Bitwa o prosięta

hodowla
42
TRZODA CHLEWNA. Odchować j najwięcej prosiąt
Bitwa o prosięta
Jednym z warunków poprawy opłacalności produkcji
trzody chlewnej jest uzyskanie wysokiej plenności
loch. Jej miernikiem jest liczba prosiąt odchowanych
przez samice w ciągu roku. Walka o odsadzenie
maksymalnej liczby prosiąt toczy się na kilku frontach.
W gospodarstwie podstawowym orężem jest właściwe
postępowanie i żywienie loch oraz opieka nad prosiętami.
W produkcji trzody chlewnej wyróżnia się plenność fizjologiczną
i gospodarczą:
y Plenność fizjologiczna jest to
liczba prosiąt urodzonych przez
lochę w czasie jednego roku.
Zależy ona od płodności (liczba prosiąt żywo urodzonych
w miocie) i częstotliwości wyproszeń (liczba miotów uzyskanych od lochy w ciągu roku),
y Plenność gospodarcza jest to
liczba potomstwa odchowanego w ciągu roku przez lochę
(np. prosiąt, warchlaków).
Niezbyt ciężki samiec
Duże znaczenie dla uzyskania dobrych efektów rozrodu ma wartość
knura. Skuteczność kryć zależy
od jego płodności, stanu zdrowia
i właściwego utrzymania. Używanie
samców zbyt młodych, zbyt ciężkich, zapasionych lub nadmiernie
eksploatowanych, obniża skuteczność krycia. Aby zapewnić regu-
larną produkcję prosiąt i wysoką
plenność loch należy dostosować
żywienie dla loszek, loch niskoprośnych, wysokoprośnych, karmiących
i po odsadzeniu prosiąt.
Kojce porodowe
Szczególnym czynnikiem wpływającym na liczbę uzyskanych
prosiąt od lochy jest zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu
w porodówce oraz wyposażenie
jej we właściwe kojce porodowe
maksymalnie ograniczające przygniatanie prosiąt przez matkę.
Istnieje możliwość poprawy efektywności rozrodu poprzez:
y stymulację tempa dochodzenia
do dojrzałości rozpłodowej,
y indukcję owulacji u loszek
i loch,
y synchronizację owulacji,
y wykrywanie rui,
y inseminację,
y diagnostykę ciąży,
y synchronizację porodów,
y k
ontrolowanie czasu trwania
porodu.
Z wymienionych metod najszersze
zastosowanie znalazła inseminacja.
W celu poprawy plenności loch należy wprowadzić do szerokiej praktyki rolniczej również pozostałe
metody sterowania rozrodem.
Siedem dni przed,
siedem dni po Okres okołoporodowy zaczyna się
7 dni przed porodem i kończy się
7 dni po nim. Wymagają one wówczas obserwacji oraz nadzoru. Optymalny czas wprowadzenia prośnej
lochy do kojca porodowego zależy
od technologii produkcji i systemu
utrzymania zwierząt. Najbardziej
korzystny wydaje się termin 7-5 dni
przed spodziewanym oproszeniem.
Bezwzględnym wymogiem jest przygotowanie czystego i suchego kojca
porodowego. Zaleca się mycie loch
lub przynajmniej okolic sromu i gruczołu mlekowego przed wprowadzeniem na stanowiska porodowe. Nie
należy też zapominać o wcześniejszym (ok. 2 tygodnie przed zmianą
sektora) odrobaczaniu.
Aktywność
przed porodem
W dniu porodu obserwujemy większą aktywność loch. Na 5-6 godzin
Postępowanie z lochami
OKRES
ZABIEGI
90-93 dzień ciąży
odrobaczanie
105-107 dzień ciąży
umycie loch i wprowadzanie do kojców porodowych
112 dzień ciąży
synchronizacja porodów
112-115 dzień ciąży
obserwacja symptomów zbliżającego się porodu i nadzoru nad nim
1-3 dzień po oproszeniu
obserwacja stanu zdrowia i zachowania lochy ( temperatura gruczołu mlekowego i rektalna, apetyt)
2 dzień po porodzie
standaryzacja miotów
2-7 dzień po porodzie
zwiększenie dawki pokarmowej
10/2014 twój doradca ROLNICZY RYNEK
hodowla
przed porodem wzrasta liczba oddechów. Następnymi symptomami
zbliżającego się porodu są krople siary pojawiające się na gruczołach sutkowych oraz nasilone ruchy ogona.
Po porodzie prosiętom należy oczyścić jamę gębową i nozdrza z resztek błon płodowych. Następnie
skracamy i dezynfekujemy pępowinę. Zbyt długa może utrudniać
chodzenie, wpadając w szczeliny
lub może owinąć się wokół nogi
maciory lub jarzma. Zazwyczaj
przycina się ją na takiej długości, by
nie dotykała podłogi. Pępowinę należy zmiażdżyć na żądanej długości,
a następnie przeciąć. Zapobiega to
wykrwawieniu się oseska.
Wyrównywanie miotów
Kiedy w jednym czasie prosi się kilka loch, mamy możliwość przenoszenia prosiąt i wyrównywania miotów, zwłaszcza, kiedy jedna maciora
urodziła np. 15 czy więcej prosiąt,
a druga 8. Zwiększa to szansę przeżycia słabszych prosiąt z tych bardzo licznych prosiąt. Najważniejsze
jest, aby przy maciorze pozostała
taka liczba prosiąt, która umożliwi
wszystkim oseskom jednoczesny
dostęp do sutków (czynnych sutków). W przypadku pierwiastek,
ważne jest odchowanie 12-13 prosiąt, gdyż dzięki temu rozdojone
zostaną wszystkie sutki.
