Wyświetl PDF - Nestle Nutrition Institute

Mleko a wzrost długości ciała: programowanie osi IGF-I i jego
implikacje dla zdrowia w wieku dorosłym
Richard M. Martin, Jeff M.P. Holly and David Gunnell
Wśród ludzi wzrasta świadomość faktu, iż to, co wydarzy się w życiu niemowlęcia i
dziecka ma wpływ na poziom ryzyka wystąpienia rożnych chorób w życiu dorosłym. Wzrost
człowieka jest pod silnym wpływem genów i innych czynników genetycznych. Jest także
wskaźnikiem tego, co działo się w życiu człowieka w okresie dziecięcym np. w zakresie
sposobu odżywiania, i jest związany z ryzykiem wystąpienia kilku chronicznych chorób w
wieku dorosłym. Wzrost jest także wskaźnikiem poziomu insulinopodobnego czynnika
wzrostu (IGF-I) w okresie dzieciństwa. Poziom IGF-I jest regulowany żywieniowo, stąd daje
się modyfikować.
Poziom IGF-I wzrasta w reakcji na niektóre aspekty diety, w szczególności na
spożycie krowiego mleka i produktów mlecznych, a podniesiony poziom IGF-I w
dzieciństwie
prowadzi
do
szybszego
wzrostu
długości
ciała.
Jednakże
badania
przeprowadzone przez nasz zespół i innych specjalistów wykazują, iż wpływ mleka jest
zjawiskiem złożonym, ponieważ spożycie mleka przez dzieci wydaje się mieć
długookresowe, programujące skutki, które są odwrotne od natychmiastowych efektów
spożycia mleka. Dokładniej, te badania wykazują, że długookresowe skutki wysokiego
spożycia mleka we wczesnym dzieciństwie są odwrotne do oczekiwanych krótkookresowych
skutków, ponieważ spożycie mleka we wczesnym stadium życia jest odwrotnie
proporcjonalne do poziomu IGF-I w wieku dorosłym (Tabela 1). Najsilniejszy dowód
popierający pogląd o długookresowym programowaniu osi IGF pochodzi z randomizowanego
badania, w którym suplementy mleka zostały podane kobietom w ciąży i ich potomkom do 5
roku życia. W długookresowym badaniu, poziom IGF-I u tych dzieci zbadano w chwili
ukończenia 25 roku życia. Te dzieci, które otrzymały suplementy mleczne do 5 roku życia
miały wyraźnie niższy poziom IGF-I w surowicy niż 20 lat później (rys. 1). Te dane są
sprzeczne ze spodziewanymi natychmiastowymi reakcjami na suplementy mleczne, co
prowadziłoby do zwiększenia wytwarzania IGF-I w wątrobie.
Rysunek 1
Poziom IGF-I w surowicy w wieku 25 lat po interwencji w postaci suplementacji mlecznej w
stosunku do jej braku do osiągnięcia wieku 5 lat (liczebność badanej grupy – 663 osoby).
Tabela 1
Powiązania pomiędzy sposobem odżywiania a poziomem IGF na różnych etapach życia
Nasz zespół wysunął hipotezę, iż względnie wysoki poziom IGF-I w chwili
suplementacji
może
spowodować
efekt
długookresowego
programowania
poprzez
przekształcenie kontroli przysadkowej ze względu na większy wpływ na oś hormonu wzrostu
ze strony IGF-I we wczesnym okresie życia. Takie długookresowe przekształcenie
przysadkowe w celu podniesienia progu stymulacji wydzielania hormonu wzrostu
spowodowałoby względne obniżenie wytwarzania IGF-I
w wątrobie i jego poziomu w
surowicy w późniejszym życiu. Ten odwrotny skutek nastąpiłby w reakcji na dostarczanie
mniejszej ilości pokarmu we wczesnym stadium życia (np. w reakcji na karmienie naturalne),
co mogłoby obniżyć poziom IGF-I we wczesnym stadium życia, ale może zaprogramować,
poprzez przekształcenie przysadkowe, podwyższenie tego poziomu w późniejszym życiu.
Taki efekt, programujący spożycia mleka we wczesnym stadium życia, może potencjalnie
mieć wpływ na występowanie raka i choroby niedokrwiennej serca wiele lat później.
Bibliografia:
1. Gunnell D: Can adult anthropometry be used as a biomarker for prenatal and
childhood exposures? Int J Epidemiol 2002;31:390–394.
2. Rogers I, Emmett P, Gunnell D, et al, the ALSPAC Study Team: Milk as a food for
growth? The IGF link. Publ Health Nutr 2006;9:359–368.
3. Rogers I, Metcalfe C, Gunnell D, et al: Insulin-like growth factor-I and growth in
height, leg length, and trunk length between ages 5 and 10 years. J Clin Endocrinol
Metab 2006;91:2514–2519.
4. Ben-Shlomo Y, Holly J, McCarthy A, et al: Pre- and post-natal milk supplementation
and adult insulin-like growth factor I: long-term follow-up of a randomised controlled
trial. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2005;14:1336–1339.
5. Martin RM, Holly JMP, Davey Smith G, et al: Could associations between
breastfeeding and insulin-like growth factors underlie associations of breastfeeding
with adult chronic disease? The Avon Longitudinal Study of Parents and Children.
Clin Endocrinol 2005;62:728–737.