Spis treści

Spis treści
Wprowadzenie ........................................................................................... 11
Część I
Wokół sytuacji trudnych – zagroŜenia i moŜliwości zapobiegania
kosztom społecznym
Agnieszka Pietrzyk
Praca w zespole. Rozwiązywanie problemów i konfliktów grupowych ...... 15
Po co wprowadzać pracę zespołową? ..............................................................
Grupa ...............................................................................................................
Problem i jego rozwiązywanie ........................................................................
Czym jest konflikt i co się dzieje, gdy wystąpi? .............................................
Negocjowanie ..................................................................................................
Mediacja ..........................................................................................................
15
16
19
21
24
25
Kazimiera Wódz, Ewa Leśniak-Berek
Superwizja w pomocy społecznej ................................................................ 31
Definicje superwizji ........................................................................................
Specyfika pomocy społecznej a superwizja ....................................................
Przydatność superwizji w pracy socjalnej .......................................................
Funkcje superwizji w placówkach pomocy społecznej ...................................
Zasadnicze róŜnice między superwizją a konsultacją .....................................
Podstawowe modele superwizji ......................................................................
Etapy sesji superwizyjnej ................................................................................
Metody działań superwizyjnych ......................................................................
Czynniki determinujące skuteczność superwizji .............................................
Podstawowe trudności w procesie superwizji .................................................
Podsumowanie ................................................................................................
31
32
33
35
36
37
38
39
42
42
45
Dobroniega Trawkowska
Wypalenie zawodowe wśród pracowników socjalnych i sposoby
przeciwdziałania .......................................................................................... 47
Wypalenie w definicjach .................................................................................
Modele wypalenia zawodowego i narzędzia ich pomiaru ...............................
Symptomy wypalenia ......................................................................................
Badania nad wypaleniem zawodowym pracowników socjalnych ..................
Czy pracownicy socjalni ulegają wypaleniu? .................................................
Jakie czynniki związane są z wypaleniem pracowników socjalnych? ............
W jaki sposób, za pomocą jakich środków powinno się przeciwdziałać
wypaleniu wśród pracowników socjalnych? ...................................................
Sposoby radzenia sobie z trudnościami w rolach zawodowych –
perspektywa socjologiczna i wnioski z badań empirycznych .........................
48
49
50
51
51
52
53
55
Sabina Pawlas-CzyŜ
Pomoc w konfrontacji z rzeczywistością kryzysową. Refleksje wokół
zagadnienia interwencji kryzysowej ............................................................ 61
Sytuacje traumatyczne i zespół PTSD. Konsekwencje przeŜycia
traumy .............................................................................................................
Inne rodzaje sytuacji kryzysowych .................................................................
Kryzys psychologiczny – obszar wyzwań dla interwencji kryzysowej ...........
Interwencja kryzysowa ....................................................................................
Podstawowe zasady interwencji kryzysowej ...................................................
Cele interwencji kryzysowej i umiejętności interwenta ..................................
Kryzys momentem zwrotnym? .......................................................................
62
65
66
67
69
70
71
Andrzej Niesporek
Projekt socjalny ........................................................................................... 75
Działanie metodyczne w pracy socjalnej ........................................................
Istota i rodzaje projektów socjalnych ..............................................................
Struktura projektu socjalnego ..........................................................................
Istota i rodzaje ewaluacji .................................................................................
75
76
77
79
Część II
Aktywizacja społeczności lokalnej w procesie rozwijania postaw
obywatelskich
Jolanta Klimczak-Ziółek
Animacja społeczna w teorii i praktyce. Wybrane zagadnienia ................... 85
Animacja – definicyjne dylematy ................................................................... 85
Koncepcje animacji społecznej ....................................................................... 86
Typy animacji społecznej ................................................................................ 88
Animacja społeczna w praktyce ...................................................................... 89
Animacja wobec wyzwań współczesności ...................................................... 90
Andrzej Niesporek
Trzeci sektor w Polsce. Organizacje pozarządowe w sektorze
socjalnym .................................................................................................... 93
Problemy terminologiczne ..............................................................................
Prawne ramy funkcjonowania trzeciego sektora w Polsce ..............................
Kondycja trzeciego sektora .............................................................................
