2.2.4 Wpływ rozwoju gospodarczego Świnoujścia na dochody

2.2.4 Wpływ rozwoju gospodarczego winouj cia na dochody bud etu
Bud et miasta jest planem stanowi cym podstaw finansowania jego
działalno ci statutowej. Przy tworzeniu bud etu władze samorz dowe musz wzi
pod uwag nast puj ce uwarunkowania:
♦ potrzeby społeczno ci lokalnej s nieograniczone,
♦
rodki finansowe, które mo na u y do zaspokojenia potrzeb lokalnej społeczno ci, s
zawsze ograniczone,
♦
ródła dochodów w krótkim okresie (rok) s wzgl dnie stałe a wyznaczane s przez
przewidziany prawem systemem dochodów lokalnych,
♦ na wielko
dochodów maj
wpływ zarówno parametry makroekonomiczne (wzrost
gospodarczy kraju, inflacja, kursy walutowe), jak i lokalne uwarunkowania gospodarcze
(dochody lokalnych podmiotów gospodarczych, poziom zatrudnienia, atrakcyjno
inwestycyjna miasta, stopa bezrobocia),
♦ ustawow
zasad
konstruowania bud etu jest równowaga bud etowa pomi dzy
dochodami i wydatkami (z uwzgl dnieniem zewn trznych rodków finansowych a wi c
kredytów i po yczek, których wielko
i rozło enie w czasie ich spłaty ograniczone s
przepisami ustawowymi).
Uwzgl dniaj c powy sze aspekty sformułowa mo na dwie kra cowe
(brzegowe) koncepcje tworzenia bud etu: (1) dochodow i (2) wydatkow . Pierwsza
z nich polega (ujmuj c skrótowo) na sztywnym dostosowaniu wydatków do
przewidywanych dochodów. W metodzie drugiej podstaw tworzenia bud etu s
potrzeby. W przypadku, gdy potrzeby przekraczaj poziom dochodów jednostka
samorz dowa zaci ga
po yczki
(kredyty) lub dokonuje emisji obligacji (w
wysoko ci dozwolonej prawem). W praktyce stosuje si metod po redni z ró nym
(w ró nych gminach) podej ciem do wielko ci zaanga owanego kapitału obcego,
przy czym podej cie to wynika cz ciej z intuicyjno ci decydentów ni chłodnej
oceny sytuacji.
Na dochody bud etowe składaj
si
dochody własne oraz rodki z
bud etu centralnego przeznaczone na finansowanie zada
zleconych a tak e
subwencje i dotacje. Kierunki zmian w systemie dochodów lokalnych zmierzaj do
ograniczania subwencji i dotacji na rzecz zwi kszonego udziału jednostek
samorz dowych w podatkach dochodowych. Pocz tkiem tych zmian s nowe zasady
okre lania dochodów gmin i powiatów wdro one z pocz tkiem roku 2004. Dobrze
30
ilustruje to wykres 12, na którym oprócz statystycznego przedstawienia relacji:
dochody własne – subwencje/dotacje zaprezentowano relacje w wielko ciach
przewidzianych planem bud etu miasta winouj cia na rok 2004.
WYKRES 12. STRUKTURA DOCHODÓW BUD ETOWYCH
MIASTA WINOUJ CIA
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2001
2002
dochody w łasne
2003
2004
dotacje/subw encje
Z wykresu wynika rosn ca rola dochodów własnych w tegorocznym i
przyszłych bud etach winouj cia (a nale y liczy si z dalszymi zmianami zasad
pozyskiwania dochodów lokalnych poprzez zwi kszanie udziału w podatkach
dochodowych kosztem dotacji i subwencji). W zwi zku z powy szym - lokalny
rozwój gospodarczy to nie tylko kategoria ekonomiczna, maj c bezpo redni wpływ
na dochody mieszka ców i poziom bezrobocia, ale równie podstawowy czynnik
decyduj cy o rozwoju miasta w ka dej sferze jego funkcjonowania.
W relacji rozwój gospodarczy – bud et miasta wyst puje zjawisko
sprz enia zwrotnego: im wi kszy jest rozwój gospodarczy, tym wi ksze s dochody
własne i wi ksze nakłady inwestycyjne na rozwój. Jak ka de sprz enie zwrotne, tak
i to ma – niestety – drugie oblicze: im wi kszy regres gospodarczy, tym ni sze
dochody bud etu miasta, mniejsze nakłady inwestycyjne, a tym samym gł bszy
regres gospodarczy.
Dochody własne miasta składaj si głównie z: (1) podatków lokalnych
(w którym najwi kszy udział ma podatek od nieruchomo ci), (2) opłat lokalnych,
(3) udziału w podatkach dochodowych, przy czym udział podatku od osób prawnych
odgrywa rol marginaln oraz (4) dochodów z maj tku, w których decyduj ce
znaczenie ma dochód z jego sprzeda y. Wielko
dochodów bud etu miasta
31
winouj cia z wymienionych wy ej ródeł w latach 2001 – 2003 oraz dochody
według planu na rok 2004 przedstawione s na wykresie 12.
WYKRES 12. PODSTAWOWE RÓDŁA DOCHODÓW WŁASNYCH MIASTA 2001 2003
25 000 000
20 000 000
15 000 000
10 000 000
5 000 000
0
2001
podatki lokalne
2002
opłaty lokalne
2003
udział w PIT/CIT
2004
dochody z maj tku
Jak wynika z wykresu, wpływy z podatków i opłat lokalnych wykazuj
stały poziom, natomiast dochody z maj tku zale
od wielko ci i atrakcyjno ci oferty
sprzeda y oraz koniunktury na rynku nieruchomo ci. Spadek realnych dochodów z
tytułu udziału w podatkach PIT/CIT w roku 2003 ponownie potwierdza
prawidłowo
diagnozy o regresie gospodarki miasta (podatki s
dochodów mieszka ców, które z kolei stanowi najpowa niejsz cz
wytworzonej warto ci dodanej). Nale y zaznaczy ,
pochodn
lokalnie
e planowany na rok 2004
wzrost dochodów z podatków PIT / CIT wynika ze zmiany systemu ustalania
dochodów gmin i powiatów, która to zmiana spowoduje znacznie wi kszy wpływ
stanu lokalnej gospodarki na wielko
dochodów miasta.
Podstawowe elementy, składaj ce si na charakterystyk sfery finansów
miasta zostały ocenione podobnie wg metodologii zastosowanej do oceny sfery
gospodarki i turystyki, a wi c w formie macierzy diagnostycznej (nr 6).
32
MACIERZ DIAGNOSTYCZNA 6. OCENA SFERY FINANSÓW MIEJSKICH
przygotowanie do pozyskania
finansowania zewn trznego
(np. obligacje komunalne)
przygotowanie do korzystania ze r. UE
stopie zadłu enia
system sprzedazy
nieruchomo ci miejskich
prorozwojowo
bud etu
korzystanie ze rodków UE
obci enie bud etu
wydatkami nierozwojowymi
(ZGM, szpital)
dochody z pod. od nieruch.
du a
dochody z PIT
stopie wa no ci (1 - 10)
10
pozostałe dochody
własne
8
realna mo liwo
dochody z CIT
6
zmian
mała
4
2
0
negatywna
zadowalaj ca
pozytywna
ocena stanu istniej cego
33