Pobierz całą kartę zawodu
Transkrypt
Pobierz całą kartę zawodu
Doradca zawodowy 242304 Inna nazwa zawodu: nie występują Zadania i czynności Ostatnia aktualizacja – 09.2009 r. ZADANIA I CZYNNO�CI ROBOCZE Podstawowym celem pracy doradcy zawodowego jest pomoc ludziom w dokonaniu wyboru lub zmiany zawodu, kierunku dalszego kszta�cenia, miejsca lub rodzaju pracy. Tego rodzaju wybory nie stanowi� jednorazowego aktu, lecz ci�g nast�puj�cych po sobie decyzji. Jest to proces kolejnych przybli�e�, kt�ry rozpoczyna si� ju� w dzieci�stwie i trwa przez ca�e �ycie cz�owieka. Doradca zawodowy nie mo�e zatem jednoznacznie wskaza� jednego rozwi�zania. Klient, z kt�rym pracuje powinien, przy okazji dokonywania wyboru zawodu czy kierunku dalszego kszta�cenia lepiej pozna� siebie, sta� si� bardziej �wiadomy posiadanych przez siebie cech, uzdolnie�, zainteresowa�. Doradca pracuj�c z lud�mi musi te� uwzgl�dnia� potrzeby rynku pracy i mo�liwo�ci edukacyjne w kraju i w danym regionie. Us�ugi poradnictwa zawodowego mog� by� �wiadczone bezpo�rednio w formie spotka� indywidualnych lub zaj�� grupowych, a tak�e za po�rednictwem internetu i przez telefon. Indywidualna praca z osob� obejmuje zazwyczaj kilka spotka�. Doradca prowadzi rozmow�, zadaje pytania, dzi�ki kt�rym osoba porz�dkuje i pog��bia wiedz� o sobie. W poradnictwie indywidualnym, poza rozmow�, wykorzystywane s� r�wnie� inne metody, tak jak: ankiety, testy, �wiczenia, zadania, materia�y informacyjne, np. opisy zawod�w. Testy, kt�re doradcy najcz�ciej stosuj� w swojej pracy, to testy badaj�ce zainteresowania i preferencje zawodowe, uzdolnienia, cechy osobowo�ci i temperamentu. Niekt�re z nich mog� by� wykorzystywane tylko przez doradc�w posiadaj�cych wykszta�cenie psychologiczne. Spos�b oraz czas pracy doradcy z dan� osob� zale�y przede wszystkim od tego, na jakim etapie w procesie podejmowania decyzji znajduje si� dana osoba – na etapie pocz�tkowego zbierania informacji o sobie i o rynku pracy, na etapie szukania pomys��w na swoje �ycie zawodowe, czy te� chcia�aby ju� podj�� dzia�ania i potrzebuje od doradcy jedynie uzyskania konkretnych informacji. Zadaniem doradcy jest dostosowanie sposobu pracy do sytuacji poszczeg�lnych os�b. Doradca jest te� odpowiedzialny za stworzenie atmosfery otwarto�ci i zaufania tak, aby klient m�g� swobodnie m�wi� o sobie i o swojej sytuacji zawodowej. Na pierwszym spotkaniu doradca zazwyczaj przeprowadza wywiad zawodowy, zadaje pytania dotycz�ce dotychczasowej edukacji i pracy danej osoby. Wa�nym etapem podczas spotkania jest sprecyzowanie oczekiwa� osoby wobec porady oraz zawarcie z ni� kontraktu. Jest to rodzaj umowy przybieraj�cej najcz�ciej posta� ustnych ustale� miedzy klientem a doradc�. Ustalenia te dotycz� rezultat�w porady oraz zakresu odpowiedzialno�ci za te rezultaty obu stron. Zawarcie takiego kontraktu sk�ania osob� do wzi�cia odpowiedzialno�ci za swoje decyzje. Jest to bardzo wa�ne, gdy� niekt�rzy klienci maj� tendencj� do obarczania odpowiedzialno�ci� za w�asne �ycie zawodowe innych ludzi. Dotyczy to m.in. klient�w urz�d�w pracy, os�b d�ugotrwale bezrobotnych, maj�cych cz�sto roszczeniow� postaw� wobec pracownik�w instytucji, z kt�rych us�ug korzystaj�, w tym r�wnie� wobec doradc�w zawodowych. Doradca umo�liwia klientowi pog��bienie wiedzy o sobie, o