Kontrakty terminowe - Dom Maklerski BZ WBK

Transkrypt

Teraz wiesz i inwestujesz
KONTRAKTY TERMINOWE
WPROWADZENIE
Kontrakt terminowy to umowa, w której dwie strony (kupujący i sprzedający kontrakt –
odpowiednio wystawca i nabywca kontraktu) zobowiązują się wzajemnie odpowiednio do
zakupu oraz sprzedaŜy określonych aktywów, w ściśle określonym momencie czasu w
przyszłości (w „dniu rozliczenia”) po ustalonej w dniu zawarcia umowy cenie („cena
wykonania”). Kontrakt jest dla obu stron bezwarunkowym i nieodwołalnym zobowiązaniem
do wywiązania się z jego warunków w terminie wykonania kontraktu.
Np.: Firma dokonująca zakupu surowców za granicą jest naraŜona na zmiany kursów walut wymienialnych.
JeŜeli wartość waluty obcej będzie spadać, zakup surowców będzie dla firmy bardzo opłacalny. Z kolei, gdy
cena waluty będzie rosnąć – koszty produkcji w firmie będą wyŜsze z uwagi na wyŜsze ceny surowców. Aby
zredukować ryzyko wahań kursowych firma będzie dąŜyła do zawierania kontraktów na przyszłe dostawy
surowca po ściśle określonej cenie w dniu zawarcia umowy kontraktu. W takim ujęciu kontrakt terminowy
eliminuje ryzyko związane z niepewnością względem ceny surowca w określonym momencie czasu w
przyszłości.
KaŜdy kontrakt terminowy opiera się na wybranym instrumencie bazowym, którym mogą
być: akcje, obligacje, indeksy giełdowe, ale równieŜ: waluty, surowce, towary, stopy
procentowe i inne instrumenty.
W zaleŜności od charakteru rozliczenia kontraktu w terminie wygaśnięcia moŜemy
podzielić kontrakty terminowe na:
•
kontrakty z dostawą,
•
kontrakty rozliczane pienięŜnie.
Kontrakt z dostawą zawiera w sobie wbudowane zobowiązanie do dostarczenia
instrumentu bazowego przez wystawcę kontraktu w dniu wygaśnięcia kontraktu. W wielu
przypadkach dostarczenie przedmiotu kontraktu moŜe jednak wiązać się ze znacznymi
kosztami (np. koszt frachtu kontenera miedzi z Chin do Polski w kontrakcie na dostawę
surowca).
Kontrakty rozliczane pienięŜne nie zawierają elementu dostawy instrumentu bazowego, a
w dniu wygaśnięcia kontraktu jego nabywca i wystawca jedynie wyrównują wzajemnie (w
formie pienięŜnej) róŜnicę pomiędzy wartością instrumentu bazowego wynikającą z
kontraktu, a rynkową ceną instrumentu bazowego. Kwota wynikająca z rozliczenia stanowi
dla jednej strony zysk, a dla drugiej – stratę z operacji na kontraktach terminowych, w
zaleŜności od kształtowania się ceny instrumentu bazowego w dniu wygaśnięcia kontraktu.
Rynek terminowy odróŜnia się tym od rynku kasowego (akcyjnego), Ŝe zawarcie umowy
(kontraktu) następuje w odmiennym momencie czasu niŜ jej rozliczenie. W chwili zawarcia
kontraktu uzgadniana jest jedynie cena wykonania tego kontraktu. Dostarczenie przedmiotu
kontraktu oraz rozliczenie transakcji dokonywane jest w dniu wygaśnięcia kontraktu. Jednak
w Ŝadnym razie nie ma obowiązku przetrzymywania kontraktu terminowego do terminu jego
wygaśnięcia. Odpowiednia płynność tych instrumentów na rynkach finansowych umoŜliwia
zamykanie kontraktów i otwieranie kolejnych w dowolnym momencie czasu.
WyróŜnia się dwa zasadnicze rodzaje kontraktów terminowych:
•
kontrakty terminowe forward,
•
kontrakty terminowe futures.
Kontrakty forward - w odróŜnieniu od kontraktów futures nie są przedmiotem obrotu
giełdowego. Stanowią jedynie umowę pomiędzy instytucjami i ich klientami, i mają charakter
negocjowany. Kontrakty forward nie podlegają standaryzacji – warunki umowy kontraktu są
Strona 1
przedmiotem indywidualnych ustaleń pomiędzy stronami kontraktu. Najczęściej w momencie
zawarcia umowy forward ustala się wielkość transakcji i cenę, po której zostanie ona
zawarta, natomiast dostawa przedmiotu kontraktu następuje w terminie wykonania umowy
kontraktu.
Kontrakty futures - stanowią przedmiot obrotu na rynkach kapitałowych. Ich konstrukcja
jest szczegółowo regulowana przez rynki (tzw. standardy kontraktu) i nie podlega
negocjacjom ani zmianom przez strony umowy kontraktu. W dalszej części skoncentrujemy
się wyłącznie na kontraktach typu futures. Kształtowanie się ceny rynkowej kontraktu futures
w sposób bezpośredni zaleŜy od ceny instrumentu bazowego tego kontraktu (np. cena
kontraktu futures na złoto będzie w ścisłej korelacji z ceną złota, cena kontraktu na indeks
giełdowy będzie zaleŜeć od zmienności notowań indeksu giełdowego etc.).
CZYNNIKI RYZYKA
Z inwestowaniem w kontrakty terminowe związane są wszystkie czynniki ryzyka
charakterystyczne dla instrumentu bazowego, na który dany kontrakt opiewa. Ponadto
częścią nieodzowną inwestowania w kontrakty terminowe typu futures (notowane np. na
GPW) jest ryzyko bazy, które oznacza, iŜ cena instrumentu pochodnego moŜe odbiegać od
wartości teoretycznej instrumentu bazowego.
W związku z ograniczonymi wymogami kapitałowymi związanymi z otwarciem pozycji na
kontrakcie (wniesienie jedynie depozytu zabezpieczającego zamiast całej wartości kontraktu,
wykorzystywanie dźwigni finansowej), inwestycje w kontrakty terminowe obarczone są
bardzo wysokim ryzykiem. Klient powinien liczyć się nie tylko z moŜliwością utraty całości
zainwestowanego kapitału, ale równieŜ z potencjalną stratą przekraczającą wielkość
pierwotnie opłaconego depozytu.
Ryzyko płynności – płynność niektórych kontraktów terminowych jest znacząco niŜsza od
płynności instrumentów bazowych, na które opiewają (np. kontrakty na akcje).
Zmienność notowań kontraktów jest zbliŜona do zmienności instrumentów bazowych, z
zastrzeŜeniem róŜnic wynikających z ryzyka bazy.
OTWIERANIE I ZAMYKANIE POZYCJI
Otwarciem pozycji na rynku kontraktów terminowych określa się kaŜdorazowe wejście
inwestora na rynek (czyli zakup kontraktów, bądź teŜ sprzedaŜ tych instrumentów). Aby w
pełni zrozumieć ideę otwierania pozycji na kontraktach terminowych, naleŜy przełamać
pogląd, Ŝe nie moŜna sprzedać czegoś, czego się nie posiada w danym momencie. W
przypadku kontraktów terminowych otwarcie krótkiej pozycji następuje przez sprzedaŜ
instrumentu, którego fizycznie nie posiadamy na rachunku. W takiej sytuacji, jeŜeli zlecenie
dojdzie do realizacji będziemy mieli (-1) pozycję na rachunku (czyli jedną krótką pozycję).
