Monitoring mediow - Ministerstwo Sprawiedliwości

DZIENNIK GAZETA PRAWNA (Prawnik)
2014-04-18
Strona: C8
Dane dobrze chronione
Model proponowany przez resort
stawia ministra sprawiedliwości
c w roli usługodawcy podobnego
do podmiotu udostępniającego
usługę poczty elektronicznej
PROF. JACEK
GOŁACZYŃSKI
pełnomocnik ministra sprawie­
dliwości. koordynator krajowy
ds. wdrożeń systemów tele­
informatycznych w sądach
powszechnych
* Informatyzacja sądów oraz postępowania
sądowego rodzi konieczność ponownego
przyjrzenia się problematyce ochrony
danych osobowych w sądowych urządze­
niach ewidencyjnych, działających także
w postaci elektronicznej. Zagadnienie to
sygnalizował generalny inspektor ochro­
ny danych osobowych w swoich wystą­
pieniach do ministra sprawiedliwości.
Obecny projekt zmian ustawy - Pra­
wo o ustroju sądów powszechnych w tej
części stanowi próbę dostosowania re­
gulacji prawnych do postępującej stale
informatyzacji sądów i postępowań sądo­
wych. W projekcie tym zaproponowano
** rozdział 2 „Informatyzacja sądów", gdzie
jednoznacznie wskazano, że minister
sprawiedliwości wykonuje zadania z za­
kresu informatyzacji sądów polegające
na projektowaniu, wdrażaniu, eksploata­
cji, integracji, rozwoju i udostępnianiu
systemów teleinformatycznych obsłu­
gujących postępowania sądowe lub sądy
oraz zapewnieniu możliwości wymiany
danych pomiędzy tymi systemami Bu­
dowa centralnych systemów informa­
tycznych wymaga także zapewnienia
najwyższychstandardów bezpieczeństwa
służących ochronie danych osobowych
przetwarzanych w tych systemach, do
^ czego został zobowiązany minister.
Przejawem realizaq'i tego obowiązku
jest chociażby wprowadzona w 2012 r.
spójna polityka bezpieczeństwa Mini­
sterstwa Sprawiedliwości i sądów.
Należy zatem zauważyć, że rola mi­
nistra Sprawiedliwości sprowadza się
w tym obszarze do zapewnienia sądom
prawidłowego funkcjonowania przy wy­
korzystaniu systemów informatycznych
Początkowo rozwój informatyki sądo­
wej odbywał się bowiem oddolnie, czyli
każdy sąd rejonowy, okręgowy czy ape­
lacyjny samodzielnie tworzył, nabywał
i rozwijał oprogramowanie do obsługi
postępowań sądowych bądź obsługi finansowo-kadrowej. Informatyzacja cen­
tralna realizowana przez Ministerstwo
Sprawiedliwości była widoczna jedynie
w ramach rejestrów sądowych, czyli Kra­
jowego Rejestru Karnego, Rejestru Za­
stawów, Krajowego Rejestru Sądowego
i Ksiąg Wieczystych. Szybko jednak do­
strzeżono, że informatyzacja prowadzo­
na osobno, w rozproszeniu niesie ze sobą
duże koszty oraz brak możliwości łącze­
nia systemów? informatycznych w celu
wymiany gromadzonych danych (np.
między różnymi instancjami).
Redukcja kosztów
Jest jasne zatem, że w procesie zarzą­
dzania projektami informatycznymi,
a później już systemami teleinforma­
tycznymi, konsolidowanie rozwiązań
powoduje racjonalizację wydatków, pod­
nosi bezpieczeństwo przechowywanych
danych, ułatwia wymianę danych, wpły­
wa na zmniejszenie kosztów utrzyma­
nia tych systemów oraz umożliwia szyb­
kie i efektywne wprowadzanie zmian
w furikcjonalnościach. Należy przecież
pamiętać, że systemy informatyczne
służą obywatelom, którzy korzystają
z tych usług (np. z ksiąg wieczystych).
Dla przykładu, trudno sobie wyobra­
zić sytuację, w której księga wieczysta
w postaci elektronicznej będzie miała
inny wygląd w poszczególnych sądach.
Teraz mamy jednolity system ksiąg wie­
czystych, który nazywamy Nową Księgą
Wieczystą, choć informacje do Central­
nej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych są
przesyłane przez wszystkie wydziały
wieczystoksięgowe w Polsce.