Trzeci sektor jako społeczeństwo obywatelskie ..............................................
Programy działania i przyszłość ......................................................................
Organizacje pozarządowe w sektorze socjalnym ............................................
93
94
94
96
98
98
Część III
Główne obszary wyzwań dla współczesnej pracy socjalnej
we wzmacnianiu jednostek i grup
Stanisław Nitecki
System prawny pomocy społecznej w wybranych państwach
ze szczególnym uwzględnieniem państw Unii Europejskiej ...................... 105
Modele pomocy społecznej ...........................................................................
Podstawy prawne pomocy społecznej ...........................................................
Pomoc społeczna w Belgii ............................................................................
Podsumowanie ..............................................................................................
105
109
116
118
Liliana Krzywicka
Przemoc w rodzinie – specyfika pracy socjalnej z ofiarami
przemocy ................................................................................................... 121
Przemoc w rodzinie – charakterystyka zjawiska
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Definicja przemocy wewnątrzrodzinnej ............................................
Cykle przemocy .................................................................................
Źródła przemocy ................................................................................
Formy i przejawy przemocy ..............................................................
Psychologiczne skutki przemocy .......................................................
Zespół zaburzeń stresu pourazowego ................................................
Syndrom bitej kobiety .......................................................................
Strategie radzenia sobie z przemocą ..................................................
Skuteczność strategii radzenia sobie z przemocą
w bliskich związkach .........................................................................
121
122
123
124
125
126
127
127
128
10. Charakterystyka mechanizmów psychologicznych związanych
z doznawaniem przemocy w związku .............................................
11. Efekt psychologicznej pułapki .........................................................
12. Syndrom sztokholmski .....................................................................
Specyfika pracy socjalnej z osobą dorosłą doznającą przemocy ............
1. Cele i załoŜenia pracy socjalnej z osobą doznającą przemocy .........
2. Diagnoza sytuacji osoby doznającej przemocy ................................
3. Ocena sytuacji klienta .......................................................................
4. Interwencje w pracy socjalnej z ofiarą przemocy .............................
5. Zakończenie i ewaluacja ...................................................................
129
129
130
131
131
132
133
133
136
Krystyna Faliszek
Bezrobocie jako problem społeczny ......................................................... 139
Rodzaje bezrobocia .......................................................................................
Psychospołeczne skutki bezrobocia ..............................................................
Rodzina wobec problemu bezrobocia ...........................................................
Sposoby przeciwdziałania bezrobociu ..........................................................
141
143
145
146
Agnieszka Pietrzyk
Praca socjalna z osobami z zaburzeniami psychicznymi ........................... 151
Wstęp ....................................................................................................... 151
Klasyfikacja, symptomy oraz powstawanie zaburzeń psychicznych
dzieci i młodzieŜy ................................................................................... 152
Zaburzenia psychiczne ludzi dorosłych
1.
2.
3.
4.
Zaburzenia nastroju ..........................................................................
Zaburzenia lękowe ...........................................................................
Schizofrenia .....................................................................................
Klasyfikacja i symptomy zaburzeń wieku senioralnego
tj. po 65. roku Ŝycia ..........................................................................
161
162
165
168
Andrzej Niesporek
UzaleŜnienie od alkoholu .......................................................................... 173
Istota procesu uzaleŜnienia ............................................................................
Stadia rozwoju choroby alkoholowej ............................................................
System iluzji i zaprzeczeń .............................................................................
WspółuzaleŜnienie ........................................................................................
Rodzina z problemem alkoholowym .............................................................
173
175
177
179
181
Blanka Długi
Nowe spojrzenie na metody i techniki pracy socjalnej z osobami
niepełnosprawnymi fizycznie .................................................................... 187
Wstęp ............................................................................................................ 187
Niepełnosprawność a praca socjalna .............................................................
Metoda w refleksji pracy socjalnej – w poszukiwaniu podmiotowości
osoby niepełnosprawnej ................................................................................
Metoda pracy grupowej (grup work) .............................................................
Charakterystyka etapów, przez które przechodzą grupy samopomocowe
oraz rola pracownika socjalnego/prowadzącego w poszczególnych
fazach istnienia grupy ...................................................................................
187
190
199
200
Indeks pojęć ......................................................................................................... 207