D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

Sygn. akt III AUa 498/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 stycznia 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Dorota Rzeźniowiecka
Sędziowie: SA Jolanta Wolska (spr.)
SA Beata Michalska
Protokolant: st. sekr. sąd. Kamila Tomasik
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 stycznia 2015 r. w Ł.
sprawy A. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.
o wysokość emerytury
na skutek apelacji wnioskodawcy
od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi
z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt: VIII U 6072/13,
oddala apelację.
Sygn. akt III AUa 498/14
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie A. S. od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia 10 września 2013 r. zmniejszającej świadczenie emerytalne o kwotę
682,12 zł z powodu egzekucji administracyjnej.
Rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji poprzedziły następujące ustalenia faktyczne:
A. S., urodzony (...), prawo do emerytury ma przyznane decyzją ZUS z dnia 12 sierpnia 2009 r. od dnia 22 maja
2009 r., tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Decyzją ZUS z dnia 10 września 2013 r. świadczenie emerytalne
ustalone na kwotę 2.728,50 zł brutto zostało zmniejszone o kwotę 682,12 zł z powodu egzekucji administracyjnej.
Kwota potrącenia stanowi 25 % kwoty świadczenia brutto z uwagi na fakt, iż potrącenie dokonywane jest na pokrycie
należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Egzekucja prowadzona jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie
Rejonowym dla Łodzi –Śródmieścia.
W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy uznał odwołanie A. S. za nieuzasadnione. Powołując się w
szczególności na treść przepisów art. 139 i art. 140 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych Sąd Okręgowy wskazał, że granice potrąceń ustala się dla świadczenia brutto, tj. przed
odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Powyższy wyrok osobiście wniesioną apelacją zaskarżył ubezpieczony wnosząc o jego zmianę w zakresie wysokości
zajęcia z tytułu należności innych niż alimentacyjne. W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał na sprzeczność, jaka jego
zdaniem, zachodzi w przepisach, a mianowicie art. 139 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, który przewiduje dokonywanie potrąceń po odliczeniu składki zdrowotnej i zaliczki na podatek, z art.
141 ustawy, który mówi o potraceniu od kwoty brutto.
Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie apelacji.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja ubezpieczonego jest bezzasadna. Wyrok sądu pierwszej instancji jest wyrokiem prawidłowym tak w zakresie
ustaleń faktycznych jak i zastosowanego prawa materialnego.
Stan faktyczny przedmiotowej sprawie jest niesporny, a spór zaistniał wyłącznie na tle interpretacji przepisów w
art. 139 i art. 140 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Spór koncentrował się na kwestii, czy zaskarżoną decyzją z dnia 10 września 2013 r. organ rentowy prawidłowo
ustalił kwotę emerytury przysługującej A. S. do wypłaty, po dokonaniu z tego świadczenia potrąceń należności innych
niż świadczenia alimentacyjne, to jest czy wysokość potrąceń ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem
miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, czy też –
jak tego domagał się skarżący - granice potrąceń ustalać należy od kwoty świadczenia emerytalnego netto, tj. po
uprzednim odjęciu zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W pełni podzielić należy stanowisko organu rentowego i Sądu Okręgowego, zgodnie z którym granice potrąceń ustala
się dla świadczenia brutto, tj. przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz
składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przypomnienia w tym miejscu wymaga, że zgodnie z art. 139 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie
zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu,
z uwzględnieniem art. 141, wskazane w tym przepisie należności m.in. sumy egzekwowane na mocy tytułów
wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne (pkt. 5). Zgodnie z art. 140 ust. 1
potrącenia, o których mowa w art. 139, mogą być dokonywane, z zastrzeżeniem art. 141, w następujących granicach:
w przypadku należności innych niż świadczenia alimentacyjne i innych niż wymienione w pkt. 2 (to jest związanych
z odpłatnością za pobyt w określonych zakładach) - do wysokości 25 % świadczenia. Z mocy zaś ust. 7 art. 140
wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o których mowa w ust. 1, oraz wysokość potrąceń, o których
mowa w ust. 4, a także wysokość części świadczenia podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6 i 6a,
oraz ustaloną orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub aktem notarialnym procentową wysokość potrąceń ze świadczeń
z tytułu należności alimentacyjnych bez wskazania sposobu ich naliczania, ustala się od kwoty świadczenia przed
odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przywołany art. 141 ust. 1 określa w jakiej części emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń. Przy potrącaniu
należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi, wolną od egzekucji i
potrąceń jest kwota odpowiadająca 50 % kwoty najniższej emerytury lub renty (art. 141 ust. 1 pkt. 1).
Nie ma racji skarżący, że zachodzi sprzeczność między treścią przywołanych przepisów art. 139 i art. 140 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na znaczenie
użytych w nim pojęć, gdzie w pierwszym mówi się o możliwości dokonywania potrąceń ze świadczeń emerytalnorentowych, a w drugim o granicach, w których potrącenia mogą być dokonywane. Zgodnie zatem z art. 139 ust. 1
przed dokonaniem jakiegokolwiek potrącenia od świadczenia należy odliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne
oraz zaliczki i inne należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, co nie oznacza jednak, że ustalanie
wysokości dopuszczalnego potrącenia odnosi się do świadczenia netto. Z mocy bowiem art. 140 ust. 7 granice potrąceń
ustala się dla świadczenia brutto, tj. przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma sprzeczności między omawianymi przepisami, przeciwnie należy je odczytywać
łącznie, to jest art. 139 ust.1 nie może być stosowany bez uwzględnienia treści art. 140 ust. 7 ustawy. Czym innym
jest bowiem ustalanie granic potrąceń od kwoty brutto, a czym innym odjęcie ich od kwoty netto świadczenia,
tj. po odliczeniu zaliczki oraz składki zdrowotnej. Zaprezentowane przez Sąd Apelacyjny w Łodzi stanowisko,
zgodnie z którym granice potrąceń ustala się dla świadczenia brutto, pozostaje w zgodzie ze stanowiskiem doktryny
(patrz komentarz do art. 139 i 140 ustawy emerytalnej Marcin Bartnicki [w:] K. Antonów, M. Bartnicki, Ustawa o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, ABC, 2007, wyd. II) i judykatury (por. wyrok
Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 maja 2014 r. sygn. III AUa 1631/13, opubl. LEX nr 1477047).
Co za tym idzie, Sąd Apelacyjny uznając rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego za słuszne i odpowiadające prawu, działając
na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.
Przewodnicząca: Sędziowie: