docRaport Legislacyjny
download 
Reklamacja Transkrypt
Raport Legislacyjny
Raport Legislacyjny sierpień 2016 r. TYTOŃ Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Wejście w życie: Początek września 2016 r. RZĄD SEJM SENAT PREZYDENT 13 lipca 2015 r. Skierowany do konsultacji i uzgodnień 8 marca 2016 r. Przyjęty 28 kwietnia 2016 r. Pierwsze czytanie 6 lipca 2016r. Trzecie czytanie 21 lipca 2016r. Przyjęty z poprawkami 11 sierpnia 2016r. Podpisanie ustawy WIEK EMERYTALNY Prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw Perspektywa wejścia w życie: I kwartał 2017 r. RZĄD SEJM SENAT 9 grudnia 2015 r. Pierwsze czytanie projektu 12 stycznia 2016 r. Wysłuchanie publiczne HAZARD Projekt nowelizacji ustawy o grach hazardowych Perspektywa wejścia w życie: IV kwartał 2016 r. RZĄD SEJM 19 lipca 2016 r. Przyjął projekt 2 sierpnia 2016 r. Wniesiony SENAT INNOWACJE Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej RZĄD SEJM SENAT PREZYDENT 7 marca 2016 r. Skierowany do konsultacji i uzgodnień 16 sierpnia 2016r. Przyjęty Perspektywa wejścia w życie: IV kwartał 2016 r. RZĄD SEJM SENAT PREZYDENT 3 czerwca 2016 r. Wniesiony PAKIET WIERZYCIELSKI Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności PREZYDENT Perspektywa wejścia w życie: III kwartał 2016 r. KRAJOWA ADMINISTRACJA SKARBOWA Poselski projekt ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej PREZYDENT RZĄD 11 lipca 2016 r. Projekt skierowany do konsultacji Perspektywa wejścia w życie: 1 czerwca 2017 r. SEJM SENAT PREZYDENT Lipiec i sierpień w prawie WAŻNY WYROK Trybunał Konstytucyjny: część nowej ustawy o TrybKon jest niekonstytucyjna Wyrok z 11 sierpnia 2016 r. (sygn. K 39/16) Trybunał w pełnym składzie orzekł o niekonstytucyjności niektórych przepisów ustawy o TrybKon uchwalonej w lipcu. Uchylił m.in. zapis nakazujący włączenie do orzekania trzech sędziów wybranych przez PiS w grudniu. Zakwestionował możliwość decydowania przez trzech sędziów o rozpatrzeniu dowolnej sprawy w pełnym składzie oraz blokowania narady przez czterech sędziów nawet przez pół roku. TrybKon uchylił również przepisy przejściowe, nakazujące zawieszenie na sześć miesięcy spraw znajdujących się już w Trybunale oraz wyznaczenie nowych terminów i składów. Ponadto zakwestionował przepis, który nakazywał zakończenie wszczętych postępowań w ciągu roku – uznał go za niewykonalny. 06.07 2016 Sejm powołał komisję śledczą w sprawie Amber Gold. Wniosek poparły wszystkie kluby parlamentarne, a szefową komisji zostanie Małgorzata Wassermann. Posłowie mają zbadać, dlaczego instytucje państwowe dopuściły do powstania piramidy finansowej. Według Jarosława Krajewskiego z PiS poprzedni rząd „nie potrafił lub nie chciał właściwie zabezpieczyć interesów obywateli”. PO poparła powołanie komisji, ale zaapelowała o rozszerzenie zakresu śledztwa sejmowego o problemy SKOK-ów. 07.07 2016 Sejm przyjął ustawę o minimalnej płacy godzinowej. Dla osób zatrudnionych na umowę-zlecenie i osób samozatrudnionych świadczących usługi dla firm wyniesie ono 12 zł, a po waloryzacji od początku 2017 r. - blisko 13 zł. Przeciw ustawie głosowali posłowie Nowoczesnej i Kukiz’15, poparli ją posłowie PiS, PO i PSL. Kwota minimalnej płacy godzinowej ma być waloryzowana co roku w zależności od zmian w pensji minimalnej. Według naszych prognoz spowoduje to wzrost konsumpcji o 0,1-0,2 proc. w przyszłym roku, ale w kolejnych wywoła spowolnienie w gospodarce. 19.07 2016 Rząd poparł obniżenie wieku emerytalnego. RadMin jednogłośnie poparła prezydencki projekt zakładający możliwość przechodzenia na emeryturę kobiet w wieku 60 lat i mężczyzn w wieku 65 lat. Ministrowie nie wprowadzili żadnych poprawek obniżających koszty fiskalne projektu. Rząd chce jedynie, aby ustawa weszła w życie najwcześniej od 1 października 2017 r., tak aby ZUS miał wystarczająco dużo czasu na dostosowanie systemu informatycznego do wprowadzanych zmian. Sejm powinien przyjąć projekt jeszcze w tym roku. 27.07 2016 TrybKon ograniczył reprywatyzację warszawskich gruntów. Sędziowie Trybunału stwierdzili zgodność z konstytucją tzw. małej ustawy reprywatyzacyjnej, która nakazuje formę aktu notarialnego przy sprzedaży roszczeń reprywatyzacyjnych do warszawskich nieruchomości i daje Warszawie prawo ich pierwokupu. Pozwala też miastu odmówić przekazania nieruchomości następcom dawnych właścicieli, jeżeli są one wykorzystywane w celach publicznych. Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 27.07 2016 KomEur przedstawiła rekomendacje dla Polski. Komisja poinformowała, że nie widzi postępów w rozwiązaniu kryzysu konstytucyjnego, dlatego zadecydowała o przejściu do drugiego etapu procedury ochrony praworządności i wydała Warszawie pięć rekomendacji, których realizacja jest niezbędna do przywrócenia rządów prawa. Rząd w Warszawie skrytykował KomEur za podjęcie decyzji przed wejściem w życie nowej ustawy o TrybKon. 29.07 2016 Ziobro chce wyższych kar za wyłudzenia VAT. MinSpra opublikowało projekt nowelizacji kodeksu karnego, która zakłada m.in. zaostrzenie kar za fałszowanie faktur VAT i wystawianie ich w oparciu o czynności, które nie miały miejsca. Umożliwia też sądowi nadzwyczajne złagodzenie kary w sytuacji, gdy przestępca zwrócił korzyść osiągniętą z oszustwa. Resort chce podwyższyć kary za przestępstwa przy użyciu faktur, których łączna wartość przekraczała 5 mln zł - groziłoby za to od 5 do 25 lat więzienia. 29.07 2016 KomEur zajmie się projektem nowelizacji ustawy hazardowej. Został on przyjęty przez rząd 19 lipca i przesłany do notyfikacji w Brukseli. Do projektu zostały wpisane tzw. przepisy techniczne, które wymagają akceptacji Komisji. Nowelizacja przewiduje m.in. umożliwienie Totalizatorowi Sportowemu jako państwowemu monopoliście urządzania gier hazardowych w internecie i stawiania automatów do gier. MinFin poinformowało, że odpowiedź KomEur ma zostać przekazana do końca października. Resort zakłada, że przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2017 r. 30.07 2016 Prezydent podpisał ustawę o Trybunale. Uchwalone przez Sejm 7 lipca nowe przepisy mają zastąpić poprzednią ustawę o TrybKon. Zdaniem premier Beaty Szydło wypełniają one w dużym stopniu postulaty Komisji Weneckiej i porządkują sytuację w sporze wokół Trybunału. O zawetowanie przepisów lub skierowanie ich do TrybKon apelowała do prezydenta m.in. Krajowa Rada Sądownictwa. Złożenie wniosku o zbadanie zgodności ustawy z konstytucją zapowiedziała PO oraz rzecznik praw obywatelskich. Przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. 2 01.08 2016 Kancelaria Prezydenta przedstawiła nową ustawę frankową. Projekt ustawy zakłada zwrot zawyżonych spreadów walutowych poprzez zmniejszenie kapitału kredytu do spłaty. Drugim elementem projektu jest dobrowolne przewalutowanie kredytu - banki będą miały rok na ich restrukturyzację. Jeśli proces będzie zbyt powolny, Kancelaria Prezydenta złoży w Sejmie projekt ustawy frankowej zakładający przymusowe przewalutowanie. Według KanPrez koszt nowej ustawy to 3,6-4 mld zł. 04.08 2016 Projekt liberalizujący prawo aborcyjne trafił do Sejmu. Pod obywatelskim projektem przygotowanym przez komitet „Ratujmy Kobiety” podpisało się 215 tys. osób. Jego pomysłodawcą jest stowarzyszenie Inicjatywa Polska, założone przez Barbarę Nowacką. Projekt zakłada m.in. prawo przerywania ciąży do końca 12. tygodnia. Według PAP przeciw liberalizacji prawa są PiS, PO, Nowoczesna i PSL, a Kukiz’15 nie wprowadzi dyscypliny w głosowaniu. W lipcu do Sejmu trafił też obywatelski projekt, wprowadzający całkowity zakaz aborcji. Posłowie zajmą się oboma projektami jesienią. 04.08 2016 Komisja Wenecka oceni nową ustawę o TrybKon w październiku. Delegacja Komisji przyjedzie do Polski we wrześniu - dokładna data nie jest jeszcze znana. Opinia na temat nowej ustawy o TrybKon zostanie wydana w październiku, po zaakceptowaniu jej na posiedzeniu plenarnym komisji. Szef Rady Europy Thorbjoern Jagland wycofał się z prośby o wydanie opinii w trybie przyspieszonym, licząc się z możliwością modyfikacji ustawy w trakcie prac parlamentarnych. Ostatecznie zdecydowano o przyjęciu dokumentu w trybie zwyczajnym. Ustawę skrytykowała już Komisja Europejska. 05.08 2016 W październiku poznamy założenia reformy podatków od wynagrodzeń. Reforma ma umożliwić połączenie baz danych urzędów skarbowych i ZUS tak, aby możliwe było obliczenie łącznej podatko-składki. Szef komitetu stałego KanPrem Henryk Kowalczyk zapowiedział, że nowe przepisy mają również zlikwidować degresywność, wprowadzić wyższą kwotę wolną od podatku i ujednolicić podatek dochodowy. Równocześnie obciążenia działalności gospodarczej mają się zmniejszyć. Zmiany w prawie mają wejść w życie z początkiem 2018 r. Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 12.08 2016 PO i Nowoczesna skarzą przepisy o wyborze prezesa TrybKon. Wspólny wniosek posłów obu partii dotyczy zgodności z konstytucją przepisów lipcowej ustawy o TrybKon regulujących tryb wyboru prezesa i wiceprezesa Trybunału. Zakładają one wybór sędziego na to stanowisko spośród trzech, a nie jak do tej pory dwóch kandydatów wskazanych przez Zgromadzenie Ogólne TrybKon. Sędziowie nie wypowiedzieli się na ten temat podczas rozprawy 11 sierpnia z powodu niepełnych wniosków. Podkreślili jednak, że możliwe jest ponowne zaskarżenie tych regulacji. 