KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO

Katarzyna Zięcik
Scenariusz lekcji
Temat: I ty możesz zostać zdobywcą Oscara!
Klasa: VI szkoły podstawowej
Czas trwania zajęć: 5 − 9 godzin lekcyjnych
Cel ogólny:
 rozwijanie kreatywności uczniów.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
 rozwija swe zainteresowanie sztuką filmową,
 dostrzega swoistość artystyczną dzieła – wskazuje różnice między tworzywem teatralnym
a filmowym,
 utrwala wiadomości z zakresu edukacji filmowej i teatralnej (wyjaśnia pojęcia: scenariusz,
tekst główny i tekst poboczny, reżyseria, gra aktorska, charakteryzacja, rekwizyt, plan filmowy, plener),
 poznaje zawody związane z działalnością filmową,
 uczestniczy w tworzeniu scenariusza i realizacji projektu filmowego,
 współpracuje z rówieśnikami; uczy się rozwiązywania konfliktów,
 opanowuje pamięciowo fragmenty tekstu,
 podejmuje próby głosowej interpretacji tekstu wygłaszanego z pamięci,
 świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz mimiką, gestykulacją, postawą ciała,
 przygotowuje elementy scenografii.
Metody pracy: heureza, metoda projektu (praktyczna).
Formy pracy: indywidualna, grupowa.
Materiały i środki dydaktyczne: karty pracy z planami filmowymi, kamera (najlepiej ze
statywem) – zestaw można zastąpić zwykłym telefonem komórkowym, komputery z podstawowym oprogramowaniem systemu Windows.
Przebieg lekcji
I. Wprowadzenie.
1. Nauczyciel wykonuje czynności porządkowo-organizacyjne.
2. Prowadzący zajęcia wyjaśnia, że tematem najbliższych lekcji będzie film. Prosi uczniów o
wyjaśnienie, na czym polega specyfika filmu i czym różni się on od sztuki teatralnej.
Zestawienie potencjalnych odpowiedzi:
TEATR
 wszystko dzieje się na żywo,
 kontakt bezpośredni z widzem,
FILM
 dzieło nagrane i odtwarzane,
 kontakt pośredni,
1
 widz dostrzega całą scenę,
trzeba nakłonić go do spojrzenia
na określony rekwizyt.
 kamera dokładnie pokazuje
widzowi to, na co ma patrzeć,
 dużo efektów specjalnych.
3. Nauczyciel prosi uczniów, by sobie wyobrazili, że chcą widzom pokazać magiczny długopis. W jaki sposób odbyłoby się to w teatrze, a jak w kinie?
Uczniowie zwracają uwagę na rolę gestów i efektów świetlnych w teatrze oraz operowanie
kamerą w filmie.
4. Uczniowie otrzymują karty pracy (załącznik). Próbują samodzielnie dopasować nazwy do
poszczególnych planów. Następnie wybrani uczniowie odczytują odpowiedzi na głos. Opisują, co obejmuje dany kadr. Wszyscy zastanawiają się, w jakim celu używa się tych planów, podają konkretne przykłady.
Przykłady:
 plan ogólny – ukazuje nam miejsce akcji, bohaterów w określonej scenerii, potęgę
wojsk,
 plany: pełny, średni i amerykański – służą prezentacji działań bohaterów, ich rozmów,
 zbliżenie – zwraca uwagę na mimikę twarzy, umożliwia oddanie emocji lub szczegółowych cech wyglądu,
 detal (szczegół) – umożliwia ukazanie rekwizytu (np. listu, pierścienia) lub drobnej cechy wyglądu (np. blizny, oka).
II. Realizacja.
1. Nauczyciel prosi uczniów, aby wyjaśnili, jakie czynniki muszą zaistnieć, aby powstał film.
Kto tworzy film?
 scenarzysta (scenariusz, scenopis),
 producent i reżyser,
 operatorzy filmowi (odpowiedzialni za dźwięk i za obraz), aktorzy i statyści, scenografowie, charakteryzatorzy,
 montażyści.
2. Uczniowie przypominają, skąd może wziąć się pomysł na scenariusz i z jakich części powinien się składać. Przykład początku scenariusza wybranej baśni:
Wnętrze chaty. Na środku stół. Mama wkłada rzeczy do koszyczka. Wchodzi Czerwony
Kapturek.
Czerwony Kapturek: Dzień dobry, mamo!
