Ryzyko stopy procentowej i ryzyko walutowe

ING Bank Śląski | Raport Roczny 2014
Zarządzanie ryzykiem
Ryzyko stopy procentowej i ryzyko walutowe
Informacje ogólne
Ryzyko stopy procentowej można zdefiniować jako ryzyko straty wskutek zmian określonych cech stóp procentowych. Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej dotyczy wszystkich
pozycji bilansowych i pozabilansowych Banku wrażliwych na zmiany stóp procentowych.
Ryzyko walutowe to ryzyko straty wskutek zmian kursów walutowych.
Ogólne podejście do zarządzania ryzykiem stopy procentowej i ryzykiem walutowym
Metody zarządzania ryzykiem stopy procentowej dopasowane są do struktury ksiąg w Banku. W ramach ksiąg bankowych kluczowym elementem jest system transferu ryzyka.
Zadaniem procesu transferu ryzyka jest przeniesienie ryzyka stopy procentowej (w tym ryzyka bazowego) i ryzyka płynności (rozumianego jako ryzyko przeszacowania premii za
płynność) produktów ewidencjonowanych w księgach komercyjnych (kredyty, depozyty) do ksiąg Departamentu Skarbu, gdzie ryzyko to jest dalej zarządzane w ramach przyjętego
w Banku apetytu na ryzyko. Transfer ryzyka obejmuje proces modelowania ryzyka (w szczególności ryzyka opcyjności) oraz przypisania cen wewnętrznych dla produktów
ewidencjonowanych w księgach komercyjnych.
Dopuszczalny poziom ryzyka stopy procentowej (apetyt na ryzyko) jest wyrażony jako zbiór limitów służących do zarządzania poziomem ryzyka stopy procentowej. System limitów
jest dostosowany do ogólnego poziomu ryzyka zatwierdzonego przez Radę Nadzorczą.
Bank zarządza ryzykiem walutowym poprzez wewnętrzny transfer tego ryzyka do Pionu Rynków Finansowych, gdzie ryzyko jest dalej zarządzane w ramach zaakceptowanego
przez Zarząd Banku systemu limitów wewnętrznych na ryzyko walutowe, będący odzwierciedleniem ogólnego poziomu ryzyka zatwierdzonego przez Radę Nadzorczą.
W przypadku spółek zależnych, intencją Banku jest utrzymywanie ryzyka rynkowego na niskim poziomie, co ma swoje odzwierciedlenie w limitach na ryzyko walutowe i ryzyko
stopy procentowej zaakceptowanych przez Zarząd Banku. W razie potrzeby spółki zależne domykają swoje pozycje walutowe oraz ekspozycje na stopę procentową z Bankiem.
Główne metody pomiaru ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego
Podstawową metodologią wykorzystywaną do pomiaru ryzyka rynkowego w księgach Rynków Finansowych (handlowych), jak i Departamentu Skarbu (bankowych), jest wartość
narażona na ryzyko (Value at Risk – VaR). Wskaźnik VaR określa potencjalną stratę, jaka zgodnie z oczekiwaniami nie powinna zostać przekroczona przy założeniu określonego
poziomu ufności (prawdopodobieństwa). Bank wylicza VaR odrębnie dla poszczególnych portfeli stopy procentowej, transakcji walutowych i opcji walutowych. Departament
Zarządzania Ryzykiem Rynkowym stosuje metodę symulacji historycznej dla ksiąg handlowych oraz ksiąg bankowych Departamentu Skarbu. Miara VaR nie prezentuje pełnego
obrazu ryzyka ze względu na fakt, iż nie pokazuje potencjalnych strat w sytuacjach ekstremalnych. Aby pokryć to ryzyko, DZRR kalkuluje Stressed VaR oraz przeprowadza testy
warunków skrajnych w zakresie ryzyka rynkowego. Dla ksiąg komercyjnych pomiar ryzyka rynkowego stopy procentowej odbywa się poprzez miarę luki wyceny (NPV Gap)
modelowej pozycji biznesowej w stosunku do pozycji przetransferowanej do ksiąg Departamentu Skarbu.
Dodatkowo, do pomiaru ryzyka stopy procentowej dla pozycji w księdze bankowej (zarówno Departamentu Skarbu, jak i ksiąg komercyjnych) Bank stosuje:
`
Pomiar wartości dochodu narażonego na ryzyko (metodą prostą i zaawansowaną, odpowiednio: Earnings at Risk – EaR, Advanced Earning at Risk - AEaR), przy wykorzystaniu
scenariuszy szokowych,
`
Pomiar wartości bieżącej netto zdyskontowanych przyszłych przepływów narażonych na ryzyko (NPV at Risk), która jest pomiarem wrażliwości wartości ekonomicznej pozycji
stopy procentowej na nagłe zmiany stóp procentowych,
`
Pomiar ryzyka rezydualnego, które nie zostało przekazane do ksiąg Departamentu Skarbu.
W I połowie 2014 roku Bank usprawnił proces transferu i centralizacji ryzyka rynkowego (w tym ryzyka bazowego) wdrażając aplikację RTS (Risk Transfer System). Ryzyko bazowe
jest wyceniane, a następnie transferowane do ksiąg Departamentu Skarbu, gdzie jest aktywnie zarządzane. Pomiar tego ryzyka, jako części składowej ryzyka stopy procentowej,
odbywa się poprzez miarę dochodu narażonego na ryzyko (Earnings at Risk – EaR). Bank stosuje pomiar ryzyka zmiany poziomu rezerwy rewaluacyjnej. Poziom rezerwy
rewaluacyjnej wynikającej z utrzymywania portfela AFS jest wrażliwy na zmiany krzywej dochodowości wynikające ze zmiany stóp procentowych lub poziomów asset swap.
Bank wprowadza następujące miary ryzyka zmiany poziomu rezerwy rewaluacyjnej:
`
IR RRaR (ang. Interest Rate Revaluation Reserve at Risk) pokazuje potencjalny wpływ zmiany stop procentowych na poziom rezerwy rewaluacyjnej,
`
CS RRaR (ang. Credit Spread Revaluation Reserve at Risk) pokazuje potencjalny wpływ zmiany spreadu kredytowego na poziom rezerwy rewaluacyjnej.
Zaangażowania i limity VaR w 2014 roku
W 2014 roku Bank utrzymywał swoje zaangażowanie handlowe na niskim poziomie w stosunku do obowiązujących limitów. Średnie wykorzystanie limitów dla większości rodzajów
działalności handlowej kształtowało się na poziomie 30%. Średnie wykorzystanie limitów VaR dla ryzyka stopy procentowej księgi bankowej wynosiło mniej niż 23%.
W całym okresie wystąpiły trzy przypadki przekroczenia limitów VaR w portfelu handlowym stopy procentowej (wykorzystania limitu wyniosły 117%, 118% i 119%) oraz jeden przypadek
przekroczenia limitu VaR na księdze bankowej (wykorzystanie limitu wyniosło 104%).
W 2014 roku zostały zmienione następujące limity VaR:
`
dla portfela transakcji walutowych – limit podniesiony z 800 tys. EUR do 1 mln EUR,
`
dla księgi bankowej – w związku z wdrożeniem metody symulacji historycznej dla ryzyka stopy procentowej na księdze bankowej ustalono limit VaR na poziomie 20 mln EUR.