16.08 2016 MinInfra ma projekt zniesienia użytkowania wieczystego. Zgodnie z projektem 1 stycznia 2017 r. użytkownicy wieczyści gruntów pod budynkami wielorodzinnymi zostaną ich współwłaścicielami. Przez kolejne 20 lat będą musieli płacić coroczne opłaty przekształceniowe równe obecnej opłacie za użytkowanie wieczyste. Prawo użytkowania wieczystego gruntów ma 1,3 mln osób, z czego 1 mln użytkuje grunty należące do samorządów - po 20 latach to one stracą zatem najwięcej na ustawie. 16.08 2016 Ziobro chce wyższych kar za przestępstwa finansowe. MinSpra ogłosił, że wydał wytyczne dla prokuratorów, by poprawili efektywność śledztw w sprawie wielkich przestępstw finansowych. Ziobro wskazał m.in. na aferę Amber Gold i nieprawidłowości w SKOK Wołomin. Ujawnił też, że resort pracuje nad dodaniem do kodeksu karnego przestępstwa - wywołania wielkiej afery gospodarczej, które zagrożone byłoby karą do 25 lat więzienia. Po zmianach w VAT byłby to kolejny projekt zaostrzający kary za przestępstwa gospodarcze. 16.08 2016 Rząd opublikował część wyroków Trybunału. W Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim ukazało się 21 wyroków wydanych od 6 kwietnia do 19 lipca. Rząd odmawiał ich publikacji utrzymując, że były wydane z naruszeniem prawa, a teraz wykonał obowiązek wynikający z nowej ustawy o TrybKon. Nieopublikowany pozostaje wyrok z 9 marca, który uchylił tzw. ustawę naprawczą TrybKon i ostatni wyrok z 11 sierpnia uchylający część przepisów nowej ustawy o Trybunale. Po publikacji wyroków prezydent podpisał tzw. małą ustawę reprywatyzacyjną, czyli ustawę o gruntach warszawskich. 3 PRAWO GOSPODARCZE Co zmieni ustawa przeciwko marnowaniu żywności Sieci sklepów i hurtowni spożywczych protestują przeciwko planowanej nowej opłacie. 26 września 2016 Termin dla połączonych komisji senackich na przygotowanie ostatecznej wersji projektu ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności 4 sierpnia 2016 Senacka komisja polityki rodzinnej, senioralnej i społecznej przedstawia projekt ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności 2 sierpnia 2016 Wchodzi w życie włoska ustawa przeciwko marnowaniu żywności Piotr Semeniuk , starszy analityk ds. prawnych Według KomEur w Unii rocznie marnuje się 88 mln ton jedzenia (173 kg na mieszkańca)*. Handel odpowiada za 5 proc., reszta zostaje utracona w produkcji, przetwórstwie, gastronomii i domach. Senacka komisja polityki społecznej przygotowała projekt ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, nakładający obowiązki na „jednostki handlu detalicznego lub hurtowego” o powierzchni od 250 mkw., których ponad 50 proc. przychodów pochodzi ze sprzedaży produktów spożywczych. Ustawa nakazuje im zawarcie z organizacjami pożytku publicznego umowy o przekazywaniu żywności. Sklepy mają płacić organizacjom 0,1 zł za 1 kg odpadów spożywczych. Sklepy: zapłacą karną opłatę. Zmniejszenie ilości odpadów spożywczych leży w interesie supermarketów – utylizacja żywności to dla nich koszt (choć podobnie jak przy darowiznach żywności sklepy mogą odliczyć VAT od wartości utylizowanych odpadów). Część sieci (np. Tesco) stara się w ramach polityki wizerunkowej dobrowolnie publikować dane o niewykorzystanej żywności. Większość branży sprzeciwia się jednak opłacie za nieprzekazane odpady, twierdząc, że obejmuje ona też np. żywność przerabianą na pasze dla zwierząt. Na opłacie najmniej stracą sklepy z szybką rotacją produktów (np. Biedronka), które utylizują ich niewielką ilość. Organizacje: zyskają głównie banki żywności. Ustawa dotyczy organizacji pożytku publicznego, których statutowym celem jest „pomoc społeczna i działalność charytatywna”. W praktyce żywność i opłaty trafią przede wszystkim do banków żywności, które mają infrastrukturę magazynową do odbioru produktów. W Polsce działają 32 banki zrzeszone w Federacji Polskich Banków Żywości pod patronatem MinRol. Poza bankami żywności z ustawy mogą też skorzystać Polski Czerwony Krzyż i kościelny Caritas. Według naszych rozmówców Caritas do tej pory niechętnie współpracował z sieciami handlowymi. * „Estimates of European food waste levels” , Sztokholm 31 marca 2016 r. ** Zgodnie z prawem UE produkty spożywcze dzielą się na te z „datą minimalnej trwałości” oraz „terminem przydatności do spożycia”. Upływ pierwszej może wpłynąć na walory smakowe, ale nie jest szkodliwy dla zdrowia. Dotychczas prawo polskie nie różnicowało ich prawnej sytuacji. Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 Start-upy: ustawa ułatwi tworzenie firm. Na świecie powstało wiele przedsiębiorstw zajmujących się obrotem produktami, których data ważności jest bliska upływu. W Polsce Outlet Spożywczy stał się internetową platformą pośredniczącą między sklepami i hurtowniami a odbiorcami żywności (bankami żywności, lokalami gastronomicznymi i stołówkami). Ustawa ułatwi działalność takich firm, zezwalając na przekazywanie żywności po upływie „daty przydatności do spożycia”** (ale tylko organizacjom pożytku publicznego). Dotychczas taka żywność musiała być wycofana, a jej oferowanie klientom detalicznym groziło sankcjami inspekcji sanitarnej. Polityka społeczna: poprawa diety najuboższych. Banki żywności przekazują żywność tylko osobom kwalifikującym się do otrzymania pomocy społecznej. W 2015 r. przekazały one blisko 150 tys. ton żywności 3,5 tys. organizacji partnerskich, ale tylko 1,5 tys. ton pochodziło ze sklepów (większość to owoce objęte rosyjskim embargiem). W 2015 r. 1,2 proc. rodzin w Polsce nie stać było na zakup jedzenia, ustawa może więc pomóc tej grupie osób. Nie zwiększy jednak podaży produktów spożywczych dostępnych na rynku detalicznym, w związku z czym tylko w niewielkim stopniu może osłabić utrzymującą się od początku 2016 r. inflację cen żywności. CO DALEJ Senacka ustawa wpisuje się w unijne plany budowy gospodarki o obiegu zamkniętym. Podobne regulacje przyjęły już m.in. Francja, Belgia i Włochy. Za prace odpowiada senator PO Mieczysław Augustyn, ale ustawę popierają też senatorowie PiS. Projekt zostanie więc zapewne przekazany do Sejmu i uchwalony do późnej jesieni. W trakcie prac może dojść do zmiany kilku przepisów – nie wiadomo np., jak sieci mają obliczać opłatę za oddawaną żywność. Dlatego – na wzór podatku sklepowego – branża może przekonać parlamentarzystów do zastąpienia kryterium powierzchniowego praktyczniejszym kryterium przychodowym. 4 PRAWO GOSPODARCZE Firmy będą mogły ustalać zasady procesów Propozycję przygotował resort rozwoju w ramach pakietu ułatwień dla przedsiębiorców. 11 lipca 2016 MinRoz kieruje do konsultacji społecznych zarys koncepcji umów procesowych 11 lipca 2016 MinRoz skierowało do konsultacji pakiet wierzycielski 6 lipca 2016 MinRoz skierowało do konsultacji projekt deregulacji gospodarczej 28 czerwca 2016 MinRoz kieruje do konsultacji społecznych zarys koncepcji prostej spółki akcyjnej Nina Szczęch, analityk ds. prawnych Prawo dopuszcza kilka umów procesowych. MinRoz przedstawiło „Zarys koncepcji umów procesowych w postępowaniu cywilnym”. Dokument analizuje możliwe rozwiązania prawne, które pozwolą stronom sporu ukształtować w umowie niektóre elementy procesu. Obecnie kodeks postępowania cywilnego dopuszcza takie umowy w bardzo ograniczonym zakresie: możliwe jest zawarcie umowy o mediację, skierowaniu sporu przed arbitraż oraz ustalającej, że proces będzie toczył się przed innym sądem niż wynikałoby to z ogólnych przepisów. Plany resortu nie dotyczą postępowania karnego oraz sądowo-administracyjnego. Umowy nie w każdej sprawie. Zdaniem MinRoz strony powinny mieć możliwość modyfikowania przepisów procesowych tylko w określonych sprawach cywilnych, a nie np. w rozwodowych. Do rozważenia pozostaje możliwość zawierania umów w niektórych rodzajach tzw. postępowań nieprocesowych, np. o zasiedzenie czy podział majątku. Resort uważa też, że zawieranie umów powinno być wykluczone w większości postępowań odrębnych, np. w sprawach z ochrony konkurencji, prawa pracy czy w tzw. postępowaniu uproszczonym. Regułą powinien być też zakaz umów procesowych między przedsiębiorcą a konsumentem i w zamówieniach publicznych. Umowy mogą dotyczyć dowodów. Jednym z obszarów procesu, w którym szerzej mogłyby występować umowy, jest postępowanie dowodowe. Strony mogłyby określać np. jakie dowody będą niezbędne lub wystarczające do wykazania prawnie istotnych faktów (np. niewykonania zobowiązania przez jedną ze stron transakcji). Strony mogłyby też umawiać się co do sposobu przeprowadzania dowodu, np. przesłuchania świadka w obecności eksperta czy w drodze wideokonferencji. MinRoz wyklucza jednak, że w ramach umów procesowych strony mogłyby w całości wyłączyć przeprowadzanie dowodów przez sąd z urzędu. Zapisy skontroluje sąd. Zgodnie z założeniami MinRoz, umowy procesowe mogłyby być zawierane przed powstaniem sporu (klauzule umowne), jak też po wszczęciu postępowania – do zakończenia rozprawy w drugiej instancji. Resort wskazuje też na dwa możliwe modele kontrolowania przez sąd zawartej umowy. Pierwszy zakłada zbadanie już na początku