Szkolny program profilaktyki - Szkoła Podstawowa nr 2 im. Kornela

SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYKI
SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2
IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO WE WRONKACH
.
Wronki, 2016 r.
1
Spis treści
I
Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki
II
Wstęp
III
Struktura oddziaływań profilaktycznych
IV
Główne cele
V
Diagnoza i kierunki oddziaływań profilaktycznych
VI
Planowane działania profilaktyczne i sposoby ich realizacji
VII Ewaluacja Szkolnego Programu Wychowawczego
VIII Sposoby ewaluacji
2
I
PODSTAWY PRAWE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI
Szkolny Program Profilaktyczny tworzy się na podstawie:
1. Konstytucji RP,
2. Ustawy o Systemie Oświaty,
3. Konwencji o Prawach Dziecka,
4. Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego,
5. Ustawy o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi,
6. Ustawy o Postępowaniu w Sprawach Nieletnich,
7. Rozporządzenia MEN o pomocy psychologiczno – pedagogicznej,
8. Rozporządzenia MEN w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach
systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej
w celu przeciwdziałania narkomanii
9. Statutu Szkoły Podstawowej nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego we Wronkach,
10. podstawy programowej
II
WSTĘP
Szkolny program profilaktyki to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, który
wraz z programem wychowawczym tworzy spójną całość. Profilaktyka jest zatem ochroną
człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników
ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących.
o przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy
środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie
wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny ucznia i zwiększa jego odporność na działanie
czynników ryzyka,
o przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy
środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim
prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla
ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego.
3
Działalność profilaktyczna w szkole polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki
uniwersalnej, selektywnej i wskazującej.
1. w przypadku profilaktyki uniwersalnej – wspieranie wszystkich uczniów w
prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem
jest ograniczanie zachowań ryzykownych,
2. w przypadku profilaktyki selektywnej – wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją
sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu
narażeni na rozwój zachowań ryzykownych,
3. w przypadku profilaktyki wskazującej – wspieranie uczniów, u których rozpoznano
wczesne objawy używania środków i substancji uzależniających lub występowania innych
zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby
wymagające leczenia.
Działania profilaktyczne w szkole obejmują w szczególności:
1. realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów programów profilaktycznych
i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych
oraz realizowanych celów profilaktycznych,
2. przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej
pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę
podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej,
3. kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji
uzależniających przez uczniów, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań
ryzykownych,
4. doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej
interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań
ryzykownych,
5. włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny działań z
zakresu przeciwdziałania używaniu środków i substancji uzależniających.
Szkoła przy prowadzeniu działalności profilaktycznej współpracuje z jednostkami samorządu
terytorialnego, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi,
placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu
podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wojewódzkimi i
powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, Policją, Gminną Komisją Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, itp.
4
III
STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH
1. Dyrektor szkoły:
o monitoruje pracę wychowawców klas, nauczycieli i pedagoga / psychologa w zakresie
profilaktyki,
o diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki,
o współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z
zakresu profilaktyki,
o wspiera oraz współorganizuje działania z zakresu profilaktyki szkolnej organizowane w
ramach Szkolnego programu profilaktyki.
2. Rada Pedagogiczna:
o określa zadania w zakresie profilaktyki,
o określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych,
o dokonuje analizy działalności profilaktycznej.
3. Nauczyciele:
o współpracują z wychowawcami klas, pedagogiem / psychologiem szkolnym w
realizacji zadań profilaktycznych,
o wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach i opiniach wydanych przez PPP,
o doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań
profilaktycznych,
o wspierają rozwój uczniów poprzez np. organizowanie zajęć dla uczniów zdolnych,
kółek zainteresowań itp.
4. Wychowawca klasy:
o integruje zespół klasowy,
o dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie,
o wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach,
o realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów, innymi
nauczycielami, pedagogiem / psychologiem szkolnym.
5. Pedagog/psycholog szkoły
o rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń
szkolnych,
o określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi
uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych
potrzeb,
o organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów,
rodziców i nauczycieli,
5
o podejmuje
działania
profilaktyczno-wychowawcze
wynikające
z
Programu
wychowawczego szkoły i Szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z
udziałem rodziców i nauczycieli,
o wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Szkolnego
programu profilaktyki.
6. Rada Rodziców:
o opiniuje Szkolny program profilaktyki,
o analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki,
o współpracuje z organami szkoły.