posiadanych predyspozycjach, przekazuje informacje o rynku pracy, pomaga w szukaniu pomys��w na dalszy rozw�j. Jego zadaniem jest te� wspieranie osoby w dzia�aniach zwi�zanych bezpo�rednio z szukaniem pracy. Pomaga formu�owa� dokumenty aplikacyjne, podaje �r�d�a informacji o wolnych miejscach pracy, pomaga przygotowa� si� do rozmowy kwalifikacyjnej. Szczeg�lne miejsce w poradnictwie zawodowym zajmuje praca z grup�. Klienci poprzez interakcje z innymi uczestnikami w grupie uzyskuj� wiedz� o sobie. Poprzez �wiczenie pewnych umiej�tno�ci zaczynaj� lepiej funkcjonowa� na rynku pracy. Doradca zawodowy jako trener anga�uje uczestnik�w grupy i uruchamia ich potencja�. Metody, jakie wykorzystuje podczas pracy z grup�, to m.in.: dyskusje, analizy przypadk�w, symulacje, np. rozmowy kwalifikacyjnej, odgrywanie r�l, mini-wyk�ady. Stosowanie takich metod wymaga znajomo�ci proces�w, jakie zachodz� w grupie. Zaj�cia prowadzone w ramach poradnictwa grupowego mog� obejmowa� zagadnienia, takie jak: odkrywanie w�asnego potencja�u i planowanie kariery, poszukiwanie pracy, rozmowa kwalifikacyjna, pokonywanie kryzysu, radzenie sobie ze stresem. W poradnictwie zawodowym w Polsce coraz wyra�niej widoczne s� specjalizacje. Doradcy mog� specjalizowa� si� w poradnictwie dla m�odzie�y, dla os�b doros�ych pracuj�cych lub bezrobotnych, dla os�b niepe�nosprawnych, a po przyst�pieniu Polski do Unii Europejskiej wyodr�bniono r�wnie� funkcj� eurodoradcy. Coraz cz�ciej zdarza si� r�wnie�, �e w pracy doradcy zawodowego przydatna jest znajomo�� przynajmniej jednego j�zyka obcego, najcz�ciej angielskiego. Doradcy poza prac� z klientami, prowadz� dokumentacj�, dla klient�w cz�sto przygotowuj� opinie i raporty, wykonuj� szereg zada� o charakterze organizacyjnym i administracyjnym. Praca wymaga umiej�tno�ci obs�ugi komputera, program�w Word, Power Point, Exel. Szczeg�owy zakres zada� mo�e znacznie r�ni� si� w zale�no�ci od miejsca pracy. Pracuj�c w instytucjach, takich jak urz�dy pracy czy Ochotnicze Hufce Pracy, doradcy odpowiedzialni s� za sporz�dzanie zestawie� statystycznych kwartalnych, p�rocznych i rocznych. Zajmuj� si� promowaniem us�ug poradnictwa zawodowego na gie�dach i targach pracy. Do ich zada� nale�y r�wnie� gromadzenie, aktualizacja i udost�pnianie informacji zawodowych, jak r�wnie� wsp�praca z innymi instytucjami. Wymagania psychologiczne WYMAGANIA PSYCHOLOGICZNE Istot� pracy doradcy zawodowego jest kontakt z lud�mi. Wi�kszo�� klient�w, z kt�rymi pracuje znajduje si� w sytuacji dokonywania zmian w obszarze �ycia zawodowego. Doradcy zatrudnieni w urz�dach pracy czy w o�rodkach pomocy spo�ecznej maj� kontakt z osobami d�ugotrwale bezrobotnymi, znajduj�cymi si� r�wnie� w trudnych sytuacjach �yciowych. Najwa�niejsze w tym zawodzie s� zdolno�ci spo�eczne. Ka�dy doradca powinien odznacza� si� otwarto�ci�, �yczliwo�ci� oraz empati�, czyli umiej�tno�ci� wczuwania si� w sytuacje innych os�b. Doradca spotykaj�c si� z dan� osob� wp�ywa na jej motywacj�, pobudza do pracy nad w�asnym rozwojem. Niezb�dna jest umiej�tno�� nawi�zywania kontaktu, poprzez okazywanie klientowi akceptacji, zrozumienia i zaufania. Bardzo wa�ne w tym zawodzie s� takie cechy, jak obiektywizm i tolerancja, czyli traktowanie ludzi bez uprzedze�, szanowanie ich warto�ci i indywidualno�ci. Niezb�dne w