metody nauczania matematyki

METODY NAUCZANIA
Metody nauczania to celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela
z uczniami, który umożliwia uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnościami
posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań
poznawczych uczniów.
Dobór metod nauczania zależy od wieku uczniów, treści nauczania, celów i zadań pracy
dydaktyczno-wychowawczej, organizacji i środków, których zamierza użyć nauczyciel.
Każda z metod zawiera dwa zasadnicze elementy – przygotowanie materiału nauczania
i pracę z uczniami. Wszystkie metody pełnią następujące funkcje dydaktyczne:
• służą zaznajamianiu uczniów z nowym materiałem,
• zapewniają utrwalanie zdobytej przez uczniów wiedzy,
• ułatwiają kontrolę i ocenę stopnia opanowania wiedzy przez uczniów.
Przykłady klasyfikacji metod nauczania
• wg Kupisiewicza
− metoda oparta na słowie (wykład, opowiadanie, pogadanka, opis, dyskusja, praca
z książką),
− metoda oparte na obserwacji i pomiarze (pokaz, pomiar) ,
− metoda oparta na praktycznej działalności uczniów (laboratoria, zajęcia
praktyczne),
− metoda aktywizująca (burza mózgów, metody sytuacyjne, problemowe i
inscenizowane)
• wg Okonia (koncepcja wielostronnego uczenia się)
− metoda asymilacji wiedzy – uczenia się przez przyswajanie (pogadanka, wykład,
dyskusja, praca z książką),
− metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy – uczenia się przez odkrywanie
(klasyczna metoda problemowa, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, giełda
pomysłów, gry dydaktyczne),
− metoda waloryzacyjna – uczenie się przez przeżywanie (metoda impresyjna
i ekspresyjna),
− metoda praktyczna – uczenie się przez działanie (ćwiczenia, zadania)
• wg Nowackiego
− metoda nauczania teoretycznego (pogadanka, wykład, dyskusja, opis,
opowiadanie, wyjaśnienie),
− metoda nauczania praktycznego (rozwijanie umiejętności, pokaz, ćwiczenie,
instrukcja, inscenizacja),
• wg Lernera i Statkina
− metoda objaśniająco – poglądowa, inaczej reproduktywna (pokaz, wykład, lektura,
audycje radiowe i telewizyjne),
− metoda problemowa (wykład, obserwacja, praca z książką, eksperyment,
wycieczka),
− metoda częściowo – poszukująca (samodzielna praca uczniów, pogadanka,
projektowanie, układanie planu rozwiązania problemu),
− metoda badawcza (poznanie zasad i faz badań naukowych, studiowanie literatury
na temat wybranego problemu, opracowanie planu badania, weryfikacja hipotez,
sprawdzanie wyniku)
ZMODYFIKOWANY PODZIAŁ METOD NAUCZANIA
metody podające
• wykład informacyjny
• pogadanka
• opowiadanie
• opis
• prelekcja
• anegdota
• odczyt
• objaśnienie lub wyjaśnienie
metody problemowe
• wykład problemowy
• wykład konwersatoryjny
• klasyczna metoda problemowa
• metody aktywizujące
o metoda przypadków
o metoda sytuacyjna
o inscenizacja
o seminarium
o gry dydaktyczne
symulacyjne
decyzyjne
psychologiczne
o dyskusja dydaktyczna
związana z wykładem
okrągłego stołu
wielokrotna
burza mózgów
panelowa
metaplan
metody eksponujące
• film
• sztuka teatralna
• ekspozycja
• pokaz połączony z przeżyciem
metody programowane
• z użyciem komputera
• z użyciem maszyny dydaktycznej
• z użyciem podręcznika programowanego
metody praktyczne
• pokaz
• ćwiczenia przedmiotowe
• ćwiczenie laboratoryjne
• ćwiczenie produkcyjne
• metoda projektów
• metoda przewodniego tekstu
• seminarium
• symulacja
METODY STOSOWANE W NAUCZANIU MATAMATYKI
opracowane przez W. Nowak poprzez dokonanie analizy metod i zastosowanie jako
kryterium dwóch podstawowych elementów
• źródło wiadomości wykorzystywanych przez ucznia (pierwsza kolumna)
• droga, na której zdobywa się wiedzę (pierwsza kolumna), przy czym
metoda podająca – uczenie się przez przyswajanie
metoda poszukująca (problemowa) – uczenie się przez odkrywanie
metoda eksponująca – uczenie się przez przeżywanie
metoda praktyczna (ćwiczeniowa) – uczenie się przez działanie
POSZUKUJĄCE
EKSPONUJĄCE
wyjaśnianie
opowiadanie
wykład
(nauczyciel)
METODY
ustne podanie
materiału przez
nauczyciela
wykład problemowy
(dialog nauczyciela
rozwijającego
problem przed
uczniem)
wykład ukazujący
piękno matematyki,
interesujące
problemy
i zastosowania
pogadanka
dyskusja
(doświadczenie
własne ucznia)
objaśnienie nowego
materiału za pomocą
pytań
z wykorzystaniem
doświadczenia
uczniów
czytanie
podręcznika jako
źródła wiedzy,
zadania nowego
materiału
z podręcznika
pogadanka
heurystyczna
poprzedzona
postawieniem
problemu do
rozwiązania
rozwiązanie
problemu w oparciu
o podręcznik
dyskusja na temat
rozwiązania
interesujących
problemów z
literatury
uzupełniającej
sprawozdanie
z literatury
uzupełniającej,
referaty ucznia
uwzględniające
ciekawostki
matematyczne
pokaz ukazujący
piękno matematyki,
interesujące
problemy
i zastosowania
praca
z podręcznikiem
(książki)
pokaz
obserwacja
(środki
dydaktyczne)
prace
laboratoryjne
(eksperymenty)
ćwiczenia
(zastosowania)
PODAJĄCE
pokaz przeźroczy,
filmu, modeli itp.
z podanym
komentarzem
pokaz połączony
z obserwacją ucznia
lub zespołu
ukierunkowany na
rozwiązanie danego
problemu
przedstawienie przez wykonywanie
konkurs na
nauczyciela
doświadczeń dla
wykonanie ćwiczeń
wyników
dokonania uogólnień w grupach
doświadczeń bez ich (tok indukcyjny)
wykonania przez
uczniów
objaśnienie
rozwiązywanie
zawody
przez nauczyciela
zadań
matematyczne,
sposobów
problemowych
rozwiązywanie
rozwiązywania
atrakcyjnych zadań,
zadań, dowodzenia
np. historycznych
twierdzeń
PRAKTYCZNE
wykład
w połączeniu
z poleceniem
samodzielnego
zapisu
i rozwiązaniem
zadania według
instrukcji
pogadanka
powtórzeniowa
prowadząca do
rozwiązania zadań
notowanie treści
podstawowych albo
zapis symboliczny,
rozwiązywanie
zadań z podręcznika
pokaz połączony
z konkretnym
zadaniem (z życia)
do rozwiązania
ćwiczenie w terenie
na zastosowanie
teorii, ćwiczenia
w pracowni dla
sprawdzenia
słuszności uogólnień
ćwiczenia na
zastosowanie teorii,
rozwiązywanie
ćwiczeń
utrwalających