Mama: Dzień dobry, Czerwony Kapturku. Mam do ciebie prośbę – babcia zachorowała i
trzeba jej zanieść leki. Czy mogłabyś to zrobić?
Czerwony Kapturek: Oczywiście.
Uczniowie wskazują tekst główny i tekst poboczny.
3. Nauczyciel prosi o zapisanie tematu lekcji. Pyta o znaczenie słowa Oscar i o dziedziny, w
jakich można zdobyć tę nagrodę. Następnie wyjaśnia uczniom, że będą mieli do wykonania
projekt grupowy (w zależności od klasy można uczniom kazać samodzielnie dobrać się w
grupy lub dokonać podziału za nich), w wyniku którego powstanie kilkuminutowy film.
Kolejne etapy realizacji projektu:
 Napisanie scenariusza filmu, który będzie można zrealizować w realiach szkolnych.
 Rozdzielenie ról i nauczenie się tekstu.
 Przygotowanie rekwizytów oraz kostiumów.
 Nagranie filmu z użyciem kamery (zdolniejsze zespoły klasowe można poprosić o zastanowienie się nad ujęciami, a nawet o stworzenie scenopisów).
2
 Zmontowanie filmu (za pomocą prostego w obsłudze programu Windows Movie Maker;
można tego dokonać we współpracy z nauczycielem prowadzącym zajęcia komputerowe).
4. Uczniowie pracują pod kierunkiem nauczyciela.
III. Podsumowanie.
Podczas ostatnich zajęć nauczyciel organizuje konkurs na najciekawszy film, podczas którego
wszystkie grupy prezentują efekty swej pracy, a następnie uczestniczą w głosowaniu (oczywiście nie wolno głosować na siebie). Dla zwycięzców można przygotować dyplom lub statuetkę, np. ze złotej ramki fotograficznej (Złoty Ekran). Następnie nauczyciel wskazuje mocne
strony wszystkich filmów oraz te obszary, które można byłoby ulepszyć. Nagradza wszystkie
grupy oceną (ważne jest, by uwzględnić pracę zespołową uczniów i by stopnie w głównej
mierze odzwierciedlały zaangażowanie, a nie tylko efekt końcowy)
Komentarz nauczyciela
Projekt najlepiej jest przeprowadzić w szóstej klasie, gdy uczniowie znają już podstawowe pojęcia z zakresu edukacji filmowej. Sugeruję, aby uczynić to już po sprawdzianie szóstoklasisty, żeby nie czuć presji czasu i nie martwić się o realizację podstawy programowej.
Przeprowadzone w ten oryginalny sposób godziny lekcyjne pozwolą uczniom przyswoić nowe pojęcia w sposób o wiele efektywniejszy i atrakcyjniejszy (gwarantuję, że zajęcia zapadną
w pamięć na wiele lat). Najważniejsze dla mnie jest jednak to, że po cyklu lekcji uczniowie
wychodzą pewniejsi siebie i bardziej twórczy – stąd wydaje mi się, że koniec szkoły podstawowej to najlepszy moment na zapewnienie takiego komfortu tym, którym przyjdzie zmierzyć się wkrótce z nową dla siebie rzeczywistością.
Aby zmniejszyć liczbę godzin lekcyjnych przeznaczonych na realizację projektu,
można nagrywać film po zajęciach, np. w czasie zajęć koła zainteresowań, tylko z uczniami
danej grupy. Daje to większy komfort pracy.
W powyższej lekcji nie narzuciłam tematu, pozwoliłam uczniom na samodzielne podróżowanie po krainie swych nieograniczonych możliwości intelektualnych. Równie dobrze
można jednak nadać tytuł projektowi – kiedyś miałam do czynienia z klasą wiecznie niezadowolonych uczniów i poprosiłam o nakręcenie filmu zatytułowanego Malkontenci (oczywiście po wcześniejszym sprawdzeniu przez uczniów, co kryje się pod tym pojęciem). Praca nad
filmem przyniosła zamierzony skutek – dzieci spojrzały na swe zachowanie z dystansu, doskonale się przy tym bawiąc.
3
Załącznik
Karta pracy
Wpisz odpowiednie nazwy obok planów filmowych: plan ogólny, plan amerykański, plan pełny,
plan średni, zbliżenie, detal.
…………………….………………………..
………………..…………………………….
………………..……………………………
……
………………..……………………………
………………..……………………………
………………..…………………………...
4