2012 r., Hamburg (Niemcy) STYCZEÑ VI Konferencja Techniczna „Sieci kanalizacyjne i wodociągowe z tworzyw sztucznych”, 29 listopada–1 grudnia 2012 r., Wolbórz – Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych, tel./faks 56 659 11 34, e-mail: [email protected], www.prik.pl GRUDZIEÑ VIII Międzynarodowa Konferencja POWER RING 2012 „Opcje zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i bezpieczeństwa dostaw oraz promocji inwestycji w energetykę niskoemisyjną”, 14 grudnia 2012 r., Warszawa – Procesy Inwestycyjne Sp. z o.o., tel. 22 424 82 00, e-mail: [email protected], www.proinwestycje.pl BUDMA Międzynarodowe Targi Budownictwa 29 stycznia–1 lutego 2013 r., Poznań MARZEC LUTY SIBEX Targi Budowlane SILTERM-INSTAL Salon Techniki Grzewczej i Klimatyzacyjnej 22–24 lutego 2013 r., Sosnowiec IX Sympozjum Naukowo-Techniczne „Instalacje basenowe – projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja, finansowanie”, 6–8 marca 2013 r., Zakopane – Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Politechniki Śląskiej w Gliwicach, tel./faks 32 237 21 73, e-mail: [email protected], www.polsl.pl/Wydzialy/RIE/Strony/Konferencje.aspx patronat medialny Oferty dla polskich firm Białoruś Rosja Firma poszukuje producentów pomp ciepła. GMS Promburvod, adres: 220024 Mińsk, ul. Asanalijewa 29, tel. +375 17 275 2413, e-mail: [email protected], Sergiej Aleksandrowicz Likchtar – język rosyjski. Firma szuka producentów modułów fotowoltaicznych. Kommunstrojserwis, adres: Petriszki, ul. Solnecznaja 10, tel. +375 17 503 0522, e-mail: [email protected], Michaił Rjabszew – jęz. rosyjski. Firma poszukuje producentów paneli słonecznych stosowanych w przemyśle i gospodarstwie domowym. Solarcity, adres: Borowlany, ul. Mira 3A, tel. +375 33 660 77 75, e-mail: [email protected]. Hurtownia instalacyjna szuka dostawców sprzętu dla instalacji c.o., c.w.u., wodociągowych i kanalizacyjnych. Terem, adres: 196247 Leninskij prospekt 151, office 728, St. Petersburg, tel. +7 (812) 329 19 92, e-mail: [email protected] – jęz. angielski, rosyjski. Węgry Firma produkująca komponenty i systemy chłodnicze szuka polskich producentów taśm, płyt i zwojów aluminiowych, rur, płyt i taśm miedzianych, rur i taśm stalowych. Güntner-Tata Hűtőtechnika Kft., adres: 2890 Tata, Szomódi u. 4, tel. + 36 34 588 579, faks +36 34 587 000, e-mail: lajos. [email protected], Lajos Harmath – jęz. angielski. IX Sympozjum Naukowo-Techniczne INSTALACJE BASENOWE projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja, finansowanie 6-8 marca 2013 r., ZAKOPANE promocja Organizator: rynekinstalacyjny.pl Politechnika Śląska tel./faks 32 237 21 73 Instytut Inżynierii Wody i Ścieków e-mail: [email protected] i [email protected] 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18 www.polsl.pl/Wydzialy/RIE/Strony/Konferencje.aspx listopad 2012 29 ENERGIA Grzegorz Wiśniewski, Aneta Więcka Anna Santorska, Maria Nalewajko Rynek kolektorów Instytut Energetyki Odnawialnej słonecznych w Polsce Na podstawie raportu IEO „Rynek kolektorów słonecznych w Polsce” (4. edycja, 2012) Szacuje się, że już ponad 100 tysięcy użytkowników w Polsce korzysta ze słonecznych instalacji grzewczych. Polska stała się jednym z liderów w sprzedaży i montażu kolektorów słonecznych, zajmując w europejskim rankingu czwarte miejsce (za Niemcami, Włochami i Hiszpanią). Rynek kolektorów słonecznych jest jak dotychczas branżą najbardziej przewidywalną i stabilną w dłuższym okresie. Według wstępnych szacunków w 2012 r. zainstalowane zostanie kolejne ponad 200 tys. m2, a łączna wartość skumulowana przekroczy 1 mln m2 kolektorów słonecznych. Z badań przeprowadzonych przez Instytut Energetyki Odnawialnej wynika, że w 2011 r. sprzedaż kolektorów słonecznych w Polsce wzrosła o ponad 70% i wynosiła ok. 254 tys. m2. Na koniec 2011 r. łącznie zainstalowanych i użytkowanych było 909 tys. m2 kolektorów słonecznych (rys. 1), co stanowi równoważnik 637 MW mocy cieplnej. Pod względem mocy zainstalowanej kolektory słoneczne stanowią drugą po energetyce wiatrowej technologię OZE w Polsce. Zeszłoroczne obroty rynku wynosiły ponad 500 mln zł (uwzględniając wartość całych systemów solarnych) – był to rekordowy wynik. Według wstępnych szacunków w 2012 r. zainstalowane zostanie kolejne Powierzchnia kolektorów słonecznych [m 2] 1 000 000 900 000 powierzchnia corocznie instalowana 800 000 powierzchnia skumulowana 700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Lata Rys. 1. Sprzedaż kolektorów w Polsce w latach 2000–2011 Rys. IEO 70% 61 60% 50% 55 43 44 42 41 40% 28 30% 39 33 38 29 20% 10% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Lata Rys. 2. Tempo wzrostu sektora kolektorów słonecznych w latach 2001–2011 30 listopad 2012 Rys. IEO ponad 200 tys. m2, a łączna wartość skumulowana przekroczy 1 mln m2. Na rys. 2 przedstawiono średnie tempo wzrostu sektora w ostatnich jedenastu latach, liczone jako wartości skumulowane powierzchni kolektorów słonecznych. W latach 2010–11 zaobserwowano mniejszy wzrost tego sektora, jednak średnie tempo wzrostu, rzędu 30–40%, jest w dalszym ciągu jednym z najwyższych spośród wszystkich sektorów energetyki odnawialnej w Polsce oraz w relacji do rynków kolektorów słonecznych w innych krajach UE. Tak wysokie tempo wzrostu jest charakterystyczne jedynie dla sektorów młodych, dynamicznie się rozwijających, podczas gdy polska branża kolektorów słonecznych utrzymuje to tempo już ponad dekadę. Na rys. 2 zaznaczono linię trendu, która obrazuje unikalną ciągłość i stabilność wzrostu całej branży. Analizując rynek kolektorów słonecznych w Polsce, warto zwrócić uwagę na sprzedaż w poszczególnych regionach (rys. 3). Co roku największą popularnością instalacje słoneczne cieszą się w województwach małopolskim i śląskim (ok. 60–75 tys. m2 kolektorów). Znaczna ilość sprzedawana jest również w woj. podkarpackim (tj. 50–60 tys. m2), natomiast w województwie łódzkim i wielkopolskim ok. 30–40 tys. m2. Zainteresowanie instalacjami słonecznymi widać również w woj. dolnośląskim, mazowieckim i lubelskim, gdzie sprzedaż waha się od ponad 20 do 30 tys. m2 kolektorów. Województwa północnej Polski mają w dalszym ciągu niewielki udział w instalowaniu kolektorów słonecznych pomimo powstania kilku firm w tym regionie. Jednak biorąc pod uwagę 2011 r., ze względu na działanie Regionalnych Programów Operacyjnych i programu dotacji NFOŚiGW , zauważono wzrost zainteresowania instalacjami słonecznymi w woj. pomorskim i warmińsko-mazurskim. rynekinstalacyjny.pl ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 31 ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata KATALOG FIRM promocja s. 77 32 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl Systemy zaprasowywane Viega: technika łączenia do każdego rodzaju instalacji. Do bezpiecznego i dokładnego montażu instalacji gazowych: Viega Profipress G System ze stali nierdzewnej zapewnia najwyższy poziom higieny w instalacjach wody użytkowej: Viega Sanpress Inox Elastyczny montaż instalacji sanitarnych i grzewczych dzięki zastosowaniu tworzywa sztucznego: Viega Pexfit Pro Ekonomiczne rozwiązanie – system z ocynkowanej stali do instalacji grzewczych: Viega Prestabo Idealne rozwiązanie do instalacji wody użytkowej i instalacji grzewczej: Viega Profipress Niezawodne rozwiązanie – złączki z brązu do instalacji w budownictwie mieszkaniowym i przemysłowym: Viega Sanpress Viega. Liczy się pomysł! Jedna zaciskarka wystarczy do szybkiego i dokładnego wykonywania połączeń w różnych instalacjach. System kontroli SC-Contur umożliwia bezpieczny montaż, a bogaty asortyment produktów obejmuje rozwiązania do każdej sytuacji. Więcej informacji: Viega Sp. z o.o. · telefon: 58-66 24 999 · telefaks: 58-66 24 990 · [email protected] · www.viega.pl ENERGIA dr inż. Małgorzata Smuczyńska PORT PC Rynek pomp ciepła w Polsce Polska jako kraj członkowski UE zobowiązana jest do implementacji do prawodawstwa krajowego wymogów unijnych, między innymi dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Jej głównym celem jest doprowadzenie do wzrostu wykorzystania OZE w całkowitym zużyciu energii do poziomu 15% w 2020 r. Prognozy rozwoju rynku OZE w Polsce i pozostałych krajach Unii wskazują, że znaczącą rolę w wypełnieniu wymagań dyrektywy może odegrać geotermia, zwłaszcza niskotemperaturowa, wykorzystująca pompy ciepła, które zostały uznane za urządzenia korzystające z OZE. T echnologia wykorzystania geotermii niskotemperaturowej jest znana i rozwijana na świecie już od ponad 50 lat, również w Polsce pompy ciepła cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Niestety wciąż jest to wyłącznie efekt wysiłków producentów i hobbystów starających się pokazać zalety tej technologii poszerzającemu się gronu użytkowników pomp ciepła mimo relatywnie wysokich kosztów początkowych takiej inwestycji. w 2011 r. pomp solanka/woda, woda/woda i powietrze/woda, bez uwzględnienia pomp do produkcji c.w.u. – wg danych PORT PC) nawet do 100 tys. szt. Taka liczba urządzeń mogłaby już znacząco oddziaływać zarówno na zwiększenie efektywności energetycznej, jak i redukcję emisji CO2 i innych zanieczyszczeń. Jednak bez zewnętrznego dofinansowania dynamiczny rozwój tej gałęzi OZE jest wciąż hamowany wysokim kosztem inwestycyjnym – szacuje się, że w 2016 r. sprzeda się w Polsce ok. 20 tys. szt. (rys. 1). Perspektywy wzrostu I Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), który odbył się w Warszawie 18 października br., był okazją do przeprowadzenia analizy aktualnego stanu rynku pomp ciepła i wykonania symulacji, jak rynek ten mógłby wyglądać, gdybyśmy skorzystali z rozwiązań bardziej doświadczonych w tym zakresie krajów sąsiednich. Dobrym przykładem promowania technologii pomp ciepła są specjalne taryfy energetyczne dla tych urządzeń funkcjonujące w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Czechach czy Francji, a także różne formy dotacji czy ulg podatkowych. Gdyby w Polsce, korzystając z doświadczenia krajów Europy Zachodniej, udało się uruchomić dobry mechanizm wsparcia dla inwestycji z pompami ciepła, w ciągu kilku lat ich liczba mogłaby wzrosnąć nawet ponaddziesięciokrotnie. Oznaczałoby to, że liczba instalowanych pomp ciepła wzrosłaby w naszym kraju z 6 tys. (liczba sprzedanych Liczba sztuk 21 000 18 000 15 000 12 000 Polski rynek pomp ciepła Opierając się na danych opublikowanych przez BRG Consult oraz BSRIA, a także szacunkach większości producentów pomp ciepła zrzeszonych w PORT PC, można stwierdzić, że w 2011 r. w Polsce sprzedano ok. 10 tys. szt. różnych typów pomp ciepła (rys. 2). Były to głównie pompy gruntowe oraz pompy powietrzne do produkcji c.w.u. (po ok. 4,5 tys. szt.). Na podstawie tych danych sprzedaż pomp ciepła zasilanych powietrzem zewnętrznym typu monoblok i split szacuje się na 1,3 tys. szt. W segmencie gruntowych pomp ciepła w Polsce najczęściej instalowane są pompy o mocy do 10 kW, np. w latach 2008–2009 stanowiły one 41–43%. Są one montowane w nowych domach jednorodzinnych o powierzchni użytkowej od 150 do 200 m2, które Pompy ciepła powietrze wewnętrzne/woda Pompy ciepła solanka/woda Pompy ciepła powietrze zewnętrzne/woda Pompy ciepła powietrze/woda – tylko do c.w.u. 9 000 6 000 3 000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Lata Rys. 1. Prognoza sprzedaży pomp ciepła w Polsce w latach 2012–2016 34 listopad 2012 Rys. BRG Consult 4302 4474 1252 252 Liczba sztuk sprzedanych pomp ciepła typu solanka/woda Liczba sztuk sprzedanych pomp ciepła typu woda/woda Liczba sztuk sprzedanych pomp ciepła typu powietrze/woda Liczba sztuk sprzedanych pomp ciepła typu powietrze/woda tylko do c.w.u. Rys. 2. Rynek pomp ciepła w Polsce w 2011 r. Rys. PORT PC stanowią 80% wszystkich nowobudowanych domów jednorodzinnych. Niewielki wpływ na sytuację miał zapewne wzrost zainteresowania pompami ciepła firm deweloperskich, które dostrzegają możliwość zwiększenia atrakcyjności oferty domów poprzez wyposażenie je w urządzenia wykorzystujące OZE. Pompy ciepła o mocy 12–20 kW stanowiły w 2008 r. 39% instalacji pomp gruntowych, a w 2009 r. odnotowano spadek ich udziału – do 32%. W ubiegłym roku odnotowano wzrost popytu na pompy ciepła o dużej mocy grzewczej na potrzeby ogrzewania budynków wielorodzinnych, biurowo-usługowych, turystyczno-rekreacyjnych, sakralnych, a także przemysłowych (wzrost udziału z 20 do 25%). Przed 2007 r. instalacje takie były montowane głównie w obiektach poddawanych termomodernizacji, jednak w ostatnich latach stale rośnie ich liczba również w nowych budynkach. W grupie pomp ciepła zasilanych powietrzem zewnętrznym najczęściej instalowane są urządzenia o mocy do 14 kW. Montowane są one w nowych domach jednorodzinnych, często usytuowanych w miastach i na ich obrzeżach, gdzie nie ma działek o wystarczająco dużych powierzchniach, by można było rynekinstalacyjny.pl ENERGIA zastosować kolektory gruntowe. W ostatnich latach do oferty pomp powietrznych typu monoblok dołączyły pompy ciepła typu split, których udział w tym segmencie rynku wzrósł z 16 do 24%. Pompy korzystające z powietrza zewnętrznego cieszą się bardzo dużą popularnością w krajach zachodniej Europy, m.in. we Francji, Niemczech, Austrii, a także w Czechach, zatem również w Polsce można się spodziewać dalszego wzrostu zainteresowania tą technologią. Urządzenia te wykorzystują niewątpliwie najtańsze i najłatwiejsze do pozyskania źródło ciepła, poddano je też znacznym modyfikacjom i ulepszeniom – powinno się to przyczynić do przełamania bariery braku wiedzy dotyczącej tych urządzeń oraz obalenia dość popularnego stereotypu dotyczącego ich małej wydajności w warunkach klimatycznych Polski. Zwiększenie zastosowania systemów na bazie powietrznych pomp ciepła może być też efektem rozszerzenia oferty tych urządzeń przez wielu producentów pomp powietrznych, m.in. o pompy typu split. Obecnie w Polsce pompy ciepła montowane są głównie w nowych budynkach. Według danych PORT PC spośród wszystkich zbudowanych w ub.r. instalacji z pompami ciepła 82% zamontowano w nowych obiektach, a 18% w budynkach poddawanych termomodernizacji. Jednak to właśnie modernizowane budynki, zwłaszcza te z kotłowniami olejowymi i na gaz płynny, są dużą szansą na rozwój rynku pomp typu powietrze/woda. Większość pomp tego typu może współpracować z innymi źródłami ciepła, jak np. kotły elektryczne, olejowe i gazowe. Zastosowanie w takich budynkach powietrznych pomp ciepła umożliwia redukcję kosztów ogrzewania nawet o ok. 60%. Możliwe zatem, że pompy ciepła typu powietrze/woda mają jeszcze przed sobą świetlaną przyszłość, gdy zaczną być powszechnie stosowane w modernizowanych instalacjach grzewczych. Inaczej przedstawia się sytuacja pomp ciepła zasilanych powietrzem wentylacyjnym, których główną funkcją jest produkcja c.w.u. przy wykorzystaniu ciepła zawartego w powietrzu wewnątrz budynku. W ostatnich 3 latach w Polsce obserwuje się znaczny wzrost zainteresowania takim rozwiązaniem – jest to spowodowane głównie stosunkowo niską ceną tych urządzeń oraz prostotą montażu. Według danych PORT PC liczba powietrznych pomp ciepła do produkcji c.w.u. zamontowanych w Polsce w 2011 r. przewyższyła liczbę pomp zasilanych powietrzem zewnętrznym i w ubiegłym roku stanowiła 43% wszystkich zamontowanych pomp ciepła. rynekinstalacyjny.pl prof. dr hab. inż. Władysław Szaflik Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji i Ciepłownictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie Rozwiązania źródła ciepła dla domu jednorodzinnego Heat sources solutions in one-family houses Z punktu widzenia inwestora budującego dom jednorodzinny ważną kwestią jest zasilanie budynku w ciepło oraz ciepłą wodę użytkową. Od przyjętego rozwiązania zależą koszty inwestycyjne i eksploatacyjne związane z ogrzewaniem oraz przygotowaniem i rozprowadzaniem ciepłej wody. Układ hydrauliczny kotłowni Cechy kotła wpływające na rozwiązanie hydrauliczne kotłowni Przy wyborze układu hydraulicznego kotłowni dla danego budynku należy zwrócić uwagę na następujące dane w dokumentacji techniczno-ruchowej kotła: rodzaj urządzenia: czy jest to kocioł zwykły, o obniżonych parametrach, czy kondensacyjny (patrz RI 10/2012), do jakich parametrów pracy jest zalecany i jaka powinna być temperatura czynnika grzejnego powracającego do kotła, typ i wielkość pompy zainstalowanej pod obudową kotła, jej charakterystykę i możliwość regulacji, typ naczynia wzbiorczego zainstalowanego pod obudową kotła, jego pojemność i ciśnienie wstępne, dopuszczalny minimalny strumień masy wody mogący płynąć przez kocioł, schemat przepływu czynnika w kotle (czy pod obudową kotła umieszczony jest zawór upustowy), możliwość podgrzewania c.w.u. i zalecany sposób podłączenia podgrzewaczy c.w.u. Streszczenie W artykule przedstawiono podstawowe rozwiązania kotłowni gazowych możliwe do zastosowania w domach jednorodzinnych. Przedstawiono i omówiono wybrane schematy rozwiązań układów hydraulicznych kotłowni wraz z niezbędnymi elementami układów regulacji. Abstract The paper presents basic solutions of gas boiler-rooms for one-family houses. Selected flow charts of hydraulic systems and necessary elements of control systems are presented. z bezpośrednim zasilaniem jednego lub kilku obiegów grzewczych (rys. 1), OG-1 PK ZB NW Układy hydrauliczne kotłowni centralnego ogrzewania Stosowane układy zasilania w ciepło instalacji centralnego ogrzewania kotłowni można sprowadzić do trzech podstawowych schematów hydraulicznych: Rys. 1. Schemat kotłowni z bezpośrednim zasilaniem obiegu grzewczego [6] listopad 2012 35 ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 36 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 37 ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 38 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl ENERGIA A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y Michał Wajman Nagrzewnice wodne junior product manager www.flowair.com w obiektach o małej i średniej kubaturze Od pewnego czasu zarówno na polskim, jak i europejskim rynku grzewczym systematycznie odnotowuje się wzrost liczby dostępnych urządzeń i rozwiązań grzewczych. Tendencja ta nie omija również wodnych nagrzewnic powietrza, będących obecnie najczęściej stosowanymi odbiornikami ciepła. Ich zadaniem jest efektywne zapewnienie komfortu cieplnego nie tylko w obiektach o średniej i dużej kubaturze, ale również w małokubaturowych. Wybranie spośród różnych jednostek tej najbardziej energooszczędnej, która efektywnie ogrzeje pomieszczenie, może być dużym problemem. Firma FLOWAIR, czołowy producent nagrzewnic wodnych w Polsce, przybliża aspekty techniczne urządzeń, pomagając w ich poprawnym doborze i pozwalając zaoszczędzić cenny czas inwestora, projektanta, instalatora lub serwisanta. K ażda nagrzewnica powietrza ma cechy charakterystyczne wyróżniające ją na tle innych, podobnych urządzeń. Jednak konstrukcja i zasada działania podstawowego elementu każdego aparatu grzewczego, tzn. wymiennika ciepła, jest niezmienna. W wodnym ogrzewaniu nadmuchowym stosuje się najczęściej lamelowe wymienniki CuAl, w których aluminiowe lamele nałożone są na miedziane rury meandrycznie oplatające bryłę wymiennika. Taka konstrukcja zapewnia efektywny odbiór ciepła z rur wypełnionych gorącym medium grzewczym przez strumień przepływającego powietrza. mieszczeniu 15°C dla 100-proc. wydajności wentylatora wynosi 13°C. Przy tych samych parametrach pracy przyrost temperatury na dwurzędowym wymienniku ciepła, zastosowanym np. w nagrzewnicy LEO FB 15, wyniósłby 23,5°C, a więc o ponad 80% więcej. 