KUPNO KONTRAKTU, czyli OTWARCIE DŁUGIEJ POZYCJI na kontrakcie terminowym,
zgodnie z definicją kontraktu, to zobowiązanie do kupna instrumentu bazowego w dniu
wykonania kontraktu po określonej cenie. Kupujący kontrakt spodziewa się wzrostu ceny
instrumentu bazowego w przyszłości.
W kategoriach zabezpieczeń – otwierający długie pozycje zabezpiecza się przed spadkiem
wartości instrumentu bazowego. Kupuje kontrakty po to, Ŝeby zniwelować ryzyko spadku
wartości określonego instrumentu.
W kategoriach spekulacyjnych – otwierający długie pozycje liczy na wzrost wartości
instrumentu bazowego.
SPRZEDAś (WYSTAWIENIE) KONTRAKTU, czyli OTWARCIE KRÓTKIEJ POZYCJI na
kontrakcie terminowym, to zobowiązanie wystawcy kontraktu do sprzedaŜy instrumentu
bazowego w dniu wykonania kontraktu po ustalonej cenie. Wystawca kontraktu spodziewa
się spadku wartości instrumentu bazowego.
W kategoriach zabezpieczeń – otwierający krótkie pozycje zabezpiecza się przed
wzrostem wartości instrumentu bazowego.
Strona 2
W kategoriach spekulacyjnych – otwierający krótkie pozycje liczy na spadek wartości
instrumentu bazowego.
•
W przypadku kontraktów z dostawą – tabela poniŜej przedstawia rozkład
rentowności kontraktu z dostawą w zaleŜności od kształtowania się ceny
instrumentu bazowego w dniu wykonania kontraktu.
NABYWCA KONTRAKTU
(POSIADACZ DŁUGIEJ POZYCJI)
WYSTAWCA KONTRAKTU (POSIADACZ
KRÓTKIEJ POZYCJI)
Cena instrumentu
bazowego
przewyŜsza cenę
wynikającą z
umowy kontraktu
w dniu wygaśnięcia
kontraktu
Nabywca kontraktu relatywnie zyskuje,
poniewaŜ wykonując kontrakt zakupi
przedmiot kontraktu (instrument bazowy)
taniej niŜ gdyby miał zakupić go w tym
samym momencie czasu na rynku.
Wystawca kontraktu traci, poniewaŜ jest
zobowiązany do sprzedaŜy instrumentu
bazowego po cenie niŜszej niŜ obowiązująca w
danym momencie na rynku.
Cena instrumentu
bazowego jest
niŜsza od ceny
wynikającą z
umowy kontraktu
kontraktu
Nabywca kontraktu relatywnie traci,
poniewaŜ wywiązując się z umowy
kontraktu jest zobowiązany do
zakupienia instrumentu bazowego po
cenie wyŜszej niŜ obowiązująca w
danym momencie na rynku.
Wystawca kontraktu zyskuje, poniewaŜ
sprzedaje instrument bazowy po cenie wyŜszej
niŜ cena, którą uzyskałby sprzedając w danym
czasie instrument bazowy na rynku. Wystawca
moŜe nabyć w terminie wykonania instrument
bazowy na rynku po niŜszej cenie i dostarczyć
go nabywcy kontraktu po cenie wynikającej z
umowy kontraktu.
•
W przypadku kontraktów rozliczanych pienięŜnie – tabela poniŜej prezentuje
rozkład rentowności w zaleŜności od kształtowania się, w dniu wygaśnięcia
kontraktu, relacji pomiędzy ceną instrumentu bazowego a ceną wynikającą z
umowy kontraktu. W dniu wygaśnięcia kontraktu nie dochodzi do fizycznej dostawy
przedmiotu kontraktu.
NABYWCA KONTRAKTU
(POSIADACZ DŁUGIEJ POZYCJI)
WYSTAWCA KONTRAKTU (POSIADACZ
KRÓTKIEJ POZYCJI)
Cena instrumentu
bazowego
przewyŜsza cenę
wynikającą z
umowy kontraktu
kontraktu
Nabywca kontraktu otrzymuje róŜnicę
pomiędzy bieŜącą ceną instrumentu
bazowego (w dniu wykonania kontraktu),
a ceną wynikającą z umowy kontraktu.
Wypłacona kwota jest dla nabywcy
kontraktu jego zyskiem
Wystawca kontraktu wypłaca nabywcy róŜnicę
pomiędzy bieŜącą ceną instrumentu bazowego,
a ceną wynikającą z umowy kontraktu.
Wystawca ponosi stratę finansową na
transakcji.
Cena instrumentu
bazowego jest
niŜsza od ceny
wynikającą z
umowy kontraktu
kontraktu
Nabywca kontraktu wypłaca wystawcy
róŜnicę pomiędzy ceną wynikającą z
umowy kontraktu, a bieŜącą ceną (ceną
w dniu wykonania) instrumentu
bazowego. Nabywca ponosi stratę
finansową na transakcji.
Wystawca kontraktu otrzymuje od nabywcy
kwotę wynikającą z róŜnicy pomiędzy ceną z
umowy kontraktu, a rynkową ceną instrumentu
bazowego. Wypłacona kwota jest dla wystawcy
kontraktu zyskiem.
Zamknięcie otwartych wcześniej pozycji moŜe nastąpić na dwa sposoby:
•
w dniu wygaśnięcia kontraktu przez ich wykonanie po cenie wykonania,
•
w dowolnym momencie czasu w obrocie giełdowym przez wystawienie zlecenia
przeciwstawnego do pozycji posiadanych na rachunku (przez wzajemne zniesienie
się otwartych pozycji). Zatem odpowiednio w przypadku posiadania długich pozycji
Strona 3
– zamknięcie ich nastąpi przez sprzedaŜ odpowiedniej ilości kontraktów (czyli przez
dokonanie transakcji, w której posiadacz długiej pozycji będzie wystawcą
kontraktu). Z kolei, w przypadku posiadania krótkich pozycji zamknięcie nastąpi
przez wystawienie kupna odpowiedniej ilości kontraktów – schemat poniŜej.
Typ
zlecenia
Ilość
instrumentów
w zleceniu
(w szt.)
Saldo rachunku
papierów
wartościowych po
operacji (w szt.)
0
kupno
5
(+) 5
kupno
2
(+) 7
sprzedaŜ
4
(+) 3
sprzedaŜ
3
0
sprzedaŜ
2
(-) 2
sprzedaŜ
3
(-) 5
kupno
5
0
kupno
4
(+) 4
sprzedaŜ
8
(-) 4
kupno
2
(-) 2
kupno
2
0
Tab.Otwieranie i zamykanie pozycji na kontraktach terminowych.
