Rekomendacje CSR

Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR
w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców niemieckich
Rekomendacje, wersja 1
Wstęp
Rozwój gospodarczy postępuje równolegle w dziedzinach społecznej, gospodarczej,
politycznej i kulturowej. Sprzyja mu pojawianie się nowych wzorców postępowań i ich
adaptacja z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań. Postęp w rozwoju sfery przedsiębiorstw
wyraża się w wielu zmianach na płaszczyźnie strategicznej i technologicznej. Zmiany w wyniku
procesu rozwoju dają wyraz w osiąganiu poprawy warunków życia i pracy. Na tle tych zmian
powstały dwa modele rozwiązań określanych Flexicurity i Społeczna Odpowiedzialność Biznesu
(CSR). Pierwszy termin – Flexicurity, oznacza ukierunkowanie rozwiązań na zabezpieczenie
świadczenia pracy na rzecz przedsiębiorstwa, przy równoczesnej trosce o warunki zatrudnienia
i świadczenia pracy przez pracowników. Flexicurity łączy dwa elementy, tj.: elastyczność
i bezpieczeństwo pracy i pozwala na zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy oraz pracownika.
Społeczna Odpowiedzialność Biznesu (CSR), to idea która wyraża pewna formułę strategii
przedsiębiorstwa,
realizowaną
z
punktu
widzenia
interesów
tego
podmiotu,
ale
z uwzględnieniem podmiotów jego otoczenia jakimi są: pracownicy, kooperanci, klienci,
konkurenci, społeczność lokalna i środowisko naturalne. Najczęściej, wdrożenie idei CSR
w firmie, dotyczy przekształcenia strategii kierowanej „do wewnątrz”, na strategię zorientowaną
„na zewnątrz” i obejmującą interesy wymienionych jednostek otoczenia.
Problemem,
któremu
poświęcone
jest
niniejsze
opracowanie,
jest
eliminacja
nierównowagi pomiędzy obecną skalą zastosowania rozwiązań modelów Flexicurity
i Społecznej Odpowiedzialności Biznesu, a aktualnym zapotrzebowaniem na ich wdrożenie ze
strony pracowników, przedsiębiorców, instytucji samorządowych, organizacji pracodawców
i związków zawodowych.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
W Polsce, a szczególnie w Wielkopolsce, postęp we wdrażaniu CSR jest zauważalny, ale
niewystarczający. Idea Flexicurity również nie jest wdrażana w zadowalającym tempie. Według
sprawozdania Komisji Europejskiej w Polsce nie rozwinęły się elastyczne formy zatrudnienia.
Rozwój tych form zatrudnienia i stworzenie bardziej elastycznych warunków na rynku pracy
pozwoliłoby lepiej przystosować się wielkopolskim firmom do zmian zachodzących
w gospodarce. Potrzeba wdrażania wspomnianych rozwiązań wynika przede wszystkim
z konieczności ograniczenia występującego na tle społecznym zjawisk: dyskryminacji kobiet,
trudności w godzeniu życia zawodowego z prywatnym, wzrostu wskaźnika obciążenia
demograficznego.
Obecny stan w zakresie wdrożenia modeli Flexicurity i CSR, wymaga koniecznej
poprawy, co skłania do rozpatrzenia warunków adaptacji wielu sprawdzonych rozwiązań
wypracowanych w Niemczech na poziomie standaryzacji i regulacji CSR, promocji
i upowszechniania tej idei w przedsiębiorstwach i wśród klientów, doskonalenia zasad
raportowania
i monitoringu działań CSR. Do rozwiązań wartych rozpatrzenia pod kątem
adaptacji do warunków krajowych i regionalnych należą: plan działania CSR przyjęty na
poziomie krajowym, dobre praktyki CSR w firmach niemieckich, wiele modeli uelastyczniania
rynku pracy wypracowanych w Niemczech i stosowanych z dobrym skutkiem, takich jak model
kształcenia zawodowego w systemie dualnym, a także rozwiązanie „kont czasu pracy”.
W ramach realizowanego projektu pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei
Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców niemieckich”,