IV
GŁÓWNE CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFIKATYKI
1. rozwijanie umiejętności społecznych i psychologicznych,
2. kształtowanie u uczniów poczucia własnej wartości i wiary we własne możliwości,
3. podniesienie poczucia bezpieczeństwa,
4. przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń współczesnego świata i możliwości zapobiegania
im – niwelowanie zagrożeń,
5. promowanie zdrowego stylu życia,
6. podniesienie kompetencji nauczycieli w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami szkolnymi,
7. edukacja rodziców i wzrost ich kompetencji w zakresie opieki i wychowania,
8. wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz
podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych,
9. wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub
uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań
ryzykownych,
10. wspieranie uczniów i wychowanków, u których rozpoznano wczesne objawy używania
środków i substancji uzależniających lub występowania innych zachowań ryzykownych,
które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia.
V
DIAGNOZA I KIERUNKI ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCNYCH:
Prowadzenie działań profilaktycznych możliwe jest po dokonaniu diagnozy, czyli po rozpoznaniu
stanu zagrożenia niepożądanymi zjawiskami, które zaburzają lub mogą zaburzyć
prawidłowy
rozwój fizyczny, psychiczny, społeczny, duchowy dziecka.
Na podstawie analizy:
o zachowań uczniów w czasie zajęć i przerw,
o dokumentacji szkolnej (zeszyt uwag, dzienniki lekcyjne),
o informacji nauczycieli, pedagoga i psychologa o problemach wychowawczych,
6
o rozmów z uczniami i rodzicami,
o informacji z instytucji współpracujących ze szkołą (M-GOPS, PPP, kuratorzy sądowi)
uzyskaliśmy wskazówki dotyczące kierunków wymagających oddziaływań profilaktycznych i są to:
o obniżenie poziomu agresji wśród uczniów,
o otoczenie opiekę wzrastającej liczby dzieci z zaburzeniami i deficytami rozwojowymi,
o motywowanie uczniów do pracy i nauki, praca nad zmianą przekonań dotyczącą małej
wartości nauki, wiedzy i umiejętności,
o szerzenie wiedzy dotyczącej prawa i jego poszanowania,
o edukacja rodziców i nauczycieli w radzeniu sobie z problemami wychowawczymi,
o podniesienie świadomości zagrożeń wynikających z rozwoju nauki i cywilizacji,
o podniesienie świadomości dotyczącej zagrożenia uzależnieniami chemicznymi (alkohol,
narkotyki, dopalacze).
7
VI
PLANOWANE DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE I SPOSOBY ICH REALIZACJI
SFERY – OBSZARY
ZADANIA
SPOSOBY REALIZACJI
ODPOWIEDZIALNI
DZIAŁANIA
TERMIN
REALIZACJI
1.Kształtowanie umiejętności:
 rozwiązywania konfliktów,
 komunikacji,
 radzenia sobie z
I.
ROZWIJANIE
UMIEJĘTNOŚCI
warsztatów poświęconych
naciskami rówieśników i
tematyce ujętej w punktach:
mediów.
1, 2, 3.
wychowawcy
zgodnie z
pedagog / psycholog
harmonogramem
nauczyciele
cały cykl kształcenia
2. Poznanie siebie i swoich
uczuć.
SPOŁECZNYCH I
PSYCHOLOGICZNYCH
1. Realizacja programów,
1. Organizacja zbiórek żywności,
3. Uczenie empatii i
zrozumienia innych.
uczestnictwa w akcjach
charytatywnych, wyjazdy do
schronisk dla zwierząt.
1. Rozmowy z rodzicami,
opiekunami dzieci i samymi
II.
PRZECIWDZIAŁANIE
PRZEMOCY I
AGRESJI
dziećmi.
wychowawcy
pedagog / psycholog
cały cykl kształcenia
1. Rozpoznawanie
środowiska życia uczniów.
2. Organizowanie pomocy i
wsparcia w razie potrzeby
(współpraca z MGOPS, Policją,
kuratorami sądowymi, założenie
16
wychowawcy
pedagog / psycholog
cały cykl kształcenia
Niebieskiej Karty).
1. Zajęcia kształtujące umiejętność
2. Kształtowanie postaw
nieagresywnych.
bycia asertywnym, radzenia
sobie ze stresem,
rozładowywania agresji i
wychowawcy
nauczyciele
cały cykl kształcenia
pedagog / psycholog
regulowania nastroju.
3. Szkolenia nauczycieli z
zakresu przeciwdziałania
1. Szkolenia dla nauczycieli.
Dyrekcja
wg planu
przemocy i agresji.
4. Kształtowanie u uczniów
1. Lekcje wychowawcze, pogadanki,
postawy tolerancji,
postawy nauczycieli promujących
szacunku dla innych.
te cechy.
wychowawcy
nauczyciele
cały cykl kształcenia
5. Diagnoza problemu
nasilenia i form agresji w
szkole.
6. Kształtowanie
1. Prowadzenie obserwacji
zachowań uczniów.
wychowawcy
pedagog / psycholog
wg potrzeb
poszanowania prawa.
