3. Czy ciało może przekazywać informacje?

3. Czy ciało może przekazywać
informacje? Wprowadzenie do
komunikacji niewerbalnej
Kraków, 19 listopada 2016 roku grudnia
Warsztaty z komunikacji interpersonalnej
mgr Dominik Borowski
www.dominikborowski.eu
Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku
Wprowadzenie - film
• https://www.youtube.com/watch?v=VqPjUUqk
HOs
1. Komunikacja niewerbalna czy mowa
ciała?
• Mowa ciała (język ciała) to niewerbalne
sygnały, które może przekazywać człowiek
swoim ciałem
– zaciskanie pięści
– ziewanie
– przygryzanie dolnej wargi
– pocenie się
– uśmiechanie się
– „amerykańska czwórka”
–…
1. Komunikacja niewerbalna czy mowa
ciała?
• Komunikacja niewerbalna to przekazywanie
komunikatów za pomocą języka ciała oraz
związanego z człowiekiem otoczenia
i przedmiotów
– posiadane gadżety
– zapach
– wystrój mieszkania
– krzyżowanie rąk
– pocieranie brody
– częste przełykanie śliny
1. Komunikacja niewerbalna czy mowa
ciała?
komunikacja
niewerbalna
język
ciała
(mowa
ciała)
2. Różnice między komunikowaniem
werbalnym i niewerbalnym
• komunikowanie niewerbalne jest znacznie
bardziej dwuznaczne
• komunikowanie niewerbalne odbywa się
wieloma kanałami
• komunikowanie niewerbalne nie ma struktury
• komunikowanie niewerbalne ma charakter
pozawerbalny
2. Różnice między komunikowaniem
werbalnym i niewerbalnym
• komunikowanie niewerbalne daje wgląd
w stany emocjonalne
• komunikowanie niewerbalne jest
spontaniczne (?)
• znaczenie komunikacji niewerbalnej jest
uwarunkowane kulturowo
3. Sfery komunikacji niewerbalnej
•
•
•
•
•
•
•
kinezjetyka
parajęzyk
autoprezentacja
dotyk
proksemika
chronemika
elementy otoczenia
4. Funkcje komunikacji niewerbalnej
•
•
•
•
•
funkcja zastępowania  emblematy
funkcja uzupełnienia  ilustratory
funkcja ekspozycji  pozy
funkcja regulacyjna  regulatory
funkcja moderująca  adaptery
4a. Emblematy
• to sygnały niewerbalne, które zastępują jakiś
konkretne słowo
– potakiwanie głową
– grożenie palcem wskazującym
– przyłożenie palca do ust
–…
4b. Ilustratory
• to sygnały niewerbalne, które stanowią
wizualny komentarz do przekazu słownego
– wskazywanie wymienianych osób
– odliczanie na placach
– zaciskanie pięści
–…
4c. Pozy
• to sygnały niewerbalne, które służą do
ukazania stanu emocjonalnego w stopniu
wyższym niż rzeczywisty lub jego
maskowania
– uśmiech
– napięcie ciała
– krzyżowanie nóg
–…
4d. Regulatory
• to sygnały niewerbalne, które organizują,
pomagają kontrolować przebieg komunikacji
– zmiana pozycji ciała
– nawiązanie kontaktu wzrokowego
– podniesienie głowy do góry
–…
4e. Adaptery
• to sygnały niewerbalne, dzięki którym
człowiek dostosowuje się do sytuacji, w której
się znalazł
– zmiana ułożenia rąk i nóg
– zmiana wyrazu twarzy
– dotykanie samego siebie
–…
Ćwiczenie – Co to znaczy, że ktoś...?
•
•
•
•
•
•
•
•
ziewa
uśmiecha się
mruga okiem
płacze
mówi podniesionym tonem
milczy
delikatnie tupie nogą
unika kontaktu wzrokowego
5. Zasady interpretacji komunikacji
niewerbalnej
• Zwróć uwagę na kilka sygnałów niewerbalnych,
szczególnie tych niespójnych z całym przekazem.
