pobierz prezentację

Jak współdecydowanie
wzmacnia postawę
obywatelską uczniów
Michał Tragarz
Centrum Edukacji Obywatelskiej
Warszawa, 2.07.2014
Po co jest szkoła?
gruntownie uczyć
wiedzy ogólnej
i specjalistycznych
umiejętności
Po co jest szkoła?
dobrze
przygotować
do rynku pracy
i oczekiwań
pracodawców
Po co jest szkoła?
uczyć kompetencji
kluczowych (Unia
Europejska) i
kompetencji XXI
wieku (Stany
Zjednoczone)
Po co jest szkoła?
budować
autonomię,
krytycyzm,
kreatywność
i innowacyjność
Po co jest szkoła?
wyrównywać
szanse,
zmniejszać
ryzyko
segregacji,
„żeby
jednakowo
dobrze działo
się wszystkim”
Po co jest szkoła?
rozwijać, dawać
szczęście,
poczucie
własnej wartości
i sprawczości,
uczyć
współpracy
i empatii
Które z tych celów
są realizowane?
Polska szkoła
a postawa obywatelska
Wraz z wiekiem i poziomem edukacji
obniżają się:
- poziom zaufania uczniów do innych
ludzi,
- stopień zaangażowania w sprawy szkoły,
- zaangażowanie w wolontariat i szeroko
rozumianą aktywność społeczna
- pozytywna ocena działań samorządu
uczniowskiego
Źródło: Czapiński J.; Raport roczny programu „Szkoła bez przemocy”; Warszawa 2009.
Polska szkoła
a postawa obywatelska
Uczniowie postrzegają działania samorządu
uczniowskiego jako inicjowane/kierowane
przez nauczycieli i dyrekcję.
Ponadto uczniowie deklarują,
że nie mają wpływu na drobne sprawy,
które ich dotyczą.
Rozczarowanie dotychczasowymi
doświadczeniami aktywności.
Źródło: Geller A..; Raport „Samorządność zaczyna się w toalecie”; Warszawa 2013.
Polska szkoła
a postawa obywatelska
Konsekwencje:
- Uczniowie nie czują związku ze szkołą
jako miejscem lub instytucją
- Maleje zaangażowanie społeczne
wraz z wiekiem
- Kształtowanie się postawy biernej
w dorosłym życiu (brak udziału
w wyborach, życiu społeczności lokalnej)
Najwięcej
szkół
Społeczne aktywności
w polskiej szkole
Działania dobroczynne
Akcje, imprezy szkolne
Otoczenie fizyczne
Relacje wewnątrz
szkoły
Najbardziej
istotne
• Zbiórki – ubrań,
jedzenia, pieniędzy
• dyskoteki
• Rocznice, wydarzenia
szkolne
• Wyposażenie szkoły
• Ozdoby, dekoracje
• Wygląd, remont budynków
• Prawa ucznia
• Mediacje uczniowskie
Zarządzanie
szkołą
• Strategie – plan wychowawczy, rozwoju
szkoły
• Wydatkowanie środków z budżetu
Uczenie
się i
nauczanie
• Ocena pracy nauczyciela
• Kształtowanie programu, sposobu zadawania prac
domowych
• Wzajemne nauczanie
Czym jest partycypacja?
• Udział wszystkich zainteresowanych
w działaniach na rzecz wspólnego
dobra oraz w podejmowaniu decyzji
ich dotyczących.
• Społeczna – dotycząca grup
nieformalnych i publiczna
– angażowanie jednostek
w działanie instytucji.
Partycypacja uczniowska
Udział uczniów w życiu szkoły
i w podejmowaniu decyzji
jej dotyczących.
Dlaczego partycypacja
jest ważna?
Korzyści z partycypacyjnej szkoły dla
dyrekcji i nauczycieli:
- Wsparcie w zarządzaniu szkołą
- Lepsze dostosowanie szkoły do potrzeb
wszystkich grup
- Praktyczna nauka współdziałania, pracy
w grupie i komunikacji – dla uczniów i dorosłych
- Większe przywiązanie uczniów do szkoły
i traktowanie jej jako wspólnego dobra
- Realizacja zapisów podstawy programowej
Dlaczego partycypacja
jest ważna?
