szkolny program profilaktyki - 84-217 Szemud ul. Szkolna 4 Tel: 58
Transkrypt
szkolny program profilaktyki - 84-217 Szemud ul. Szkolna 4 Tel: 58
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI (weryfikacja i modyfikacja programu SP-Sz Nr 3/2003) SZKOŁA PODSTAWOWA W SZEMUDZIE „Wzrastaj zdrowy i szczęśliwy” OPRACOWAŁY: Zofia Jaskot Iwona Miler Marzena Lekner Beata Ziemann-Pietrzykowska Szemud 2015 -1- SPIS TREŚCI .............................................................str. Obszary działania ................................................................................3 Cele edukacyjne ..................................................................................4 Treści (tematy wiodące) ......................................................................5 Procedury osiągania celów ..................................................................7 Sposoby realizacji oraz opis założonych osiągnięć .............................8 Propozycje rozwiązań ........................................................................22 Przebieg realizacji…………....…………………...…………..……..23 Harmonogram realizacji dla poszczególnych klas…………………..34 Formy ewaluacji .................................................................................35 Arkusz przebiegu realizacji programu profilaktyki dla nauczycieli…………………………………………………………...36 Literatura – źródła pomysłów, kierunki poszukiwań .........................38 Poradnictwo ........................................................................................40 Aneks (numery telefonów, przykładowe scenariusze zajęć) ..............43 -2- 1. OBSZARY DZIAŁANIA Szkolny program profilaktyki „Wzrastaj zdrowy i szczęśliwy” przeznaczony jest do realizacji na zajęciach zintegrowanych, realizacji ścieżek przedmiotowych oraz na zajęciach pozalekcyjnych w SZKOLE PODSTAWOWEJ W SZEMUDZIE. Na program profilaktyki składają się następujące obszary działania: Budowanie poczucia własnej wartości, Tworzenie prawidłowych relacji międzyludzkich, Przystosowanie do życia w dobie dynamicznego postępu cywilizacyjnego, Przeciwdziałanie agresji i przestępczości nieletnich, Profilaktyka uzależnień, Wdrażanie do umiejętnego korzystania z mediów, Promocja zdrowego stylu życia, Przeciwdziałanie otyłości dzieci i młodzieży, Wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa. PODSTAWA PRAWNA: Ustawa o systemie oświaty z 7 IX 1991 r. z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie MENiS z dn. 31 stycznia 2002 r. w sprawie ramowego statutu publicznych przedszkoli oraz szkół. Rozporządzenie dot. Podstawy Programowej (najnowsze) i planów nauczania. DOKUMENTY WEWNĘTRZNE: Statut szkoły Plan rozwoju szkoły Program wychowawczy PRZEPISY POZAOŚWIATOWE: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Konwencja o prawach dziecka. Dziennik Ustaw z 1991 r. nr 120 poz. 526 Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym wraz ze zmianami. Narodowy Program Zdrowia 1996- 2005. Ustawa z dn. 26 X 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawa z dn. 19 VIII 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 r. -3- 2. CELE EDUKACYJNE Cel nadrzędny: KSZTAŁTOWANIE U UCZNIÓW POSTAW WARUNKUJĄCYCH SPRAWNE I ODPOWIEDZIALNE FUNKCJONOWANIE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE. (Promowanie zdrowego stylu życia, eliminowanie czynników ryzyka i przeciwdziałanie im.) Cele operacyjne: Kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo własne i innych ludzi. Kształtowanie umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. Kształcenie umiejętności potrzebnych do życia w społeczeństwie informacyjnym. Wdrażanie do zgodnego współdziałania z rówieśnikami i dorosłymi. Wdrażanie do rozumienia i poszanowania przyrody ożywionej i nieożywionej. Wdrażanie do dbania o bezpieczeństwo własne i innych podczas korzystania z narzędzi i urządzeń technicznych. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy, eliminowanie zachowań agresywnych. Wdrażanie do prawidłowego pojmowania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo. Kształtowanie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne /deprywacji, przeciążeń, zagrożeń/. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych, doskonalenie technik asertywnych i uczenie odmawiania w sytuacjach presji grupowej. Wskazywanie czynników wpływających pozytywnie i negatywnie na zachowanie i rozwój psychofizyczny. Nabywanie umiejętności właściwego reagowania w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi, toksycznymi, łatwopalnymi itp. Wyposażenie uczniów w zasób wiedzy niezbędnej do podejmowania samodzielnych działań służących zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Kształcenie charakteru i pożądanych postaw w działaniu zarówno indywidualnym jak i zespołowym. Zdobywanie umiejętności podejmowania racjonalnych decyzji związanych z używaniem alkoholu i nikotyny. Wyposażenie uczniów w odpowiednią wiedzę na temat dopalaczy i środków odurzających. Doskonalenie się w elastycznym reagowaniu w obliczu zmiany, stawianie czoła przeciwnościom. -4- Kształtowanie potrzeb i umiejętności dbania o własne ciało, zdrowie i sprawność fizyczną. Zdobywanie wiedzy na temat przyczyn powstawania otyłości u dzieci i młodzieży oraz sposobów zapobiegania jej. Wspieranie młodzieży w działaniach profilaktycznych. Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji. Wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie. Stwarzanie warunków oraz klimatu przyjaznego uczniom, sprzyjanie otwartości i wzajemnemu zaufaniu. 3. TREŚCI (tematy wiodące). I Budowanie poczucia własnej wartości. Poznanie swoich zalet i wad ( mocnych i słabych stron). Obserwowanie i rozumienie własnych zachowań. Akceptacja i szacunek dla siebie i innych. Znalezienie się ucznia w sytuacjach trudnych. II Tworzenie prawidłowych stosunków i relacji międzyludzkich. Wzajemne relacje uczuciowe, komunikacja w rodzinie i grupie rówieśniczej. Problemy dzieci w rodzinach patologicznych. Ochrona i przestrzeganie praw dziecka. Przemoc wobec dzieci. Rozwiązywanie konfliktów poprzez dialog. Tolerancja wobec niepełnosprawności i nie tylko. Skuteczne porozumiewanie się. Zachowania asertywne. III Przystosowanie do życia w dobie dynamicznego postępu cywilizacyjnego. Poznanie różnych typów zagrożeń. Ochrona przed zagrożeniami naturalnymi (wichura, powódź, burza) i cywilizacyjnymi. Zagrożenia współczesnego świata: - dewaluacja wartości, - kult pieniądza, - przemoc, - wandalizm, - dewastacja środowiska, - hałas, -5- - oderwanie człowieka od świata przyrody, - życie w pośpiechu. Wpływ zanieczyszczeń chemicznych i fizycznych środowiska na zdrowie człowieka. Skuteczne metody radzenia sobie ze stresem. Zagrożenia rozwoju i życia dzieci. Dopalacze i środki odurzające. IV Przeciwdziałanie agresji i przestępczości nieletnich. Zapoznanie rodziców z podstawowymi czynnikami powodującymi powstawanie zaburzeń emocjonalnych u dzieci. Zorganizowanie zajęć terapeutycznych i pomocy społecznej. V Profilaktyka uzależnień. Nikotyna i alkohol a zdrowie człowieka. Skutki palenia papierosów i picia alkoholu. Wpływ używek na zdrowie człowieka i osób przebywających z nim. Nałogi czy silna wola i zdrowie? Czy umiesz odmawiać? Niebezpieczeństwa płynące z kontaktów z nieznajomymi. VI Wdrażanie do umiejętnego korzystania z mediów. Zasady i kryteria doboru i wyboru czasopism, lektur, filmów i programów telewizyjnych. Fikcja i rzeczywistość w odbiorze obrazów, jej wpływ na rozwój osobowości i wypaczenia psychiki ludzi w młodym wieku. Pozytywne i negatywne wartości gier komputerowych. Skutki oddziaływań komputera na zdrowie i psychikę dzieci i młodzieży. VII Promocja zdrowego stylu życia. Wdrażanie do dbania o higienę osobistą. Zapobieganie chorobom. Rola właściwego odżywiania się. Zapobieganie otyłości. Rola aktywności ruchowej dla zdrowia. Różne formy aktywności. Organizacja zdrowego wypoczynku. VIII Wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Podstawowe zasady i przepisy ruchu drogowego. Bezpieczeństwo poruszania się po drogach. Bezpieczne formy spędzania czasu wolnego. Ostrożność wobec przedmiotów, zwierząt i zjawisk w domu i poza nim. Obsługa przyborów i narzędzi technicznych. Profilaktyka przeciwpożarowa. -6- 4. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Program profilaktyki „Wzrastaj zdrowy i szczęśliwy” wzmacnia czynniki chroniące poprzez promowanie zdrowia, ukazywanie satysfakcjonującego życia, a także rozwijanie potencjalnych możliwości każdego z nas. Ucznia możemy chronić otaczając go opieką i chroniąc od negatywnych zjawisk, wzmacniając w nim potencjały chroniące go przed zagrożeniami. Należy tworzyć wokół ucznia i rodzica zdrową atmosferę. Budowanie szkolnego środowiska profilaktycznego to przede wszystkim umiejętność poszukiwania uczniów i rodziców do uczestnictwa w działaniach profilaktycznych, samodoskonalenie oraz konstruktywna współpraca w zespole. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej. Działalność edukacyjna określona została przez szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy i program profilaktyczny. Działania profilaktyczne powinny być nakierowane na osłabianie czynników ryzyka i wzmacniania czynników chroniących. Mając na uwadze zasadniczą rolę rodziców w procesie wychowawczym należy w sposób czynny angażować rodziców do oddziaływań profilaktycznych. W realizacji programu wykorzystywać potencjał różnych instytucji, specjalistów, a także osób znanych i kompetentnych w danej dziedzinie ze środowiska lokalnego. Konieczne jest wprowadzanie dużej ilości zajęć kształtujących u młodych osób konkretne umiejętności społeczne przydatne w życiu. 5. SPOSOBY REALIZACJI ORAZ OPIS ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ I Budowanie poczucia własnej wartości Treści 1. Poznanie swoich zalet i wad (mocnych i słabych stron). Sposób realizacji 1. Zabawy typu: -Poznajmy się. -Po nitce do kłębka. 2.Szukanie największej zalety kolegi ze szkolnej ławki. 3. Wyszukiwanie swoich zalet i niedoskonałości Odpowiedzialni Osiągnięcia Wychowawcy kl. I i Uczeń wie, jakie są kl. IV. jego zalety, zna Pedagog swoje mocne strony, Psycholog wie, w czym jest Wychowawcy dobry i z czego może być dumny. Uczeń zdaje sobie Nauczyciele W-F sprawę, że nie można być najlepszym we wszystkim. -7- podczas porównywania wyników różnych konkurencji. 2. Obserwowanie i 1. Podsumowywanie gier, zawodów, rozumienie własnych zachowań. wyścigów i zabaw ruchowych. 2. Wdrażanie do refleksji nad poprawą własnych zachowań w różnych sytuacjach. 3. Akceptacja oraz 1. Pomoc osobom i szacunek dla siebie i starszym potrzebującym. innych. 2. Uwrażliwianie na krzywdę ludzką. 3. Budowanie wiary we własne możliwości. 4. Wskazywanie, że nie wygląd zewnętrzny człowieka, lecz to, co robi i mówi stanowi o jego wartościowości. 1. Rozmowy z Umiejętność odnalezienia się w dziećmi na temat zagrożeń i trudnych sytuacjach sytuacji, w których trudnych. mogą się znaleźć. Szukanie sposobów wyjścia z opresji. 2. Kierowanie dzieci do PPP, zajęcia świetlicy socjoterapeutycznej, zajęcia reedukacyjne, gimnastykę korekcyjną… 3. Wykorzystanie metod aktywizujących np. drzewko decyzyjne, cztery kąty, prowadzenie dyskusji Zna swoje słabsze strony. Nauczyciele W-F Nauczyciele nauczania zintegrowanego Wychowawcy Polonista Wychowawcy Poloniści Pedagog Psycholog Wychowawcy Pedagog Psycholog -8- Uczeń wie, jak sobie radzić, by jego słabsze strony (wady) nie utrudniały mu funkcjonowania w społeczeństwie. Uczeń zdaje sobie sprawę, że nieustannie trzeba dążyć do poprawy własnych zachowań w różnych sytuacjach. Uczeń chętnie pomaga osobom starszym i słabszym. Jest wrażliwy na krzywdę ludzką. Posiada silną wiarę we własne możliwości i przekonanie, że razem można osiągnąć więcej. Wie, że o wartości człowieka świadczą jego uczynki i wypowiedzi. Dziecko wie gdzie i do kogo może się zgłosić z prośbą o pomoc. Każde dziecko potrzebujące fachowej pomocy jest kierowane do odpowiednich instytucji lub otrzymuje fachową pomoc na miejscu. Uczeń jest systematycznie wdrażany do czynnego uczestnictwa w różnych formach aktywności. Wie, że bierne uczestniczenie w zajęciach pozwala przyswoić sobie pewne wiadomości lecz nie sprzyja nabywaniu nowych umiejętności. Wie, że praca grupowa przynosi większe korzyści. ZA I PRZECIW, burza mózgów. II TWORZENIE PRAWIDŁOWYCH RELACJI MIĘDZYLUDZKICH Sposób realizacji 1. Nauka rozwiązywania konfliktów poprzez dialog. 2. Przyłączenie się do ogólnopolskiej akcji CAŁA POLSKA CZYTA DZIECIOM. 3. Dziecko jako uczeń i kolega. 4. Więzi rodzinne, wzajemna pomoc, wyrozumiałość, szacunek. 5. Miłość macierzyńska, a miłość dziecka wobec rodziców. 6. Treningi interpersonalne. 7. Kręgi uczuć. 8. Dyskusje na forum grupy. 2. Problemy dzieci 1. Udział w zajęciach w rodzinach świetlicy socjoterapeutycznej. patologicznych. 2. Spotkania psychoterapeutyczne. 3. Badanie środowiska domowego uczniów. 4. Prowadzenie zajęć metodą psychodramy i psychorysunku. 5. Udzielanie rodzicom porad, co do sposobów postępowania z dzieckiem. 6. Organizowanie tzw. NARAD OPIEKUŃCZYCH Treści 1. Wzajemne relacje i komunikacja w rodzinie i grupie rówieśniczej. Skuteczne porozumiewanie się. -9- Odpowiedzialni Wychowawcy Pedagog Psycholog Polonista Historyk Nauczyciele kl. I-III Osiągniecia Dziecko uczy się nieagresywnego sposobu rozwiązywania konfliktów . Pogłębia więzi emocjonalne pomiędzy nim, a rodzicem poprzez codzienne wspólne czytanie książek. Jest koleżeński, uczynny, uczciwy, tolerancyjny, rozsądny, otwarty, towarzyski i chętny do pomocy. Wychowawcy Opiekunowie świetlic socjoterapeutycznych Pedagog Psycholog Dyrekcja szkoły Psychoterapeuta Dziecko otrzymuje fachową pomoc i sukcesywnie przezwycięża swoje problemy i wyrównuje braki. 3. Ochrona przestrzeganie praw dziecka. i 4. Przemoc wobec dzieci. 5. Rozwiązywanie konfliktów poprzez dialog. 6. Tolerancja wobec niepełnosprawności i nie tylko. (analiz indywidualnych przypadków). 1. Zapoznanie dzieci z instytucjami pomocy dla dzieci, z numerami telefonów i adresami najbliższych placówek.2. Zapoznanie dzieci z MIĘDZYNARODOWĄ KONWENCJĄ PRAW DZIECKA 1. Uświadomienie dzieciom, że nikt nie ma prawa stosować wobec nich brutalnej przemocy. 2. Uświadamianie dzieci, że przemoc rodzi przemoc; agresja rodzi agresję. Ukazywanie, że przemocą i krzykiem walczą osoby, którym brakuje rzeczowych argumentów, aby pokojowo przekonać innych do swoich racji. 1. Kontakty z niepełnosprawnymi. 2. Umiejętne i taktowne zachowanie się wobec osób skromniej ubranych, mniej zadbanych, gorzej uczących się. 3. Konieczność pomagania starszym. 4. Symbole typu: miejsce dla inwalidy, dla matki z dzieckiem, dla honorowego krwiodawcy. -10- Wychowawcy Pedagog Wychowawcy Pedagog Psycholog Policjant Uczeń wie, jakie są instytucje pomocy dla dzieci, zna numery telefonów do najbliższej takiej instytucji. Wie co to jest Konwencja Praw Dziecka i jakie przepisy zawiera. Dziecko wie, że nikt nie ma prawa go bić, katować, dotykać w miejsca intymne. Uczeń wie, że agresja pociąga za sobą agresję. Wychowawcy Poloniści Pedagog Uczeń wie, że przemocą i krzykiem nie warto rozwiązywać konfliktów. Wychowawcy Polonista Pedagog Uczeń wie jak zachowywać się wobec niepełnosprawnych i w jaki sposób im pomagać. Umiejętnie i taktownie zachowuje się wobec osób skromniej ubranych, mniej zadbanych, gorzej uczących się. Dziecko wie, że istnieje konieczność pomagania osobom starszym. Uczeń zna oznakowanie służące ułatwianiu życia osobom wymagającym szczególnych Poznanie praw Wychowawcy 7. Zachowania 1. uczniów. Psycholog asertywne. 2. Ćwiczenia Pedagog interpersonalne typu: - polecam tę osobę do pracy za granicą, gdyż… 3. Ćwiczenie zachowań asertywnych i zdobycie umiejętności wykorzystania ich w praktyce. warunków. Uczeń jest asertywny. Potrafi powiedzieć NIE, wybrać najlepsze rozwiązanie w różnych sytuacjach. III PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA W DOBIE DYNAMICZNEGO POSTĘPU CYWILIZACYJNEGO. Treści 1. Poznanie różnych typów zagrożeń. 