23°C zużyciem energii elektrycznej (LEO FB 15 M z wentylatorem EC zużywa 57,5 W) może się okazać w rachunku ekonomicznym rozwiązaniem bardziej atrakcyjnym. Dla komfortu osób przebywających w obiekcie nie bez znaczenia jest również niepowstawanie przeciągów, 10°C 10°C 35°C 10°C 23°C 35°C 10°C 23°C 10°C 35°C 35°C Nagrzewnica o mocy do 30 kW z wymiennikiem jednorzędowym i nagrzewnica o mocy ok. 17 kW z dwurzędowym wymiennikiem Lamelowy wymiennik ciepła Moc wymiennika ciepła z oczywistych powodów jest zatem zależna od jego powierzchni, grubości lameli, ich odległości od siebie, średnicy rur oraz liczby ich rzędów. Szczególnie istotną kwestią jest liczba rzędów rur, ponieważ decydująco wpływa na przyrost temperatury powietrza na wymienniku. Przykładowo przyrost temperatury w nagrzewnicy o jednorzędowym wymienniku ciepła o nominalnej mocy do 30 kW1) przy parametrach wody 90/70°C i temperaturze powietrza w po- 40 listopad 2012 Konstrukcja wymiennika ciepła bezpośrednio wiąże się z problematyką ogrzewania obiektów mało- i średniokubaturowych. W obiektach małych, o kubaturze do 700 m3, stosunkowo często występuje zapotrzebowanie na temperaturę wyższą niż 18°C. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest dobranie urządzeń o mniejszej mocy grzewczej przy jednocześnie większym przyroście temperatury powietrza. Aby przyrost temperatury miał zadowalającą wartość, dobierany aparat grzewczy musi posiadać przynajmniej dwurzędowy wymiennik ciepła. Wspomniana nagrzewnica LEO FB 15 optymalnie wpisuje się w tak zdefiniowane kryteria. Aparaty grzewczo-wentylacyjne z kilkurzędowymi wymiennikami ciepła o małych mocach z powodzeniem stosować można również do ogrzewania obiektów średniokubaturowych. Mniejsze urządzenie charakteryzuje się bowiem niższym kosztem zakupu, a w powiązaniu z dodatkowymi niższymi kosztami materiałowymi instalacji i mniejszym a dla instalatora bądź serwisanta – mała masa jednostki, którą bezproblemowo może zainstalować lub zdemontować jedna osoba (masa LEO FB 15 wypełnionego wodą wynosi zaledwie 12 kg). Dla obiektów o niedużej kubaturze zaleca się stosowanie nagrzewnic wodnych o małych mocach, które mając mniejszą wydajność wentylatora, ogrzeją powietrze w sposób bardziej komfortowy, bez przeciągów. W przypadku obiektów, które wymagają wyższej temperatury (powyżej 18°C), optymalnym rozwiązaniem jest nagrzewnica o kilkurzędowym wymienniku ciepła (minimum dwa rzędy), natomiast w obiektach o średniej kubaturze, ze względu na znacznie większą liczbę czynników koniecznych do rozważenia w trakcie projektowania, zaleca się poprzedzenie doboru urządzeń analizą techniczno-ekonomiczną. 1) Przy następujących parametrach: temp. wody zasilanie/powrót – 90/70°C, temp. powietrza na wlocie do aparatu – 0°C. rynekinstalacyjny.pl ENERGIA dr inż. Ryszard Śnieżyk Możliwości obniżenia kosztów ciepła z kotłowni zasilanej gazem Cz. 5. Osiedlowa sieć ciepłownicza – wariant podstawowy Possibilities of the decrease of costs of the heat from the boiler station supplied with natural gas. Part 5. District heat distribution network – basic version Do budowy kotłowni osiedlowej można wykorzystać sieć łączącą poszczególnych odbiorców z nowym źródłem ciepła. Znajomość warunków pracy układu przygotowania ciepłej wody użytkowej pozwala na optymalne wykorzystanie kotłów gazowych do wytwarzania ciepła na potrzeby chwilowe. W poprzednich częściach cyklu przedstawiono pokrótce możliwości obniżenia kosztów zaopatrzenia w ciepło z kotłowni gazowych analizowanego osiedla. Idea tego rozwiązania sprowadza się do zastąpienia wielu kotłowni jedną dwupaliwową [1] oraz przeprowadzenia szczegółowej analizy zapotrzebowania na ciepło budynków poddanych termomodernizacji [2]. W kolejnej części cyklu wyznaczono parametry pracy poszczególnych instalacji c.o. i przygotowania c.w.u. [3] oraz wskazano różnice w przypadku lokalizacji wymienników c.w.u. w kotłowni osiedlowej, w istniejących kotłowniach i w każdym budyn- K1 04 03 ku. W części czwartej [4] wstępnie dobrano kotły – szczególną uwagę poświęcono możliwości zastosowania kondensacyjnych kotłów gazowych, co umożliwiłoby dalsze obniżenie kosztów paliwa o ok. 13%. Proponowane działania powinny spowodować łączne obniżenie kosztów paliwa o około 1/3. Warianty struktury osiedlowej sieci ciepłowniczej Należy przeanalizować przynajmniej trzy warianty struktury osiedlowej sieci ciepłowniczej: 10 l=85m T2 l=85m 11 T1 l = 85 m 09 18 l = 100 m l = 165 m K2 16 K4 14 17 l = 430 m 08 01 07 12 15 13 D A B C E K5 Sz 05 06 Rys. 1. Plan osiedla ze wstępną strukturą osiedlowej sieci ciepłowniczej – wariant podstawowy rynekinstalacyjny.pl Streszczenie W artykule przedstawiono podstawowy wariant osiedlowej sieci ciepłowniczej – niezbędnej do realizacji koncepcji budowy kotłowni osiedlowej. Wyznaczono najlepszą lokalizację kotłowni osiedlowej (K3) oraz przebieg i średnice przewodów sieci osiedlowej, przeprowadzono też obliczenia hydrauliczne i zaprezentowano wykresy ciśnień piezometrycznych w sieci ciepłowniczej. Zasygnalizowano problemy dotyczące współpracy gazowej kotłowni osiedlowej z kotłownią olejową znajdującą się w innym budynku. Konieczne jest kontynuowanie poszukiwań najlepszego rozwiązania przyłączenia odbiorców do kotłowni osiedlowej. Abstract K3 02 1. podstawowy – połączenie istniejących kotłowni siecią dwuprzewodową o stałej temperaturze zasilania tzco = 70°C; Rys. RŚ The article presents a basic version of a district heat distribution network, required for completion of a district heating plant design. The best possible location of the district heating plant (K3), as well as the route and diameter of a heat distribution network were determined, hydraulic calculations were carried out and diagrams of piezometric pressure in the heat distribution network were presented. The issues concerning operation of the district gas heating plant in parallel with an oil heating plant in a different building were indicated. It is necessary to seek the best possible solution to connect the final users to the district heating plant. listopad 2012 41 ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 42 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 43 ENERGIA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 44 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl ENERGIA Waldemar Joniec Ogrzewanie promiennikowe Ogrzewanie za pomocą promienników pozwala na zmniejszenie zużycia energii w stosunku do tradycyjnych rozwiązań – zwłaszcza w obiektach wysokich, wielkokubaturowych i użytkowanych okresowo. Urządzenia te umożliwiają bowiem zapewnienie komfortu w pomieszczeniach przy niskiej temperaturze otoczenia i szybkie jego uzyskanie po okresie przerwy w pracy. Promieniowanie IR Promienniki to urządzenia grzewcze, które większość energii oddają do otoczenia w formie promieniowania podczerwonego (ang. infrared – IR). Jest to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fal pomiędzy światłem widzialnym a falami radiowymi (tab. 1). Promieniowanie podczerwone emitują wszystkie ciała o temperaturze wyższej od zera bezwzględnego (–273,15°C, tj. 0 K). Długość fali i intensywność tego promieniowania zależą od temperatury źródła. Im jest ona wyższa, tym krótsza jest emitowana fala i wyższa jej częstotliwość oraz intensywność promieniowania cieplnego. nowych temperatura żarnika wynosi 2200°C, a w wodnym grzejniku promiennikowym poniżej 100°C. Temperatury promienników Od temperatury zależy długość fali i intensywność jej promieniowania, a tym samym skuteczny zasięg promieni i stosunek energii przekazywanej do otoczenia w formie promieniowania i konwekcji. Im wyższa temperatura, tym promieniowanie intensywniejsze i w mniejszym stopniu pochłaniane przez powietrze. Właściwości promienników o różnych temperaturach i długościach fal warunkują ich zastosowanie. Jedne są optymalne dla ogrzewania niskich pomieszczeń mieszkalnych Promieniowanie rentgenowskie Ultrafiolet Światło widzialne Promieniowanie podczerwone Fale radiowe 5 pm – 0,001 μm 0,001–0,38 μm 0,38–0,78 μm 0,78–1000 μm > 1000 μm Tabela 1. Zakresy promieniowania elektromagnetycznego i ich długości fal [1–3] Funkcjonuje kilka podziałów podczerwieni na mniejsze przedziały pasm. Jednym z nich jest podział na: NIR (near infrared) 0,78–5 μm, MIR (mid infrared) 5–30 μm i FIR (far infrared) 30–1000 μm. Inny podział zastosował jeden z producentów lamp grzewczych [8], na fale: krótkie – IR-A (0,8–1,4 μm), średnie – IR-B (1,4–3 μm) i długie – IR-C (3–10 μm). Można się też spotkać z podziałem na: NIR (near infrared) 0,75–1,4 μm, SWIR (short wavelength infrared) 1,4–3 μm, MWIR (mid wavelength infrared) 3–8 μm, LWIR/TIR (long wavelength infrared/thermal infrared) 8–15 μm i FIR (far infrared) 15–1000 μm [7]. Podziały te mają znaczenie, kiedy porównuje się różne typy promienników pod względem temperatury ich pracy i długości fali oraz zasięgu promieniowania. Jak duży jest przedział temperatur dla urządzeń stosowanych do ogrzewania, niech świadczy fakt, że w elektrycznych promiennikach kwarcowo-haloge- rynekinstalacyjny.pl i biurowych, inne w kościołach, a jeszcze inne w dużych obiektach przemysłowych lub na zewnątrz. W promiennikach o temperaturze pracy 1500–2300°C (elektryczne lampy kwarcowo-halogenowe) maksymalne natężenie strumienia energii przypada na długość fali ok. 1,6 μm. Ta fala nie jest pochłaniana przez powietrze i można ją skutecznie skupić lustrami reflektorów i ukierunkować na ściśle określone obszary. Energia z takich promienników dociera praktycznie bez strat na znaczne odległości i urządzenia te są optymalne do ogrzewania powierzchni na wolnym powietrzu (np. trybun na stadionach) oraz wszędzie tam, gdzie trzeba uzyskać natychmiastowe działanie w ściśle określonym czasie i dla konkretnej oraz oddalonej powierzchni. Warto tu odnotować, że ten zakres promieniowania uznawany jest za najlepszy do ogrzewania starych kościołów z freskami i malowidłami ściennymi, listopad 2012 45 ENERGIA gdyż taki rodzaj ogrzewania ma najmniejszy udział konwekcji i tym samym ograniczone są ruchy powietrza wywołane ogrzewaniem oraz wykraplanie się wilgoci i osiadanie kurzu na ścianach i suficie. Do nowych, często używanych świątyń z dobrze izolowanymi przegrodami i wentylacją mechaniczną zaleca się coraz częściej wodne niskotemperaturowe promiennikowe ogrzewanie płaszczyznowe (ścienne i podłogowe), które może też pełnić a) funkcję chłodzenia. Promienniki o temperaturze 1100–1400°C (elektryczne lampy kwarcowe) emitują najwięcej energii w zakresie fali o długości 1,8–2,8 μm. W tym zakresie zdecydowana większość energii dociera w formie promieniowania do ogrzewanych powierzchni. Jednak w miarę wzrostu odległości ten stosunek ulega zmianie. Powietrze absorbuje bowiem część promieniowania i trudno jest je przesyłać na duże odległości. Atutem promienników pracujących w tym zakresie fali jest to, że zasilające je lampy nie emitują mocnego światła (fali elektromagnetycznej w zakresie promieniowania widzialnego). W promiennikach o temperaturze pracy 800–1000°C (np. jasnych gazowych ceramicznych) najwięcej energii emitowane jest w postaci fali o dł. 2,5–2,8 μm. Wprawdzie powietrze absorbuje sporą część tej energii, jednak urządzenia te są skuteczne w ogrze- b) Temperatura powietrza oraz temperatura odczuwalna: a) w przypadku ogrzewania promiennikowego, b) w przypadku tradycyjnego ogrzewania powietrza Rys. Zehnder waniu obiektów wysokich. Ten zakres fali nie poddaje się już tak skutecznemu skupianiu i kierowaniu za pomocą luster reflektorów na ściśle wybrane i bardzo oddalone powierzchnie, ale dzięki odpowiedniej budowie skutecznie odbijają one rozproszoną wiązkę promieni w kierunku powierzchni ogrzewanej. Urządzenia, których temperatura pracy wynosi 300–400°C (m.in. ciemne gazowe promienniki rurowe), emitują większość energii w zakresie od 4 do 7 μm i jest ona w znacznym stopniu absorbowana przez powietrze. Z jednej strony mają nieduży zasięg, ale jednocześnie mogą być używane w niezbyt wysokich pomieszczeniach. Promieni tych nie można kierować za pomocą luster reflektorów, dlatego promienniki otacza się dużymi elementami ceramicznymi do odbijania promieni w kierunku powierzchni ogrzewanych. W urządzeniach grzewczych osiągających temperatury poniżej 100°C powstaje fala elektromagnetyczna o długości 5–15 μm. Promienie te mają niewielki zasięg, ale jest on skuteczny w małych i niewysokich pomieszczeniach, np. mieszkalnych czy biurowych, zapewniając komfort ich użytkownikom. Promiennikowe panele sufitowe i ścienne mogą łączyć funkcje ogrzewania i chłodzenia, być zasilane niskoparametrowymi źródłami ciepła (pompami ciepła) i zapewnić komfort w pomieszczeniu mieszkalnym lub biurowym już przy parametrach zasilania 35–42°C. Wodne promienniki podsufitowe o temperaturze poniżej 100°C stosuje się też do ogrzewania wysokich pomieszczeń, promienniki reklama ALTERNATYWNE SYSTEMY KOMFORTU SP. Z O.O. 34-114 Brzeźnica, Brzeźnica 320 tel. 33 481 75 70, 33 483 22 22, faks 33 879 20 30 www.promienniki-ask.pl, www.nagrzewnice-ask.pl www.rekuperatory-ask.pl Omega – gazowe promienniki rurowe moc urządzeń: od 12 do 200 kW; długość rur promieniujących: od 1,5 do 24 m; możliwość sterowania dwustopniowego i z płynną regulacją mocy w zakresie 60–100%; rury promieniujące obustronnie pokryte aluminium i wygrzewane w wysokich temperaturach; specjalnie uformowany odbłyśnik o podwyższonym współczynniku odbicia; zastosowanie: hale produkcyjne i magazynowe, obiekty o dużej kubaturze, wiaty, hangary, zadaszenia, zastosowania technologiczne; certyfikat CE dopuszczający promienniki Omega do stosowania w krajach UE; gwarancja: 24 miesiące. Sun-Ray – gazowe promienniki ceramiczne zakres mocy: od 8 do 36 kW; możliwość zastosowania dwustopniowej regulacji 50–100%; płyta ceramiczna osiąga temperaturę 800–900°C; cechy szczególne: zwarta i prosta budowa gwarantująca długą i bezawaryjną pracę, łatwa instalacja i eksploatacja, ekologiczne spalanie gazu oraz 30–50% oszczędności; zastosowanie: hale produkcyjne i magazyny, obiekty o dużej kubaturze, wiaty, hangary, zadaszenia, zastosowania technologiczne; certyfikat CE dopuszczający promienniki Sun-Ray do stosowania w krajach UE, aprobata IGNiG oraz znak bezpieczeństwa B; gwarancja: 24 miesiące. 