informacja z kontroli oraz rekontroli jakości i prawidłowości

INFORMACJA Z KONTROLI
ORAZ REKONTROLI JAKOŚCI I
PRAWIDŁOWOŚCI
OZNAKOWANIA MASŁA W
KIERUNKU UJAWNIANIA
ZAFAŁSZOWAŃ
Wojewódzki Inspektorat
Inspekcji Handlowej
w
Poznaniu
przeprowadził
w III kwartale 2010 roku na terenie Województwa
Wielkopolskiego 9 działań kontrolnych w tym :
-
2 w hurtowniach:
Spółdzielni w Poznaniu i hurtowni w Pile,
-
3 w sklepach sieci handlowych:
Supermarkecie w Poznaniu,
Supermarketach w Kaliszu i w Gostyniu
-
4
w pozostałych sklepach:
Sklepie w Złotowie,
Sklepie w Czarnkowie,
Sklepie w Pile i sklepie w Lesznie,
Celem kontroli było zbadanie i ocena masła oraz tłuszczu mlecznego do
smarowania pod kątem przestrzegania przepisów i deklaracji producentów
zamieszczonych w oznakowaniu tych produktów ze szczególnym zwróceniem
uwagi na wykrywanie zafałszowań oraz ocena prawidłowości oznakowania
wymaganego prawem żywnościowym .
W wyniku podjętych działań kontrolnych nieprawidłowości stwierdzono w
89 % skontrolowanych placówek .
Ogółem w kontrolowanych placówkach oględzinom poddano 30 partii
tłuszczów mlecznych w tym:
25 partii masła ,
1 partię masła o zawartości trzech czwartych tłuszczu ,
4 partie tłuszczu mlecznego do smarowania X % ,
z czego zakwestionowano 11 partii ( 36,7 %) produktów w tym :
•
•
10 partii masła ,
1 partię tłuszczu mlecznego do smarowania
Kwestionowania dotyczyły :
− nieprawidłowego oznakowania - 7 partii tj. 23,3% ilości badanych
produktów,
− niewłaściwej jakości - 5 partii tj. 55,6% ilości masła poddanego ocenie
jakościowej.
Ustalenia w zakresie poszczególnych badanych zagadnień przedstawiają się
następująco :
Ocena laboratoryjna masła i pozostałych tłuszczów mlecznych.
a) Sprawdzenia zgodności cech jakościowych w odniesieniu do wymagań
wynikających z
obowiązujących przepisów
i deklaracji producenta
dokonano
w 7 placówkach poddając badaniom laboratoryjnym łącznie 9
partii masła,
z czego zakwestionowano 5 partii ( 55,6 %.) pochodzących od producentów z
miejscowości :
Grudziądz
2
− Masło ekstra 82% tł. a 200g - partia 2 500 opakowań , oznaczona datą
najlepiej spożyć przed 27.08. , wprowadzona do obrotu w spółdzielni w
Poznaniu, która nie odpowiadała wymaganiom jakościowym zawartym w
Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 roku
ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady
(WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości
mleka i przetworów mlecznych z uwagi na wyższą zawartość wody
(stwierdzono: 17,2%,17,2%,17,2%,17,2%,17,2% zamiast nie więcej niż 16% )
a także wymaganiom jakościowym zawartym w Rozporządzeniu Rady (W
Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 roku (zał. XII i XV),
ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy
szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych („rozporządzenie o
jednolitej wspólnej organizacji rynku”) z uwagi na obecność steroli
pochodzenia
roślinnego
(stwierdzono:
B-sitosterol-520
mg/kg,
Stigmasterol-46 mg/kg, Campesterol - >226 mg/kg, Brassicasterol-55 mg/kg
). Skład trójglicerydów w badanej próbce wskazuje na obecność około
64,04% tłuszczu obcego , co jest niezgodne z Rozporządzeniem Komisji
(WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 roku ustanawiającym szczegółowe
zasady stosowania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu
do metod analizy oraz oceny jakości mleka i przetworów mlecznych. W
badanej próbce masła ekstra a` 200g stwierdzono wady organoleptyczne
– niewłaściwy smak (smak tłuszczowy z wyczuwalnym posmakiem
tłuszczu roślinnego).