2. Ochrona przed zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi. 3. Zagrożenia współczesnego Sposób realizacji Woda i ogień – dwa żywioły. Kontakt z niebezpiecznymi substancjami. Zagrożenie atakiem terrorystycznym. Zagrożenie wybuchem atomowym lub chmurą radioaktywną. Zagrożenie wojną. Odpowiedzialni Wychowawcy kl. IIII, nauczyciel przyrody, Strażacy, Wysypiska śmieci, Wychowawcy kl. Ioczyszczalnie III, nauczyciel ścieków, filtry na przyrody kominach. CCo wolno palić w ppiecu? SStrażnicy przyrody. Formy ochrony przyrody. Rośliny i zwierzęta chronione. Zagrożenia naturalneprzyczepienie kleszcza, ukąszenie żmii zygzakowatej. Poznanie zagrożeń współczesnego Osiągnięcia Uczeń wie jak zabezpieczać się przed niebezpiecznymi żywiołami oraz innymi niebezpieczeństwami. Uczeń wie, że przyroda ginie na skutek ingerencji człowieka. Wie jakie czynniki powodują zanieczyszczanie środowiska. Wie jak postąpić w przypadku ukąszenia żmii lub przyczepienia kleszcza. Wychowawcy kl. I-VI Uczeń zna zagrożenia Nauczyciel przyrody i współczesnego -11- świata. świata: ekologii świata, wie jak im zapobiegać. Nauczyciel przyrody, nauczyciele nauczania zintegrowanego. Ekolog, Leśniczy, Uczeń wie w jaki sposób człowiek zatruwa środowisko naturalne. Potrafi określić w jaki sposób zminimalizować emisje szkodliwych substancji do środowiska naturalnego. -dewaluacja wartości, -kult pieniądza, -przemoc, -wandalizm, -dewastacja środowiska, -hałas, -oderwanie człowieka od świata przyrody, -życie w pośpiechu i stresie, - dopalacze i środki odurzające. Szukanie sposobu na szczęśliwe życie we współczesnym świecie. 4.Wpływ zanieczyszczeń chemicznych i fizycznych środowiska na zdrowie człowieka. Jak powstaje dziura ozonowa? Co to jest efekt cieplarniany? Skąd się biorą kwaśne deszcze? Międzyszkolne warsztaty ekologiczne. Konkursy plastyczne. Doświadczenia. 5. Skuteczne metody Dostrzeganie piękna otaczającej nas radzenia sobie ze przyrody. stresem. Nauka czerpania radości z obcowania z przyrodą. Mini techniki relaksacyjne. Miejsca, gdzie 6. Zagrożenia dzieciom nie wolno rozwoju i życia chodzić i przebywać. dzieci. Postęp tak, ale czy za każdą cenę? Pestycydy stosowane w rolnictwie. Uczeń zna sposób na chwilowe odprężenie się, zrelaksowanie. Potrafi dostrzegać nauczyciele uczący w piękno otaczającego danej klasie go świata. Wychowawcy, Psycholog nauczyciel przyrody wychowawcy Wychowawcy, Nauczyciele nauczania zintegrowanego, -12- Uczeń wie, że nie należy bawić się maszynami rolniczymi, grać w piłkę przy ulicy, zjeżdżać na sankach po ulicy... Nauczyciel przyrody, Potrafi wybrać techniki, odpowiednie miejsce Nauczyciel przyrody do zabaw. IV PRZECIWDZIAŁANIE AGRESJI I PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH. Treści 1. Zapoznanie rodziców z podstawowymi czynnikami powodującymi powstawanie zaburzeń emocjonalnych u dzieci. Sposób realizacji Prelekcja dla rodziców. Zgromadzenie materiałów na temat wychowywania dzieci sprawiających trudności wychowawcze. Częste rozmowy wychowawcy z rodzicami dzieci sprawiających kłopoty wychowawcze (zarówno nadpobudliwe, agresywne itp., jak i nadmiernie skryte, znerwicowane...) Osiągnięcia Rodzic ma świadomość, że Bibliotekarka szkolna, głównie od niego Dyrekcja szkoły zależy wychowanie dziecka, gdyż jest on najważniejszym wzorem do naśladowania przez Wychowawcy, własne dziecko. Nauczyciele Rodzic wie, gdzie nauczania szukać fachowej zintegrowanego, pomocy w razie Psycholog, trudności Pedagog, wychowawczych. Rodzic wie, że wspólne działanie jego i wychowawcy idące w tym samym kierunku przynoszą najlepsze efekty. Wychowawca Rodzice widzą świetlicy postępy w zachowaniu, ogładzie, Wychowawca, kulturze dziecka. Nauczyciele Rodzice wraz z nauczania nauczycielem szukają zintegrowanego, fachowej pomocy dla dziecka. Pomoc materialna i pieniężna dla Dyrekcja szkoły, najuboższych. wychowawca Rodzice wiedzą, świetlicy gdzie się udać w razie problemów. 2. Zorganizowanie zajęć terapeutycznych i pomocy społecznej. Świetlica socjoterapeutyczna. Kierowanie do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Współpraca z Ośrodkiem pomocy społecznej przy Urzędzie Gminy. Działania charytatywne. Umieszczenie na tablicy ogłoszeń numerów telefonów do poradnictwa Szkolne koło PCK rodzinnego. Zajęcia terapeutyczne. Dyrekcja szkoły, Odpowiedzialni Dyrekcja szkoły Pedagog, Psycholog, -13- V PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Sposób realizacji Rozmowy z uczniami na temat uzależnienia, do jakiego prowadzi palenie papierosów i picie alkoholu. Zaznajomienie uczniów z działalnością klubu AA i lokalizacją najbliższego. 2. Skutki picia przez Uświadomienie uczniom szkodliwości dzieci i młodzież spożywania napojów napojów energetycznych typu energetycznych zwłaszcza na młode, Red Bull. rozwijające się organizmy. Odpowiedzialni Osiągnięcia Wychowawcy kl. I-VI Wie, że stosowanie używek prowadzi do uzależnienia. Wie, że palenie papierosów przyczynia się do chorób płuc. Wychowawcy kl. V i VI Wychowawcy kl. V, VI, Wie, że picie napojów energetycznych bardzo szkodzi na serce, układ oddechowy, krwionośny i mózg osób w wieku szybkiego wzrostu (dzieci i młodzieży). 3. Wpływ używek na Czytanie artykułów z zdrowie człowieka i gazet o rodzinach alkoholików. osób przebywających z nim. Wychowawcy kl. IIIVI Zdaje sobie sprawę ze zła, jakie wyrządza swoim najbliższym osoba nadużywająca alkoholu. Wychowawcy, Nauczyciele nauczania zintegrowanego, Umie mówić „nie” używkom. Jest asertywny, posiadł sztukę odmawiania. Treści 1. Nikotyna i alkohol, a zdrowie człowieka. 4. Nałogi, czy silna wola i zdrowie? Czy umiesz odmawiać? Uświadamianie uczniom konieczności kształtowania w sobie postaw asertywnych. Prezentowanie postaw asertywnych. Ćwiczenie asertywności poprzez odgrywanie scenek sytuacyjnych. 5. Niebezpieczeństwa Zaznajomienie dzieci płynące z kontaktów z niebezpieczeństwami z nieznajomymi. płynącymi z kontaktów z nieznajomymi: -obcy w domu, -obcy na ulicy, -obcy w Wychowawcy wychowawcy Wychowawcy, Nauczyciele nauczania zintegrowanego, Policjant, -14- Uczeń wie jak należy reagować na zaczepki, pytania i propozycje nieznajomych. Wie, że nie wolno wpuszczać nikogo obcego do domu podczas nieobecności rodziców. Potrafi odpowiednio się zachować w różnych spotkaniach z obcym. sklepie, -poczęstunek słodyczami, -propozycja podwiezienia, -propozycja pokazania ciekawych zdjęć lub obrazków. VI WDRAŻANIE DO UMIEJĘTNEGO KORZYSTANIA Z MEDIÓW. Sposób realizacji Przeprowadzanie lekcji bibliotecznych. Wyrabianie nawyku szanowania książek. Przygotowywanie przez uczniów prezentacji swojej ulubionej książki, bajki, filmu. Przygotowywanie przez uczniów ciekawostek zaczerpniętych z różnych źródeł wiedzy. Dobór czasopism i filmów w zależności od wieku dziecka. Dyskusja na temat 2. Fikcja i wartości płynących z rzeczywistość w różnych bajek odbiorze obrazów, jej wpływ na rozwój telewizyjnych. Co jest prawdą, a co osobowości i wypaczenia psychiki fikcją? – Odnajdowanie fikcji ludzi w młodym w baśniach, wieku. legendach, filmach i książkach. Zajęcia z serii: Jakie bajki oglądał w dzieciństwie zabójca, a jakie pani katechetka? Dyskusja na temat: W 3. Pozytywne i Treści Zasady i kryteria doboru i wyboru czasopism, lektur, filmów i programów telewizyjnych. Odpowiedzialni Nauczyciele nauczania zintegrowanego, nauczyciele j. polskiego, bibliotekarka. Osiągnięcia Uczeń wie, że należy odpowiednio dobierać filmy, czasopisma, gry – w taki sposób, aby się rozwijać. Nie wybiera gier i filmów o przemocy i agresji. Nauczyciele nauczania zintegrowanego, nauczyciele j. polskiego, bibliotekarka. Uczeń wie, że nie wszystko, co dzieje się w filmie należy traktować poważnie. Odróżnia fikcję od rzeczywistości. Nauczyciele Uczeń potrafi wybrać -15- negatywne wartości gier komputerowych. 4. Skutki oddziaływań telewizji i komputera na zdrowie i psychikę dzieci i młodzieży. jaki sposób gry edukacyjne pomogły mi w nauce? Drama na temat negatywnych wartości płynących z wielu gier komputerowych. Walory posiadania wielu programów telewizyjnych. Zalety komputera. Drama na temat negatywnych skutków długotrwałego przesiadywania przed telewizorem lub przy komputerze. nauczania zintegrowanego, nauczyciele jęz. polskiego, bibliotekarka. gry, które kształcą, a odrzucić uczące agresji i przemocy. Nauczyciele nauczania zintegrowanego, nauczyciele j. polskiego, bibliotekarka. Uczeń potrafi wybrać gry, które kształcą, a odrzucić uczące agresji i przemocy. VII PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA. 1. Wdrażanie do dbania o higienę osobistą. 