46 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl ENERGIA takich jak hale montażowe i magazynowe, oraz tam, gdzie względy bezpieczeństwa ograniczają użycie wysokotemperaturowych urządzeń gazowych lub elektrycznych, a także w obiektach, w których pożądany jest równomierny rozkład promieniowania i zapewnienie wysokiego komfortu pracownikom. Atutem tych promienników jest też to, że mogą być zasilane tanią energią (np. pompami ciepła z gruntowymi wymiennikami) lub energią odpadową z procesów przemysłowych. Temperatury w obiekcie Przyjmuje się, że przy tej samej odczuwalnej dla człowieka temperaturze w pomieszczeniu ogrzewanym promiennikami można utrzymywać temperaturę powietrza niższą o 2–4°C niż w pomieszczeniu ogrzewanym konwekcyjnie [4–6]. W konsekwencji zużycie energii na potrzeby grzewcze zmniejsza się o 10–25%. W wielu obiektach nie jest wymagane stałe ogrzewanie pomieszczeń lub wszystkich stref i tym samym można je okresowo wyłączać. Promienniki pozwalają zaś na szybkie uzyskanie komfortu po okresie braku ogrzewania. Ten system pozwala też na osiągnięcie niskiego gradientu temperatury pomiędzy strefą pod sufitem a strefą przebywania ludzi, co ma szczególne znaczenie w budynkach wysokich. Gradient temperatury dla promienników wyno- si ok. 0,3°C/m, a dla tradycyjnego ogrzewania konwekcyjnego ponad 2,5°C/m. Lokalizacja urządzeń Człowiek znajdujący się w polu działania promiennika absorbuje promienie i odczuwa wzrost temperatury tylko w tej części ciała, która jest wyeksponowana na promieniowanie. Zatem optymalne jest równomierne pokrycie promieniami strefy przebywania ludzi w celu uniknięcia odczuwania przez nich różnic w temperaturze poszczególnych części ciała. W niektórych przypadkach, wynikających z np. procesów technologicznych, odchodzi się od równomiernego pokrywania tej strefy promieniowaniem. Istotny jest również wpływ intensywności promieniowania na człowieka. Przyjmuje się, że moc przypadająca na 1 m2 powierzchni powinna się zawierać w przedziale 100–250 W/m2 w zależności od warunków wewnętrznych panujących w pomieszczeniu oraz jego przeznaczenia [4]. Producenci podają minimalne odległości promienników od stref przebywania ludzi dla każdego ze swoich urządzeń. Np. dla promienników jasnych gazowych zalecana minimalna wysokość instalowania to 4,5–5 m, a dla ciemnych gazowych 4,0 m przy montażu sufitowym i 3,5 m przy montażu ściennym. Warto też wziąć pod uwagę możliwość zainstalowania promienników na wysokości wynikającej z obecności innych instalacji lub urządzeń (np. suwnic w halach). Istotny wpływ na dobór promienników ma charakter i przeznaczenie obiektu oraz stosowana technologia produkcji, rodzaj urządzeń, a także rozmieszczenie stanowisk pracy, jej cykl, liczba pracowników itp. Określają one maksymalną temperaturę wewnętrzną oraz temperaturę dyżurną konieczną do zachowania w okresach nieużytkowania pomieszczeń. Istotny jest też dostęp do nośników energii (gaz ziemny lub płynny, energia elektryczna) lub do sieci ciepłowniczej, a także do źródeł niskotemperaturowych. Ważne są również wymagania przeciwpożarowe dla danego obiektu z uwagi na jego konstrukcję, procesy technologiczne lub bezpieczeństwo ludzi. Literatura 1. Januszajtis A., Fale, PWN, Warszawa 1991. 2. Litwin R., Teoria pola elektromagnetycznego, WNT, Warszawa 1969. 3. Szczeniowski S., Elektryczność i magnetyzm, PWN, Warszawa 1980. 4. Kowalczyk M., Gazowe i elektryczne promienniki podczerwieni, ZNTC Solaren, Gdańsk 2004. 5. Koczyk H. (red.), Ogrzewnictwo praktyczne. Projektowanie, montaż, eksploatacja, SysTherm Serwis, Poznań 2005. 6. Reckangel H., Sprenger E., Hönmann W., Schramek E.R., Ogrzewanie i klimatyzacja. Poradnik, EWFE, Gdańsk 1994. 7. http://www.chemie.de/lexikon/Frequenzband.html. 8. Philips Entertainment Lamps catalogue, 2012. 9. Materiały firm: Drewart, Foko, Kampmann, Zehnder. reklama promienniki KAMPMANN POLSKA SP. Z O.O. 99-100 Łęczyca, ul. Lotnicza 21 F tel. 24 721 91 85, faks 24 721 91 91 e-mail: [email protected] www.kampmann.pl Galaxis – stropowe promienniki płytowe zasilanie wodne; maks. temperatura pracy: 120°C; maks. ciśnienie pracy: 10 barów; ciśnienie nominalne: 16 barów; wymiary: szerokość 300–1500 mm, długość 4000–5000 mm; min. wysokość montażu: 3,1 m; budowa: płyta promieniująca z walcowanej na zimno blachy stalowej o grubości 1,0 mm oraz rury stalowe 28×1,5 mm przewodzące wodę są trwale połączone z panelem poprzez zgrzewanie, łączenie rur za pomocą złączek zaciskowych lub spawanie; sterowanie: automatyczne, indywidualne i strefowe; akcesoria: szybkozłączki zaciskowe, blachy osłonowe, osłony umożliwiające staczanie się piłek, zestawy montażowe i zawory regulacyjne; promienniki dostarczane są standardowo w kolorze RAL 9016 – inne kolory na zapytanie; obszary zastosowań: optymalne ogrzewanie w strefie przebywania ludzi w halach sportowych, na kortach tenisowych, w halach sportów jeździeckich, fabrycznych i magazynowych, pomieszczeniach handlowych, wystawienniczych, na otwartych przestrzeniach, jak np. pasaże handlowe, magazyny wysokiego składowania, stocznie i hangary; cechy szczególne: wersja perforowana pozwala zmniejszyć hałas i skrócić czas pogłosu występujący w halach produkcyjnych, wystawienniczych, sportowych, tenisowych itp., panele perforowane mają otwory o średnicy 5,5 mm i dostarczane są w specjalnym materiale ochronnym. rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 47 ENERGIA A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y Adam Radzimski Mocowanie i wibroizolacja pionowych rurociągów w budynkach wysokich Mocowanie pionowych rurociągów, które kurczą się bądź wydłużają pod wpływem temperatury, zawsze przysparzało wiele problemów inżynierom projektującym systemy grzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne w budynkach wielopiętrowych. Zmiana temperatury o np. 40°C powoduje, że standardowa stalowa rura o długości 33 m wydłuża się bądź kurczy o 20 mm. W wysokich budynkach rurociągi stalowe mogą się wydłużać nawet o 130 mm. Powoduje to duże naprężenia, które z jednej strony stanowią obciążenie konstrukcji budynku i zamocowania, z drugiej zaś wprawiają cały system konstrukcji budynku i instalacji technicznej w drgania, zwiększają poziom hałasu instalacyjnego oraz powodują duże nieszczelności w izolacji i zabezpieczeniu przeciwogniowym. P roblem ten można rozwiązać za pomocą naturalnych kompensatorów U-kształtowych lub kompensatorów mieszkowych z kilkoma punktami zamocowań (punktami stałymi i przesuwnymi/prowadzącymi). Metody te są skuteczne, ale mają także sporo wad. Zastosowanie kompensatorów naturalnych, np. U-kształtowych (rys. a), może wiązać się z koniecznością instalacji pomp o większej mocy z powodu większych oporów oraz zmian kierunków przepływowych. Część powierzchni użytkowej musi być przeznaczona na prowadzenie większej liczby rurociągów. Koszt instalacji zwiększa się dodatkowo przez długość rurociągu, ilość kształtek, dodatkowe zamocowania i robociznę. Przed wprowadzeniem kompensatorów gumowych i ze stali nierdzewnej (rys. b) konstruktorzy byli zmuszeni do korzystania z kompensatorów naturalnych U-, Z-, L-kształtowych oraz punktów stałych. Dzięki kompensatorom mieszkowym rura może być prosta na całej długości, ale wzrasta możliwość awarii, które oznaczają nie tylko utratę ogrzanej bądź schłodzonej wody, lecz także możliwość powstania uszkodzeń spowodowanych przez wodę i parę wodną. Kompensatory mieszkowe wymagają okresowych przeglądów i dlatego muszą być łatwo dostępne, a to nie zawsze jest możliwe. Konieczne staje się zastosowanie dodatkowego układu zaworów, które umożliwią szybkie zamknięcie przewodu i jego konserwację. Zawory takie są dosyć drogie, a ich działanie 48 listopad 2012 może być zbyt wolne, by zapobiec uszkodzeniom spowodowanym przez wodę. Zarówno kompensatory mieszkowe, jak i naturalne U-kształtowe wymagają zastosowania licznych punktów zamocowań, co dla konstruktora jest kolejną trudnością. Prawidłowo zaprojektowana i wykonana instalacja rurociągu z kompensatorami wymaga przede wszystkim osiowego jego prowadzenia oraz dodatkowych punktów prowadzących i punktów stałych jednocześnie po obu jego stronach. Każda para punktów zamocowań może być poddana znacznym obciążeniom, dodatkowo zwiększanym przez siły niezbędne do zmiany położenia kompensatorów U-kształtowych bądź kompensatorów mieszkowych i ich oporowi. Konieczne staje się więc uwzględnienie znacznych współczynników bezpieczeństwa dla zamocowań i elementów konstrukcyjnych. Kompensatory naturalne i mieszkowe z zalecanymi zaworami odcinającymi powodują w większości turbulentny przepływ medium, co wywołuje większy poziom drgań i hałas od instalacji. Oferowane przez firmę Adam innowacyjne systemowe rozwiązania mocowania i wibroizolacji pionowych rurociągów eliminują opisane wyżej problemy. Pozwala na to zastosowanie różnorodnych zawieszeń i podpór sprężynowych wraz z odizolowanymi prowadzeniami, umieszczonych w taki sposób, aby podtrzymywać rurociąg, a jednocześnie umożliwiać jego swobodne kurczenie się a) b) a) b) c) 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 GL c) Piony rurociągów: rozwiązania tradycyjne – kompensatory U-kształtowe (a) i mieszkowe (b) oraz nowe rozwiązanie – innowacyjny system zamocowania pionów rurociągów na podporach sprężynowych (c) rynekinstalacyjny.pl ENERGIA A R T Y K U Ł i wydłużanie z zachowaniem niewielkich i łatwo dających się obliczyć zmian obciążenia (rys. c). System odizolowanego zamocowania pionu rurociągu może być zaprojektowany w oparciu o odizolowany (odsprzężony od korpusu budowlanego) centralny punkt stały, który w czasie eksploatacji systemu pozostaje neutralny, albo jako swobodnie zawieszony system oparty wyłącznie na podporach sprężynowych i odizolowanych osiowych prowadzeniach. Jeżeli używa się jednego odizolowanego punktu stałego, jest on umieszczony jak najbliżej środka pionowego odcinka rurociągu, tak by rurociąg mógł się rozszerzać i kurczyć w obu kierunkach, tj. nad i pod nim. Dzięki umieszczeniu odizolowanego punktu stałego pośrodku rurociągu różnice długości przy każdym końcu wynoszą tylko 1/2 długości całego wydłużenia czy kurczenia się. Zamocowanie jest tak zaprojektowane, by bez dodatkowej regulacji mogło wytrzymać ekstremalne naprężenia, powstające np. wtedy, gdy z systemu usuwa się wodę w celu konserwacji itp. Swobodnie zawieszone systemy, bez centralnego punktu stałego, są również tak zaprojektowane, by mogły rozszerzać się i kurczyć w obu kierunkach od środka, ale ich regulacja jest o wiele trudniejsza, ponieważ trudno jest oszacować usztywnienie instalacji na końcach oraz w punktach rozgałęzień. Dlatego też instalacje muszą być uważnie sprawdzane w celu uniknięcia przypadkowego unieruchomienia w punktach rozgałęzień. Poza tym, gdy usuwa się wodę w celu konserwacji, może się okazać, że trzeba użyć dodatkowych zamocowań albo wyregulować poszczególne punkty zamocowania. W zależności od wytrzymałości układów mocujących liczba i rozmieszczenie zamocowań sprężynowych mogą być różne. Jeden zestaw na każdym piętrze umożliwia maksymalne rozłożenie ciężaru, ale można też rozmieszczać zamocowania w większych odstępach. W większości systemów powinno się stosować izolowane prowadnice, które umożliwiają ustawienie rurociągu pionowo w linii prostej zarówno w systemach mocowanych centralnie, jak i swobodnie zawieszonych. Uchwyty pionowe mogą być zespawane z rurociągiem w celu wzmocnienia konstrukcji. Łatwo jest je instalować i nie wymagają konserwacji. Co najważniejsze, w każdych warunkach (w chwili instalacji, z wodą, bez wody, przy ekstremalnych temperaturach) wiadomo, jakie jest obciążenie poszczególnych punktów S P O N S O R O W A N Y zawieszeń. Oprócz tego, że zmiany obciążenia w punktach zawieszenia wywołane kurczeniem i wydłużaniem się rurociągu są minimalne, dodatkową korzyścią jest to, że sprężyny absorbują większość naturalnych drgań pomiędzy budynkiem i rurą, a dodatkowa masa neoprenowa izoluje akustycznie cały układ. Odpowiednio zaprojektowany system rurociągów z zawieszeniem/podporami sprężynowymi pozwala wyeliminować wszystkie wady poprzednich systemów, a ponadto umożliwia bezproblemowy, szybki, prosty montaż, bezpieczeństwo oraz bezserwisową długoletnią eksploatację. NOISE & VIBRATION CONTROL ADAM Sp. z o.o. Systemy Mocowań, Wibroizolacji i Izolacji Dźwiękowych 84-230 Rumia, ul. Morska 9A tel./faks 58 671 38 35 e-mail: [email protected] www.adam.com.pl reklama Płyny niezamarzające do instalacji solarnych, chłodniczych, klimatyzacyjnych, grzewczych i pomp ciepła rynekinstalacyjny.pl TRANSTHERM PPH Glyco-Tech tel. 22 290 56 57 [email protected] www.transtherm.pl listopad 2012 49 ENERGIA A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y Nowe izolacje techniczne Izolacje techniczne PAROC to wysokiej jakości wyroby z wełny kamiennej. Izolacja bez przegrzewów Odporna izolacja PAROC Pro Section 140 F4 to elementy zastępujące stalową konstrukcję wsporczą płaszcza izolacji na rurociągach poziomych. Ich zastosowanie pozwala uniknąć przegrzewów przez konstrukcję wsporczą płaszcza izolacji. Wysoka gęstość zastosowanych elementów umożliwia utrzymywanie stałej odległości między rurociągiem a płaszczem izolacji i zapobiega jej osiadaniu pod wpływem ciężaru płaszcza i pogorszeniu właściwości izolacyjnych. PAROC Pro Section 140 Clad to otulina z wełny skalnej przeznaczona do wykonywania izolacji rurociągów, pokryta wzmocnioną włóknami szklanymi folią aluminiową z warstwą odporną na działanie promieni UV. Taka kombinacja powłoki zewnętrznej sprawia, że izolacja jest odporna na działanie warunków atmosferycznych. Nie wymaga dodatkowych nakładów na wykonanie płaszcza i jego konstrukcji wsporczej. Można ją stosować na rurociągach na zewnątrz z ciepłym oraz zimnym medium. Wyposażona jest w taśmę samoprzylepną, która ułatwia montaż i tworzy szczelne dla wilgoci samowulkanizujące się połączenie. Zalety PAROC Pro Section 140 Clad to: wodoszczelność – jako płaszcz zastosowano wodo- i paroszczelne pokrycie; dzięki tym cechom oraz samowulkanizującej się taśmie otuliny zapewniają szczelność pokrycia oraz optymalną izolacyjność cieplną; zmniejszone zostaje jednocześnie ryzyko wykraplania się pary wodnej i korozji rurociągu; wytrzymałość – pokrycie tworzy odporną na uszkodzenia mechaniczne warstwę chroniącą izolację; odporność na działanie UV – w aplikacjach zewnętrznych narażonych na działanie promieni słonecznych ważna jest nie tylko wytrzymałość, lecz także odporność na promieniowanie ultrafioletowe; daje to pewność, że zastosowany materiał nie będzie z czasem tracił swoich właściwości; szybkość montażu – dzięki jednoczesnej aplikacji otuliny i płaszcza można zaoszczędzić czas i materiały potrzebne do wykonania izolacji rurociągów. W skład systemu wchodzą otuliny na odcinki proste, segmenty na kolana oraz taśma samoprzylepna. PAROC Pro Section 140 F4 Elementy PAROC Pro Section 140 F4 mają cylindryczny kształt z jednostronnym nacięciem wzdłużnym lub postać połówek cylindra bez okładziny powierzchni zewnętrznej. Ich średnica wewnętrzna wynosi 89–1016 mm, długość 100 mm, a grubość 20–200 mm. Korzyści z zastosowania tych produktów to: mniejsze o ok. 25% straty ciepła (w odniesieniu do takich samych grubości izolacji z tradycyjną stalową konstrukcją wsporczą), mniejsza o ok. 25% grubość izolacji (w wypadku takich samych strat ciepła) i mniejsza ilość blachy użytej jako płaszcz izolacji, znaczna redukcja czasu potrzebnego do wykonania konstrukcji wsporczej płaszcza izolacji dzięki zastosowaniu gotowych elementów. Ponadto w rozwiązaniu tym nie występują mostki cieplne. Nie trzeba więc korygować wartości współczynnika przewodzenia ciepła materiału izolacyjnego (co jest wymagane w wypadku tradycyjnej stalowej konstrukcji wsporczej). 50 listopad 2012 Płyty PAROC InVent stosowane są jako wewnętrzna wykładzina kanałów wentylacyjnych, wypełnienie kulis szczelinowych tłumików akustycznych, izolacja dźwiękochłonna skrzynek rozprężnych oraz izolacja dźwiękochłonna w centralach wentylacyjnych. Produkty te używane są również do wytłumienia kanałów wentylacyjnych od środka. Rozwiązanie to pozwala na wyeliminowanie z systemu tłumików akustycznych oraz dodatkowo, w wypadku prowadzenia kanałów na zewnątrz budynków, pozwala uniknąć stosowania dodatkowego płaszcza izolacji. Płyty PAROC InVent z pokryciem G9 sklasyfikowane zostały jako nadające się do stosowania w instalacjach HVAC. Produkty te pozytywnie przeszły badania przeprowadzone zgodnie z normą EN ISO 846:1997 „Ocena oddziaływania mikroorganizmów na tworzywa sztuczne” w Institut für Lufthygiene w Berlinie. Właściwości akustyczne płyt zostały potwierdzone badaniami wykonanymi w Instytucie Techniki Budowlanej. Większa efektywność kolektorów PAROC InSolar 50 to płyta z wełny skalnej przeznaczona do wypełnień płaskich kolektorów słonecznych. Produkt ten ma zwiększać ogólną wydajność kolektorów słonecznych. Izolacja zwiększa wydajność energetyczną kolektorów słonecznych dzięki ograniczeniu absorpcji energii słonecznej tylko do elementów wymiennika ciepła. Nie dopuszcza do nadmiernego nagrzania się kolektora, prowadzącego do zmniejszenia efektywności (przyjmuje się, że wzrost temperatury wewnątrz kasety panelu o 1°C powoduje utratę ok. 0,5% jego sprawności). Specjalna kompozycja składników płyty InSolar sprawia mianowicie, że wewnątrz kasety kolektora nie uwalniają się gazy, które mogłyby osiąść na wewnętrznej powierzchni panelu. Absorpcja energii słonecznej, a co za tym idzie wydajność całego kolektora pozostaje więc bez zmian. PAROC InSolar 50 przeszedł pozytywnie testy „Odgazowywanie z materiałów termoizolacyjnych w płaskich kolektorach słonecznych” przeprowadzone w szwajcarskim instytucie SPF (Solartechnik Prüfung Forschung). Nowa jakość w akustyce Oferta płyt InVent przeznaczonych do wykonywania izolacji akustycznych została wzbogacona o produkt z nowym pokryciem G9. Pod nazwą G9 kryje się płótno w kolorze czarnym, które wraz z wełną ma parametry tłumienia porównywalne z tradycyjnym welonem szklanym. Zaletą tych płyt jest również wytrzymałość powierzchni na uszkodzenia mechaniczne. Paroc Polska Sp. z o.o. 62-240 Trzemeszno, ul. Gnieźnieńska 4 tel. 61 468 21 90, faks 61 415 45 79 www.paroc.pl rynekinstalacyjny.pl POWIETRZE Nawiewniki powietrza dr inż. Anna Charkowska Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej w wentylacji i klimatyzacji Air inlets in ventilation and air conditioning W pomieszczeniu obsługiwanym