WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU z dnia 12

WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 12 czerwca 2007r. Sygn. akt III AUa 407/07
Zgodnie z art. 73 i 74 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2004r. Nr 39 poz.
353, ze zm.) wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna.
Przewodniczący:
SSA Bożena Szponar - Jarocka (spr.)
Sędziowie:
SA Maria Jolanta Kazberuk
SA Tomasz Kajewski
Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2007 r. w Białymstoku sprawy z wniosku Cecylii Z. przy udziale
zainteresowanego Łukasza Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. o zwrot
nienależnego świadczenia na skutek apelacji wnioskodawczyni Cecylii Z. od wyroku Sądu Okręgowego Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 lutego 2007 r.
sygn. akt V U 3139/06
1.
2.
zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
z dnia 11.X.2006 r. w ten sposób, że zobowiązuje Cecylię Z. do zwrotu części nienależnie pobranego
świadczenia wraz z odsetkami tytułem renty rodzinnej w kwocie 329,23 zł (trzysta dwadzieścia dziewięć
złotych dwadzieścia trzy grosze),
w pozostałym zakresie oddala apelację.
UZASADNI ENI E
Decyzją z dnia 11.10.2006 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. zobowiązał Cecylię Z. do
zwrotu nienależnie pobranej renty rodzinnej za okres od 1.II do 31.VIII.2006 r. w kwocie 2962,47zł.
Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. wyrokiem z dnia 19.II.2006 r. oddalił odwołanie. Z
ustaleń Sądu wynika, że decyzją z dnia 8.08.1996 r. ZUS przyznał Cecylii Z. i jej dzieciom rentę rodzinną. Po
złożeniu we IX 2005 r. zaświadczenia o rozpoczęciu nauki przez Łukasza Z. w Policealnej Szkole Biznesu i
Administracji w B. organ rentowy przyznał mu rentę do 31.08.2006 r. Ponowne prawo do renty rodzinnej Cecylia
Z. nabyła od 21.X.2006 r. tj. od ukończenia 50 lat. Sąd Okręgowy nie dał wiary, iż C. Z. składając swój wniosek o
rentę zawiadomiła O/ZUS, że syn prawdopodobnie przestanie się uczyć, gdyż otrzymał powołanie do wojska. Na
okoliczność zawiadomienia O/ZUS przez wnioskodawczynię C. Z. o przerwaniu nauki, Sąd Okręgowy przesłuchał
Teresę P. (siostrę odwołującej) i Julitę T. (koleżanka Ł. Z.). Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków, stojąc na
stanowisku, iż w aktach rentowych brak jest materialnego dowodu dokonania przez C. Z. zawiadomienia,
natomiast znajdują się liczne oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym, a także zaświadczenie o nauce
uprawnionych do renty dzieci. Z wyjaśnienia Centrum Szkolenia Kadr „P.” z 16.09.2006r. wynika, że Ł. Z.
zrezygnował z nauki dopiero 10.I.2006 r. Z tego powodu ZUS uznał za nienależnie pobraną przez niego rentę od
lutego 2006 r.
W ocenie Sądu, zainteresowany, przez 7 miesięcy pobierał rentę mimo braku do niej uprawnień. W tym
okresie jego matka mogła pobierać świadczenie należne jednej osobie tylko pod warunkiem wstrzymania mu
wypłaty w odpowiednim momencie tj. w styczniu 2006 r. Sąd podkreślił, że istnienie hipotetycznego prawa nie
rodzi po stronie organu rentowego obowiązku jego realizacji. Każdy zainteresowany powinien we właściwym
czasie zawiadomić O/ZUS o zmianie swojej sytuacji faktycznej. Łukasz Z. pobierał nienależne świadczenie.
Posiadane przez jego matkę prawa do takiego świadczenia nie zwalnia jej z obowiązku zwrotu połowy
świadczenia. Powołując się na powyższe okoliczności Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na mocy art.
138 ustawy z 17.12.1998 r. oraz art. 47714 § 1kpc.
Apelację od powyższego wyroku wniosła Cecylia Z. zarzucając orzeczeniu:
sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez niedanie wiary
wyjaśnieniom odwołującej, dotyczącej zawiadomienia O/ZUS w B. o przerwaniu nauki przez syna Łukasza.
W oparciu o powyższe skarżąca domagała się:
zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zobowiązanie ZUS do odstąpienia od żądania zwrotu kwoty 2519,19 zł
oraz odsetek w kwocie 179,26 zł
ewentualnie
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Sąd Apelacyjny Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:
Apelacja jest niezasadna.
Sąd Okręgowy rozpoznając przedmiotową sprawę dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych prowadzących
do wniosku, że Łukaszowi Z. nie przysługuje renta za okres objęty zaskarżoną decyzją gdyż 10.I.2006 r.
zrezygnował z nauki w Centrum Szkolenia Kadr „ P.”.
Uszło jednak uwadze Sądu I-szej instancji, że zgodnie z art. 74 oraz 73 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i
rentach z FUS (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna
łączna renta rodzinna i wynosi ona 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu dla jednej uprawnionej
osoby, 90% świadczenia dla dwóch osób uprawnionych i 95 % świadczenia dla trzech lub więcej uprawnionych
osób, co zdaniem Sądu Apelacyjnego oznacza faktyczną wypłatę świadczenia w wysokości wymienionej
powyżej, ale nie niższej. W tym sensie renta rodzinna jest świadczeniem przysługującym łącznie wszystkim
osobom uprawnionym.
Dokonanie podziału renty rodzinnej w warunkach wymienionych w art. 74 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
jest jedynie czynnością techniczną i nie może odbyć się z naruszeniem zasady określającej wysokość tego
świadczenia w zależności od ilości osób uprawnionych czyli 85%, 90% i 95% świadczenia.
Odnosząc powyższe uwagi do stanu faktycznego ustalonego szczegółowo przez Sąd Okręgowy
stwierdzić należy, iż podzielenie poglądu organu rentowego, zawartego w zaskarżonej decyzji i podtrzymanego
przez Sąd I instancji oznaczałoby w spornym okresie wypłatę świadczenia przysługującego C. Z. w
nieprawidłowej (zaniżonej) wysokości, bowiem jako jedyna osoba uprawniona do renty rodzinnej powinna
otrzymywać 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Zgodnie z regulacją zawartą w art. 74 cytowanej ustawy nowy podział renty rodzinnej ze względu na
zmianę osób uprawnionych do tego świadczenia zostałby dokonany przez organ rentowy od miesiąca ujawnienia
tych okoliczności przy odpowiednim zastosowaniu art. 129 ust. 1 i 2. Nie byłoby więc możliwości wyrównania
renty rodzinnej do 85% przysługujących C. Z. za sporny okres.
Powyższa interpretacja przepisów art. 73 i 74 ustawy z dnia 17 XII 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS
oznacza, że świadczenie nienależne w rozumieniu art. 138 ustawy pobierane przez wnioskodawczynię w
spornym okresie, stanowi tylko 5% wypłaconej renty rodzinnej, jako różnica pomiędzy wysokością renty rodzinnej
dla dwóch osób, a wysokością renty, która przysługuje jednej uprawnionej osobie.
Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 i 386 § 1 kpc orzekł jak w wyroku.