Na wniosek kontrolowanego przeprowadzono badania pobranych w toku
kontroli
i odpowiednio zabezpieczonych próbek kontrolnych
kwestionowanego masła .
Przeprowadzone badanie w Centralnym
Laboratorium
Głównego
Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Poznaniu
wykazało , że masło ekstra 82% tł. a 200g (próbki kontrolne) nie spełnia
wymagań w/w Rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października
2007 roku pod względem obecności
steroli (stwierdzono: B-sitosterol od 421,0 do 457,3 mg/kg , Stigmasterol od 42,6
do 48,8 mg/kg, Campesterol od 296,3 do 317,0 mg/kg ,Brassicasterol od 41,6 do
50,2 mg/kg) oraz zawartości wody (stwierdzono: od 17,27% do 17,29 % zamiast nie
więcej niż 16%)
po uwzględnieniu niepewności pomiaru (niepewność pomiaru ±0,17%) .
− Masło ekstra 82% tł. a 170g – partia 41 opakowań , oznaczona datą
najlepiej spożyć przed 20.08. , wprowadzona do obrotu w supermarkecie w
Kaliszu , która nie odpowiadała wymaganiom wyżej cytowanego
Rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 roku i
3
deklaracji producenta z uwagi na wyższą zawartość wody (stwierdzono:
28,6% - w 4 próbkach, 28,4% - w 1 próbce zamiast nie więcej niż 16% ) i
suchej masy beztłuszczowej ( stwierdzono: 2,8%- w
2 próbkach , 2,9% -w 2 próbkach, 3,0%- w 1 próbce zamiast nie więcej niż
2% ) oraz niższą zawartość tłuszczu ( stwierdzono: 68% - wynik średni ,
poszczególne próbki- 68,5%,68,4% i 68,6% - w 3 próbkach zamiast
deklarowane 82% ).
Kontrolowany przedsiębiorca wystąpił z wnioskiem o zbadanie próbki
kontrolnej w/w masła. Próbka kontrolna nie została poddana badaniom z uwagi
na uszkodzenie opakowania i plomby.
Warlubie
− Masło ekstra zawartość tłuszczu nie mniej niż 82% a 200g - partia 20
opakowań, oznaczona datą najlepiej spożyć przed 30.08. , wprowadzona
do obrotu w supermarkecie w Poznaniu, która nie odpowiadała
wymaganiom
jakościowym
zawartym
w
wyżej
cytowanym
Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 roku z
uwagi na wyższą zawartość wody (stwierdzono – w jednej próbce 16,5%
zamiast nie więcej niż 16%) . Skład trójglicerydów w badanej próbce
wskazuje na obecność około 6,3% tłuszczu obcego, co jest niezgodne z
Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 roku
ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady
(WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości
mleka i przetworów mlecznych.
Na wniosek kontrolowanego przeprowadzono badania pobranych w toku
kontroli i odpowiednio zabezpieczonych
próbek
kontrolnych
kwestionowanego masła .
Przeprowadzone badania w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym w
Olsztynie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie wykazały ,
że masło ekstra a 200g (próbki kontrolne) nie odpowiada wymaganiom
jakościowym zawartym w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5
marca 2008r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia
Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości mleka
i przetworów mlecznych z uwagi na wyższą zawartość wody (stwierdzono - w
jednej próbce 16,6% zamiast nie więcej niż 16%).
Skład trójglicerydów w
badanej próbce wskazuje na obecność około 6,44% tłuszczu obcego, co jest
4
niezgodne z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008
ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady (WE)
nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości mleka i
przetworów mlecznych.
− Masło stołowe śmietankowe 80% tł. a 200g – partia 400 opakowań
oznaczona datą najlepiej spożyć przed 25.09. , wprowadzona do obrotu w
hurtowni w Pile, która nie odpowiadała deklaracji producenta z uwagi na
wyższą zawartość tłuszczu – wynik średni 82% .
Kontrolowany nie złożył wniosku o zbadanie próbek kontrolnych .