przez wentylację i klimatyzację ze scentralizowanym przygotowaniem powietrza jedynymi widocznymi dla użytkowników elementami instalacji są nawiewniki i wywiewniki powietrza. N awiewnik powietrza zgodnie z definicją zamieszczoną w normie PN-EN 12792:2006 [5] to uzbrojony otwór, przez który powietrze dopływa do obsługiwanego pomieszczenia. Jego konstrukcja ma zapewnić utrzymanie określonych warunków komfortu w zakresie temperatury, prędkości, wilgotności powietrza i poziomu dźwięku w strefie przebywania ludzi. Natomiast wywiewnik to urządzenie, przez które powietrze opuszcza obsługiwane pomieszczenie. Pojęciem nierozerwalnie związanym z nawiewnikami, wywiewnikami i ich pracą jest tzw. rozdział powietrza, czyli rozprowadzenie powietrza w sposób zapewniający określone warunki, takie jak wielkość wymiany powietrza, ciśnienie, czystość, temperatura, wilgotność, prędkość powietrza i poziom dźwięku, w określonej strefie tego pomieszczenia, osiągane zazwyczaj za Streszczenie W artykule omówiono pojęcie efektywności wentylacji, pokrótce przedstawiono również wybrane rodzaje nawiewników powietrza stosowane w instalacjach wentylacji mechanicznej i klimatyzacji. Abstract The article defines the efficiency of a ventilation system, as well as presents selected types of air inlets used in mechanical ventilation and air conditioning systems. Wentylatory Pełny program wentylatorów do wentylacji ogólnej, oddymiającej (certyfikowanych wg PN-EN 12101-3) i przemysłowej Osprzęt wentylacyjny • nawiewniki • tłumiki • regulatory przepływu • fan coile • belki i stropy chłodzące pomocą nawiewników i wywiewników, które tworzą wspólnie granice między obsługiwanym pomieszczeniem i systemem rozprowadzenia powietrza [5]. Projektant, rozważając wybór metody rozdziału powietrza w pomieszczeniu, powinien uwzględnić oprócz konieczności zapewnienia oczekiwanych parametrów w strefie przebywania użytkowników także efektywność wentylacji, uznawaną za miarę stopnia, w jakim usuwane są zanieczyszczenia [11]. Rodzaje przepływu powietrza Dla budynków użyteczności publicznej, zwanych komfortowymi, rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje przepływów powietrza w pomieszczeniach warunkujące dobór od- BSH Klima Polska Sp. z o.o. ul. Kolejowa 13 Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno tel. 22 737 18 58 fax 22 737 18 59 [email protected] www.bsh.pl Centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne Innowacyjność i ekologia, wysoka jakość Aparaty grzewczo-wentylacyjne reklama Ponad 100 wielkości w wersjach przemysłowych i komfortu rynekinstalacyjny.pl Nadciśnieniowe systemy zapobiegania zadymianiu Zgodnie z normą PN-EN 12101 – cz. 6 (<3 sek, max 50 Pa) utrzymujemy niezadymione drogi ucieczki Kurtyny powietrzne Funkcjonalność i estetyka. Ponad 100 wielkości różnych typów kurtyn listopad 2012 51 POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 52 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej reklama www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 53 POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 54 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata Producent wentylatorów promieniowych TORUŃ LIPNO WŁOCŁAWEK reklama PŁOCK rynekinstalacyjny.pl WARSZAWA listopad 2012 55 POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 56 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl POWIETRZE A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y System BH-Res B2B Aplikacje B2B (ang. Business to Business) to oprogramowanie przeznaczone dla firm, umożliwiające zarządzanie relacjami występującymi pomiędzy współpracującymi ze sobą przedsiębiorstwami. S ystem B2B firmy BH-Res powstał w celu zautomatyzowania obsługi klientów. Umożliwia on kontrahentom samodzielne wykonanie, w łatwy sposób, wielu czynności, które dotychczas mogły sprawiać problemy i wymagały dużego zaangażowania pracowników firmy i jej klientów. W systemie wprowadzono również kilka innowacyjnych rozwiązań, dzięki którym instalator może zmniejszyć koszty wykonania instalacji i zaoszczędzić czas. BH-Res B2B oferuje przede wszystkim zautomatyzowanie realizacji zamówień, czyli: składanie zamówień i śledzenie ich statusu oraz składanie zapytań ofertowych, dostęp do aktualnych informacji o promowanych produktach, dostęp do informacji o stanie rozliczeń z firmą kontrahenta, wszystkie produkty w jednym miejscu, katalog produktów z dokładnymi opisami, aktualne ceny i stany magazynowe, śledzenie transportu zamówionych materiałów. instalacji. „Optymalizator” analizuje wiele możliwych sposobów rozkroju płyt i wybiera optymalny sposób, który zapewnia najmniejsze zużycie materiałów oraz minimalną liczbę połączeń wzdłużnych przy wykonywaniu elementów instalacji. Dane źródłowe dla „Optymalizatora” mogą być dostarczane na kilka sposobów: najbardziej zaawansowane i najwygodniejsze jest zaimportowanie do systemu pliku wynikowego z programu projektowego umożliwiającego projektowanie instalacji w systemie Climaver, tj. Ventpacka lub Wentyli. Plik taki zawiera specyfikację wszystkich elementów instalacji w postaci odcinków prostych i kształtek; tzw. moduł „Climaver” umożliwia ręczne wprowadzenie poszczególnych elementów; Sercem systemu BH-Res B2B jest moduł „Optymalizacja”. Jest to zaawansowane narzędzie, dzięki któremu wykonywanie instalacji stanie się łatwiejsze i co najważniejsze, tańsze. Najważniejszym zadaniem modułu jest pomoc w dokładnym wyliczeniu optymalnego zużycia materiałów przy wykonywaniu instalacji wentylacyjnych w technologii Climaver. Stosowane dotychczas metody wyliczania zużycia materiałów, np. w programach służących do projektowania instalacji, były oparte na dość dużych przybliżeniach i wyniki tych obliczeń często odbiegały od rzeczywistego zużycia. Wyniki obliczeń „Optymalizatora” są precyzyjne i wiarygodne z tego względu, że oparte zostały na konkretnym (zoptymalizowanym) sposobie wykrawania płyt Climaver w celu otrzymania potrzebnych elementów dodatkowo przygotowany został tzw. moduł „Blacha”, który służy do zamiany instalacji z blachy na instalację w systemie Climaver. W module tym można ręcznie wprowadzić poszczególne elementy z blachy, które są zamieniane na odpowiedniki w systemie Climaver. Po wprowadzeniu elementów do programu „Optymalizator” zamienia wszystkie możliwe kształtki na odcinki proste. Następnie przeprowadza obliczenia, których wynikiem jest dokładne zestawienie wszystkich niezbędnych materiałów systemu Climaver oraz przedstawienie optymalnego sposobu rozkroju poszczególnych płyt. Ten sposób rozkroju płyt obrazowany jest zarówno w formie specyfikacji, jak i w formie graficznej, gdzie każda płyta jest odpowiednio rozrysowana. rynekinstalacyjny.pl Wykonawca ma możliwość wyboru formy bardziej dla niego czytelnej. Dzięki dokładnemu wyliczeniu zużycia materiałów możliwe będzie przygotowanie odpowiedniej oferty do przetargu. Dotychczas wykonawcy, obawiając się niedoszacowania materiałów, często uwzględniali zbyt duży naddatek materiałowy, co skutkowało niepotrzebnym zawyżaniem ceny oferty. Wynik obliczeń zużycia materiałów udostępniany jest wszystkim wykonawcom startującym w danym przetargu, którzy zwrócili się do firmy BH-Res poprzez system B2B z zapytaniem ofertowym. Możliwość zaprezentowania optymalnego sposobu rozkroju płyt pozwala nawet mało zaawansowanym instalatorom sprawnie wykonać instalację i jak najlepiej wykorzystać materiał. Taki sposób wykroju prezentowany jest wykonawcy, który wygrał przetarg i przystępuje do zamawiania materiałów. Dużą zaletą korzystania z systemu BH-Res B2B jest możliwość wypracowania przez kontrahenta historii współpracy, która korzystnie wpływa na jej dalsze warunki. BH-Res Sp.j. 35-205 Rzeszów, ul. Torowa 3 tel. 17 864 13 13, faks 17 866 09 40 e-mail: [email protected], www.bh-res.pl listopad 2012 57 POWIETRZE Wentylacja mgr inż. Krzysztof Kaiser komór bezpiecznej pracy (cz. 2) Safe operation chamber ventilation Part II Komory bezpiecznej pracy stosowane są głównie w laboratoriach, a także przy pracach wymagających w obszarze roboczym powietrza o wysokim stopniu czystości, zarówno pyłowej, jak i mikrobiologicznej (patrz RI 10/2012). Zalecenia dotyczące doboru Podczas zakupu komory należy zwrócić uwagę, czy posiada ona certyfikat niezależnego akredytowanego laboratorium potwierdzający wykonanie komory według normy EN 12469:2002. W Stanach Zjednoczonych dla wszystkich modeli BSC klasy II (typ A1, A2, B1, B2) w celu uzyskania certyfikatu zaleca się wykonanie badań i testów zgodnie ze standardem NSF/ANSI Standard 49-2007, tj. m.in.: pomiar prędkości przepływu powietrza przez obszar pracy, pomiar prędkości czołowego przepływu powietrza, test dymowy kierunku przepływu powietrza dla różnych wariantów działania komory, test szczelności zamocowania filtra HEPA, test szczelności połączeń i uszczelnień, testy i pomiary elektryczne, badanie natężenia oświetlenia, badanie emitowanego hałasu i wibracji, Zakres badanie skuteczności działania lamp UV. Poza badaniami i testami sprawdzającymi podczas produkcji zaleca się również wykonywanie okresowych kontroli pracy urządzenia, w tym także parametrów fizycznych i czystości powietrza (tabela 1). Komory bezpieczeństwa powinny być testowane przynajmniej raz w roku, a o częstotliwości i zakresie badań kontrolnych powinien decydować kierownik laboratorium. Dokładność wyników badań może być zapewniona tylko wówczas, gdy urządzenia do badań, w tym komory, będą właściwie konserwowane i kalibrowane. Z punktu widzenia ochrony produktu przed skażeniem krzyżowym oraz bezpieczeństwa pracy obsługi (bioaerozole, substancje szkodliwe i toksyczne) największe znaczenie mają następujące testy: test integralności filtra – generowanie w komorze roboczej mgły olejowej i sprawdzanie fotometrem stężenia mgły za filtrami HEPA. Wynik testu uważa się za pozytywny, jeżeli Streszczenie W części drugiej artykułu przedstawiono zalecenia dotyczące doboru komór BSC. Ponadto zaprezentowano obowiązujące w Stanach Zjednoczonych wymagania dla komór oraz konieczne testy, jakie należy przeprowadzić w celu zakwalifikowania danej komory do odpowiedniej klasy i typu. Na zakończenie przedstawiono wyniki badań przepływu powietrza i czystości mikrobiologicznej powietrza otrzymanych podczas kontroli działania dwóch komór bezpiecznej pracy będących na wyposażeniu laboratorium. Abstract The requirements concerning selection of BSC chambers are shown in the second section of the article. The requirements valid in the US for chambers and required tests to qualify the chamber to a specific class and type are also detailed. The results of test for air flow and microbiological air cleanness obtained during operation control of two chambers available in the laboratory are presented. Klasa BSC I II III nie dotyczy dla nowozainstalowanej, przeniesionej lub zmodernizowanej (tylko A1) (wymagane podczas certyfikacji) dla nowozainstalowanej, przeniesionej lub zmodernizowanej (wymagane podczas certyfikacji) Kontrola filtrów HEPA wymagana wymagana wymagana Sprawdzenie prędkości przepływu w dół nie dotyczy wymagane nie dotyczy Sprawdzenie prędkości czołowej wymagane wymagane nie dotyczy jeśli zastosowano takie rozwiązanie (wymagana podczas certyfikacji) nie dotyczy wymagana wymagany wymagany wg potrzeb użytkownika (wymagany podczas certyfikacji) wg potrzeb użytkownika (wymagane podczas certyfikacji) wg potrzeb użytkownika (wymagane podczas certyfikacji) wymagane Sprawdzenie integralności kabiny Kontrola rozkładu ciśnienia w kabinie Test przepływu dymu Sprawdzenie działania alarmów i blokad Badania i pomiary elektryczne zgodnie z wymaganiami prawa dotyczącymi bezpiecznego użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych oraz dodatkowo wg potrzeb użytkownika (wymagane podczas certyfikacji) Pomiary natężenia oświetlenia Pomiary natężenia promieniowania UV*) Pomiary hałasu i wibracji *) wg potrzeb użytkownika (wymagane podczas certyfikacji) Wg CDC [9] zastosowanie lamp UV w BSC nie jest konieczne, a raczej nie zaleca się ich stosować. Jednak w przypadku zastosowania lamp UV zaleca się, aby moc promieniowania dla długości fali 254 nm nie była mniejsza niż 40 μW/cm2. Tabela 1. Przykłady testów w zależności od klasy BSC na podstawie [9] 58 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl SYSTEMY AUTOMATYCZNEGO ODŚNIEŻANIA DACHÓW POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 60 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl ul. Annopol 4A, 03-236 Warszawa, tel. +48 22 675 78 19, +48 22 676 95 87, e-mail: [email protected], www.ebmpapst.pl Bariery dla powietrza Dobór do bud Klapy ppoż. Opinie Detekcja gazów Oddymian budynków mieszkalny o k l y T na: Przewody stalowe Wentylacj pożarowa Wentylatory dostępne wszystkie artykuły „Rynku Instalacyjnego” z lat 2009-2012 Met wym prze do p wody we Aktualnoś POWIETRZE Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 63 WODA dr inż. Marek Kalenik dr hab. inż. Tadeusz Siwiec, prof. SGGW dr inż. Piotr Wichowski Katedra Inżynierii Budowlanej SGGW Zakład Wodociągów i Kanalizacji Kanalizacja ciśnieniowa i podciśnieniowa obszarów wiejskich Pressure and vacuum sewerage system of country areas W ostatnich kilkunastu latach w Polsce nastąpił bardzo dynamiczny wzrost inwestycji w zbiorcze sieci kanalizacyjne. W latach 2003–2011 na obszarach wiejskich wybudowano 34 719,1 km sieci kanalizacyjnych – dwa razy więcej niż do 2003 r. W miastach w tym samym okresie zbudowano tylko 14 169,5 km (wzrost o 35% w porównaniu do 2003 r.). Do tak intensywnego rozwoju sieci kanalizacyjnych na obszarach wiejskich zdecydowanie przyczyniła się dostępność środków na inwestycje komunalne z funduszy europejskich, o które władze gmin mogą się ubiegać jeszcze do 2015 r. Ś cieki bytowe z obszarów wiejskich do oczyszczalni ścieków można odprowadzać siecią kanalizacji grawitacyjnej, ciśnieniowej i podciśnieniowej. Na rys. 1 pokazano budowę poszczególnych sieci kanalizacyjnych. W kanalizacji grawitacyjnej przepływ ścieków w rurociągach jest wymuszony przez siły ciężkości i odbywa się ze swobodnym zwierciadłem. Inaczej w rurociągach kanalizacji ciśnieniowej – przepływ wymuszony jest przez pompy ściekowe z urządzeniem rozdrabniającym, które włączają się losowo w zależności od szybkości napełniania się ściekami zbiorników poszczególnych przydomowych pompowni ścieków. Z kolei przepływ ścieków w rurociągach kanalizacji podciśnieniowej jest wymuszony przez pompy próżniowe znajdujące się w stacji podciśnieniowej. Również w systemie kanalizacji podciśnieniowej zawory opróżniające otwierają się losowo w zależności od szybkości napełniania się ściekami komór poszczególnych węzłów opróżniających. Zalecenia dotyczące budowy kanalizacji ciśnieniowej W zależności od zastosowanych pomp system kanalizacji ciśnieniowej można podzielić na kanalizację nisko-i wysokociśnieniową. W systemie kanalizacji niskociśnieniowej stosuje się pompy wirowe o maksymalnej użytecznej wysokości podnoszenia ok. 35–45 m. Natomiast w kanalizacji wysokociśnieniowej stosowane są pompy wyporowe o maksymalnej użytecznej wysokości podnoszenia ok. 80–100 m (rys. 2). Kanalizację wysokocia) 2 9 2 11 7 8 2 11 1 6 5 4 11 Streszczenie W artykule przedstawiono nowoczesne rozwiązania niekonwencjonalnych systemów kanalizacji. Podano zalecenia dotyczące budowy i eksploatacji oraz zakresy zastosowania kanalizacji ciśnieniowej i podciśnieniowej. 2 3 1 b) śnieniową stosuje się w szczególnych przypadkach – do tłoczenia ścieków rurociągami tranzytowymi na duże odległości, ok. 10–15 km, oraz gdy występują duże geodezyjne różnice wysokości terenu [4]. Kanalizacja ciśnieniowa służy do odprowadzania ścieków bytowych i przemysłowych (z wyłączeniem ścieków opadowych) do oczyszczalni ścieków. W miejscu podłączenia kanalizacji ciśnieniowej z innym systemem należy zastosować studzienkę rozprężną z odpowiednią wentylacją, aby zapobiec 12 10 9 13 14 6 11 7 8 18 11 7 8 c) 2 2 16 1 16 17 15 9 17 14 Abstract In the article was presented the modern solutions of unconventional sewerage systems. The recommendations apply to construction and operations and ranges use pressure and vacuum sewerage system was given. 