postępowania czy nie jest ona sprzeczna z prawem lub czy nie narusza w sposób rażący praw jednej ze stron – wtedy sąd mógłby uchylić umowę w całości bądź zmienić nieprawidłowy zapis. Drugi model zakłada kontrolę poszczególnych postanowień umowy dopiero na wniosek jednej ze stron w toku procesu. Możliwe porozumienia co do środków odwoławczych i doręczeń. Dokument MinRoz zakłada, że umowy procesowe mogłyby również wyłączać wnoszenie pozwów wzajemnych przez jedną ze stron lub powodować zrzeczenie się roszczeń. Resort proponuje też możliwość umownego wyłączenia lub ograniczenia zaskarżenia wyroku sądu w pierwszej instancji. Przykładowo strony mogłyby się porozumieć, że wniesienie apelacji będzie możliwe pod warunkiem złożenia przez skarżącego odpowiedniego zabezpieczenia. MinRoz wskazuje też na możliwość dopuszczenia umowy przewidującej elektroniczne doręczanie pism między stronami, np. za pomocą e-maili. Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 CO DALEJ Dokument MinRoz jest częścią pakietu legislacyjnego, który ma wprowadzić ułatwienia dla przedsiębiorców. Na jego podstawie przygotowany zostanie projekt założeń, a później ustawy wprowadzającej umowy procesowe do postępowania cywilnego. MinRoz planuje, że ostateczne przepisy zostaną przyjęte w ostatnim kwartale 2017 r. Nowe prawo może przyspieszyć rozstrzyganie sporów między firmami w sądach i zmniejszyć popularność arbitrażu, na czym ucierpiałyby największe sądy arbitrażowe w Polsce, np. sąd działający pod auspicjami Konfederacji Lewiatan. 5 PRAWO GOSPODARCZE Rząd szykuje ułatwienia dla przedsiębiorców W ostatnich miesiącach resort rozwoju przygotował szereg zmian w prawie, które mają ułatwić przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej. Nina Szczęch, analityk ds. prawnych Pakiet wierzycielski. Projekt zakłada nowelizację kilku ustaw i ma ułatwić przedsiębiorcom dochodzenie należności w przypadkach, gdy kontrahenci zwlekają z uregulowaniem należności. MinRoz chce m.in. podnieść górny próg wartości przedmiotu sporu z 10 do 20 tys. zł dla spraw w postępowaniu uproszczonym. Resort proponuje też umożliwienie notariuszom wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym, co ułatwi dochodzenie roszczeń i odciąży sędziów i referendarzy, oraz zmiany w postępowaniach grupowych – mają one być szybsze i obejmować większą liczbę spraw, zwłaszcza tych dotyczących przedsiębiorców. Deregulacja gospodarcza. MinRoz planuje nowelizację szeregu ustaw wpływających na otoczenie prawne przedsiębiorców. Wprowadzona ma być m.in. możliwość przeprowadzania jednocześnie kilku kontroli u jednego przedsiębiorcy, jeśli ten wyrazi na to zgodę. Resort chce zakazać nakładania kar finansowych przez urzędy, które zmienią praktykę lub interpretację przepisów, do których zastosowali się przedsiębiorcy. Nowe prawa zyskają akcjonariusze mniejszościowi w spółkach – zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników będą mogli żądać wspólnicy reprezentujący jedną dwudziestą (obecnie jedną dziesiątą) kapitału zakładowego. Zmiany w procedurze administracyjnej. Projekt nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego zakłada m.in. wprowadzenie zasady obligującej organy administracji do stosowania w razie wątpliwości korzystnej dla przedsiębiorców wykładni przepisów. Resort chce też wprowadzić możliwość ponaglenia urzędu w przedłużających się postępowaniach oraz zobowiązać instytucje publiczne do kierowania sporów do mediacji na wzór procedury cywilnej. Uregulowana ma zostać tzw. milcząca zgoda, która zapada, jeśli organ nie wniesie swojego sprzeciwu w określonym terminie. Po zmianach będzie można m.in. żądać od urzędu poświadczenia wydania decyzji w tym trybie. Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 11 lipca 2016 MinRoz skierowało do konsultacji pakiet wierzycielski 6 lipca 2016 MinRoz skierowało do konsultacji projekt deregulacji gospodarczej 5 lipca 2016 MinRoz skierowało do konsultacji projekt zmian w procedurze administracyjnej 28 czerwca 2016 MinRoz kieruje do konsultacji społecznych zarys koncepcji prostej spółki akcyjnej 24 czerwca 2016 MinRoz skierowało do konsultacji założenia przepisów dotyczących dziedziczenia firm Dziedziczenie firm i cyfryzacja akt. W przypadku śmierci jednoosobowego przedsiębiorcy obecne przepisy nie pozwalają na kontynuowanie jego działalności – skutkuje to m.in. wygaśnięciem umów o pracę i utratą koncesji. Projekt założeń nowelizacji ustaw o sukcesji przedsiębiorstwa osoby fizycznej ma umożliwić spadkobiercom prowadzenie firmy do czasu przeprowadzenia działu spadku. W tym