Od matki do matki
Przed przenoszeniem prosięta muszą bowiem napić się siary, która jest
dla nich źródłem energii, a przede
wszystkim ciał odpornościowych.
Przeciętnie pobranie siary wynosi
200-500 g na prosię. Jej wydzielanie
trwa przez 12-48 godzin od rozpoczęcia porodu, ale już po 6 godzinach poziom najbardziej cennych
immunoglobulin typu G zmniejsza
się o połowę. Nabyta odporność będzie je chroniła przez pierwsze tygodnie życia. Przenosimy tylko prosięta zdrowe, aby nie rozwlec choroby. Nie należy przenosić prosiąt
z młodszych do starszych. Zawsze
dosadzamy obcej maciorze pro-
43
sięta silniejsze. Z licznych miotów
odbieramy silniejsze prosięta, gdyż
pozostawienie przy matkach prosiąt
słabszych daje im większe szanse
przeżycia. Przy przenoszeniu prosiąt w późniejszym terminie należy
pamiętać, że możemy tylko wymieniać oseski między lochami, ale nie
dosadzamy nowych, gdyż nie będzie
dla nich sutków. Od drugiego dnia
po porodzie zaczyna się bowiem zanikanie niewykorzystanych gruczołów sutkowych. Przed dosadzeniem
prosiąt należy ocenić, czy maciora
nie będzie miała problemu z ich
wykarmieniem.
Spokojna mamka
Po zabiegu przenoszenia prosiąt
bardzo ważne jest obserwowanie
zwierząt – czy prosięta mogą pobrać wystarczającą ilość mleka oraz
czy maciora nie jest agresywna wobec dosadzonych sztuk. Na mamkę
dla prosiąt powinniśmy wybierać
maciory spokojne i charakteryzujące się wysoką mlecznością oraz takie, które wyprosiły się już dwa lub
trzy razy. Mają one bowiem dobrze
rozwinięte sutki.
250 litrów mleka
W laktacji trwającej 28 dni, mleczna locha produkuje około 250 litrów mleka. Przyjmuje się, że na
każdy kilogram przyrostu prosięcia
potrzeba 4 litry mleka. Czterotygodniowa laktacja pozwala na przyrost 62 kg na miot. Jeśli locha urodzi i odchowa 10 prosiąt, ważących
średnio 1,5 kg, to średnia masa odsadzeniowa prosiąt wyniesie 7,7 kg.
Jeśli miot jest liczniejszy, przyrosty
są relatywnie niższe, a masa przy
odsadzeniu mniejsza. Inną metodą, która pozwala na wykarmienie
prosiąt, jest stosowanie preparatów
mlekozastępczych. Najczęściej są
one podawane po około 10 dniach
od wyproszenia. Przeprowadzone
badania wykazały, że dokarmianie prosiąt wysokoenergetycznymi
preparatami podniosło masę odsadzeniową prosiąt o 0,4 kg i zredukowało straty w okresie laktacji
o 7,6%. Upadki były ograniczone,
ponieważ najedzone prosięta rzadziej podchodziły do lochy, unikając przygniecenia. Przez 10-14 dni
dokarmiania prosie wypija ok. 1,5 l
preparatu mlekozastępczego. Przy
odsadzeniu prosięta nie powinny
być lżejsze niż 7 kg.
Witaminy na stres
Pod koniec laktacji musimy brać
po uwagę następne mioty od maciory. Można zastosować wiele zabiegów mających pozytywny wpływ
na rozród w kolejnym cyklu. Niektórzy zalecają, aby przez 5 dni przed
odsadzeniem aż do 14 dni po pokryciu dodawać lochom syntetyczny ß-karoten, co wpływa na lepsze
zagnieżdżanie komórek jajowych
w błonie śluzowej macicy. Skutkiem
niedoboru witaminy A lub ß-karotenu jest rodzenie się martwych
lub słabych prosiąt. Podanie tych
składników korzystnie wpływa także
na liczebność miotu. Związane jest
to m.in. z ograniczeniem wczesnej
zamieralności zarodków.
Do zaburzeń w rozrodzie i zwiększonej resorpcji płodów przyczynia
się niedobór miedzi w paszy. Z kolei
podawanie lochom w okresie letnim
witaminy C ogranicza stres temperaturowy i pobudza do wystąpienia
rui. W procesy związane z rozrodem
zaangażowana jest też witamina
E, chociaż przede wszystkim działa ona immunostymulująco. Wraz
z witaminą C odgrywa też istotną
rolę podczas stresu związanego ze
stanem zapalnym w organizmie.
Preparaty dla macior oddziałują
nie tylko bezpośrednio na lochę,
ale także i na prosięta. Zwiększa
się liczba prosiąt żywo urodzonych
i poprawia ich zdrowotność, a mioty są bardziej wyrównane. Składniki zawarte w dodatkach dla macior
karmiących podnoszą jakość oraz
wartość energetyczną mleka, a to
z kolei wpływa na wyższą masę odsadzeniową.
żródło: Tygodnik Rolniczy
Jan Burblis
DODR We Wrocławiu
10/2014 twój doradca ROLNICZY RYNEK