Czarnków
− Masło tradycyjne ekstra 82% tł a 200g – partia 550 opakowań, oznaczona
datą najlepiej spożyć przed 23.09.10 , wprowadzona do obrotu w sklepie
Czarnków , która nie odpowiadała wymaganiom jakościowym zawartym
w wyżej cytowanym Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5
marca 2008 roku i deklaracji producenta z uwagi na wyższą zawartość
wody (stwierdzono - w trzech próbkach 18,6%, 18,5%,18,5% zamiast nie
więcej niż 16%) oraz niższą zawartość tłuszczu (stwierdzono-w trzech
poszczególnych próbkach 79,4%, 79,4%, 79,5% tj. powyżej 2 punkty od
zadeklarowanej wartości procentowej , deklaracja 82%- wynik średni 81% ).
Na wniosek kontrolowanego przeprowadzono badania pobranych w toku
kontroli
i odpowiednio zabezpieczonych próbek kontrolnych
kwestionowanego masła.
Przeprowadzone badania w Polskim Centrum Badań i Certyfikacji
Warszawie wykazały : zawartość tłuszczu 82,1% , zawartość wody 16,2% .
w
Do producentów kwestionowanego masła skierowano stosowne pisma .
O ujawnionych nieprawidłowościach powiadomiono terenowe Inspektoraty
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych .
b) Sprawdzono zgodność ilości rzeczywistej produktów w stosunku do
deklaracji producentów zamieszczonych na opakowaniach w odniesieniu do :
− 45 próbek masła wartości zbadanych laboratoryjnie.
5
Przeprowadzone badania wykazały, że objęte oceną produkty odpowiadały
deklaracji producenta pod względem masy netto przy uwzględnieniu tolerancji
określonej w ustawie z dnia 7 maja 2009 roku o towarach paczkowanych .
Prawidłowość oznakowania produktów
Ocenie poddano ogółem 30 partii tłuszczów mlecznych , w tym:
25 partii masła
1 partię masła o zawartości trzech czwartych tłuszczu
4 partie tłuszczu mlecznego do smarowania X%
z czego zakwestionowano 7 partii ( 23,3 %).
Stwierdzone uchybienia w oznakowaniu dotyczyły :
− podania nieprawidłowej nazwy dla środka spożywczego ( powinno być
,,Tłuszcz mleczny do smarowania X%” ),
partia 8 opakowań a 200g ,,masło stołowe śmietankowe , zawartość
tłuszczu 73,5% , pochodzące od producenta z Lidzbarku,
− użycia niewłaściwego określenia poprzedzającego termin przydatności do
spożycia
( podano ,,należy spożyć przed” zamiast ,,należy spożyć do” ),
partia 11 opakowań a 200g masła stołowego śmietankowego z zielonej łąki
80% tł. pochodzącego od producenta z Grudziądza ,
− braku pełnych danych identyfikujących producenta lub wprowadzającego
produkt
do obrotu ( nie podano jego adresu ),
partia 20 opakowań a 250g e masła pochodzącego od producenta z Włoch o
zawartości tłuszczu 82% tł. , wskazując jako adres siedziby dystrybutora
adres strony internetowej,
− niepodania informacji o nazwie środka spożywczego, dacie minimalnej
trwałości , zawartości netto w tym samym polu widzenia - 3 partie, w tym:
6
partia 12 opakowań a 200g masła ekstra 82% tł. i
partia 41 opakowań a 170g masła ekstra 82% tł. ,
produkcji przedsiębiorcy z Grudziądza oraz ;
partia 105 opakowań a 200g masła ekstra 82% tł. wyprodukowanego przez
przedsiębiorcę ze Złotowa.
− niepodania informacji o warunkach przechowywania w sąsiedztwie terminu
przydatności do spożycia :
partia 35 opakowań a 200g masła 82% tł. wyprodukowanego przez
przedsiębiorcę z Finlandii dla przedsiębiorcy z Karczewa - dystrybutora.
W związku z nieprawidłowym oznakowaniem wyżej wymienionych
tłuszczów mlecznych
Inspektorat skierował pisma do producentów i
dystrybutora tych wyrobów z wnioskami o dostosowanie oznakowania do
obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa.
O uchybieniach w oznakowaniu produktów powiadomiono właściwe
miejscowo Inspekcje Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych oraz
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego .
Aktualność dat minimalnej trwałości , terminów przydatności do
spożycia oraz warunki i sposób przechowywania :
a) Wraz
z
oceną
prawidłowości oznakowania tłuszczów mlecznych
sprawdzono w
9 placówkach
przestrzeganie deklarowanych na opakowaniach przez
producentów dat minimalnej trwałości i terminów przydatności do spożycia
poddając oględzinom łącznie 30 partii , nie stwierdzając w obrocie
przeterminowanych produktów.