pracy doradcy s� tak�e umiej�tno�ci prowadzenia rozmowy, uwa�ne s�uchanie, skoncentrowanie na drugiej osobie, sprawne pos�ugiwanie si� s�owem zar�wno m�wionym, jak i pisanym. Doradca w swojej pracy musi wykazywa� si� du�ym skupieniem na sytuacjach pojedynczych os�b, na tym co aktualnie si� dzieje mi�dzy nim a klientem. Jednocze�nie jest to praca wymagaj�ca r�wnie� podzielno�ci uwagi. Doradca podczas spotkania s�ucha, prowadzi rozmow�, notuje informacje uzyskane od klienta, szuka �r�de� informacji przydatnych klientowi w konkretnej sytuacji. Skupienie i podzielno�� uwagi s� r�wnie� niezb�dne podczas prowadzenia zaj�� grupowych. Kontakt z lud�mi i nara�enie na sytuacje konfliktowe wymagaj� od doradcy odporno�ci na stres, dojrza�o�ci emocjonalnej i samokontroli. W przypadku wyst�pienia u klient�w negatywnych zachowa�, doradca musi potrafi� otwarcie o� nich m�wi�, konfrontowa� si� z sytuacjami trudnymi, konstruktywnie rozwi�zywa� pojawiaj�ce si� konflikty, np. podczas prowadzenia zaj�� grupowych. Jest to praca wi���ca si� z odpowiedzialno�ci� spo�eczno-moraln�. Doradc� obowi�zuje zasada dyskrecji, polegaj�ca na przestrzeganiu tzw. tajemnicy zawodowej, czyli nie ujawnianiu informacji dotycz�cych swoich klient�w osobom trzecim. Doradca musi pami�ta� o poszanowaniu autonomii drugiego cz�owieka, jego prawie do samodzielnego decydowania o sobie i wolnego wyboru, bez wzgl�du na sytuacj� w jakiej ten aktualnie si� znajduje. Doradca w swojej pracy korzysta z telefonu, internetu, poczty elektronicznej, podczas prowadzenia zaj�� grupowych obs�uguje urz�dzenia audiowizualne. Bardzo przydatne s� zatem umiej�tno�ci techniczne i zainteresowanie rozwojem nowoczesnych technologii. Ka�dy doradca zobowi�zany jest do systematycznego dokszta�cania si�, doskonalenia swoich umiej�tno�ci i aktualizowania wiedzy o rynku pracy. Doradcy zatrudnieni w urz�dach pracy, o�rodkach pomocy spo�ecznej, Ochotniczych Hufcach Pracy, czy innych instytucjach, poza umiej�tno�ciami zwi�zanymi z bezpo�redni� prac� z klientami, musz� posiada� r�wnie� umiej�tno�ci administracyjne. �� Wymagania fizyczne i zdrowotne WYMAGANIA FIZYCZNE I ZDROWOTNE Praca doradcy zawodowego pod wzgl�dem obci��enia fizycznego nale�y do prac lekkich. Wymagania fizyczne i zdrowotne zale�� jednak od specjalizacji i miejsca pracy. Doradcy zatrudnieni w instytucjach, kt�rych zadaniem jest docieranie do jak najszerszej grupy klient�w, np. do m�odzie�y ucz�cej si� na wsiach i w ma�ych miastach, musz� by� mobilni. Ich praca polega na wyjazdach i prowadzeniu poradnictwa zawodowego w szko�ach na terenie np. ca�ego wojew�dztwa. Ci doradcy powinni odznacza� si� wysokim poziomem wytrzyma�o�ci i og�ln� dobr� sprawno�ci� fizyczn�. Wymagana jest w�wczas sprawno�� uk�adu kostno-stawowego i mi�niowego. Takie same wymagania zdrowotne dotycz� doradc�w pracuj�cych na zlecenie dla r�nych instytucji, prowadz�cych zar�wno poradnictwo indywidualne, jak i grupowe, realizuj�cych projekty dla zr�nicowanych grup klient�w. Doradcy prowadz�cy g��wnie poradnictwo indywidualne, przyjmuj�cy klient�w w jednym sta�ym miejscu nie musz� spe�nia� tylu wymaga� fizycznych. Praca ka�dego doradcy zawodowego wi��e si� z intensywnym kontaktem z lud�mi, dlatego mog� j� wykonywa� osoby zdrowe psychicznie i zr�wnowa�one emocjonalnie. Do wymaga� zdrowotnych