Gdy chce się podążać za pozytyw­
nymi wzorcami z krajów ościennych,
oczywiste staje się, że w strukturze or­
ganizacyjnej polskiego wymiaru spra­
wiedliwości, w obszarze usprawnienia
informatycznego sądów, zasadniczą rolę
powinien odgrywać minister sprawie­
dliwości On bowiem dysponuje apara­
tem w postaci resortu, a jego ramach
wyspecjalizowanego departamentu,
który we współpracy z sądami może re­
alizować centralnie pozytywne zmiany
informatyczne służące sądom oraz stro­
nom postępowania sądowego. Jednakże
minister sprawiedliwości na ogół będzie
jedynie administratorem systemu infor­
matycznego obsługującego sądy czy po­
stępowania sądowe. Jego rola ogranicza
się do udostępnienia sądom narzędzia
służącego do przechowywania i prze­
twarzania danych o sprawach, w tym
danych osobowych.
Nie należy mylić tej roli z rolą admi­
nistratora danych osobowych, co zgod­
nie z art. 7 pkt 4 ustawy o ochronie da­
nych osobowych dawałoby ministrowi
sprawiedliwości prawo do decydowania
0 celach i środkach przetwarzania da­
nych. Stosując analogię do bliższych
czytelnikowi obszarów działalności in­
stytucji publicznych, model propono­
wany przez MS stawia ministra w roli
usługodawcy podobnego do podmiotu
udostępniającego usługę poczty elektro­
nicznej. Usługodawca ten przechowuje
1 przetwarza dane składowane w syste­
mie przez usługobiorcę, lecz nie ma do
nich wglądu i jest zobowiązany do za­
chowania najwyższego standardu bez­
pieczeństwa wynikającego z np. ustawy
o ochronie danych osobowych oraz nie
decyduje o tym, komu i na jakich zasa­
dach dane udostępniać. Dzięki temu
prezes danego sądu posiada wszelkie
uprawnienia do dysponowania tak
danymi spraw, jak i danymi osobowy­
mi w nich zawartymi, a rola ministra
ogranicza się do udostępnienia narzę­
dzi i zasobów potrzebnych do realizacji
zadań prezesa.
Nie można jednak zapomnieć, że mi­
nister dbając o poprawność i rozliczal-
ność dostępu do wspomnianych narzę­
dzi, musi utworzyć nowy zbiór danych
osobowych będący listą użytkowników
systemu, co zostało wskazane w projek­
towanej treści art. ryga p.u.s.p. Admini­
stratorami danych osobowych znajdu­
jących się w aktach sprawy pozostają
prezesi właściwych sądów, a minister
pełni jedynie funkcję przetwarzającego
w rozumieniu ustawy o ochronie da­
nych osobowych.
Centralny system
Wyposażenie go w uprawnienia do
przetwarzania danych osobowych użyt­
kowników systemów teleinformatycz­
nych zostało przez ustawodawcę sko­
relowane z nałożeniem obowiązków
związanych z zapewnieniem odpo­
wiedniej infrastruktury oraz zasobów
ludzkich i sprzętowych. Przykładem,
który ilustruje zamysł ustawodawcy,
jest nałożenie na ministra obowiązku
prowadzenia w systemie teleinforma­
tycznym zbioru przesłanych przez pre­
zesów sądów orzeczeń oraz udostępnie­
nie treści tych orzeczeń w Biuletynie
Informacji Publicznej. Zadaniem szefa
resortu sprawiedliwości jest zatem je­
dynie stworzenie centralnego systemu
teleinformatycznego zapewniającego
techniczną obsługę publikacji orzeczeń
w BIP.
Obecnie prezesi sądów apelacyjnych
i okręgowych oraz niektórzy prezesi są­
dów rejonowych publikują swoje orze­
czenia w portalach prowadzonych przez
poszczególnych prezesów sądów apela­
cyjnych, a podstawą takiej praktyki są
porozumienia o powierzeniu przetwa­
rzania danych osobowych zawierane
z poszczególnymi prezesami Analogicz­
nie w przypadku Portalu Informacyj­
nego minister sprawiedliwości został
zobligowany do zapewnienia central­
nego i jednolitego systemu identyfiko­
wania użytkowników systemu. W efek­
cie umożliwi to powołanie centralnego
Portalu Informacyjnego dla wszystkich
sądów w miejsce dotychczas rozproszo­
nego systemu działającego odrębnie dla
każdej apelacji.
21