Program Profilaktyczny - Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w

ZAŁĄCZNIK
DO UCHWAŁY NR 4/2014/2015
Z DN. 29.09.2014R
Program
Profilaktyczny
Szkoły Podstawowej
im. Jana Pawła II
w Gruszczycach
na rok szkolny
2014/2015
2015/2016
2016/2017
1
1. Wstęp
Profilaktyka to zapobiegać, strzec, chronić.
Profilaktyka w wymiarze
szkolnym to sposób uczenia dzieci, jak wśród różnorodnych dobrodziejstw
cywilizacji wybrać to, co ważne i dobre a jednocześnie bezpieczne i wolne od
zagrożeń. Uczniowie, zgodnie z założeniami programu profilaktycznego winni
wiedzieć, jakie zagrożenia niesie ze sobą świat współczesny, co to są środki
zmieniające świadomość, w jaki sposób przebiega proces uzależnienia i jakie są
jego konsekwencje, a przede wszystkim muszą nauczyć się, w jaki sposób
odmówić i powiedzieć NIE!
Szkolna profilaktyka to konkretne przykłady dla uczniów, jak obronić się przed
używaniem środków uzależniających, gdzie znaleźć adresy osób i instytucji
pomagających w momentach zagrożenia.
Szkolny Program Profilaktyki skierowany jest do uczniów, rodziców
i nauczycieli. Poszczególne zajęcia będą różne w formie przekazu.
Spójne, konsekwentne działanie domu rodzinnego oraz środowiska szkolnego
może skutecznie nauczyć dzieci prawidłowych reakcji w sytuacjach zagrożenia.
2. Naczelne zadania zawierające cele do realizacji
Uczeń:
- ma zdobyć wiedzę na temat zachowań w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia
- ma rozróżniać substancje niebezpieczne dla zdrowia
- ma wiedzieć, w jaki sposób działają środki uzależniające
- ma orientować się w faktach i mitach na temat alkoholizmu
- ma posiadać wiadomości na temat kontrolowania ryzykownych zachowań
dotyczących substancji chemicznych
- ma wiedzieć, co znaczą słowa: używanie i nadużywanie
- ma wiedzieć, że alkoholizm i narkomania to śmiertelne choroby
2
- ma nie ulegać presji otoczenia
- ma wiedzieć, co oznacza zdrowe i bezpieczne życie
- ma zwrócić się do innych z prośbą o pomoc w sytuacjach zagrożenia
- ma możliwość uczestnictwa w zajęciach świetlicy opiekuńczo wychowawczej
na terenie szkoły
Rodzic:
- ma wiedzieć, jak pomóc swemu dziecku w sytuacji zagrożenia
- ma znać mechanizmy i skutki uzależnienia
- ma wiedzieć, co to znaczy zdrowe i aktywne życie
- ma doceniać sens profilaktyki
- ma tworzyć z dzieckiem prawdziwą więź rodzinną
Nauczyciel:
- ma wiedzieć na temat profilaktyki wystarczająco dużo, aby móc uczyć innych
- powinien szczerze, choć taktownie rozmawiać z rodzicami o problemach
dziecka
- ma angażować rodziców do współpracy w ramach profilaktyki
- ma uczestniczyć w szkoleniach wzbogacających jego wiedzę na temat
profilaktyki
3. Treści Programu
Założone zadania Szkolnego Programu Profilaktyki będą realizowane w oparciu
o następujące treści:
Uzależnienia – skutki cywilizacji czy moda?
- Dlaczego moje dziecko sięga po używki (narkotyki, papierosy, alkohol)?
- Dlaczego jest podatne na oferty sekt, mediów?
- Co robić, aby dziecko dokonywało umiejętnych wyborów?
3
Nikotyna, źródło uzależnienia czy zgubny nałóg?
- Co wiemy o papierosach?
- Dlaczego ludzie palą?
- Jakie są konsekwencje palenia?
- Jak chronić niepalących?
Alkohol – kontrolowane picie czy abstynencja?
- Co wiemy o alkoholizmie?
- Jakie są przyczyny sięgania po alkohol?
- Czy istnieje problem alkoholizmu w moim otoczeniu?
- Jakie są konsekwencje picia alkoholu?
- Jak skutecznie odmawiać?
- Jak radzić sobie, gdy w rodzinie jest osoba uzależniona?
- Z którymi instytucjami należy współpracować w walce z alkoholizmem?
Narkotyki, leki i dopalacze
- Czym się charakteryzują środki psychoaktywne?
- Jakie są przyczyny używania narkotyków i dopalaczy?
- Co to jest narkomania?
- Jak wpływają środki psychotropowe na młodego człowieka?
- Z którymi instytucjami należy współpracować w walce z narkomanią?
Przemoc, agresja
- Jak rozpoznać przemoc i agresję?
- Z jakimi formami przemocy i agresji spotykamy się w życiu (przemoc wobec
słabszych, fizyczna, psychiczna, słowna, molestowanie seksualne)?
- Jakie mogą być skutki występowania przemocy i agresji?
4
- Jak nie pozwolić się wykorzystywać?
- Do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia przemocą lub agresją?
Współczesne media- fascynacja konieczność czy uzależnienie?
- Techniki manipulacyjne w mediach
- Telewizor, telefon, komputer – „pożeracze czasu”
- Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu
- Skutki niewłaściwego korzystania z komunikatorów internetowych i telefonów
Ochrona zdrowia
- Bezpieczne i zdrowe życie bez uzależnień
- Edukacja prozdrowotna
- Wiara we własne możliwości i akceptowanie siebie
- Propagowanie aktywnego i bezpiecznego spędzania wolnego czasu
- Bezpieczna droga do szkoły
ABC dobrego wychowania
- Poznanie zasad zachowania w instytucjach publicznych i życiu codziennym
- Stosowanie form dobrego zachowania i zwrotów grzecznościowych
- Dbanie o środowisko i pomoc zwierzętom
4. Osiągnięcie założonych efektów profilaktycznych
Realizując zadania Szkolnego Programu Profilaktyki zakłada się uzyskanie
następujących efektów:
- znajomość mechanizmów uzależnień
- znajomość listy produktów i osób udzielających pomocy
- umiejętność radzenia sobie w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia
5
- wrażliwość na niebezpieczne sytuacje i osoby
- dokonywanie umiejętnych wyborów
- poznanie technik manipulacyjnych
- zrozumienie zagrożeń wynikających z pierwszego kontaktu z papierosami,
alkoholem, dopalaczami i narkotykami
- uświadomienie relacji łączących rodziców i dzieci
- tolerancja wobec innych
5. Stosowane metody pracy podczas realizacji Szkolnego Programu
Profilaktyki
Dążąc do osiągnięcia zamierzonych celów i uzyskania pożądanych efektów,
nauczyciel powinien dobrać odpowiednie metody, sposoby i środki,
dostosowując je do poziomu ucznia.
Realizując Szkolny Program Profilaktyki można zastosować następujące
metody pracy:
- pogadanka
- gry i zabawy dydaktyczne
- gry i zabawy sportowe
- burza mózgów
- praca z materiałami źródłowymi
- prelekcja
- scenki i dramy
- prace plastyczne
- praca własna
- warsztaty
- konsultacje indywidualne z uczniem, rodzicem
- rozmowy
6
6. Ewaluacja Programu
W czasie realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki na bieżąco dokonuje się
jego ewaluacji poprzez:
- wykorzystanie uzyskanych wiadomości w sytuacjach życiowych
- ankiety
- obserwacje uczniów
- rozmowy
- prawidłowe reagowanie w sytuacjach zagrożenia przemocą
- umiejętne wykorzystanie technologii informacyjnej
7
TEMAT GŁÓWNY: UZALEŻNIENIA – SKUTKI CYWILIZACJI CZY MODA?
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Dlaczego moje
dziecko sięga po
używki (narkotyki,
papierosy, alkohol
dopalacze..)?
2. Dlaczego jest
podatne na oferty sekt,
mediów?
3. Co robić, aby
dziecko dokonywało
umiejętnych wyborów?
Uświadamianie
rodzicom i
wychowawcom, że
uzależnienie może
dotknąć wszystkich. Co
robić, aby nie dopuścić
do uzależnienia?
Warsztaty na temat
mechanizmów działania
uzależnień.
Budowanie „mapy
pomocy” (adresy,
telefony, placówki
opiekuńczowychowawcze
oferujące pomoc)
Wychowawcy
Nauczyciele
Pedagog
Rodzice
Znajomość
mechanizmów
uzależnień.
Punkty, osoby
udzielające pomocy.
Wypracowanie
własnych technik pracy
z dzieckiem.
8
TEMAT GŁÓWNY: NIKOTYNA, ŹRÓDŁO UZALEŻNIENIA CZY ZGUBNY NAŁÓG?
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Co wiemy
o papierosach?
2. Dlaczego ludzie
palą?
3 Jakie są
konsekwencje palenia?
4. Jak chronić
niepalących?
Wiadomości na temat
palenia papierosów,
skutki palenia, ochrona
zdrowia niepalącego.
Ankieta, praca
z materiałami
źródłowymi
(encyklopedia,
słowniki), analiza
statystyk, pogadanki.
Prace plastyczne.
Wychowawcy
Pedagog
Uczniowie
Zrozumienie zagrożeń
wynikających z
traktowania początków
palenia, jako
niegroźnego
doświadczenia.
Umiejętność
odmawiania.
9
TEMAT GŁÓWNY: ALKOHOL – KONTROLOWANE PICIE CZY ABSTYNENCJA?
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Co wiemy o
alkoholizmie?
2. Jakie są przyczyny
sięgania po alkohol?
3. Czy istnieje problem
alkoholizmu w moim
otoczeniu?
4. Jakie są
konsekwencje picia
alkoholu?
5. Jak skutecznie
odmawiać?
6. Z którymi
instytucjami należy
współpracować w
walce z alkoholizmem?
7. Spędzanie wolnego
czasu jako aktywna
profilaktyka
zapobiegania
uzależnieniom wśród
dzieci.
Uświadamianie
dzieciom, co jest
alkoholem? (piwo,
wino...).
Umiejętność
dokonywania oceny,
kiedy używanie
alkoholu jest już
chorobą?
Umiejętność
rozróżniania pojęć:
„używanie,
nadużywanie” alkoholu.
Umiejętność radzenia
sobie
w sytuacjach trudnych.
Działania
interwencyjne.
Praca własna,
pogadanka, prelekcja,
burza mózgów, scenki,
prace plastyczne,
zajęcia sportowe.
Wychowawcy
Pedagog
Nauczyciele
Uczniowie
Umiejętne radzenie
sobie w sytuacjach
zagrożenia życia i
zdrowia.
Poznanie negatywnego
wpływu alkoholizmu na
organizm człowieka.
Kształtowanie postawy
asertywnej –
umiejętności
odmawiania.
10
TEMAT GŁÓWNY: NARKOTYKI, LEKI I DOPALACZE
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Czym się
charakteryzują środki
psychoaktywne?
2. Jakie są przyczyny
używania narkotyków i
dopalaczy?
3. Co to jest
narkomania?
4. Jak wpływają środki
psychotropowe na
młodego człowieka?
5. Z którymi
instytucjami należy
współpracować w
walce z narkomanią?
Umiejętność
rozróżniania środków
psychotropowych.
Umiejętność
podejmowania
odpowiednich decyzji
wobec osób
namawiających i
częstujących
narkotykami.
Znajomość skutków
używania narkotyków
(przestępstwa,
zanik uczuć
wyższych...).
Działania
profilaktyczne.
Praca własna (źródła),
prelekcja, „burza
mózgów”, pogadanka,
prace plastyczne.
Wychowawcy
Nauczyciele
Pedagog
Uczniowie
Znajomość faktów na
temat narkotyków,
leków i dopalaczy,
nieuleganie namowom
środowiska i modzie.
Kształtowanie poczucia
własnej wartości –
kształtowanie systemu
wartości.
11
TEMAT GŁÓWNY: PRZEMOC, AGRESJA
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Jak rozpoznać
przemoc i agresję?
2. Z jakimi formami
przemocy i agresji
spotykamy się w życiu
(przemoc wobec
słabszych, fizyczna,
psychiczna, słowna,
molestowanie
seksualne)?
3. Jakie mogą być
skutki występowania
przemocy i agresji?
4.Jak nie pozwolić się
wykorzystywać?
5. Do kogo zwrócić się
o pomoc w sytuacji
zagrożenia przemocą
lub agresją?
Umiejętność
rozróżniania sytuacji
niebezpiecznych dla
życia i zdrowia.
Znajomość miejsc
i osób pomagających
oraz technik
odmawiania.
Dążenie do
wyeliminowania
wulgaryzmów ze
słownika ucznia,
umiejętność radzenia
sobie z emocjami.
Prelekcja
Pogadanka
Scenki
Prace plastyczne
Wychowawcy
Pedagog
Nauczyciele
Uczniowie
Uwrażliwienie dzieci na
niebezpieczne sytuacje i
osoby.