64 listopad 2012 Rys. 1. Schemat kanalizacji: a) grawitacyjnej, b) ciśnieniowej, c) podciśnieniowej; 1 – budynek, 2 – przykanalik, 3 – kanał ściekowy, 4 – kolektor ściekowy, 5 – studzienka kanalizacyjna, 6 – pompownia ścieków, 7 – oczyszczalnia ścieków, 8 – kolektor odprowadzający ścieki oczyszczone do odbiornika, 9 – rzeka, 10 – przydomowa pompownia ścieków, 11 – przewód ciśnieniowy, 12 – przyłącze do płukania (hydrant), 13 – zawór odpowietrzająco-napowietrzający, 14 – zasuwa odcinająca, 15 – studzienka z zaworem opróżniającym lub węzeł z zaworem opróżniającym, 16 – przewód podciśnieniowy, 17 – rewizja, 18 – stacja podciśnieniowa [1] rynekinstalacyjny.pl WODA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 65 WODA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 66 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl GPL WODA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata 68 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl WODA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej reklama www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 69 WODA Pełny artykuł dostępny odpłatnie po zamówieniu prenumeraty papierowej lub elektronicznej www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata KIELECKA FABRYKA POMP „BIAŁOGON” S.A. 25-818 Kielce, ul. Druckiego-Lubeckiego 1 tel. 41 366 82 19, 41 366 82 05, faks 41 345 51 54 e-mail: [email protected] www.kfp-bialogon.com.pl reklama przepompownie Przepompownie typu PP – dwupompowe i o większej liczbie pomp Do przetłaczania ścieków socjalno-bytowych, przemysłowych, wód opadowych w systemach kanalizacji grawitacyjnej i ciśnieniowej; dane techniczne: – zbiornik wykonany z betonu klasy C30/45 lub polimerobetonu, – wydajność Q: do 700 m3/h, wysokość podnoszenia H: do 50 m, – pompy o mocy od 1,5 do 22 kW w wykonaniu żeliwnym, zasilane trójfazowo, z wirnikiem typu Vortex, jednokanałowym lub z urządzeniem rozdrabniającym, – armatura zaporowo-odcinająca w wykonaniu żeliwnym, – piony tłoczne, drabinka, podest technologiczny, pokrywa włazu, części złączne w wykonaniu kwasoodpornym, – szafa sterownicza w obudowie z alucynku z podwójnymi drzwiami o stopniu ochrony IP 65, wyposażona w moduły zabezpieczające i sterujące pracą pomp, układ sterowania umożliwia pracę w trybie ręcznym lub automatycznym, pomiar poziomu ścieków realizowany jest za pomocą sondy hydrostatycznej, a w przypadku awarii jej funkcję przejmują dwa pływaki zabezpieczające, możliwość zainstalowania modułu do przesyłania danych o stanach awaryjnych pompowni na telefony komórkowe, możliwość wykonania systemu monitoringu i wizualizacji pracy jednej lub wielu przepompowni; cechy szczególne: prosty montaż, automatyczna praca urządzenia, sterowanie zasuwami odcinającymi z poziomu terenu, możliwość przepłukania rurociągu tłocznego poprzez przyłącze umieszczone na pionie tłocznym, możliwość dostosowania przepompowni do indywidualnych wymagań klienta, obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna; wyrób posiada niezbędne dokumenty (certyfikaty, deklaracje zgodności, instrukcje obsługi itd.); gwarancja: 2 lata. 70 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl przepompownie Pompownie typu PD – jednopompowe reklama Do przetłaczania ścieków socjalno-bytowych, wód drenażowych w systemach kanalizacji grawitacyjnej i ciśnieniowej; dane techniczne: – zbiornik wykonany z tworzywa sztucznego, – wydajność Q: do 15 m3/h, wysokość podnoszenia H: do 50 m, – pompa o mocy od 1,1 do 5,5 kW w wykonaniu żeliwnym, zasilana trójfazowo, z wirnikiem z urządzeniem rozdrabniającym, – armatura zaporowo-odcinająca w wykonaniu żeliwnym, – pion tłoczny i części złączne w wykonaniu kwasoodpornym, – szafa sterownicza wyposażona w moduły zabezpieczające i sterujące pracą pomp, sterownik umożliwia sterowanie ręczne lub pracę w trybie automatycznym, załączanie i wyłączanie pompy realizowane za pomocą dwóch pływaków; cechy szczególne: prosty montaż, praca urządzenia w trybie automatycznym, możliwość dostosowania przepompowni do indywidualnych wymagań klienta, obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna; wyrób posiada niezbędne dokumenty (certyfikaty, deklaracje zgodności, instrukcje obsługi itd.); gwarancja: 2 lata. GRUNDFOS POMPY SP. Z O.O. 62-081 Przeźmierowo, Baranowo k. Poznania, ul. Klonowa 23 infolinia: 801 801 112 e-mail: [email protected] www.grundfos.pl Agregaty podnoszenia ścieków MULTILIFT Urządzenia zapewniające bezproblemowe usuwanie ścieków przez jeden agregat dostarczony w stanie gotowym do eksploatacji, działający całkowicie automatycznie i wyposażony w sterownik. Najwyższy poziom technologii usuwania ścieków; dane techniczne: – 6 rozmiarów zbiorników z wieloma przyłączami o pojemności od 44 do 3×450 l oraz 6 wielkości silników dla każdego zbiornika w wersjach jedno- i trójfazowych – możliwość dostosowania do indywidualnych wymagań budynku, – wersje pojedyncze i podwójne – podwójna z dwiema identycznymi pompami pracującymi naprzemienne (system redundantny), – nowy inteligentny sterownik: pełny monitoring i ochrona (możliwa komunikacja z BMS), – wszystkie zbiorniki są odporne na działanie ścieków i wodoszczelne, chronią przed przykrym zapachem i wytrzymują ciśnienie do 5 m, – wszystkie przyłącza po stronie tłocznej zaprojektowane dla ciśnienia o wartości 1,5 razy większej niż maksymalne ciśnienie pompy, – zakres przepustowości: od 1680 do 14 400 l/godzinę, – powierzchnia: od 0,15 do 1,6 m2, – cały agregat ma stopień ochrony IP 68 i może pracować nawet podczas zalania (poza sterownikiem), – wersja MULTILIFT MD1/V z SE dla pracy ciągłej do odprowadzania wody deszczowej; cechy szczególne: – jednostki o kompaktowych rozmiarach, dostarczane w formie gotowej do montażu zawierającej okablowany sterownik oraz wszystkie przyłącza i zawór zwrotny – po ich podłączeniu agregat jest gotowy do pracy (plug and pump), – nowy, ulepszony czujnik poziomu: bezstykowa i ciągła kontrola, – unikalna obrotowa tarcza wejściowa: montaż nie wymaga regulacji położenia agregatu, – nowy kształt dna: redukuje potrzebę oczyszczania, – zaprojektowany z myślą o pracy przerywanej, 60 cykli na godzinę, gwarancja: 2 lata; cena: na zapytanie. NOWOŚĆ! Pompownie typu PUST Kompletne prefabrykowane przepompownie do gromadzenia i pompowania wody z drenażu, deszczowej lub ścieków; dane techniczne: – zbiornik z PE-HD dostarczany razem z zestawem rur tłocznych i zaworami, – w zależności od umiejscowienia zbiornika, rodzaju tłoczonej cieczy oraz dobranych pomp instalacja rurowa jest wykonana z PE lub stali nierdzewnej, – zbiornik: Ø 400, 600, 800 i 1000 mm, wysokość 1500, 2000, 2500–3000 mm – przepompownie przydomowe, – dostępne również zbiorniki: średnica 1700 mm, wys. 2000–6000 mm, – orurowanie wewnętrzne ze stali nierdzewnej, – system montażu: autozłącze do montażu na dnie lub na ścianie zbiornika, – zabudowa podziemna, montaż wolnostojący, – zbiornik przystosowany do montażu 1 lub 2 pomp; cechy szczególne: – monolityczna studzienka odporna na korozję; łatwość montażu w trudno dostępnym terenie dzięki małej masie własnej zbiornika, pompa z autozłączem ze stali nierdzewnej, montowana do ściany zbiornika, co ułatwia wymontowanie i zamontowanie pomp, – odporność połączenia na zamulanie, cały system montażowy opuszczany po prowadnicy, przekrój zewnętrznego obrysu dolnej części pompowni w kształcie trapezu zabezpieczający przed wyparciem, dopływ i przepust kablowy oraz przewód wentylacyjny dostosowany do warunków instalacyjnych, właz z PE-HD z zamknięciem ograniczającym dostęp osób nieupoważnionych, łatwy dostęp do zaworów, – odporność na pH od 4 do 10, łańcuch i elementy złączne oraz górny łącznik prowadnic, a także mocowanie wyłączników pływakowych i zawór zwrotny oraz odcinający ze stali nierdzewnej; gwarancja: 2 lata; cena: na zapytanie; w ofercie dostępne również przepompownie z betonu, polimerobetonu i laminatu, wykonywane na konkretne zamówienie. rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 71 ECOL-UNICON SP. Z O.O. 80-299 Gdańsk, ul. Balcerskiego 2 tel. 58 340 48 30, faks 58 342 26 87 www.ecol-unicon.com reklama przepompownie Tłocznia ścieków ETS z separatorami części stałych Oryginalne urządzenie objęte ochroną patentową do przepompowywania ścieków bytowo-gospodarczych. Wyróżnia się w swojej klasie ergonomią i łatwością obsługi; dane techniczne: – korpus betonowy, polimerobetonowy lub z tworzywa sztucznego PE-HD, – moduł tłoczni: hermetyczny zbiornik ze stali nierdzewnej lub z tworzywa sztucznego PE-HD, – pompy: kanałowe wirnikowe, zainstalowane na zewnątrz zbiornika tłoczni, o bardzo szerokim zakresie wydajności i dużej wysokości podnoszenia oraz sprawności, – dwa separatory części stałych ze stali nierdzewnej umieszczone na zewnątrz modułu tłoczni przed każdą pompą, wyposażone w elastyczne klapy cedzące, – osprzęt hydrauliczny: orurowanie na kołnierze ze stali kwasoodpornej z armaturą odcinającą i zwrotną, – standardowo w każdej tłoczni: drabina, pomost eksploatacyjny, poręcze, oświetlenie, wentylacja mechaniczna; cechy szczególne: – przestrzennie zoptymalizowany układ technologiczny minimalizujący wielkość komory, – każda pompa ma separator, który oddziela i magazynuje większe zanieczyszczenia, zabezpieczając tym samym cały układ przed zapychaniem, – bezpośredni dostęp do wszystkich części tłoczni – lokalizacja kluczowych elementów na zewnątrz komory, – dwa niezależne układy napływowe z możliwością ich odcięcia bez konieczności zatrzymania pracy urządzenia (np. możliwa wymiana pompy), – możliwość zastosowania pomp różnych producentów zgodnie z potrzebami klienta, – szczelna komora zbiorcza i antyodorowy kominek wentylacyjny (eliminacja odorów kanalizacyjnych), – pełna kontrola i komfort użytkowania – system bezprzewodowego monitoringu EU-MS; deklaracja zgodności z normą PN-EN 12050-1:2002 oraz dyrektywą 89/106/EEC, certyfikat badania typu E-30-00565-12 oraz oznaczenie CE, dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR). Pompownie ścieków EPS od 1988 r. Sp. z o.o. B R Z E G INWAP SP. Z O.O. 49-305 Brzeg, ul. Starobrzeska 34B tel./faks 77 416 17 16, 77 411 47 90 e-mail: [email protected] www.inwap.pl reklama Kompletne, w pełni zautomatyzowane urządzenia przystosowane do wbudowania w sieć kanalizacji grawitacyjno-ciśnieniowej i ciśnieniowej, przeznaczone do odprowadzania lub podnoszenia na wyższe poziomy ścieków bytowo-gospodarczych, wód deszczowych i drenażowych; dane techniczne: – zbiornik: betonowy, polimerobetonowy lub z tworzywa sztucznego PE-HD, – pompy: zatapialne z wirnikiem rozdrabniającym otwartym (Vortex), jedno- lub wielokanałowym, dowolna konfiguracja pracy pomp uzależniona od dopływu do zbiornika, – osprzęt hydrauliczny: orurowanie łączone na kołnierze ze stali, armatura (zawory zwrotne i odcinające), – sterownik umożliwiający pracę w trybie automatycznym, sterowanie za pomocą sondy hydrostatycznej lub regulatorów pływakowych, – wyposażenie dodatkowe: drabina, pomost eksploatacyjny, poręcze, deflektory, instalacja płucząca; cechy szczególne: – możliwość monitorowania i zdalnego sterowania poprzez włączenie do systemu monitoringu EU-MS, transmisja danych w technologii GPRS i internet, – możliwość zainstalowania dodatkowych elementów wyposażenia: przepływomierza elektromagnetycznego, hydrodynamicznych zaworów płuczących, krat koszowych, żurawi z wciągarką, – posadowienie pompowni w dowolnym terenie – przykrycia włazowe ze stali kwasoodpornej, włazy kanałowe żeliwne dowolnych rozmiarów zapewniające swobodny demontaż pomp; deklaracje zgodności, certyfikaty, dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR). Pompownia kompaktowa typ PES0,8/2,3-ZL-1xORKAN-2HSI Pompownia przeznaczona do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych lub opadowych (inne pompy) z indywidualnych budynków mieszkalnych (1–2 budynki) i gospodarczych. Wyposażona w pompę wyporową ORKAN 5/4” do tłoczenia ścieków niezależnie od warunków terenowych oraz istniejącej sieci; dane techniczne: – pompa zatapialna z „nieblokowalnym” rozdrabniaczem typu ORKAN 5/4” Qmaks. = 0,9 dm3/s, Hmaks. = 100 m, z silnikiem 800 W, 230 lub 400 V, obroty: 1400 1/min, – instalacja hydrauliczna DN 32 z rur kwasoodpornych, zawór zwrotny, szybkozłącze hydrauliczne ZHZN z zasuwą nożową oraz zawór bezpieczeństwa i przeciwpróżniowy, – skrzynka sterująca z obudową z PVC (min. IP 55) i z zamknięciem, wyłącznik różnicowo-prądowy, wyłącznik sterowania, zabezpieczenie silnika nadprądowe, tryb pracy automatyczny/ręczny, moduł sygnalizacyjny dźwiękowy (przeciążenie, przepełnienie), – hydrosonda INWAP z przewodem 10 m, – zbiornik z tworzywa PE-HD ze specjalną konstrukcją Ø 800 mm o wysokości 2250 mm wraz z pokrywą PE-HD Ø 600 zamykaną na kłódkę oraz kompletem uszczelek in situ; cechy szczególne: – zredukowana komora mokra zbiornika zapobiega osadzaniu się zanieczyszczeń i zagniwaniu ścieków oraz wydzielaniu nieprzyjemnych zapachów, profil żebrowy zapobiega wypieraniu zbiornika przez wody gruntowe, – „nieblokowalność” rozdrabniacza pompy ORKAN, wieloletnia żywotność części ruchomych, – energooszczędność – pompa może zużywać tylko 180 W na 1 m3 ścieków, – możliwość wydłużenia zbiorników nawet do 3000 mm, – lekka konstrukcja i prosta modułowa budowa pozwalają na samodzielny montaż i uruchomienie także przez użytkownika, – szybki i elastyczny serwis (D2D); certyfikaty, deklaracje zgodności, instrukcje obsługi, DTR pompowni i skrzynki sterującej; gwarancja: do 36 miesięcy; cena netto pompowni: 6800 zł dla 400 V i 6990 zł dla 230 V. 72 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl przepompownie Pompownia kompaktowa typ PE1,0/2,3-ZD-2xORKAN-3P reklama Pompownia przeznaczona do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych lub opadowych (inne pompy) z indywidualnych budynków mieszkalnych (3–12 budynków) i gospodarczych. Wyposażona w pompę wyporową ORKAN 5/4” do tłoczenia ścieków niezależnie od warunków terenowych oraz istniejącej sieci; dane techniczne: – dwie pompy zatapialne z „nieblokowalnym” rozdrabniaczem typu ORKAN 5/4” Qmaks. = 0,9 dm3/s, Hmaks. = 100 m, z silnikiem 800 W, 230 lub 400 V, obroty: 1400 1/min, – instalacja hydrauliczna dla dwóch pomp DN 32 z rur kwasoodpornych, zawór zwrotny, szybkozłącze hydrauliczne ZHZN z zasuwą nożową oraz zawór bezpieczeństwa i przeciwpróżniowy, – skrzynka sterująca dla układu dwóch pomp wyposażona w obudowę PVC (min. IP 55) z zamknięciem, wyłącznik różnicowo-prądowy, wyłącznik sterowania, zabezpieczenie silnika nadprądowe, tryb pracy automatyczny/ręczny, moduł sygnalizacyjny dźwiękowy (przeciążenie, przepełnienie) i inne, – regulatory pływakowe z przewodem neoprenowym 10 m, – zbiornik z tworzywa PE-HD Ø 1000 mm o wysokości 2280 mm wraz z pokrywą PE-HD Ø 600 zamykaną na kłódkę oraz kompletem uszczelek in situ; cechy szczególne: – funkcja mieszania i napowietrzania ścieków – pompa ORKAN zapobiega osadzaniu się zanieczyszczeń i zagniwaniu ścieków oraz wydzielaniu nieprzyjemnych zapachów, profil żebrowy zapobiega wypieraniu zbiornika przez wody gruntowe, – „nieblokowalność” rozdrabniacza pompy ORKAN, wieloletnia żywotność części ruchomych, – energooszczędność – pompa może zużywać tylko 180 W na 1 m3 ścieków, – możliwość wydłużenia zbiorników nawet do 3000 mm, – lekka konstrukcja i prosta modułowa budowa pozwalają na samodzielny montaż i uruchomienie także przez użytkownika, – szybki i elastyczny serwis (D2D); certyfikaty, deklaracje zgodności, instrukcje obsługi, DTR pompowni i skrzynki sterującej, instrukcje i wymogi dotyczące montażu pompowni; gwarancja: do 36 miesięcy; cena netto pompowni: 11 900 zł dla 400 V. KESSEL SP. Z O.O. 55-040 Kobierzyce, Biskupice Podgórne, ul. Innowacyjna 2 tel. 71 774 67 60, faks 71 774 67 69 e-mail: [email protected] www.kessel.pl Przepompownia Aqualift F Compact Przeznaczona do odprowadzania ścieków zawierających fekalia i bez fekaliów z budynków mieszkalnych; dane techniczne: – zbiornik: tworzywo sztuczne, wymiary: Ø 400, H = 490–600 mm, pojemność: 20 l, wydajność: 0,3–3,0 l/s, – wysokość podnoszenia: maks. 9,5 m, – pompa KTP 1000, moc: 1 kW, napięcie: 230 V, – króciec tłoczny 1½”, gwint zewnętrzny lub przewód tłoczny D = 40 mm do połączenia klejonego PVC, – średnica przewodu doprowadzającego ścieki: DN 100, – kołnierz do uszczelnienia przeciwwilgociowego, – sterownik urządzenia ze zintegrowanym systemem samodiagnozy (SDS) do automatycznego sterowania pompą; cechy szczególne: – urządzenie jedno- lub dwupompowe, wyjmowanie pompy bez użycia narzędzi, – nasada teleskopowa o płynnej regulacji wysokości do wyrównania z poziomem, – pokrywa w klasie A15 do wklejenia płytek, kołnierz do uszczelnienia przeciwwilgociowego, zintegrowany w pokrywie wpust odbiera wodę z powierzchni podłogi; gwarancja: 2 lata; cena katalogowa netto: 10 520 zł. Przydomowa przepompownia Aqualift F LW600 Tronic Przeznaczona do odprowadzania ścieków zawierających fekalia i bez fekaliów; dane techniczne: – zbiornik LW600 z polietylenu PE-LLD, pojemność: 42–300 l, – głębokość zabudowy: od 800 do 2250 mm, głębokość wlotu do zbiornika: od 400 do 1850 mm, – pompa TPF1000 z rozdrabniaczem, moc: 1 kW, zasilanie: 230 V, – wysokość podnoszenia: do 10 m, wydajność: do 11 m³/h, – przewód tłoczny DA 40 mm do połączeń klejonych PVC ze zintegrowaną klapą zwrotną, – średnice przewodu doprowadzającego ścieki: DN 150, DN 200, – sterownik urządzenia ze zintegrowanym systemem samodiagnozy (SDS) do automatycznego sterowania pompą; cechy szczególne: – zbiornik monolityczny odporny na osady zanieczyszczeń oraz ścieki agresywne, – teleskopowa nasada z płynną regulacją wysokości i pokrywą w klasie A/B, D z żeliwa szarego, – urządzenie jedno- lub dwupompowe, wyjmowanie pompy bez użycia narzędzi; gwarancja: 20 lat na tworzywo PE; cena katalogowa netto: 7700 zł. rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 73 przepompownie reklama BRZESKA FABRYKA POMP I ARMATURY „MEPROZET” SP. Z O.O. 49-304 Brzeg, ul. Armii Krajowej 40 tel. 77 416 40 31, faks 77 416 23 48 e-mail: [email protected] www.meprozet.com.pl Przepompownie przydomowe BS i PES Do odprowadzania ścieków sanitarnych, wód drenażowych/opadowych z indywidualnych posesji i gospodarstw rolnych oraz małych obiektów gospodarczych, handlowych i użyteczności publicznej; dane techniczne: – zbiornik (opcjonalnie): • z polimerobetonu (typu SOLIDKAN produkcji MEPROZET), średnica: 0,8 lub 1 m, wysokość: 2,0–2,7 m, właz żeliwny Ø 600 klasy A15, • z polietylenu (PE-HD), średnica: 0,8 lub 1 m, wysokość: 2,0–2,2 m, pokrywa włazowa Ø 600 (PE-HD), – parametry hydrauliczne: wydajność od 2 do 5 l/s, wysokość podnoszenia od 2 do 20 m; – jedna lub dwie pompy