2.Zapobieganie chorobom. Uczeń zna i stosuje zasady higieny osobistej, higieny pracy i wypoczynku. Wie jak dbać o czystość ciała i odzieży. Wiz, że należy dbać o higienę jamy ustnej. Zna zasady higieny pracy ucznia. Wychowawcy, Uczeń zna i stosuje Poznanie zasad i znaczenia Nauczyciel WF, zasady i znaczenie hartowania organizmu. Nauczyciel hartowania Zapobieganie przeziębieniom. gimnastyki organizmu. Ubieranie się stosowne do pory roku i korekcyjnej, Zapobiega pogody. Pielęgniarka, przeziębieniom. Naśladowanie różnych zachowań Lekarz, Ubierania się ludzi w zależności od warunków Strażacy, stosownie do pory pogodowych. Nauczyciel roku i pogody. Planowanie pracy w ciągu dnia. przyrody Potrafi rozplanować Pierwsza pomoc w nagłych różne prace w ciągu wypadkach. dnia. Badanie kręgosłupa. Potrafi udzielić Badanie słuchu. pierwszej pomocy w Badanie stomatologiczne. nagłych wypadkach. Gimnastyka korekcyjna. Zajęcia logopedyczne. Poznawanie zasad higieny osobistej, higieny pracy i wypoczynku. Dbanie o czystość ciała i odzieży. Wyrabianie nawyku dbania o higienę jamy ustnej. Higiena pracy ucznia. Apele o tematyce zdrowotnej. -16- Wychowawcy, Pielęgniarka szkolna, Lekarz, Stomatolog, 3.Rola właściwego Rola właściwego odżywiania się. odżywiania Zapobieganie otyłości dzieci i młodzieży. Zalety picia wody. Wpływ się. wody na stan naszego mózgu, a co za tym idzie całego organizmu. Różnorodność produktów pokarmowych. Przechowywanie i gospodarowanie produktami żywnościowymi. Wartości odżywcze warzyw i owoców. Higiena spożywania posiłków. Produkty żywnościowe pochodzenia zwierzęcego, znaczenie hodowli zwierząt. Produkty spożywcze pochodzenia roślinnego. Sztuczne dodatki do żywności ( barwniki, konserwanty itp.) Wytwarzanie chleba i jego poszanowanie. Zorganizowanie herbaty dla wszystkich uczniów. Wydłużenie drugiej i trzeciej przerwy w celu spożycia przez uczniów śniadania na stołówce. Ustalenie harmonogramu spożywania posiłków na stołówce szkolnej. Umożliwienie uczniom spożycia ciepłego posiłku w porze południowej. Pozyskiwanie środków na dożywianie dzieci. Darmowe obiady dla najuboższych. 4.Rola aktywności ruchowej dla zdrowia. Znaczenie aktywności ruchowej dla organizmu. Samoocena i samokontrola rozwoju fizycznego i sprawności ruchowej. Określanie rytmu oddechu i pracy serca przed i po wysiłku. Dbałość o prawidłowa postawę ciała. Dokonywanie pomiarów właściwości psychoruchowych – proste próby testowe. -17- Wychowawcy, Pielęgniarka, Lekarz, Nauczyciele nauczania zintegrowanego, Nauczyciel przyrody, Nauczyciel techniki, Dyrekcja Szkoły, Świetlica szkolna, Uczeń wie jak i potrafi zdrowo się odżywiać. Zna przyczyny powstawania otyłości, wie, jakie są skutki nadwagi dla organizmu człowieka. Wie, że spożywanie wody jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu i wszystkich organów wewnętrznych człowieka. Wie jak przechowywać produkty żywnościowe. Potrafi wymienić wartości odżywcze warzyw i owoców. Szanuje chleb. Wie jak się go wytwarza. Uczeń zna znaczenie Nauczyciel WF, aktywności ruchowej Nauczyciel dla organizmu. gimnastyki Potrafi dokonać korekcyjnej, samooceny i Nauczyciele samokontroli rozwoju nauczania fizycznego i zintegrowanego, sprawności ruchowej. Umie określić rytm oddechu i pracy serca przed i po wysiłku. Dba o prawidłową postawę ciała. Dokonuje pomiarów właściwości Rodzaje sportów. 5.Różne Rola kibica sportowego. formy aktywności Zasady współdziałania (zdrowej rywalizacji). Wyjazdy na basen. 6.Organizacja zdrowego wypoczynku. w Nauczyciel WF, Nauczyciele grupie nauczania zintegrowanego. Różne możliwości spędzania czasu wolnego. Różnorodność zabaw i gier ruchowych. Znajomość przepisów zabaw i gier i ich respektowanie. Wycieczki do kina, teatru, opery, filharmonii. Oglądanie spektakli z udziałem aktorów teatralnych. Bal karnawałowy. Dyskoteki szkolne. Wycieczki krajoznawcze. Współpraca z biblioteką szkolną, gminną (lekcje biblioteczne, konkurs czytelniczy). Współpraca z GCK. Nauczyciele nauczania zintegrowanego, Wychowawcy, Nauczyciel WF, psychoruchowych – proste próby testowe. Dziecko zna rodzaje sportów. Wie, na czym polega rola kibica sportowego. Przestrzega zasad współdziałania w grupie (zdrowej rywalizacji). Korzysta z basenu. Uczeń zna różne możliwości spędzania czasu wolnego, różnorodność zabaw i gier ruchowych. Zna i przestrzega przepisy zabaw i gier. Ogląda filmy i spektakle w kinie, teatrze, operze, filharmonii. Oglądanie spektakli z udziałem aktorów teatralnych. Bawi się na balu karnawałowym, dyskotekach szkolnych. Jeździ na wycieczki. VIII WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA. Sposób realizacji Treści 1. W szkole czuję się Systematyczne realizowanie bezpieczny. programu BEZPIECZNA SZKOŁA Poznawanie 1.Podstawowe zasady i przepisy przepisów i Osiągnięcia Uczeń w szkole czuje się bezpieczny. Wzrasta w przekonaniu, że jest wartościowym człowiekiem. Uczeń jest wdrażany do pozytywnego postrzegania siebie i najbliższego otoczenia. Wychowawcy kl. I-III Zna zasady zasad Policjant, bezpiecznego Odpowiedzialni Pedagog szkolny, Dyrekcja szkoły, Wszyscy nauczyciele uczący w szkole -18- ruchu drogowego. zachowywania się na drogach. Poznanie rodzajów znaków drogowych. Poznanie podstawowych znaków drogowych w otoczeniu. Edukacja komunikacyjna. Spotkanie z policjantem. Droga dziecka do 2.Bezpieczeństwo poruszania się po szkoły. Bądź bezpieczny – drogach. realizacja projektu edukacyjnego. Wycieczki na skrzyżowania ulic, obserwowanie znaków drogowych oraz nauka przechodzenia przez jezdnię. Konkurs na najbardziej widoczny strój ucznia wracającego ze szkoły wieczorową porą. Cykl spotkań z Policjantem. poruszania się po drogach wiejskich w Wychowawcy kl. I dzień i po zmierzchu, Zna znaki drogowe dotyczące pieszych, Wychowawcy kl. I Zna przyczyny wypadków Wychowawcy klas V drogowych, Zna i rozumie Wychowawcy kl. I-III sygnalizator świetlny, Wie jak poruszać się na rowerze po drogach użyteczności publicznej, Posiada kartę rowerową. Wychowawca kl.I Potrafi bezpiecznie dojść do szkoły. Wychowawcy kl. II i Wie, po której stronie III pobocza należy chodzić, gdy nie ma Wychowawcy kl. I, II chodnika. Wie jak reagować na zaczepki lub propozycje obcych. Potrafi samodzielnie przejść przez jezdnię w miejscach do tego przeznaczonych. Wie jak zadbać o to, aby być widocznym na drodze. Nauczyciele nauczania zintegrowanego, Policjant, Wychowawcy kl.I-III, Zna i przestrzega Bezpieczne formy Zasady i nauczyciel W-F zasad bezpieczeństwa spędzania wolnego bezpieczeństwa organizacji zajęć Policjant, w czasie zabaw z czasu. ruchowych. kolegami. Bezpieczeństwo w Zna bezpieczne czasie zabaw i gier miejsca do zabaw. podwórkowych. Zna i przestrzega Bezpieczne miejsce zasady bezpieczeństwa do zabawy. Wychowawcy kl. I- w czasie zabaw Bezpieczne zabawy i III, wychowawca zimowych. sporty zimowe. klasy, nauczyciel W-F Zna sposoby spędzania Porządek publiczny w wolnego czasu. mieście i na wsi. Wychowawcy klas IVI -19- Ostrożność wobec osób obcych, przedmiotów, zwierząt i zjawisk w domu i poza nim. Pierwsza pomoc w różnych przypadkach. Telefony alarmowe. Bądź bezpieczny – realizacja projektu edukacyjnego dla klas II i III. Co robić, gdy atakuje cię pies? Wychowawcy kl. II Wychowawcy kl. I i II Wychowawcy kl. I. Policjant Wychowawcy kl. II i III Weterynarz, Obsługa przyborów i Spotkania przedstawicielami narzędzi przedsiębiorstwa technicznych. ENERGA. Jak postępować urządzeniami elektrycznymi. 6.Profilaktyka przeciwpożarowa. z z Wychowawcy kl. IIII, nauczyciel techniki Skąd się biorą pożary? Realizacja projektu dotyczącego profilaktyki przeciwpożarowej Ćwiczenia związane Wychowawcy klas Strażacy, wychowawca świetlicy szkolnej, strażacy, wychowawcy klas -20- Wie jak się zachować w przypadku zagrożenia życia. Zna numery alarmowe: 999, 998, 997, 112. -Umie wezwać pomoc przez numer alarmowy. Wie, że nie wolno otwierać drzwi obcym ludziom podczas nieobecności rodziców. Wie, jak zachować się w kontaktach z nieznajomymi na ulicy. Wie, jakie zagrożenia płyną z kontaktów z nieznajomymi. Umie przyjąć bezpieczną pozycję wobec atakującego psa. Wie, że pies atakuje wtedy, gdy się boi. Wie, że nie wolno zaczepiać wałęsających się psów. Wie, jak powstaje prąd. Zna podstawowe materiały przewodzące prąd elektryczny. Wie, jak prawidłowo włączyć i wyłączyć wtyczkę z gniazdka. Zna zasady korzystania z podstawowych urządzeń technicznych: odkurzacza, miksera, sokowirówki. Wie skąd się biorą pożary. Wie, jak wezwać pomoc przez numery alarmowe. Zna przeznaczenie oraz wyposażenie ze sposobem i drogą p. G. Lasowski ewakuacji w szkole. nauczyciel WF, szkolny inspektor BHP. wozu strażackiego, Wie, jak wyglada strój strażaka: reprezentacyjny i roboczy. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ 1. Pogadanki na godzinach wychowawczych na tematy zawarte w Szkolnym Programie Profilaktyki - uznane jako wiodące w poszczególnych miesiącach ze szczególnym zwróceniem uwagi na problem bezpieczeństwa i odpowiedniej reakcji w różnych sytuacjach.. 2. Spotkanie uczniów pogadanka dla uczniów klas I-III ze stomatologiem na temat chorób całego organizmu, które biorą się od zaniedbanych i nieleczonych zębów oraz wyjazd do gabinetu stomatologicznego w celu przeglądu jamy ustnej i stanu uzębienia. 3. Wyrabianie nawyków higienicznych – nauka w każdej klasie I-III prawidłowego mycia rąk. 4. Udział klas I-III w ogólnopolskim programie dotyczącym bezpieczeństwa patronowanym przez Policję. 5. Dzień profilaktyki pod hasłem „Piję wodę” – w klasach I-III i IV-VI. 6. Realizowanie programu „Nie pal przy mnie proszę!” w klasach I-III. 7. Udział w programie „Owoce w szkole”. 8. Udział w programie „Szklanka mleka”. 9. Konkurs plastyczny „Bezpieczne zabawy zimowe”. 10. Dzień sportu – Gminny turniej gier i zabaw. 11. Dbamy o naszą zieloną planetę – Wycieczka do oczyszczalni ścieków. 12. Warsztaty segregowania śmieci. 13. Realizacja projektu „Ratujemy i uczymy ratować”. 14. Dzień rodziny dla uczniów klas I-III i ich rodziców. -21- 7. Dożywianie dzieci z najuboższych rodzin. 8. Objęcie opieką świetlicy socjoterapeutycznej dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. 9. Objęcie terapią pedagogiczną uczniów o specyficznych potrzebach edukacyjnych. 10. Udział uczniów klas I-VI w akcji „Sprzątanie Świata”. 11. Zbiórka makulatury i ekośmieci. PRZEBIEG REALIZACJI TEMATY WIODĄCE W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH 1. WRZESIEŃ- Bezpiecznie poruszam się po drogach. 2. PAŹDZIERNIK- Dbam o zdrowie. Wiem jak zapobiegać otyłości. 3.LISTOPAD - Umiejętnie korzystam z mediów. 4. GRUDZIEŃ- Znam swoje prawa i obowiązki. (Tworzenie prawidłowych relacji międzyludzkich). 5. STYCZEŃ- Dbam o bezpieczeństwo podczas zabaw i sportów zimowych. 6. LUTY- Umiem zapobiegać zagrożeniom. 7. MARZEC- W zdrowym ciele zdrowy duch. (Promocja zdrowego stylu życia). 8. KWIECIEŃ- Dbajmy o naszą zieloną planetę. (Przystosowanie do życia w dobie dynamicznego postępu cywilizacyjnego). 9. MAJ- Szanuję siebie i innych. 10. CZERWIEC- Bezpiecznie spędzam wakacje. 1. WRZESIEŃ- Bezpiecznie poruszam się po drogach. VIII WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA. Sposób realizacji Osiągnięcia Treści Poznawanie 1.Podstawowe Zna zasady bezpiecznego poruszania zasady i przepisy przepisów i zasad się po drogach wiejskich w dzień i po zachowywania się na ruchu drogowego. -22- drogach. Poznanie rodzajów znaków drogowych. Poznanie podstawowych znaków drogowych w otoczeniu. Edukacja komunikacyjna. zmierzchu Zna znaki drogowe dotyczące pieszych. Zna przyczyny wypadków drogowych. Zna i rozumie sygnalizator świetlny. Wie jak poruszać się na rowerze po drogach użyteczności publicznej. Posiada kartę rowerową. Droga dziecka do 2.Bezpieczeństwo poruszania się po szkoły. Bądź bezpieczny – drogach. realizacja projektu edukacyjnego. Wycieczki na skrzyżowania ulic, obserwowanie znaków drogowych oraz nauka przechodzenia przez jezdnię. Konkurs na najbardziej widoczny strój ucznia wracającego ze szkoły wieczorową porą. Cykl spotkań z Policjantem. Potrafi bezpiecznie dojść do szkoły. Wie po której stronie pobocza należy chodzić, gdy nie ma chodnika. Wie jak reagować na zaczepki lub propozycje obcych. Potrafi samodzielnie przejść przez jezdnię w miejscach do tego przeznaczonych. Wie jak zadbać o to, aby być widocznym na drodze. 2. PAŹDZIERNIK- Dbam o zdrowie VII PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA. Poznawanie zasad higieny osobistej, 1. Wdrażanie higieny pracy i wypoczynku. do dbania o Dbanie o czystość ciała i odzieży. Wyrabianie nawyku dbania o higienę higienę jamy ustnej. osobistą. 2.Zapobieganie chorobom. Uczeń zna i stosuje zasady higieny osobistej, higieny pracy i wypoczynku. Wie jak dbać o czystość ciała i odzieży. Wie, że należy dbać o higienę jamy ustnej. Zna zasady higieny pracy ucznia. Higiena pracy ucznia. Uczeń zna i stosuje zasady i znaczenie Poznanie zasad i znaczenia hartowania hartowania organizmu. organizmu. Zapobiega przeziębieniom. Zapobieganie przeziębieniom. Ubierania się stosownie do pory roku i Ubieranie się stosowne do pory roku i pogody. pogody. Potrafi rozplanować różne prace w ciągu Naśladowanie różnych zachowań ludzi dnia. w zależności od warunków -23- pogodowych. Planowanie pracy w ciągu dnia. Rola właściwego odżywiania się. Różnorodność produktów 3.Rola właściwego pokarmowych. odżywiania Przechowywanie i gospodarowanie produktami żywnościowymi. się. Wartości odżywcze warzyw i owoców. Higiena spożywania posiłków. Produkty żywnościowe pochodzenia zwierzęcego, znaczenie hodowli zwierząt. Produkty spożywcze pochodzenia roślinnego. Sztuczne dodatki do żywności 4. Wpływ Czytanie artykułów z gazet o rodzinach używek na alkoholików. zdrowie Czytanie informacji z różnych źródeł. człowieka i osób przebywają cych z nim. 5. Nałogi, czy silna wola i zdrowie? Czy umiesz odmawiać? Uświadamianie uczniom konieczności kształtowania w sobie postaw asertywnych. Prezentowanie postaw asertywnych. Ćwiczenie asertywności poprzez odgrywanie scenek sytuacyjnych. Uczeń wie i potrafi zdrowo się odżywiać, jak przechowywać produkty żywnościowe. Potrafi wymienić wartości odżywcze warzyw i owoców. Zdaje sobie sprawę ze zła, jakie wyrządza osoba nadużywająca alkoholu swoim najbliższym. Wie, że palenie papierosów lub nadużywanie alkoholu znacznie obciąża budżet domowy. Umie mówić „nie” używkom. Jest asertywny, posiadł sztukę odmawiania. 3.LISTOPAD - Umiejętnie korzystam z mediów. VI WDRAŻANIE DO UMIEJĘTNEGO KORZYSTANIA Z MEDIÓW. Sposób realizacji Osiągnięcia Przeprowadzanie lekcji bibliotecznych. Uczeń wie, że należy Wyrabianie nawyku szanowania książek. odpowiednio dobierać filmy, Przygotowywanie przez uczniów czasopisma, gry – w taki prezentacji swojej ulubionej książki, sposób, aby się rozwijać. bajki, filmu. Nie wybiera gier i filmów o Przygotowywanie przez uczniów przemocy i agresji. ciekawostek zaczerpniętych z różnych źródeł wiedzy. Dobór czasopism i filmów w zależności od wieku dziecka. Dyskusja na temat wartości płynących z Uczeń wie, że nie wszystko, 2. Fikcja i co dzieje się w filmie należy rzeczywistość różnych bajek telewizyjnych. Co jest prawdą, a co fikcją? – traktować poważnie. w odbiorze Odnajdowanie fikcji w baśniach, Odróżnia fikcję od obrazów, jej legendach, filmach i książkach. rzeczywistości. wpływ na Zajęcia z serii: Jakie bajki oglądał w rozwój Treści Zasady i kryteria doboru i wyboru czasopism, lektur, filmów i programów telewizyjnych. -24- osobowości i wypaczenia psychiki ludzi w młodym wieku. 3. Pozytywne i negatywne wartości gier komputerow ych. 4. Skutki oddziaływań telewizji i komputera na zdrowie i psychikę dzieci i młodzieży. dzieciństwie zabójca, a jakie pani katechetka? Dyskusja na temat: W jaki sposób gry edukacyjne pomogły mi w nauce? Drama na temat negatywnych wartości płynących z wielu gier komputerowych. Lekcje na temat umiejętnego i rozsądnego korzystania z komputera. Walory posiadania wielu programów telewizyjnych. Zalety komputera. Drama na temat negatywnych skutków długotrwałego przesiadywania przed telewizorem lub przy komputerze. Uczeń potrafi wybrać gry, które kształcą, a odrzucić budzące agresję i przemoc. Uczeń zna zalety korzystania z programów i gier edukacyjnych. Potrafi wyszukiwać potrzebne informacje. Wie, Ze długotrwałe korzystanie z komputera może powodować wady postawy, zaburzenia wzroku, bóle głowy i nerwice. 4. GRUDZIEŃ- Znam swoje prawa i obowiązki. (Tworzenie prawidłowych relacji międzyludzkich). II TWORZENIE PRAWIDŁOWYCH RELACJI MIĘDZYLUDZKICH Sposób realizacji Osiągnięcia Treści Nauka rozwiązywania Uczeń wie, że osobami, które go 1.Wzajemn konfliktów poprzez dialog. najbardziej kochają są jego e relacje i Przyłączenie się do akcji CAŁA rodzice i dziadkowie. komunikac POLSKA CZYTA Z Dziecko uczy się nieagresywnego ja w DZIEĆMI. sposobu rozwiązywania rodzinie i Dziecko jako uczeń i kolega. konfliktów oraz pogłębia więzi grupie Więzi rodzinne, wzajemna emocjonalne pomiędzy nim, a rówieśnicze pomoc, wyrozumiałość, rodzicem poprzez codzienne j. szacunek. wspólne głośne czytanie książek. Skuteczne Miłość macierzyńska, a miłość Uczeń jest koleżeński, uczynny, porozumie dziecka wobec rodziców. uczciwy, tolerancyjny, rozsądny, wanie się. Treningi interpersonalne. otwarty, towarzyski, chętny do Kręgi uczuć. pracy i pomocy. Dyskusje na forum grupy. 