7
b) Oferowane
w
kontrolowanych
placówkach
oceniane
produkty
przechowywane były
w warunkach zgodnych z zaleceniami
producentów oraz przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i
Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków
spożywczych.
Wszystkie
wolnych
oceniane produkty przechowywano w sprawnych i czystych,
od obcych zapachów urządzeniach chłodniczych.
Stan opakowań w/w przetworów mlecznych nie budził zastrzeżeń.
Rekontrola
Podczas kontroli
zakwestionowano
przeprowadzonych w II
5 partii masła , z powodu:
− niewłaściwej jakości
przedsiębiorców :
handlowej
-
4
partie
kwartale
masła
,
2009
pochodzące
roku
od
Producenta z miejscowości Warlubie - wyprodukowano dla sieci sklepów 1
partię masła osełkowego ekstra 82% tł. a 375g, w której zawyżono
zawartość wody od 0,52% do 0,55%),
Zakładu produkcyjnego z Łosic 2 partie w tym : - 1 partia masła ekstra
82% tł.
a 200g wyprodukowana dla odbiorcy – przedsiębiorcy z Białegostoku (
wyższa zawartość tłuszczu-wynik średni 84%) , 1 partia masła extra osełka
82% tł. a 300g dystrybutora – przedsiębiorcy z Krzeszowic (wyższa
zawartość tłuszczu-wynik średni 84%),
Producenta z miejscowości Warlubie sprzedaż za pośrednictwem
dystrybutora - przedsiębiorcy z Krzeszowic – 1 partia masła extra 82% tł.
a 200g ,
8
(wyższa zawartość wody o od 1,1% do 1,3% i suchej masy beztłuszczowej o
od 0,3% do 0,6% , niższa zawartość tłuszczu-wynik średni 80%) ,
− nieprawidłowego oznakowania - 1 partia ekologicznego masła ekstra
osełka 82% tł. a 200g , producenta z miejscowości Łukta (dane
identyfikujące producenta były niewidoczne dla konsumenta bowiem były
zasłonięte etykietą).
W bieżących kontrolach poddano ocenie jakościowej 6 partii masła w/w
producentów, w tym :
Producent z miejscowości Warlubie - 3 partie masła ,
Producent z miejscowości Łosice - 1 partia masła ,
Producent z miejscowości Grudziądz - 2 partie masła .
Z powodu niewłaściwej jakości
zakwestionowano 4 partie masła,
pochodzące od przedsiębiorców z Warlubii oraz Grudziądza co opisano w
niniejszej informacji .
W ofercie handlowej sprzedaży nie stwierdzono masła ekologicznego ekstra 82%
tł.
a 200g pochodzącego od producenta z miejscowości Łukta .
Identyfikacja kontrolowanego przedsiębiorcy
Kontrolowani przedsiębiorcy prowadzili działalność gospodarczą po
uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub rejestru
przedsiębiorców .
Na tę okoliczność kontrolującym przedłożono stosowne dokumenty wydane
przez organ ewidencyjny lub rejestrowy.
9
Prowadzona przez przedsiębiorców działalność gospodarcza była zgodna z
danymi zawartymi w zaświadczeniu o dokonaniu wpisu do ewidencji
działalności lub rejestru przedsiębiorców co sprawdzono w 9 placówkach.
Inne badane zagadnienia
Przestrzeganie postanowień art. 59 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r.
o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
W czasie kontroli przedsiębiorcy przedłożyli aktualne orzeczenia lekarskie
do celów sanitarno - epidemiologicznych o odbytych badaniach lekarskich
zatrudnionych osób bezpośrednio stykających się z żywnością .
Przyczyny stwierdzonych nieprawidłowości
W pismach skierowanych do producentów
i dystrybutorów
kwestionowanych produktów wnoszono o podanie przyczyn stwierdzonych
nieprawidłowości .
W odpowiedzi na powyższe pisma udzielono informacji w trzech sprawach .