Korzyści z partycypacyjnej szkoły dla
uczniów:
- Lepsze samopoczucie w szkole
- Więcej odpowiadających potrzebom
uczniów działań podejmowanych w szkole
- Rozwój poczucia odpowiedzialności
za swoje najbliższe otoczenia
- Większa integracja uczniów szkoły
- Praktyczna nauka życia w społeczeństwie
demokratycznym
Obszary współdecydowania
w szkole
•
•
•
•
•
•
•
•
tworzenie struktury samorządu uczniowskiego
wybór rzecznika praw uczniów
wybór opiekuna samorządu
przeznaczenie środków z funduszy rady
rodziców
lista tematów projektów uczniowskich
(w gimnazjum)
sposób zagospodarowania placu przed szkołą
wybór patrona szkoły
forma, sposób oceny prac domowych
Obszary współdecydowania
w szkole
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
formy wykorzystania tzw. „godzin karcianych”
dobór języków obcych
organizacja zajęć pozalekcyjnych
wprowadzenie mundurków
wewnątrzszkolny system oceniania
program wychowawczy
prace remontowe w szkole
działania projektowe SU
przyznawanie stypendiów
krój mundurków
wspólne wyjścia klasowe
Szkoła demokracji
• Projekt realizowany w 25 polskich szkołach
• Praca z zespołem szkolnym: dyrektor, 2
nauczycieli, min. 4 uczniów, przedstawiciele
rodziców
• Każdy zespół szkolny pracował
z tutorką/tutorem – cykl 3 spotkań
warsztatowych + kontakt pomiędzy nimi
• Zaplanowanie procesu współdecydowania w
odniesieniu do potrzeb zdiagnozowanych w
szkole
Dobre praktyki
współdecydowania
• Zespół Szkół nr 7 w Kaliszu
SU w drodze konsultacji (ankiety, spotkania, forum
wyrazu) wybrał wygląd i menu stołówki szkolnej po
remoncie – włączeni byli uczniowie, nauczyciele i
rodzice
• VI LO w Radomiu
SU i Rada Rodziców wypracowały stałą formułę
spotkań z dyrekcją i nauczycielami („Wielka czwórka” –
nieformalna Rada szkoły); za pomocą spotkań na
każdej godzinie wychowawczej i zebraniach wyłoniono
pomysły na zmiany w organizacji pracy i wyglądzie
Dobre praktyki
współdecydowania
• Gimnazjum nr 34 we Wrocławiu
SU za pomocą formularza internetowego przeprowadził
wśród rodziców, uczniów i nauczycieli wybór patrona
szkoły
• Zespół Szkół nr 8 w Szczecinie
W drodze konsultacji i debat uczniowie mogli
wprowadzić zmiany w zapisach wewnątrzszkolnego
systemu oceniania.
• Gimnazjum w Działdowie
Uczniowie wybrali zestaw książek do zakupienia do
biblioteki
Kryteria dobrego
włączania uczniów
w podejmowanie decyzji
• wszystkie zainteresowane strony (uczniowie,
nauczyciele i dyrekcja) osiągają rzeczywiste
porozumienie w zakresie podejmowanej
decyzji
• zapewnienie wszystkim uczestnikom procesu
rzetelnej i wyczerpującej informacji
o procesie (zasady i przebieg) jak i o tym,
o czym decyzja jest podejmowana
• forma współdecydowania jest atrakcyjna
i dostępna dla możliwie wielu osób oraz
dostosowana do potrzeb uczestników
Kryteria dobrego
włączania uczniów
w podejmowanie decyzji
• strony uczestniczą w procesie na zasadzie
partnerstwa – głos każdego uczestnika jest
równy
• otwartość – każdy może wziąć udział
w procesie
• wspólnie podjęta decyzja jest wiążąca
Kryteria dobrego
włączania uczniów
w podejmowanie decyzji
• strony uczestniczą w procesie na zasadzie
partnerstwa – głos każdego uczestnika jest
równy
• otwartość – każdy może wziąć udział
w procesie
• wspólnie podjęta decyzja jest wiążąca
Dziękuję Państwu za uwagę!
Michał Tragarz
[email protected]
www.samorzaduczniowski.pl