zalicza si� te� du�� sprawno�� narz�d�w zmys��w: wzroku, s�uchu, a tak�e sprawno�� narz�d�w mowy. Warunki podjęcia pracy w zawodzie WARUNKI PODJ�CIA PRACY W ZAWODZIE Bior�c pod uwag� wymogi formalne, warunkiem niezb�dnym do podj�cia pracy w zawodzie doradcy zawodowego jest posiadanie wykszta�cenia wy�szego. Ze wzgl�du na charakter pracy, preferowane s� kierunki spo�eczne, takie jak psychologia, socjologia, pedagogika. Absolwenci studi�w psychologicznych maj� uprawnienia diagnostyczne do stosowania test�w badaj�cych predyspozycje zawodowe. Osoby zainteresowane prac� w tym zawodzie, w coraz wi�kszym stopniu decyduj� si� na studia o kierunku � poradnictwo zawodowe, ju� na poziomie licencjata, a absolwenci innych kierunk�w maj� mo�liwo�� podejmowania studi�w podyplomowych. Możliwości awansu w hierarchii zawodowej MO�LIWO�CI AWANSU W HIERARCHII ZAWODOWEJ Mo�liwo�ci awansu w hierarchii zawodowej zale�� przede wszystkim od miejsca pracy oraz preferencji samego doradcy zawodowego. Awans pionowy, zwi�zany z pe�nieniem funkcji kierownika zespo�u doradc�w zawodowych, jest mo�liwy po kilku latach pracy w zawodzie. Osoby przedsi�biorcze, posiadaj�ce kilkuletnie do�wiadczenie, mog� r�wnie� zdecydowa� si� na za�o�enie w�asnej agencji doradztwa zawodowego. Mo�liwo�ci awansu w publicznych s�u�bach zatrudnienia zwi�zane s� z uzyskiwaniem kolejnych stopni licencji. Licencje zawodowe doradcy zawodowego I i II stopnia, w drodze decyzji administracyjnej, nadaje wojewoda na wniosek zainteresowanej osoby. Warunki przyznawania licencji reguluje ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dn. 20 kwietnia 2004 r. Szczeg�owe informacje na temat warunk�w przyznawania licencji doradcom zawodowym zatrudnionym w publicznych s�u�bach zatrudnienia (urz�dy pracy, Ochotnicze Hufce Pracy) przedstawione s� na stronach publicznych s�u�b zatrudnienia oraz na stronach poszczeg�lnych urz�d�w wojew�dzkich.� Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych MO�LIWO�CI PODJ�CIA PRACY PRZEZ DOROS�YCH Mo�liwo�� podj�cia pracy w tym zawodzie jest niezale�na od wieku. Mo�e si� zdarzy�, �e prac� jako doradca zawodowy rozpocznie osoba w wieku powy�ej 50 lat. Istotne przy zatrudnieniu jest przede wszystkim jej dotychczasowe do�wiadczenie w pracy z lud�mi, wiedza na temat rynku pracy, a tak�e znajomo�� aktualnie wykorzystywanych w tym zawodzie metod i narz�dzi. Możliwości zatrudnienia oraz płace MO�LIWO�CI ZATRUDNIENIA ORAZ P�ACE Doradca zawodowy mo�e pracowa� w powiatowych urz�dach pracy, w centrach informacji i planowania kariery zawodowej przy wojew�dzkich urz�dach pracy, w o�rodkach pomocy spo�ecznej, w prywatnych agencjach poradnictwa zawodowego, w szko�ach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, biurach karier przy uczelniach wy�szych, mog� r�wnie� �wiadczy� us�ugi poradnictwa na otwartym rynku jako wolni strzelcy, czyli osoby pracuj�ce bez etatu, realizuj�ce projekty na zlecenie. W roku 2007 w zawodzie doradca zawodowy liczba os�b bezrobotnych oraz wolnych ofert pracy by�a nast�puj�ca: Liczba bezrobotnych Liczba ofert pracy I p�.2007 II p�.2007 I p�.2007 II p�.2007 Dolno�l�skie 10 23 10 11 Kujawsko-pomorskie 13 15 9 8 Lubelskie 11 19 9 8 Lubuskie 9 23 3 3 ��dzkie 26 53 1 9 Ma�opolskie 2 2 16 6 Mazowieckie 34 50 5 5 Opolskie 2 5 6 15 