• Skoncentruj się na mikrowskaźnikach.
• Pamiętaj, że niektórymi kanałami komunikacji
można sterować.
• Nie zapominaj, że każdy człowiek ma swoje
przyzwyczajenia (również komunikacyjne), które nie
muszą być zgodne z powszechną interpretacją.
• Przy analizie zachowania weź pod uwagę kontekst
sytuacyjny.
6. Czynniki wpływające na komunikację
niewerbalną
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wiedza o komunikacji
samoświadomość
stan emocjonalny
nastrój
przyzwyczajenia
odbiorca
sprawność fizyczna
sytuacja komunikacyjna
…
Bezpośrednia reakcja niewerbalna psychotest
• Poniższy test pozwala sprawdzić własną
gotowość niewerbalnego reagowania.
• Każde z poniższych zdań oceń w 5stopniowej skali:
– 1 – nigdy
– 2 – rzadko
– 3 – czasami
– 4 – często
– 5 – bardzo często
Bezpośrednia reakcja niewerbalna psychotest
1. Rozmawiając z ludźmi, gestykuluję.
2. Rozmawiając z kimś, dotykam ramienia lub
ręki mojego rozmówcy.
3. Rozmawiając z ludźmi, mówię monotonnym
lub znudzonym tonem.
4. Rozmawiając, patrzę obok lub ponad głową
rozmówcy.
5. Odsuwam się, kiedy ktoś mnie dotyka
w trakcie rozmowy.
Bezpośrednia reakcja niewerbalna psychotest
6. Rozmawiając z ludźmi, zachowuję
swobodną, odprężoną postawę.
7. W trakcie rozmowy marszczę brwi.
8. Unikam kontaktu wzrokowego z moimi
rozmówcami.
9. Jestem napięty, kiedy rozmawiam
z ludźmi.
10.Rozmawiając, stoję lub siedzę blisko mojego
rozmówcy.
Bezpośrednia reakcja niewerbalna psychotest
11.Kiedy rozmawiam, mój głos jest monotonny,
znudzony.
12.Kiedy rozmawiam, mój głos jest bardzo
ekspresyjny.
13.Gestykuluję, rozmawiając.
14.Kiedy z kimś rozmawiam, dużo się ruszam.
15.Moja twarz nic nie wyraża w trakcie
rozmowy.
Bezpośrednia reakcja niewerbalna psychotest
16.Mówiąc do kogoś, przybliżam się do niego.
17.Mówiąc do kogoś, patrzę na tę osobę.
18.Podczas rozmowy jestem usztywniony.
19.Kiedy rozmawiam z ludźmi, moduluję ton
głosu.
20.Unikam gestykulowania, kiedy z kimś
rozmawiam.
21.Pochylam się ku osobie, z którą rozmawiam.
Bezpośrednia reakcja niewerbalna psychotest
• KROK A. Podlicz punkty za pytania: 1, 2, 6,
10, 12, 13, 14, 16, 17, 19, 21, 22 i 25. Dodaj
do nich liczbę 78.
• KROK B. Teraz podlicz punkty za pytania: 3,
4, 5, 7, 8, 9, 11, 15, 18, 20, 23, 24 i 26.
• Od liczby punktów uzyskanych w KROKU
A odejmij liczbę punktów z KROKU B.
• Przeciętny wynik to 102.
Film – Mowa ciała klucz do ludzkich emocji
• https://www.youtube.com/watch?v=pwDKS9s
aRDw
Film – Tajemnice mowy ciała
• https://www.youtube.com/watch?v=M2CxNiP
VyB8
Bibliografia
• Dobek-Ostrowska Bogusława, Podstawy
komunikowania społecznego, Wrocław 2002.
• Adler R. D., Rosenfeld L. B., Proctor R. F.,
Relacje interpersonalne. Proces
porozumiewania się, Poznań 2011.