FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Turystyka i Rekreacja 3

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Turystyka i Rekreacja
3-letnie studia niestacjonarne pierwszego stopnia
I rok semestr 1
Rok akademicki 2012/2013
Tematyka ćwiczeń:
Ćwiczenie 1
Fizjologia mięśni szkieletowych
Właściwości, struktura, rodzaje i funkcje mięśni szkieletowych. Budowa komórki mięśniowej. Sarkomer.
Mechanizm i rodzaje skurczów mięśni. Źródła energii dla skurczu komórek mięśniowych. Rodzaje włókien
mięśniowych. Siła mięśniowa i czynniki ją determinujące.
Część praktyczna:
-Skurcz izotoniczny i izometryczny - film.
-Pomiar siły wybranych grup mięśniowych – dynamometria
Ćwiczenie 2
Fizjologia układu nerwowego
Podział układu nerwowego. Odruch jako podstawowa forma działania układu nerwowego. Elementy łuku
odruchowego. Klasyfikacja odruchów. Mechanizmy sterowania ruchami dowolnymi (korowe okolice ruchowe,
móżdżek, jądra podkorowe). Nerwowa kontrola czynności narządów wewnętrznych. Budowa i funkcje układu
autonomicznego.
Część praktyczna:
-Badanie wybranych odruchów u człowieka:
-odruch kolanowy, -odruch rogówkowy, -odruch źreniczny
-Ocena sprawności psychomotorycznej na podstawie czasu reagowania oraz ilości
poprawnych i błędnych reakcji przy użyciu miernika reakcji.
Ćwiczenie 3
Fizjologia układu krążenia
Właściwości mięśnia sercowego. Mechaniczny cykl pracy serca. Wskaźniki sprawności serca (częstość
skurczów serca, objętość wyrzutowa, pojemność minutowa serca). Pojęcie i cechy tętna. Duży i mały obieg
krwi. Rodzaje i funkcje naczyń krwionośnych. Ciśnienie tętnicze. Czynniki wpływające na wielkość ciśnienia
tętniczego. Regulacja układu krążenia.
Część praktyczna:
-Badanie spoczynkowej częstości tętna.
-Zapisywanie fali tętna.
-Pomiar ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową.
Ćwiczenie 4
Fizjologia układu oddechowego
Budowa układu oddechowego i jego podstawowe funkcje. Mechanika oddychania. Spirometria. Wentylacja
minutowa płuc. Zasady wymiany gazowej w płucach. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania.
Część praktyczna:
-Demonstracja modelu obrazującego mechanikę oddychania –model Dondersa
-Badanie sprawności układu oddechowego: wyznaczanie pojemności życiowej płuc oraz
natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej.
-Określanie czasu dowolnego bezdechu po wykonaniu : maksymalnego wydechu,
maksymalnego wdechu, 10 sekundowej hiperwentylacji
-Określanie wielkości wentylacji minutowej płuc – spoczynkowej oraz maksymalnej dowolnej.
Ćwiczenie 5
Fizjologia wysiłków fizycznych
Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pobór tlenu podczas wysiłków fizycznych. Pojęcie równowagi
czynnościowej, deficytu i długu tlenowego.
Część praktyczna:
-Analiza wielkości wydatku energetycznego podczas różnych czynności ruchowych.
-Oglądanie filmu: Wydolność beztlenowa.
Ćwiczenie 6
Fizjologia wysiłków fizycznych
Reakcje układu krążenia i oddychania na wysiłki dynamiczne. Charakterystyka czynności ustroju podczas
wysiłków statycznych.
Część praktyczna:
-Analiza wybranych wskaźników czynności układu krążenia i oddychania (częstości
skurczów serca, wentylacji minutowej płuc, poboru tlenu) podczas wysiłku dynamicznego o
stałej intensywności).
-Badanie zmian częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi podczas wysiłku
statycznego typu „handgrip”.
- Oglądanie filmu: Wydolność tlenowa.
Ćwiczenie 7
Kolokwium. Zaliczenie.
Tematyka wykładów:
1. Budowa i funkcje mięśni szkieletowych. Teoria skurczu komórek mięśniowych. Pojęcie i typy jednostek
motorycznych. Sposoby pozyskiwania energii w komórkach mięśniowych. Rodzaje włókien mięśniowych.
2. Budowa i podział układu nerwowego i jego rola w utrzymywaniu homeostazy. Wyzwalanie i nerwowa
kontrola czynności ruchowych (pojęcie jednostki ruchowej, ośrodki rdzenia kręgowego, kora ruchowa, jądra
podkorowe, móżdżek).
3. Nerwowa kontrola podstawowych czynności życiowych (ośrodki wegetatywne pnia mózgu, budowa i
czynność układu autonomicznego).
4. Budowa i podstawowe funkcje składników krwi.
5. Budowa i czynność układu krążenia – cz. 1 serce
6. Budowa i czynność układu krążenia cz. 2 krążenie obwodowe
7. Budowa i czynność układu oddechowego (mechanika oddychania, podstawy wymiany gazowej w płucach,
nerwowa i chemiczna regulacja oddychania).
8. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Źródła energii do pracy mięśniowej w zależności od czasu trwania,
intensywności i rodzaju wysiłku fizycznego.
9. Czynniki kształtujące sprawność zaopatrywania ustroju w tlen podczas wysiłków fizycznych. Adaptacja
układów krążenia i oddychania do wysiłków dynamicznych i statycznych.
10 Wydolność fizyczna i czynniki ją kształtujące.
11.Zmęczenie jako fizjologiczne następstwo pracy (rodzaje, przyczyny i rola zmęczenia).
12.Termoregulacja.
13.Wpływ podstawowych właściwości środowiska gazowego na czynność ustroju.
Fizjologiczne aspekty wysiłków fizycznych wykonywanych w środowisku wodnym.
Literatura podstawowa:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Birch K., Mac Laren D., George K. „Fizjologia sportu” PWN , Warszawa 2009
Górski „Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych” PZWL Warszawa 2001
Górski „Fizjologia człowieka” PZWL, Warszawa 2010
Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław 2005.
Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
Kubica R. Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej. Skrypt AWF Kraków 1995.
Mc Laughlin, Stamford, White „Fizjologia człowieka” PWN, Warszawa, 2008
Ronikier A. Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji. Centralny Ośrodek Sportu Warszawa
2008
9. Traczyk , Trzebski „Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej”.
PZWL Warszawa 1989
10. Traczyk „Fizjologia człowieka w zarysie” PZWL 1992
Literatura uzupełniająca:
1. Gieremek K. Zmęczenie i wypoczynek. Odnowa biologiczna. AWF Katowice, 2000.
2. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wyd.Sport i Turystyka Warszawa 1989
3. Kozłowski S. „Granice przystosowań” Wiedza Powszechna, Warszawa, 1986