Źródło: Opracowanie własne
SPEKULACJA NA KONTRAKTACH TERMINOWYCH
W tym momencie skoncentrujemy się na spekulacyjnym charakterze wykorzystania
kontraktów terminowych, czyli nastawionym na osiąganie zysku z transakcji tymi
instrumentami. JeŜeli w ten sposób spojrzymy na kontrakty terminowe, to handel nimi, w
najprostszym ujęciu, ogranicza się do dwóch podstawowych reguł:
I. kup tanio, sprzedaj droŜej (dla długich pozycji),
II. sprzedaj drogo i odkup taniej (dla krótkich pozycji).
Prześledźmy przykład otwarcia długiej pozycji na najpopularniejszym kontrakcie terminowym
na GPW – kontrakcie na indeks WIG20. (więcej informacji na temat tego instrumentu w
dalszej części opracowania).
Zakup kontraktu po określonej cenie i sprzedaŜ po cenie wyŜszej przekłada się na zysk dla
inwestora. Z kolei, jeŜeli cena instrumentu zacznie spadać, zamknięcie długiej pozycji
poniŜej ceny zakupu stanowi stratę dla inwestora.
Na przykładzie, kupujemy kontrakt na indeks WIG20 po 2400 pkt. i sprzedajemy go po 2430
pkt. Dodatnia róŜnica stanowi zysk z transakcji.
Cena kontraktu na WIG20
ZYSK
2430
ZYSK
2400
2400
STRATA
Oś czasu
0
0
Otwarcie
pozycji długiej
(kupno
kontraktu)
Zamknięcie
pozycji długiej
(sprzedaŜ
kontraktu)
Otwarcie
pozycji długiej
(kupno
kontraktu)
Strona 4
Oś czasu
Schemat. Otwarcie i zamknięcie długiej pozycji
rentowności długiej pozycji
na kontrakcie terminowym na WIG20.
terminowym na WIG20.
Źródło: Opracowanie własne.
własne.
Schemat. Rozkład
na kontrakcie
Źródło: Opracowanie
Sytuacja zmienia się, gdy otwieramy krótką pozycję, czyli sprzedajemy kontrakt. Spadek
wartości instrumentu sprawia, Ŝe krótka pozycja przynosi zysk. Z kolei, wzrost wartości
instrumentu powyŜej ceny otwarcia krótkiej pozycji przekłada się na stratę z inwestycji w
kontrakt terminowy (zgodnie ze schematem poniŜej).
STRATA
2400
2400
ZYSK
2370
ZYSK
Oś czasu
0
Oś czasu
0
Otwarcie
pozycji krótkiej
(sprzedaŜ
kontraktu)
Zamknięcie
pozycji krótkiej
(kupno
kontraktu)
Otwarcie
pozycji krótkiej
(sprzedaŜ
kontraktu)
Schemat. Otwarcie i zamknięcie krótkiej pozycji
rentowności krótkiej pozycji
na kontrakcie terminowym na WIG20.
terminowym na WIG20.
własne.
Schemat. Rozkład
na kontrakcie
Źródło: opracowanie
KaŜdy kontrakt terminowy notowany na giełdach posiada odpowiednią WARTOŚĆ
KONTRAKTU, zgodną ze wzorem:
Wartość kontraktu = kurs kontraktu x odpowiedni mnoŜnik
Gdyby nie mnoŜnik, handel kontraktami nie róŜniłby się niczym od handlu zwykłymi akcjami.
To właśnie mnoŜnik sprawia, Ŝe ryzyko inwestycji w kontrakty terminowe jest zwielokrotnione
o wartość mnoŜnika. Wartość kontraktu podaje nam realną wycenę inwestycji w kontrakt
terminowy.
Na GPW w Warszawie kontrakty terminowe oparte są o następujące mnoŜniki:
Interpretacja
Nazwa kontraktu
MnoŜnik
Kontrakty na indeksy
10
1 pkt ceny kontraktu stanowi 10 zł
Kontrakty na akcje
100
Kontrakty na waluty
100
1 kontrakt opiewa na 100 szt. akcji
1 kontrakt opiewa na 1000* jednostek danej
waluty
Tab. MnoŜniki dla kontraktów terminowych na GPW, * do dnia 1 maja 2012 r. kontrakt
opiewa na 10000 jednostek waluty
Źródło: gpw.com
Strona 5
Tabela poniŜej prezentuje wartości poszczególnych kontraktów notowanych na GPW (stan
na dzień 27-09-2010r.)
Nazwa
FACPH11
FACPM11
FACPZ10
FCHFH11
FCHFM11
FCHFU11
FCHFV10
FCHFx10
FCHFZ10
FEURH11
FEURM11
FEURU11
FEURV10
FEURx10
FEURZ10
FKGHH11
FKGHM11
FKGHZ10
FPEOH11
FPEOM11
FPEOZ10
FPGEH11
FPGEM11
FPGEZ10
FPGNH11
FPGNM11
FPGNZ10
FPKNH11
FPKNM11
FPKNZ10
FPKOH11
FPKOM11
FPKOZ10
FPZUH11
FPZUM11
FPZUZ10
FTPSH11
FTPSM11
FTPSZ10
FUSDH11
FUSDM11
FUSDU11
FUSDV10
FUSDx10
FUSDZ10
FW20H11
FW20M11
FW20U11
FW20Z10
FW40H11
FW40M11
FW40Z10
Kurs
55,35
55,35
54,70
304,10
306,80
313,50
300,40
304,12
302,78
400,20
400,80
408,35
396,10
396,50
398,26
114,45
113,50
114,60
167,90
164,75
169,05
22,86
23,00
22,95
3,67
3,61
3,57
39,84
40,00
40,50
42,90
42,60
43,02
401,20
412,30
399,05
17,30
17,03
17,30
300,01
299,01
301,50
294,51
295,80
296,98
2 621,00
2 623,00
2 619,00
2 610,00
2 659,00
2 673,00
2 649,00
Wartość
5 535,00
5 535,00
5 470,00
30 410,00
30 680,00
31 350,00
30 040,00
30 412,00
30 278,00
40 020,00
40 080,00
40 835,00
39 610,00
39 650,00
39 826,00
11 445,00
11 350,00
11 460,00
16 790,00
16 475,00
16 905,00
2 286,00
2 300,00
2 295,00
3 670,00
3 610,00
3 570,00
3 984,00
4 000,00
4 050,00
4 290,00
4 260,00
4 302,00
40 120,00
41 230,00
39 905,00
1 730,00
1 703,00
1 730,00
30 001,00
29 901,00
30 150,00
29 451,00
29 580,00
29 698,00
26 210,00
26 230,00
26 190,00
26 100,00
26 590,00
26 730,00
26 490,00
Tab. Przykładowe wartości kontraktów terminowych na GPW.
Źródło: gpw.com.pl
Strona 6
Prześledźmy przykłady transakcji na wybranych kontraktach terminowych i przełoŜenie
wartości kontraktu na zysk / stratę osiąganą z poszczególnych transakcji:
Kurs kontraktu
otwarcie
zamknięcie
2400 pkt
2430 pkt
Wartość kontraktu
24.000,00 PLN
24.300,00 PLN
zysk brutto
30 pkt
300,00 PLN
Tab. Zysk z tytułu zajęcia długiej pozycji na kontrakcie indeksowym.
Kurs kontraktu
otwarcie
zamknięcie
88,50 PLN
89,20 PLN
Wartość kontraktu
8850,00 PLN
8920,00 PLN
zysk brutto
0,70 PLN
70,00 PLN
Tab. Zysk z tytułu zajęcia długiej pozycji na kontrakcje akcyjnym.
