STRONA PODMIOTOWA CZYNU ZABRONIONEGO

STRONA PODMIOTOWA CZYNU ZABRONIONEGO
I. UMYŚLNOŚĆ
Art. 9.§ 1 k.k.
Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie,
jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując
możliwość jego popełnienia, na to się godzi.
*Wina i umyślność to dwie różne kategorie ontologiczne
*Znaczenie pojęcia „umyślność” w języku prawnym nie jest tożsame z jego znaczeniem w języku potocznym
Aspekty zamiaru:
1. Intelektualny
określa stan świadomości sprawcy, którego przedmiotem jest wystąpienie (w przypadku podjęcia określonego zachowania przez sprawcę) w rzeczywistości desygnatów znamion typu czynu zabronionego (wystąpienie zmian w otaczającej rzeczywistości, które odpowiadają wzorcowi opisanemu przez znamiona strony przedmiotowej typu czynu zabronionego
– świadomość konieczności popełnienia czynu zabronionego
– świadomość możliwości popełnienia czynu zabronionego
2. Woluntatywny
określa jak podmiot ustosunkowuje się do możliwości spowodowania swoim zachowaniem danej zmiany w świecie zewnętrznym odpowiadającej znamionom przedmiotowym typu czynu zabronionego. ‐
wola spowodowania określonej zmiany w świecie zewnętrznym odpowiadającej znamionom strony przedmiotowej typu czynu zabronionego
‐ „godzenie się” na spowodowanie określonej zmiany w świecie zewnętrznym odpowiadającej znamionom strony przedmiotowej typu czynu zabronionego
Art. 28 k.k.
§ 1. Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię.
§ 2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą
odpowiedzialność sprawca, który dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność
stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy.
Art. 30 k.k.
Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Art. 284. § 1 k.k.
Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
A. zamiar bezpośredni
(dolus directus)
AD. 1 (płaszczyzna intelektualna)
– świadomość konieczności popełnienia czynu zabronionego *przesądza zamiar bezpośredni Bądź
– świadomość możliwości popełnienia czynu zabronionego
AD. 2 (płaszczyzna woluntatywna)
chęć popełnienia czynu zabronionego
Pojęcie „przestępstwa kierunkowego”
Art. 278. § 1 k.k.
Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą,
(…)
Art. 16. § 1 k.k.
Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.
Art. 18. § 2 k.k.
Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.
B. zamiar wynikowy
(dolus eventualis)
AD. 1 (płaszczyzna intelektualna)
świadomość możliwości popełnienia czynu zabronionego AD. 2 (płaszczyzna woluntatywna)
godzenie się, brak „chęci”
Pojęcie „godzenia się”
•
•
•
•
•
Teoria obojętności woli
Teoria prawdopodobieństwa nastąpienia czynu Teoria ryzyka Koncepcja manifestacji woli
Koncepcja woli warunkowej zamiar wynikowy przyjmuje się: gdy sprawca ma świadomość wysokiego stopnia prawdopodobieństwa i nie podejmuje żadnych działań mających w jego przekonaniu zmniejszyć ten stopień; *podjęte czynności obiektywnie nie muszą prowadzić do zmniejszenia prawdopodobieństwa powstania skutku przestępnego, wystarczy jeżeli w przekonaniu sprawcy mogą doprowadzić do takiego rezultatu. C. Koincydencja zamiaru i zachowania *Pojęcie tzw. „zamiaru następczego”
(dolus subsequens)
D. badanie płaszczyzny intelektualnej typów czynów zabronionych zawierających znamiona ocenne
Art. 200 § 1 k.k.
Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania…
Art. 202 § 1 k.k.
Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy …
Art. 216 § 1 k.k.
Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła…
E. badanie płaszczyzny intelektualnej typów skutkowych z działania
(świadomości szczegółów przyczynowego powiązania pomiędzy działaniem a skutkiem)
F. Inne rodzaje zamiaru wyróżnianie w nauce prawa karnego: ‐
‐
‐
‐
‐
‐
zamiar quasi – ewentualny
(dolus quasi ‐ eventualis)
zamiar nagły (dolus directus repentinus)
zamiar afektywny
(dolus affectivus; affectdolus)
zamiar przemyślany
(dolus premeditatis)
zamiar ogólny
(dolus generalis)
zamiar kierunkowy
(zabarwiony, dolus directus coloratus)