1. Spotkania uczniów z policjantami,
kuratorami, strażnikami miejskimi.
7. Działania interwencyjne.
2. Przygotowanie procedur
postępowania w sytuacjach
Szkolny zespół
profilaktyki i
I półrocze
wychowania
trudnych.
1. Dostarczenie wiedzy
uczniom, rodzicom
1. Prowadzenie lekcji/zajęć
poświęconych tematyce zdrowia
17
nauczyciele,
higienistka,
cały cykl kształcenia
dotyczącej zdrowia w
(np. chorobom brudnych rąk,
aspekcie fizycznym i
próchnicy zębów, otyłości, wad
psychicznym.
postawy itp.)
2. Realizacja programów i projektów
prozdrowotnych.
3. Organizacja spotkań z
przedstawicielami instytucji
zajmujących się promocją
zdrowia.
pedagog/psycholog
nauczyciele,
higienistka,
cały cykl kształcenia
pedagog/psycholog
nauczyciele,
higienistka,
wg planu
pedagog/psycholog
1. Prowadzenie przeglądów i badań
III. PROMOCJA
przesiewowych np. pod kątem
ZROWIA
wad wzroku, postawy, rozwoju
lub
EDUKACJA
ZDROWOTNA
higienistka
cały cykl kształcenia
fizycznego, fluoryzacja itp.
2. Działania mające
zapobiegać chorobom.
2. Zapewnienie podstawowych
środków higieny w toaletach.
3. Kontrola odpowiedniego ubioru
dzieci na przerwach.
4. Lekcje, pogadanki dotyczące
dbałości o higienę osobistą.
3. Promowanie racjonalnego
odżywiania.
1. Zajęcia w ramach przyrody,
techniki i godzin wychowawczych.
18
Dyrekcja,
obsługa
nauczyciele
cały cykl kształcenia
cały cykl kształcenia
wychowawcy,
nauczyciele,
cały cykl kształcenia
higienistka
nauczyciele przyrody,
wychowawcy
wg planu
2. Spotkania w ramach edukacji
rodziców – odpowiednie
odżywianie dzieci warunkiem
zdrowia i prawidłowego rozwoju,
zagrożenia wynikające z nadwagi
higienistka szkolna
nauczyciele,
wg planu
pedagog/psycholog
i otyłości.
4. Promowanie wiedzy nt.
wpływu środowiska na
zdrowie i życie człowieka.
1. Udział uczniów w konkursach,
quizach o tematyce ekologicznej.
2. Zbiórki surowców wtórnych.
1. Wyposażenie sal w dostosowane
do wzrostu stoliki i krzesła.
2. Ustalenie planu lekcji zgodnie z
5. Dbałość o właściwy rozwój
fizyczny i kondycję uczniów.
przepisami Sanepidu.
3. Uczestnictwo uczniów w
wycieczkach krajoznawczych.
4. Organizacja zajęć pozalekcyjnych
i imprez szkolnych o charakterze
sportowym.
nauczyciele,
wychowawcy
nauczyciele,
wychowawcy
wg planu
wg planu
Dyrekcja
cały cykl kształcenia
Dyrekcja
cały cykl kształcenia
nauczyciele,
wychowawcy
nauczyciele w-f
wychowawcy
cały cykl kształcenia
cały cykl kształcenia
1. Zapoznanie uczniów z zasadami
ruchu drogowego oraz
6. Promowanie bezpiecznych
bezpiecznej zabawy na świeżym
nauczyciele,
zachowań uczniów.
powietrzu: lekcje wychowawcze,
wychowawcy
spotkania ze strażą miejską, karta
rowerowa.
19
cały cykl kształcenia
2. Zapoznanie uczniów z
zasadami udzielania pomocy
przedmedycznej – spotkania z
ratownikiem medycznym,
wychowawcy,
higienistka
cały cykl kształcenia
higienistką.
3. Realizacja zajęć dotyczących
zachowania się w różnych
sytuacjach niebezpiecznych dla
dzieci:
wychowawcy,
 Zaczepki przez nieznane osoby,
pedagog/psycholog
cały cykl kształcenia
 Spotkanie a agresywnym psem,
 Pożar,
 Wypadek.
4. Pogadanki na temat zasad
BHP obowiązujących w szkole,
przeprowadzenie ewakuacji.
nauczyciele,
Dyrekcja
cały cykl kształcenia
6. Stosowanie się do
harmonogramu dyżurów
nauczyciele
cały cykl kształcenia
nauczycieli w czasie przerw.
IV
PROFILAKTYKA
UZALEZNIEŃ
1. Dostarczanie, stosownie do
1. Lekcje, godziny
wieku uczniów wiedzy nt.
wychowawcze nt. używania
szkodliwości używania:
substancji szkodliwych dla
alkoholu, narkotyków, para
zdrowia.
narkotyków, leków i nikotyny.
