Model przepisów przestrzennych – mat. do debaty

Ryszard Kowalski
Cz. I - Cel i zasady polityki przestrzennej realizowane przez gospodarkę przestrzenną.
Celem polityki przestrzennej jest optymalne z punktu widzenia, jakości życia i potrzeb gospodarczych wykorzystywanie
przestrzeni, jako dobra o wielkości ograniczonej.
Zasady realizacji polityki przestrzennej winny uwzględniać:
 potrzeby społeczne, w tym ograniczanie dysproporcji społecznych, alienacji i społecznej fragmentacji
przestrzeni,
 potrzeby wynikające z racjonalności funkcjonowania miast i innych skupisk osiedleńczych, w tym ochrony i
kształtowania przestrzeni publicznej
 konsekwencje ekonomiczne, w tym zapewnienie, aby dochody z tytułu podniesienia wartości gruntu były w
znaczącej części przychodem gminy oraz zminimalizowania ryzyka inwestycyjnego poprzez zapewnienie
„przewidywalnej przestrzeni”
 uwarunkowania kulturowe i środowiskowe, jako podstawowe elementy tożsamości przestrzeni.
 bezpośredni udział społeczeństwa w podejmowaniu (w oparciu o warianty) podstawowych rozstrzygnięć
przestrzennych
 przeciwdziałanie nieracjonalnemu wykorzystaniu przestrzeni,
Cz. II - Model przepisów ustawowych i miejscowych umożliwiających prowadzenie racjonalnej gospodarki
przestrzennej
Instrumenty
1.1 Instrumenty określone bezpośrednio ustawą:
 normatyw urbanistyczny – przepis definiujący korelacje pomiędzy intensywnością zabudowy, a odpowiednim
potencjałem (przepustowości) obsługi komunikacyjnej i wielkością usług (sklepy, szkolnictwo, zdrowie, kultura,
rekreacja, itd.)
 przepisy określające zakres zawartości gminnych przepisów urbanistyczno-architektonicznych
 przepisy określające mechanizm wprowadzania ustaleń wiążących zawartych w planie krajowym i planach
wojewódzkich
1.2 Instrumenty określane (na podstawie ustawy) przez samorząd terytorialny (gminy)
 Studium uwarunkowań i możliwości rozwojowych. Zawiera analizę wariantów gospodarki przestrzennej
uwzględniających wymogi (ograniczenia np. środowiskowe) i potrzeby wynikające z strategicznych planów (a
mających wpływ na rozstrzygnięcia przestrzenne) gminy, w tym obowiązkowych
 Plan generalny (plan przeznaczenia) dla całego obszaru gminy, określany na podstawie analiz zawartych w
studium (ale nie będący automatycznym wypisem ze studium w przypadku aktualnie obowiązujących). Zawiera:
- zasadnicze przeznaczenia terenu w tym ograniczenia zabudowy,
- przebiegi podstawowej sieci infrastrukturalnej (technicznej i komunikacyjnej),
- ustalenia wiążące planów ponadlokalnych,
- określa tereny, dla których inwestycje budowlane są możliwe na podstawie szczegółowego planu
zagospodarowania przestrzennego oraz tereny, na których inwestycje budowlane są możliwe na podstawie
gminnych przepisów urbanistyczno-architektonicznych,
- tereny, na których możliwa jest tylko zabudowa związana z funkcją terenu.


Szczegółowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego (SPZP) dla terenów wskazanych w Planie
generalnym - zawartość (w porównaniu z obecnymi m. p. z. p.) ograniczona z uwagi na istnienie ustaleń planu
generalnego, a
Przepisy urbanistyczno-architektoniczne dla pozostałych terenów wskazanych do zabudowy
1.3. Zależności w lokalnych przepisach przestrzennych i powiązania z planami ponadlokalnymi



Plan generalny, SPZP i przepisy urbanistyczne - są aktami prawa miejscowego, przy czym SPZP i przepisy
urbanistyczne nie mogą tworzyć możliwości inwestycji niezgodnych z planem ogólnym.
Plan dla metropolii lub plan dla aglomeracji staje się planem generalnym dla odpowiednio metropolii lub
aglomeracji.
Ustalenia wiążące (inwestycyjno-lokalizacyjne) zawarte w planach ponadlokalnych stają się aktem prawa
miejscowego wydawanego przez organ przyjmujący dany plan ponadlokalny. Akt ten jest prawomocny pod
warunkiem zapewnienia (przez organ przyjmujący dany plan ponadlokalny) środków na sfinansowanie


konsekwencji lokalizacji inwestycji ponadlokalnych. Akt ten, odpowiednio do potrzeb, zmienia przepisy
miejscowe uchwalone przez gminę.
Ustalenia zawarte w aktach prawa miejscowego wywołują skutki odszkodowawcze dopiero w momencie, gdy
niemożliwe staje się dotychczasowe użytkowanie terenu.
Tereny, na których zabudowa jest możliwa na podstawie urbanistyczno-architektonicznych, mogą być
zabudowywane dopiero po wyznaczeniu przez właścicieli - działek pod budowę, przewidzianych normatywem
urbanistycznym, obiektów obsługowych (komunikacja, szkoły, przedszkola, sklepy itd)
Cz. III - Lokalizacja inwestycji
1.
2.


Lokalizacja inwestycji jest możliwa jedynie na podstawie SPZP lub przepisów urbanistyczno-architektonicznych
oraz ustaleń wiążących - aktów prawa miejscowego przyjmowanych przez odpowiednie organy ponadlokalne.
Decyzja potwierdzająca prawidłowość lokalizacji danej inwestycji – w zależności od charakteru wpływu
inwestycji na otoczenie zewnętrzne zawiera się :
w domniemanej zgodzie na budowę (po złożeniu odpowiednich dokumentów) lub
w pozwoleniu na budowę w formie decyzji administracyjnej.
Cz. IV - Ocena powyższych propozycji
Powyższe propozycje winny być poddane ocenie - w jakim stopniu wyeliminują (ograniczą) niekorzystne zjawiska,
zdefiniowane na V Posiedzeniu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego w raporcie „Zjawiska negatywne w
inwestycyjnym procesie budowlanym – wybór najistotniejszych”.