Kurs kontraktu
otwarcie
zamknięcie
2500 pkt
2430 pkt
Wartość kontraktu
25.000,00 PLN
24.300,00 PLN
zysk brutto
70 pkt
700,00 PLN
Tab. Strata z tytułu zajęcia długiej pozycji na kontrakcie indeksowym.
Jednak sama wartość kontraktu nie tłumaczy w pełni zjawiska dźwigni finansowej
funkcjonującej w obrocie tymi instrumentami. Aby kupić czy sprzedać kontrakt (otworzyć
długą bądź krótką pozycję) nie musimy opłacać całej jego wartości, a jedynie część zwaną
DEPOZYTEM ZABEZPIECZAJĄCYM. Depozyt zabezpieczający to kwota środków
pienięŜnych, względnie pula papierów wartościowych blokowana na rachunku otwierającego
pozycję (długą albo krótką), wymagana dla umoŜliwienia otwarcia i utrzymania otwartej
pozycji na jego rachunku. Z definicji, wysokość depozytu ma ograniczać do minimum ryzyko
niedotrzymania warunków umowy kontraktu. Wysokość depozytu zabezpieczającego jest
ściśle określana przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych i stanowi określony
procent pełnej wartości kontraktu terminowego.
Pojęcie depozytu wiąŜe się nieodłącznie z mechanizmem dźwigni finansowej
występującej na rynku terminowym. Mechanizm ten sprawia, Ŝe rynki terminowe cieszą się
ogromną popularnością wśród inwestorów na całym świecie. Odpowiednio, w przypadku
kontraktów z dostawą - opłacenie dostawy instrumentu bazowego następuje dopiero w
momencie wykonania kontraktu w przyszłości. W momencie zawarcia kontraktu nabywca
wnosi jedynie określony procent wartości wynikającej z dostawy. Z kolei, w przypadku
kontraktów rozliczanych pienięŜnie, nabywca kontraktu wnosi określony procent wartości
kontraktu w formie depozytu, a jego zyski lub straty obliczane są od pełnej wartości
kontraktu (odpowiednio zwiększają one lub pomniejszają saldo depozytu).
Depozyt zabezpieczający bywa nieraz mylnie nazywany kosztem nabycia kontraktu. NaleŜy
jednak pamiętać, Ŝe kwota depozytu jest blokowana na rachunku otwierającego pozycję i
jeŜeli inwestor zamknie pozycje z zyskiem, depozyt jest w pełni uwalniany. Z drugiej strony,
kaŜda strata z tytułu otwartych pozycji, będzie pomniejszała kwotę depozytu, co moŜe
prowadzić do wezwania inwestora przez dom maklerski do uzupełnienia depozytu do jego
pełnej wysokości.
Strona 7
Dzienny kurs
rozliczeniowy
Wartość
kontraktu
Depozyt
(w procentach)
Depozyt
(w PLN)
WIG20
2548,00
25480,00
5,00%
1274,00
mWIG40
2545,00
25450,00
4,80%
1221,60
USD
300,70
30070,00
6,80%
2044,76
EUR
399,30
39930,00
4,40%
1756,92
CHF
290,20
29020,00
5,40%
1567,08
PKO
40,64
4064,00
7,80%
316,99
TPS
17,10
1710,00
8,40%
143,64
PKN
41,60
4160,00
6,20%
257,92
AGO
24,90
2490,00
11,00%
273,90
KGH
108,80
10880,00
7,80%
848,64
PEO
168,10
16810,00
7,00%
1176,70
PGE
22,52
2252,00
4,00%
90,08
PGN
3,56
3560,00
8,20%
291,92
ACP
55,90
5590,00
7,60%
424,84
PZU
385,65
38565,00
7,40%
2853,81
Tab. Tabela depozytów zabezpieczających na wrześniowe serie kontraktów terminowych
notowanych na GPW na dzień 09.08.2010r. (kursy na podstawie cen zamknięcia z dnia
06.08.2010r.)
Od kwietnia 2009 r. właściwy depozyt zabezpieczający jest utrzymywany na poziomie
wstępnego depozytu. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt istnienia takiego podziału i jego
historyczne znaczenie. W tym ujęciu, pełna wartość kwoty depozytu wnoszonej przez
inwestora otwierającego pozycję na instrumencie pochodnym (czyli 100% wartości
depozytu) nosi nazwę depozytu wstępnego. Z kolei, depozyt właściwy, to ta część
depozytu wstępnego, która musi pozostać nienaruszona przez straty na otwartych
pozycjach. KaŜde naruszenie kwoty depozytu właściwego skutkuje wezwaniem do
uzupełnienia depozytu przez inwestora.
DEPOZYT WŁAŚCIWY
DEPOZYT WSTĘPNY
Schemat. Historyczny podział depozytu zabezpieczającego.
Depozyt
Depozyt właściwy
wstępny (w
(w procentach)
PLN)
WIG20
2548
25480
7,00%
1783,60
5,00%
Tab. Historyczny przykład kalkulacji depozytu zabezpieczającego z podziałem na depozyt
wstępny i właściwy.
Dzienny kurs
rozliczeniowy
Wartość
kontraktu
Depozyt wstępny
(w procentach)
CODZIENNE ROZLICZENIE RYNKOWE CRR (inaczej: równanie do rynku) jest
mechanizmem codziennej kontroli poziomu zysków oraz strat na wszystkich otwartych
pozycjach na danym kontrakcie. Mechanizm ten wprowadzono, aby nie doszło do sytuacji,
gdy w terminie rozliczenia kontraktu zobowiązanie z tytułu otwartej pozycji przekroczyłoby
Strona 8
Depozyt
właściwy
(w PLN)
1274,00
wniesioną kwotę depozytu zabezpieczającego. Innymi słowami, system ten gwarantuje
bieŜącą wypłacalność inwestorów na rynku terminowym. JeŜeli inwestor otworzył pozycję i
przetrzymał ją do końca sesji, to w takim wypadku przeliczenia dokonuje się po dziennym
kursie rozliczeniowym (najczęściej jest to kurs zamknięcia sesji) dla danego instrumentu
pochodnego i odpowiednio uznaje się, bądź obciąŜa saldo inwestora. W efekcie na saldzie
depozytu zabezpieczającego po sesji powstaje nadwyŜka (jeŜeli kurs instrumentu
zachowywał się na zamknięciu rynku zgodnie z przewidywaniami inwestora, bądź deficyt,
jeŜeli notowanie instrumentu było na niekorzyść inwestora). KaŜdego dnia inwestorzy,
którym wartość depozytu spadnie poniŜej minimalnej wartości wymaganej do utrzymania
pozycji na rachunku są wzywani do uzupełnienia depozytu do poziomu wymaganego. JeŜeli
inwestor nie uzupełni odpowiedniej kwoty, to jego pozycja zostaje automatycznie zamknięta.
Z drugiej strony, jeŜeli pozycja przynosi zysk, to na koniec dnia odpowiednia kwota zasila
rachunek klienta tworząc nadwyŜkę finansową – przykład poniŜej:
Data
2010-07-29
2010-07-30
2010-08-02
2010-08-03
2010-08-04
2010-08-05
2010-08-06
Kurs
otwarcia
długiej
pozycji
2480
Dzienny kurs
rozliczeniowy
Depozyt
wymagany
na dany
dzień
2501
2483
2554
2550
2564
2558
2548
1244,00
1250,50
1241,50
1277,00
1275,00
1282,00
1279,00
Zysk/strata
(w pkt.)
Zysk/strata
(w PLN)
CRR
3
71
-4
14
-6
-10
30
710
-40
140
-60
-100
30,00
710,00
- 40,00
140,00
- 60,00
- 100,00
SUMA:
680,00
Tab. Schemat kalkulacji CRR na przykładzie długiej pozycji FW20U10 otwartej 30-07-2010r.
i utrzymywanej do 06-08-2010r. włącznie (z tytułu przeliczenia wysokości depozytów
kaŜdego dnia saldo depozytu jest odpowiednio uznawane bądź obciąŜane odpowiednią
kwotą – w przykładzie depozyt na dzień 09-08-2010r. był o 35,00 PLN wyŜszy niŜ w dniu
otwarcia pozycji).
Kurs
otwarcia
krótkiej
pozycji
RóŜnica w
depozycie
wymaganym
(w PLN)
6,50
- 9,00
35,50
- 2,00
7,00
- 3,00
35,00
RóŜnica w
depozycie
wymaganym
(w PLN
Dzienny kurs
rozliczeniowy
Depozyt
wymagany
Zysk/strata
(w pkt.)
Zysk/strata
(w PLN)
CRR
2501
2483
2554
2550
2564
2558
2548
1244,00
1250,50
1241,50
1277,00
1275,00
1282,00
1279,00
-3
-71
4
-14
6
10
-30,00
-710,00
40,00
-140,00
60,00
100,00
-30,00
-710,00
40,00
-140,00
60,00
100,00
6,50
- 9,00
35,50
-2,00
7,00
-3,00
SUMA:
- 680,00
Tab. Schemat kalkulacji CRR na przykładzie krótkiej pozycji FW20U10 otwartej 30-07-2010r.
i utrzymywanej do 06-08-2010r. włącznie.
Źródło: gpw.com.pl; obliczenia własne.
35,00
Data
2010-07-29
2010-07-30
2010-08-02
2010-08-03
2010-08-04
2010-08-05
2010-08-06
2480
Prawidłowość wywiązywania się z wzajemnych zobowiązań przez strony transakcji
terminowych gwarantuje izba rozliczeniowa. Rolę izby rozliczeniowej pełni Krajowy Depozyt
Papierów Wartościowych. KaŜdemu uczestnikowi rynku terminowego KDPW nadaje
Strona 9
indywidualny Numer Identyfikacyjny Klienta (NIK) i zakłada osobne konto ewidencyjne, na
którym rejestrowane są wszystkie jego ruchy na rynku.
W kontekście standardów kontraktów terminowych naleŜy zwrócić uwagę na cykl
wygasania notowań instrumentów pochodnych – schemat poniŜej:
Styczeń
F
Luty
G
Marzec
H
Kwiecień
J
Maj
K
Czerwiec
M
Lipiec
N
Sierpień
Q
Wrzesień
U
Październik
V
Listopad
X
Grudzień
Z
Tab. Oznaczenia miesięcy wygasania kontraktów terminowych.
Źródło: www.gpw.com.pl
Kontrakty notowane w poszczególnych miesiącach, oparte na tym samym instrumencie
bazowym noszą nazwę serii (np. seria wrześniowa kontraktu na indeks WIG20). Wszystkie
serie kontraktów oparte na danym instrumencie tworzą klasę kontraktów, czyli serie
marcowa, czerwcowa, wrześniowa i grudniowa kontraktów na indeks WIG20 tworzą klasę
dla tego kontraktu.
W kaŜdym momencie czasu w obrocie znajduje się określona ilość serii kontraktów na dany
instrument.
Np. dla kontraktów terminowych na indeks WIG20 w obrocie znajdują się zawsze 4 serie
kontraktów – kaŜda znajduje się w obrocie przez cały rok – serie: marcowa, czerwcowa,
wrześniowa i grudniowa. Kiedy wygasa dana seria, w jej miejsce „wchodzi” kolejna seria,
która będzie wygasać za rok od dnia jej wprowadzenia do obrotu. Czyli np. w trzeci piątek
czerwca 2010 r. wygasła czerwcowa seria kontraktów na indeks WIG20 z oznaczeniem
FW20M10, a kolejnego dnia sesyjnego wprowadzono do obrotu czerwcową serię tego
samego kontraktu, ale z datą wygaśnięcia 2011 r. – FW20M11.
MARZEC
CZERWIEC
WRZESIEŃ
GRUDZIEŃ
MARZEC
CZERWIEC
WRZESIEŃ
GRUDZIEŃ
MARZEC
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
Strona 10
V
VI
Schemat. Miesiące notowań poszczególnych serii kontraktów terminowych na indeks WIG20
(jedna seria kontraktów znajduje się w obrocie przez 12 miesięcy).
Źródło: opracowanie własne na podstawie www.gpw.com.pl
Z kolei, dla kontraktów terminowych na indeks mWIG40 oraz wszystkich kontraktów na
akcje, w kaŜdym momencie czasu, w obrocie znajdują się trzy serie kontraktów, a kaŜda jest
notowana przez trzy kwartały – zgodnie ze schematem poniŜej:
MARZEC
CZERWIEC
WRZESIEŃ
GRUDZIEŃ
MARZEC
CZERWIEC
WRZESIEŃ
GRUDZIEŃ
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII IX
X
XI
XII
I
II
III
IV
Schemat. Miesiące notowań poszczególnych serii kontraktów terminowych na indeks
mWIG40 oraz kontraktów na akcje (jedna seria kontraktów znajduje się w obrocie przez 9
miesięcy).
Źródło: opracowanie własne na podstawie www.gpw.com.pl.
LOP (liczba otwartych pozycji) informuje o liczbie aktualnie otwartych kontraktów na
danym instrumencie pochodnym przez wszystkich inwestorów po stronie sprzedaŜy (pozycja
krótka) lub po stronie kupna (pozycja długa).
Np. LOP na FW20U12 wynosi 90 tys. pozycji czyli inwestorzy posiadają otwarte 90 tys.
pozycji długich i 90 tys. pozycji krótkich. Wypadkowa długich i krótkich pozycji daje sumę =
0. Czyli zyski inwestorów posiadających określony rodzaj pozycji są w pełni kompensowane
stratami inwestorów posiadających przeciwstawne pozycje.
Inwestor 1
Inwestor 2
Saldo PW
0
0
Działanie
sprzedaŜ 2 szt.
kupno 2 szt.
Saldo PW
(-) 2
(+) 2
Działanie
sprzedaŜ 2 szt.
kupno 1 szt.
Saldo PW
(-) 4
(+) 3
Działanie
kupno 2 szt.
kupno 2 szt.
Saldo PW
(-) 2
(+) 5
Działanie
brak
sprzedaŜ 2 szt.
Saldo PW
(-) 2
(+) 3
Działanie
kupno 1 szt.
sprzedaŜ 1 szt.
Saldo PW
(-) 1
(+) 2
Tab. Wpływ operacji na kontraktach na LOP.
Wpływ na LOP
brak
zwiększenie o 4
zwiększenie o 3
bez zmian
zmniejszenie o 2
zmniejszenie o 2
Strona 11
V
VI
ZASADY OBROTU KONTRAKTAMI TERMINOWYMI
Wszystkie instrumenty pochodne (kontrakty terminowe i opcje) notowane na rynku
giełdowym, notowane są wg następującego harmonogramu sesji:
Harmonogram sesji giełdowej jest określony zgodnie z tabelami poniŜej.
08:00 - 08:30
FAZA PRZED OTWARCIEM (PRZYJMOWANIE ZLECEŃ NA OTWARCIE SESJI)
08:30
OTWARCIE (OKREŚLENIE KURSU NA OTWARCIU, FIXING)
08:30 - 17:20
FAZA NOTOWAŃ CIĄGŁYCH
17:20 - 17:30
FAZA PRZED ZAMKNIĘCIEM (PRZYJMOWANIE ZLECEŃ NA ZAMKNIĘCIE)
17:30
ZAMKNIĘCIE (OKREŚLENIE KURSU NA ZAMKNIĘCIU)
17:30 - 17:35
DOGRYWKA
Tab. Harmonogram notowania instrumentów pochodnych (obowiązujący od 01.01.2011r.)
Źródło: gpw.com.pl.
Kontrakty terminowe podlegają ograniczeniom zmienności wahań kursów – statycznym i
dynamicznym. Statyczne ograniczenie dla zmienności kursów - stanowi zabezpieczenie
przed nadmiernymi wahaniami kursów na sesjach giełdowych. Stosowane są one
praktycznie na wszystkich giełdach na świecie w celu ochrony interesu inwestorów. Widełki
statyczne wyznaczają pewien stały korytarz / granice – górną i dolną dopuszczalnych wahań
kursów, wewnątrz którego mogą poruszać się ceny instrumentów w trakcie danej sesji,
blokując ewentualność gwałtownych i znaczących zmian cen. Z kolei, widełki dynamiczne
stanowią dodatkowe zabezpieczenie przed gwałtownymi wahaniami kursów transakcji na
sesjach giełdowych. PoniewaŜ widełki dynamiczne tworzą ruchomy, węŜszy niŜ widełki
statyczne, korytarz dopuszczalnych wahań kursów, wewnątrz którego mogą kształtować się
ceny instrumentów notowanych w trakcie danej sesji, nie pozwalają na zbyt gwałtowne
zmiany cen w obszarze widełek statycznych. KaŜda transakcja zawarta na danym walorze,
na którym obowiązują widełki dynamiczne stanowi kurs odniesienia dla kolejnej transakcji i
na jej podstawie wyznaczane są poziomy widełek dynamicznych dla kolejnej transakcji.
Tabele poniŜej prezentują aktualne poziomy widełek statycznych i dynamicznych dla
kontraktów terminowych notowanych na GPW w Warszawie.
INSTRUMENT
KURS
ODNIESIENIA
NA OTWARCIE
DOPUSZCZALNA
DOPUSZCZALNA
ZMIANA KURSU
ZMIANA KURSU
W TRAKCIE
NA OTWARCIE
SESJI
WZGLĘDEM
(w przypadku,
KURSU
gdy kurs otwarcia
ODNIESIENIA
został określony)
Kontrakty
terminowe na
indeksy
Dzienny kurs
rozliczeniowy
(+/-) 5%
(+/-) 5% od kursu
otwarcia
Kontrakty
terminowe na
akcje
Dzienny kurs
rozliczeniowy
(+/-) 5%
(+/-) 5% od kursu
otwarcia
ZAKRES DOPUSZCZALNEGO
ROZSZERZENIA WIDEŁEK
W przypadku równowaŜenia lub zawieszenia
przewodniczący sesji moŜe zmienić ograniczenia
wahań kursów, przy czym zmiana
przekraczająca 10,25% od kursu odniesienia
dla kursu otwarcia moŜe być dokonana pod
warunkiem uzyskania potwierdzenia z KDPW S.A.
o uzupełnieniu przez uczestników rozliczających
depozytów zabezpieczających do wymaganego
przez ten podmiot poziomu lub podjęcia przez
KDPW S.A. innej decyzji umoŜliwiającej obrót.
przekraczająca 15 % od kursu odniesienia dla
kursu otwarcia moŜe być dokonana pod
o uzupełnieniu przez uczestników rozliczających
Strona 12
Kontrakty
terminowe na
kursy walut
Dzienny kurs
rozliczeniowy
(+/-) 3%
(+/-) 3% od kursu
otwarcia
przekraczająca 6,1 % od kursu odniesienia dla
kursu otwarcia moŜe być dokonana pod
o uzupełnianiu przez uczestników rozliczających
Tab. Wysokość widełek statycznych dla kontraktów terminowych.
Dopuszczalna zmiana kursu
w trakcie sesji
Kontrakty terminowe
na WIG20
+/- 25 pkt. indeksowych
Kontrakty terminowe
na mWIG40
+/- 30 pkt. indeksowych
Kontrakty terminowe
na akcje
+/- 3,5%
Kontrakty terminowe
na kursy walut
+/- 4,00 zł
Tab. Wysokość widełek dynamicznych dla kontraktów terminowych.
Dodatkowym zabezpieczeniem przed zbyt gwałtownymi zmianami cen instrumentów
pochodnych jest maksymalna wielkość pojedynczego zlecenia, której przekroczenie nie
jest moŜliwe przy składaniu zlecenia maklerskiego. Dla kontraktów terminowych maksymalny
wolumen zlecenia maklerskiego prezentuje tabela poniŜej:
Maksymalny wolumen
pojedynczego zlecenia (w szt.)
Kontrakty terminowe
na indeksy
500
Kontrakty terminowe
na akcje
500
Kontrakty terminowe
na kursy walut
100
Tab. Maksymalna ilość kontraktów w pojedynczym zleceniu maklerskim.
Strona 13
STANDARDY KONTRAKTÓW TERMINOWYCH
Nazwa skrócona kontraktu
FW20krr
Kod kontraktu
Instrument bazowy
MnoŜnik
Wartość kontraktu
Jednostka notowania
Miesiące wykonania
Gdzie:
F - (futures) rodzaj instrumentu
W20 - trzyliterowy skrót nazwy instrumentu bazowego (WIG20)
k - kod określający miesiąc wykonania kontraktu (określony uchwałą Zarządu Giełdy)
rr - dwie ostatnie cyfry roku wykonania
Nadawany przez podmiot rozliczający zgodnie ze standardem ISIN
Indeks WIG20
10 zł
MnoŜnik * kurs kontraktu
Punkt indeksowy
CZTERY najbliŜsze miesiące z cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień
Ostatni dzień obrotu
Dzień sesyjny przypadający w trzeci piątek miesiąca wykonania. (JeŜeli w tym dniu nie
odbywa się sesja to wówczas jest to ostatni dzień sesyjny przypadający przed trzecim
piątkiem miesiąca wykonania. W sytuacjach szczególnych zarząd giełdy moŜe określić
inny ostatni dzień obrotu, podając informację o tym do publicznej wiadomości co najmniej
na 4 tygodnie wcześniej.)
Dzień wygaśnięcia
Dzień ustalenia ostatecznego kursu rozliczeniowego (w tym przypadku ten sam dzień co
ostatni dzień obrotu)
Pierwszy dzień obrotu
nowej serii
Pierwszy dzień sesyjny po dniu wygaśnięcia poprzedniego kontraktu. (W przypadku
pierwszego wprowadzenia serii do obrotu określany przez zarząd giełdy).
Dzienny kurs rozliczeniowy
Wyznaczany jest po kaŜdej sesji począwszy od dnia, w którym zawarto pierwszą
transakcję kontraktami danej serii z wyjątkiem dnia wygaśnięcia. Za dzienny kurs
rozliczeniowy uznaje się dzienny kurs zamknięcia kontraktów danej serii.
JeŜeli w czasie sesji nie określono kursu zamknięcia, za dzienny kurs rozliczeniowy
przyjmuje się ostatni kurs rozliczeniowy. JeŜeli jednak w arkuszu zleceń na zamknięciu
jest choć jedno zlecenie z limitem lepszym (kupna wyŜszym, sprzedaŜy niŜszym) od kursu
rozliczeniowego określonego na w/w warunkach i wprowadzone przynajmniej 5 min przed
końcem notowań, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się limit najlepszego z tych
zleceń. W przypadku zleceń kupna jest to najwyŜszy limit zleceń kupna przekraczający
kurs określony na w/w warunkach. I odwrotnie, w przypadku zleceń sprzedaŜy jest to
najniŜszy limit zlecenia sprzedaŜy poniŜej kursu określonego na w/w warunkach.
JeŜeli limit w zleceniu, o którym mowa powyŜej, wykracza poza górne albo dolne
ograniczenia wahań kursów obowiązujące na zamknięciu, wówczas za dzienny kurs
rozliczeniowy przyjmuje się odpowiednio górne albo dolne ograniczenie wahań kursów
obowiązujące na zamknięcie.
W sytuacjach szczególnych po konsultacji z KDPW, giełda ma prawo wyznaczyć dzienny
kurs rozliczeniowy inny niŜ wyznaczony na warunkach określonych powyŜej.
Ostateczny kurs
rozliczeniowy
Jest określony w dniu wygaśnięcia kontraktu jako średnia arytmetyczna wyliczona ze
wszystkich wartości indeksu WIG20 w czasie ostatniej godziny notowań ciągłych oraz
wartości tego indeksu ustalonej na zamknięcie sesji giełdowej, po odrzuceniu 5
najwyŜszych i 5 najniŜszych z tych wartości.
Dzienna cena rozliczeniowa
Dzienny kurs rozliczeniowy pomnoŜony przez mnoŜnik
Ostateczna cena
rozliczeniowa
Ostateczny kurs rozliczeniowy pomnoŜony przez mnoŜnik
Dzień rozliczenia
Następny dzień roboczy po dniu wygaśnięcia kontraktu (po ostatnim dniu obrotu)
Opublikowanie dziennej i
ostatecznej ceny
rozliczeniowej
Bezzwłocznie po zakończeniu notowań
Sposób rozliczenia
PienięŜnie w polskich złotych
Tab. Standard kontraktu na indeks WIG20.
Strona 14
Kod kontraktu
Instrument bazowy
MnoŜnik
Wartość kontraktu
Jednostka notowania
Miesiące wykonania
FW40krr
Gdzie:
W40 - trzyliterowy skrót nazwy instrumentu bazowego (mWIG40)
k - kod określający miesiąc wykonania kontraktu (określony uchwałą Zarządu Giełdy)
Indeks mWIG40
10 zł
MnoŜnik * kurs kontraktu
Punkt indeksowy
TRZY najbliŜsze miesiące z cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień
piątkiem miesiąca wykonania. W sytuacjach szczególnych giełda moŜe określić inny
ostatni dzień obrotu, podając informację o tym do publicznej wiadomości co najmniej na 4
tygodnie wcześniej.)
nowej serii
pierwszych serii w danej klasie określany jest przez giełdę).
rozliczeniowego określonego na w/w warunkach i wprowadzone przynajmniej 5min przed
JeŜeli limit w zleceniu o którym mowa powyŜej wykracza poza górne albo dolne
Ostateczny kurs
rozliczeniowy
Jest określony w dniu wygaśnięcia kontraktu jako średnia arytmetyczna wyliczona ze
wszystkich wartości indeksu mWIG40 w czasie ostatniej godziny notowań ciągłych oraz
wartości tego indeksu ustalonej na zamknięcie sesji giełdowej, po odrzuceniu 5
najwyŜszych i 5 najniŜszych z tych wartości.
Dzienny kurs rozliczeniowy pomnoŜony przez mnoŜnik
Ostateczna cena
rozliczeniowa
Ostateczny kurs rozliczeniowy pomnoŜony przez mnoŜnik
Dzień rozliczenia
ostatecznej ceny
rozliczeniowej
Sposób rozliczenia
Depozyt zabezpieczający
wnoszony przez inwestora
Minimalna wysokość jest określona przez KDPW. Podmiot prowadzący rachunek
inwestora moŜe określić wyŜszy poziom depozytu zabezpieczającego wnoszonego przez
inwestora.
Tab. Standard kontraktu na indeks mWIG40.
Strona 15
FXYZkrr
Kod kontraktu
Gdzie:
XYZ - trzyliterowy skrót nazwy instrumentu bazowego (spółki giełdowej)
k - kod określający miesiąc wykonania kontraktu (określony uchwałą zarządu giełdy)
Seria kontraktu
Kontrakty terminowe odpowiadające temu samemu standardowi charakteryzujące się w
szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia.
Klasa kontraktu
Obejmuje wszystkie serie kontraktów terminowych mające ten sam instrument bazowy i
odpowiadające temu samemu standardowi.
Instrument bazowy
Akcje, które są przedmiotem obrotu giełdowego na rynku podstawowym Giełdy w dniu
podjęcia przez zarząd giełdy uchwały o wprowadzeniu kontraktów terminowych na akcje
tej spółki do obrotu giełdowego.
Liczba akcji przypadająca
na 1 kontrakt
100 lub 1000 - dla danej klasy kontraktów terminowych określana przez zarząd giełdy i
podawana do publicznej wiadomości najpóźniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu
pierwszych serii kontraktów tej klasy.
Wartość kontraktu
Jednostka notowania
Miesiące wykonania
Kurs kontraktu przemnoŜony przez liczbę akcji przypadającą na jeden kontrakt
W złotych polskich (za jedną akcję)
Trzy najbliŜsze miesiące z cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień
piątkiem miesiąca wykonania. W sytuacjach szczególnych zarząd giełdy moŜe określić
inny ostatni dzień obrotu, podając informację o tym do publicznej wiadomości co najmniej
na 4 tygodnie wcześniej.)
nowej serii
pierwszych serii w danej klasie określany jest przez giełdę).
rozliczeniowego określonego na w/w warunkach i wprowadzone przynajmniej na 5 min
przed końcem notowań, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się limit najlepszego z
tych zleceń. W przypadku zleceń kupna jest to najwyŜszy limit zleceń kupna
przekraczający kurs określony na w/w warunkach. I odwrotnie, w przypadku zleceń
sprzedaŜy jest to najniŜszy limit zlecenia sprzedaŜy poniŜej kursu określonego na w/w
warunkach.
Ostateczny kurs
rozliczeniowy
Kurse ostatniej transakcji na akcjach będących instrumentem bazowym w dniu
wygaśnięcia kontraktu.