podjęto badanie i analizę dostępnych dokumentów i opracowań by określić wytyczne i zalecenia,
które składają się na proponowane rekomendacje dla przedsiębiorstw i instytucji, by
zdynamizować proces wdrażania modeli Flexicurity i CSR w Wielkopolsce.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
I.
Społeczna Odpowiedzialność Biznesu (CSR) w Wielkopolsce
Definicja i strategia CSR dla przedsiębiorstwa
CSR rozwinęło się w latach 90-tych w Stanach Zjednoczonych głównie ze względu na
potrzeby wdrożenia tego modelu w przemyśle tekstylnym i produkcji artykułów sportowych.
Szczególnie ukierunkowano strategię CSR pod kątem produkcji w krajach południowych,
w Bangladeszu, w Indiach. Prekursorami w tej dziedzinie stały się organizacje pozarządowe,
które negocjowały z firmami odzieżowymi i tekstylnymi kwestie przestrzegania praw człowieka.
Strategia
CSR
w
przedsiębiorstwie
obejmuje
całościowe
rozumienie
społecznej
odpowiedzialności, to znaczy jest ono wówczas:
1. koncepcją odpowiedzialnego zarządzania przedsiębiorstwem, która stawia na otwarty
i systematyczny dialog ze społeczeństwem;
2. jest nastawiona na nowoczesne zarządzanie ryzykiem (gospodarczym, ekologicznym
i społecznym);
3. wychodzi ponad wymogi prawne (ochrony środowiska, ochrony pracy, ustawy
o współdecydowaniu);
4. obejmuje dodatkowe warunki ekonomiczne, ekologiczne, socjalne, kulturalne, społeczne
i działania społeczne;
5. jest koncepcją, która stawia na zrównoważony rozwój głównego obszaru działania
przedsiębiorstwa (rynek i miejsca pracy) i w otoczeniu firmy (środowisko i region).
Realizacja CSR dotyczy obszarów: miejsca pracy, rynku, środowiska, społeczeństwa,
zarządzania i raportowania.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Jak wynika z doświadczeń dużych firm, korporacji, CSR jest dziedziną działań raczej słabo
komunikatywną. Niemniej jednak jego pozytywna implementacja zależy od sprawnej
komunikacji wewnątrz przedsiębiorstwa. To co trudne, ale wymagające komunikacji niesie ze
sobą sukces powodzenia na rynku. Dlatego też wymaga przemyślanej metody wdrażania.
Najpierw należy zadbać o wewnętrzne środowisko, które tworzą pracownicy. Ich potrzeby
i napięcia w grupie wymagają usunięcia, by przekonać to grono do kolejnego etapu strategii
CSR. Składa się on z wdrożenia zasad kontaktu z klientami, kooperantami, konkurentami.
Konsekwentny rozwój CSR w firmie powinien doprowadzić do trzeciego szczebla jakim jest
działalność na rzecz lokalnego środowiska. Jest to obszar dający wiele korzyści każdej ze stron
współpracy czyli firmie, samorządowi, organizacjom, instytucjom. Przyjazne nastawienie do
przedsiębiorstwa, jego produktów, zakorzenienie w lokalnej wspólnocie to najważniejsze
korzyści. Etapem dopełnienia CSR jest zaangażowanie w działania ochrony środowiska. Wiele
firm podejmuje tego rodzaju działania od samego początku wdrażania strategii. Ogranicza się
ona wówczas do „drobnych” działań w zakresie własnej produkcji i angażuje pracowników.
Działania wykraczające poza procesy wewnętrzne wymagają większego zaangażowania kadr
i finansów, dlatego można się ich spodziewać dopiero po zaangażowaniu firmy w obszary:
pracowników, klientów, kooperantów, środowisko lokalne.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Do wyzwań strategicznych, jakie stoją przed przedsiębiorstwem wdrażającym strategię
CSR należą:
-
realizacja założeń CSR w codziennej działalności firmy, przy czym
» główne zadanie osób odpowiedzialnych za CSR to: wykazanie tworzenia łańcucha wartości
dodanej z realizacji CSR i szukanie sposobu integracji społecznej odpowiedzialności i słabych
punktów w działaniach firmy,