celu ustanawiany byłby prokurent, który mógłby m.in. prowadzić firmę, korzystać z rachunku bankowego i zawierać umowy. Projekt założeń nowelizacji ustaw o aktach pracowniczych ma umożliwić przechowywanie ich do 10 lat (zamiast 50) od dnia zakończenia pracy oraz prowadzenie dokumentacji wyłącznie w formie elektronicznej. Prosta spółka akcyjna. MinRoz przygotowało zarys koncepcji prostej spółki, nowego typu podmiotu stworzonego dla start-upów. Nowa spółka mogłaby być zakładana przez internet, rejestracja odbywałaby się również po angielsku, w tym samym języku mogłaby też być zawierana umowa. Ma to zachęcić zagranicznych inwestorów do stosowania tej formy prawnej. MinRoz proponuje, żeby prosta spółka mogła emitować tzw. akcje założycielskie, inwestorskie, pracownicze oraz doradcze. Wszystkie typy akcji dawałyby specyficzne uprawnienia i byłyby inaczej obejmowane. Resort rozważa też pomysł powoływania przez proste spółki jednego organu, tzw. rady dyrektorów, zamiast zarządu i rady nadzorczej. CO DALEJ Zaprezentowane w ostatnim czasie przez resort rozwoju projekty stanowią tzw. pakiet ułatwień dla przedsiębiorców, który jest częścią szerszego planu rozwoju gospodarczego MinRoz, tzw. strategii odpowiedzialnego rozwoju. Za prace legislacyjne nad nimi odpowiada wiceminister Mariusz Haładyj. Najszybciej uchwalony zostanie zapewne pakiet wierzycielski, który ma wejść w życie 1 stycznia 2017 r. Następne w kolejności mogą być przepisy deregulacyjne i zmiany w procedurze administracyjnej – ich wejście w życie resort planuje na połowę 2017 r. Od początku 2018 r. mogłyby zacząć obowiązywać przepisy regulujące dziedziczenie przedsiębiorstw, elektronizację akt i prostą spółkę akcyjną. 6 PRAWO EUROPEJSKIE Spór o podatek sklepowy przenosi się do Brukseli Rząd będzie musiał bronić podatku w kilku dyrekcjach generalnych Komisji Europejskiej. Piotr Semeniuk , starszy analityk ds. prawnych Podatek sklepowy wejdzie w życie 1 września. Sejm uchwalił ustawę o podatku od sprzedaży detalicznej, która wprowadza dwie stawki daniny: 0,8 proc. od przychodu w przedziale 17-170 mln zł miesięcznie i 1,4 proc. od przychodu powyżej 170 mln zł miesięcznie. Podatek będzie naliczany od 1 września i obejmie większość branż: poza sieciami handlowymi również sektor gastronomiczny, sklepy meblowe, apteki i stacje benzynowe. Projektowana danina budzi wątpliwości pod kątem prawa unijnego. Branża rozważa skargi do Brukseli i TrybKon. W komunikacie z 7 lipca EuroCommerce, największa europejska organizacja zrzeszająca sieci detaliczne, zapowiedziała zaskarżenie polskiego podatku do Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji – ale dopiero po uchwaleniu ostatecznej treści ustawy. W opinii EuroCommerce danina dyskryminuje dużych zagranicznych sprzedawców, którzy będą musieli zapłacić „pięciokrotnie wyższy podatek niż sieci lokalne”. Branża dysponuje też argumentami przemawiającymi za niekonstytucyjnością nowej daniny. Na zlecenie Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji opinię w tej sprawie przygotował prof. Marek Chmaj. Według niego podatek narusza m.in. konstytucyjną zasadę równości. Rząd opracował argumenty broniące podatku. MinFin publicznie zapewnia, że podatek jest zgodny z prawem unijnym, ale w stanowisku przedstawionym RadMin 2 czerwca wiceminister spraw zagranicznych Aleksander Stępkowski nie wykluczył, że KomEur zakwestionuje ustawę. W opinii resortu Polska może jednak przekonać Brukselę, że podatek nie narusza przepisów o pomocy publicznej, podkreślając jego cele „redystrybucyjne” i związane z „ochroną małych i średnich firm”. MinZagr uważa też, że ustawa nie musi naruszać dyrektywy akcyzowej, ponieważ projektowana danina nie spełnia definicji „podatków pośrednich”, a tylko takie nie mogą być nakładane na towary akcyzowe (podatek sklepowy obejmie paliwa, alkohol i papierosy). Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 1 września 2016 Data wejścia w życie podatku sklepowego 20-21 lipca 2016 Posiedzenie Senatu 6 lipca 2016 Podatek sklepowy obejmie gastronomię 5 lipca 2016 Bruksela zakwestionowała węgierskie podatki progresywne 15 kwietnia 2016 Podatek sklepowy jednak nie obejmie e-handlu 6 kwietnia 2016 MinFin przedstawi dwie wersje podatku sklepowego Vestager zakazała podobnej daniny Węgrom. Nieoficjalnie wiadomo, że Dyrekcja Generalna ds. Konkurencji bada już polską ustawę pod kątem naruszenia przepisów o pomocy publicznej. W lipcu komisarz Margrethe Vestager wydała decyzję, w której uznała węgierską wersję podatku sklepowego za nielegalne państwowe subsydium. Chodziło o „opłatę za nadzór nad żywnością” obciążającą detalicznych sprzedawców dóbr „szybko zużywalnych”, którą rząd Wiktora Orbána pobierał od stycznia do listopada 2015 r. Węgierski podatek zawierał siedem stawek (0,1-6 proc.) zależnych od wysokości rocznego obrotu (od ok. 160 do 960 mln euro). Stanowisko Vestager będzie decydujące również w sprawie polskiej daniny. Bieńkowska potencjalnym sojusznikiem rządu. Wbrew staraniom sieci handlowych, by przekonać polską komisarz ds. rynku wewnętrznego do opowiedzenia się przeciw podatkowi sklepowemu, w tym sporze Elżbieta Bieńkowska jest raczej mimowolnym sojusznikiem rządu. W zakres jej kompetencji wchodzi pomoc małym i średnim przedsiębiorcom, a właśnie argumenty o wyrównywaniu ich szans w konkurencji z sieciami mogą przekonać Vestager do zaakceptowania podatku. Unijne przepisy o akcyzie podlegają z kolei Dyrekcji Generalnej ds. Podatków i Unii Celnej, którą kieruje francuski komisarz Pierre Moscovici. Ten może nakazać Warszawie wyłączenie spod podatku paliw, a być może także alkoholu i papierosów. CO DALEJ Czekając na uchwalenie podatku, przedsiębiorcy zmieniają modele działalności, by uniknąć jego płacenia. Według „Pulsu Biznesu” sieć Media Expert wyodrębniła ok. 300 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, które według obecnego projektu byłyby zwolnione z podatku. Niewykluczone, że sprzedawcy będa też mocniej rozwijać sprzedaż w sieci. Wbrew oczekiwaniom Senat nie wprowadził zmiany definicji podatnika z osoby prawnej na grupę kapitałową. Polska będzie musiała bronić nowej daniny przed dyrekcją do spraw konkurencji, co nasili działania lobbingowe dużych sieci handlowych. 7 PRAWA OBYWATELSKIE Rząd chce oddać grunty milionowi Polaków Projekt ustawy o przekształceniu we własność użytkowania wieczystego napotka opór ze strony samorządów. Piotr Semeniuk, starszy analityk ds. prawnych Ustawa przekształca z mocy prawa użytkowanie wieczyste większości nieruchomości gruntowych w prawo własności. W Polsce grunty gmin i miast użytkuje ponad 1 mln właścicieli lokali i domów, a państwowe – ponad 300 tys. Stawki rocznej opłaty dla właścicieli mieszkań wynoszą 1 proc. wartości gruntu, a samorządy i skarb państwa mogą ją podwyższać co trzy lata (o maksymalnie 100 proc.). W praktyce opłaty są różne w zależności od położenia nieruchomości i często nie odzwierciedlają ich wartości rynkowej (roczna opłata za średniej wielkości mieszkanie w Warszawie to 500-1000 zł). Za projekt odpowiada wiceszef MinInfra Kazimierz Smoliński, a jego opiekunem merytorycznym jest Edyta Lubaszewska, zastępca dyrektora departamentu gospodarki nieruchomościami. Pod względem legislacyjnym ustawa podlega Tomaszowi Warchołowi, zastępcy dyrektora departamentu prawnego. Uwłaszczenie od 1 stycznia 2017 r. Przepis dotyczy gruntów pod budynkami mieszkalnymi, których użytkownicy wieczyści są jednocześnie właścicielami mieszkań (tzw. odrębna własność lokalu) lub współwłaścicielami samego budynku. Po przekształceniu udział we współwłasności gruntu będzie odpowiadał dotychczasowemu udziałowi w użytkowaniu wieczystym. Podstawą wpisu nowego prawa do ksiąg wieczystych będzie zaświadczenie z gminy albo od starosty (w wypadku nieruchomości skarbu państwa). 20-letnia opłata za przekształcenie. Od 2017 r. nowi współwłaściciele gruntów do 31 marca każdego roku będą musieli wnosić rozłożoną na 20-letnie raty opłatę przekształceniową. Jej wysokość będzie równa stawce rocznej opłaty za użytkowanie według stanu na 31 grudnia 2016 r. Opłata będzie waloryzowana wskaźnikiem cen nieruchomości nie częściej niż raz na pięć lat. Inne warunki dla lokali komercyjnych i domów. Opłaty za użytkowanie wynoszą 2 proc. dla lokali, w których prowadzi się działalność turystyczną, i 3 proc. w przypadku innych lokali komercyjnych. Ich właściciele będą musieli uiszczać opłatę przekształceniową do końca wyznaczonego wcześniej okresu użytkowania wieczystego (organy państwa lub samorządu Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 Tytuł ustawy Projekt ustawy o przekształceniu współużytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe we współwłasność gruntów Osoba odpowiedzialna Kazimierz Smoliński, sekretarz stanu w MinInfra Druk sejmowy UD 75 Perspektywa uchwalenia IV kw. 2016 r. mogą je ustanawiać na okres od 40 do 99 lat). Ustawa nie obejmie właścicieli domów leżących na użytkowanych gruntach. Będą oni mogli dalej korzystać z ustawy z 2005 r. i złożyć do gminy lub starosty wnioski o przekształcenie. Bonifikaty. Opłata przekształceniowa będzie mogła być obniżona o 50 proc. na wniosek właścicieli mieszkań, w przypadku których miesięczny dochód na członka gospodarstwa domowego jest niższy niż 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia. 50-proc. bonifikata będzie też przysługiwała w wypadku jednorazowego wpłacenia całej opłaty, ale tylko w odniesieniu do gruntów skarbu państwa. Specjalne reguły dla deweloperów. Jeżeli wyodrębnią w budynku pierwsze mieszkanie już po 2017 r., współużytkowanie wieczyste gruntu związane z własnością lokalu przekształci się automatycznie we współwłasność objętą 20-letnią opłatą przekształceniową. Projekt w przyszłości będzie miał negatywny wpływ na budżety samorządów – po 2037 r. utracą one większość dochodów z opłat za korzystanie z gruntów, a do tego czasu będą miały dużo mniejsze możliwości ich podnoszenia. Gminy przestaną oddawać nieruchomości w użytkowanie wieczyste i będą sprzedawać je deweloperom po cenach rynkowych, co podbije ceny mieszkań w dużych miastach. Mimo to ustawa powinna być korzystna dla klientów, bo zmniejszy koszty obrotu nieruchomościami i uwolni ich od opłat za użytkowanie wieczyste. RYZYKA LEGISLACYJNE Uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje społeczne mają się zakończyć 15 września. Ustawa napotka zapewne opór samorządów i ich organizacji (np. Związku Miast Polskich) – jeżeli wejdzie w życie, miasta stracą część dochodów i nie będą mogły finansować wydatków z podnoszenia opłat za użytkowanie. Możliwe zatem, że z projektu znikną bonifikaty lub zwiększona zostanie swoboda gmin w ustalaniu opłat za przekształcenie. 8 Co dalej w legislacji Obywatelski projekt zakazujący aborcji, utworzenie Krajowej Administracji Skarbowej i projekty ułatwień dla przedsiębiorców – to najważniejsze tematy legislacyjne na najbliższe miesiące. MinRoz przygotowało szereg projektów w ramach pakietu ułatwień dla przedsiębiorców. Jesienią do Sejmu ma zostać skierowany m.in. pakiet wierzycielski, ułatwiający przedsiębiorcom dochodzenie roszczeń. Jednym z jego elementów będą zmiany w postępowaniach grupowych, które mają być szybsze i dostępne w większej ilości spraw (np. dotyczących roszczeń z umów i z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia). Sejm będzie pracował też nad zmianami w różnych ustawach, które mają ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej – tzw. deregulacja przedsiębiorców. MinRoz przygotowuje również nowelizację procedury administracyjnej, umożliwiającą m.in. ponaglenie urzędu w przedłużających się postępowaniach. Parlament jesienią zajmie się projektem ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, przygotowanym przez MinFin, a wniesionym do Sejmu przez posłów PiS. Głównym założeniem planowanej reformy jest połączenie administracji skarbowej, kontroli skarbowej i służby celnej. Konsolidacja ma obniżyć koszty działania administracji i ułatwić walkę z przestępcami podatkowymi. MinFin zakłada, że reforma wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r. aborcji lub uszkodzenie płodu (druk 784). Komitet reprezentuje Joanna Banasiuk z Instytutu Ordo Iuris. Na początku sierpnia podpisy pod projektem liberalizującym przepisy aborcyjne zebrał komitet „Ratujmy Kobiety”. Pierwsze czytanie obu projektów prawdopodobnie odbędzie się na jednym z pierwszych posiedzeń Sejmu po letniej przerwie. Podczas prac nad lipcową ustawą o Trybunale posłowie PiS zapowiedzieli, że jest ona tymczasowym rozwiązaniem i opracowany zostanie nowy projekt. Najpewniej zostanie on przygotowany w oparciu o wyniki pracy zespołu ekspertów ds. reformy TrybKon, powołanego przez Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego. Zespół rekomendował m.in. wybór sędziów TrybKon większością 3/5 głosów, a w przypadku problemu z jej uzyskaniem – zwykłą większością spośród dwóch kandydatów. Proponował też wprowadzenie zakazu przynależności sędziego do partii politycznej w ciągu pięciu lat przed wyborem na stanowisko oraz uchwalenie oddzielnej ustawy regulującej warunki pracy i wynagrodzenie sędziów Trybunału. Na początku lipca komitet obywatelski „Stop Aborcji” poinformował o złożeniu u marszałka Sejmu wymaganej liczbę podpisów pod projektem całkowicie zakazującym przerywania ciąży i wprowadzającym surowe kary dla lekarzy za przeprowadzenie TERMINY POSIEDZEŃ WE WRZEŚNIU I PAŹDZIERNIKU Posiedzenia Sejmu: 5-6, 13-14 i 21-23 września, 5-7 i 19-21 października Posiedzenia Senatu: 21-22 września, 6-7 i 19-20 października Posiedzenia Rządu: 6, 13, 20, i 27 września, 4, 11, 18 i 25 października Nina Szczęch analityk ds. prawnych tel. +48 22 436 73 19 [email protected] Polityka Insight – Raport Legislacyjny Siepień 2016 9