zatapialne MEPROZET: PZM-S (Vortex) lub PZM-R (rozdrabniacz), moc: 0,75–1,9 kW, zasilanie: 3×400 V (wybrane typy 1×230 V), – instalacja hydrauliczna: króciec wlotowy 160 PVC, orurowanie wewnętrzne i króciec tłoczny ze stali nierdzewnej 2”, – armatura: żeliwne szybkozłącza hakowe ZZM-50 zintegrowane z zaworem zwrotnym kulowym 2” (konstrukcja z pokrywą wyczystną), zasuwa odcinająca, – sterowanie: regulatory pływakowe, skrzynka sterownicza w układzie przekaźnikowym (zabezpieczenia pracy pompy, sygnalizacja alarmowa); dokumentacja sprzedażowa: aprobaty techniczne, deklaracje zgodności, DTR; gwarancja standardowa: zbiornik z wyposażeniem – 3 lata, pompy i skrzynka sterownicza – 2 lata. Przepompownie sieciowe B i BZ Do odprowadzania ścieków w układach kanalizacji grawitacyjno-tłocznej i kanalizacji ciśnieniowej oraz do przetłaczania ścieków na duże odległości bądź ich podnoszenia na wyższy poziom; dane techniczne: – zbiornik (opcjonalnie): • z polimerobetonu (typu SOLIDKAN produkcji MEPROZET), średnica: 0,8–2,5 m, wysokość: 2–10 m, • z betonu (B45), średnica: 0,8–2,5 m, wysokość: 2–7 m, – parametry hydrauliczne: wydajność od 2 do 200 l/s, wysokość podnoszenia od 2 do 55 m, – jedna, dwie lub trzy pompy zatapialne MEPROZET: PZM-S (Vortex), PZM-R (rozdrabniacz) lub PZM-K (wirnik jednokanałowy), moc: 0,75–22 kW, zasilanie: 3×400 V, – wewnętrzna instalacja tłoczna DN 50–200 z żeliwa i stali nierdzewnej, – armatura żeliwna MEPROZET: stopy sprzęgające, zawory zwrotne kulowe ZZ, zasuwy odcinające nożowe ZN, – wyposażenie standardowe ze stali nierdzewnej: włazy ocieplane, drabiny, pomosty obsługowe, poręcze (wykonania niestandardowe do uzgodnienia), – sterowanie: sonda hydrostatyczna (opcjonalnie pływaki), skrzynka sterownicza ze sterownikiem programowalnym (opcjonalnie przekaźnikowa) – doposażenie skrzynki standardowe lub zgodne ze specyfikacją klienta, – monitoring (opcja w dostawie): system MeproGSM – przekazywanie informacji alarmowych w formie SMS-ów i system MeproGPRS – nadzór pracy przepompowni w czasie rzeczywistym (online); możliwość aplikacji pomp innych producentów; dokumentacja sprzedażowa: aprobaty techniczne, deklaracje zgodności, DTR; gwarancja standardowa: zbiornik z wyposażeniem – 3 lata, pompy i skrzynka sterownicza – 2 lata, inne warunki do uzgodnienia. reklama METALCHEM-WARSZAWA S.A. 01-259 Warszawa, ul. Studzienna 7A tel. 22 837 12 70, faks 22 836 89 50 e-mail: [email protected] www.metalchemsa.pl Przepompownie przydomowe PDM Do odprowadzania ścieków bytowo-gospodarczych, wód drenażowych lub opadowych z indywidualnych budynków mieszkalnych, gospodarczych, względnie małych wspólnot mieszkaniowych; dane techniczne: – zbiornik: z polietylenu PE-HD, pojemność do 10 m3, – wymiary: średnica 800–1000 mm, wys. do 4500 mm, sposób zabudowy podziemny, – pompa: zatapialna jedno- lub trójfazowa o swobodnym przelocie lub z rozdrabniaczem, – wydajność: 0–800 l/min, – wysokość podnoszenia: 0–70 m, – pobór mocy: 0,55–4 kW, – armatura i kształtki: DN 40 lub DN 50, króciec wlotowy PVC Ø 110–200; sterowanie: wbudowany pływak w pompie lub rozdzielnica z pływakami; gwarancja: 2 lata. Przepompownie sieciowe PMS Przeznaczone do ścieków i wód deszczowych; dane techniczne: – zbiornik: z polimerobetonu, z betonu B-45 lub z polietylenu, – wymiary: zakres średnic od 1000 do 3000 mm, – pompy: zatapialne 1,1–22 kW; wyposażenie standardowe: – stopy sprzęgające, prowadnice ze stali ocynkowanej lub nierdzewnej, armatura zaporowo-zwrotna DN 50–300, – orurowanie wewnętrzne: stal nierdzewna, – pokrywa włazu z kratą do wietrzenia, drabinka i pomost obsługowy oraz konstrukcje stalowe w wykonaniu ze stali nierdzewnej, – szafa sterownicza; wyposażenie dodatkowe: m.in. systemy monitoringu przepompowni: – MRM-GPRS – monitoring ciągły (w czasie rzeczywistym) i nadzorowanie pracy przepompowni ścieków, – MRT-GSM – powiadomienie na telefon komórkowy przez wiadomość SMS. 74 listopad 2012 rynekinstalacyjny.pl reklama przepompownie TECHNEAU POLSKA SP. Z O.O. 95-073 Grotniki, Jedlicze A, ul. Długa 61 tel. 42 717 93 93, faks 42 717 93 94 e-mail: [email protected] www.techneau.com.pl Przepompownia TECHNEAU STAR 600 Polietylenowa przepompownia przeznaczona do przetłaczania wody brudnej, wód drenażowych lub ścieków przemysłowych, w zestawie jednopompowym, do instalacji w gruncie; dane techniczne: – pojemność: 400 lub 500 l – do 10 użytkowników, – zbiornik z PE-HD wykonany metodą odlewu rotacyjnego, średnica: 0,6 m, wysokość: 1,4 lub 1,8 m, w opcji dostępne nadstawki, – wydajność: od 0,5 l/s, wysokość podnoszenia dla QP = 100 l/min: od 4 m, – pompy zatapialne Ebara (5 modeli), – możliwość zastosowania dużej liczby pomp oraz wcześniejszego ustalenia wysokości i średnic wlotu i wylotu; cechy szczególne: – zbiorniki z zewnętrznym ożebrowaniem i grubością ścianki 1 cm, co znacznie zwiększa ich wytrzymałość na naciski gruntu, jednocześnie ułatwiając kotwienie w gruncie, – wypukłe dno zbiornika umożliwia kotwienie do płyty fundamentowej, – możliwość wyposażenia w instalację tłoczną służącą do połączenia pompy z przyłączem odpływowym, – parametry mogą być określane indywidualnie – możliwość zakupu pompowni bez wyposażenia; znak CE, świadectwa i deklaracje zgodności, dokumentacja techniczno-ruchowa; gwarancja: 10 lat na zbiornik, 2 lata na wyposażenie; cena katalogowa netto: od 3250 zł z dostawą. Przepompownia TECHNEAU STAR 400 Polietylenowa przepompownia przeznaczona do ścieków sanitarnych oraz wody brudnej, w zestawie jednolub dwupompowym, w wersji z prowadnicami lub bez, do instalacji w gruncie; dane techniczne: – zbiornik z PE-HD wykonany metodą odlewu rotacyjnego, średnica: 0,8 m, wysokość: 1,0 m, w opcji dostępne nadstawki, – objętość: 350 l – do 49 użytkowników, – wydajność: od 0,5 l/s, – wysokość podnoszenia dla QP = 100 l/min: od 4 m, – pompy zatapialne Ebara (5 modeli) lub Techneau Semisom, – możliwość zastosowania dużej liczby pomp oraz wcześniejszego ustalenia wysokości i średnic wlotu i wylotu; cechy szczególne: – ścianki zbiornika o grubości ok. 1 cm, co znacznie zwiększa ich wytrzymałość na naciski gruntu, – pierścienie umożliwiające kotwienie do płyty fundamentowej, – możliwość wyposażenia w instalację tłoczną służącą do połączenia pompy z przyłączem odpływowym, – parametry mogą być określane indywidualnie – możliwość zakupu pompowni bez wyposażenia; znak CE, świadectwa i deklaracje zgodności, dokumentacja techniczno-ruchowa; gwarancja: 10 lat na zbiornik, 2 lata na wyposażenie. Przepompownia TECHNEAU STAR 1000 Polietylenowa przepompownia przeznaczona do przetłaczania wody brudnej lub ścieków brudnych, z zewnętrzną komorą zaworów (znacznie ułatwia obsługę i dostęp do urządzeń przepompowni) lub bez niej, w zestawie dwupompowym, do instalacji w gruncie; dane techniczne: – zbiornik z PE-HD wykonany metodą odlewu rotacyjnego, średnica: 1,2 m, wysokość: 2,0 lub 2,5 m, w opcji dostępne nadstawki, – objętość: 800 l – do 200 użytkowników, – wydajność: od 0,5 l/s, – wysokość podnoszenia dla QP = 100 l/min: od 8 do 20 m, – pompy zatapialne Techneau Semisom – duży wybór, – możliwość wcześniejszego ustalenia wysokości oraz średnic wlotu i wylotu; cechy szczególne: – ścianki zbiornika mają zewnętrzne ożebrowanie i grubość ok. 1 cm, co znacznie zwiększa ich wytrzymałość na naciski gruntu, – pierścienie umożliwiają kotwienie do płyty fundamentowej, – możliwość wyposażenia w instalację tłoczną służącą do połączenia pompy z przyłączem odpływowym, – parametry mogą być określane indywidualnie – możliwość zakupu pompowni bez wyposażenia; znak CE, świadectwa i deklaracje zgodności, dokumentacja techniczno-ruchowa; gwarancja: 10 lat na zbiornik, 2 lata na wyposażenie. Przepompownia TECHNEAU SRT 10 Przeznaczona do przetłaczania wody brudnej, ścieków brudnych lub wody deszczowej, ze zbiornikiem o dużej wytrzymałości mechanicznej i odpornym na korozję, w zestawie dwupompowym, do instalacji w gruncie; dane techniczne: – zbiornik z poliestru o dużej wytrzymałości mechanicznej, odporny na korozję, – wysokość: do 6 m – 200 użytkowników, – wydajność: od 0,5 l/s, – wysokość podnoszenia dla QP = 100 l/min: od 8 do 20 m, – pompy zatapialne Techneau Semisom – duży wybór, – możliwość wcześniejszego ustalenia wysokości i średnic wlotu i wylotu, – szeroki wybór skrzynek sterowniczych – ciśnieniowe sterowanie pompami; cechy szczególne: – pokrywa zamykana na kłódkę dla większego bezpieczeństwa przy instalacji w terenie zielonym, – możliwość wyposażenia w instalację tłoczną do połączenia pompy z przyłączem odpływowym, – parametry mogą być określane indywidualnie – możliwość zakupu pompowni bez wyposażenia, – zbiornik wyposażony w uchwyty ułatwiające przenoszenie, kotwienie i instalację przepompowni; znak CE, świadectwa i deklaracje zgodności, dokumentacja techniczno-ruchowa; gwarancja: 10 lat na zbiornik, 2 lata na wyposażenie. rynekinstalacyjny.pl listopad 2012 75 INFORMATOR NORMY Aktualności Jerzy Nowotczyński Krystyna Nowotczyńska normalizacyjne W zestawieniu podano wybrane nowe normy z branży instalacyjnej oraz projekty norm. Wykaz przygotowano na podstawie informacji normalizacyjnych podawanych w czasopiśmie „Wiadomości PKN. Normalizacja”. Katalog polskich norm znajduje się na www.pkn.pl. Wybrane nowe normy ogłoszone przez PKN PN-EN ISO 1452-5:2011 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania wody oraz do ciśnieniowego odwadniania i kanalizacji układanej pod ziemią i nad ziemią – Nieplastyfikowany poli(chlorek winylu) (PVC-U) – Część 5: Przydatność systemu do stosowania Określa właściwości dotyczące przydatności systemów przewodów rurowych z PVC-U do budowy przewodów rurowych służących do przesyłania wody i do ciśnieniowego odwadniania i kanalizacji układanej pod ziemią i nad ziemią. Podaje parametry badań. Wprowadza: EN ISO 1452-5:2010, zgodna z: ISO 1452-5:2009, zastępuje: PN-EN ISO 14525:2011 PN-EN 88-1:2011 Regulatory ciśnienia i związane z nimi urządzenia zabezpieczające do urządzeń gazowych – Część 1: Regulatory ciśnienia dla ciśnień wlotowych do 500 mbar (oryg.) Określa wymagania dotyczące bezpieczeństwa, konstrukcji i działania regulatorów ciśnienia przeznaczonych do palników gazowych i urządzeń spalających gaz o wymiarze nominalnym przyłączy do DN 250 włącznie. Zawiera procedury odpowiednich badań oraz informacje potrzebne dla nabywcy i użytkownika. Uwzględnia regulatory odpowiednie dla paliw gazowych z pierwszej, drugiej i trzeciej rodziny gazów oraz ciśnień wlotowych do 500 mbarów włącznie. Podaje klasyfikację takich regulatorów oraz definicje 32 terminów. Nie uwzględnia regulatorów podłączanych bezpośrednio do gazociągu rozdzielczego, przeznaczonych do urządzeń gazowych instalowanych na zewnątrz oraz takich, w których stosowana jest pomocnicza energia elektryczna. Wprowadza: EN 88-1:2011, zastępuje: PN-EN 88-1:2007, PN-EN 12067-1:2002, PN-EN 12067-1:2002/A1:2004, PN-EN 12078:2002 PN-EN 1012-2+A1:2011 Sprężarki i pompy próżniowe – Wymagania bezpieczeństwa – Część 2: Pompy próżniowe Dotyczy wszystkich pomp próżniowych, zespołów pomp próżniowych i próżniowych układów pompujących. Wymienia zagrożenia związane z pompami próżniowymi oraz określa wymagania bezpieczeństwa stosowane do projektowania, instalacji, eksploatacji, konserwacji i utrzymywania w sprawności technicznej. Nie dotyczy pomp do ciągłego pompowania do otwartych układów o ciśnieniu wlotowym wyższym od 750 mbarów (tj. odkurzacze, wentylatory). Wprowadza: EN 1012-2:1996+A1:2009, zastępuje: PN-EN 1012-2+A1:2009, zharmonizowana z dyrektywą: 2006/42/EC PN-EN 13942:2012 Przemysł naftowy i gazowniczy – Systemy rurociągów przesyłowych – Zawory instalowane na rurociągach 76 listopad 2012 Zawiera wymagania i zalecenia dotyczące projektowania, wytwarzania, badań i dokumentacji zaworów kulowych, zwrotnych, zasuwowych i czopowych stosowanych w systemach rurociągów spełniających wymagania ISO 13623 dla przemysłu naftowego i gazowniczego. Z zakresu tej normy wyłączono naziemne systemy zasilające używane w przemyśle dostaw gazu. Wprowadza: EN 13942:2009/AC:2009, EN 13942:2009, normy zgodne: ISO 14313:2007, ISO 14313:2007/AC1:2009, zastępuje: PN-EN 13942:2009, PN-EN 13942:2009/AC:2009 PN-EN 60335-2-53:2012 Elektryczny sprzęt do użytku domowego i podobnego – Bezpieczeństwo użytkowania – Część 2–53: Wymagania szczegółowe dotyczące zespołów grzejnych do saun i kabin do napromieniowania promieniami podczerwonymi (oryg.) Dotyczy bezpieczeństwa użytkowania elektrycznych zespołów grzejnych w saunach i kabinach o mocy do 20 kW. Wprowadza: EN 60335-2-53:2011, zgodna z: IEC 60335-2-53:2011, zastępuje: PN-EN 60335-2-53:2004/A1:2007, PN-EN 60335-2-53:2004, zharmonizowana z dyrektywą: 2006/95/EC PN-HD 60364-7-701:2010/A11:2012 Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Część 7–701: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji – Pomieszczenia wyposażone w wannę lub prysznic (oryg.) Wprowadza: HD 60364-7-701:2007/A11:2011 PN-EN 13951:2012 Pompy do cieczy – Wymagania dotyczące bezpieczeństwa – Urządzenia do produktów spożywczych. Zasady konstruowania umożliwiające zapewnienie higieny w użytkowaniu (oryg.) Zawiera wymagania techniczne bezpieczeństwa dla pomp i zespołów pompowych przeznaczonych do produktów spożywczych w postaci cieczy. Przeznaczona do stosowania wraz z EN 809, podaje dodatkowe wymagania dotyczące zagrożeń powstających podczas pompowania substancji spożywczych dla ludzi i zwierząt domowych. Dotyczy pomp wirowych, wyporowych rotacyjnych i tłokowych. Wprowadza: EN 13951:2012, zastępuje: PN-EN 13951+A1:2009, zharmonizowana z dyrektywą: 2006/42/EC PN-EN ISO 9908:2011 Wymagania techniczne dla pomp odśrodkowych – Klasa III (oryg.) Podaje wymagania klasy III dla pomp odśrodkowych ogólnego zastosowania jednostopniowych i wielostopniowych, o konstrukcji poziomej lub pionowej (do sprzęgania lub monoblokowych), z dowolnym napędem i do dowolnej instalacji. Dotyczy właściwości konstrukcyjnych związanych z instalowaniem, obsługą techniczną i bezpieczeństwem pracy, łącznie z płytą fundamentową, sprzęgłem i orurowaniem pomocniczym, z wyłączeniem napędu, jeśli nie jest on integralną częścią pompy. Wprowadza: EN ISO 9908:1997, zgodna z: ISO 9908:1993, zastępuje: PN-ISO 9908:1996, PN-ISO 9908:1996/Ap1:1999 PN-EN ISO 4641:2011 Węże i przewody z gumy do zasysania i tłoczenia wody – Wymagania (oryg.) Określa minimalne wymagania dotyczące węży i przewodów ze wzmocnieniem tekstylnym, o gładkim otworze, do zasysania i tłoczenia wody. Dla warunków pracy trzech typów węży i przewodów określa wymagania dotyczące zakresu temperatury otoczenia i wody: temperatury otoczenia od –25 do 70°C, temperatury wody podczas pracy: 0–70°C. Wprowadza: EN ISO 4641:2011, zgodna z: ISO 4641:2010, zastępuje: PN-EN ISO 4641:2009 PN-EN 16194:2012 Przenośne niepodłączone do kanalizacji kabiny toaletowe – Wymagania dla obsługi i produktów związanych z rozmieszczeniem kabin i produktów sanitarnych (oryg.) Dotyczy mobilnych kabin toaletowych (włączając toalety suche), które nie są podłączone do systemu kanalizacji. Określa wymagania obsługi dotyczące rozmieszczenia kabin i wymagań zależnych dla kabin i produktów sanitarnych z uwzględnieniem higieny, zdrowia i bezpieczeństwa. Określa minimum wymagań jakościowych dotyczących kabin i produktów sanitarnych, liczby przewidywanych kabin, lokalizacji i przerw na czyszczenie/usuwanie. Wprowadza: EN 16194:2012 Projekty norm prPN-prEN ISO 9806 Energia słoneczna – Słoneczne kolektory grzewcze – Metody badań Określa metody badań trwałości, niezawodności i wymagań bezpieczeństwa kolektorów cieczowych, które opisano w EN 12975-1. Zawiera cztery metody badań charakterystyk cieplnych kolektorów cieczowych. Dotyczy także hybrydowych kolektorów fotowoltaiczno-cieplnych (PVT). Zastąpi: PN-EN 12975-2:2007, zgodna z 89/106/EEC. Planowane uznanie za PN – grudzień 2014 r. prPN-prEN ISO 10121-1 Metody badania do oceny parametrów użytkowych mediów i urządzeń stosowanych do oczyszczania powietrza z gazów w wentylacji ogólnej – Część 1: Materiały filtracyjne (media) do oczyszczania powietrza z gazów Planowane uznanie za PN – grudzień 2014 r. prPN-prEN ISO 11297-1 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do renowacji podziemnych ciśnieniowych sieci kanalizacji deszczowej i sanitarnej Część 1: Postanowienia ogólne Część 3: Wykładzina z rur ściśle pasowanych Określają wymagania i metody badania systemów rur z tworzyw sztucznych ściśle pasowanych przeznaczonych do renowacji podziemnych ciśnieniowych sieci kanalizacji deszczowej i sanitarnej. Mają zastosowanie do rur i kształtek jako wyrobów oraz do systemu zainstalowanych wykładzin. Planowane uznanie za PN – grudzień 2014 r. prPN-prEN ISO 11299-1 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do renowacji podziemnych sieci gazowych Część 1: Postanowienia ogólne Zawiera wymagania i metody badania przewodów rurowych z tworzyw sztucznych stosowanych do renowacji podziemnych sieci gazowych. Jest stosowana do rur i kształtek jako wyrobów oraz do zainstalowanego systemu wykładziny. Nie dotyczy powłok natryskiwanych, rurociągów istniejących ani wypełnień przestrzeni pomiędzy rurami. Zastąpi: PN-EN 14408-1:2006. Planowane uznanie za PN – grudzień 2013 r. rynekinstalacyjny.pl INFORMATOR KATALOG FIRM Część 3: Wykładzina z rur ściśle pasowanych Stosowana do rur z PE zarówno dla niezależnych, jak i interaktywnych wykładzin rur ciśnieniowych, łącznie