2. Uczestnictwo uczniów w
20
wychowawcy,
nauczyciele przyrody,
cały cykl kształcenia
pedagog/psycholog
Wychowawcy,
Cały cykl
profesjonalnych programach,
warsztatach, przedstawieniach
Nauczyciele przyrody,
kształcenia
Pedagog/psycholog
profilaktycznych – uczących w
szczególności umiejętności
odmawiania.
3. Uczestnictwo nauczycieli w
szkoleniach nt. uzależnień.
Dyrekcja
Cały cykl
kształcenia
1. Organizacja zajęć
specjalistycznych i
wyrównawczych dla uczniów,
2. Kształtowanie pożądanych
postaw, nawyków i zachowań,
które chronią dzieci przed
podejmowaniem zachowań
ryzykownych.
2. Przygotowanie bogatej oferty
zajęć pozalekcyjnych.
nadużywania, uzależnienia od
substancji psychoaktywnych.
kształcenia
Dyrekcja
Cały cykl
kształcenia
Wychowawcy
Cały cykl
kształcenia
3. Organizacja spotkań
klasowych wspólnie z rodzicami
(wzmacnianie więzi rodzinnych).
obecności uczniów w szkole.
rodziców wiedzy nt. używania,
Cały cykl
którzy mają trudności w nauce.
4. Stałe monitorowanie
3. Promowanie wśród
Dyrekcja
1. Pogadanki, prelekcje dla
rodziców nt. uzależnień.
2. Pozyskiwanie materiałów inf.,
ulotek i rozdawanie ich
rodzicom.
1. Stałe diagnozowanie sytuacji
21
Dyrekcja,
Wychowawcy,
Cały cykl
kształcenia
Pedagog/psycholog
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
Wychowawcy,
Cały cykl
Wychowawcy,
rodzinnej uczniów.
2. Współpraca z rodzicami
/opiekunami prawnymi,
4. Stała opieka nad uczniami
z grupy ryzyka.
kuratorami i odpowiednimi
służbami.
Pedagog/psycholog
Dyrekcja,
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
kształcenia
Cały cykl
kształcenia
3. Udzielanie pomocy p-p w
formie:
Dyrekcja,
 Zajęć specjalistycznych,
 Indywidualnego wsparcia,
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
 Porad i konsultacji.
1. Zapoznawanie uczniów na
lekcjach z zasadami korzystania
z komputerów, telefonów, TV, i
Internetu.
Nauczyciele,
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
2. Informowanie o
1. Promowanie właściwego
sposobu korzystania z
osiągnięć cywilizacji i nauki.
V
BEZPIECZNE
MEDIA
konsekwencjach związanych z
łamaniem prawa dot.
korzystania z Internetu i
Nauczyciele,
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
telefonów komórkowych.
3. Uczestnictwo uczniów w
zajęciach, programach,
konkursach promujących
rzetelną wiedzę o skutkach
korzystania z nowoczesnych
22
Nauczyciele,
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
mediów.
1. Popularyzacja filmów i
programów promujących
2. Kształtowanie u uczniów
2.Uczestnictwo uczniów w
informacji, reklam, nacisków
zajęciach, pogadankach i
programach ostrzegających
przed manipulacją pojawiającą
Cały cykl
kształcenia
pozytywne wartości.
umiejętnego odbioru
mediów.
Nauczyciele,
Nauczyciele,
Wychowawcy,
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
się w mediach.
3. Edukacja rodziców.
1. Warsztaty, prelekcje dla
rodziców.
23
Pedagog/psycholog
Cały cykl
kształcenia
VII EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI
1. W procesie ewaluacji Szkolnego programu profilaktyki udział biorą uczniowie, rodzice,
nauczyciele.
2. Monitoring i ewaluację Szkolnego programu profilaktyki przeprowadza Szkolny zespół
wychowawczy i profilaktyki ds. pomocy psychologiczno – pedagogicznej, powołany przez
Dyrektora Szkoły.
3. Po każdym zakończeniu roku szkolnego Szkolny program profilaktyki może być
modyfikowany w zależności od wniosków wynikających z ewaluacji.
4. Zmiany w Szkolnym programie profilaktyki zatwierdzane są na posiedzeniach Rady
Pedagogicznej.
VIII
SPOSOBY EWALUACJI
1. Obserwacje i oceny zachowania uczniów,
2. Analiza dokumentacji szkolnej,
3. Ankiety,
5. Rozmowy z rodzicami, wychowawcami, uczniami,
4. Analiza informacji z instytucji współpracujących ze szkołą (M-GOPS, PPP, kuratorzy
24