2. Ochrona i przestrzega nie praw dziecka. Zapoznanie dzieci z instytucjami pomocy dla dzieci, z numerami telefonów i adresami najbliższych placówek. Zapoznanie dzieci z międzynarodową Konwencją o Prawach Dziecka -25- Uczeń wie jakie są instytucje pomocy dla dzieci, zna numery telefonów do najbliższej takiej instytucji. Wie co to jest Konwencja o prawach Dziecka i jakie przepisy zawiera. Uświadomienie dzieciom, że nikt nie ma prawa stosować wobec nich brutalnej przemocy. Uświadamianie dzieci, że przemoc rodzi przemoc; agresja rodzi agresję. 1. Ukazywanie, że przemocą i 4. Rozwiązyw krzykiem walczą osoby, którym brakuje rzeczowych argumentów, aby anie konfliktów pokojowo przekonać innych do swoich racji. poprzez dialog. Wykorzystanie nabytej wiedzy 5. w radzeniu sobie w kontaktach Tolerancja z niepełnosprawnymi. wobec Umiejętne i taktowne niepełnosp zachowanie się wobec osób rawności i skromniej ubranych, mniej nie tylko. zadbanych, gorzej uczących się. Zwrócenie uwagi na konieczność pomagania osobom starszym, słabszym, chorowitym, niepełnosprawnym. Symbole typu: miejsce dla inwalidy, dla matki z dzieckiem, dla honorowego krwiodawcy. Ćwiczenie zachowań 6.Zachowa asertywnych i zdobycie nia umiejętności wykorzystania ich asertywne. w praktyce. 3. Przemoc wobec dzieci. Dziecko wie, że nikt nie ma prawa go bić, katować, dotykać w miejsca intymne. Uczeń wie, że agresja pociąga za sobą agresję. Uczeń wie, że przemocą i krzykiem walczą osoby, którym brakuje rzeczowych argumentów, aby pokojowo przekonać innych do swoich racji. Uczeń wykorzystuje nabytą wiedzę w radzeniu sobie w kontaktach z niepełnosprawnymi. Umiejętne i taktowne zachowuje się wobec osób skromniej ubranych, mniej zadbanych, gorzej uczących się. Dziecko wie, że istnieje konieczność pomagania osobom starszym. Uczeń zna specjalne oznakowania służące ułatwieniu życia osobom wymagającym szczególnych warunków . Uczeń jest asertywny. Potrafi powiedzieć NIE, potrafi wybrać najlepsze rozwiązanie w różnych sytuacjach. 5. STYCZEŃ- Dbam o bezpieczeństwo podczas zabaw i sportów zimowych. VIII WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA Zna i przestrzega zasad Bezpieczne 1. Zasady bezpieczeństwa i organizacji zajęć ruchowych. bezpieczeństwa w czasie zabaw z formy kolegami. spędzania 2. Bezpieczeństwo w czasie zabaw i gier podwórkowych w czasie ferii Zna bezpieczne miejsca do wolnego 3. Bezpieczne miejsce do zabawy. zabaw. czasu. 4. Bezpieczne zabawy i sporty zimowe. Wie, gdzie wybrać bezpieczne miejsce do zabaw zimowych. Przestrzega zasad bezpieczeństwa w czasie zabaw i sportów zimowych. Zna sposoby spędzania wolnego czasu. -26- 6. LUTY- Umiem zapobiegać zagrożeniom. VIII WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA. Zaznajomienie dzieci z Uczeń wie jak należy reagować na 1. zaczepki, pytania i propozycje Niebezpiec niebezpieczeństwami płynącymi z kontaktów z nieznajomymi: nieznajomych. zeństwa obcy w domu, Wie, że nie wolno wpuszczać nikogo płynące z obcego do domu podczas nieobecności kontaktów obcy na ulicy, obcy w sklepie, rodziców. z Potrafi odpowiednio się zachować w nieznajomy poczęstunek słodyczami, propozycja podwiezienia, różnych spotkaniach z obcym. mi. propozycja pokazania ciekawych zdjęć lub obrazków. pomoc w różnych Wie jak się zachować w przypadku 2.Ostrożno Pierwsza zagrożenia życia. ść wobec przypadkach. Telefony alarmowe Zna numery alarmowe: 999, 998, 997, osób Co robić, gdy atakuje cię pies? 112. obcych, Umie wezwać pomoc przez numer przedmio- ZZagrożenia naturalne - przyczepienie klkleszcza, ukąszenie żmii zygzakowatej. alarmowy. tów, Wie, że nie wolno otwierać drzwi obcym zwierząt i ludziom podczas nieobecności rodziców. zjawisk w Wie, jak zachować się w kontaktach z domu i nieznajomymi na ulicy. poza nim. Wie, jakie zagrożenia płyną z kontaktów z nieznajomymi. Umie przyjąć bezpieczną pozycję wobec atakującego psa. Wie, że pies atakuje wtedy, gdy się boi. Wie, że nie wolno zaczepiać wałęsających się psów. Wie jak postąpić w przypadku ukąszenia żmii lub przyczepienia kleszcza. 3.Obsługa 1. Spotkania z przedstawicielami Wie, jak powstaje prąd. Zna podstawowe materiały przewodzące przyborów przedsiębiorstwa ENERGA. i narzędzi 2. Jak postępować z urządzeniami prąd elektryczny. Wie, jak prawidłowo włączyć i wyłączyć techniczny elektrycznymi. wtyczkę z gniazdka. ch. Zna zasady korzystania z podstawowych urządzeń technicznych: odkurzacza, miksera, sokowirówki. 4.Profilakt yka przeciwpoż arowa. Skąd się biorą pożary? Realizacja projektu dotyczącego profilaktyki przeciwpożarowej Ćwiczenia związane ze sposobem i drogą ewakuacji w szkole. Wie skąd się biorą pożary. Wie, jak wezwać pomoc przez numery alarmowe. Zna przeznaczenie oraz wyposażenie wozu strażackiego. Wie, jak wygląda strój strażaka reprezentacyjny i roboczy. MARZEC – W zdrowym ciele zdrowy duch. -27- Promocja zdrowego stylu życia. VII PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA 1.Zapobieg Przypomnienie podstawowych zasad higieny osobistej. anie chorobom. Wyrabianie nawyku dbania o higienę jamy ustnej. Higiena pracy i wypoczynku. Zapobieganie przeziębieniom. Rola właściwego i regularnego odżywiania się. Znaczenie picia wody dla naszego organizmu. 2.Rola aktywności ruchowej dla zdrowia. Znaczenie różnych form aktywności ruchowej dla organizmu (wycieczki piesze, rowerowe, pływanie, uprawianie sportu). Samoocena i samokontrola rozwoju fizycznego oraz sprawności ruchowej. Określanie rytmu oddechu oraz pracy serca przed i po wysiłku. Dbałość o prawidłową postawę ciała. Dokonywanie pomiarów właściwości psychoruchowych – proste próby testowe. 4.Organizac ja zdrowego wypoczynku. Różne możliwości spędzania czasu wolnego. Różnorodność zabaw i gier ruchowych. Respektowanie reguł gier i zabaw. Uświadamianie o roli obcowania z kulturą dla człowieka (wycieczki krajoznawcze, kino, teatr, opera, filharmonia, bale i dyskoteki szkolne, konkursy czytelnicze, koło teatralne). Uczeń zna i stosuje zasady higieny osobistej, higieny pracy i wypoczynku. Wie jak dbać o czystość ciała i odzieży. Wie, w jaki sposób dbać o higienę jamy ustnej. Zna zasady higieny pracy ucznia. Uczeń zna rolę aktywności ruchowej dla zdrowia organizmu. Potrafi dokonać samooceny i samokontroli rozwoju fizycznego i sprawności ruchowej. Umie określić rytm oddechu i pracy serca przed i po wysiłku. Dba o prawidłową postawę ciała. Wykonuje proste próby testowe. Rodzaje sportów. Zna różne rodzaje sportów. 3.Różne Rola kibica sportowego. Wie, na czym polega rola formy aktywności. Zasady współdziałania w grupie (zdrowej kibica sportowego. rywalizacji). Przestrzega zasad Wyjazd na basen. współdziałania w grupie (zdrowej rywalizacji). Korzysta z basenu. -28- Zna różne możliwości spędzania czasu wolnego, różnorodność zabaw i gier ruchowych. Przestrzega zasad podczas gier i zabaw. Potrafi i lubi korzystać z dorobku kulturowego. KWIECIEŃ – Dbajmy o naszą zieloną planetę. VIII PRZYSTOSOWANIE DO ŻYCIA W DOBIE DYNAMICZNEGO POSTĘPU CYWILIZACYJNEGO. Uczeń wie jak zabezpieczać się 1. Poznanie Woda i ogień – dwa żywioły. Kontakt z niebezpiecznymi substancjami. przed niebezpiecznymi różnych Zagrożenie atakiem terrorystycznym. żywiołami oraz innymi typów Zagrożenie wybuchem atomowym lub niebezpieczeństwami. zagrożeń. chmurą radioaktywną. Wysypiska śmieci, oczyszczalnie ścieków, Uczeń wie, że przyroda ginie na 2. Ochrona filtry na kominach. skutek ingerencji człowieka. przed 2. Co wolno palić w piecu? Wie, jakie czynniki powodują zagrożeniam 3. Strażnicy przyrody. zanieczyszczanie środowiska. i 4. Formy ochrony przyrody. Wie jak postąpić w przypadku naturalnymi 5.Rośliny i zwierzęta chronione. ukąszenia żmii lub i cywilizacyj6. Zagrożenia naturalne-przyczepienie przyczepienia kleszcza. nymi. kleszcza, ukąszenie żmii zygzakowatej. Poznanie zagrożeń współczesnego świata: Uczeń zna zagrożenia 3. współczesnego świata, wie jak Zagrożenia dewaluacja wartości, kult pieniądza, im zapobiegać. współczesneg przemoc, wandalizm, dewastacja środowiska, hałas, oderwanie człowieka od o świata. świata przyrody, życie w