Podkarpackie 0 5 3 5 Podlaskie 1 7 2 3 Pomorskie 8 5 9 4 �l�skie 92 121 19 14 �wi�tokrzyskie 3 0 2 1 Warmi�sko-mazurski 12 e 25 2 5 Wielkopolskie 24 5 8 67 9 8 9 Zachodniopomorskie 45 Liczba os�b rejestruj�cych si� w urz�dach pracy jako osoby bezrobotne znacznie przewy�sza liczb� zg�aszanych, wolnych ofert pracy. Mo�e by� to spowodowane du�� ilo�ci� studi�w przygotowuj�cych do pracy w zawodzie doradcy zawodowego na r�nych poziomach � na poziomie licencjackim, magisterskim i podyplomowym. Absolwenci szukaj� najcz�ciej pracy sta�ej w instytucjach �wiadcz�cych us�ugi poradnictwa zawodowego. Tymczasem doradcy poszukiwani s� r�wnie� do pracy w projektach, na umow�-zlecenie, rynek pracy stwarza te� mo�liwo�ci pracy w prywatnych agencjach. Absolwenci jednak nie zawsze s� do tego gotowi. P�ace w zawodzie kszta�tuj� si� bardzo r�nie. W instytucjach rynku pracy i plac�wkach o�wiatowych s� zbli�one do �redniej krajowej. P�ac� wi�ksz� od �redniej krajowej uzyskuj� najcz�ciej doradcy zatrudnieni w prywatnych agencjach b�d� �wiadcz�cy us�ugi poradnictwa zawodowego na wolnym rynku, w ramach projekt�w. Zawody pokrewne ZAWODY POKREWNE psycholog pedagog trener coach doradca personalny po�rednik pracy Polecana literatura POLECANA LITERATURA Kargulowa A.,O teorii i praktyce poradnictwa. Odmiany poradoznawczego dyskursu, PWN, Warszawa 2006. Leli�ska K., Zawodoznawstwo w planowaniu kariery, KG OHP, Warszawa 2006. Paszkowska-Rogacz A., Metody pracy z grup� w poradnictwie zawodowym, KOWEZiU, Warszawa 2004. Paszkowska-Rogacz A., Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej, KOWEZiU, Warszawa 2004. Paszkowska-Rogacz A., Psychologiczne podstawy wyboru zawodu. Przegl�d koncepcji teoretycznych, KOWEZiU, Warszawa 2003. Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego, Ministerstwo Pracy i Polityki Spo�ecznej, Departament Rynku Pracy www.praca.gov.pl/eurodoradztwo/publikacje.html Ważniejsze adresy WA�NIEJSZE ADRESY Stowarzyszenie Doradc�w Szkolnych i Zawodowych Rzeczpospolitej Polskiej Siedziba: 02 � 784 Warszawa, ul. Dembowskiego 1 Adres do korespondencji: 82 � 300 Elbl�g, ul. Garnizonowa 14A tel.: 055 236 97 74, fax: 055 236 97 74 www.sdsiz.pl Stowarzyszenie Doradc�w Zawodowych i Personalnych Siedziba: 31 � 431 Krak�w, ul. Szwole�er�w 14 Kontakt: Centrum Pedagogiki i Psychologii Politechniki Krakowskiej tel.: 0 606 361 766, 012 633 53 17, 0 694 904 114, 0 697 506 700 www.cpip.pk.edu.pl Stowarzyszenie Doradc�w Europejskich PLinEU Siedziba: 31 � 975 Krak�w, os. Szkolne 2/49 Biuro: 31 � 523 Krak�w, ul. Kasprowicza 9a/3 tel./fax: 012 411 05 24 www.plineu.org Ministerstwo Pracy i Polityki Spo�ecznej Wydzia� Po�rednictwa i Poradnictwa Zawodowego Departament Rynku Pracy 00-349 Warszawa, ul. Tamka 1 tel.: 022 461 61 15, fax: 022 461 61 07 Krajowy O�rodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Wydzia� Poradnictwa Zawodowego 02-637 Warszawa, ul. Sparta�ska 1B tel.: 022 844 07 40, 022 646 63 04, fax: 022 646 52 51 http://www.kowez.edu.pl Komenda G��wna OHP 01-217 Warszawa, ul. Kolejowa 19/21 Tel.: 022 862 64 36, e-mail: [email protected] lhttp://www.ohp.pl � Strony internetowe: http://www.psz.praca.gov.pl strona polskich s�u�b zatrudnienia, zak�adka: Eurodoradztwo http://www.doradca-zawodowy.pl serwis po�wi�cony zagadnieniom poradnictwa zawodowego