Wypełnić pus

Opracowała: Marzena Kocurek
Temat: „Ten człowiek jest wolny, który żyje dla siebie, a nie dla innych”?
„Wypełnić pustkę” – wpływ otoczenia społecznego na drogę życiową
jednostki.
Film pod patronatem Ambasady Izraela
Adresaci: licealiści
Czas trwania: 3 godziny lekcyjne
Materiały: tablica, flipchart, kartki A4, długopisy, kolorowe markery,
karteczki samoprzylepne, wydrukowane kopie fragmentów tekstu (materiały
pomocnicze)
Metody i formy pracy:
• praca samodzielna i w grupach
• burza mózgów
• dyskusja
• praca z tekstami
Zakładane efekty – po zajęciach uczniowie i uczennice:
• Będą mieli podstawową wiedzę temat społeczności chasydzkiej
• Nauczą się pracy z tekstami w kontekście obejrzanego filmu
•
•
(materiały pomocnicze)
Dowiedzą się, czym jest drabinka scenariuszowa
Przećwiczą model pracy w grupie za pomocą „burzy mózgów” i
dyskusji
1. „Wypełnić pustkę” w reż. Ramy Burshtein jest filmem mocno
nacechowanym emocjonalnie, zostawiającym widza w poczucie
bezsilności wobec niejednoznacznego, otwartego zakończenia. Na
początek warto jest zadać klasie pytanie: jak odczytują zakończenie w
kontekście całości filmu? Propozycje interpretacji zostają zapisane na
tablicy – konfrontacja z z nimi nastąpi na końcu zajęć.
2. Wprowadzenie do tematu społeczności chasydzkiej, jej zwyczajów,
wierzeń, panujących praw – proponowane źródła:
Portal Społeczności Żydowskiej – www.jewish.org.pl
http://www.jewish.org.pl/index.php/historia-mainmenu-66/49chasydyzm.html
Wirtualny Sztetl – www.sztetl.org.pl:
http://www.sztetl.org.pl/pl/term/24,chasydyzm/
Forma – mini wykład połączony z dyskusją, prowadzący zadaje
pytania:
• Jakie funkcje w chasydzkiej społeczności pełnią mężczyźni?
• Przy jakich czynnościach ich oglądamy?
• Jakie role pełnią kobiety? Jakie mają prawa i obowiązki?
Uczniowie i uczennice wypowiadają się na podstawie informacji,
jakie zostały przekazane w fabule, prowadzący/a dopowiada. Na
zakończenie prowadzący/a opowiada krótko o specyfice małżeństw
aranżowanych i w jakich jeszcze religiach/kulturach mamy z nimi do
czynienia.
3. Praca z tekstami. Klasa zostaje podzielona na dwie grupy, każda z nich
otrzymuje kopie fragmentu reportaży Anki Grupińskiej pt. „„Najtrudniej
jest spotkać Lilit. Opowieści chasydek". Będą to dwa odmienne punkty
widzenia na życie w społeczności chasydzkiej. Zadaniem każdej z grup
jest przeczytanie tekstu i zastanowienie się nad przywołanymi w nich
argumentami w kontekście obejrzanego filmu. Czy któraś z postaw jest
bliska głównej bohaterce? Przedstawiciel lub przedstawicielka każdej z
grup referuje pozostałym wnioski.
4. Podjęcie decyzji przez główną bohaterkę, Shirę, było poprzedzone
wieloma wydarzeniami. Klasa w grupach ma za zadanie odtworzyć
sekwencję zdarzeń, która doprowadziła do finału, wybierając z nich
jedno zdarzenie/scenę, która obrazuje moment podjęcia decyzji przez
dziewczynę. Następnie podczas burzy mózgów zostaje rozrysowana na
dużej kartce papieru „drabinka” scenariuszowa z wydarzeniami –
przedstawiciel każdej z grup zaznacza scenę, która według reszty była
kluczowa dla rozwoju wydarzeń.
Drabinka scenariuszowa – przebieg fabuły filmu, spisany w punktach.
W tym ćwiczeniu wybieramy najważniejsze wydarzenia/sceny –
maksymalnie dziesięć.
5. Na kolejnej kartce (flipchart) zostaje narysowana schematycznie postać
kobiety, która symbolizuje główną bohaterkę. Korzystając z
przygotowanej drabinki klasa znowu w grupach zastanawia się, kto z
najbliższego otoczenia Shiry miał największy wpływ na podjęcie przez
nią decyzji. W zależności od intensywności wywieranego wpływu,
przedstawiciele i przedstawicielki grup dorysowują postaci bliżej lub
dalej od głównej bohaterki. Wybór należy w kilku zdaniach uzasadnić.