pośpiechu i stresie, dopalacze i środki odurzające. Szukanie sposobu na szczęśliwe życie we współczesnym świecie. Jak powstaje dziura ozonowa? Uczeń wie, w jaki sposób 4.Wpływ Co to jest efekt cieplarniany? człowiek zatruwa środowisko zanieczyszSkąd się biorą kwaśne deszcze? naturalne. czeń Potrafi określić, w jaki sposób chemicznych Międzyszkolne warsztaty ekologiczne. zminimalizować emisje i fizycznych Konkursy plastyczne. szkodliwych substancji do środowiska Doświadczenia. środowiska naturalnego. na zdrowie człowieka. Uczeń zna sposób na chwilowe 5. Skuteczne Dostrzeganie piękna otaczającej nas przyrody. odprężenie się, zrelaksowanie. metody Nauka czerpania radości z obcowania z Potrafi dostrzegać piękno radzenia przyrodą. otaczającego świata. sobie ze Mini techniki relaksacyjne. stresem. Miejsca, gdzie dzieciom nie wolno chodzić i Uczeń wie, że nie należy bawić 6. się maszynami rolniczymi, grać Zagrożenia przebywać. w piłkę przy ulicy, zjeżdżać na rozwoju i Postęp tak, ale czy za każdą cenę? sankach po ulicy... życia dzieci. Pestycydy stosowane w rolnictwie. Potrafi wybrać odpowiednie miejsce do zabaw. Wie, że nie należy nadmiernie eksploatować środowiska, gdyż grozi to klęską ekologiczną. Wie, że spożywanie pestycydów jest niezdrowe. -29- MAJ – Szanuję siebie i innych. IV PRZECIWDZIAŁANIE AGRESJI I PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH. Prelekcja dla rodziców. Rodzic ma świadomość, 1. DLA że głównie od niego RODZICÓW. Zgromadzenie materiałów na temat wychowywania dzieci sprawiających zależy wychowanie Zapoznanie trudności wychowawcze. dziecka, gdyż jest on rodziców z najważniejszym wzorem podstawowymi Częste rozmowy wychowawcy z rodzicami dzieci sprawiających kłopoty do naśladowania. czynnikami Rodzic wie, gdzie powodującymi wychowawcze (zarówno nadpobudliwe, agresywne itp., jak i nadmiernie skryte, szukać fachowej powstawanie znerwicowane...) pomocy w razie zaburzeń trudności emocjonalnych wychowawczych. u dzieci. Rodzic wie, że wspólne działanie jego i wychowawcy idące w tym samym kierunku przynoszą najlepsze efekty. Kierowanie do Poradni Psychologiczno Rodzice wraz z nauczycielem 2. DLA szukają fachowej pomocy dla RODZICÓW. Pedagogicznej. dziecka. Zorganizowa- Współpraca z Ośrodkiem pomocy społecznej przy Urzędzie Gminy. Pomoc materialna i pieniężna nie zajęć Działania charytatywne. dla najuboższych. terapeutyceRodzice wiedzą, gdzie się udać nych i pomocy Umieszczenie na tablicy ogłoszeń numerów telefonów do poradnictwa w razie problemów. społecznej. rodzinnego. Zajęcia terapeutyczne z pedagogiem szkolnym. 1.Zapobiegan Budowanie silnego poczucia własnej Wie, jakie są jego mocne i wartości. słabe strony. ie agresji. Kształcenie umiejętności rozmawiania o Potrafi wyrazić słowami, co uczuciach. czuje w różnych sytuacjach. Budzenie wrażliwości na potrzeby innego Prawidłowo reaguje sytuacjach człowieka. typowych, nie jest obojętny na Wdrażanie do skutecznego radzenia sobie potrzeby innych. ze stresem. Wie, jakie programy, filmy i Wyrabianie umiejętności odpowiedniego gry są warte uwagi. dobierania programów telewizyjnych, Rodzice widzą postępy w filmów i gier komputerowych. zachowaniu, ogładzie, kulturze Świetlica socjoterapeutyczna. dziecka. różne możliwości 2.Wdrażanie Różne możliwości spędzania czasu Zna spędzania czasu wolnego, do aktywne- wolnego. Różnorodność zabaw i gier ruchowych. różnorodność zabaw i gier go ruchowych. wypoczynku. Respektowanie reguł gier i zabaw. Uświadamianie roli obcowania z kulturą Przestrzega zasad podczas gier dla człowieka (wycieczki krajoznawcze, i zabaw. kino, teatr, opera, filharmonia, bale i Potrafi i lubi korzystać z dyskoteki szkolne, konkursy czytelnicze, dorobku kulturowego. koło teatralne). Wdraża się do zwiedzania, Organizowanie wycieczek szkolnych podróżowania, poznawania różnego typu. nowych miejsc i ludzi, -30- obcowania z kulturą. CZERWIEC – Bezpiecznie spędzam wakacje. VIII WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA ZASAD BEZPIECZEŃSTWA i przestrzega zasad Bezpieczne Zasady bezpieczeństwa i organizacji zajęć Zna ruchowych. bezpieczeństwa w czasie zabaw z formy spędzania Bezpieczeństwo w czasie zabaw i gier kolegami. podwórkowych. Zna bezpieczne miejsca do zabaw. wolnego Bezpieczne miejsce do zabawy. Zna i przestrzega zasady czasu. Bezpieczne zabawy i sporty wodne. bezpieczeństwa w czasie zabaw w Porządek publiczny w mieście i na wsi. wodzie. Zna sposoby spędzania wolnego czasu. Wie jak się zachować w Ostrożność Pierwsza pomoc w różnych przypadkach. przypadku zagrożenia życia. wobec osób Telefony alarmowe. Co robić, gdy atakuje cię pies? Zna numery alarmowe: 999 obcych, 998, 997, 112. przedmiotó Umie wezwać pomoc przez numer w, zwierząt alarmowy. i zjawisk w Wie, że nie wolno otwierać drzwi domu i obcym ludziom podczas poza nim. nieobecności rodziców. Wie, jak zachować się w kontaktach z nieznajomymi na ulicy. Wie, jakie zagrożenia płyną z kontaktów z nieznajomymi. Umie przyjąć bezpieczną pozycję wobec atakującego psa. Wie, że pies atakuje wtedy, gdy się boi. Wie, że nie wolno zaczepiać wałęsających się psów. -31- HARMOOGRAM REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI LP. MIESIĄC 1. Wrzesień 2 Październik 3 Listopad 4 Grudzień 5 Styczeń 6 Luty 7 Marzec 8 Kwiecień 9 Maj 10 Czerwiec TEMAT WIODĄCY Bezpiecznie poruszam się po drogach. Wybrane przepisy ruchu drogowego. Bezpieczna droga do szkoły i z powrotem. Przepisy wewnętrzne szkoły, stołówki, świetlicy, dowozów szkolnych. Dbam o zdrowie. Jedzenie warzyw i owoców. Picie wody. Zapobieganie otyłości. Higiena osobista. Zdrowe zęby. Zapobieganie nałogom i piciu napojów typu Red Bull. Umiejętnie korzystam z mediów. Dobór programów telewizyjnych i gier komputerowych. Czas spędzony przed telewizorem. Znam swoje prawa i obowiązki. (Tworzenie prawidłowych relacji międzyludzkich). Wyrażanie uczuć. Więzi rodzinne, wzajemna pomoc, wyrozumiałość, szacunek. Tolerancja wobec niepełnosprawności. Prawa i obowiązki ucznia. Konwencja praw Dziecka. Przemoc wobec dzieci. Dbam o bezpieczeństwo podczas zabaw i sportów zimowych. Bezpieczeństwo podczas zabaw na śniegu. Bezpieczeństwo podczas uprawiania sportów. Umiem zapobiegać zagrożeniom. Ostrożność wobec obcych osób, zwierząt, przedmiotów i zjawisk. Obsługa przyborów i narzędzi technicznych. Profilaktyka przeciwpożarowa. W zdrowym ciele zdrowy duch. (Promocja zdrowego stylu życia). Rola aktywności ruchowej dla zdrowia. Różne formy aktywności. Organizacja zdrowego wypoczynku. Zapobieganie chorobom. Dbajmy o naszą zieloną planetę. (Przystosowanie do życia w dobie dynamicznego postępu cywilizacyjnego). Ekologia. Zagrożenia współczesnego świata. Skuteczne metody radzenia sobie ze stresem. Szanuję siebie i innych. Budowanie poczucia własnej wartości. Zapobieganie agresji- zabawy ułatwiające kontakty interpersonalne, gry zespołowe. Bezpiecznie spędzam wakacje. Bezpieczeństwo podczas zabaw z rówieśnikami. Bezpieczeństwo podczas kąpieli w zbiornikach wodnych. Bezpieczeństwo podczas wycieczek. -32- KLASA 7. FORMY EWALUACJI. Ewaluacja to systematyczne monitorowanie przebiegu realizacji zaplanowanych zadań. Musi ona być przydatna, realna, systematyczna, uczciwa i dostarczać jasnych informacji. Informacje niezbędne do ewaluacji będą uzyskiwane w różny sposób: - bezpośrednia rozmowa z uczniami i rodzicami, wywiady, dyskusje, - wnikliwa obserwacja uczniów – prowadzenie dokumentacji na ten temat przez wychowawców klas, - spotkania szkolnego zespołu wychowawczego – wymiana uwag, spostrzeżeń oraz własnych doświadczeń w zakresie działań profilaktycznych (w pracy z uczniami i rodzicami), - analiza dokumentów istniejących w szkole (notatki, protokoły, rejestr działań, plany pracy), - informacje zwrotne, - ankiety przeprowadzane wśród uczniów i rodziców, - analiza wytworów pracy uczniów, - analiza arkusza przebiegu realizacji szkolnego programu profilaktyki szkoły podstawowej w Szemudzie. Ewaluacja działań profilaktycznych będzie się odbywać na plenarnych posiedzeniach Rady Pedagogicznej dwa razy w ciągu roku szkolnego i na spotkaniach szkolnego zespołu wychowawczego (w razie potrzeby częściej). Informacje dotyczące wyników analizy i wyciągniętych z niej wniosków będą przekazywane wszystkim nauczycielom. Posłuży to podsumowaniu i ocenie, stworzy okazję do analiz i dyskusji. -33- ARKUSZ PRZEBIEGU REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W SZEMUDZIE ................................................. Imię i nazwisko nauczyciela ................................................. Rok szkolny P. 1. Sugeroway miesiąc Wrzesień TEMAT WIODĄCY Bezpiecznie poruszam się po drogach. Wybrane przepisy ruchu drogowego. Bezpieczna droga do szkoły i z powrotem. Przepisy wewnętrzne szkoły, stołówki, świetlicy, dowozów szkolnych. 