Leczenie jaskry u psów

A RTYKUŁ SPONSOROWANY
WETERYNARIA
W PRAKTYCE
lek. wet. Jacek Garncarz
Okulistyczny Gabinet Weterynaryjny, Warszawa
Leczenie jaskry u psów
Jaskra jest chorobą wymagającą szybkiej i skutecznej pomocy, aby zachować
zdolność widzenia i dobrostan zwierzęcia. Jako jaskrę określa się wzrost
ciśnienia śródocznego powyżej poziomu
właściwego dla utrzymania prawidłowej
funkcji oka. Ze względu na etiologię
wyróżniamy dwie postacie jaskry – pierwotną i wtórną.
Do jaskry pierwotnej dochodzi przy
wrodzonej dysplazji struktury kąta tęczówkowo-rogówkowego, tzw. goniodysgenezie. Wyróżnia się tu goniodysgenezę
z zamkniętym kątem przesączania (częstą
– ryc. 1) i z otwartym kątem przesączania
(bardzo rzadką).
Rasy psów predysponowane
do jaskry pierwotnej: cocker-spaniel, springer-spaniel, basset, husky
syberyjski, labrador i retriver, terier
walijski, pudel miniaturowy, shih-tzu, jamnik, sznaucer olbrzymi, seter
irlandzki, samoyed.
Do jaskry wtórnej dochodzi najczęściej
w wyniku zmian anatomicznych, jakie
powstają w gałce ocznej po przebyciu
przez nią choroby pierwotnej.
Przyczyny pierwotne
mogące doprowadzić
do jaskry wtórnej to:
• pierwotne zwichnięcie
soczewki (teriery),
• zapalenie błony naczyniowej oka (zrosty),
• nowotwory gałki ocznej,
• wylewy krwi śródoczne (krwistek),
• jaskra barwnikowa (cairn terier),
• zaćma,
• obrzęk soczewki (np. pozapalny),
• odklejenie siatkówki,
• nowotwór siatkówki,
• wypadnięcie ciała szklistego,
• urazy mechaniczne.
Tok postępowania przy podejrzeniu
nagłego przypadku jaskry
powinien być następujący:
• pełne badanie okulistyczne,
• ustalenie przyczyny choroby
(pierwotna, wtórna),
• dokładny pomiar ciśnienia śródocznego,
• jeśli ciśnienie śródoczne znacznie
przekracza normy, podać dożylnie 20%
mannitol w dawce 1-2 g/kg/30 minut
(maksimum dwukrotnie),
• rozpocząć podawanie miejscowe
inhibitorów anhydrazy węglanowej co
najmniej 4 x dziennie (np. AZOPT, Alcon),
• kontrolować ciśnienie śródoczne
co godzinę.
Objawy kliniczne ostrej postaci
jaskry (ryc. 2) są następujące:
• ból (łzawienie, kurcz powiek),
• obrzęk rogówki,
• rozszerzenie źrenicy,
• zastój krwi w naczyniach nadtwardówki,
• utrata zdolności widzenia (brak reakcji
źrenicznych).
Długoterminowe leczenie jaskry może
być farmakologiczne i chirurgiczne.
Objawy kliniczne przewlekłej
postaci jaskry (ryc. 3) to:
• wszystkie objawy jak przy postaci ostrej,
• neowaskularyzacja/pigmentacja rogówki,
• powiększenie gałki ocznej,
• popękania błony Descemeta,
• ropostek włóknikowy,
• zwichnięcie soczewki,
• zaćma,
• wylewy śródoczne,
• zanik tęczówki,
• zanik siatkówki i brodawki nerwu
wzrokowego,
• zanik gałki ocznej.
Leki stosowane
w długoterminowym leczeniu
jaskry to:
• leki hamujące produkcję cieczy
wodnistej:
– inhibitory anhydrazy węglanowej
(np. AZOPT, Alcon),
– beta-blokery (np. BETOPTIC, Alcon),
– leki antyadrenergiczne;
•środki zwężające źrenicę
(np. ISOPTO-CARPINE, Alcon);
•leki zwiększające odpływ cieczy
wodnistej drogą
naczyniówkowo-twardówkową:
– analogi prostaglandyn (np. TRAVATAN,
Alcon), które najsilniej ze wszystkich
dostępnych preparatów obniżają ciśnienie
wewnątrzgałkowe i zapewniają najwyższy
komfort leczenia (podawane są tylko raz
na dobę, wieczorem).
Do diagnostyki jaskry wykorzystujemy tonometrię (palpacyjną, uciskową lub aplanacyjną) oraz gonioskopię.
U większości ras psów prawidłowe ciśnienie śródoczne nie powinno przekraczać 25 mm Hg.
Jednakże długoterminowe leczenie
farmakologiczne jaskry nie zawsze może
zapewnić skuteczne zahamowanie postępu choroby. Dlatego w leczeniu jaskry
wykorzystywane są także różne techniki
operacyjne.
Ryc. 1. Jaskra pierwotna u cocker-spaniela
Techniki redukujące produkcję
cieczy wodnistej (cyklokrioterapia):
• farmakologiczna ablacja ciała rzęskowego.
Techniki ułatwiające/zwiększające
odpływ cieczy wodnistej:
• trepanacja twardówki
i obwodowa irydektomia,
• implantacja aparatu filtrującego.
Ryc. 2. Objawy kliniczne ostrej postaci jaskry
62
Ryc. 3. Objawy kliniczne przewlekłej postaci jaskry
Jaskra należy do najtrudniejszych chorób w okulistyce weterynaryjnej i niestety często leczenie jej nie jest uwieńczone
sukcesem.
‰
WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2005