FIZJOLOGIA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I ŻYWIENIE

FIZJOLOGIA
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I ŻYWIENIE W ZDROWIU PUBLICZNYM
NIESTACJONARNE STUDIA I STOPNIA, I ROK 1 SEMESTR, rok akademicki 2015/2016
Tematyka ćwiczeń:
1. Fizjologia mięśni szkieletowych.
Właściwości i struktura mięśni szkieletowych. Sarkomer. Molekularne podstawy skurczu. Źródła
energii dla skurczu komórek mięśniowych.
Część praktyczna:
-Oglądanie preparatu mięśnia poprzecznie prążkowanego
-Wyznaczanie progu pobudliwości
-Wpływ wybranych czynników na pobudliwość tkanki mięśniowej
-Badanie zależności siły skurczu od siły podniety
-Pomiar siły wybranych grup mięśniowych - dynamometria
Fizjologia układu nerwowego. Fizjologia neuronu.
Organizacja czynnościowa układu nerwowego. Budowa, rodzaje i czynność neuronów. Rodzaje i
czynność synaps nerwowo-nerwowych. Pojęcie odruchu. Elementy łuku odruchowego.
Klasyfikacja odruchów.
Część praktyczna:
-badanie wybranych odruchów u człowieka (odruch kolanowy, podeszwowy, rogówkowy)
2. Fizjologia układu nerwowego. Organizacja czynności czuciowych organizmu.
Fizjologia i klasyfikacja receptorów. Czucie powierzchowne, głębokie i trzewne. Czucie i rodzaje bólu.
Czucie równowagi.
Część praktyczna:
-Badanie czucia proprioceptywnego
-Ocena sprawności psychoruchowej: test literowy Burdona
-Ocena sprawności psychomotorycznej przy użyciu miernika czasu reakcji różnicowej
Fizjologia układu nerwowego.Podział i organizacja czynnościowa układu autonomicznego. Rodzaje i
charakterystyka odruchów autonomicznych. Rodzaje i czynność mięśni gładkich.
Część praktyczna:
-Badanie odruchów autonomicznych u człowieka (odruch źreniczny, włókienkowy)
3. Termoregulacja.
Drogi i sposoby wymiany ciepła pomiędzy środowiskiem a organizmem człowieka. Termogeneza
drżeniowa i bezdrżeniowa. Adaptacja do zmiennych warunków termicznych środowiska zewnętrznego.
Część praktyczna:
-Określenie temperatury wewnętrznej ciała oraz temperatury różnych okolic skóry
-Ocena względności doznań termicznych.
Fizjologia płynów ustrojowych. Charakterystyka płynów ustrojowych. Skład i właściwości
fizykochemiczne krwi. Limfa i płyn tkankowy. Transport gazów oddechowych przez krew.
Mechanizmy odporności immunologicznej.
Część praktyczna:
-Obliczanie pojemności tlenowej krwi
-Pomiar saturacji krwi
-Charakterystyka podstawowych grup krwi
-Normy wybranych wskaźników układu czerwonokrwinkowego
4. Fizjologia krążenia.
Zjawiska mechaniczne zachodzące podczas pracy serca (cykl pracy serca, tony serca). Wskaźniki
sprawności serca (objętość wyrzutowa i pojemność minutowa serca). Pojęcie i cechy tętna. Ciśnienie
tętnicze krwi i czynniki wpływające na jego wielkość. Zróżnicowanie strukturalne i czynnościowe
układu naczyniowego.
Część praktyczna:
-Osłuchiwanie tonów serca
-badanie spoczynkowego tętna metodą palpacyjną
-pomiar ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową
Fizjologia układu oddechowego. Budowa i funkcje układu oddechowego. Mechanika oddychania.
Zasady wymiany gazowej w płucach. Spirometria. Czynniki wpływające na wentylację minutową płuc.
Część praktyczna:
-badanie sprawności układu oddechowego: wyznaczanie statycznych i dynamicznych objętości i
pojemności płuc (pojemności życiowej płuc i jej składowych, natężonej objętości wydechowej
pierwszosekundowej, wentylacji minutowej płuc spoczynkowej oraz maksymalnej dowolnej).
Przemiana materii.
Neurohormonalna kontrola metabolizmu. Podstawowa przemiana materii i metody jej obliczania.
Bilans energetyczny organizmu. Wydatek energetyczny różnych form aktywności fizycznej.
Część praktyczna:
-Obliczanie spoczynkowej przemiany materii metodą kalorymetrii pośredniej
5. Fizjologia układu pokarmowego i układu moczowego.
Budowa układu pokarmowego i właściwości fizjologiczne. Trawienie i wchłanianie podstawowych
składników pokarmowych. Funkcje wątroby. Budowa układu moczowego. Funkcje nerek. Rola nerek
w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu.
Zaliczenie.
Tematyka wykładów:
1
Podstawy elektrofizjologii komórek (geneza potencjału spoczynkowego i czynnościowego).
Fizjologia mięśni szkieletowych. Pojęcie i typy jednostek motorycznych. Sposoby pozyskiwania
energii przez pracujące mięśnie. Rodzaje i charakterystyka włókien mięśniowych.
Nerwowa kontrola postawy i ruchów ciała (obszary ruchowe kory mózgu, układ piramidowy
i pozapiramidowy, móżdżek). Funkcje podwzgórza.Udział wybranych hormonów w utrzymaniu
homeostazy.
2
Mechanizmy regulujące pracę układu sercowo-naczyniowego. Nerwowa i chemiczna kontrola
oddychania. Rola odżywiania i aktywności fizycznej w utrzymaniu bilansu energetycznego
ustroju. Rola nerek w kontroli gospodarki wodno-elektrolitowej ustroju. Ośrodkowa regulacja
temperatury ciała.
Literatura podstawowa:
Bullock , Boyle , Wang „Fizjologia” Urban&Partner, Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 1997
Ganong „Podstawy fizjologii lekarskiej” PZWL Warszawa 1994
Konturek „Fizjologia człowieka” Urban &Partner, Wrocław 2007
Traczyk , Trzebski „Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej”.
PZWL Warszawa 1989
5. Traczyk ,,Fizjologia człowieka w zarysie’’ PZWL 1992
6. Górski „Fizjologia człowieka” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
7. Halicka-Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego”
Skrypt AWF Warszawa 1996
1.
2.
3.
4.
Literatura uzupełniająca:
1. Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
2. Dobrzański T.: ,,Medycyna wychowania fizycznego i sportu.” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1989
3. Mc Laughlin D., Stamford J., White D. „Fizjologia człowieka” PWN , Warszawa 2008
4. Kozłowski S ,,Granice przystosowań’’ Wiedza powszechna Warszawa 1986
5. Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław, 2005.