FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOTERAPIA I ROK

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOTERAPIA
I ROK SEMESTR II
Niestacjonarne studia pierwszego stopnia
Tematyka ćwiczeń:
Ćwiczenie 1
Fizjologia układu krążenia cz. 1
Właściwości mięśnia sercowego. Charakterystyka czynności elektrycznej serca. Zjawiska
mechaniczne zachodzące podczas pracy serca (cykl pracy serca, tony serca). Regulacja czynności
serca. Wskaźniki sprawności serca (objętość wyrzutowa i pojemność minutowa serca). Pojęcie i
cechy tętna. Ciśnienie tętnicze. Czynniki wpływające na wielkość ciśnienia tętniczego.
Część praktyczna:
- Rejestracja EKG.
- Osłuchiwanie tonów serca.
- Badanie spoczynkowej częstości skurczów serca przy użyciu sportestera tętna.
- Zapisywanie fali tętna .
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową.
- Oglądanie filmu: Fizjologia mięśnia sercowego u żaby.
Fizjologia układu krążenia cz. 2
Zróżnicowanie strukturalne i czynnościowe układu naczyniowego. Podstawowe prawa
hemodynamiki. Ośrodkowa i miejscowa regulacja układu krążenia. Reakcja ortostatyczna.
Część praktyczna:
- Rejestracja zmian częstości skurczów serca podczas działania lokalnego
czynnika termicznego: „zanurzanie twarzy do zimnej wody”, „ zanurzanie kończyn
w zimnej wodzie”.
- Badanie wpływu podwyższonego ciśnienia w śródpiersiu na częstotliwość pracy serca-próba
Valsalvy.
- Badanie wpływu siły ciążenia na czynność układu krążenia - próba ortostatyczna.
Ćwiczenie 2
Fizjologia układu oddechowego.
Budowa układu oddechowego i jego podstawowe funkcje. Mechanika oddychania. Spirometria.
Zasady wymiany gazowej w płucach. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. Hipoksja.
Część praktyczna:
- Demonstracja modelu obrazującego mechanikę oddychania –model Dondersa
- Badanie sprawności układu oddechowego: wyznaczanie statycznych i dynamicznych
objętości i pojemności płuc: pojemności życiowej płuc i jej składowych (objętości
oddechowej, zapasowej objętości wdechowej i zapasowej objętości wydechowej) oraz
natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej.
- Określanie czasu dowolnego bezdechu po wykonaniu : maksymalnego wydechu,
maksymalnego wdechu, 10 sekundowej hiperwentylacji
- Określanie wielkości wentylacji minutowej płuc – spoczynkowej oraz maksymalnej.
dowolnej.
Ćwiczenie 3
Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków
fizycznych.
Podstawy klasyfikacji wysiłków fizycznych. Pobór tlenu podczas wysiłków fizycznych. Pojęcie
równowagi czynnościowej, deficytu i długu tlenowego.
Część praktyczna:
- Badanie wybranych wskaźników czynności układu krążenia i oddychania (częstości
skurczów serca, wentylacji minutowej płuc, poboru tlenu) podczas wysiłku dynamicznego
wykonywanego w stanie równowagi czynnościowej.
Reakcje układu krążenia i oddychania na wysiłki fizyczne.
Reakcje układu krążenia na wysiłki dynamiczne i statyczne. Zmiany przystosowawcze
w czynności układu oddechowego podczas wysiłków fizycznych.
Część praktyczna:
- Badanie zmian częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi podczas
wysiłku statycznego typu „handgrip”.
-Analiza zmian częstości skurczów serca, ciśnienia tętniczego krwi, wentylacji
minutowej płuc i poboru tlenu podczas wysiłku dynamicznego o narastającej
intensywności.
Ćwiczenie 4
Przemiana materii wysiłkowa.
Energetyka wysiłków fizycznych. Neurohormonalna kontrola metabolizmu wysiłkowego. Metody
oceny metabolizmu wysiłkowego. Wydatek energetyczny różnych form aktywności fizycznej.
Wydolność beztlenowa.
Część praktyczna:
- Wyznaczanie całkowitego kosztu energetycznego wysiłku submaksymalnego.
- Analiza wielkości współczynnika oddechowego podczas wysiłku dynamicznego
o narastającej intensywności.
- Analiza wskaźników wydolności beztlenowej określanych w teście Wingate – oglądanie filmu.
Zmęczenie jako fizjologiczne następstwo wysiłku fizycznego. Fizjologiczna charakterystyka
procesów wypoczynku.
