Przygotowanie przed ciążą

ul. Ostrobramska 101, 04-041 Warszawa, telefon: 22 46 56 660; 22 46 56 661, tel./fax: 22 870 07 99
www.przychodnia-orlik.pl
Przygotowanie przed ciążą
1.
Masa ciała
2.
Dieta
3.
Aktywność fizyczna
Zadbaj o masę ciała. Wyliczony na podstawie wzrostu i masy ciała współczynnik BMI
powinien zawierać się w granicach 19-25. Zbyt niska masa może oznaczać, że zgromadziłaś zbyt małe zapasy minerałów lub witamin dla siebie i dziecka. Zbyt duża zwiększa
ryzyko nadciśnienia czy cukrzycy w czasie ciąży.
Przyrost masy ciała podczas ciąży wynosi 9-12 kg, najbardziej odczuwalny jest
w III trymestrze. Zbyt mały lub zbyt duży przyrost należy skonsultować z lekarzem.
Należy odżywiać się regularnie, spożywać 5 posiłków dziennie o stałych porach, unikać podjadania między posiłkami. Podstawę każdego posiłku stanowią zbożowe produkty pełnoziarniste (pieczywo razowe lub chrupkie, nieoczyszczone kasze, brązowy
ryż, makaron z pełnego ziarna, płatki zbożowe bez cukru) oraz warzywa surowe lub
gotowane (chrupiące – „al dente”) – zawierają m.in. kwas foliowy, odtłuszczony nabiał
(min. 500 ml mleka/jogurtu/kefiru/maślanki (łącznie) na dobę, z dodatkiem chudych
serów, jaja, produkty strączkowe (fasola, soczewica, cieciorka), tłuste ryby (np. makrela), drób bez skóry.
Zalecane tłuszcze to oliwa z oliwek i olej lniany (na zimno, do sałatek) oraz oleje
roślinne (np. rzepakowy) do smażenia, dodatkowo niewielkie ilości orzechów, nasiona
(słonecznik, dynia) oraz mielone siemię lniane (do kanapek czy sałatek) – zapobiega
zaparciom.
Ograniczyć należy cukier, słodycze, czerwone mięso (2x/tydz.), wędliny, smalec.
Nie poleca się jedzenia wątróbki. Jeśli nie możesz zachować zróżnicowanej diety,
na 3 miesiące przed planowanym zajściem w ciążę przestań przyjmować tabletki antykoncepcyjne albo usuń wkładkę wewnątrzmaciczną i rozpocznij przyjmowanie witamin
dla kobiet w ciąży zawierających dawkę profilaktyczną kwasu foliowego (0,4 mg).
Ćwiczenia fizyczne należy wykonywać co najmniej 5 razy w tygodniu (najlepiej co-
dziennie) przez min. 30 min. Wysiłek fizyczny musi zwiększać tętno do ok. 120 uderzeń
na minutę lub prowadzić do zmęczenia. Najczęściej zalecane są szybkie spacery (np.
marsz z kijkami, tzw. Nordic Walking, jazda na rowerze stacjonarnym, pływanie).
Każdy wysiłek należy rozpoczynać rozgrzewką. Jeśli dotąd nie ćwiczyłaś regularnie
zacznij od niewielkich wysiłków, powoli (np. co tydzień) zwiększaj ich intensywność.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń skonsultuj się ze swoim lekarzem. Zapoznaj się z dostępnymi ćwiczeniami dla kobiet w ciąży lub zapisz się na zajęcia fitness pod kontrolą
instruktora.
4.
Zaprzestań palenia tytoniu i picia alkoholu
5.
Zbadaj się
6.
Szczepienia
Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, którą można spożywać podczas ciąży. Nawet
jednorazowe spożycie alkoholu może prowadzić do uszkodzenia nienarodzonego dziecka. Zawarte w dymie papierosowym toksyny działają szkodliwie nie tylko przez okres
ciąży i karmienia, lecz przez cały okres dzieciństwa.
Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć trudność z powstrzymaniem się od ww substancji, skonsultuj się z lekarzem. Wspólnie łatwiej będzie ustalić plan działania.
Odwiedź lekarza i upewnij się, że nie chorujesz na nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę. Wyjaśnij z lekarzem swoje dotychczasowe niezdiagnozowane dolegliwości, szczególnie jeśli występują zapalenia układu moczowego, bóle kręgosłupa, obrzęki i żylaki
podudzi, nadwaga i otyłość. Jeśli przyjmujesz na stałe leki (nawet te bez recepty, ziołowe lub suplementy) powiedz lekarzowi o swoich planach prokreacyjnych.
Wykonaj podstawowe badania krwi wg zaleceń lekarza (m.in. morfologia, badanie
ogólne moczu, glukoza, stężenie witaminy D3). Wskazane jest też badanie w kierunku
przeciwciał przeciw toksoplazmozie i cytomegalii (wirus CMV). Kobiety, które nie mają
przeciwciał ochronnych powinny stosować się do specjalnych zaleceń podczas ciąży.
Przed zajściem w ciążę warto wykluczyć obecność niektórych zakażeń, m.in. wirusem HIV i wirusami zapalenia wątroby typu B i C; Jest to istotne, gdyż zakażenie może
pozostawać bezobjawowe przez wiele lat, więc możesz nie być świadoma choroby. Niektóre z badań nie są refundowane, ale i tak warto wiedzieć wcześniej!
Z pomocą książeczki zdrowia (własność rodziców) lub karty szczepień (przechowywana w szkole lub przychodni wykonującej szczepienia) ustal jakie szczepienia zostały
wykonane. Jeśli potrzeba zaszczep się przeciwko odrze, śwince, różyczce (przechoro-
wanie nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, tym bardziej, że nie można być pewnym, czy przed wielu laty postawiono właściwe rozpoznanie), WZW typu B oraz grypie.
Jeśli minęło ponad 10 lat od ostatniego szczepienia przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi należy podać dawkę przypominającą. Warto rozważyć także szczepienie przeciwko ospie wietrznej jeśli nie ma pewności, że wystąpiła w dzieciństwie. Jeśli w czasie
ciąży planujesz podróże zagraniczne – zapytaj lekarza, czy wskazane będzie wykonanie
dodatkowych szczepień.
Na uzupełnienie szczepień zarezerwuj co najmniej 4 miesiące.
7.
Unikaj stosowania leków bez konsultacji z lekarzem
W trakcie ciąży przyjmowanie nowych leków konsultuj z lekarzem lub farmaceutą.
Nawet leki kupowane bez recepty mogą być groźne dla płodu. Leki należy stosować
najkrócej, jak to tylko możliwe, w najniższych skutecznych dawkach.
Do bezpiecznych leków należą: paracetamol (bóle, przeziębienie), leki działające miejscowo (Tantum Verde – aerozol do gardła; roztwór soli morskiej – aerozol
do nosa).
W razie potrzeby bezpiecznie można podawać wybrane antybiotyki i niektóre inne
leki. Choroba może być bowiem groźniejsza dla matki i dziecka niż leczenie. Jeśli czujesz
się chora, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
Opracowanie: Zespół Praktyki Lekarzy Rodzinnych ORLIK NZOZ w Warszawie, luty 2013