Wyeliminowanie
„niecenzuralnych” słów
z mowy potocznej.
Umiejętność
rozpoznawania sytuacji
konfliktowych.
Kształtowanie
umiejętności
właściwego
rozwiązywania
konfliktów .
12
TEMAT GŁÓWNY: WSPÓŁCZESNE MEDIA – FASCYNACJA, KONIECZNOŚĆ CZY UZALEŻNIENIE?
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Techniki
manipulacyjne w
mediach
2. Telewizor, telefon,
komputer – „pożeracze
czasu”
3. Zasady bezpiecznego
korzystania z Internetu
4. Skutki
niewłaściwego
korzystania z
komunikatorów
Internetowych i
telefonów
Określenie różnic
między używaniem, a
nadużywaniem
wynalazków
technicznych.
Wyrabianie nawyku
poszukiwania
kompromisu w sytuacji
kryzysowej.
Promowanie postaw
asertywnych
Prelekcje
Pogadanki
Burza mózgów
Drama
Praca własna
Wychowawcy
Pedagog
Uczniowie
Znajomość technik
manipulacyjnych.
Dokonywanie
umiejętnych wyborów.
Świadomość
uzależnienia od
środków łączności ze
światem.
Umiejętność
skutecznego
odmawiania.
Świadomość
konsekwencji
niewłaściwego
korzystania z
komunikatorów i
telefonów.
13
TEMAT GŁÓWNY: OCHRONA ZDROWIA
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Bezpieczne
i zdrowe życie bez
uzależnień.
2. Wiara we własne
możliwości i
akceptowanie siebie.
3. Propagowanie
aktywnego i
bezpiecznego spędzania
wolnego czasu.
4. Bezpieczna droga do
szkoły.
Kształtowanie siebie i
innych według dobrych
wzorców.
Samoakceptacja.
Kształtowanie nawyku
zdrowego stylu życia.
Umiejętność
podejmowania decyzji,
radzenia sobie ze
stresem.
Zachowanie zasad
bezpieczeństwa w
czasie zabaw.
Poznanie i
przestrzeganie
przepisów ruchu
drogowego.
Kształtowanie nawyku
zachowania zasad
bezpieczeństwa
podczas poruszania się
po drogach.
Praca własna
Praca w grupach
Zajęcia pozalekcyjne,
wycieczki,
Spotkania z
przedstawicielami
służby zdrowia
Wychowawcy
Pedagog
Nauczyciele
Pielęgniarka
Uczniowie
Życie wolne od
chemicznych
„ulepszaczy” .
Świadomość związków
łączących rodziców i
dzieci.
Wykorzystanie
uzyskanych
wiadomości w
sytuacjach życiowych.
Życzliwość dla innych,
tolerancja.
Pozytywne myślenie i
działanie.
Planowanie czynnego
wypoczynku i
zdrowego stylu życia.
Umiejętność
efektywnego
komunikowania się i
podejmowania
właściwych decyzji.
14
TEMAT GŁÓWNY: ABC DOBREGO WYCHOWANIA
ZAGADNIENIE
CEL
SPOSÓB
REALIZACJI
OSOBY
REALIZUJĄCE
ADRESACI
ZAJĘĆ
PLANOWANE
EFEKTY
PROFILAKTYCZNE
1. Poznanie zasad
zachowania w
instytucjach
publicznych i życiu
codziennym.
2. Stosowanie form
dobrego zachowania i
zwrotów
grzecznościowych.
3. Dbanie o środowisko
i pomoc zwierzętom.
Znajomość zasad
dobrego wychowania.
Przestrzeganie zasad
kultury osobistej i zasad
dobrego wychowania.
Podnoszenie
świadomości
ekologicznej.
Uwrażliwienie na
potrzeby zwierząt.
Pogadanki
Scenki
Plakaty
Organizacja wyjazdów
do teatru, kina
Wyjazdy na wycieczki
Wychowawcy
Pedagog
Nauczyciele
Uczniowie
Przestrzeganie zasad
kultury osobistej w
różnych sytuacjach
życiowych.
Stosowanie przez
uczniów zwrotów
grzecznościowych.
Okazywanie szacunku
wobec osób dorosłych i
rówieśników.
Podejmowanie działań
proekologicznych.
Opracowała mgr Ewa Nowak – Musisz
15