» wdrażanie CSR powinno być połączone z systemem zarządzania przedsiębiorstwem, aby nie
traktowano go jak błahy temat,
» obszerna integracja w strategicznych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa przyczynia
się do uwrażliwienia pracowników na ewentualną szarą strefę i konflikty interesów;
-
rozwój strategii CSR i jej wdrażanie mimo pojawiających się konfliktów: rozbieżne
interesy najróżniejszych grup muszą wówczas zostać uwzględnione i przemyślane;
-
różnorodność działań ze względu na zróżnicowanie problemów, które w najgorszym
wypadku wzajemnie się blokują i unieważniają.
Wyrazem wdrożenia CSR w przedsiębiorstwie jest:
1. Dobrowolna strategia uwzględniająca społeczne, etyczne i ekologiczne aspekty
w działalności gospodarczej;
2. Kształtowanie relacji z interesariuszami (m.in. z pracownikami, z klientami,
akcjonariuszami, dostawcami, społecznością lokalną);
3. Realizacja polityki zrównoważonego rozwoju;
4. Osiągnięcie równowagi między jej efektywnością i dochodowością a interesem
społecznym.
Korzyści strategii odpowiedzialności przedsiębiorstwa rozpatrywane powinny być
w kontekście wymienionych zakresów w perspektywie długofalowej, są to:
-
Wzrost zainteresowania inwestorów – Kredytodawcy są bardziej zainteresowani
współpracą z odpowiedzialnymi firmami, które oprócz dobrych wyników finansowych
zarządzane w sposób przejrzysty, odpowiedzialnie budują swój wizerunek i dobre relacje
z otoczeniem. Dla wielu inwestorów wiarygodność finansowa firmy jest uzależniona od jej
wiarygodności społecznej;
-
Zwiększenie lojalności konsumentów i interesariuszy - Wzrost świadomości społecznej
konsumentów powoduje, iż w swoich wyborach kierują się oni także zaufaniem do danej firmy
i jej wizerunkiem. Rosnąca grupa konsumentów zwraca uwagę na „ekologiczność” produktu lub
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
usługi, przestrzeganie zasad społecznej odpowiedzialności w procesie jego wytworzenia oraz
ogólną reputację firmy;
-
Poprawa relacji ze społecznością i władzami lokalnymi - Udział firmy w życiu
społeczności lokalnej, podejmowanie długofalowych i wymiernych inwestycji społecznych,
ułatwia jej sprawne i bezkonfliktowe funkcjonowanie. Społeczna odpowiedzialność umożliwia
jej trwałe zakorzenienie się w społeczności i pozyskanie przychylności jej mieszkańców, a także
zdobycie zaufania władz samorządowych;
-
Wzrost konkurencyjności - Wprowadzanie zasad odpowiedzialnego biznesu to jeden
z atutów, dzięki którym firmy zdobywają przewagę konkurencyjną. Dla polskich firm
przejrzysta polityka CSR może być jednym ze sposobów budowania swojej pozycji na rynkach
światowych, gdzie oczekiwania dotyczące spełniania standardów odpowiedzialnego biznesu są
bardziej oczywiste;
-
Podnoszenie poziomu kultury organizacyjnej firmy - Poprzez podejmowanie wyzwań
społecznej
odpowiedzialności,
firma
podnosi
swoje
standardy
postępowania
wobec
interesariuszy (pracowników, kontrahentów, klientów), a przez to unika kosztów „złego
partnerstwa”. Zmiany te wpływają na kształtowanie kultury organizacyjnej firmy opartej na
zaufaniu, odpowiedzialności i przejrzystości dla wszystkich zainteresowanych.
-
Kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy wśród pracowników - Społeczna
odpowiedzialność firmy stanowi jeden z elementów pozafinansowego motywowania
pracowników. Dzięki kodeksom etycznym, programom społecznym, dbałości o środowisko,
wizerunek firmy w oczach pracownika ulega poprawie. Pracownicy z większym uznaniem
odnoszą się do funkcjonowania firmy widząc, iż część jej aktywności skierowana jest na
rozwiązywanie istotnych – również dla nich – problemów społecznych.
-
Pozyskanie i utrzymanie najlepszych pracowników - Gdy poprawie ulega wizerunek
firmy i rośnie do niej zaufanie wśród pracowników, to zwiększa się również atrakcyjność firmy
na rynku pracy, co pozwala przyciągnąć nowych i zatrzymać najlepszych pracowników.
Rekomendacje zebrano i zaprezentowano poniżej według kolejności: raportowanie działań CSR,
upowszechnianie idei CSR w przedsiębiorstwach.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Niemiecka praktyka standaryzowania, upowszechniania i raportowania działań CSR,
rekomendacje dla Wielkopolski
I.
Praktyka standaryzowania CSR
Polityka CSR w Niemczech rozwinęła się w 1998 roku, gdy międzynarodowa
organizacja pracy (ILO) wprowadziła podstawowe zasady tj. Fundamental Social Rights
w kwestii CSR i przestrzegania praw człowieka. Zasady te dotyczyły zakazu pracy dzieci,
zakazu pracy przymusowej, dyskryminacji, jak również prawa zrzeszania. W wielu
przedsiębiorstwach zasady ILO są stosowane. Obecnie, odpowiedzialność za CSR przejęły dwie
strony, mianowicie są to:
-
rząd federalny Republiki Niemiec,
-
przedsiębiorstwa i ich zrzeszenia branżowe, które dobrowolnie zobowiązują się
do przestrzegania zasad CSR
Odpowiedzialność wyraża się w wypracowaniu przez wymienione strony standardów
i ich przestrzeganiu. Niemniej jednak podstawą do formułowania krajowych wytycznych są
opracowania zasad dokonane przez organizacje międzynarodowe, ONZ, OECD, ILO, Unię
Europejską. Zostały
one poniżej zaprezentowane wraz z kontekstami zasad na poziomie
krajowym i na poziomie przedsiębiorstw.
Międzynarodowe standardy CSR, akceptowane w Niemczech
W zakresie zasad CSR dominują międzynarodowe standardy opracowane przez ONZ,
ILO i Unię Europejską. Są to:
1. Projekt ONZ pod nazwą „Global Compact” , rozpoczęty 2000 roku przez Kofi Annana
w celu wzmocnienia współpracy między ONZ, przedsiębiorstwami oraz innymi grupami
społecznymi, a tym samym przyczynienia się do zrównoważonego wzrostu. W Global
Compact może wziąć udział każda firma. Do tej pory przystąpiło do projektu ponad 5000
firm. W ramach projektu opracowano 10 zasad Global Compact, którymi są: przestrzeganie
praw człowieka; standardy pracy: wolność zrzeszania się, zniesienie pracy przymusowej
oraz pracy dzieci; eliminacja dyskryminacji; ochrona środowiska: prewencyjne podejście;
promowanie postaw odpowiedzialności ekologicznej; rozpowszechnianie technologii
przyjaznych środowisku; przeciwdziałanie korupcji: w tym wymuszeniom i łapówkarstwu.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
2. Trójstronna Deklaracja Zasad ILO odnośnie korporacji międzynarodowych i polityki
społecznej, przyjęta w 1977 roku i uaktualniana przez partnerów społecznych oraz rządy.
Została skierowana do przedsiębiorstw i rządów wszystkich krajów i obejmuje wyłącznie
kwestie społeczno-polityczne, takie jak:
a. Zatrudnienie: zwiększenie możliwości zatrudnienia, promowanie polityki równych szans,
b. Kształcenie pracowników,
c. Warunki pracy i życia: zapewnienie wynagrodzenia, świadczeń i warunków pracy na takim
samym korzystnym poziomie, jak porównywali pracodawcy w kraju przyjmującym; płace
wystarczające na zaspokojenie podstawowych potrzeb; skuteczne przeciwdziałanie pracy
dzieci; zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa i higieny pracy,
d. Stosunki pracy: zapewnienie wolności organizacji i zrzeszania się pracowników; prawo
pracownika do składania skarg bez ryzyka negatywnych konsekwencji z tego tytułu.
3. Wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej ISO 26000 „Guidance on social
responsibility”, skierowane do wszystkich typów organizacji, nie tylko do firm. Nie są
przeznaczone do celów certyfikacji lub do zastosowań prawnych lub umownych. Ich
zawartość to:

Zarządzanie organizacyjne,

Prawa człowieka,

Stosunki pracy,

Środowisko,

Uczciwe praktyki rynkowe,

Relacje z konsumentami,

Zaangażowanie społeczne i rozwój,

Rekomendacje w zakresie integracji społecznej odpowiedzialności w całej organizacji,

Przykłady dobrowolnych inicjatyw oraz środków pomocniczych.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Standardy na poziomie krajowym w Niemczech
Niemiecki kodeks zasad zrównoważonego rozwoju (DNK)
•
Kodeks
zasad
zrównoważonego
rozwoju
został
opracowany
przez
Radę
ds. Zrównoważonego Rozwoju (Deutscher Nachhaltigkeitskodex - DNK). Kodeks ten
opisuje zasady CSR za pomocą 20 kryteriów, w tym każdy poprzez maksymalnie dwa
wskaźniki jakości. Kodeks zawiera aspekty ekologiczne, społeczne oraz kwestie ładu
korporacyjnego
oraz
precyzuje
etapy
niezbędne
do
wydania
oświadczenia
o przestrzeganiu zaleceń kodeksu. DNK ma służyć jako rozwiązanie dostosowane do
firm o dowolnej wielkości i dowolnej formie prawnej. Do tej pory uzyskano
45 oświadczeń (w większości od dużych firm).
Standardy na poziomie przedsiębiorstw
Standardy na poziomie przedsiębiorstw powstają na różnych poziomach integracji.
Występują one:
1. Na poziomie branżowym - „Kodeksy branżowe” (np. „Kodeks Praktyk Biznesowych”
Międzynarodowej Rady Przemysłu Zabawkarskiego (ICTI) w zakresie warunków pracy
i ochrony środowiska w przemyśle zabawkarskim).
2. Na poziomie przedsiębiorstwa:
•
Międzynarodowe umowy ramowe (IFAs) globalnych przedsiębiorstw o dużej sile
przetargowej. Przedsiębiorstwa te zawierają
międzynarodowe umowy ramowe,
formalizujące działanie CSR, poprzez ustalenia o dobrowolnym przestrzeganiu zasad.
Są to np. regulacje zawarte w umowach z dostawcami, pracownikami, w porozumieniach
ze związkami zawodowymi;
•
Przedsiębiorstwa formułują dobrowolnie kodeks postępowania (Code of Conduct),
zawierający wytyczne, w których zobowiązuje się kierownictwo i pracowników do
przestrzegania określonych strategią CSR zasad. Niemiecka praktyka w zakresie
projektów działań CSR niewiele odbiega od tej, z którą spotykamy się od około 10 lat
w Polsce w ramach dużych korporacji. CSR jest sprawnie wdrażane w małych i średnich
firmach
o
charakterze
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
rodzinnym,
stosunkowo
trudniej
przebiega
to
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
w przedsiębiorstwach zlokalizowanych na terenach wschodnich landów, ze względu na
słabsze podstawy kapitałowe.
II.
1.
Praktyka upowszechniania CSR
Na potrzeby krajowe opracowano plan działania powszechnie zwany strategią CSR rządu
federalnego Republiki Niemiec. W strategii tej zastosowano narzędzia promowania,
rozpowszechniania idei CSR takie jak:
•
Projekt EFS „Gesellschaftliche Verantwortung im Mittelstand”,
•
Nagroda CSR przyznawana przez rząd federalny Republiki Niemiec,
•
Broszura „CSR-Made in Germany”,
•
Forum CSR pod auspicjami rządu federalnego Republiki Niemiec (44 przedstawicieli
przedsiębiorstw, związków zawodowych, organizacji pozarządowych i środowisk
naukowych), wspierane przez Komitet Zarządzający oraz Grupę Roboczą „CSR im
europäischen
und
internationalen
Kontext”
(CSR
w
kontekście
europejskim
i międzynarodowym).
2. Powołano okrągły stół kodeksu postępowania etycznego (BMZ oraz GIZ), jego obszary
aktywności to:
- Platforma otwartej wymiany doświadczeń,
- Realizacja projektów pilotażowych dotyczących warunków pracy w Rumunii i Bułgarii,
- Promocja wytycznych kodeksu etycznego postępowania.
3. Zorganizowano niemieckie forum Global Compact, na rzecz promowania 10 zasad Global
Compact. Uczestnikami Forum jest 200 przedsiębiorstw oraz przedstawiciele świata
polityki, społeczeństwa obywatelskiego i środowisk naukowych.
4. W Niemczech, realizowane są przez instytucje pozarządowe liczne projekty, których celem
jest zaangażowanie przedsiębiorców do wdrażania CSR. Jednym z nich był projekt
pt.: „Sieć CeSaR Land Brandenburgia”, który miał miejsce w latach 2008-2010, a jego
celem był długoterminowy gospodarczy sukces poprzez przejęcie odpowiedzialności
przedsiębiorstwa. Pracę „sieci” ukierunkowano na pomoc we wdrażaniu CSR w firmach.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Działania w pierwszym roku były nastawione na :

Inwentaryzację działań istniejących w firmie,

Opracowanie indywidualnej strategii CSR dla przedsiębiorstwa,

Przeprowadzanie warsztatów sieci handlowych w celu wymiany doświadczeń,

Organizacja konferencji specjalistycznej „Best Practice”- „Najlepsza praktyka”,

Kreowanie wizerunku firmy (public relations).
W drugim roku realizowano następujące działania:

Wdrożenie opracowanych koncepcji CSR,

Opracowanie planów projektu dla poszczególnych przedsiębiorstw,

Kształcenie zespołów do przeprowadzania projektu w przedsiębiorstwach,

Dokształcanie kadry zarządzającej i pracowników w tematyce CSR,

Wymiana
doświadczeń
poprzez
organizowane
regularnie
warsztaty
sieci
handlowych,

Kontynuacja kreowania wizerunki firmy (public relations).
W ramach działań projektowych wprowadzono CSR do firm przekładając opis teoretyczny na
operacyjne formy aktywności. Niepewność i ryzyko, które wiąże się zawsze z wprowadzaniem
zmian do organizacji stabilizowano poprzez wspólną wymianę doświadczeń i opinii. Działania
rozpoczęte
przez
„Sieć
CeSaR
Land
Brandenburgia”
kontynuuje
obecnie
Izba
przemysłowo-handlowa z siedzibą w Poczdamie.
Rozwój idei CSR w Polsce wymaga wsparcia na płaszczyźnie informacyjnej
i regulacyjnej.
Zachęcanie, szczególnie firm małych i średnich, do realizacji działań CSR, czy poprzez projekty
o charakterze diagnostycznym, czy też w formie medialnej, nie są wystarczających środkiem.
W przedsiębiorstwie wygrywają niestety względy ekonomiczne, a rachunek ekonomiczny nie
dopuszcza decyzji o realizacji działań CSR. Dlatego, konieczne jest lepsze ustrukturalizowanie
działań, poprzez zaangażowanie organizacji biznesowych, w tym izb przemysłowo-handlowych
oraz organizacji klastrowych, tak by objąć nimi poszczególne przedsiębiorstwa. W zakres tych
działalności powinny zostać włączone cele dotyczące rozwoju wszystkich obszarów CSR.
Formy realizacji tych celów mogą być różne. Proponowane jest, zgodnie ze wzorcem
niemieckim, utworzenie platformy współpracy przedsiębiorstw, tych znających oraz
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
zapoznających się z ideą CSR i tą drogą prowadzenie wymiany doświadczeń oraz wypracowanie
projektów.
Wszelkie działania na rzecz rozwoju CSR w sektorze przedsiębiorstw powinny być
wsparte na płaszczyźnie regulacyjnej. W skali kraju rozwiązania instytucjonalne powinny
dotyczyć:

Zmiany w regulacjach dotyczących funkcjonowania izb przedsiębiorstw, w których
zrzeszanie powinno być obowiązkowe, a w zamian za to izby mogłyby świadczyć usługi dla firm
w formie nieodpłatnej, tym samym wsparcie dla CSR przybrałoby formę ciągłą w czasie a nie
incydentalno-projektową. Wtedy tylko kształtowanie strategii przedsiębiorstw i wdrażanie
w związku z tym pewnej kultury CSR mogłoby odnieść widoczny skutek;

Ukształtowania zapisów w dokumentach regionalnych i lokalnych strategii rozwoju
w dziedzinie współpracy przedsiębiorstw i prowadzenia wobec tego sektora polityki rozwoju. Na
poziomie regionalnym o CSR powinny traktować: Strategia Rozwoju Województwa
Wielkopolskiego oraz Strategia Zatrudnienia dla Województwa Wielkopolskiego. Biorąc pod
uwagę funkcję, jaką pełnią te dokumenty, wsparcie dla przedsiębiorstw we wdrażaniu kolejnych
obszarów CSR byłoby czytelnie określone. Można też oczekiwać, że działania dofinansowane
przez fundusze strukturalne Unii Europejskiej będą jasno ukierunkowane na wzmacnianie
podstaw materialnych i bazy wiedzy do realizacji CSR. Tymczasem, w zaktualizowanej Strategii
Rozwoju Województwa Wielkopolskiego, cele formułowane w stosunku do sektora biznesu
ukierunkowane są na wyniki, a nie na proces, co rzecz jasna kieruje uwagę na rozwój
w zaawansowanych technologicznie sektorach, rozwój relacji nauki z biznesem, rozwój
partnerstwa międzysektorowego oraz rozwój gospodarki społecznej. Zasadniczo, tylko ostatnie
wymienione zagadnienie nawiązuje do jednego z czterech obszarów CSR, tj. środowiska
lokalnego. W SRWW mieści się ono w ramach celu operacyjnego 6.11 Rozwój gospodarki
społecznej, pod nazwą: Promocja społecznego zaangażowania biznesu na rzecz gospodarki
społecznej poprzez partnerstwa prywatno-społeczne. Konieczne jest szersze traktowanie
zagadnienia CSR, którego brakuje w strategicznych wytycznych polityki rozwoju regionu.
Gwarantuje ono zmianę postrzegania roli przedsiębiorstwa przez te podmioty w stosunku do
kluczowych adresatów jego działalności tj. pracowników, kooperantów, klientów, środowiska
naturalnego, a nie wyłącznie lokalnej społeczności. To wybiórcze, jak się wydaje tratowanie

Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
modelu CSR pokazuje, że należy zmienić sposób postrzegania tej idei dla dobra systemowego
rozwoju regionu, a nie wyłącznie osiągania korzystnych wyników.
Korzyści dla wzrostu zatrudnienia słabo dostrzeżono także w treści Strategii Zatrudnienia dla
Województwa Wielkopolskiego na lata 2007-2013. W punkcie 3 „Rozwój przedsiębiorstw,
przedsiębiorczości i innowacyjności”, wspomniano jedynie o potrzebie aktywizacji szkoleniowej
kadr menedżerskich i pracowniczych. To niewiele w stosunku do potencjału zatrudnieniowego,
jaki można osiągnąć wspierając wdrożenie strategii CSR w firmie, która obejmuje nie tylko
zwiększenie aktywności szkoleniowej pracowników, ale także poprawę warunków zatrudnienia
poprzez:
 troskę o bezpieczeństwo pracy, ochronę zdrowia,
 uwzględnienie założeń Work-Life-Balance, różnorodności i równości szans,
 zwalczanie dyskryminacji,
 wszechstronny rozwój pracowników, także w zakresie wynalazczości pracowniczej,
 poszanowanie praw pracowniczych.
Podniesienie wydajności pracy jest kluczem do wzrostu zapotrzebowania na pracę, gdyż
CSR przede wszystkim podwyższa identyfikację pracownika (z firmą) i jego motywację,
a ponadto zwiększa wiarygodność firmy i wzmacnia zaufanie podmiotów zewnętrznych,
zwiększa lojalność klientów, stąd właśnie jest istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost
wartości firmy i poprawę jej wizerunku.
III.
Raportowanie CSR
Do właściwego prowadzenia polityki upowszechniania CSR konieczne jest zdefiniowanie
standardów i zasad, a także monitorowanie ich stosowania poprzez raportowanie.
Obecny sposób raportowania działań CSR, przyjęty przez korporacje i koncerny
w Niemczech i w Polsce, ma charakter dobrowolny. Przedsiębiorstwa komunikują działania CSR
w formie raportów umieszczanych w serwisach internetowych i traktują je jako narzędzie
promocji.
Ponadto w Niemczech podjęto Globalną Inicjatywę Sprawozdawczą (GRI) jako niezależne
działanie zainteresowanych stron. W ten sposób opracowano wytyczne dotyczące raportowania
kwestii zrównoważonego rozwoju, czyli dziesięć zasad sprawozdawczości CSR, w tym: zasady
definiowania zawartości raportu, zasady sprawozdawczości w zakresie zapewniania jakości,
standardowe dane w ramach raportowania GRI.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań
Projekt pt. „Budowanie porozumień na rzecz wdrażania idei Flexicurity i CSR w województwie wielkopolskim z wykorzystaniem wzorców
niemieckich” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
Komisja Europejska opracowała projekt dyrektywy w zakresie „ujawniania informacji
niefinansowych oraz różnorodności” (Ramy prawne: zmiana dyrektyw księgowych 78/660/EWG
i 83/349/EWG), która nie dotyczy firm zatrudniających średnio do 500 pracowników.
W zakresie ujawniania informacji przedsiębiorstwa zobowiązane są do publikowania
w raportach rocznych informacji na temat kwestii: ochrony środowiska, społecznych
i pracowniczych, poszanowania praw człowieka oraz walki z korupcją i przekupstwem. W tych
punktach należy przedstawić politykę firmy, wyniki, potencjalne zagrożenia oraz sposoby
zarządzania ryzykiem. Jeśli w danej firmie nie ma wypracowanej polityki w jednym z tych
punktów, to zobowiązana jest ona do wyjaśnienia tego stanu rzeczy. Natomiast, w zakresie
informacji na temat różnorodności (Diversity) dyrektywa ma określać, że przedsiębiorstwa
notowane na giełdzie zobowiązane są ponadto do zawarcia w raportach rocznych informacji na
temat zróżnicowania w składzie organów administracyjnych, kierowniczych i nadzorujących.
Muszą one dotyczyć takich kwestii jak aspekty wieku, płci, zróżnicowanie geograficzne, a także
tło edukacyjne i zawodowe. Ponadto w oświadczeniu o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego
firmy muszą zawrzeć informację odnośnie tego, jak i z jakimi rezultatami polityka różnorodności
została wprowadzona w firmie. Jeśli dana firma nie wdrożyła w życie odpowiednich
wytycznych, to zobowiązana jest ona do wyjaśnienia tego faktu.
Debata nad przyjęciem tego projektu dyrektywy trwa. Głosy „za” argumentują
konieczność weryfikacji faktycznie realizowanych zasad CSR, a głosy „przeciw” odnoszą się do
aktualnie niekorzystnych warunków rynkowych, w których CSR uległ ograniczeniu
i niepotrzebnemu, nadmiernemu zbiurokratyzowaniu tego obszaru.
Trudno jednoznacznie cenić obowiązkowość raportów. CSR ma wymiar jakościowy i jest
aktywnością, której rezultat jest odroczony. Jednakże bez systematycznych sprawozdań,
podjęcie debaty nad ukierunkowaniem CSR w regionie, podniesieniem jego aktywności,
zwiększeniem jakości, jest niemożliwe. Natomiast debata i decyzje nad wspieraniem idei CSR
w przedsiębiorstwie są jak najbardziej słuszne i powinny być przedmiotem pracy organizacji
biznesowych oraz forum Wojewódzkiej Rady ds. Dialogu Społecznego, Wojewódzkiej Komisji
ds., Zatrudnienia, Sejmiku Województwa Wielkopolskiego.
Biuro projektu
Wielkopolski Związek Pracodawców
ul. Grunwaldzka 104/204
60-307 Poznań