z armaturą i połączeniami do budowy systemu do renowacji. Zastąpi: PN-EN 14408-3:2006. Planowane uznanie za PN – grudzień 2013 r. Katalog – Indeks firm Kotły i urządzenia dla kotłowni Armatura i osprzęt c.o. Oprogramowanie inżynierskie EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Grzejniki prPN-prEN 16436 EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Węże gumowe i z tworzyw sztucznych oraz przewody rurowe do stosowania z propanem, butanem i ich mieszaninami w fazie gazowej Określa charakterystyki i wymagania eksploatacyjne dla przewodów rurowych i węży wykonanych z gumy lub tworzyw sztucznych do stosowania z propanem i butanem oraz ich mieszaninami w fazie gazowej do podłączania urządzeń w zakresie temperatur otoczenia od –30 do 70°C i ciśnień roboczych 0,2–30 barów. Nie ma zastosowania do węży dla celów spawalniczych i napędowych – transportowania LPG. Planowane uznanie za PN – grudzień 2013 r. Instalacje i sieci gazowe EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Instalacje i urządzenia wentylacyjno-klimatyzacyjne KONWEKTOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Instalacje kanalizacyjne MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Instalacje z.w. prPN-prEN 61853-2 Badanie parametrów wyjściowych i uzysku energetycznego modułów fotowoltaicznych (PV) – Część 2: Pomiary efektów związanych z odpowiedzią spektralną, kątem padania promieniowania Określa metody badań opracowane w celu sporządzenia mapy parametrów wyjściowych modułu w szerokim zakresie wartości temperatury i natężenia promieniowania słonecznego. Metody te mają na celu określenie efektów związanych z odpowiedzią spektralną, kątem padania promieniowania i temperaturą roboczą modułu – wszystko w funkcji warunków otoczenia. Ponadto zawiera definicję dni wzorcowych w sensie natężenia promieniowania i profili klimatycznych, metody dla oszacowania chwilowej i scałkowanej mocy oraz uzysku energetycznego, a także metody przedstawienia tych wyników w postaci oceny ilościowej. Planowane uznanie za PN – grudzień 2012 r. EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Instalacje c.w.u. EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Izolacje dźwiękowe ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Izolacje techniczne ARMACELL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 PAROC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 ROCKWOOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 STEINBACHER IZOTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Izolacje termiczno-akustyczne OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 rynekinstalacyjny.pl CAD-Projekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 HYDROSYSTEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Pompy MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Rury i kształtki instalacyjne MPJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Sieci kanalizacyjne MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 MPJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Sieci wodociągowe EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 MPJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Systemy kominkowe KONWEKTOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Systemy mocowań ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Systemy oczyszczania ścieków MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Urządzenia kontrolno-pomiarowe PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Wibroizolacje ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Armacell Poland Sp. z o.o. 55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2 tel. 71 31 75 025, fax 71 31 75 115 www.armacell.com prPN-prEN 62548 Producent materiałów izolacyjnych dla profesjonalistów – nowoczesne izolacje kauczukowe do zastosowań w instalacjach chłodniczych, klimatyzacyjnych, sanitarnych i grzewczych reklama Wymagania projektowe dla paneli fotowoltaicznych (PV) Określa wymagania projektowe dla paneli fotowoltaicznych wraz z okablowaniem prądu stałego, zabezpieczeń elektrycznych, sposobów podłączania i uziemienia. Nie obejmuje urządzeń magazynujących energię, urządzeń do konwersji mocy lub obciążeń. W systemach dołączonych do sieci wymogi bezpieczeństwa zawarte w normie są jednak w znacznym stopniu zależne od falowników podłączonych do paneli PV zgodnie z wymaganiami norm IEC 62109-1 i IEC 62109-2. Wymagania dotyczące instalacji są także w sposób krytyczny zależne od zgodności z serią norm IEC 60364 (patrz rozdział 4). Niniejsza norma nie obejmuje bardzo małych paneli PV o mocy mniejszej niż 100 W, prądzie mniejszym niż 8 A i napięciu obwodu otwartego mniejszym niż 35 V, wyznaczonych w standardowych warunkach testowania. Norma nie obejmuje również modułów prądu zmiennego. Celem niniejszej normy jest odniesienie się już na etapie projektowania do wymogów dotyczących bezpieczeństwa związanych ze specyfiką systemów fotowoltaicznych. Systemy stałoprądowe, a w szczególności panele fotowoltaiczne, wprowadzają pewne dodatkowe zagrożenia w porównaniu z tymi, które pojawiają się w konwencjonalnych zmiennoprądowych systemach zasilania, w tym możliwość powstania i podtrzymania łuku elektrycznego przy prądach nie większych od normalnych prądów działania. Norma nie zawiera wymagań związanych z instalacją baterii akumulatorowych w systemach, ale obejmuje wymagania związane z ochroną paneli PV, powstałe jako efekt korzystania z takich baterii w systemach PV. Planowane uznanie za PN – grudzień 2012 r. PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Euroklasa ogniowa: B/BL-s3-d0 listopad 2012 77 77 INFORMATOR reklama KATALOG FIRM ...sprawdzone w każdym detalu WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR POLSKIEGO PRODUCENTA KURKÓW KULOWYCH FIRMY EFAWA ORAZ PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ HISZPAŃSKIEJ FIRMY GENEBRE 85 Krystyna Kostyrko Paweł Wargocki stożkowo-membranowy zwrotny zawór antyskażeniowy EWE 81 ZŁ z VAT 100% polskiego kapitału Pomiary zapachów i odczuwalnej jakości powietrza w pomieszczeniach W OFERCIE: – KURKI KULOWE DO SIECI WODNYCH, CIEPŁOWNICZYCH, GAZOWYCH I PAROWYCH – PRZEPUSTNICE, FILTRY, ZAWORY ZWROTNE, ŁĄCZNIKI AMORTYZACYJNE, ZASUWY Wyd. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 2012 Oprawa broszurowa, format: 16,5 x 23,5 cm, stron 452 EFAR Sp.j. reklama listopad 2012 zestawy wodomierzowe od 1/2" do 2" i ich elementy zawory kulowe oraz skośne grzybkowe od 1/2" do 2" zawory antyskażeniowe typu EA i EB od 3/4" do 2" (połączenia gwintowe) oraz od DN 50 do DN 200 (połączenia kołnierzowe) cena egzemplarza w prenumeracie niższa o 15% od ceny detalicznej promocja promocja 78 bezwłazowe studzienki wodomierzowe dla wodomierzy od Qn 2,5 do Qn 6 Prenumerata „Rynku Instalacyjnego” Księgarnia Techniczna Dom Wydawniczy MEDIUM 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18 tel. 22 512 60 60, faks 22 810 27 42 e-mail: [email protected] www.ksiegarniatechniczna.com.pl oferuje: ul. Gołężycka 27 61-357 Poznań tel. +48 61 870 00 11 faks +48 61 879 33 11 [email protected] www.efar.com.pl przy prenumeracie rocznej (10 numerów) i półrocznej (5 numerów) koszty wysyłki pokrywa wydawnictwo do studentów skierowana jest specjalna oferta edukacyjna (wymagana jest kserokopia aktualnej legitymacji studenckiej) prenumeratę można zamówić od dowolnego numeru Cena prenumeraty: – próbna (kolejne 3 numery): bezpłatna – edukacyjna: 80 zł – półroczna: 80 zł – roczna: 122 zł – dwuletnia: 220 zł Zamówienia można składać: – telefonicznie: 22 810 21 24 lub 512 60 82 – faksem: 22 810 27 42 – e-mailem: [email protected] lub [email protected] – przez internet: www.rynekinstalacyjny.pl lub ksiegarniatechniczna.com.pl stojaki hydrantowe i ich elementy hydranty i zawory ogrodowe nawiertki do rur wszelkich typów przejścia przez mury EWE Armatura Polska Sp. z o.o. ul. Kobierzycka 24 52-315 Wrocław Tel. 71 361 03 43, 71 361 03 49 Faks 71 361 03 52, 71 361 03 74 reklama W monografii podano informacje o środkach technicznych i urządzeniach do ograniczania w pomieszczeniach stężeń odorantów powodujących uciążliwe zapachy powietrza wewnętrznego. Opisano w niej również koszty wynikające z pogorszonej powietrza Publikacja stanowi jakości propozycję urew pomieszczeniach, zarówno ponoszone bezgulowania sfery rozliczania kosztów pośrednio przez użytkowników pomieszczeń, ciepła ii wody w budynkach. jak i zużycia przez najemców pracodawców. Koszty Uwzględnia ona rozwiązania techte związane są z pogorszonymi warunkami niczne eksploatowanych w PolsceSą zdrowotnymi i obniżoną produktywnością. one znaczne w porównaniui zcentralkosztainstalacjirównież wodociągowych mi niestosowania niskoemisyjnych materiałów nego ogrzewania. i zwiększonego zużycia energii w budynku. Publikacja ta jest pierwszą na rynku polskim Praca zbiorowa: – dr wydawniczą inż. Lucjan Furtak, pozycją zajmującą się powyższą – dr hab. inż. Stanisław Rabiej, tematyką. Problemy związane z jakością – mgr w inż.pomieszczeniach Czesław Wachnicki, powietrza są szeroko – mgr inż. Jakub Wild badane poza granicami kraju, w krajach wyWyd. PKTSGGiKco ma znaczący wpływ na sokorozwiniętych, ISBN: 83-902450-3-5 poprawę warunków użytkowania budynków. Rok wydania 1998 Wdrożenie do praktyki w Polsce pomiarów opisywanych w monografii może przynieść wymierne korzyści i rzutować na podniesienie konkurencyjności polskiego budownictwa. www.ewe-armaturen.de/pl rynekinstalacyjny.pl INFORMATOR KATALOG FIRM ADAM Sp. z o.o. Systemy Mocowań i Izolacji Dźwiękowych 84-230 Rumia, ul. Morska 9A tel. 58 771 38 88, faks 671 38 35 e-mail: [email protected], www.adam.com.pl JESTEŚMY POLSKIM PRODUCENTEM: Wentylatorów dachowych, osiowych, bębnowych, promieniowych, przeciwwybuchowych Wymienników i nagrzewnic Urządzeń grzewczo-wentylacyjnych Zestawów do uprawy grzybów ŚWIADCZYMY USŁUGI: Wycinania laserowego Cynkowania ogniowego posiadamy certyfikaty: ISO 9001:2000, TÜV, CE 0035 Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych „KONWEKTOR” Sp. z o.o. 87-600 Lipno ul. Wojska Polskiego 6 tel. 54 287 22 34, 54 287 25 04 faks 54 287 23 41, 54 287 24 97 IZOLACJE TECHNICZNE q OTULINY PAROC Pro Section 100 PAROC Section AluCoat T PAROC Section AL5T q MATY: PAROC Wired Mat 65, 80, 100 PAROC Wired Mat 80, 100 AluCoat PAROC Wired Mat 80, 100 AL1 PAROC Pro Lamella Mat AluCoat PAROC Lamella Mat AluCoat PAROC Pro Felt 60 N1 PAROC Pro Felt 80 N1 q PŁYTY PAROC Pro Slab 60, 80, 100, 120 PAROC InVent 60 N1, N3, PAROC InVent 60 N1/N1, N3/N3, PAROC InVent 80 N1, N3 PAROC InVent 60 G1, G2 PAROC InVent 80 G1, G2 q PŁYTY SPECJALNE PAROC Fireplace Slab 90 AL1 PAROC Pro Slab 150 Wełna luzem: PAROC Pro Loose Wool „OWENT” Sp. z o.o. 32-300 Olkusz, aleja 1000-lecia 2a Brzeska Fabryka Pomp i Armatury MEPROZET Sp. z o.o. 49-304 Brzeg, ul. Armii Krajowej 40 tel. 77 416 40 31, faks 77 416 23 48 e-mail: [email protected] www.meprozet.com.pl, www.polimerobetony.pl PRODUKTY IZOLACYJNE DLA BUDOWNICTWA Izolacje ogólnobudowlane Płyty: PAROC UNS 37, GRS 20, SSB1 Granulat: PAROC BLT 9 Izolacje fasad – metoda lekka mokra: płyty PAROC FAS 4 i FAL 1 – metoda sucha: płyty PAROC WAS 25 i 25t, WAS 35, WAS 50 i 50t Izolacje dachów płaskich Płyty: PAROC ROS 30 i 30g, ROS 50, ROB 60 i 60t Przedsiębiorstwo MPJ Marek Jastrzębski 20-232 Lublin, ul. Jana Kasprowicza 15 tel. 81 472 22 22, faks 81 472 20 00 e-mail: [email protected], www.mpj.pl Izolacje ogniochronne PAROC POLSKA Sp. z o.o. ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno Tel. +48 61 468 21 90 Faks +48 61 415 45 79 www.paroc.pl Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe 61-441 Poznań, ul. Samotna 2 tel. centrala 61 830 20 17, fax 61 832 04 21 e-mail: [email protected] www.perfexim.com.pl Fabryka Wentylatorów CAD – Projekt s.c. 05-822 Milanówek, ul. Staszica 2B tel./faks 22 465 59 29 e-mail: [email protected] www.megacad.pl Bezpośredni importer i producent armatury instalacyjnej, sanitarnej, c.o., kanalizacyjnej i łazienkowej, grzejników stalowych i aluminiowych z osprzętem. Producent marek własnych: Perfekt System oraz Nexe New Line. Perfekt System to pełny, nowoczesny system przeznaczony do instalacji grzewczych (ogrzewania grzejnikowego i podłogowego) i wodociągowych (ciepłej i zimnej wody) obejmujący rury wielowarstwowe PeX/Al/PeX i bardzo szeroki asortyment złączek dostępnych w wersji do skręcania i zaprasowywania oraz kurków kulowych, kurków podłączeniowych, zaworów zwrotnych i grzejnikowych, zasuw i odpowietrzników automatycznych. ROCKWOOL Sp. z o.o. 66-131 Cigacice, ul. Kwiatowa 14 infolinia: 801 660 036, 601 660 033 e-mail: [email protected] www.rockwool.pl steinbacher izoterm sp. z o.o. 05-152 Czosnów, Cząstków Maz. k. W-wy, ul. Gdańska 14 tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89 www.steinbacher.pl, [email protected] steinodur® PSN płyty termoizolacyjno-drenażowe Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady steinodur® UKD płyty termoizolacyjne z polistyrenu Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio, parkingi, podłogi, ściany piwnic steinothan® 107 płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe steinonorm® 300 otuliny z półsztywnej pianki poliuretanowej z płaszczem zewnętrznym z PVC Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych, administracyjnych i przemysłowych steinonorm® 700 otulina z twardej pianki poliuretanowej e-mail: [email protected] www.owent.pl rynekinstalacyjny.pl Baterie marki NEXE New Line to połączenie klasycznego smaku i elegancji z nowoczesnym stylem. Komfortowe produkty, w których jakość i przystępna cena łączą się. Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów i urządzeń w sieciach napowietrznych steinwool® otulina izolacyjna z wełny mineralnej Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych i przemysłowych listopad 2012 79 79 INFORMATOR GDZIE NAS ZNALEŹĆ Gdzie nas znaleźć Salony sprzedaży prasy EKO-INSTAL Bydgoszcz, ul. Fabryczna 15B tel. 52 365 03 70, -37, 327 03 77 FAMEL Kępno, ul. Świerczewskiego 41 tel. 62 782 85 95 Kluczbork, ul. Gazowa 2 tel. 77 425 01 00 Namysłów, ul. Reymonta 72 tel. 77 410 48 30 Olesno, ul. Kluczborkska 9a tel. 34 359 78 51 Oława, ul. 3 Maja 20/22 tel. 71 313 98 79 Wieluń, ul. Ciepłownicza 23 tel. 43 843 91 20 HEATING-INSTGAZ Rzeszów, ul. Przemysłowa 13 tel. 17 854 70 10 MIEDZIK Szczecin, ul. Mieszka I 80 tel. 91 482 65 66 PAMAR Bielsko-Biała, ul. Żywiecka 19 tel. 33 810 05 88, -89 Dystrybutorzy AES Jasło, ul. Kopernika 18 tel. 13 446 35 00 ASPOL-FV Łódź, ul. Helska 39/45 tel. 42 650 09 82 BARTOSZ Sp.j. Białystok, ul. Sejneńska 7 tel. 85 745 57 12 BARTOSZ Sp.j. Filia Kielce Kielce, ul. Ściegiennego 35A tel. 41 361 31 74 BAUSERVICE Warszawa, ul. Berensona 29P tel. 22 424 90 90 Warszawa, ul. Albatrosów 10 tel. 22 644 84 21 Szczecin, ul. Pomorska 141/143 tel. 91 469 05 93 BOSAN Warszawa, ul. Płowiecka 103 tel. 22 812 70 72 CENTROSAN Centrum Techniki Grzewczej Piaseczno, ul. Julianowska 24 tel. 22 737 08 35 faks 22 737 08 28 PROMOGAZ-KPIS Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 7 tel. 12 653 03 45, 653 15 02 SANET Gdynia, ul. Opata Hackiego 12 tel. 58 623 41 05, 623 10 96 TERMECO Lublin, ul. Długa 5 tel. 81 744 22 23 WILGA Częstochowa, ul. Jagiellońska 59/65 tel. 34 370 90 40, -41 GRUPA SBS www.grupa-sbs.pl AND-BUD Tarnobrzeg, ul. Kopernika 32 tel. 15 823 01 48 APIS Andrzej Bujalski, www.apis.biz.pl Garwolin, ul. Targowa 2 tel. 25 782 27 00 Łosice, ul. 11 Listopada 6 tel. 83 359 06 67 Łuków, Aleje Kościuszki 17 tel. 25 798 29 48 Siedlce, ul. Torowa 15a tel. 25 632 71 02 ANGUS Warszawa, ul. Pożaryskiego 27a tel. 22 613 38 60, 812 41 45 AQUA Gorzów Wlkp., ul. Szenwalda 26 tel. 95 720 67 20 Gorzów Wlkp., ul. Młyńska 13 tel. 95 728 17 20 Legnica, ul. Działkowa 4 tel. 76 822 94 20 Wałcz, ul. Budowlanych 10b tel. 67 387 01 00 Wrocław, pl. Wróblewskiego 3 A tel. 71 341 94 67 Zielona Góra, ul. M.C. Skłodowskiej 25 tel. 68 324 08 98 B&B Wrocław, ul. Ołtaszyńska 112 tel. 71 792 77 75, faks 71 792 77 76 ARMET Chorzów, ul. ks. Wł. Opolskiego 11 tel. 32 241 12 39 FEMAX Gdańsk – Kiełpinek, ul. Szczęśliwa 25 tel. 58 326 29 00 [email protected] Osielsko k. Bydgoszczy, ul. Szosa Gdańska 1 tel. 52 381 39 50 [email protected] GRUPA INSTAL-KONSORCJUM 80 POL-PLUS Zielona Góra, ul. Objazdowa 6 tel. 68 453 55 55 listopad 2012 Katowice, ul. Opolska 23-25 tel. 32 205 01 84 BEHRENDT www.behrendt.com.pl Brodnica, ul. Batalionów Chłopskich 24 tel. 56 697 25 06 Nowe Miasto Lubawskie, ul. Grunwaldzka 56e tel. 56 472 59 02 Rypin, ul. Mławska 46f tel. 54 280 72 68 [email protected] BORKOWSKI Swarzędz, ul. Zapłocie 4 tel. 61 818 17 24, 818 17 25 BUD-INSTAL CHEM-PK Opoczno, ul. Partyzantów 6 tel. 44 755 28 25 BUDEX Wieluń, ul. Warszawska 22 tel. 43 843 11 60 CUPRUM-BIS Toruń, ul. Lubicka 32 tel. 56 658 60 73 ELTECH Częstochowa, ul. Kalwia 13/15 tel. 34 366 84 00 FILA Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 43 tel. 58 520 22 06 GRAMBET Poznań – Skórzewo, ul. Poznańska 78 tel. 61 814 37 70 GROSS Kielce, ul. Zagnańska 145 tel. 41 340 58 10, -15 HYDRASKŁAD Koło, ul. Sienkiewicza 30 tel. 63 261 00 29 Łask, ul. 9 Maja 90 tel. 43 675 53 11 Pabianice, ul. Lutomierska 42 tel. 42 215 71 60 Sieradz, ul. POW 23 tel. 43 822 49 27 Turek, ul. Wyszyńskiego 2A tel. 63 214 12 12 Warta, Proboszczowice tel. 43 829 47 51 Zduńska Wola ul. Getta Żydowskiego 24c tel. 43 825 57 33 HYDRO-SAN Kwidzyń, ul. Wąbrzeska 2 tel. 55 279 42 26 INSTALATOR