Przyczyną nieprawidłowego oznakowania masła pochodzącego od
producenta fińskiego była konieczność dostosowania miejsca nadruku daty do
możliwości drukarki na linii produkcyjnej. Według informacji uzyskanej od
producenta do tej pory drukarka wybijała datę na białym tle i musiała mieć
pozostawiony większy margines dla ewentualnych przesunięć nadruku . W chwili
obecnej nadruk odbywa się w taki sposób , że informacje o warunkach
przechowywania można było przenieść w bezpośrednie sąsiedztwo terminu
przydatności do spożycia .
Producent – przedsiębiorca z miejscowości Grudziądz przedstawił swoje
stanowisko w sprawie ujawnienia w obrocie masła o niewłaściwej jakości.
Poinformował Inspektorat, że po zapoznaniu się z wystąpieniami pokontrolnymi
wszczął wewnętrzne postępowanie wyjaśniające. Wyniki tego postępowania
wykazały , że wobec stosowanych w jego przedsiębiorstwie procedur i
10
zabezpieczeń wystąpienie w kontrolowanych produktach wad jakościowych w
praktyce jest niemożliwe. Stosowane u niego procedury przewidują ścisły nadzór
nad jakością handlową począwszy od procesu produkcyjnego surowca aż do
powstania produktu gotowego .W stosunku do kwestionowanych produktów
wykonywane są badania produktu w wewnętrznym laboratorium , które to
badania są weryfikowane przez akredytowane laboratorium zewnętrzne , zgodnie
z harmonogramem zatwierdzonym przez organy inspekcji weterynaryjnej
.Kwestionowane produkty zostały wyprodukowane przy zastosowaniu wyżej
wymienionych procedur , a dotychczasowe wewnętrzne postępowanie
wyjaśniające wszczęte na skutek wystąpienia pokontrolnego nie ujawniło żadnych
nieprawidłowości. Niemniej poszukiwania ewentualnych przyczyn i analiza
zaistniałej sytuacji trwają nadal.
Ponadto, załączono wyniki badań próbek masła oznaczonego datą minimalnej
trwałości 27.08. nr partii 167 z tzw. biblioteczki przeprowadzonych w dniach
22-24.09.2010 roku na zlecenie w/w producenta przez Instytut Biotechnologii
Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Technologii Mięsa i Tłuszczu w
Warszawie – nie stwierdzono dodatku tłuszczów obcych, wyniki oceny
organoleptycznej wykluczały zmiany wskazujące na ,,zepsucie się niniejszej
próbki” (badania przeprowadzono po upływie daty minimalnej trwałości tj. po 26
dniach).
Jednocześnie oświadczył, że oznakowanie kwestionowanego produktu
zostanie skorygowane w trybie natychmiastowym , tak by wszystkie wymagane
prawem informacje znalazły się w jednym polu widzenia .
W pozostałych sprawach Inspektorat oczekuje odpowiedzi .
Ustalenia kontroli dały podstawę do :
− przesłania 10
informacji do właściwych miejscowo Inspekcji Jakości
Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,
− powiadomienia 1 organu nadzoru sanitarnego,
− skierowania
produktów,
pism do producentów i dystrybutora kwestionowanych
Do przedsiębiorców kwestionowanych produktów skierowane zostaną
zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie
nałożenia kar pieniężnych wynikających z art. 40 a ust. 1 pkt. 3 i 4 ustawy z dnia
11
21 grudnia 2000 r.
( Sprawy w toku ).
o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych.
Podsumowanie
Przeprowadzone kontrole wykazały, że w dalszym ciągu w obrocie znajduje
się masło o niewłaściwej jakości i nieprawidłowo oznakowane .
W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych zakwestionowano
jakość
5 partii masła co stanowi 55,6% ilości partii badanych .
Niepokojące jest jednak to , że przeprowadzone kontrole masła ujawniły
kolejne przypadki niewłaściwej jakości tego produktu wyprodukowanego
przez producentów, których wyrób ten zakwestionowano w poprzednich
kontrolach.
Stwierdzono również nieprawidłowości w oznakowaniu 7 partii tłuszczów
mlecznych (23,3% partii badanych ) , jednak w większości przypadków były to
drobne niezgodności z obowiązującymi przepisami prawa.
W świetle powyższych ustaleń Inspektorat proponuje kontynuację tego typu
działań kontrolnych.
12
13