2 Październk Dbam o zdrowie. Jedzenie warzyw i owoców. Picie wody. Zapobieganie otyłości. Higiena osobista. Zdrowe zęby. Zapobieganie nałogom i piciu napojów typu Red Bull. 3 Listopad Umiejętnie korzystam z mediów. Dobór programów telewizyjnych i gier komputerowych. Czas spędzany przed telewizorem. 4 Grudzień Znam swoje prawa i obowiązki. Tworzenie prawidłowych relacji międzyludzkich. Wyrażanie uczuć. Więzi rodzinne, wzajemna pomoc, wyrozumiałość, szacunek. Tolerancja wobec niepełnosprawności. Prawa i obowiązki ucznia. Międzynarodowa Konwencja Praw Dziecka. Przemoc wobec dzieci. 5 Styczeń Dbam o bezpieczeństwo podczas zabaw i sportów zimowych. Bezpieczeństwo podczas zabaw na śniegu. Bezpieczeństwo podczas uprawiania sportów. KLASA DATA REALIZACJI PODPIS 6 Luty Umiem zapobiegać zagrożeniom. Ostrożność wobec obcych osób, zwierząt, przedmiotów i zjawisk. Obsługa przyborów i narzędzi technicznych. Profilaktyka przeciwpożarowa. 7 Marzec W zdrowym ciele zdrowy duch. Promocja zdrowego stylu życia. Zapobieganie chorobom. Rola aktywności ruchowej dla zdrowia. Organizacja zdrowego wypoczynku. 8 Kwiecień Dbajmy o naszą zielona planetę. Przystosowanie do życia w dobie dynamicznego postępu cywilizacyjnego. Ekologia. Skuteczne metody radzenia sobie ze stresem. 9 Maj Szanuję siebie i innych. Budowanie poczucia własnej wartości. Zapobieganie agresji - zabawy ułatwiające kontakty interpersonalne, gry zespołowe. 10 Czerwiec Bezpiecznie spędzam wakacje. Bezpieczeństwo podczas zabaw z rówieśnikami. Bezpieczeństwo podczas kąpieli w zbiornikach wodnych. Bezpieczeństwo podczas wycieczek. - - 27 8.LITERATURA – ŻRÓDŁA POMYSŁÓW, KIERUNKI POSZUKIWAŃ Gordon. Wychowanie bez porażek. Warszawa 1997 Górski S. Psychoterapia w wychowaniu. Kraków 1986 Chomczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D. Polubić szkołę. Ćwiczenia grupowe do pracy w wychowawczej. Biczyńska I. (red.) Humaniści o prawach dziecka. Kraków 2000 Bramer L. Kontakty służące pomaganiu. Bwadella D. Toksyczni terapeuci /przemoc, religia, sekrety/. Danielewicz W. T. Rodzina jako środowisko życia [w:] Danielewicz W. T., Izdebska J., Krzesińska-żach B. Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym. Białystok 2001 Danielewska J. Agresja u dzieci – szkoła porozumienia. Warszawa 2002 Dąbrowski K. W poszukiwaniu zdrowia psychicznego. Warszawa 1989 Egan G. Uczestnictwo w treningu grupowym i rozwój interpersonalny. Eichelberger W. Jak wychować szczęśliwe dzieci. Warszawa1997 Ererly G., Rosenfeld R. Stres, przyczyny terapii i autoterapii. Warszawa 1992 Faber A. Mazlisch E. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Poznań 1993 Forechand R., Long N. Jak wychowywać uparte dziecko. Warszawa 2002 Frączak A. Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży. 1997 Frączak A., Pufel-Struzik J. Agresja wśród dzieci i młodzieży, perspektywa psychoedukacyjna. Kielce 1996 Hauck P. Jak dobrze wychować dziecko. Warszawa 1982 Izdebska H. Szczęście dziecka. Warszawa 1979 Izdebska J. Rodzina, dziecko, telewizja. Białystok 1996 Johnson D. W. Podaj dłoń. Johnson D. W. Umiejętności interpersonalne i samorealizujące. Jarosz M. Bariery życiowe młodzieży. Warszawa1986 Kępiński A. Rytm życia. Warszawa 1992 Królak E. Tata /Jak mówić nie/ Król-Fijewska M. Trening asertywności. Kubacka-Jasiecka D. Adaptacyjno-obronne mechanizmy i funkcje młodzieżowych zachowań agresywnych i samoagresywnych. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1975 Kuwala S., Brągiel J., Janke A. W. Pedagogika rodziny. Toruń 1998 Maxwell R. Dzieci. Alkohol. Narkotyki. – Przewodnik dla rodziców. Gdańsk 1994 Melibruda J. Nie dać się upokorzyć. Warszawa 1994 Melibruda J. Nieprzebaczona krzywda. -28- Namysłowska I. Terapia rodzin. Warszawa 1997 Neill A. S. Nowa Summerhill. Poznań 1994 Kś. Nowak W. Sekrety w polsce a młodzież /przewodnik/. Olsztyn 1996 Ortner G. Bajki na dobry sen. Warszawa 1996 Pacyna M. B. Rodzinne uwarunkowania zachowania dziecka. Warszawa 1998 Pawłowska R., Grzywacz Z. Dysfunkcjonalność rodziny a rozwój osobowości dzieci i młodzieży. Koszalin 1998Płoszyński Z. (red.) Wybrane zagadnienia do studiowania problemów współczesnej edukacji. Koszalin 1992 Pospieszyl K. Żabczyńska E. Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie. Warszawa1981 Radziłowicz W. Radziłowicz P. Formy i funkcja agresji u dzieci i młodzieży. 1997 Ranschburg J. Lęk, gniew, agresja. Warszawa 2002 Ritchie J. Tajemniczy świat sekt i kultów. Warszawa 1994 Ritchie J. (red). Działania wśród młodzieży – podręcznik szkoleniowy na temat profilaktyki AIDS. Warszawa 1995 Skorny Z. Formy i źródła agresji u dzieci i młodzieży. 1973 Skurzewicz J. Agresja i przemoc w szkole. Uwarunkowania socjologiczne. Warszawa 2000 Steede K. 10 błędów popełnianych przez Dobrych Rodziców. Gdańsk 2003 Stokłosa B. Przejawy zachowań agresywnych u uczniów wiejskich i ich uwarunkowania. Kielce 1996 Wojciechowski M. Patogenne elementy współczesnego modelu wychowania [w:] Materiały z I krajowego sympozjum na temat: Wychowanie a problem patologii młodzieży. Warszawa 1986 Pyłka-Gutowska E.. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo „Oświata” Warszawa 2000 CZASOPISMA: Życie Szkoły Świat problemów – miesięcznik poświęcony profilaktyce i problemom alkoholowym. Remedium – miesięcznik poświęcony profilaktyce uzależnień i promocji zdrowego stylu życia. Wychowanie na co dzień. Problemy Opiekuńczo-wychowawcze. Lider – miesięcznik promujący zdrowie i kulturę zdrowotną. -29- PORADNICTWO W ZAKRESIE NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH I TRUDNOŚCI W NAUCE DIAGNOZA Poznanie warunków domowych ucznia. (wywiad środowiskowy – ujawnione patologie: alkoholizm, zaniedbanie środowiskowe). Skierowanie do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej na badanie w celu ustalenia: - przyczyn trudności w nauce pisania i czytania (deficyty fragmentaryczne), (dysleksja, dyzgrafia, dyzortografia), - dojrzałości społeczno-emocjonalnej, - selekcji uczniów z upośledzeniem umysłowym. Skierowanie na zajęcia specjalistyczne z psychologiem. Objęcie opieką pedagoga szkolnego dzieci potrzebujących fachowej pomocy. PRZECIWDZIAŁANIE NIEPOWODZENIOM NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU SZKOLNYM, Pomoc materialna dla rodzin o niskim statusie materialnym. Zapomogi jednorazowe. Zakup podręczników szkolnych. Zbiórka odzieży itp. Organizowanie kiermaszu świątecznego w celu zebrania funduszy na upominki świąteczne dla dzieci szczególnie dotkniętych przez los. Przyznanie obiadów bezpłatnych. Kierowanie na wypoczynek letni i zimowy. Włączenie uczniów z trudnościami dydaktycznymi do: Zespołów kompensacyjno- korekcyjnych. Zespołów wyrównawczych. Terapii pedagogicznej. Uczniowie z zaburzonym zachowaniem – syndromy niedostosowania społecznego. Kierowanie do ogniska wychowawczego. Zapewnienie miejsca w świetlicy szkolnej i świetlicy socjoterapeutycznej. Terapia pedagogiczna. Terapia psychologiczna. Włączenie do kółka sportowego, informatycznego. Kierowanie do Poradni Nerwic dla dzieci i młodzieży. Współdziałanie z kuratorami sądowymi. Współdziałanie z Sądem Rodzinnym, inspektorem do spraw nieletnich (Policją). Przeciwdziałanie przejawom agresji. -30- Profilaktyka uzależnień: - kierowanie rodziców nadużywających alkoholu na przymusowe leczenie, - pogadanki dotyczące uzależnień (picia alkoholu, palenia papierosów, zażywania narkotyków), - warsztaty dotyczące uzależnień, - zajęcia dla dzieci mające na celu uświadamianie o szkodliwości środków uzależniających oraz kształecnie asertywności. -31- ANEKS -32- WAŻNE NUMERY TELEFONÓW ORAZ PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Wejherowo, ul. Strzelecka 9 tel. (058) 672-40-63, 672-17-60 tel/fax (058) 672-27-02 Ośrodek Promocji Zdrowia i Sprawności Dziecka Gdańsk, ul. Kołobrzeska 61 tel. (058) 553-53-34 html://strony.wp.pl./wp/opzisd ; e-mail:[email protected] -33-