Ełk, ul. T. Kościuszki 24 tel. 87 610 59 30 Łomża, ul. Zjazd 2 tel. 82 216 56 47 Ostrołęka, ul. Boh. Westerplatte 8 tel. 29 760 67 37, 760 67 38 INSTALBUD Piotrków Trybunalski, ul. Sulejowska 48 tel. 44 646 46 48 MESAN Wejherowo, ul. Gdańska 13G tel. 58 677 08 28, 677 90 90 METALEX Włocławek, Planty 38a tel. 54 235 17 93 rynekinstalacyjny.pl INFORMATOR GDZIE NAS ZNALEŹĆ MIEDŹ Łódź, ul. Pogonowskiego 5/7 tel. 42 632 24 53 Pabianice, ul. Tkacka 23b tel. 42 215 76 23 NOWBUD Radomsko, ul. Młodzowska 4 tel. 44 682 22 17 TIBEX Łódź, ul. Inflancka 29 tel. 42 640 61 22 Gdynia, ul. Hutnicza 18 tel. 58 663 02 35, 667 37 30 [email protected] GRUPA TG Gorzów Wielkopolski, ul. Podmiejska 24 tel. 95 725 60 00/06, faks 95 733 30 63 [email protected] CENTRUM Węgorzewo, ul. Warmińska 16 tel. 87 427 22 53 Katowice, ul. Leopolda 31 tel. 32 609 79 80 i 81, faks 32 609 79 83 i 85 [email protected] PUH CIJARSKI, KRAJEWSKI, RĄCZKOWSKI Płock, ul. Kazimierza Wielkiego 35a tel. 24 268 81 82 HYDRO-INSTAL Gniew, ul. Krasickiego 8 tel. 58 535 38 16 RADIATOR Wałbrzych, ul. Wysockiego 20a tel. 74 842 36 04 PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU OPAŁEM I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI Rzeszów, ul. Reja 10 tel. 17 853 28 74 REMBOR Tomaszów Mazowiecki, ul. Zawadzka 144 tel. 44 734 00 61 do -65 ROMEX Płońsk, ul. Młodzieżowa 28 tel. 23 662 87 25 RPW SANNY Radom, ul. Limanowskiego 95e tel. 48 360 87 96 SANITER Płock, ul. Dworcowa 42 tel. 24 367 49 56 Warszawa, ul. Kłobucka 8 paw. 120 tel. 22 607 99 51 SAN-TERM Łódź, ul. Warecka 10 tel. 42 611 07 81 SANTERM Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 74 tel. 81 743 89 11 SAUNOPOL Łódź, ul. Inflacka 37 tel. 42 616 06 56 SAWO Zielona Góra, ul. Osadnicza 24 tel. 68 320 46 16 SYSTEMY GRZEWCZE – AUGUSTOWSKI Kutno, ul. Słowackiego 7 tel. 24 355 44 19 Łęczyca, ul. Ozorkowska 27 tel. 24 721 55 75 TERMER – MCM Bełchatów, ul. Cegielniana 76 tel. 44 635 08 71 TERMET Zduńska Wola, ul. Sieradzka 61 tel. 43 823 64 31 TERMOPOL 2 Kraków, ul. Wodna 23 tel. 12 265 06 35 TERWO Łódź, ul. Pogonowskiego 69 tel. 42 636 66 02 THERM-INSTAL Łódź, al. Piłsudskiego 143 tel. 42 677 39 60 Łódź, ul. Kopcińskiego 41 tel. 42 677 39 00 THERMEX Łódź, ul. Wólczańska 238/248 lok. 81 tel. 42 684 78 37 THERMO-STAN Głowno, ul. Bielawska 17 tel. 42 719 15 26, faks 42 719 05 15 [email protected], www.thermostan.pl Łowicz, ul. Napoleońska 12, tel. 46 837 83 93 rynekinstalacyjny.pl ZBI WACHELKA INERGIS Częstochowa, ul. Kisielewskiego 18/28B tel. 34 366 91 18 ISKO Jastrzębie-Zdrój, ul. Świerczewskiego 82 tel. 32 473 82 40 KAN Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51 tel. 85 749 92 00 Gdynia, Chwaszczyno ul. Gdyńska 82, tel. 58 629 46 25 Tychy, ul. Przemysłowa 55 tel. 32 219 09 30 Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 82 tel./faks 41 366 02 77 [email protected] Konin-Stare Miasto, ul. Ogrodowa 21 tel. 63 245 70 10 do 15, faks 63 245 70 20 [email protected] Kraków, ul. Rozrywka 1 tel. 12 410 12 00, faks 12 410 12 13 [email protected] Kraków, ul. Zawiła 56 tel. 12 262 53 54, faks 12 262 53 49 [email protected] Legnica, ul. Poznańska 12 tel. 76 852 57 58, faks 76 852 57 57 [email protected] Lublin, ul. Olszewskiego 11 tel. 81 710 40 80, [email protected] Nowy Sącz, ul. Magazynowa 1 tel./faks 18 442 87 94 [email protected] Warszawa, ul. Marsa 56B tel./faks 22 812 92 62 Poznań, ul. św. Michała 77 tel. 61 665 82 84 Olsztyn, ul. Cementowa 3 tel. 89 539 15 38, 534 54 97, faks 89 534 17 70 [email protected] MAKROTERM Zakopane, ul. Sienkiewicza 22 tel. 18 20 20 740 Opole, ul. Cygana 1 tel. 77 423 21 40, [email protected] Płock, ul. Targowa 20a tel. 24 367 10 24 do 38, faks 24 367 10 26 [email protected] PRANDELLI POLSKA Gdańsk, ul. Budowlanych 40 tel. 58 762 84 50 REGULUS-system Bielsko-Biała, ul. Dworkowa 2 tel./faks 33 812 36 69, 815 10 25 [email protected], www.regulus.com.pl RESPOL EXPORT-IMPORT Czeladź, ul. Wiejska 44 tel. 32 265 95 34 Warszawa, ul. Burakowska 15 tel. 22 531 58 58 Michałowice-Reguły Al. Jerozolimskie 333 tel. 22 738 73 00 Wrocław, ul. Krakowska 13 tel. 71 343 52 34 ® www.respol.pl Poznań, ul. Lutycka 11 tel. 61 849 68 10 do 15, faks 61 849 68 41 [email protected] Poznań, ul. św. Michała 43 tel. 61 650 34 24, faks 61 650 34 20 [email protected] Rzeszów, ul. Instalatorów 3 tel. 17 823 24 13, faks 17 823 63 79 [email protected] Stargard Szczeciński, ul. Limanowskiego 32 tel./faks 91 577 64 96, [email protected] TADMAR TADMAR – sieć hurtowni Centrala: Poznań, ul. Głogowska 218 tel. 61 827 24 00, faks 61 827 24 10 [email protected] Szczecin, ul. Żyzna 17 tel. 91 439 16 42, 91 311 38 61 [email protected] Tarnów, ul. Tuchowska 23 tel./faks 14 626 83 23, [email protected] Toruń, ul. Chrobrego 135/137 tel. 56 611 63 43 do 45, faks 56 611 63 50 [email protected] Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 27/35 tel. 52 581 22 63 do 65, faks 52 345 81 85 [email protected] Wałbrzych, ul. Chrobrego 53 tel./faks 74 842 24 29 [email protected] Ciechanów, ul. Przasnyska 40 tel. 23 674 36 76 do 77, faks 23 674 36 78 [email protected] Warszawa, ul. Krakowiaków 99/101 tel. 22 868 81 28 do 37 [email protected] Częstochowa, ul. Bór 159/163 tel. 34 365 90 43, faks 34 365 91 07 [email protected] Wrocław, ul. Długosza 41/47 tel.71 372 69 96 [email protected] Gdańsk, ul. Marynarki Polskiej 71 tel. 58 342 13 22 do -24, faks 58 343 12 43 [email protected] Zamość, ul. Namysłowskiego 2 tel./faks 84 627 16 14 [email protected] listopad 2012 81 81 INFORMATOR INDEKS FIRM Zawiercie, ul. Mylna 12/7 (wjazd od ul. Równej 15A) tel./faks 32 671 02 55, tel. 32 671 35 04 [email protected] [email protected] Zielona Góra, ul. Batorego 118 A tel./faks 68 324 18 28 [email protected] Pełna lista hurtowni Tadmar na www.tadmar.pl TG INSTALACJE centrala: Poznań, ul. Lutycka 111 tel. 61 843 65 64, faks 61 845 68 17 [email protected] Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 31 tel. 52 325 58 58, faks 52 325 58 50 [email protected] Katowice, ul. Porcelanowa 68 tel./faks 32 730 32 10 [email protected] Łódź, ul. Stalowa 1 tel./faks 42 659 96 76, [email protected] Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 28 tel./faks 22 644 91 37, [email protected] Poznań, ul. Lutycka 111 tel. 61 845 68 03, faks 61 845 68 00 [email protected] Siedlce, ul. Karowa 18 tel. 25 633 95 85, faks 25 640 71 65 [email protected] Warszawa, ul. Białołęcka 233 A tel. kom. 600 207 551, [email protected] Wrocław, ul. Fabryczna 14 hala nr 5 tel. 71 339 00 20, tel./faks 71 339 00 24 [email protected] Zielona Góra, ul. Lisia 10 B tel. 68 325 70 66, faks 68 329 96 06 [email protected] Księgarnie FERT Księgarnia Budowlana Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54a GEPRO Księgarnia Techniczna Lublin, ul. Narutowicza 18 Główna Księgarnia Techniczna Warszawa, ul. Świętokrzyska 14 tel. 22 626 63 38 firm FERT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 PARADIGMA . . . . . . . . . . . . . . . 28 FILA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 PAROC . . . . . . . . . . . . 2, 22, 50, 79 FLOWAIR . . . . . . . . . . . . 28, 39, 40 PERFEXIM . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 FUJITSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 PGE OPERATOR . . . . . . . . . . . . . 25 GAZOMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 POL-PLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Strona GEBERIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 PRANDELLI . . . . . . . . . . . . . . 28, 81 ADAM . . . . . . . . . . . . . . . 48, 79, 84 GEPRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 PROMOGAZ-KPIS . . . . . . . . . . . . 80 AES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GLEN DIMPLEX . . . . . . . . . . . . . . 28 PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU Nazwa AND-BUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GLYCO-TECH . . . . . . . . . . . . . . . . 49 OPAŁEM I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI . . . . . . . . . . . 81 ANGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GRAMBET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 PURMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 APIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GROSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 RADIATOR . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 AQUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GRUNDFOS . . . . . . . . 12, 28, 67, 71 RAYCHEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 AQUATHERM . . . . . . . . . . . . . . . 28 GRUPA REGULUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ARISTON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 INSTAL-KONSORCJUM . . . . . . . 80 REMBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ARMACELL . . . . . . . . . . . . . . 17, 77 GRUPA SBS . . . . . . . . . . . . . . . . 80 RESPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ARMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 GRUPA TG . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ROBUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 ASK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 HDG BAVARIA . . . . . . . . . . . . . . 28 ROCKWOOL . . . . . . . . . . . . . 22, 79 ASPOL-FV . . . . . . . . . . . . . . . 28, 80 HEATING-INSTGAZ . . . . . . . . . . 80 ROMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ATLANTIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 HEWALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 RPW SANNY . . . . . . . . . . . . . . . 81 B & B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 HYDRASKŁAD . . . . . . . . . . . . . . 80 SAN-TERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 BARTOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 HYDRO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 81 SANET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 BAUSERVICE . . . . . . . . . . . . . . . 80 HYDRO-SAN . . . . . . . . . . . . . . . . 80 SANHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 BEHRENDT . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 HYDROSYSTEM . . . . . . . . . . . . . 78 SANIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 BERETTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 IDMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 SANITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 BH-RES . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3, 57 INFO-PANDA . . . . . . . . . . . . . . . 82 SANTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 BIAŁOGON . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 INSTALATOR . . . . . . . . . . . . . . . 80 SAUNOPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 BORKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . 80 INSTALBUD . . . . . . . . . . . . . . . . 80 SAWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 BOSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 INWAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 SCHÜCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 BROEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 ISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 SMAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 BRÖTJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 ITRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 SOTRALENTZ . . . . . . . . . . . . . . . 28 BS4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 KAMPMANN . . . . . . . . . . . . . . . 47 SPS KLIMA . . . . . . . . . . . . . . 16, 21 BSH KLIMA . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 KAN . . . . . . . . . . . . . . . . . 17, 28, 81 STEINBACHER IZOTERM . . . . 1, 79 BUD-INSTAL CHEM-PK . . . . . . . 80 KARMAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 STIEBEL ELTRON . . . . . . . . . . . . 17 BUDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 KESSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . 28, 73 SULZER PUMPS . . . . . . . . . . . . . 16 BWT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 KISAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 SYSTEMY GRZEWCZE CAD-PROJEKT . . . . . . . . . . . . . . 79 KLIMA-THERM . . . . . . . . . . . . 5, 22 – AUGUSTOWSKI . . . . . . . . . . . . 81 CENTRALNY OŚRODEK KLIMAWENT . . . . . . . . . . . . . . . 59 TADMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 CHŁODNICTWA . . . . . . . . . . . . . 28 KLIMOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 TECE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 CENTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . . 80 KLUDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 TECHNEAU . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 CENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 KONWEKTOR . . . . . . . . . . . . 55, 79 TERMECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 CIAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 KWH PIPE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 TERMER – MCM . . . . . . . . . . . . . 81 CIJARSKI, KRAJEWSKI, LOGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 TERMET . . . . . . . . . . . . . . . . 28, 81 RĄCZKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . 81 LUXBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 TERMOPOL 2 . . . . . . . . . . . . . . . 81 CLIMA KOMFORT . . . . . . . . . . . . 28 MAKROTERM . . . . . . . . . . . . 28, 81 TERWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Księgarnia Budowlana ZAMPEX Kraków, ul. Długa 52 COMAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Księgarnia INFO-PANDA Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 50 CWK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Księgarnia Naukowo-Techniczna LOGOS Olsztyn, ul. Kołobrzeska 5 tel. 89 533 34 37 DE DIETRICH . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Księgarnia Techniczna NOT Łódź, pl. Komuny Paryskiej 5a tel. 42 632 09 68 EBM-PAPST . . . . . . . . . . . . . . . . 61 METALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 TRELLEBORG . . . . . . . . . . . . . . . 19 Księgarnia Naukowo-Techniczna s.c. Kraków, ul. Podwale 4 Księgarnia Piastowska Cieszyn, ul. Głębocka 6 P.U.H. MERCURJUS Andrzej Warth Gliwice, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 14b tel. 32 231 28 81 Księgarnia Techniczna Anna Dyl Kraków, ul. Karmelicka 36 82 Indeks listopad 2012 CUPRUM-BIS . . . . . . . . . . . . . . . 80 DANFOSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 MEIBES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 TESTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . 74, 79 TG INSTALACJE . . . . . . . . . . . . . 82 MERCOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 THERM-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 81 MERCURJUS . . . . . . . . . . . . . . . 82 THERMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 THERMO-STAN . . . . . . . . . . . . . 81 DOLNOŚLĄSKA AGENCJA ENERGII I ŚRODOWISKA . . . . . . 28 METALCHEM-WARSZAWA . . . . 74 TIBEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 ECOL-UNICON . . . . . . . . . . . . . . . 72 MIDEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16, 21 TWEETOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 MIEDZIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 TYCO THERMAL CONTROLS . . . 28 EKO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . . . . 80 MIEDŹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 UPONOR . . . . . . . . . . . . . . . . 12, 28 ELTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 MK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 VIEGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23, 33 ESBE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 MPJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 VIESSMANN . . . . . . . . . . . . . . . . 28 EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . 78 NIBCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 WACHELKA INERGIS . . . . . . . . . 81 FAMEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 NIBE-BIAWAR . . . . . . . . . . . . . . 28 WAVIN METALPLAST-BUK . . . . 28 FEMAX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 NOWBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 WILGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 FERRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 WILO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 FERROLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 PAMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 ZAMPEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 rynekinstalacyjny.pl Nowe produkty Nowe ro]wiã]ania Nowe niős]e ceny 'o naEycia takőe w sieci Kurtowni :.7 Producent: - kratek, - anemostatów, - nawiewników, - d\s] daOekieJo ]asi÷Ju &:. 6p ] oo Ğódŏ, uO :ğodarska , teO e-maiO: Eiuro#cwkcompO wwwcwkcompO
Podobne dokumenty
Pobierz egzemplarz bezpłatny
się prezentacje poświęcone aktywnemu podejściu do badań nad innowacyjnymi rozwiązaniami w zakresie projektowania niecek basenowych i wdrażania nowych technologii oczyszczania wody, warunkom eksploa...
Bardziej szczegółowoRynek Instalacyjny 1
Barbara Piórczyńska (gł. księgowa) Skład, łamanie [email protected]
Bardziej szczegółowokliknij tutaj aby pobrać darmową wersję numeru
Danuta Ciecierska (HR), Maria Królak (księgowość) Skład, łamanie [email protected]
Bardziej szczegółowo