Pojęcie, rodzaje objawy i przyczyny zmęczenia. Zespół wyczerpania. Powysiłkowa restytucja
czynności układu krążenia i oddychania. Spłata długu tlenowego. Odczucie ciężkość wysiłków
fizycznych.
Część praktyczna:
- Ocena subiektywnej ciężkości wysiłku – skala Borga.
- Określanie zmian częstości skurczów serca oraz ciśnienia tętniczego krwi w okresie
restytucji powysiłkowej.
- Analiza wskaźnika zmęczenia określanego w teście Wingate
Ćwiczenie 5
Pojęcie i czynniki determinujące wydolność fizyczną.
Fizjologiczne podłoże wydolności fizycznej. Pułap tlenowy jako uniwersalny wskaźnik wydolności
fizycznej. Zasada wyznaczania pułapu tlenowego metodą bezpośrednią.
Zasady wykonywania testów wysiłkowych służących ocenie wydolności fizycznej. Pośrednie
metody wyznaczania pułapu tlenowego.
Część praktyczna:
- Pośrednie wyznaczanie pułapu tlenowego:
- test Astranda-Ryhming.
- test Margarii
Wydolność fizyczna a wiek i płeć człowieka.
Fizjologiczna charakterystyka organizmu w wieku rozwojowym. Reakcje na wysiłek fizyczny u
dzieci i młodzieży. Zmiany wydolności fizycznej wraz z wiekiem.
Część praktyczna:
- Test PWC 170.
- Test harwardzki i jego modyfikacje dla dzieci i młodzieży wg WHO.
Ćwiczenie 6
Trening fizyczny jako proces doskonalenia wydolności fizycznej.
Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Pojęcie superkompensacji.
Zmiany treningowe w układzie mięśniowym. Wpływ treningu na czynność układu krążenia,
oddychania i krew.
Część praktyczna:
- Wyznaczanie pułapu metodą bezpośrednią – oglądanie filmu.
Ćwiczenie 7
Repetytorium. Zaliczenie.
TEMATYKA WYKŁADÓW:
1. Właściwości i skurcz mięśnia sercowego. Funkcje układu naczyniowego. Regulacja układu
krążenia.
2. Mechanika oddychania. Zasady wymiany gazowej. Nerwowa i chemiczna regulacja
oddychania. Rodzaje hipoksji.
3. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Pobieranie tlenu podczas wysiłków fizycznych.
Adaptacja układu krążenia do wysiłków fizycznych.
4. Adaptacja układu oddychania do wysiłków fizycznych. Energetyka pracy mięśniowej.
5. Termoregulacja podczas wysiłków fizycznych. Mechanizmy powstawania zmęczenia.
Przebieg procesów wypoczynkowych.
6. Pojęcie wydolności fizycznej i czynniki ją warunkujące. Fizjologiczne uwarunkowania
zmian wydolności wraz z wiekiem.
7. Trening fizyczny jako proces podnoszenia wydolności fizycznej.
Piśmiennictwo:
1. Birch K., Mac Laren, K. George „Fizjologia sportu” PWN, Warszawa 2008
2. Bullock , Boyle , Wang „Fizjologia” Urban&Partner, Wydawnictwo Medyczne,
Wrocław 1997
3. Ganong „Podstawy fizjologii lekarskiej” PZWL Warszawa 1994
4. Górski „Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych” PZWL Warszawa 2001
5. Górski „Fizjologia człowieka” PZWL, Warszawa 2010
6. Halicka-Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania
fizycznego” Skrypt AWF Warszawa 1996
7. Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF
Wrocław, 2005.
8. Konturek „Fizjologia człowieka” Urban &Partner, Wrocław 2007
9. Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
10. Traczyk , Trzebski „Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i
klinicznej”. PZWL Warszawa 1989
11. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wyd.Sport i Turystyka
Warszawa 1989
12. Kubica R.: Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej. Skrypt AWF Kraków 1995
13. Mc Laughlin D., Stamford J., White D. „Fizjologia człowieka” PWN , Warszawa 2008
14. Pilis W., Zarzeczny R., Langfort J.: Próg przemian beztlenowych. Wyd. AWF Katowice
1996
15. Pilis W.: Fizjologiczne i biochemiczne uwarunkowania oraz kryteria oceny
wydolności beztlenowej człowieka. Wyd. WSP Częstochowa 1989
16. Ronikier A. Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji.
Centralny Ośrodek Sportu Warszawa 2008
17. Szczepańska-Sadowska E. Fizjologia stosowana i kliniczna. Wydawnictwo
Warszawskiej Akademii Medycznej Warszawa 1991