Stan zdrowia matki oraz jej dieta w okresie ciąży i laktacji mają

Nr wniosku: 174706, nr raportu: 19455. Kierownik (z rap.): dr Monika Słupecka-Ziemilska
Stan zdrowia matki oraz jej dieta w okresie ciąży i laktacji mają istotny wpływ na
wzrost i rozwój potomstwa we wczesnym okresie życia. Badania epidemiologiczne oraz
doświadczenia na zwierzętach wskazują, że dieta matki ma również duży wpływ na status
metaboliczny potomstwa, pełni ważną role w kształtowaniu jego przemiany materii jak i
podatności na choroby metaboliczne wieku dojrzałego (m.in. otyłość, cukrzyca typu II).
Liczne badania wykazały, że biologicznie aktywne składniki, które w czasie ciąży
dostarczane są przez łożysko, a po porodzie transportowane z mlekiem matki, istotnie
wpływają na rozwój i dojrzewanie tkanek i narządów. Należy również dodać, że obok diety
matki oraz stanu jej zdrowia również długość ciąży może istotnie wpływać na zawartość
biologicznie aktywnych składników mleka. Obestatyna jest nowo odkrytym hormonem siary i
mleka. Szereg badań w ostatnich latach wskazuje na udział tego peptydu w regulacji
gospodarki energetycznej organizmu, etiologii otyłości oraz regulacji funkcji przewodu
pokarmowego.
Powyższe obserwacje stanowiły przesłankę do zaplanowania doświadczeń mających na celu
zbadanie wpływu długości ciąży jak również otyłości matki w czasie ciąży i laktacji na
zawartość obestatyny w mleku kobiecym oraz rozwój przewodu pokarmowego i rolę
obestatyny w tym procesie. Analizy przeprowadzone na próbkach krwi i mleka pobranych od
kobiet w pierwszych dniach laktacji wykazały istotnie niższe stężenie obestatyny w mleku
oraz we krwi kobiet, które urodziły przed wyznaczonym terminem, jak również u matek
otyłych.
Przeprowadzone na modelu nowo narodzonych szczurów badania wykazały natomiast szereg
zmian w dynamice wzrostu i dojrzewania przewodu pokarmowego u potomstwa matek
otrzymujących dietę wysokotłuszczową w okresie ciąży i laktacji. U zwierząt tych
zaobserwowano również zmiany w poziomie ekspresji genów zaangażowanych w proces
naprawy DNA, regulację wzrostu, proces autofagii zależnej od czynników żywieniowych
bądź hormonów, metabolizm energetyczny czy szlak sygnałowy zależny od insuliny.
W kolejnym etapie projektu nowo narodzone szczury- potomstwo samic kontrolnych oraz
samic otrzymujących dietę wysokotłuszczową zostały poddane tygodniowej dożołądkowej
suplementacji obestatyną. Przeprowadzone doświadczenia wykazały, że wpływ badanego
peptydu na rozwój przewodu pokarmowego nowo narodzonych szczurów jest zależny od
diety, jaką otrzymywały matki oraz dawki peptydu. U szczurów matek kontrolnych
podawanie obestatyny spowodowało szereg zmian w morfologii jelita (m.in. zmniejszenie
grubości błony śluzowej oraz długości kosmków jelitowych) oraz aktywności enzymów
jelitowych świadczących o spowolnieniu procesu dojrzewania jelita cienkiego. Co ciekawe
podawanie wyższej dawki peptydu potomstwu matek otyłych miało przeciwny efekt.
Interesujące wyniki uzyskano również z badań aktywności skurczowej jelita. Podawanie
obestatyny potomstwu matek kontrolnych istotnie zmniejszało aktywność skurczową jelita.
Dieta wysokotłuszczowa matki spowodowała natomiast zwiększenie częstotliwości skurczów
jelita cienkiego u potomstwa. Może to świadczyć o przyspieszonym tranzycie jelitowym i
szybszym opróżnianiu żołądka- co jest charakterystyczne u osób otyłych. Podawanie
obestatyny szczurom z tej grupy intensyfikowało ten efekt.
Uzyskane wyniki wskazują na niezbadaną do tej pory rolę obestatyny u nowo
narodzonych ssaków oraz rolę diety matki w programowaniu rozwoju potomstwa. Wyniki te
mają szansę być wykorzystane w procesie dobieranie dawczyń mleka w bankach mleka
kobiecego. Mleko z banków mleka jest coraz częściej stosowaną procedurą medyczną w
postępowaniu z wcześniakami oraz dziećmi długo hospitalizowanymi. Uzyskane w projekcie
dane wskazują, iż analizy składu mleka kobiecego powinny być rozszerzone o badania
poziomu obestatyny, gdyż zwiększony poziom tego peptydu może mieć niekorzystny wpływ
na motorykę jelita cienkiego u wcześniaków. Ważne jest również aby w procesie rekrutacji
dawczyń zwracać uwagę na otyłość oraz nawyki żywieniowe kobiet, gdyż czynniki te
wpływają istotnie na zawartość obestatyny w mleku.