6. Czym lub kim jest tytułowa pustka? W jaki sposób możemy
interpretować tytuł? Praca samodzielna – swoje propozycje uczniowie i
uczennice zapisują na karteczkach samoprzylepnych i kolejno
przyklejają na tablicy/ścianie. Propozycje należy uzasadnić – dyskusja.
7. Teraz czas na konfrontację z pierwszymi interpretacjami zakończenia
filmu, jakie zostały zapisane na początku zajęć na tablicy. Czy coś się
zmieniło? Czy wiedza, uzyskana na zajęciach i pogłębiona analiza filmu
oraz motywacji bohaterki zmieniła coś w interpretacji zakończenia?
Dyskusja.
8. „Pierwsza miłość” Krzysztofa Kieślowskiego – dokumentalna
opowieść o życiu dwojga bardzo młodych ludzi, którzy, w obliczu ciąży
dziewczyny, niespodziewanie muszą szybko wydorośleć. W
realizowanym przez rok filmie reżyser pokazuje zmagania nastolatków z
nieprzychylnym ich związkowi otoczeniem – urzędnikami, nauczycielami
i członkami rodzin. Główną bohaterką jest Jadzia, która, początkowo
samotnie, stawia czoło przeciwnościom i bardzo odważnie walczy o
swoje prawo do wyboru własnej drogi życiowej – wbrew wszystkim i
wszystkiemu.
Ćwiczenie – klasa ogląda fragment filmu dostępny na stronie Filmoteki
Szkolnej:
http://www.filmotekaszkolna.pl/lekcja-film-film,113,14958,165
Przed obejrzeniem nauczyciel prosi o scharakteryzowanie postaci
głównej bohaterki oraz bohatera na podstawie obejrzanego fragmentu.
Po filmie dyskusja na temat doświadczeń bohaterki „Pierwszej miłości” i
„Wypełnić pustkę”. Klasa zostaje podzielona na dwie grupy – „grupę
Shiry” i „grupę Jadzi”. Każda z grup ma za zadanie wczuć się w sytuację
jednej z bohaterek i z jej perspektywy dokończyć zdania:
Najważniejsza dla mnie jest...
Marzę o...
Boję się...
Wolność dla mnie to...
Każda z grup przedstawia wypowiedzi „swojej” bohaterki.
Zakończenie.
Ostatnie zadanie: co Jadzia mogłaby powiedzieć Shirze, gdyby
dziewczyny znały się i przyjaźniły? Jaką radę dla Jadzi miałaby Shira?
Materiały pomocnicze:
Fragmenty „Najtrudniej jest spotkać Lilit. Opowieści chasydek" – zbiór
reportaży Anki Grupińskiej
I fragment
Przynależność do zamkniętej grupy jest z reguły łatwiejsza niż samodzielne
prowadzenie życia. Przynależność do społeczności chasydzkiej jest
niezwykle łatwa. Jeśli jesteś jedną lub jednym z nich, twoja droga jest już
wytyczona. Nie zastanawiasz się, do jakiej szkoły posłać dziewczynki, do
której jesziwy pójdą chłopcy, wiesz dokładnie, w co się ubrać i w ogóle nie
masz kłopotu z odpowiedzią na jakiekolwiek pytanie – jeśli nie ktoś z twojej
sekty, to na pewno rebe da ci odpowiedź. Rebe powie, gdzie masz
mieszkać, gdzie pracować, jak się leczyć, rebe nada imię Twojemu dziecku,
rebe o wszystkim decyduje.
II fragment
Nasze życie to życie w Torze, wszystko inne nie ma żadnego znaczenia,
żadnego sensu. Oczywiście, trzeba sobie dawać radę z codziennością. My
też musimy prać, gotować, sprzątać i tak dalej. Ale to wszystko ma służyć
duszom, które każdego dnia powinny być bogatsze i bliższe celu. Nasi
mężczyźni są w lepszej sytuacji, są bliżej Imienia niż my, kobiety. Oni
przede wszystkim modlą się, studiują, a jeśli nawet pracują, to zajmują się
dobroczynnością, handlują tałesami, sprzedają święte księgi, pomagają w
szulu, u rebego. My możemy rozmawiać z Panem gotując piorąc i gotując. I
ja tak robię, ciągle do Niego mówię. Proszę Go o opiekę nad całą dużą
rodziną, o siły dla mężczyzn, by mogli studiować Torę. Czasem mam
szczególne prośby, kiedy dziecko jest chore albo matka niedomaga. Mam
nadzieję, że Pan wysłucha mojej modlitwy.