Dzienny kurs rozliczeniowy pomnoŜony przez liczbę akcji przypadającą na jeden kontrakt.
Ostateczna cena
rozliczeniowa
Ostateczny kurs rozliczeniowy pomnoŜony przez liczbę akcji przypadającą na jeden
kontrakt
Dzień rozliczenia
ostatecznej ceny
rozliczeniowej
Sposób rozliczenia
Strona 16
Sytuacje szczególne
W przypadkach szczególnych zarząd giełdy określa zasady postępowania i niezwłocznie
podaje je do publicznej wiadomości. W przypadku operacji na akcjach lub realizacji praw z
akcji, będących instrumentami bazowymi dla kontraktów terminowych, zarząd giełdy moŜe
przeprowadzić korektę kursu rozliczeniowego oraz zmienić liczbę akcji przypadających na
jeden kontrakt.
Tab. Standard kontraktu akcyjnego.
FUSDkrr
Kod kontraktu
Instrument bazowy
Gdzie:
USD - oznaczenie waluty, której kurs jest instrumentem bazowym
Kurs USD/PLN
Jednostka transakcyjna
(wielkość kontraktu)
1000 USD
Jednostka notowania
Minimalny krok notowania
W złotych polskich (za 100 USD)
0,01 jednostki waluty notowania
Miesiące wykonania
Cztery kolejne miesiące z cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień oraz dwa
dodatkowe najbliŜsze miesiące wykonania inne niŜ marzec, czerwiec, wrzesień i grudzień
piątkiem miesiąca wykonania. Notowanie serii kontraktów wygasających w tym dniu
kończy się o godzinie 10:30. W sytuacjach szczególnych zarząd giełdy moŜe określić inny
nowej serii
Pierwszy dzień sesyjny po dniu wygaśnięcia poprzedniej serii kontraktu. (W przypadku
pierwszego wprowadzenia serii kontraktów do obrotu określany jest przez zarząd giełdy)
rozliczeniowego określonego na w/w warunkach i wprowadzone przynajmniej 5 min przed
Ostateczny kurs
rozliczeniowy
Kurs średni dolara amerykańskiego ustalony przez NBP na fixingu w dniu wygaśnięcia
kontraktu, przemnoŜony przez 100. Określany jest z dokładnością do 0,01 PLN (za 100
USD).
Dzienny kurs rozliczeniowy (W przeliczeniu na 1 USD) pomnoŜony przez wielkość
kontraktu.
Ostateczna cena
rozliczeniowa
Ostateczny kurs rozliczeniowy (w przeliczeniu na 1 USD) pomnoŜony przez wielkość
kontraktu
Dzień rozliczenia
Strona 17
ostatecznej ceny
rozliczeniowej
Sposób rozliczenia
Tab. Standard kontraktu na USD.
Kod kontraktu
Instrument bazowy
Jednostka notowania
FEURkrr
Gdzie:
EUR - oznaczenie waluty, której kurs jest instrumentem bazowym
Kurs EUR/PLN
1000 EUR
W złotych polskich (za 100 EUR)
Miesiące wykonania
dodatkowe najbliŜsze miesiące wykonania inne niŜ marzec, czerwiec, wrzesień i
grudzień
kończy się o godzinie 10:30. W sytuacjach szczególnych zarząd giełdy moŜe określić
inny ostatni dzień obrotu, podając informację o tym do publicznej wiadomości co
najmniej na 4 tygodnie wcześniej.)
nowej serii
Dzienny kurs rozliczeniowy transakcję kontraktami danej serii z wyjątkiem dnia wygaśnięcia. Za dzienny kurs
jest choć jedno zlecenie z limitem lepszym (kupna wyŜszym, sprzedaŜy niŜszym) od
kursu rozliczeniowego określonego na w/w warunkach i wprowadzone przynajmniej na 5
min przed końcem notowań, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się limit
najlepszego z tych zleceń. W przypadku zleceń kupna jest to najwyŜszy limit zleceń
kupna przekraczający kurs określony na w/w warunkach. I odwrotnie, w przypadku
zleceń sprzedaŜy jest to najniŜszy limit zlecenia sprzedaŜy poniŜej kursu określonego na
w/w warunkach.
W sytuacjach szczególnych po konsultacji z KDPW, giełda ma prawo wyznaczyć
dzienny kurs rozliczeniowy inny niŜ wyznaczony na warunkach określonych powyŜej.
Ostateczny kurs
Kurs średni euro ustalony przez NBP na fixingu w dniu wygaśnięcia kontraktu,
rozliczeniowy
przemnoŜony przez 100. Określany jest z dokładnością do 0,01 PLN (za 100 EUR).
Dzienny kurs rozliczeniowy (W przeliczeniu na 1 EUR) pomnoŜony przez wielkość
kontraktu.
Ostateczna cena
Ostateczny kurs rozliczeniowy (w przeliczeniu na 1 EUR) pomnoŜony przez wielkość
rozliczeniowa
kontraktu
Dzień rozliczenia
ostatecznej ceny
rozliczeniowej
Sposób rozliczenia
Tab. Standard kontraktu na EUR.
Strona 18
FCHFkrr
Kod kontraktu
Instrument bazowy
Gdzie:
CHF - oznaczenie waluty, której kurs jest instrumentem bazowym
Kurs CHF/PLN
Jednostka notowania
Miesiące wykonania
1000 CHF
W złotych polskich (za 100 CHF)
dodatkowe najbliŜsze miesiące wykonania inne niŜ marzec, czerwiec, wrzesień i grudzień
kończy się o godzinie 10:30. W sytuacjach szczególnych zarząd giełdy moŜe określić inny
nowej serii
rozliczeniowego określonego na w/w warunkach i wprowadzone przynajmniej 5min przed
Ostateczny kurs
rozliczeniowy
Kurs średni franka szwajcarskiego ustalony przez NBP na fixingu w dniu wygaśnięcia
kontraktu, przemnoŜony przez 100. Określany jest z dokładnością do 0,01 PLN (za 100
CHF).
Dzienny kurs rozliczeniowy (w przeliczeniu na 1 CHF) pomnoŜony przez wielkość
kontraktu.
Ostateczna cena
rozliczeniowa
Ostateczny kurs rozliczeniowy (w przeliczeniu na 1 CHF) pomnoŜony przez wielkość
kontraktu
Dzień rozliczenia
ostatecznej ceny
rozliczeniowej
Sposób rozliczenia
Tab. Standard kontraktu na CHF.
Strona 19
Opracowanie:
Zespół Edukacji i Informacji Inwestorskich DM BZ WBK S.A.
Aktualizacja:
15-04-2012r.
Opracowano na podstawie:
•
„Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie”
•
„Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego”
•
www.gpw.com.pl
Strona 20

Kontrakty terminowe - Dom Maklerski BZ WBK

Transkrypt

Podobne dokumenty

Administrator Kontraktu - Mota

1 KIEROWNIK PROJEKTU Wymagania: • Wykształcenie wyższe

KONTRAKTY W OBROCIE GOSPODARCZYM

Standard programu kontraktów terminowych na kurs funta

Od zapytania oferowego do kontraktu

PRACA W HISZPANII

Kontrakty w obrocie gospodarczym

inżynier kontraktu

doing business in uk aspekty prawne importu żywności i